AFDELINGSNIEUWS. Nr. 103 Lente e jaargang Kwartaalblad van SUCCULENTA MAAS & PEEL

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "AFDELINGSNIEUWS. Nr. 103 Lente e jaargang Kwartaalblad van SUCCULENTA MAAS & PEEL"

Transcriptie

1

2 Omslag: J. Valckenier Suringar ( ) was de zoon van W.F.R. Suringar, die meer dan 100 soorten Melocactus beschreef, die later (vrijwel) allemaal als synoniemen van elkaar beschouwd werden. Suringar jr. was hoogleraar in plantensystematiek en plantengeo- Grafie aan de Landbouwhogeschool te Wageningen. De vormenrijkdom van de Melocactussen in de Antillen leidde tot dit grootste aantal synoniemen van één soort in de plantenwereld. AFDELINGSNIEUWS Nr. 103 Lente e jaargang Kwartaalblad van SUCCULENTA MAAS & PEEL Redactie: Jack Schraets Red. adres: Geuldersedijk NH Arcen Tel j.a.schraets@hccnet.nl 2

3 Programma (onder voorbehoud) 22 mrt. Verslag van een reis door Nieuw Zeeland door Mevr, van Vroenhoven 26 apr. Dhr. Franke met het 2de deel van een reis door de Dominicaanse Republiek. 8 mei Open Kas van 10 tot 17 uur bij: J. Huijs, Blauwververstraat 40, Horst H. Knapen, Kortestraat 1, Asten J. v.d. Sterren, Industriestraat 70, Reuver J. Verbeek, Hertelaan 3, Helmond 29 mei Plantenbeurs in LimianZ van uur. 28 juni Bijeenkomst bij één der leden thuis. (Plaats Hobbyartikelen zoals Etiketten Stiften Voeding Zijn verkrijgbaar bij: Jack v.d. Sterren, Industriestraat 70, 5933 LZ Reuver jackv.d.sterren@home.nl 3

4 Zoals het hoort had ik het een en ander op papier gezet als basis voor een afscheids -speech als voorzitter van de afdeling.. Het werd tijd, dat ik ermee ophield, hetgeen duidelijk bleek uit het feit, dat ik dat verhaal dus vergat mee te nemen naar de vergadering.. Daarom nu maar zwart op wit! Beste mensen, Begin 1975 zat ik voor het eerst achter de bestuurstafel van deze afdeling. Enkele maanden daarvoor was Buining in de afdeling op bezoek geweest en had tegen het bestuur gezegd, dat de afdeling groot genoeg was geworden om 7 in plaats van 5 bestuursleden te hebben. En dus had de voorzitter, Joep Vostermans, me gevraagd of ik in het bestuur wilde gaan zitten. Het andere nieuwe bestuurslid zou Frans Maessen worden. Mij werd het penningmeesterschap toegewezen. Dat nam ik over van Piet van Cruchten, die bibliothecaris werd. Aan het eind van 1975 wilde Jan Slabbers uit het bestuur stappen en dus mocht ik zijn functie overnemen; dat was het secretariaat. Aangezien dat binnen het bestuur de functie is, die het meeste werk met zich meebrengt, bleef ik dat onbetwist ongeveer 12 jaar. In de eerste helft van de jaren tachtig stapte Joep Vostermans op als voorzitter. Er kwam een opvolger, die na enkele jaren stopte met de hobby en dus moest er toen weer een andere voorzitter komen. Dat zal ongeveer in 1987 geweest zijn. Toen ben ik maar voorzitter geworden, naar ik hoop met instemming van de leden. In ieder geval waren er geen tegenkandidaten! En nu, bijna 30 jaar later, ga ik daarmee stoppen. De belangrijkste reden om te stoppen is mijn leeftijd. De mindere energie, die ik nu nog heb, wil ik gebruiken om echt met onze hobby bezig te zijn. Die mindere energie wordt ook niet opgepept door het al minstens 20 jaar afnemende aantal leden, waarbij komt, dat dat kleinere aantal leden net als ikzelf aardig bedaagd begint te worden, om het maar eens eufemistisch te zeggen. En verder lijkt het me zo langzamerhand tijd worden, dat er een nieuwe frisse wind gaat waaien door de afdeling. Voor die frisse wind kan ik in ieder geval niet zorgen! Veertig jaar in het bestuur is niet niks. Soms hoogtepunten, die veel voldoening geven, maar ook veel teleurstellingen, waar ik kennelijk ook niet helemaal resistent tegen ben. Het allengs wegvallen van vele medeliefhebbers, zoals de Netty en Louis Velmans, Henk Lodewijks, Joep Vostermans, Jan Slabbers en zijn vrouw, Sjraar Linssen, Ad 4

5 Parent, Toon van Brussel, Samuel Leenders, Jan Raemakers en vele anderen heeft me echt wel duidelijk gemaakt, dat niets eeuwig duurt. En dus stop ik er mee. Niet plotseling, want U wist al drie jaar, dat ik er nu mee zou ophouden. En geloof me: ik vind het niet erg. Eigenlijk verlang ik er wel een beetje naar. Mij rest nu nog om degenen te bedanken, die me in de afgelopen 40 jaren het meest gesteund hebben. Allereerst mijn vrouw, die al die jaren een bron van inspiratie is geweest. Haar ideeën hebt U vaak teruggevonden in afdelingsnieuws e.d. Maar ook praktisch deed ze heel veel werk. De nummers van het Afdelingsnieuws en het ledenboekje werden door haar op volgorde gelegd en gevouwen. Voor vele verlotingen en excursies borduurde zij stukjes, waardoor de afdeling aan de bezochte liefhebbers (of leden in het geval van een verloting) een origineel en uniek presentje kon geven. Zij maakte ook de kaarten, die met handtekeningen van de aanwezigen naar zieken werden gezonden. En bovenal heeft ze er al meer dan 40 jaar vrede mee, dat ik een aanzienlijk deel van mijn tijd aan de hobby in de breedste zin kon besteden. Ik denk, dat het beter geen verdere namen te noemen, want in feite zijn er tientallen, die ervoor gezorgd hebben, dat de afdeling zich vaak zeer positief heeft kunnen presenteren. De vriendschappen die daardoor ontstonden zijn nooit genoemd, maar ze hebben er wel toe bijgedragen, dat de afdeling zelfs vele jaren de grootste in het land was. Allen bedankt!! Tenslotte: ik hoop, dat er nu weer een frisse wind gaat waaien door de afdeling. Een windje, waardoor weer wat meer mensen het mooie van onze hobby beseffen. Jack Schraets 5

6 Afscheid nemen en een nieuw begin. Williejan Rooijakkers Het afscheid nemen van een bestuurslid lijkt een beetje op een rouwen. Iemand houdt een hele verhandeling over wat die persoon gedurende zijn bestuurslidmaatschap allemaal voor de vereniging gedaan heeft. Het lijkt dan net een vaarwel te zijn terwijl die persoon, Jac in dit geval, gewoon lid blijft. Lid blijven is in zijn geval wel heel simpel omdat hij erelid is. Een andere optie is om Foto: Rooijakkers het om te draaien. Het gezamenlijk doornemen van zijn fraaie staat van dienst kun je ook zien als een CV. Mocht hij zich op enig moment bedenken en toch weer een bestuursfunctie ambiëren dan kunnen we zijn sollicitatie in recordtempo behandelen. En, bestuursleden hebben we altijd te kort. Iedereen verwacht toch min of meer dat ik nu langzaam overga toch een wat meer officieel afscheid. Een klein kwartiertje feiten...ga er maar eens allemaal goed voor zitten...wel dat gaan we niet doen. Jullie weten toch veel beter dan ik wat hij allemaal gedaan heeft voor de club. Uiteraard wil ik wel een paar zaken bespreken. Zowel landelijk en als binnen de afdeling heeft Jac eigenlijk alles meegemaakt wat je maar kan bedenken op verenigingsgebied. De bloei van de landelijke en de afdeling, de grote aantallen leden. Iets waar met 6

