Collectief Beheerplan Rondom Het Greppelveld

Transcriptie

1 Collectief Beheerplan Rondom Het Greppelveld Versie: 4 februari 2010 Goedgekeurd door Gedeputeerde Staten van Flevoland, bij besluit van... kenmerk:... d.d (handtekening)... (naam)

2 Collectief Beheerplan Gebiedscoördinator BoerenNatuur Inhoudsopgave 1. Inleiding Gebiedsbeschrijving en ligging Het werkgebied Ecologische component Rondom Het Greppelveld Akker- en weidevogelvogelstand Het beheerplan Huidig beheer Huidig akkerfaunabeheer Huidig weidevogelbeheer Voorgenomen beheer Zaadmengsel Monitoring Ambitieniveau Organisatie Beheerkosten en financiering...16 Bijlage 1: Overdracht gebiedscoördinatie aan BoerenNatuur...17 Bijlage 2: Ecologische onderbouwing door SWGK...18 Bijlage 3: Beschrijving akkerfaunapakketten...19 Bijlage 4: Verklaring voorgenomen beheer a) aanmeldingen FAB 3: Bloeiend Bedrijf b) verklaring positief t.o.v. verlenging PSAN c) verklaring deelname SNL...21 Bijlage 5: Mozaïekkaart...22 BoerenNatuur 2

3 Collectief Beheerplan Gebiedscoördinator BoerenNatuur 1. Inleiding Het eerste collectieve beheerplan van Agrarische Natuurvereniging Rondom Het Greppelveld is een feit. Voorliggend plan beschrijft de ambities van deze jonge vereniging op het gebied van agrarisch natuurbeheer. De vereniging zet zich in om agrarisch natuurbeheer te stimuleren. In de toekomst zullen ook andere maatschappelijke aspecten (zoals bijvoorbeeld recreatie) in een uitgebreidere planopzet kunnen worden opgepakt. Bij de vereniging staat het sociale karakter hoog in het vaandel. Leden die zich willen inzetten voor de natuur, maar niet binnen de regelgeving een plek kunnen vinden, worden toch gestimuleerd om mee te doen. Ook voor hen (en natuurlijk ook: mét hen) wordt gezocht naar passende mogelijkheden. Waar mogelijk wordt ook samengewerkt met burgers en bedrijven uit omgeving. Zij kunnen de stem zijn van de maatschappij op het soms besloten agrarisch bedrijf. Het mag duidelijk zijn dat de vereniging nastreeft een serieuze gesprekspartner te zijn voor rijk, provincie, waterschap en gemeenten en voor die organisaties die zich binnen het werkgebied met het (agrarisch) natuurbeheer bezighouden. Dit plan wil aan dat voornemen inhoud geven. De eerste drie hoofdstukken van dit collectieve beheerplan zijn er op gericht de vereniging te leren kennen: de vereniging, haar werkgebied en de ecologische beschrijving van het werkgebied worden hierin uitgewerkt. De agrarische natuurvereniging ziet akker- en weidevogels als de beste indicatoren voor de natuurkwaliteit van het werkgebied. Daarom is het maken van dit collectieve beheerplan gebaseerd op die vogels die in het plangebied het best passen. In het bijzonder denken we aan vogels als graspieper, gele kwikstaart en veldleeuwerik, maar ook aan grauwe kiekendief en kievit. De voor het gebied kenmerkende combinatie van gras- en bouwland met landschapselementen als boerenerven, houtwallen, bossen, rietkragen en open water maakt dat, naast de zorg voor genoemde soorten, voor veel meer vogels kan worden gewerkt aan verbetering van het leefgebied. Verbetering van leefomstandigheden voor vogels is het doel van dit beheerplan. De vereniging laat haar ideeën zoveel mogelijk samenvallen met de pakketvoorschriften uit het Flevolandse Natuurbeheerplan om duurzame vormen van (agrarisch) natuurbeheer door de leden van de vereniging te kunnen realiseren. Wanneer buiten deze pakketten echter mogelijkheden zijn voor alternatief beheer zullen we dit zo goed mogelijk inzetten om zo geen kansen te laten liggen. Het collectieve beheerplan combineert daarom bestaande beheermaatregelen (PSAN en FAB) met nieuwe maatregelen die de Subsidieregeling Natuur- en Landschapsbeheer biedt. Ook het toekomstige FAB-project is al meegenomen in dit plan. Leidend bij het opstellen van dit plan was het Natuurbeheerplan Flevoland 2011, zoals dat is vastgesteld door de provincie Flevoland. Het beheer wordt uitgebreid beschreven in hoofdstuk 4, waarna in hoofdstuk 5 de ambities voor verdichting hiervan worden beschreven. De gebiedscoördinatie voor het akkerfaunabeheer wordt in het jaar 2011 waargenomen door BoerenNatuur. De brief waarmee Greppelveld deze taak overdraagt aan BoerenNatuur is als eerste bijlage bij dit plan gevoegd. In een later stadium kan dit, wanneer de vereniging daar klaar voor is en in overleg met de provincie, worden overgedragen aan de agrarische natuurvereniging. Hierover meer in hoofdstuk 7. Hoofdstuk 8 geeft een berekening van de te verwachten kosten van het voorgenomen beheer gedurende de planperiode. BoerenNatuur 3

4 Collectief Beheerplan Gebiedscoördinator BoerenNatuur 2. Gebiedsbeschrijving en ligging Van zeebodem tot vruchtbaar bouwland De Provincie Flevoland behoort tot één van de meest opvallende voorbeelden in ons land van een gebied waarbij een reeks aan habitatveranderingen heeft plaatsgevonden. De drooggevallen slikplaten op de voormalige Zuiderzeebodem kleurden in eerste instantie geel van de Moerasandijvie (Senecio congestus). Deze voor Europa zeldzame pioneerplant komt nu nog voor in de Oostvaardersplassen en kan een droog gevallen bodem in korte tijd geheel bedekken om daarna weer net zo snel te verdwijnen. De ontwatering van de polder gebeurde door de aanleg van een fijnmazig netwerk van watergangen en afvoerkanalen. Hiernaast werd vanuit de lucht riet (Phragmites australis) ingezaaid om de bodem nog beter te ontwateren. Nadat het riet zijn verlandingswerk had gedaan, werd het weggebrand of ondergeploegd. Hierna werd koolzaad (Brassica napu) ingezaaid om het riet weer te verdrijven. Toen het grondwaterniveau nog verder zakte, werd de bodem uiteindelijk geschikt voor landbouw. Dit alles in een relatief kort tijdsbestek van enkele jaren Het werkgebied Het werkgebied van Rondom Het Greppelveld ligt in het oosten van de provincie Flevoland (A5, akkervogelkerngebied) en (W6 weidevogelkerngebied), zie de kaarten hieronder. De Zuiderzee lag hier dicht tegen een zandrug van de Veluwe aan waardoor dit gebied wat hoger ligt dan de rest van de polder. Het werkgebied grenst voor een groot deel aan het Reve-Abbertbos. Dit bos is hier geplant omdat de grond niet bijzonder geschikt bleek voor landbouwactiviteiten. Tegen Elburg grenst het Greppelveld direct aan het Drontermeer. Hier ligt het natuurgebied Greppelveld, waar de agrarische natuurvereniging haar naam aan ontleent. Centraal in dit natuurgebied staat de Kop van t Ende: het oude havenhoofd van Elburg. Grote waterpartijen worden afgewisseld met sterk verruigde graslanden waarin de oorspronkelijke structuur van greppels nu nog goed zichtbaar is. Greppels waren destijds nodig voor de afwatering zodat het land bewerkt kon worden. Afbeelding 1: akkerfaunagebied (A5 1 ) Afbeelding 2: weidevogelgebied (W6) 1 Provincie Flevoland heeft deze begrenzing officieel aangepast: In het noordwesten is het begrensde gebied uitgebreid met de kavels aan de Hondweg. BoerenNatuur 4

