Persbericht. 1 november Kinderen en kinderrechten in het Regeerakkoord. Reactie van Defence for Children op de gepresenteerde plannen

Transcriptie

1 Persbericht 1 november 2012 Kinderen en kinderrechten in het Regeerakkoord Reactie van Defence for Children op de gepresenteerde plannen Hoe komen de kinderen en hun rechten er van af in het Regeerakkoord? Defence for Children heeft het akkoord met de kinderrechtenbril gelezen. Er staan plannen in die een verbetering betekenen van de positie van kinderen. Wij zien ook ideeën die ongunstig voor kinderen uitpakken. Het VN- Kinderrechtenverdrag eist van de Nederlandse regering dat bij alle maatregelen die kinderen treffen het belang van het kind voorop staat. Alleen al daarom is het teleurstellend dat geen gehoor is gegeven aan de oproep tot het instellen van een Minister voor Jeugd. Hiermee zouden de belangen en rechten van kinderen beter geborgd zijn in het beleid. Het is goed dat er extra aandacht is voor gezinnen met kinderen bij het doorvoeren van de bezuinigingsmaatregelen. Dit is meteen ook een van onze zorgpunten; de gevolgen van de bezuinigingen zullen kwetsbare groepen, waartoe ook kinderen behoren, onvermijdelijk treffen en kunnen zelfs een schadelijk effect hebben op hun ontwikkeling. Ratificatie In het akkoord staat dat de regering het VN-Verdrag inzake de Rechten van Gehandicapten gaat ratificeren. Dat is goed nieuws voor kinderen met een beperking. Helaas mist er in het akkoord een verwijzing naar de Klachtenprocedure bij het VN-Kinderrechtenverdrag, terwijl ratificatie hiervan de hoogste prioriteit zou moeten hebben. Het is belangrijk dat kinderen zelf kunnen klagen bij het VN- Kinderrechtencomité over kinderrechtenschendingen. Jeugdzorg De decentralisatie van de jeugdzorg en daarmee het dichter bij de mensen brengen van de zorg, is positief, maar ook hierbij maken wij ons zorgen over de effecten die de bezuinigingen zullen hebben. Kwaliteit en expertise moeten gewaarborgd zijn. Kinderpardon Defence for Children is enthousiast over het feit dat er een Kinderpardon aangekondigd is en een permanente regeling voor een verblijfsvergunning voor kinderen die langer dan vijf jaar in Nederland verblijven. Hiermee wordt eindelijk recht gedaan aan kinderen die zo lang in onzekerheid hebben verkeerd over hun toekomst. Er zijn echter belangrijke groepen kinderen die niet onder de regeling vallen, maar evenzeer geworteld zijn en zelfstandig recht zouden moeten hebben op een verblijfsvergunning. Defence for Children zal het kabinet aanspreken op haar verantwoordelijkheid voor deze groepen. Jeugdstrafrecht Voor kinderen die met het strafrecht te maken krijgen zet het akkoord in op preventie, passende straffen en resocialisatie. Tevens gaat een nieuwe maatregel de ter beschikking stelling van het onderwijs gelden. Door het besluit om de maximumtermijn van twee jaar jeugddetentie niet te verhogen, verbetert de positie van minderjarigen in de nieuwe plannen voor het adolescentenstrafrecht. Helaas blijft onduidelijk of het slechte plan om omzetting van de pijmaatregel in een tbs-maatregel mogelijk te maken doorgaat. Het akkoord biedt verder kansen voor

2 een landelijke invoering van herstelrecht door in te zetten op innovatie en het verbeteren van de positie van slachtoffers voor, tijdens en na het strafproces. Internationale samenwerking Het is teleurstellend dat Nederland het budget voor ontwikkelingssamenwerking met 25 % (1 miljard euro) heeft gekort. Kinderen in ontwikkelingslanden zullen als gevolg hiervan als eerste de dupe zijn. Tegelijkertijd stelt het Regeerakkoord om in het buitenlandbeleid mensenrechten (en dus ook kinderrechten) hoog te houden en dat ontwikkelingssamenwerking zich mede richt op de versterking van rechten in de betreffende landen. Welke betekenis moeten wij hieraan ontlenen, als daar budgettair niets tegenover staat? Minderjarige slachtoffers mensenhandel Defence for Children vindt dat de positie van minderjarige slachtoffers van mensenhandel ernstig in het geding komt wanneer een illegaal verblijf in Nederland strafbaar wordt gesteld en een verblijfsvergunning dan niet meer wordt verstrekt. Doorgaans verblijven buitenlandse minderjarige slachtoffers van mensenhandel een periode illegaal in Nederland. Dit is vaak ook onderdeel van de chantage om ze in de seksindustrie te laten werken. Bij slachtoffers van