7 heimwee naar teruggekeken wordt. Iets waar we nu alleen maar van kunnen dromen. Later het langzaam afnemen van de ledenaantallen. Een proces dat haast onomkeerbaar is en waar je geen invloed op hebt. Het gevoel als bestuurslid/ voorzitter dat een prachtige bloeiende vereniging langzaam dreigt te verdwijnen. Onze Jac heeft tal van zaken geregeld, de excursies, quizvragen, lezingen en het afdelingsnieuws. Met name dat laatste is al vele jaren een opgave. Als redacteur schrijf je zelf een kolom, bij gebrek aan copy schrijf je nog wat en voor dat je weet heb je het blad vol geschreven. Gelukkig leveren enkele leden regelmatig een bijdrage. In tijden dat je nauwelijks aan bestuursleden kunt komen is het vertrek van de voorzitter een flinke aderlating. En al helemaal als deze er nog een hoop andere taken bij doet. We mogen ons dan ook gelukkig prijzen dat hij voorlopig bereid is het afdelingsnieuws te blijven maken. Uiteraard blijft de noodzaak tot het inzenden van copy bestaan. Uw secretaris heeft een secretaresse. Dat lijkt respectloos doch in feite is het functioneren van een bestuurslid alleen mogelijk bij de gratie van diens partner. Bij Jac is het niet anders, zonder de steun en hulp Foto: A. Rooijak- van zijn vrouw Riet had hij het niet al die jaren kunnen doen. Deze bloemen zijn dan ook voor mevrouw Schraets en ik zou graag een applaus voor mevrouw Schraets willen hebben. 7

8 Dan meneer Jac zelf, namens de leden en het bestuur hartelijk dank voor de grote inzet gedurende vele jaren. Uiteraard hebben wij gemeend een passend kleinood aan te bieden. Als symbool voor de drijvende, stuwende kracht achter de afdeling. Een nieuw begin. Het zou een illusie zijn om te denken dat we de dalende ledenaantallen om kunnen buigen. Foto: A. Bieshaar Heel Succulenta Nederland worstelt met dat probleem. Onlangs is er een bijeenkomst van afdelingsafgevaardigden met het landelijke bestuur geweest. Daar zijn veel ideeën uit voort gekomen. Het bestuur gaat kijken of wij daar iets mee kunnen. Nieuwe activiteiten, bezig zijn met planten, hoe mensen te interesseren en dergelijke. Als bestuur zullen we ook zelf onze draai moeten vinden. We worden gelukkig ondersteund door Jac v.d. Sterren hobby-artikelen; Annelies Rooijakkers ledenadministratie en Jac Schraets voor wat betreft het clubblad en zijn kennis. We gaan de overige taken verdelen binnen het bestuur. Nu zult U mogelijk zeggen dat ik twee mensen vergeten ben. Jac Huys en Alfons Bieshaar. De cactus/exotische plantenmarkt zou er simpelweg niet zijn zonder de inzet van beide heren. Een evenement dat blijft groeien en inmiddels naam begint te maken. Een prima prestatiettatie. Wat er zeker veranderd is dat iemand anders de hamer en microfoon vasthoudt. Iemand van een andere generatie, met andere interesses, met een ander karakter en met nog veel te leren. (Ben tenslotte een van de jongere leden) Ik dank U voor het gestelde vertrouwen (niet dat er veel keus was) en ik ga er alles aan doen en samen met mij de overige bestuursleden om er iets moois van te maken. Dank U. 8

9 Boompioen of Pioenroos (Paeonia suffruticosa) Harrie Knapen Het is alweer meer dan anderhalf jaar geleden dat ik met mijn buurman de planten in zijn tuin stond te bekijken, toen ik in de hoek van de tuin een boompioen zag staan met veel bloemen. Ik zeg: zo dat is een mooie plant. Pioenroos Ja zegt de buurman die doet het goed. Ik heb er jaarlijks veel zaden van. Wil jij er ook wat proberen te zaaien. Ik zeg ja, dat wil ik wel. Hij zegt ik zal je er wel wat komen brengen, als ze rijp zijn. Het was de zomer van Later dat jaar kwam hij, zoals was afgesproken, de zaden brengen. Het waren 40 zaden. Ontkiemde zaden van de pioenroos 9

10 Het was toen al september of oktober. Ik heb ze dezelfde dag nog gezaaid. Ik dacht, nu zijn ze nog vers en dan komen ze het volgende voorjaar wel tevoorschijn. Maar nee hoor, ze hebben de hele winter en het hele voorjaar in de grond gezeten en niks geen plantjes, Ik dacht, als het dan niks word doe ik ze maar weg. Maar ik probeer ook een beetje zuinig te doen en gooi de potgrond, waar ze in stonden, niet weg. Die deed ik terug in een vuilniszak en legde hem onder de bak. Toen ik later dat jaar wat potgrond nodig had, pakte ik de zak met de gebruikte grond om er wat planten in te zetten. Ik maakte de zak open en zag tot mijn stomme verbazing allemaal zaden met een wortel eraan. Ze hadden de hele zomer in een gesloten zak gezeten. Ze hebben daar lekker zitten te broeden en toch nog ontkiemd. Ik heb ze toen toch maar opgepot en weer weg gezet. En na weer enkele maanden kwamen er dan toch de lang verwachte boompioen plantjes tevoorschijn. Zo zie je maar, je moet niets weg gooien en veel geduld hebben. We kennen deze plant als struikvorm die jaarlijks zijn blad verliest. Dan noemen we het een boompioen, dit is een winterharde struik. Maar hij is ook En hier zijn ze echt zaailing geworden bekend als pioenroos. Die sterft helemaal af voor de winter en komt in het voorjaar weer terug met prachtige grote bloemen in diverse kleuren. De Boompioen is de nationale plant van China en vind zijn oorsprong bij de Tibetaanse grens. Het is al duizenden jaren een bekende tuinplant in China met een heel mooie bloem in enkele en dubbele vorm en ook in veel verschillende kleuren. 10

11 De boompioen bloeit vanaf het derde levensjaar jaarlijks en is een winterharde struik die uiteindelijk een lengte van 1 tot 1,5 meter hoogte kan bereiken. In het vroege voorjaar rond februari loopt de boompioen uit om te bloeien in mei/juni. Ze kunnen wel 100 jaar oud worden. De ideale planttijd voor de boompioen is de herfst. Zet hem niet op een te natte plek, dat voorkomt wortelrot. Je moet er wel rekening mee houden, dat de plant meer dan 4 tot 5 uur zonlicht per dag nodig heeft. Zet je de planten in een groep, houdt dan 75 cm ruimte tussen de planten, daarna de grond goed aandrukken en wat bemesten. De boompioen vraagt niet veel verzorging. In het najaar is het wel van belang, dat je het oude hout verwijdert en de bloemen na de bloei weg knipt. Je kunt er ook voor kiezen om ze in een vorm te snoeien. Indien de boompioen geheel is teruggesnoeid, duurt het wel een jaar voordat u weer bloemen heeft. De meest geschikte tijd voor bemesten is het voorjaar. Daardoor is de plant sterker en geeft meer mooie bloemen in veel verschillende kleuren. De boompioen is een sterke plant, maar kan problemen geven. Door goed te bemesten voorkomt u dat de plant vatbaar wordt voor ziekten en ongedierte. Een ziekte die de kop op kan steken is de grauwe schimmel. De stengels boven de grond verkleuren bruin en in een later stadium worden het blad en de bloem ook aangetast door de schimmel. Een grauwkleurige schimmel bedekt dan de boompioen, maar deze schimmel is makkelijk te bestrijden. Is zaaien de beste of de leukste manier van vermeerderen? Als je dit verhaaltje gelezen hebt, moet je zelf maar beslissen, wat je het leukste vindt: zaaien of stekken. 11