5 Collectief Beheerplan Gebiedscoördinator BoerenNatuur 3. Ecologische component Rondom Het Greppelveld Het werkgebied bestaat grotendeels uit een akkerbouwgebied met een paar blokken grasland. De grondsoort bestaat uit jonge zeeklei her en der vermengd met humusrijk materiaal of veengrond. In het gebied is veel kwelwater aanwezig. De Veluwe randmeren (die aangewezen zijn als Natura 2000 gebied) hebben een zandige bodem. Het dekzand dat zo kenmerkend is voor de nabijgelegen Veluwe ligt vlak onder de bodem. Ten zuiden van het werkgebied bevindt zich een uitgestrekt natuurgebied dat begint bij de Bremerberg en zich uitstrekt tot aan het natuurreservaat Harderbroek. Door dit gebied meandert de Strandgaperbeek. Grauwe Kiekendieven foerageren hier en in de winterperiode kunnen akkervogels in dit gebied op zaden foerageren wat hun overlevingskansen vergroot. De ligging van deze natuurterreinen naast het werkgebied van Agrarische Natuurvereniging Rondom Het Greppelveld heeft een positief effect op akker- en weidevogelpopulaties. De bodem van het Greppelveld bestaat voornamelijk uit zware zavel. Het agrarische natuurbeheer in dit werkgebied moet leiden tot verbetering van leefomstandigheden voor alle op het land voorkomende vogelsoorten, zowel voor broedvogels als voor overwinterende en pleisterende soorten. Dit willen we nastreven door verbetering van voedselaanbod en -bereikbaarheid voor alle tot deze groep behorende soorten en in alle jaargetijden. Verder door rust en dekking te bieden en die nesten te beschermen die zonder bescherming kansloos zijn. In 2010 heeft de werkgroep Grauwe Kiekendief de ecologie van het gebied beschreven in het rapport Greppelveld en omstreken ecologisch component, dit rapport is de basis voor het ecologische beheer van Rondom Het Greppelveld (als bijlage 2 toegevoegd) Akker- en weidevogelvogelstand Doelsoorten De Veldleeuwerik en de Grauwe Kiekendief zijn aangewezen als doelsoorten voor het akkervogelgebied. Voor het weidevogelkerngebied is dat de Grutto. Veldleeuwerik (foto HansHut) Grutto (foto Lutske de Jong) BoerenNatuur 5

6 Collectief Beheerplan Gebiedscoördinator BoerenNatuur Doelsoorten worden gebruikt om te toetsen of bepaald beleid of beheer tot gewenste resultaten leidt. Een doelsoort is altijd verbonden aan een specifieke biotoop. De kwaliteit van de biotoop wordt afgelezen aan de hand van het voorkomen van een doelsoort. Een groot aantal broedende Grutto s in een weidegebied impliceert dat aan de biotoopeisen voor deze weidevogel wordt voldaan. Ook profiteren de zogenaamde begeleidende soorten van het voorkomen van doelsoorten. In een gebied met Grauwe Kiekendieven zijn bijvoorbeeld ook begeleidende soorten als Veldleeuwerik, Gele Kwikstaart of Kwartel te verwachten. Neemt de populatie van een doelsoort af dan kan na onderzoek met aangepast beheer biotoopherstel plaatsvinden. Er zijn geen weidevogeltelgegevens beschikbaar het van gehele werkgebied van vereniging Rondom Het Greppelveld. Ook van de akkervogels is geen nulmeting voor handen. Dit zal het volgende voorjaar opgepakt worden. Een nulmeting is immers cruciaal om te toetsen of het beheer het gewenste resultaat oplevert. In hoofdstuk 6 wordt het thema monitoring verder uitgewerkt. In natuurgebied Greppelveld zijn in het verleden wél tellingen uitgevoerd. Onderstaande tabel geeft hiervan de resultaten weer. De tabel geeft een beeld van de weidevogelstand aldaar (uitgedrukt in aantallen broedparen). Greppelveld Territoriumtelling* weidevogelsoorten Krakeend Wintertaling Zomertaling Slobeend Kuifeend Scholekster Kievit Watersnip Grutto Wulp Tureluur Veldleeuwerik Graspieper gele kwik Totaal * bron Flevo-landschap In het ecologisch plan dat in 2009 door de Werkgroep Grauwe Kiekendief voor de ANV (destijds nog in oprichting) is te lezen dat de kenmerkendste akkervogels in het gebied de Grauwe kiekendief, Veldleeuwerik en Gele kwikstaart zijn. Hiernaast kunnen op de akkers ook soorten als Fazant, Kievit, Scholekster en Wulp voorkomen. De veldleeuwerik (minder dan paar in Nederland) doet het erg slecht in Flevoland maar de kwetsbare populatie zal naar verwachting positief reageren op het aanleggen van brede faunaranden. BoerenNatuur 6

7 Collectief Beheerplan Gebiedscoördinator BoerenNatuur 4. Het beheerplan Het agrarische natuurbeheer in het werkgebied van ANV Rondom Het Greppelveld bestaat uit een combinatie van weidevogel- en akkervogelbeheer. Het akkervogelbeheer op zijn beurt, bestaat vervolgens weer uit verschillende maatregelen en regelingen. In dit hoofdstuk zullen alle aspecten worden uitgewerkt. In de eerste paragraaf het beheer dat op dit moment (eind 2010, begin 2011) al wordt gerealiseerd, in de tweede paragraaf wordt het toekomstig beheer besproken. Tevens worden de mengselkeuze en de wijze van monitoring toegelicht. 4.1 Huidig beheer Op dit moment wordt in het gebied al het nodige gerealiseerd aan met name akkervogelbeheer. In het in het werkgebied gelegen natuurgebied Greppelveld zijn kansen voor weidevogelbeheer. In deze paragraaf wordt daarom eerst het huidig beheer besproken, voordat in de volgende paragraaf het voorgenomen beheer aan bod komt. Het bestaande beheer wordt ook meegenomen in de totale mozaïeken Huidig akkerfaunabeheer Bij de inwerkingtreding van de verplichte braak bleek dat een aantal vogelsoorten hier positief op reageerde en dit had tot gevolg dat wegkwijnende populaties versterkt werden. De grauwe kiekendief is hiervan een voorbeeld. Door inzet van mensen en aangepast beheer is vooral in de akkerbouwgebieden van Groningen, Flevoland en Zeeland de laatste jaren veel geëxperimenteerd en zijn goede vooruitgangen geboekt. In deze paragraaf worden de verschillende vormen van akkerfaunabeheer in het werkgebied toegelicht. FAB-randen Nog voor er sprake was van collectief beheer volgens de regeling SNL zijn in het gebied vanaf 2006 zogenaamde FAB-clusters aangelegd. Het project Functionele Agro Biodiversiteit liep in de periode 2006 tot en met De eerste FAB randen in het werkgebied van Rondom Het Greppelveld stammen dan ook uit deze periode. Dit project was een dermate groot succes dat het een vervolg heeft gekregen in het project Akkerranden Flevoland. Op verschillende locaties in de provincie liggen akkerranden die in het kader van dit project zijn aangelegd. Twee van deze clusters uit die pilot (Alikruikweg en Oudebosweg) vallen binnen het werkgebied van de ANV Rondom Het Greppelveld. FAB-rand naast perceel uien. BoerenNatuur 7

