Raadsvergadering d.d.: 2 juli 2007 Agenda nr: Onderwerp: Beleidsverslag WWB, IOAW, IOAZ, Bbz 2006 afdeling Maatschappelijke Ondersteuning

Transcriptie

1 Raadsnota Raadsvergadering d.d.: 2 juli 2007 Agenda nr: Onderwerp: Beleidsverslag WWB, IOAW, IOAZ, Bbz 2006 afdeling Maatschappelijke Ondersteuning Aan de gemeenteraad, 1. Doel, Samenvatting en Advies van het raadsvoorstel De verantwoordelijkheid voor de uitvoering van de Wet werk en bijstand (WWB), de Wet Inkomensvoorziening oudere- en arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAW), de Wet Inkomensvoorziening oudere- en arbeidsongeschikte zelfstandigen (IOAZ) en het Bijstandsbesluit Zelfstandigen (Bbz) is aan uw raad opgedragen. Bij gevoegd is het Beleidsverslag van de Wet WWB en de wetten IOAW, IOAZ en Bbz over het jaar 2006 waarin wij uw raad informeren en verantwoording afleggen over het gevoerde beleid in Wij stellen uw raad voor het met het gevoerde werk- en inkomensbeleid over 2006 in te stemmen en het Beleidsverslag WWB, IOAW, IOAZ, Bbz 2006 vast te stellen. 2. Situatie / Aanleiding / Probleem In uw vergadering van 13 december 2005 heeft u het beleid voor het jaar 2006 vastgesteld in het kader van de WWB, de IOAW, de IOAZ en de Bbz. De karakteristiek van deze wetten is een verdergaande verschuiving van de verantwoordelijkheid van het Rijk naar de gemeenten. Dit brengt met zich mee een terugtredende Rijksoverheid, met minder controle en verantwoordingsmomenten. Gemeenten hebben niet alleen meer beleidsvrijheid, maar ook in financieel opzicht de volle verantwoordelijkheid en het risico voor het gevoerde beleid met betrekking tot bijstand en de reïntegratie van bijstandsgerechtigden en aanverwante doelgroepen. Tot 2004 was het wettelijk verplicht het te voeren beleid vast te leggen in een beleidsplan. Met de invoering van de WWB is deze plicht vervallen. Toch hebben wij het vastleggen van het te voeren beleid in de vorm van een beleidsplan gecontinueerd. Enerzijds vanwege het kunnen toetsen van de rechtmatigheid van de uitvoering van het beleid door uw Raad, anderzijds vanwege de gebleken efficiency in de directe dienstverlening. Het beleidsplan 2006 en de bijbehorende verordeningen vormde aldus de basis voor het gevoerde beleid. Mede door de inspanningen die wij de afgelopen jaren hebben gedaan met betrekking tot de reïntegratie van mensen, mogen wij concluderen dat de uitstroom naar werk zowel in 2005 als in 2006 een stijgende lijn vertoont. Dit betekent echter niet dat er vanaf nu minder actie nodig zou zijn. Integendeel, het resterende bestand toont meer en meer een harde kern van mensen die door welke oorzaak dan ook, niet of nauwelijks in staat is om hun onderhoud met werken te verdienen. Onze actie zal de komende jaren extra gericht zijn op deze doelgroep.