12 Verrassingen. Williejan Rooijakkers Eerder heb ik U bericht dat ik in een Ceropegia sandersonii en in een stapeliiformis zaadpeulen had. Die ontdekking was kort na de grote excursie vorig jaar, medio augustus. Ik had verwacht dat de zaadpeulen ergens in het voorjaar rijp zouden zijn en openspringen. Dat blijkt wel enigszins te kloppen omdat er vandaag vrijdag 12 februari 2016 eentje open gesprongen is. (Peul van de stapeliiformis.) Een behoorlijk deel van de pluizige zaden hing nog in de plant echter een behoorlijke hoeveelheid had precies gedaan wat moeder natuur in gedachten had. Zachtjes weg dwarrelen Zaden van Ceropegia stapeliiformis en elders landen. Ik heb uiteindelijk een kleine 60 zaden verzameld van deze ene peul. Bij de grote excursie had Harry zaad gekregen van de heer Odekerken. Een klein gedeelte daarvan heb ik in het najaar uitgezaaid. Redelijk goed opgekomen, inmiddels 5 centimeter groot en staan er goed bij. Het benieuwt me hoe mijn verse zaden het gaan doen. 12

13 Een andere verrassing. In het voorjaar bij de lezing over Tillandsia s en bij een beurs heb ik enkele Orchideetjes gekocht. Deze hebben het hele jaar buiten gestaan, in een beetje schaduw, en zijn ergens in oktober verhuisd naar het keukenraam. Een van deze planten is een Pleurothallis soort. Deze heeft bladstelen van ongeveer 12 centimeter met daaraan een vrij smal langwerpig blad van ongeveer 6 centimeter. Het bijzondere aan de plant is dat hij bloeit precies op de overgang van de bladsteel en het blad, de bloempjes (klein) rusten op het blad. Wat is dan de verrassing? Een tijdje na de bloei zag ik dat er precies op de plaats waar een bloempje gezeten had een nieuw blaadje groeide. Bij nadere beschouwing zelfs met worteltjes. Na enige tijd, toen de blaadjes wat groter werden, heb ik een zestal bladeren van de plant genomen en deze opgepot. Nu enkele maanden later zijn er 2 uitgevallen maar de andere 4 doen het goed. Ze maken nieuwe worteltjes en voorzichtig ook een nieuw blaadje. Ja ja, het zijn de kleine dingen die het leuk maken. 13

14 14

15 Jubilarissen 2016 Jack Schraets Ieder jaar zijn er wel enkele jubilarissen in onze afdeling. Deze keer geen mensen die al 40 jaar lid waren, maar twee man die elk 25 jaar lid waren van de afdeling en van de landelijke vereniging. Beiden komen ook nog uit hetzelfde gebied, namelijk oostelijk Brabant, je zou kunnen zeggen, dat het eigenlijk gewoon Limburgers zijn of Peellanders. Toen Iwan van Rooij lid werd, werd hij één van de jeugdleden. Hij werd naar de bijeenkomsten meegebracht door buurtgenoten en dat is jaren zo gebleven. In die tijd woonde Iwan nog bij zijn ouders en daar stond dus ook zijn verzameling. En zoals dat veelal gaat bij jonge mensen, er komt een moment waarop ze het ouderlijk huis verlaten en zich een partner zoeken. Dat is in het geval van Iwan ook gebeurd. Er was wel een probleem, want de verzameling kon niet mee. Die bleef dus bij de ouders staan en wordt waarschijnlijk Foto: A. Bieshaar ook gedeeltelijk door de ouders verzorgd. De laatste jaren zien we Iwan veel minder op de bijeenkomsten. Dat valt te begrijpen, want inmiddels heeft Iwan met zijn vrouw een gezin opgebouwd, zijn de ouders van vier zoons en één geadopteerd kind, die allen in ieder geval nog op de basisschool zitten. Daarnaast heeft hij een bedrijf in Meijel, dat zich toelegt op 15

16 interieurbouw. We hopen dat Iwan in de toekomst weer wat meer kan gaan genieten van zijn jeugdhobby: de kweek van succulenten! Misschien vindt hij dan ook gelegenheid om af en toe de activiteiten van de afdeling te volgen. De tweede jubilaris van dit jaar is ook in Asten (of Heusden?) geboren, maar woont al vele jaren in Someren. Van oorsprong is hij timmerman en hij werkte bij een bouwbedrijf in Heusden. Toen dit bouwbedrijf stopte is hij met onder andere een broer zelfstandig geworden. Toen dat gebeurde zat hij Foto: A. Bieshaar al in het bestuur van de afdeling. Vele jaren was hij tweede secretaris en ledenadministrateur. Met zijn tomeloze energie wist hij ondanks zijn drukke werkzaamheden toch steeds weer tijd te vinden om vele klusjes voor de afd. op te knappen. Tegenwoordig heeft hij een bijbaantje: hij is chauffeur voor een dame uit Someren, die hij trouw naar de bijeenkomsten vervoert, tenminste als Mien zich lekker voelt. Helaas staat ook bij Henk v.d. Broek de succulentenhobby op een laag pitje. Hopelijk brengen de komende jaren hem wat meer rust. Dan zal misschien het kweken van cactussen ook weer meer boeien. Wat zaaien en enten betreft had Henk in zijn glorietijd gouden vingertjes! Wist U trouwens, dat hij ook een fervent liefhebber van vogels is? 16

17 Het bestuur tot 2015 Foto. A. Bieshaar Jaarvergadering Het bestuur tijdens de vergadering v.l.n.r. Rik Coenen tot 2016 bibliothecaris, vanaf 2016 secretaris. Harrie Knepen tot 2016 Algemene Zaken, vanaf 2016 Algemene zaken + Bibliotheek. Jack Schraets tot 2016 voorzitter, vanaf 2016 redacteur (geen bestuursfunctie) Paul Geerlings tot 2016 penningmeester, vanaf 2016 penningmeester Williejan Rooijakkers tot 2016 secretaris en ledenadministratie, vanaf 2016 voorzitter en ledenadministratie 17

18 Bestuur en leden van Succulenta, Ik wil naar aanleiding van de jaarvergadering van februari een reactie plaatsen namens (hoop ik) alle leden van onze club Maas en Peel. Er is op die vergadering die avond nogal wat veranderd in het bestuur. Onze geachte voorzitter heeft zoals gepland afscheid genomen van zijn bestuursfunctie. En dat heeft nogal wat teweeg gebracht vind ik en misschien vinden meerderen dat met mij. Zo`n man met zoveel capaciteiten, die al die vele jaren zijn vrije tijd gegeven heeft om alles in goede banen te leiden om de club in stand te houden. Dat is eigenlijk voor elke club of vereniging nodig, denk ik. Of het nou een vergadering was, of een quiz maken, een uitje organiseren en noem maar op hij was voor geen gat te vangen, ook zelfs in onze beginjaren kon hij tentoonstellingen organiseren, daar had hij zo wat vrijwilligers voor geronseld. Ook de grote landelijke vereniging Succulenta heeft van zijn capaciteiten mogen profiteren. Hij heeft zijn Succulenta, want dat was het, perfect in het spoor gehouden, wat in veel afdelingen niet gelukt is. De steun van zijn Riet had hij altijd achter zich en dit vergde veel van haar tijd. Wat denk je van haar schitterende kaarten, voor elke gelegenheid. En ook alle handdoeken die ze borduurde. Het bindwerk van het Afdelingsnieuws werd ook door haar verzorgd. Ook alle bezoekers, die ten dienste van de club moesten overnachten als het wel eens laat werd, konden er slapen en aanschuiven om te eten. Riet vond dat maar heel normaal en dat allemaal pro deo. Kom er maar eens om bij andere clubs. Gastvrijheid ten top. Het is toch een paar apart en ik hoop dat we nog heel lang daarvan mogen genieten. Daarom wil ik namens alle leden en aanhang van de club jullie heel, heel hartelijk bedanken voor alles wat jullie aan goodwill gebracht hebben aan ons allen. En ik hoop dat jullie nog jaren in goede gezondheid mogen genieten van de hobby.en dat we nog van jullie aanwezigheid mogen genieten. Mien van Brussel 18