8 Collectief Beheerplan Gebiedscoördinator BoerenNatuur FAB-randen zijn primair bedoeld voor de verduurzaming van de landbouwproductie (door bijvoorbeeld natuurlijke plaagbestrijding). Ook hebben FAB-randen een relatie met bijen door een verbeterde verbinding van leefgebieden. Bloemen en kruiden in de FAB-randen zijn ook geliefd bij bijen. Zij kunnen de dracht voor allerlei insecten (waaronder honingbijen) aanzienlijk vergroten. Op deze wijze kunnen zij (als bijeffect) de populaties van bestuivers, waaronder de honingbij, een gewenste versterking geven. Naast deze doelstellingen en bijeffecten bieden de FAB randen ook goede schuil- en foerageermogelijkheden voor de akkervogels. De randen bieden voedsel (insecten, muizen, zaden) en beschutting voor predatoren. Hoewel de randen dus niet primair de doelstelling hebben de akkerfauna te versterken, leveren ze hieraan weldegelijk een bijdrage. PSAN In het gebied ligt nog een vijftal PSAN pakketten (4,2 ha). Dit zijn kruidenrijke zomen waar door verschraling een grotere variëteit aan kruiden en grassen optreedt. Deze contracten eindigen eind Huidig weidevogelbeheer Midden in het gebied ligt het natuurgebied Greppelveld. Dit is een weidevogelkerngebied dat beheerd wordt door het Flevo-Landschap. Het is een open weidevogelgebied bestaand uit half natuurlijk grasland, met een totale oppervlakte van 128 hectare. Het gebied is vooral een weidevogelreservaat, waar soorten als Grutto, Tureluur, Watersnip, Kievit en Scholekster broeden. Het oostelijk deel van het Greppelveld bestaat uit een graslandcomplex van ca. 40 hectare met brede greppels. In 2000 is het Greppelveld uitgebreid met circa 40 hectare graslandpercelen aan de westzijde. In 2005 en 2006 is het verder uitgebreid met nog eens 48 hectare. Van oudsher kende dit gebied een hoge dichtheid van verschillende weidevogels zoals de grutto, kievit, tureluur, watersnip en scholekster. Ook hier zijn de aantallen afgenomen net als elders in Nederland, maar desondanks kan dit gebied nog betiteld worden als een soortenrijk tot zeer soortenrijk weidevogelgrasland. Het natuurgebied Greppelveld bij de Kop van t Ende, biedt weidevogelsoorten als de Kievit en mogelijk de Grutto een matige biotoop. Successie van Pitrus (Juncus effusus) die de overige vegetatie zal overheersen, is zeer ongunstig voor weidevogels. Omdat het beheergebied voor de weidevogels hieraan grenst, is het van groot belang dat dit natuurgebied zijn oorspronkelijke karakter van voormalige weidegrond terug krijgt. Dit zou direct een positieve uitstraling hebben op de omliggende graslanden van de boeren die meedoen met een collectief weidevogelbeheer. 4.2 Voorgenomen beheer Voorliggend collectief beheerplan richt zich zowel op weide- als akkervogels. Beide onderwerpen zullen uitgewerkt worden in de volgende paragraaf. Belangrijk is immers dat al deze maatregelen gezamenlijk leiden tot één samenhangend collectief beheerplan. Gestart wordt met het beschrijven van de ontwikkelingen op het gebied van de hierboven beschreven beheervarianten. FAB De huidige FAB randen uit het project Akkerranden Flevoland bevinden zich in de ontwikkelfase waarin pilots worden uitgevoerd. Deze pilot krijgt in 2011 een uitbreiding in de zogenaamde FAB 2 randen met in totaal een uitbreiding van 40 naar 50 deelnemers voor heel Flevoland en een beoogde oppervlakte stijging per deelnemer. De breedte van de randen, die tot dan toe altijd drie meter was, zal worden vergroot tot een breedte van 6 meter om zo de impact van de randen te vergroten. BoerenNatuur 8

9 Collectief Beheerplan Gebiedscoördinator BoerenNatuur De verwachting is dat er ook een uitbreiding komt in het gebied van Rondom Het Greppelveld. Op dit moment (4 februari) is bekend dat er in ieder geval 3 nieuwe deelnemers zijn. Hun randen zijn nog niet in het mozaïek opgenomen, wel in de tabel waarin de beheermaatregelen zijn samengevat. Tevens is er kans op uitbreiding met FAB 3 randen. In 2011 start namelijk een nieuwe FAB regeling met de naam Bloeiend Bedrijf. Het ministerie EL&I heeft de aanbesteding voor deze regeling opengesteld. Op dit moment (begin februari 2011) is bekend dat er zich daadwerkelijk al 7 agrariërs in het werkgebied van Rondom Het Greppelveld hebben aangegeven te willen inschrijven met gemiddeld bijna 1 ha per bedrijf (zie bijdrage 4a). Hoewel de exacte voorwaarden van FAB 3 nog niet vast liggen werkt de vereniging met deze uitbreidingen er aan het netwerk van randen zo robuust mogelijk te maken. PSAN De huidige PSAN pakketten lopen tot eind De vereniging stimuleert de huidige deelnemers om na afloop hiervan het agrarisch natuurbeheer op deze plaats een vervolg te geven. Deze deelnemers geven aan hier positief tegen over te staan. Een verklaring hiervan is, voor zover dit logistiek mogelijk was, ondertekend en als bijlage 4b bijgevoegd. SNL In 2010 heeft de vereniging er hard aan gewerkt haar leden te enthousiasmeren voor de regeling SNL. Door het geven van voorlichtingsbijeenkomsten en persoonlijke werving zijn boeren benaderd. Ondanks het feit dat deze regeling voor de deelnemers nieuw was en moest concurreren met de FAB randen heeft dit tot een vijftal deelnemers geleid. Een zesde deelnemer had graag randen aangelegd maar kon door de wat geïsoleerde ligging van de bewuste percelen niet worden opgenomen in het collectief. In bijlage 4c verklaren deze deelnemers hun deelname. Planvorming voorgenomen beheer Provincie Flevoland heeft in het Natuurbeheerplan instapeisen geformuleerd waaraan het collectieve beheerplan in zijn geheel moet voldoen. Een van de voornaamste voorwaarden daarbij is dat de maatregelen moeten leiden tot een robuust beheernetwerk. Een collectief beheerplan voor akkervogels omvat op akkervogels aangepast beheer op ten minste 5% van het areaal beheerd gebied. Een andere doelstelling is de aanwezigheid van minimaal 50 broedparen akkervogels en weidevogels per 100 hectare. Het totale werkgebied van Rondom Het Greppelveld is zodanig groot dat er voor gekozen is drie deelnetwerken aan te leggen. In deze gebieden wordt het beheer zo veel mogelijk geclusterd om zo samenhang te bewerkstelligen. Als bijlage 5 bij dit rapport is de mozaïekkaart van het gebied bijgevoegd, waarop ligging van het gebied en ligging en aard van de randen in beeld zijn gebracht. Per deelgebied worden hieronder het voorgenomen en het bestaande beheer besproken: Gebied Noord Dit gebied is circa 390 hectare groot. Op de kaart (bijlage 5) is de exacte ligging van dit gebied te zien. Het beheer in dit gebied is vooral gericht op het akkerrandenbeheer en op het voorgenomen bermbeheer langs de Oudebosweg en duurzaam rietbeheer langs de Oudebostocht. Doel van dit beheer is om vanuit de bossen langs de randmeren een ecologisch sterke verbinding te maken met het open landschap van het midden van de polder. Ook Staatsbosbeheer wil in dit gebied een steentje bijdragen door het Abbertbosje te dunnen en geschikt te maken voor een kruidenlaag. BoerenNatuur 9