2 3. Relatie met bestaand beleid De belangrijkste conclusies evaluatie beleidsplan WWB Het gevoerde beleid: a. Inkomen De fraudebestrijding leverde onze gemeente in 2006 een besparing aan WWB uitkering op van ,--. Van de 32 zaken die de Sociale Recherche aangewezen kreeg, zijn er nog 26 in onderzoek. In totaal werden 9 fraudegevallen aangetoond. Daarnaast leverde controle voorafgaand aan het eventueel verlenen van de uitkering een aantal aanvragen op die terug getrokken c.q. niet verder doorgezet werden. In het kader van onze Poortwachtersfunctie hebben wij het aantal (on)aangekondigde huisbezoeken geïntensiveerd. In 2006 waren het er ongeveer 105. De Sociaal Rechercheur gaat in de meeste gevallen met de Klantmanager mee op huisbezoek. Rechtmatigheidonderzoek vormt voor ons een zeer belangrijke schakel in onze functie als poortwachter. Over het j aar 2006 deden wij ruim onderzoeken naar de rechtmatigheid van de uitkering. In 2006 werd in 97 gevallen de uitkering beëindigd c.q. niet verder doorgezet. Daarvan vonden 51 mensen werk. Van de 281 klanten WWB is dat een uitstroom van 18 %. Een iets hoger percentage in vergelijking met andere Nederlandse gemeenten. Landelijk gemiddelde is 15 %. Wij voeren een hard beleid met betrekking tot de terugvordering van ontvangen voorschotten, teveel ontvangen uitkeringen c.q. voorgeschoten bedragen. In 2006 zij n 47 besluiten met betrekking tot terugvordering genomen. b. Werk Het TWB (Transferium Werk en Bijstand) is een centrum waar mensen die pas in de uitkering zijn, een tijdelijke job met behoud van uitkering wordt aangeboden. Het gaat om een termijn van gemiddeld 10 weken (20 uur per week) waarin samen met de klant intensief wordt gewerkt aan een werkritme en waarin er ook een individueel klantprofiel wordt opgesteld. De gemeente kocht 10 werkplekken in. Daarop kunnen per week 20 mensen worden geplaatst. In 2006 werden 90 van de 107 nieuwe aanvragen gemeld bij het TWB. De gekozen aanpak heeft geleid tot meer uitstroom naar (regulier) werk. Het resterende bestand wordt steeds moeilijker bemiddelbaar. Aan die categorie besteden we in 2007 en 2008 extra aandacht. In 2006 waren zonder meer c.q. met een kleine ondersteuning in de vorm van cursus of anderszins bemiddelbaar 93 personen. 188 Personen zijn moeilijk tot nauwelijks / niet meer bemiddelbaar. Van de mensen die uitstroomden zijn 10 personen geplaatst op een groeibaan. Vier daarvan zijn ingevuld door de gemeente, de rest bij diverse werkgevers in de regio. Voorts stroomden 2 mensen uit met een loonkostensubsidie en werden 4 mensen geplaatst via een voorbereidingsovereenkomst. De overige mensen vonden regulier werk. De gemeente ontwikkelde in 2006 het groenproj ect waar mensen met een uitkering werken aan lokale projecten in het groen. Dit project loopt tot tevredenheid. Aan het project Education First dat regionaal is opgepakt, nemen 2 jongeren deel. In totaal is aan 6 personen een reïntegratietraject aangeboden. Voor 18 allochtone bijstandgerechtigde inwoners werd een gespecialiseerd bemiddelingstraject ingekocht. In het kader van de reïntegratie voert de gemeente een actief beleid met betrekking tot de opvang van kinderen van uitkeringsgerechtigden. In totaal hebben 8 ouders ten behoeve van 18 kinderen tegemoetkoming in de kosten van kinderopvang gekregen. Deze ouders werden in staat gesteld binnen de periode van opvang werk te aanvaarden. Aan 4 startende zelfstandigen werd financiële ondersteuning aangeboden. Deze bedrijven lopen redelijk tot goed. Aan 10 mensen werd een premie verstrekt waardoor zij konden uitstromen.