mensenhandel zou hier dan ook zeker een uitzondering voor moeten worden gemaakt. Over de opvang van minderjarige slachtoffers van mensenhandel wordt in het Regeerakkoord geen woord gerept. Hiervoor zou volgens Defence for Children specifieke aandacht moeten zijn. Conclusie Concluderend roepen wij de aankomende regering op bij alle maatregelen specifiek aandacht te besteden aan de belangen en rechten van kinderen. Dit zou moeten gebeuren in de vorm van een kindeffectrapportage bij de ontwikkeling van maatregelen en beleid. Nederland is via het VN- Kinderrechtenverdrag gehouden aan het uitgaan van het belang van het kind bij al het beleid, regelen wetgeving die kinderen aangaan. Bijlage: beknopte analyse per thema Voor meer informatie: Defence for Children, Jolien Verweij, of

3 Bijlage: beknopte analyse per thema Algemeen Het is goed dat er extra aandacht is voor gezinnen met kinderen bij het doorvoeren van de bezuinigingsmaatregelen. Dit is meteen ook een zorgpunt van Defence for Children; de gevolgen van de bezuinigingen voor kwetsbare groepen zullen met name ook de kinderen treffen en kunnen hen op de langere termijn in hun ontwikkeling schaden (p.6). Het is goed als onnodige regeldruk verminderd wordt, juist ook bij het onderwijs en de jeugdzorg, tegelijkertijd moet zorgvuldigheid in besluitvorming voorop blijven staan (p.10). Defence for Children juicht het toe dat goed onderwijs voor iedereen een prioriteit zal zijn (p.17). Er wordt extra geïnvesteerd in het onderwijs en er worden hogere eisen gesteld aan leraren en schoolleiding. Dit betekent investeren in deskundigheid (p.1 en 17). Ook is de extra investering in de voor- en vroegschoolse educatie positief, evenals het feit dat er afstemming tussen peuterspeelzaal/kinderopvang /onderwijs plaats zal moeten vinden. Zo ook de aanpak van ontwikkelingsachterstand en het belang dat gehecht wordt aan een betere taalbeheersing van medewerkers (p.36). Andere positieve punten: cultuur en sport op school gegarandeerd, consultatiebureaus worden verplicht kinderen met een dreigende taalachterstand naar voor- en vroegschoolse educatie te verwijzen (p.25), de aanpak van alcoholmisbruik bij jongeren, waarbij achttien jaar de norm wordt (p.29). Nederland is er al verschillende malen toe opgeroepen, maar zal er dan nu gehoor aangeven: de ratificatie van het VN-Verdrag inzake de Rechten van Gehandicapten. Er wordt echter aangegeven dat de invoering geleidelijk zal plaatsvinden en op andere plaatsen worden de voorzieningen voor gehandicapten beperkt (p.19). Nederland dient het Facultatief Protocol inzake de Klachtenprocedure te ratificeren. Veel landen zijn Nederland hierin al voorgegaan. Defence for Children is een voorstander van een multi-stakeholder samenwerking en juicht daarom de aankondiging toe dat het nieuwe kabinet coalities tussen bedrijven en ngo s stimuleert (p.15). Internationale samenwerking Het is teleurstellend dat Nederland het budget voor ontwikkelingssamenwerking met 25 % (1 miljard euro) heeft gekort. Daarnaast wordt het budget extra vervuild met een nieuw budget voor internationale Vrede en Veiligheid. Kinderen in ontwikkelingslanden zullen als gevolg van deze bezuinigingen als eerste de dupe zijn. Het is voor een welvarend land als Nederland onaanvaardbaar dat het zijn voortrekkersrol ten aanzien van ontwikkelingssamenwerking en de aanpak van geweld tegen kinderen opgeeft en dat er geen specifieke aandacht voor kinderen is; juist ook in andere werelddelen moet de positie van kinderen en met name van meisjes verbeterd worden. Tegelijkertijd stelt het Regeerakkoord om in het buitenlandbeleid mensenrechten (en dus ook kinderrechten) hoog te houden en dat ontwikkelingssamenwerking zich mede richt op de versterking van rechten in de betreffende landen. Welke betekenis moeten wij hieraan ontlenen, als daar budgettair niets tegenover staat? (p.15/16). Kindermishandeling/ seksuele uitbuiting De aanpak van geweld, waaronder kindermishandeling, wordt als prioriteit genoemd, dit is toe te juichen en tegelijkertijd bittere noodzaak. In het Regeerakkoord is geen aandacht voor de preventie van geweld en de hulp aan slachtoffers. Dit mag in het beleid en in de budgettering niet ontbreken. Tevens wordt er hoogste prioriteit gegeven aan de veiligheid van kinderen in de opvang onder andere door continue screening van medewerkers (p.36).