10 Collectief Beheerplan Gebiedscoördinator BoerenNatuur Samengevat worden in dit deelgebied de volgende beheermaatregelen getroffen: Soort beheer Oppervlakte beheer (ha) Totale oppervlakte (ha) Percentage P SAN 4, ,1% FAB 13, ,3% SNL (akker) 1, ,3% Totaal 18, ,8% Een specificatie van het SNL beheer wordt gegeven in het laatste deel van deze paragraaf. Ook op de kaartbijlage is onderscheid aangegeven tussen de verschillende soorten van beheer. Met een percentage aangepast beheer van 4,8% is er in dit cluster sprake van een mooi robuust netwerk van randen. Mogelijk kan dit in de toekomst zelfs worden uitgebreid. In dit gebied is namelijk een lid van de vereniging actief die in 2011 met slechts een beperkte oppervlakte mee kan doen, maar dit in de toekomst graag zou willen uitbreiden. Hiervoor kwam 2011 echter te vroeg, in verband met de vervanging van windmolens op de betreffende percelen. Goed beheer zou daardoor in 2011 niet mogelijk zijn. Tevens zal in dit gebied het bermbeheer in 2011 als pilot opgepakt worden met de gemeente Dronten. Ook wordt in samenwerking met het waterschap een project gestart om riet in duurzame oevers te beheren en ecologisch aantrekkelijker te maken. Gebied Midden Dit gebied is zo n 345 hectare groot en richt zich zowel op weidevogelbeheer als akkerrandenbeheer. Als basisgebied wordt natuurgebied Greppelveld gebruikt waar nog redelijke aantallen weidevogels voorkomen. In het natuurbeheerplan van de provincie is rondom dit kerngebied ruimte gemaakt om ook vooral de melkveehouders in het gebied de ruimte te geven om weidevogelpakketten af te sluiten. In de praktijk blijkt dat ook leden van de vereniging buiten deze begrenzingen interesse tonen voor deelname aan het weidevogelbeheer. In 2011 moet daarom worden geïnventariseerd of het gebied het kwalitatief toelaat om de begrenzingen hiertoe aan te passen. Ook de akkerranden hebben een functie voor de weidevogels: vooral de kievit en scholekster kunnen hiervan met hun jongen profiteren. Deze randen zijn uitermate geschikt voor dekking van de jongen. Samengevat worden in dit deelgebied de volgende beheermaatregelen getroffen: Soort beheer Oppervlakte beheer (ha) Totale oppervlakte (ha) Percentage FAB 3, ,1% SNL (akker) 2, ,7% Weidevogels door FL ,7% Totaal 67, ,4% Bovenstaande tabel laat zien dat ruimschoots aan de instapeis wordt voldaan. Dit is met het beheer in het natuurgebied Greppelveld inbegrepen. Ook al deze maatregelen zijn in kaart gebracht in bijlage 5 van dit plan. BoerenNatuur 10

11 Collectief Beheerplan Gebiedscoördinator BoerenNatuur Omdat dit gebied een combinatiegebied is van weide en akkerbouw is de ecologische variatie groot, zeker als er in de toekomst nog meer aandacht komt voor het weidevogelbiotoop. Deze kan namelijk nog wel wat ondersteuning gebruiken. Het gebied vraagt nog de nodige inrichtingsmaatregelen om het beheer te versterken. Er zal daarvoor meer openheid moeten worden gecreëerd tussen natuurgebied Greppelveld en de omliggende landerijen. Hier zou Rondom Het Greppelveld samen met de terreinbeherende organisatie kunnen komen tot gebiedsoverstijgende samenwerking waar beide partijen van kunnen profiteren. De ANV zal dit in 2011 oppakken. Aanbevolen wordt verder, als extra maatregelen om het aangewezen gebied voor weidevogels aantrekkelijk te maken, oevers van watergangen minder steil te maken zodat er glooiing in ontstaat. Tevens zullen er op het boerenland inventarisaties moeten plaatsvinden en zal er, wanneer men echt wil inzetten op de weidevogelstand, een plan van aanpak moeten komen om de weidevogels ook daadwerkelijk meer ruimte en broedgelegenheid te bieden. Gebied Zuid Dit gebied is vergelijkbaar met gebied Noord en kent ook vanuit de bossen langs de randmeren een versterking van de ecologische verbindingen richting het midden van de polder. Samengevat worden in dit deelgebied de volgende beheermaatregelen getroffen: Soort beheer Oppervlakte beheer (ha) Totale oppervlakte (ha) Percentage FAB ,8% SNL (akker) 1, ,7% Totaal 10, ,5% Met een percentage aangepast beheer van 4,5% is er in dit cluster sprake van een mooi robuust netwerk van randen. Al deze maatregelen zijn in kaart gebracht in bijlage 5 van dit plan. Samenvattend Het afgesloten beheer in het gehele werkgebied van ANV Rondom Het Greppelveld: Greppelveld Beheer 2011 SNL 5,5 PSAN 4,2 FAB randen 18,5 Uitbreiding FAB 7,2 Totaal 35,4 BoerenNatuur 11