19 Wist U dat Jack Schraets in dit nummer zeer weinig over succulenten gesproken wordt? de liefhebber teveel aandacht vroeg, waardoor de planten wat weinig aan de beurt kwamen? de jaarvergadering in februari relatief goed bezocht werd? de quiz er oorzaak van is, dat ik me deze keer bekommer om geschiedenis? die geschiedenis voor onze afdeling al meer dan 65 jaren loopt? ze begon in Blerick? tot de bestuursleden mensen hebben behoord als Jan Slabbers, Bep Broerse, Sjraar Linssen, Jan de Gast, Piet van Cruchten, Frans van Leeuwen, Joep Vostermans, Mia Bieshaar, Netty Velmans, Frans Maessen, Theo Gommans, Henk van den Broek, Martien Senders, Harrie Knapen en tientallen anderen? deze namen bij waarschijnlijk velen met mij nostalgische herinneringen oproepen. bij de wapenfeiten van de afdeling onder meer behoren een grote tentoonstelling in de Venlose groenteveiling in Venlo-Zuid in 1969, de eerste 3LK in 1966, succulenten weekends in de Jochumhof op Steyl eind jaren zeventig, jubilea als het 12 ½ en 25-jarig bestaand van de afdeling en vele uitmuntende voordrachten door onder meer Schatzl, Uebelmann, Lau en Rowley? deze oude man hoopt en verwacht, dat het pas gevormde bestuur in staat blijkt om de afdeling naar een nieuwe periode van bloei en groei te leiden? ik daarbij waar mogelijk zal helpen en hoop, dat de leden daarbij zullen assisteren? ik me ervan bewust ben, dat het bestuur daarvoor veel energie en inzet zal moeten tonen? 19

20

VOOR HET VOETLICHT. Bertus Spee

VOOR HET VOETLICHT. Bertus Spee VOOR HET VOETLICHT Bertus Spee Monadenium ritchiei subsp. nymabensis Het moederland van deze planten is Kenia. Ze spruiten vanaf de basis met tot 40 cm lange stengels. Aan de top van de stengels ontstaan

Nadere informatie

Programma (onder voorbehoud)

Programma (onder voorbehoud) Omslag: Wilhelm Simon werd geboren op 8 november 1909 en overleed op 21 januari 1989. Als jongeman kwam hij onder invloed van de hovenier van de Hamburgse botanische tuin tot de cactusliefhebberij en daardoor

Nadere informatie

Jaargang: 32 Nummer: 12

Jaargang: 32 Nummer: 12 Jaargang: 32 Nummer: 12 SUCCULENTA - nederlands-belgische vereniging van liefhebbers van cactussen en andere vetplanten HET VETBLAD Officieel orgaan van Succulenta afd. Amsterdam Opgericht 23 april 1926

Nadere informatie

Jaargang: 33 Nummer: 1

Jaargang: 33 Nummer: 1 Jaargang: 33 Nummer: 1 SUCCULENTA - nederlands-belgische vereniging van liefhebbers van cactussen en andere vetplanten HET VETBLAD Officieel orgaan van Succulenta afd. Amsterdam Opgericht 23 april 1926

Nadere informatie

Jaargang: 33 Nummer: 2

Jaargang: 33 Nummer: 2 Jaargang: 33 Nummer: 2 SUCCULENTA - nederlands-belgische vereniging van liefhebbers van cactussen en andere vetplanten HET VETBLAD Officieel orgaan van Succulenta afd. Amsterdam Opgericht 23 april 1926

Nadere informatie

Jaargang: 32 Nummer: 10/11

Jaargang: 32 Nummer: 10/11 Jaargang: 32 Nummer: 10/11 SUCCULENTA - nederlands-belgische vereniging van liefhebbers van cactussen en andere vetplanten HET VETBLAD Officieel orgaan van Succulenta afd. Amsterdam Opgericht 23 april

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

Digitale nieuwsbrief van de afdeling Nijmegen van Succulenta. Jaargang 1 nummer 6, juni 2016

Digitale nieuwsbrief van de afdeling Nijmegen van Succulenta. Jaargang 1 nummer 6, juni 2016 NOVIOCACTUM Digitale nieuwsbrief van de afdeling Nijmegen van Succulenta. Jaargang 1 nummer 6, juni 2016 Een fraaie agave, gezien op de open dag bij Ubink (4 juni). Van en voor de afdelingsleden en alle

Nadere informatie

Groene Detailhandel. Een- en tweejarigen antwoorden 1. Een- en tweejarige tuinplanten Antwoorden

Groene Detailhandel. Een- en tweejarigen antwoorden 1. Een- en tweejarige tuinplanten Antwoorden Een- en tweejarige tuinplanten Antwoorden 1 Omschrijf met eigen woorden wat eenjarige planten zijn. Aan het einde van het seizoen vormen ze zaad en sterven af. Met andere woorden de meeste eenjarige kun

Nadere informatie

Billie de Beer en de Tuinstedebrigade (2): Verkennen de straat Juni 2014

Billie de Beer en de Tuinstedebrigade (2): Verkennen de straat Juni 2014 Billie de Beer en de Tuinstedebrigade (2): Verkennen de straat Juni 2014 Billie de Beer is heel blij dat hij nu bij de hamsters in Tuinstede mag wonen. Ze leven met z n allen tussen de mensen en helpen

Nadere informatie

Billie de Beer en de Tuinstedebrigade (3): Ontmoeten de vogels Juni 2014

Billie de Beer en de Tuinstedebrigade (3): Ontmoeten de vogels Juni 2014 Billie de Beer en de Tuinstedebrigade (3): Ontmoeten de vogels Juni 2014 Janneke Blaauwbroek & Michael Janse, juni 2014 Pagina 1 Billie de Beer woont nu al een paar dagen bij de hamsters in Tuinstede.

Nadere informatie

Digitale nieuwsbrief van de afdeling Nijmegen van Succulenta. Jaargang 1 nummer 9, september 2016

Digitale nieuwsbrief van de afdeling Nijmegen van Succulenta. Jaargang 1 nummer 9, september 2016 NOVIOCACTUM Digitale nieuwsbrief van de afdeling Nijmegen van Succulenta. Jaargang 1 nummer 9, september 2016 Lieda legt het watergeefsysteem in haar kas uit (zie verslag kasbezoek) SAMENSTELLING BESTUUR

Nadere informatie

Regenwormen Tijdstip: in september, oktober en november, na een regenbui.

Regenwormen Tijdstip: in september, oktober en november, na een regenbui. KB2 Tijdsinvestering: 45 minuten Regenwormen Tijdstip: in september, oktober en november, na een regenbui. 1. Inleiding Een mol eet per jaar wel 50 kg wormen. Dat is veel, maar als je bedenkt dat in je

Nadere informatie

bemesten wintergroenten slakkenjacht prei maand van het voorzaaien maand van het voorzaaien

bemesten wintergroenten slakkenjacht prei maand van het voorzaaien maand van het voorzaaien maand van het voorzaaien maand van het voorzaaien WEEK 1 bemesten Je hebt nu de tijd om alles in orde te maken. Heb je in huis wat je de komende maanden nodig gaat hebben? Mest, zaden, gereedschap? En

Nadere informatie

Digitale nieuwsbrief van de afdeling Nijmegen van Succulenta. jaargang 1 nummer 3 maart 2016

Digitale nieuwsbrief van de afdeling Nijmegen van Succulenta. jaargang 1 nummer 3 maart 2016 NOVIOCACTUM Digitale nieuwsbrief van de afdeling Nijmegen van Succulenta. jaargang 1 nummer 3 maart 2016 Van en voor de afdelingsleden en alle anderen met een warm hart voor planten in het algemeen en

Nadere informatie

Klein Kontakt. Jarigen. in april zijn:

Klein Kontakt. Jarigen. in april zijn: A Klein Kontakt Het is alweer eind maart wanneer dit Kontakt uitkomt, het voorjaar lijkt begonnen, veel kinderen hebben kweekbakjes met groentes in de vensterbank staan, die straks de tuin in gaan. Over

Nadere informatie

OPA EN OMA DE OMA VAN OMA

OPA EN OMA DE OMA VAN OMA Hotel Hallo - Thema 4 Hallo opdrachten OPA EN OMA 1. Knip de strip. Strip Knip de strip los langs de stippellijntjes. Leg de stukken omgekeerd en door elkaar heen op tafel. Draai de stukken weer om en

Nadere informatie

Johannes 6,1-15 We danken God, want Jezus zorgt voor ons

Johannes 6,1-15 We danken God, want Jezus zorgt voor ons Johannes 6,1-15 We danken God, want Jezus zorgt voor ons Dankdag voor gewas en arbeid Liturgie Voorzang LB 448,1.3.4 Stil gebed Votum Groet Zingen: Gez 146,1.2 Gebed Lezen: Johannes 6,1-15 Zingen: Ps 33,2

Nadere informatie

Jaargang: 33 Nummer: 3

Jaargang: 33 Nummer: 3 Jaargang: 33 Nummer: 3 SUCCULENTA - nederlands-belgische vereniging van liefhebbers van cactussen en andere vetplanten HET VETBLAD Officieel orgaan van Succulenta afd. Amsterdam Opgericht 23 april 1926

Nadere informatie

Is jouw doel om ze te overtuigen ook in Nederland te komen wonen? Nee hoor; ik ga ze gewoon kennis laten maken; verder niets.