3 c. Zorg In totaal werden er 440 verzoeken ingediend voor bijzondere bijstand. Dat leidde tot 387 toekenningen en 53 afwijzingen. Het aantal verzoeken is hoger dan in Mensen komen steeds vaker in financiële problemen c.q. hebben steeds minder inkomen om aan noodzakelijke levensbehoeften te besteden. Het weliswaar een algemeen en landelijk erkend probleem dat lokaal extra actief opgepakt moet worden. 229 Aanvragen kwamen er voor een vergoeding uit het Breekfonds. 219 Aanvragen werden toegekend. De schuldenproblematiek baart ons grote zorgen. Met name de toenemende mogelijkheden om zogenaamd zorgenvrij te lenen en postorderbedrijven die nauwelijks toetsen of aanschaffingen ook financieel wel verantwoord zijn, zorgen bij inwoners met een minimum inkomen voor een steeds groter wordende schuldenlast. Daarnaast zijn ook zorgverzekeringen, woningcorporaties en energiemaatschappijen niet allen even actief wanneer achterstanden dreigen. Deze worden regelmatig te laat bij ons of het Maatschappelijk Werk aangegeven. Schulden zijn dan vaak niet / nauwelijks meer te overzien. In 2006 werden dan ook 23 aanvragen voor schuldhulpverlening ingediend. Als extra service verzorgen wij voor mensen met een uitkering het invullen van het belastingformulier en eventueel andere formulieren zoals huur- en zorgtoeslag en aanvragen voor bijzondere bijstand. In 2006 werd die hulp 95 keer verleend. Samengevat menen wij te kunnen stellen wij dat de door uw raad op 13 december 2005 vastgestelde uitgangspunten van het gemeentelijk bijstandsbeleid 2006, het gewenste effect gesorteerd hebben. Accountantsonderzoek en autonome steekproeven bevestigen verder, dat het beleid conform de door uw raad geformuleerde uitgangspunten is uitgevoerd. De financiële gevolgen Een strikte uitvoering van het bijstandsbeleid heeft geleid tot de gewenste reductie van de uitgaven met betrekking tot de bijstandsuitkeringen waardoor de toegekende budgetten meer dan toereikend waren om de uitgaven in 2006 te dekken. Omschrijving Begroting 2006 Werkelijkheid 2006 Verschil Inkomsten Uitgaven Inkomsten Uitgaven WWB I-deel WWB W-deel inclusief meeneemregeling IOAW IOAZ Bbz TOTAAL Het overschot op het uitkeringsdeel bedraagt in totaal Dit bedrag hebben we in het Egalisatiefonds Sociale Zaken gestort. Dit om mogelijke tekorten in de toekomst te kunnen dekken. De risico s voor onze gemeente Zoals in de conclusie van het Beleidsverslag is verwoord blijft voor de komende jaren het risico voor tekorten op de beschikbare budgetten aanwezig. Dit werd in 2007 al pijnlijk duidelijk toen het Rijk het budget Inkomensdeel WWB voorlopig vast stelde op 2.900,000,--. Ten opzichte van 2006 betekent dit een korting van ,--. Onze gemeente kent, ten opzichte van andere gemeenten van gemiddeld dezelfde grootte een relatief groot aantal personen met een uitkering.

4 Uitkeringsvorm Valkenburg aan de Geul Landelijk gemiddelde gemeenten inw WWB WW WAO Wajong WAZ TOTAAL Deze cijfers tonen overduidelijk het risico voor onze gemeente. In verband met de beperking van de uitkeringsduur voor de WW en de aanpassing van WAO percentages is het niet denkbeeldig dat het aantal bijstandsgerechtigden de komende jaren forser dan in andere gemeenten zal toenemen. 4. Gewenst beleid en mogelijke opties Een evaluatie kan soms reden geven tot aanpassing van het beleid dat wordt gevoerd. Dít jaarverslag geeft ons echter géén aanleiding het beleid dat u in december 2006 voor het jaar 2007 vast legde, aan te passen. Wél willen wij het huidige jaar gebruiken om extra aandacht te besteden aan de volgende activiteiten: a. Schulphulpverlening. Begin 2007 is structureel overleg opgestart tussen de Kredietbank Limburg, de gemeente en de sector Maatschappelijk Werk van de stichting Trajekt. Aan het overleg wordt ad hoc deelgenomen door de Woningverenigingen in onze gemeente. Doel is te komen tot een integrale bespreking, benadering en behandeling van inwoners uit onze gemeente die zich bij een van de instanties met financiële problemen gemeld hebben. Daarnaast zullen we in 2007 preventieve activiteiten ontwikkelen. b. We zijn gestart met de analyse van ons huidige klantenbestand. Momenteel zijn er 259 mensen met een bijstandsuitkering. Zij zijn als volgt onder te verdelen: Leeftijdscategorie Bijstandsgerechtigden Aantal Percentage Ouder dan 65 jaar 17 6,6 % Tussen 60 en 65 jaar 39 15,4 % Tussen 56 en 59 jaar 30 11,5 % Tussen 50 en 55 jaar 28 10,7 % Tussen 40 en 49 jaar 64 24,6 % Tussen 30 en 39 jaar 58 22,3 % Tussen 20 en 29 jaar 23 8,9 % TOTAAL ,0 % Hieruit blijkt dat bijna de helft (45 %) van de bijstandsgerechtigden 50 jaar of ouder is. Een moeilijk bemiddelbare groep dus. Aan deze groep willen we in 2007 extra aandacht besteden door onder andere: Te participeren in het regionale project 55 Plussers dat samen met de Pentasz Gemeenten en Maastricht wordt opgepakt. Intensivering van de mogelijkheden om vrijwilligerswerk te kunnen doen. Daartoe hoort onder meer een versoepeling van de regelgeving die een vergoeding toe kent aan mensen die vrijwilligerswerk doen. Nu is alleen een vergoeding aan de orde wanneer tussen 12 en 24 uur per week vrijwilligerswerk gedaan wordt. Wij achten deze norm aan de hoge kant. Mensen die in staat zijn om 20 uur per week vrijwilligerswerk te kunnen doen, zouden die uren wellicht ook regulier kunnen werken. Wij zijn er voorstander van ook mensen die om sociale of gezondheidsredenen minder dan 12 uur per week vrijwilligerswerk kunnen doen, een vergoeding toe te kennen. Nu al passen wij bij sommige aanvragen de hardheidsclausule toe.