12 Collectief Beheerplan Gebiedscoördinator BoerenNatuur Naam Pakketten Ha BRS Bakker A d1 1, Van der Beek A d1 0, Van Wees A d1 0, A a 0, A c1 0, Zondag A a 1, Medema A a 1, Totaal 5,5 De beoogde 5% wordt met dit plan nog niet in alle deelgebieden gerealiseerd. Wel liggen er al drie deelnetwerken van redelijke kwaliteit De vereniging neemt een inspanningsverplichting op zich om deze deelnetwerken de komende jaren te verdichten tot 5%. Voor de weidevogels ligt er in natuurgebied Greppelveld een stevige kern van vochtige hooilanden en kruiden -en faunarijk grasland. Dit gebied kan door effectief en extensief agrarisch beheer een versterking en een spin-off leveren. Al met al biedt het plan mogelijkheden om in de komende jaren het beheer uit te breiden. 4.3 Zaadmengsel Rondom Het Greppelveld heeft in overeenstemming met Milieucoöperatie Rivierduingebied gekozen dezelfde mengsels toe te passen als deze zustervereniging. Deze mengsels zijn door Rivierduingebied besproken met de Werkgroep Grauwe Kiekendief. In het open veld gaat voor een graskruidenmengsel de voorkeur uit naar weinig productieve grassoorten en laagblijvende, meerjarige, lang bloeiende kruiden. Voor het broedende akkervogelpakket is gekozen voor een mengsel van: Rood zwenkgras Festuca rubra Fijn schapengras Festuca filiformis Gewoon struisgras Agrostis capillaris Beoogde zaaidichtheid: circa 15 kg per hectare. Optioneel aangevuld met : Brunel Prunella vulgaris Echte kamille Matricaria chamomilla Goudhaver Trisetum flavescens Rolklaver Lotus Deze toevoegingen in een zaaidichtheid van maximaal 4 kg per hectare. Voor het wintervoedselpakket is gekozen voor een mengsel van: Zomertarwe Tricitum spec Haver Avena sativa Zomerrogge Secale cereale Beoogde zaaidichtheid: circa 100 kg per hectare. We kiezen voor de minimaal aanbevolen hoeveelheden omdat meer ruimte het gewas beter toegankelijk voor vogels maakt maar teveel ruimte leidt tot vergrassing. BoerenNatuur 12

13 Collectief Beheerplan Gebiedscoördinator BoerenNatuur 4.4 Monitoring Monitoring is noodzakelijk om te bepalen of de beoogde doelen ook daadwerkelijk bereikt worden. Er wordt in IPO-verband gewerkt aan landelijke afspraken over methodiek en verdeling van verantwoordelijkheden en uitvoering. Zodra deze landelijk worden vastgelegd, zal de afgesproken methodiek ook worden toegepast in Flevoland (naar verwachting is dit met ingang van 2012). Tegelijkertijd zal de provincie Flevoland in 2011 een aantal meetpunten inventariseren als onderdeel van het meetnet agrarische soorten (MAS). Deze gegevens kan de ANV gebruiken voor de nulmeting. Deze nulmeting is van belang om effectiviteit van het beheer te toetsen en waar nodig het beheer aan te passen. BoerenNatuur 13

14 Collectief Beheerplan Gebiedscoördinator BoerenNatuur 5. Ambitieniveau Agrarische Natuurvereniging Rondom Het Greppelveld is een ambitieuze, jonge vereniging. Zij werkt nog volop aan de uitbreiding en verbetering van haar activiteiten. Hieronder worden deze ambities voor het beheer uitgewerkt. Beheer Het bestuur streeft naar een dicht netwerk van agrarisch natuurbeheer in drie deelgebieden: minimaal 5% van het beheerde oppervlak. In alle deelgebieden kan hier, op een enkele tiende van een procent na, worden voldaan. In het deelgebied Rondom Het Greppelveld Midden wordt dit resultaat voor een groot deel bereikt doordat de combinatie kan worden gelegd met het beheer van natuurgebied Greppelveld. De vereniging wil daarom komen tot een vorm van samenwerking met het Flevo-landschap om de natuur in en Rondom Het Greppelveld te versterken. Verdichting van het randennetwerk wordt ook gerealiseerd door de uitbreiding van de FAB 2 randen uit het project akkerranden Flevoland en door deelname aan FAB 3, in 2011 en de jaren die daar op volgen. Uit de aanmeldingen voor deelname aan de verschillende FAB projecten blijkt dat de leden zeer positief staan tegenover het agrarisch natuurbeheer. Het bestuur verwacht dan ook dat wanneer SNL pakketten beter aansluiten bij de Flevolandse situatie ook met deze regeling een dichter netwerk en meer variatie aan maatregelen voor akkervogels te kunnen realiseren. Door in ieder geval de resultaten van het lopende beheer te volgen en regelmatig met de leden te bespreken, blijft iedereen betrokken. De vereniging streeft naar een broedparen populatie van 50 per 100 ha. In 2011 zal er een inventarisatie plaatsvinden. Op basis daarvan kan een broedparen doelstelling vast worden gelegd. Met het voorgenomen beheer denken we een belangrijke kwaliteitslag te kunnen maken. De vereniging gaat zich tegelijkertijd inzetten om het kennisniveau van haar leden over het agrarisch natuurbeheer te verhogen. Dit zal vooral gebeuren door middel van veldexcursies. Door dit in het voorjaar en het najaar een paar keer begeleid te doen, krijgen de leden gezamenlijk een goed beeld van de Flora en Fauna in de loop van het eerste jaar. De vereniging is voornemens de doorgaans brede wegbermen langs de Oudebosweg in een pilot met de gemeente als grasberm te laten beheren door haar leden. Zo worden de leden gestimuleerd aan agrarisch natuurbeheer mee te doen. BoerenNatuur 14