Is jouw doel om ze te overtuigen ook in Nederland te komen wonen? Nee hoor; ik ga ze gewoon kennis laten maken; verder niets. Een stedentrip is wat Giga (28) het liefste doet tijdens zijn vakanties: het lijstje van steden die hij dit jaar nog gaat bezoeken is enorm; Amsterdam, Den Haag, Utrecht, Antwerpen, Brugge, Gent, Praag,

Nadere informatie

Ik laat je ontdekken hoe de mensen hier vroeger leefden. En je leert over de omgeving; over de grond, de bomen en de beestjes.

Ik laat je ontdekken hoe de mensen hier vroeger leefden. En je leert over de omgeving; over de grond, de bomen en de beestjes. HALLO! IK BEN EDDY DE EGEL. VANDAAG NEEM IK JE MEE OP ONTDEKKING IN DE SPITKEET! WIJ EGELS SCHARRELEN AL HEEL LANG TUSSEN DE MENSEN. MEESTAL ZIE JE ONS NIET MAAR WIJ ZIEN VAN ALLES! Ik laat je ontdekken

Nadere informatie

Gezond thema: DE HUISARTS

Gezond thema: DE HUISARTS Gezond thema: DE HUISARTS 1. Wat gaan we doen? Praten over de huisarts en wat de huisarts doet. Nieuwe woorden leren over de huisarts. Het gesprek met de huisarts oefenen. 2. Wat vind ik van? Als je een-op-een

Nadere informatie

De gestolen Juwelen. maarten stevens

De gestolen Juwelen.  maarten stevens De gestolen Juwelen www.uwmoordspel.nl maarten stevens Rollen: is al jaren in dienst bij van Brettelsgaan tot Bovensbergen. Ze doet de huishouding en haalt de boodschappen voor mevrouw. Niemand kan voorstellen

Nadere informatie

De zak. van. Sinterklaas. Maarten Stevens

De zak. van. Sinterklaas. Maarten Stevens De zak van Sinterklaas Rollen: Sinterklaas: Hoofdpiet: Sinterklaas is Tja Behoeft geen verdere uitleg! Hoofdpiet is al een tijdje Hoofdpiet en moet er voor zorgen dat alles goed gaat. Dat is een belangrijke

Nadere informatie

Weekje weg: shoppen, interview/fotoshoot en veel praten

Weekje weg: shoppen, interview/fotoshoot en veel praten Weekje weg: shoppen, interview/fotoshoot en veel praten Naar mijn vriendin 19 maart ging ik in de middag naar Den-Haag met de trein. Ik zag hier wel erg tegenop met 6 maanden zwangerschap zo,n lange reis

Nadere informatie

Digitale nieuwsbrief van de afdeling Nijmegen van Succulenta. Jaargang 2 nummer 9, september 2017

Digitale nieuwsbrief van de afdeling Nijmegen van Succulenta. Jaargang 2 nummer 9, september 2017 NOVIOCACTUM Digitale nieuwsbrief van de afdeling Nijmegen van Succulenta Jaargang 2 nummer 9, september 2017 Astrophytum asterias Superkabuto Zebra type (ook wel V-type of Fly s Wings type of Tiger genoemd).

Nadere informatie

Nieuwsbrief CliëntAanZet

Nieuwsbrief CliëntAanZet Nummer 4 April 2015 Van de redactie Hallo, Hier weer een nieuwe nieuwsbrief CliëntAanZet. Heb je een leuk idee voor deze nieuwsbrief? Of wil je misschien zelf iets schrijven? Stuur een bericht naar: Cliëntzeggenschap,

Nadere informatie

Aan de wand hangen woordkaarten met betrekking tot de herfst.

Aan de wand hangen woordkaarten met betrekking tot de herfst. Herfst Nog niet zolang geleden liepen we in korte broek, kon de jas thuis blijven en was de temperatuur zelfs hoog, te hoog voor dit seizoen. Maar nu waait het, het regent en vallen de blaadjes van de

Nadere informatie

VRUCHTWISSELING OP KINDERTUINEN BIJ SCHOOL EN BIJ HUIS

VRUCHTWISSELING OP KINDERTUINEN BIJ SCHOOL EN BIJ HUIS VRUCHTWISSELING OP KINDERTUINEN BIJ SCHOOL EN BIJ HUIS 1.V R U C H T W I S S E L I N G Dit verhaal gaat over vruchtwisseling. Vruchtwisseling betekent dat je planten niet steeds op dezelfde plek zaait

Nadere informatie

NOVIOCACTUM. Digitale nieuwsbrief van de afdeling Nijmegen van Succulenta. Jaargang 1 nummer 2

NOVIOCACTUM. Digitale nieuwsbrief van de afdeling Nijmegen van Succulenta. Jaargang 1 nummer 2 NOVIOCACTUM Digitale nieuwsbrief van de afdeling Nijmegen van Succulenta. Jaargang 1 nummer 2 Van en voor de afdelingsleden en alle anderen met een warm hart voor planten in het algemeen en succulenten

Nadere informatie

Speech van commissaris van de koningin Max van den Berg, opening vmbo-schooljaar , Grootegast, 31 augustus 2010

Speech van commissaris van de koningin Max van den Berg, opening vmbo-schooljaar , Grootegast, 31 augustus 2010 Speech van commissaris van de koningin Max van den Berg, opening vmbo-schooljaar 2010-2011, Grootegast, 31 augustus 2010 Er was eens een boerin die twee emmers verse, romige melk buiten zette. Vlakbij

Nadere informatie

ZAAI- GOED DEZE LESBRIEF IS VAN..

ZAAI- GOED DEZE LESBRIEF IS VAN.. ZAAI- GOED DEZE LESBRIEF IS VAN.. DIT BOEKJE GAAT OVER ZADEN EN WAT ER MEE GEBEURT ALS JE ZE IN DE GROND STOPT Heb jij wel eens wat in de tuin gezaaid? ja / nee Misschien woon je in een huis zonder tuin

Nadere informatie

Gijsje zonder staart geschreven door Henk de Vos (in iets gewijzigde vorm) Er was eens een klein lief konijntje, dat Gijs heette. Althans, zo noemden

Gijsje zonder staart geschreven door Henk de Vos (in iets gewijzigde vorm) Er was eens een klein lief konijntje, dat Gijs heette. Althans, zo noemden Gijsje zonder staart geschreven door Henk de Vos (in iets gewijzigde vorm) Er was eens een klein lief konijntje, dat Gijs heette. Althans, zo noemden zijn ouders hem, maar alle andere konijntjes noemden

Nadere informatie

De drachtplantentuin in oktober

De drachtplantentuin in oktober De drachtplantentuin in oktober In oktober wordt het steeds duidelijker dat de zomer toch echt is afgelopen en de herfst begonnen is. Maar ook dan is er nog heel veel prachtigs te beleven, zoals eigenlijk

Nadere informatie

Verslag van het trialweekend te Baarlo.

Verslag van het trialweekend te Baarlo. 1 Verslag van het trialweekend te Baarlo. Toen we zaterdag op het terrein van Baarlo aankwamen, was het prachtig trialweer. Ietsje benauwd, maar een kniesoor die dat een leuke trialdag in de weg laat staan.