4 De laatste jaren heeft de Nederlandse overheid mensenhandel als prioriteit aangemerkt. Defence for Children vindt het positief dat deze trend wordt doorgezet en in het nieuwe Regeerakkoord is opgenomen dat mensenhandel nóg harder wordt bestreden (p.28). De aandacht voor de bestrijding van onderdrukking van vrouwen, zoals bij prostitutie en mensenhandel, is positief. Hierbij is echter wel speciale aandacht voor minderjarigen nodig (p.19). Het wordt mogelijk om levenslang toezicht te houden op zeden- en geweldsdelinquenten. Hierbij is voorzichtigheid geboden, maar in uitzonderlijke gevallen kan het bij een kindermisbruiker die reeds meerdere malen is veroordeeld goed zijn om deze in een hulptraject te houden en het reisgedrag te monitoren om de kans op recidive te verkleinen (p.28). Het is goed dat er in het onderwijscurriculum aandacht is voor seksuele diversiteit. Er zou echter ook aandacht moeten zijn voor seksuele weerbaarheid en seksueel misbruik via internet (p.19). Defence for Children vindt dat de positie van minderjarige slachtoffers van mensenhandel ernstig in het geding komt wanneer illegaal verblijf in Nederland strafbaar wordt gesteld en een verblijfvergunning dan niet meer wordt verstrekt. Doorgaans verblijven buitenlandse minderjarige slachtoffers van mensenhandel een periode illegaal in Nederland. Dit is vaak ook onderdeel van de chantage om ze in de seksindustrie te laten werken. Bij slachtoffers van mensenhandel zou hier dan ook zeker een uitzondering voor moeten worden gemaakt (p.30-31). Zij zouden - ook als zij niet meewerken aan opsporing van de daders altijd een verblijfsvergunning moeten krijgen. Over de opvang van minderjarige slachtoffers van mensenhandel wordt in het Regeerakkoord geen woord gerept. Hiervoor zou volgens Defence for Children specifieke aandacht moeten zijn. Ook de Nationaal Rapporteur Mensenhandel geeft in haar rapportages aan dat er een tekort is aan gespecialiseerde zorg voor meisjes en dat gespecialiseerde opvang voor minderjarige jongens die slachtoffer zijn van seksuele uitbuiting geheel ontbreekt. Er is een visieontwikkeling nodig ten aanzien van de zorg aan minderjarige slachtoffers van seksuele uitbuiting zoals die moet worden verleend binnen de jeugdzorg (p.25). Cybercriminaliteit wordt door het nieuwe kabinet bestreden door krachten te bundelen met alle belanghebbenden, de opsporingscapaciteit te versterken en het juridisch instrumentarium aan te passen aan de gewijzigde omstandigheden. Speciale aandacht voor een veilige internetomgeving voor kinderen achten we hierbij noodzakelijk (p.28). Jeugdzorg De decentralisatie van de jeugdzorg en daarmee het dichter bij de mensen brengen van de zorg, is positief, maar dit moet niet botsen met de bezuinigingen. Kwaliteit en expertise moeten behouden blijven en gewaarborgd zijn. In dit licht zou het fuseren van gemeenten tot positief kunnen zijn. Defence for Children maakt zich wel grote zorgen dat enerzijds er een decentralisatieproces gestart is voor de jeugdzorg en dat er anderzijds aan schaalvergroting gewerkt gaat worden, waardoor het risico op verlies van kwaliteit en expertise nog groter wordt. Daarnaast hebben wij zorgen of het de gemeenten zal lukken om tijdig de deskundigheid in huis te hebben om de benodigde jeugdzorg aan te bieden (p.41). Het is goed dat de eigen bijdrage voor de jeugdzorg van de baan is, deze vormde een barrière voor het vragen om zorg (p.25). Wij hebben zorgen over de invulling van de gemeentelijke beleidsvrijheid; kwaliteit en een gelijke aanpak in alle gemeenten moeten gegarandeerd kunnen worden. In die zin is het positief dat elementaire kwaliteitswaarborgen wettelijk verankerd blijven.