15 Collectief Beheerplan Gebiedscoördinator BoerenNatuur 6. Organisatie Zoals in de inleiding is vermeld heeft Rondom Het Greppelveld BoerenNatuur gevraagd de gebiedscoördinatie op zich te nemen. Dit is door de provincie Flevoland bekrachtigd. Deze werkwijze vraagt intensieve samenwerking en een duidelijke verdeling van taken. In dit hoofdstuk wordt deze taakverdeling uitgewerkt. Hiervoor zijn de taken van de gebiedscoördinator, zoals deze zijn vastgelegd in IPO verband, de leidraad. Uitgangspunt in al deze taken is dat BoerenNatuur de verantwoordelijke gebiedscoördinator is. Waar mogelijk zullen echter taken worden uitgevoerd door de agrarische natuurvereniging. Op deze manier kan de vereniging zich de materie eigen maken. Buiten dat zal deze werkwijze er aan bijdragen dat het draagvlak voor het agrarisch natuurbeheer groter wordt, doordat het gebied zelf aangeeft hier achter te staan. Taak Het initiëren van afstemming/samenwerking tussen gebiedspartijen. Het organiseren van voorlichting over het collectief beheerplan. Het verzamelen van beheerwensen en beheermogelijkheden van alle beheerders. Verantwoordelijkheid en uitvoering BoerenNatuur heeft een adviserende en waarnodig coördinerende rol. Om als ANV in het gebied een eigen netwerk op te bouwen zullen de bestuurders echter zelf deze samenwerking handen en voeten geven. Waar nodig uiteraard ondersteund door BoerenNatuur. Rondom Het Greppelveld zal in 2011 vorm geven aan een structuur voor regelmatig overleg met Flevo-landschap. Samen zal constant gezocht worden naar een maximale biotoop. Gezamenlijk uitgevoerd door BoerenNatuur en de vereniging. BoerenNatuur verzorgt het inhoudelijke programma, de vereniging verzorgt de organisatorische uitvoering. Gezamenlijk uitgevoerd door BoerenNatuur en de vereniging. Het opstellen van het collectieve beheerplan, inclusief ecologische toets. Afstemming van het plan met de beheerders. Verantwoordelijk voor indienen en afstemmen van collectief plan met provincie. Informeren van de beheerders over het goedgekeurde collectief beheerplan. Zorgen voor gestandaardiseerde veldinventarisatie. Maken van afspraken over last minutebeheer en zorg voor controle hierop. Opstellen van een Kwaliteitshandboek t.b.v. de certificering als gebiedscoördinator en hiernaar handelen. Verantwoordelijkheid en uitvoering liggen volledig bij BoerenNatuur. Voor specifieke ecologische kennis wordt, indien noodzakelijk, Stichting Werkgroep Grauwe Kiekendief door BoerenNatuur ingeschakeld. Communicatie met de beheerders verloopt via de agrarische natuurvereniging. Verantwoordelijkheid en uitvoering liggen volledig bij BoerenNatuur. Communicatie met de beheerders verloopt via de agrarische natuurvereniging. BoerenNatuur, in overleg met de agrarische natuurvereniging. Niet aan de orde. BoerenNatuur heeft in het Kwaliteitshandboek Gebiedscoördinatie haar interne processen, taken en verantwoordelijkheden uitgeschreven. Met behulp van dit handboek heeft BoerenNatuur een certificaat collectief agrarisch natuurbeheer aangevraagd. BoerenNatuur 15

16 Collectief Beheerplan Gebiedscoördinator BoerenNatuur 7. Beheerkosten en financiering Onderstaande tabel geeft de totale beheerkosten weer van de nieuwe SNL-aanvragen. De kosten van de volledige beheerperiode van 6 jaar zijn berekend op basis van het beheerseizoen In de berekening van de beheerkosten zijn de kosten van de volgende beheermaatregelen niet meegenomen: - reeds afgesloten agrarische beheerpakketten (PSAN of SNL, ARF of FAB 3), - natuurbeheerpakketten (particulier natuurbeheer of terreinbeherende organisatie). Beheerpakket Opp. (ha) 2011 Beheervergoeding* Kosten 2011 Kosten A a 2.139,00 A b 2.139,00 A c 0, , , ,42 A d 1, , , ,00 A , , , , ,54 totaal 5,5 *Tarieven 2011 BoerenNatuur 16

17 Collectief Beheerplan Gebiedscoördinator BoerenNatuur Bijlage 1: Overdracht gebiedscoördinatie aan BoerenNatuur BoerenNatuur 17

18

19 Collectief Beheerplan Gebiedscoördinator BoerenNatuur Bijlage 2: Ecologische onderbouwing door SWGK BoerenNatuur 18

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34 Grassen subtotaal Cultuur Margriet Leucanthemum vulgare 0.75 Cultuur Rolklaver Lotus corniculatus 0.20 Kleine Klaver Trifolium dubium 0.20 Cultuur Rode Klaver Trifolium pratense 0.20 Smalle Weegbree Plantago lanceolata 0.20 Luzerne (cultuur) Medicago sativa 2.00

35

36 Beheertype A01.01 Weidevogelgebied

37 Belangrijke aantallen weidevogels komen voor in agrarisch beheerde graslanden. Hierbij gaat het zowel om de minder als de meer kritische soorten. In tegenstelling tot graslanden die in beheer zijn bij terreinbeherende organisaties, hebben de agrarisch beheerde graslanden veelal in eerste instantie een productiefunctie. Een gezamenlijke aanpak tussen agrariërs, evt. tezamen met terreinbeheerders, is bij het weidevogelbeheer gewenst. Deze gezamenlijke aanpak zou op planmatige wijze uitgevoerd moeten worden, waarbij op een groter oppervlakte, gebaseerd op actuele weidevogeltellingen, een uitgekiend beheer plaats dient te vinden. Dit beheer moet leiden tot een aantrekkelijk vestigingsbiotoop, een rustperiode om te broeden en voldoende kuikenland om de kuikens op te laten groeien. Binnen het agrarisch weidevogelgrasland is daarom een stelsel van pakketten ontwikkeld: Pakketten om percelen in het voorjaar plasdras te zetten om daarmee weidevogels aan te trekken; Pakketten met een rustperiode in de nestfase waarin agrarische werkzaamheden niet toegestaan zijn. Deze rustperiode loopt minimaal van 1 april tot 1 juni, maar kan evt. tot diep in de zomer doorlopen voor bv. soorten als de kwartelkoning; Pakketten met mogelijkheid tot voorweiden ten behoeve van later vestigende soorten of opgroeimogelijkheden voor kuikens. Deze pakketten hebben een rustperiode die op zijn vroegst op 1 mei start en tot in juni doorloopt. Ook in deze rustperiode zijn agrarische activiteiten niet toegestaan; Pakketten met extensieve beweiding waarin weidevogels zowel kunnen broeden als foerageren; Pakket kruidenrijk grasland. Dit pakket dient om een voedselrijke situatie te creëren voor weidevogelkuikens in de vorm van bloemrijke graslanden die een grote aantrekkingskracht hebben op insecten. Deze percelen kennen een lage bemestingsgraad en een rustperiode; Pakket legselbeheer om legsels te beschermen in percelen waar geen aangepast weidevogelbeheer plaatsvindt. Om de uitgekomen jonge weidevogels een goede overlevingskans te bieden, kan dit pakket gecombineerd worden met een toeslag voor kuikenstroken. Via deze stroken kunnen de jonge weidevogels percelen bereiken die voor langere tijd als foerageergebied kunnen dienen. Ook een combinatie die heel geschikt lijkt is legselbeheer met stroken kruidenrijk grasland van enige omvang. Zodat de jonge weidevogels binnen het perceel voedsel kunnen vinden. Het uitkienen van een goed weidevogelmozaïek is hierbij van vitaal belang. Door het situeren van percelen met een rustperiode in de gebieden met de meeste legsels, het creëren van voedselgebied na afloop van de rustperiode, het beschermen van legsels op normaal beheerde percelen en het wegleiden van de jonge weidevogels naar gebieden met een goed voedselaanbod, kan een goede bijdrage aan verbetering van de weidevogelstand opgeleverd worden. Instapvoorwaarden voor het beheertype: 1. De beheereenheid bestaat uit grasland. 2. De beheereenheid is ten minste 0,5 hectare groot. 3. Cumulatie met alle beheerpakketten uitgesloten, uitgezonderd A Beheereisen: 1. Er wordt een rustperiode in acht genomen. De lengte van de rustperioden staat hieronder gedefinieerd. 2. In de rustperiode is de beheereenheid niet beweid, gemaaid, gerold, gesleept, gescheurd, gefreesd, (her)ingezaaid, doorgezaaid of bemest. In deze periode is het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen niet toegestaan. Optioneel:

38 Toeslag ruige mest: Op de beheereenheid wordt buiten de rustperiode ruige mest uitgereden in een volume van tenminste 10 en maximaal 20 ton per ha per jaar. : A a De rustperiode loopt van 1 april tot 1 juni; A b De rustperiode loopt van 1 april tot 8 juni; A c De rustperiode loopt van 1 april tot 15 juni; A d De rustperiode loopt van 1 april tot 22 juni; A e De rustperiode loopt van 1 april tot 1 juli; A f De rustperiode loopt van 1 april tot 15 juli; A g De rustperiode loopt van 1 april tot 1 augustus. Instapvoorwaarden voor het beheertype: 1. De beheereenheid bestaat uit grasland. 2. De beheereenheid is ten minste 0,5 hectare groot. 3. Cumulatie met alle beheerpakketten uitgesloten, uitgezonderd A Beheereisen: 1. Er wordt een rustperiode in acht genomen. De lengte van de rustperiode staat hieronder gedefinieerd. 2. In de rustperiode is de beheerseenheid niet beweid, gemaaid, gerold, gesleept, gescheurd, gefreesd, (her)ingezaaid, doorgezaaid of bemest. In deze periode is het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen niet toegestaan. 3. Het grasland wordt vóór de rustperiode niet gemaaid. Optioneel: Toeslag ruige mest: Op de beheereenheid wordt buiten de rustperiode ruige mest uitgereden in een volume van tenminste 10 en maximaal 20 ton per ha per jaar : A a De rustperiode loopt van 1 mei tot 15 juni; A b De rustperiode loopt van 8 mei tot 22 juni. Instapvoorwaarden voor het beheertype: 1. De beheereenheid bestaat uit grasland. 2. De beheereenheid is ten minste 0,5 hectare groot. 3. Cumulatie met alle beheerpakketten uitgesloten, uitgezonderd A Beheereisen: 1. De beheereenheid is jaarlijks geïnundeerd. De inundatieperiode staat hieronder gedefinieerd. 2. In de inundatieperiode staat op tenminste 60% van de beheereenheid het waterpeil ten minste 5 en ten hoogste 20 cm boven het maaiveld. : A a De inundatieperiode loopt van 15 februari tot 15 april; A b De inundatieperiode loopt van 15 februari tot 15 mei; A c De inundatieperiode loopt van 15 februari tot 15 juni;

39 A d De inundatieperiode loopt van 15 februari tot 1 augustus. Instapvoorwaarden voor het beheertype: 1. De beheereenheid bestaat uit grasland of bouwland. 2. De beheereenheid is ten minste 0,5 hectare groot. 3. Cumulatie met alle beheerpakketten uitgesloten, uitgezonderd A Beheereisen: 1. De beheereenheid wordt tijdens het broedseizoen een of enkele malen afgezocht op aanwezige legsels; de legsels worden gemarkeerd en, indien de beheerseenheid wordt beweid, van deugdelijke legselbeschermers voorzien. 2. Indien een perceel grasland wordt gemaaid of anderszins bewerkt, wordt een enclave van tenminste 50m2 om de aanwezige nesten gevrijwaard van alle landbouwkundige werkzaamheden; 3. Indien een perceel bouwland wordt bewerkt, worden de nesten ontzien bij de werkzaamheden. Optioneel: Toeslag kuikenstroken: Stroken van minimaal 6 en maximaal 12 meter breed worden tenminste 2 weken later gemaaid dan de rest van het perceel. : A a Legselbeheer op grasland; A b Legselbeheer op bouwland. Instapvoorwaarden voor het beheertype: 1. De beheereenheid bestaat uit grasland. 2. De beheereenheid is ten minste 0,5 hectare groot. 3. Cumulatie met alle beheerpakketten uitgesloten, uitgezonderd A Beheereisen: 1. Gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen is slechts toegestaan voor pleksgewijze bestrijding van akkerdistel, ridderzuring en brandnetel. 2. Uitsluitend bemesting met vaste mest toegestaan buiten de rustperiode. 3. Er wordt een rustperiode in acht genomen van 1 april tot 15 juni. 4. In de rustperiode is de beheereenheid niet beweid, gemaaid, gerold, gesleept, of bemest. In deze periode is het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen niet toegestaan. 5. Het gewas wordt jaarlijks voor 1 augustus afgevoerd door middel van maaien en afvoeren. Tweede keer maaien en afvoeren is toegestaan. 6. Het grasland mag niet worden gescheurd, gefreesd of heringezaaid. Optioneel : Toeslag ruige mest: Op de beheereenheid wordt buiten de rustperiode ruige mest uitgereden in een volume van tenminste 10 en maximaal 20 ton per ha. Instapvoorwaarden voor het beheertype: 1. De beheereenheid bestaat uit grasland. 2. De beheereenheid is ten minste 0,5 hectare groot. 3. Cumulatie met alle beheerpakketten uitgesloten, uitgezonderd A Beheereisen: 1. Beweiding is verplicht tot 15 juni met minimaal 1 en maximaal 1,5 GVE/ha;

40 2. Tussen 1 april en 15 juni is de beheereenheid niet gemaaid, gerold, gesleept, gescheurd,gefreesd, (her)ingezaaid, doorgezaaid of bemest. In deze periode is het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen niet toegestaan.