Nadere informatie

Beste mensen 04 maart Beste mensen,

Beste mensen 04 maart Beste mensen, Beste mensen, Het is alweer een hele tijd geleden dat ik in deze rubriek iets over de natuur geschreven heb. Bij het opzetten van de site was het de bedoeling regelmatig een notitie te plaatsen. Dat het

Nadere informatie

Veilig Thuis. Werkboekje voor kinderen en ouders bij een tijdelijk huisverbod

Veilig Thuis. Werkboekje voor kinderen en ouders bij een tijdelijk huisverbod Veilig Thuis Werkboekje voor kinderen en ouders bij een tijdelijk huisverbod Een stukje uitleg Dat je samen met papa/mama, of een andere persoon in dit boekje gaat werken is niet zo maar. Dat komt omdat

Nadere informatie

Aquarium-/vijverplant over? Gooi ze in de GFT-bak!

Aquarium-/vijverplant over? Gooi ze in de GFT-bak! Aquarium-/vijverplant over? Gooi ze in de GFT-bak! Gooi overtollige aquariumen vijverplanten niet in de sloot, maar in de GFT-bak. De veelal exotische planten kunnen in de sloot en ander buitenwater zorgen

Nadere informatie

Een buik van wol. Tom! Tom! Cato kwam hard aan rennen. En zei: vandaag word mevr. Catharina. 90 jaar en ik wil haar een heel mooi cadeau

Een buik van wol. Tom! Tom! Cato kwam hard aan rennen. En zei: vandaag word mevr. Catharina. 90 jaar en ik wil haar een heel mooi cadeau Een buik van wol. Tom! Tom! Cato kwam hard aan rennen En zei: vandaag word mevr. Catharina 90 jaar en ik wil haar een heel mooi cadeau Geven. Ja maar wat zei Tom. Umm wacht ik Weet het zei Cato een herinnering.

Nadere informatie

De steen die verhalen vertelt.

De steen die verhalen vertelt. De steen die verhalen vertelt. Heel lang geleden kenden de mensen geen verhalen, er waren geen verhalenvertellers. Het leven zonder verhalen was heel moeilijk, vooral gedurende de lange winteravonden,

Nadere informatie

Begin van het moestuinseizoen

Begin van het moestuinseizoen Begin van het moestuinseizoen 1. Buiten Zaaien in volle grond Algemene regel : de hoeveelheid aarde waarmee je het zaadje bedekt, mag maximaal drie maal de breedte van het zaad zijn. Zaai periode : is

Nadere informatie

Ga eens even bij jezelf na waarom je dit programma bent gaan volgen: wil je weg van iets of wil je ergens naartoe?

Ga eens even bij jezelf na waarom je dit programma bent gaan volgen: wil je weg van iets of wil je ergens naartoe? Je bent waarschijnlijk begonnen met Het VoedingsKompas vanuit het verlangen om iets te veranderen in je leven. Misschien wil je alleen maar méér energie, misschien wil je af van enkele lichamelijke klachten

Nadere informatie

Het kiemen van zaden

Het kiemen van zaden Het kiemen van zaden Dit Werkblad is van... Bij deze opdrachten gaan we in een aantal weken het ontkiemen van zaden volgen. We hebben daarvoor bonen uitgekozen, omdat dit zaden zijn, waarbij de ontkieming

Nadere informatie

Kaart 15 Bollen en knollen

Kaart 15 Bollen en knollen Kaart 15 Bollen en knollen Informatiekaart Werkblad Onderzoek: o Bollen en knollen o Narcissen op water Quiz: o http://natuur.ariena.com Voor de leerkracht: De kinderen leren de volgende begrippen: Bollenstreek

Nadere informatie

Kruidentuin in de klas

Kruidentuin in de klas Kruidentuin in de klas Werkbladen Leerlingenwerkboek Groep 5 t/m 8 Zaden... 2 Kieming, een nieuw begin... 3 Testen kiemfactoren... 4 Kruidenkaart maken... 5 De bouw van een plant... 6 Herbarium maken...

Nadere informatie

Veilig Thuis. Werkboekje voor kinderen en ouders bij een tijdelijk huisverbod

Veilig Thuis. Werkboekje voor kinderen en ouders bij een tijdelijk huisverbod Veilig Thuis Werkboekje voor kinderen en ouders bij een tijdelijk huisverbod 2 Een stukje uitleg Dat je samen met papa/mama, of een andere persoon in dit boekje gaat werken is niet zo maar. Dat komt omdat

Nadere informatie

Op hun knieën blijven ze wachten op het antwoord van Maria. Maar het beeld zegt niets terug.

Op hun knieën blijven ze wachten op het antwoord van Maria. Maar het beeld zegt niets terug. 1950 Het huilende beeld De zon schijnt met hete stralen op het kleine dorpje. Niets beweegt in de hitte van de middag. De geiten en koeien slapen in de schaduw. De blaadjes hangen stil aan de bomen. Geen

Nadere informatie

1 In het begin. In het begin leefde alleen God. De Heere God is er altijd geweest. En Hij maakte de hemel en de aarde.

1 In het begin. In het begin leefde alleen God. De Heere God is er altijd geweest. En Hij maakte de hemel en de aarde. 1 In het begin GENESIS 1:1-25 In het begin leefde alleen God. De Heere God is er altijd geweest. En Hij maakte de hemel en de aarde. De aarde is nat en donker. God wil van de aarde iets heel moois maken.

Nadere informatie

Nee, dat is normaal. Het is te verwachten dat ongeveer 90% van de cocons uitkomt.

Nee, dat is normaal. Het is te verwachten dat ongeveer 90% van de cocons uitkomt. Antwoorden op veel gestelde vragen Tip: Gebruik Control-F om een zoekterm in te voeren. 1. De cocons komen nog niet uit. Hoe kan dat? Knuffelbijen komen meestal uit in de tweede helft van april. Het uitkomen

Nadere informatie

Extra materiaal nummer 8.1 Groep 5&6

Extra materiaal nummer 8.1 Groep 5&6 Extra materiaal nummer 8.1 Groep 5&6 1. Ouderbrief 2. Kenmerken familie, les 1, afronden 3. Het verhaal van Ruth, les 1, extra 4. De oude grootvader en zijn kleinzoon, les 3, extra. Beste ouders, We hebben

Nadere informatie

De kleine draak vindt het drakenland Iris Kater. Vandaag wil ik jullie iets vertellen over een kleine draak.

De kleine draak vindt het drakenland Iris Kater. Vandaag wil ik jullie iets vertellen over een kleine draak. De kleine draak vindt het drakenland Iris Kater Vandaag wil ik jullie iets vertellen over een kleine draak. Deze kleine draak werd in de mensenwereld geboren en heeft lang bij zijn vriend Maurice en zijn

Nadere informatie

Take a look at my life 48

Take a look at my life 48 Take a look at my life 48 Verslaafd aan foto,s maken. Elke dag weer mijn mobiel uit me zak halen en foto,s maken van de dingen die ik mee maak of tegenkom. Er zijn al zoveel mensen die gebruik maken van

Nadere informatie

inhoud Herfst 1. Het weer 2. Overal blad 3. Zaden 4. Paddenstoelen 5. De eekhoorn 6. De egel 7. Insecten 8. Vogels op reis 9. Filmpje Pluskaarten

inhoud Herfst 1. Het weer 2. Overal blad 3. Zaden 4. Paddenstoelen 5. De eekhoorn 6. De egel 7. Insecten 8. Vogels op reis 9. Filmpje Pluskaarten Herfst inhoud Herfst 3 1. Het weer 4 2. Overal blad 5 3. Zaden 6 4. Paddenstoelen 7 5. De eekhoorn 8 6. De egel 9 7. Insecten 10 8. Vogels op reis 11 9. Filmpje 12 Pluskaarten 13 Bronnen en foto s 15 Colofon

Nadere informatie

Omslag: Willem Frederik Reinier Suringar werd in 1832 in Leeuwarden geboren en overleed in 1898 in Leiden.

Omslag: Willem Frederik Reinier Suringar werd in 1832 in Leeuwarden geboren en overleed in 1898 in Leiden. Omslag: Willem Frederik Reinier Suringar werd in 1832 in Leeuwarden geboren en overleed in 1898 in Leiden. Hij promoveerde in Leiden in 1857 en werd in datzelfde jaar benoemd tot buitengewoon hoogleraar

Nadere informatie

4. Jaarverslag van de secretaris Het jaarverslag over 2013 wordt goedgekeurd met dank aan de secretaresse mevr. B. van der Vegt.