5 Wij juichen het toe dat de professionalisering van de jeugdzorg, inclusief opleidingskosten, beroepscodes en tuchtrecht worden versneld (p.25). Defence for Children zal erop toezien dat dat ook gebeurt en wij zullen ondersteuning geven daar waar mogelijk. Het is positief dat de jeugdzorgprestaties openbaar worden (p.25). Jeugdstrafrecht Het is positief dat in het Regeerakkoord de preventie van criminaliteit, passend straffen en de resocialisatie van jongeren de inzet is (p.26/27). Dit biedt kansen voor het verder ontwikkelen van een pedagogische aanpak, het verbeteren en uitbreiden van gedragsinterventies en het intensiveren van nazorg binnen het jeugdstrafrecht. Belangrijk is dat voorop blijft staan dat zaken van kinderen waar dat kan buiten de rechter worden afgedaan. Het behouden van de maximale termijn van twee jaar jeugddetentie bij de invoering van het adolescentenstrafrecht is positief. Er blijft echter onduidelijkheid bestaan over de omzet van een pij-maatregel in tbs. Dit kan tot gevolg hebben dat kinderen die op hun dertiende een ernstig delict plegen, levenslang opgesloten blijven. Deze maatregel moet niet doorgevoerd worden (p. 27). Voor alle minderjarigen geldt dat zij recht hebben op een nieuwe kans. Het Regeerakkoord biedt mogelijkheden voor herstelrecht in jeugdzaken. Defence for Children ziet graag dat hier een concrete visie op uitgewerkt wordt, er garanties komen in de wet en dat bestaande initiatieven op dit gebied worden geëvalueerd en uitgebreid. Migratie Defence for Children is enthousiast over het feit dat er een Kinderpardon aangekondigd is en een permanente regeling voor een verblijfsvergunning voor kinderen die langer dan vijf jaar in Nederland verblijven. Hiermee wordt eindelijk recht gedaan aan kinderen die zo lang in onzekerheid hebben verkeerd over hun toekomst. Het is onbegrijpelijk dat migrantenkinderen die geen asiel hebben gevraagd niet onder de regeling vallen. Zij zijn net zo geworteld geraakt in de Nederlandse samenleving als asielzoekerskinderen. Ook vindt Defence for Children het erg dat jongeren die wel voor hun dertiende levensjaar naar Nederland kwamen (dus op hun achttiende vijf jaar in Nederland waren) maar die nu ouder zijn dan 21 jaar niet onder de regeling vallen. Voor hen is de verwachte schade bij uitzetting nog groter dan bij de groep die nu wel gered wordt. Op het terrein van de gezinshereniging bevestigt het akkoord het nieuwe beleid van minister Leers om biologische kinderen van ouders die in Nederland asiel hebben gekregen voortaan met een dna-test hun familieband te laten bewijzen. Dit is betrouwbaarder en eenvoudiger voor kinderen dan ellenlange en ingrijpende interviews. Echter, voor kinderen die opgroeiden in een pleeggezin, biedt dit geen mogelijkheid om de gezinsband aan te tonen. Zij hebben net zoveel recht op respect voor hun gezinsleven als biologische kinderen (p.30). Het hele gezinsmigratiebeleid ontbeert een kindeffectrapportage. Duizenden migranten- en asielkinderen worden of blijven jaarlijks van hun ouders gescheiden door het buitengewoon strenge gezinsmigratiebeleid. De regels moeten soepeler in plaats van strenger. Het plan om alleenstaande minderjarige vreemdelingen terug te sturen naar familie in het land van herkomst of naar opvangvoorzieningen is ook niet nieuw maar blijft zorgwekkend, zolang een goede monitoring van de veiligheid van de jongeren niet mogelijk is (p.27). Er lijkt onvoldoende ruimte om individueel te onderzoeken of het kind gebaat is bij terugkeer. Minister Leers heeft eerder al de mogelijkheden van de voogd om hierover een onafhankelijk advies te geven, aanzienlijk ingeperkt.