5 c. Wij onderzoeken de mogelijkheid om het aantal groeibanen te kunnen uitbreiden. Ook wordt de toekomst van het groenproject bekeken. Aanvullend zoeken wij naar nieuwe projecten (en financiële mogelijkheden) om mensen tijdelijk te werk te stellen binnen bepaalde projecten die de maatschappij van nut kunnen zijn. d. In 2007 hebben wij de gesprekken met de UWV geïntensiveerd. Mensen met een WWuitkering willen wij enkele maanden vóórdat ze aan WWB aanvraag zouden moeten indienen, informeren over de WWB, het Transferium en de inzet die de gemeente pleegt om mensen uit de uitkering te houden c.q. zo snel mogelijk aan het werk te krijgen. Dit is een preventieve actie die wij de komende maanden verder ontwikkelen. e. Strenge rechtmatigheidcontrole. De afgelopen jaren hebben wij strenge eisen gesteld aan de rechtmatigheid, het correct en tijdig indienen van gegevens door de uitkeringsgerechtigden. Dit leidt niet altijd tot gemakkelijke situaties voor de klantmanagers en de backoffice. Regelmatig worden personeelsleden bedreigd. Ook dan worden harde maatregelen genomen die kunnen leiden van huisverbod tot vermindering c.q. beëindiging van de uitkering. Wij blijven deze strenge en hardere aanpak ook in 2007 trouw. 5. Aanbestedingen Financiën De uitvoering van de WWB, IOAW, IOAZ en Bbz in 2006 heeft plaatsgevonden binnen de daarvoor bestemde budgetten. Onder andere vanwege het relatief hoge budget Inkomensdeel 2006 en het voeren van een goed reïntegratiebeleid en strikte toepassing van de Poortwachtersfunctie is een overschot gerealiseerd van ,--. Dit bedrag wordt toegevoegd aan het egalisatiefonds ter dekking van eventuele tekorten in de toekomst. 7. Communicatie Afwegingen en Advies Wij stellen uw raad voor het met het gevoerde werk- en inkomensbeleid over 2006 in te stemmen en het Beleidsverslag WWB, IOAW, IOAZ, Bbz 2006 vast te stellen. 9. Bijlagen Beleidsverslag WWB, IOAW, IOAZ, Bbz Het college van burgemeester en wethouders van Valkenburg aan de Geul, L.T.J.M. Bongarts algemeen directeur/gemeentesecretaris Drs. M.J.A. Eurlings burgemeester

6 De raad van de gemeente Valkenburg aan de Geul, Gezien het voorstel van het college van burgemeester en wethouders de dato; 29 mei 2007 Gehoord de raadsadviescommissie de dato 11 juni 2007 Gelet op het bepaalde in het Beleidsplan WWB, IOAW, IOAZ 2006 en bijbehorende verordeningen, de Wet werk en bijstand (WWB), de Wet Inkomensvoorziening oudere- en arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAW), de Wet Inkomensvoorziening oudere- en arbeidsongeschikte zelfstandigen (IOAZ) en het Bijstandsbesluit Zelfstandigen (Bbz) B e s l u i t : Het Beleidsverslag WWB, IOAW, IOAZ, Bbz over het jaar 2006 te accorderen. Aldus besloten in de openbare vergadering van de raad van 2 juli 2007 De raad voornoemd, A.M. Hoeberigs griffier Drs. M.J.A. Eurlings voorzitter