4. Jaarverslag van de secretaris Het jaarverslag over 2013 wordt goedgekeurd met dank aan de secretaresse mevr. B. van der Vegt. Notulen jaarvergadering Historische Kring Dalfsen (concept) Datum 27-01-2014 Aanwezig 54 leden Met kennisgeving afwezig: Dhr. Henk Holsappel, Mw. Rix Pasman 1. Opening door de voorzitter De voorzitter

Nadere informatie

Boekverslag Nederlands Liever ziek dan verliefd

Boekverslag Nederlands Liever ziek dan verliefd Boekverslag Nederlands Liever ziek dan verliefd door Stasia Cramer Boekverslag door een scholier 1961 woorden 31 oktober 2004 6,4 16 keer beoordeeld Auteur Genre Stasia Cramer Jeugdboek Eerste uitgave

Nadere informatie

Beertje Bruin zegt: We spelen piraatje en ik ben de hoofdman, want ik heb het bedacht.

Beertje Bruin zegt: We spelen piraatje en ik ben de hoofdman, want ik heb het bedacht. Beertje Anders De beertjes zijn aan het spelen in het bos. Beertje Bruin zegt: We spelen piraatje en ik ben de hoofdman, want ik heb het bedacht. De beren vinden het allemaal goed. Beertje Bril loopt ook

Nadere informatie

Kalender. Voor iedere gelegenheid altijd een passende orchidee! DE EUROPESE UNIE STEUNT CAMPAGNES DIE TOT RESPECT VOOR HET MILIEU AANZETTEN

Kalender. Voor iedere gelegenheid altijd een passende orchidee! DE EUROPESE UNIE STEUNT CAMPAGNES DIE TOT RESPECT VOOR HET MILIEU AANZETTEN CAMPAGNE GEFINANCIERD MET STEUN VAN DE EUROPESE UNIE Kalender Voor iedere gelegenheid altijd een passende orchidee! DE EUROPESE UNIE STEUNT CAMPAGNES DIE TOT RESPECT VOOR HET MILIEU AANZETTEN januari

Nadere informatie

VERSLAG WK FEEDER GENT WATERSPORTBAAN. Wat een memorabel weekend voor het Nederlandse zoetwatervissen!!

VERSLAG WK FEEDER GENT WATERSPORTBAAN. Wat een memorabel weekend voor het Nederlandse zoetwatervissen!! VERSLAG WK FEEDER GENT WATERSPORTBAAN Wat een memorabel weekend voor het Nederlandse zoetwatervissen!! Coach Jan van Schendel wordt geïnterviewd In één en hetzelfde weekend zowel de overwinning voor ons

Nadere informatie

1. De cocons van de Gewone Knuffelbijen (Rosse metselbijen) komen nog niet uit. Hoe kan dat?

1. De cocons van de Gewone Knuffelbijen (Rosse metselbijen) komen nog niet uit. Hoe kan dat? Antwoorden op veel gestelde vragen Tip: Gebruik Control-F om een zoekterm in te voeren. 1. De cocons van de Gewone Knuffelbijen (Rosse metselbijen) komen nog niet uit. Hoe kan dat? Gewone Knuffelbijen

Nadere informatie

Kleine Groene Vingertjes workshop 5 april 2014. Gezinsbond Stekene

Kleine Groene Vingertjes workshop 5 april 2014. Gezinsbond Stekene Kleine Groene Vingertjes workshop 5 april 2014 Gezinsbond Stekene Inleiding Kinderen houden van tuinieren Tuinieren bevat 2 elementen waar kinderen zot op zijn: aardegrond en buitenlucht. De zomerzon zal

Nadere informatie

Kijk nog eens in het boek op bladzijde 80 naar Werkwoorden in een andere tijd.

Kijk nog eens in het boek op bladzijde 80 naar Werkwoorden in een andere tijd. Grammaticaoefeningen 3 Wonen en vervoer Werkwoorden in een andere tijd Oefening 1 Kijk nog eens in het boek op bladzijde 80 naar Werkwoorden in een andere tijd. 1 Begrijp je deze informatie? ja / nee,

Nadere informatie

Jaargang: 32 Nummer: 6

Jaargang: 32 Nummer: 6 Jaargang: 32 Nummer: 6 SUCCULENTA - nederlands-belgische vereniging van liefhebbers van cactussen en andere vetplanten HET VETBLAD Officieel orgaan van Succulenta afd. Amsterdam Opgericht 23 april 1926

Nadere informatie

SCHEIDSRECHTERVERENIGING MEPPEL EN OMSTREKEN. Voorwoord: Wedstrijdbal:

SCHEIDSRECHTERVERENIGING MEPPEL EN OMSTREKEN. Voorwoord: Wedstrijdbal: SCHEIDSRECHTERVERENIGING MEPPEL EN OMSTREKEN Bestuursamenstelling Voorzitter: Eddy Spraakman Tel: 0522-242444 Email: e.spraakman@planet.nl Secretariaat: Bertus Spijkerman Tel: 0522-462650 Email: Bertusspijkerman@hetnet.nl

Nadere informatie

5 Borderonderhoud 70 BORDERONDERHOUD

5 Borderonderhoud 70 BORDERONDERHOUD 5 Borderonderhoud 5 Borderonderhoud 70 5.1 Algemeen onderhoud 71 5.2 Groeien en snoeien 74 5.3 Afzetten en dunnen 75 5.4 Overig onderhoud 76 5.5 Afsluiting 78 70 BORDERONDERHOUD Alle vormen van tuinonderhoud

Nadere informatie

Tevredenheid 1. Tevreden over wat je hebt gedaan 8 2. Tevreden in alle omstandigheden Tevreden met weinig Tevreden met wat je hebt 14

Tevredenheid 1. Tevreden over wat je hebt gedaan 8 2. Tevreden in alle omstandigheden Tevreden met weinig Tevreden met wat je hebt 14 Inhoud Tevredenheid 1. Tevreden over wat je hebt gedaan 8 2. Tevreden in alle omstandigheden 10 3. Tevreden met weinig 12 4. Tevreden met wat je hebt 14 Angst 5. Angst voor mensen 16 6. Angst voor God

Nadere informatie

De afdeling Zeeland komt maandelijks bijeen op de laatste vrijdag van de maand (met uitzondering van de maanden juli en december).

De afdeling Zeeland komt maandelijks bijeen op de laatste vrijdag van de maand (met uitzondering van de maanden juli en december). "Zeeculenta" is het afdelingsnieuws van de afdeling Zeeland van de Nederlands- Belgische Vereniging van liefhebbers van cactussen en andere vetplanten, SUCCULENTA. Opgericht 12 maart 1968. De afdeling

Nadere informatie

Voor kleuters is het belangrijk om een knuffel vast te houden, het geeft houvast, een knuffel troost, geeft vertrouwen, een veilig gevoel.

Voor kleuters is het belangrijk om een knuffel vast te houden, het geeft houvast, een knuffel troost, geeft vertrouwen, een veilig gevoel. Pasen Wat lijkt het lang geleden dat we met Kerst de geboorte van Jezus vierden. Het thema van Pasen is vasthouden en loslaten. Om te ontdekken dat het geloof in Jezus houvast biedt, moeten de mensen om

Nadere informatie

VOORBEELD WETENSCHAPPELIJK VERSLAG

VOORBEELD WETENSCHAPPELIJK VERSLAG VOORBEELD WETENSCHAPPELIJK VERSLAG LET OP: DIT IS EEN VOORBEELDVERSLAG EN IS DUS ERG BEKNOPT! NAAM: VOORNAAM & ACHTERNAAM KLAS: 1M1 - SCHOOL VAK: BIOLOGIE DOCENT: MEVROUW SMIT INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding..

Nadere informatie

Ons aanbod kwam vanaf Venray in het noorden tot aan Reuver in het zuiden.