41 Beheertype A01.02: Akkerfaunagebied Bij de inwerkingtreding van de verplichte braak bleek dat een aantal vogelsoorten hier positief op reageerde en dit tot gevolg had dat wegkwijnende populaties versterkt werden. De grauwe kiekendief is hiervan het meest aansprekende voorbeeld. Door inzet van mensen en aangepast instrumentarium is vooral in de akkerbouwgebieden van Groningen, Flevoland en Zeeland de laatste jaren veel geëxperimenteerd en zijn goede vooruitgangen geboekt. De pakketten t.b.v. akkerfauna spitsen zich momenteel toe op vogels en hamsters. Voor vogels zijnde pakketten toegeschreven aan broedende akkervogels en overwinterende akkervogels. Voor broedende akkervogels zijn pakketten ontworpen waarbij stootsgewijs een uitgekiend mozaïek in stand wordt gehouden, bestaande uit grassen, granen en kruiden. Door uitgestelde werkzaamheden in de broedperiode en zeer beperkt gebruik van gewasbeschermingsmiddelen, wordt getracht een aantrekkelijk vestigingsbiotoop te creëren. Wintergasten worden opgevangen op percelen waarbij een graanmengsel winterover blijft staan. Hierdoor wordt zowel voorzien in dekking voor de vogels als in een betere voedselsituatie. Instapvoorwaarden voor het beheertype: 1. De beheereenheid bestaat uit bouwland 2. De beheereenheid is minimaal 9 meter breed en heeft een minimale oppervlakte van 0.3 ha. 3. Cumulatie met alle beheerpakketten uitgesloten, uitgezonderd A Beheereisen: 1. De volgende begroeiing is door inzaai aanwezig: grassen, granen (niet zijnde maïs of graanstoppel), kruiden of een mengsel van deze. In het natuurbeheerplan wordt bepaald welke zaaimengsels en welke zaaidichtheden mogen worden gebruikt % van de beheereenheid dient jaarlijks te worden gemaaid tussen 1 maart en 15 april % van de beheereenheid dient jaarlijks te worden gemaaid tussen 15 juli en 15 september. Delen die opnieuw zijn ingezaaid hoeven in hetzelfde voorjaar niet te worden gemaaid. Het maaien mag niet gebeuren door klepelen. Het beheer wordt strooksgewijs uitgevoerd volgens onderstaande varianten. 3. Mechanische en chemische onkruidbestrijding zijn niet toegestaan, met uitzondering van pleksgewijze bestrijding van akkerdistel, ridderzuring, haagwinde of kleefkruid. 4. De beheereenheid mag niet worden beweid, bemest of als wendakker worden gebruikt. : A a Jaarlijks dient 20-50% van de beheereenheid opnieuw tussen 1 maart en 15 april worden geploegd en opnieuw ingezaaid met een in het natuurbeheerplan voorgeschreven zaaimengsel A b Jaarlijks dient 20-50% van de beheereenheid opnieuw tussen 1 maart en 15 april te worden geploegd A c In het 3e of 4e jaar dient de gehele beheereenheid tussen 1 maart en 15 april te worden geploegd en opnieuw ingezaaid met een in het natuurbeheerplan voorgeschreven zaaimengsel. Instapvoorwaarden voor het beheertype: 1. De beheereenheid bestaat uit bouwland 2. De beheereenheid is minimaal 9 meter breed en heeft een minimale oppervlakte van 0.3 ha en een maximale oppervlakte van 2 ha.

42 3. Cumulatie met alle beheerpakketten uitgesloten, uitgezonderd A Beheereisen: 1. Op de beheereenheid moet tussen 1 mei en 15 maart een graanmengsel staan van tenminste 50% zomertarwe, aangevuld met rogge, haver of een zaadragend gewas niet zijnde graan of maïs. De beheereenheid mag niet worden geoogst 2. De beheereenheid dient jaarlijks tussen 16 maart en 30 april te worden ingezaaid met een gangbare zaaidichtheid 3. Mechanische en chemische onkruidbestrijding zijn niet toegestaan, met uitzondering van pleksgewijze bestrijding van akkerdistel, ridderzuring, haagwinde of kleefkruid Instapvoorwaarden voor het beheertype: 1. De beheereenheid bestaat uit bouwland; 2. De beheereenheid voldoet aan de minimale oppervlakte-eisen; 3. De beheereenheid is geschikt bevonden voor de hamster en gelegen in, of in een straal van 2 km van, een hamsterkernleefgebied of hamsterverbindingszone. 4. De beheereenheid bestaat uit aaneengesloten kavel met een gangbaar bouwplan voor een akkerbouwbedrijf. Het bouwplan bestaat uit minimaal vier verschillende gewassen. 5. Doorsnijdingen zijn toegestaan mits deze als niet belemmerend beoordeeld worden. Beheerseisen: 1. De grondbewerking voor alle gronden vindt maximaal tot een diepte van 25 cm plaats.

43 Beheertype A01.03: Ganzenfoerageergebied Nederland herbergt internationaal belangrijke aantallen overwinterende ganzen. Het gaat om vrijwel alle Europese wilde ganzen, waarbij vooral de aantallen van Kol-, Brand-, Rot- en Kleine rietgans van belang zijn. Het aantal doortrekkende en overwinterende ganzen bedraagt inmiddels ruim een miljoen exemplaren, die zich vooral ophouden in Friesland, Zuidwest-Nederland en (oostelijk) rivierengebied. Een groot deel van deze ganzen foerageert buiten de ecologische hoofdstructuur op eiwitrijke graslanden die in agrarisch gebruik zijn. Daardoor zorgen deze ganzen voor verlies aan gras. Om agrariërs in de gelegenheid te stellen dit productieverlies vergoed te krijgen is een stelsel aan ganzenfoerageerpakketten ontwikkeld. Het stelsel bestaat uit vier pakketten, bestemd voor de opvang van ganzen op grasland en op bouwland. Alle pakketten gaan uit van de volgende uitgangspunten: - percelen zijn zoveel mogelijk gelegen binnen grote aaneengesloten foerageergebieden; - in de winterperiode wordt maximale rust geboden; - op de percelen wordt voedsel aangeboden. Aanvragers kunnen jaarlijks van beheertypen en locatie wisselen, maar zijn wel verplicht jaarlijks een minimale oppervlakte onder beheer te hebben. Instapvoorwaarden voor het beheertype: 1. De beheereenheid bestaat uit grasland of bouwland; 2. De beheereenheid heeft een oppervlakte van minimaal 0,5 hectare en maakt onderdeel uit van een verzameling beheereenheden binnen één foerageergebied. 3. Cumulatie met alle beheerpakketten uitgesloten, uitgezonderd A tot en met A , A en A Beheereisen: 1. Het is niet toegestaan binnen de periode van 1 oktober tot 1 april handelingen te verrichten of toe te laten die de foerageerfunctie van het gebied voor ganzen en/of smienten negatief beïnvloeden. 2. Onderhoud van sloten, walkanten en drainagesystemen is toegestaan van 1 oktober tot 1 februari. 3. Overig beheer wordt uitgevoerd op basis van één van de vier onderstaande varianten. : A a Ganzen op grasland. 1. Op 1 november moet een grassnede aanwezig zijn met een voederwaarde van minimaal 500 kvem/ha. 2. Maaien of bloten om te lang gras te voorkomen is toegestaan van 27 oktober tot 1 november. 3. Beweiding met melkvee is toegestaan tot 15 november, waarbij na 15 november minimaal 500 kvem/ha beschikbaar moet blijven. 4. Beweiding (uitgezonderd melkvee) is vanaf 1 nov. tot 1 feb. toegestaan met max 0,45 GVE/ha. A b Ganzen op bouwland. 1. Voor 15 november moet één van de gewassen; winterkoolzaad, wintertarwe, wintergerst,of graszaad zijn ingezaaid. 2. Het gewas onder 1 wordt tot 1 april in stand gehouden. 3. Het is niet toegestaan de beheereenheid te beweiden en/of te maaien. A c Ganzen op vroege groenbemester.

44 1. Een groenbemester is vóór 1 oktober ingezaaid met één van de gewassen; Italiaans raaigras, Engels raaigras, Snijrogge, of met een mengsel van deze gewassen. 2. De groenbemester wordt tot 1 februari in stand gehouden. 3. Het is niet toegestaan de beheereenheid te beweiden en/of te maaien. A d Ganzen op late groenbemester. 1. Een groenbemester is vóór 1 november ingezaaid met één van de gewassen; Italiaans raaigras, Engels raaigras, Snijrogge, of met een mengsel van deze gewassen. De groenbemester wordt tot 1 april in stand gehouden. Het is niet toegestaan de beheereenheid te beweiden en/of te maaien.

45