Ons aanbod kwam vanaf Venray in het noorden tot aan Reuver in het zuiden. Zaterdag 23 september 2017 vierden we ons 2-jarig bestaan. Tijdens de 24 keer dat we open zijn geweest zijn ons in totaal 891 spullen ter reparatie aangeboden. 683 daarvan (78%) konden succesvol gerepareerd

Nadere informatie

In deze nieuwskriek vindt U ook nog een brief van Wouter Leerink. Zijn verzoek was om op deze manier afscheid te nemen.

In deze nieuwskriek vindt U ook nog een brief van Wouter Leerink. Zijn verzoek was om op deze manier afscheid te nemen. De Boskriek, Oudelaan 21-02 6605 SG Wijchen. 024-6452829 email; info@boskriek.nl 1 november Luizenkammen Vergadering MR 2 november Studiedag groepen 1-8 vrij. 7 november Start intekenen oudergesprekken

Nadere informatie

Beste Bonsai liefhebbers.

Beste Bonsai liefhebbers. Beste Bonsai liefhebbers. Het zelf kweken van een Azalea Shohin Deel 1 Naar aanleiding van het 25 jarig jubileum van Koya en waarin het hele jaar de Azalea als rode draad is verweven heb ik twee stukjes

Nadere informatie

Spreekopdrachten thema 3 Kinderen

Spreekopdrachten thema 3 Kinderen Spreekopdrachten thema 3 Kinderen Opdracht 1 bij 3.2 Jullie zijn bij het consultatiebureau. Cursist A: je bent arts bij het consultatiebureau. Cursist B: je bent met je baby van twee maanden bij het consultatiebureau.

Nadere informatie

Pumadrivers nieuwsbrief 3/2011

Pumadrivers nieuwsbrief 3/2011 Pumadrivers nieuwsbrief 3/2011 Van de voorzitter Ik heb in de eerste nieuwsbrief van dit jaar gezegd dat er nieuws moet zijn voor een nieuwe nieuwsbrief En nieuws hebben we zeker weer. Nieuwe bestuursleden

Nadere informatie

Inspiratie voor inspiratie

Inspiratie voor inspiratie mei 2014 nr.6 VAKANTIE 1/9 De pelgrim alles begint met verlangen je mag het ook heimwee noemen of zingen van je bloed alles begint met verlangen de tocht van de pelgrim was eerst maar een droom naar ver

Nadere informatie

Melkweg. Een dagje ouder. Lezen van Alfa A naar Alfa B. Ouder worden

Melkweg. Een dagje ouder. Lezen van Alfa A naar Alfa B. Ouder worden Melkweg Lezen van Alfa A naar Alfa B Een dagje ouder Ouder worden Colofon Melkweg Lezen van Alfa A naar Alfa B: Een dagje ouder, 2013 Auteurs: Merel Borgesius Kaatje Dalderop Willemijn Stockmann Dit katern

Nadere informatie

Werkblad Natuurlijk water in de Kwebben

Werkblad Natuurlijk water in de Kwebben Werkblad Natuurlijk water in de Kwebben Droppie in de Kwebben Hallo allemaal! Wat fijn dat jullie straks naar de Kwebben in Vught gaan! Mijn naam is Droppie en ik weet alles over water. Wist je dat water

Nadere informatie

Kosmos Uitgevers, Utrecht / Antwerpen

Kosmos Uitgevers, Utrecht / Antwerpen Kosmos Uitgevers, Utrecht / Antwerpen 2019 Inger Strietman / Kosmos Uitgevers, Utrecht / Antwerpen Concept en grafisch ontwerp Autobahn Foto auteur Goffe Struiksma Stockbeeld istock by Getty Images, Noun

Nadere informatie

Nieuwsbrief De Oude Bogten februari 2019

Nieuwsbrief De Oude Bogten februari 2019 Nieuwsbrief De Oude Bogten februari 2019 De mest is weer geleverd, er is weer volop bedrijvigheid op de tuinen, de voorraad mest slinkt met de dag. Ook de zaden zijn inmiddels geleverd door Garant en de

Nadere informatie

Jaargang: 32 Nummer: 1

Jaargang: 32 Nummer: 1 Jaargang: 32 Nummer: 1 SUCCULENTA - nederlands-belgische vereniging van liefhebbers van cactussen en andere vetplanten HET VETBLAD Officieel orgaan van Succulenta afd. Amsterdam Opgericht 23 april 1926

Nadere informatie

De grond waarop wij wonen

De grond waarop wij wonen GROEP 5/6 De grond waarop wij wonen Doel: Planten horen bij de grond waarop wij wonen. Dit onderdeel gaat over het onderzoekend verkennen van de vegetatie in de omgeving van de kinderen van de middenbouw.

Nadere informatie

INKIJKEXEMPLAAR. challenges voor ouders en kids! Spelboekje. Samenspel. Tover een glimlach op je gezin VAN DE FAMILY FACTORY

INKIJKEXEMPLAAR. challenges voor ouders en kids! Spelboekje. Samenspel. Tover een glimlach op je gezin VAN DE FAMILY FACTORY INKIJKEXEMPLAAR 20 challenges voor ouders en kids! Spelboekje Samenspel Tover een glimlach op je gezin VAN DE FAMILY FACTORY Samenspel is ontwikkeld voor de Week van de Opvoeding 2018 Concept en tekst:

Nadere informatie

Samen maken we het groen!

Samen maken we het groen! Samen maken we het groen! 10 tips voor meer natuur in je omgeving Een groene omgeving is leuk om naar te kijken, maar ook gezonder om in te leven en wonen en beter voor het klimaat. Planten en bomen houden

Nadere informatie

Wat weet jij over biologisch en over de bodem?

Wat weet jij over biologisch en over de bodem? Met leuke vragen, opdrachten en experimenten voor thuis! Wat weet jij over biologisch en over de bodem? Biologisch, lekker natuurlijk! Heb je er wel eens over nagedacht dat alles wat je eet, van een plant

Nadere informatie

De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal!

De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal! De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal! Hé hoi, hallo! Ik zal me even voorstellen. Ik ben Bloem. Bloem van Plastic. Maar je mag gewoon Bloem zeggen. Wow! Wat goed dat jullie even

Nadere informatie

grotesk... er prat op gaan...

grotesk... er prat op gaan... SCHOOLJAAR: 2010-2011 NAAM: ONDERWERP: KLAS: 4 E 4C NR.: VAK: Nederlands DATUM: 13/05/2011 LERAAR: R.Carels 3 e TRIM./SEM. Het vat amontillado, verhaalaspecten, zegswijzen, splitsen in lettergrepen, voegwoorden

Nadere informatie

Eindverslag zomerkamp 2016 Oosterzee, Friesland 18 juli t/m 22 juli 2016

Eindverslag zomerkamp 2016 Oosterzee, Friesland 18 juli t/m 22 juli 2016 Eindverslag zomerkamp 2016 Oosterzee, Friesland 18 juli t/m 22 juli 2016 Maandag 18 juli We vertrekken vanaf de locatie Koningsbelt met 25 leerlingen, 10 begeleiders en aanvullende gezinsleden zoals een

Nadere informatie

( DATUM) WAARNEMERS : SCHOOL:

( DATUM) WAARNEMERS : SCHOOL: ( DATUM) WAARNEMERS : SCHOOL: GROEP:.. BOOM IN DE HERFST waarneemvel 1 WAT IS DE NAAM VAN JULLIE BOOM?.. 1. KRUIS AAN WAT JE ZIET AAN JULLIE TAK Nog groene bladeren Gekleurde bladeren Kale takken Vruchten

Nadere informatie

Jaargang 2018 nummer 3 november Graag Uw aller aandacht voor de oproep van Geert op blz. 2

Jaargang 2018 nummer 3 november Graag Uw aller aandacht voor de oproep van Geert op blz. 2 Nieuwsbrief Jaargang 2018 nummer 3 november 2018 Beste Aventouriers, In deze nieuwsbrief het laatste nieuws van onze club. 1. Dringende oproep 2. Colofon 3. Van de bestuurstafel 4. Berichten van de leden

Nadere informatie

Burgemeester Kerckhaert, beste Frank, beste Annemie, geachte raadsleden, leden van het college, geachte aanwezigen,

Burgemeester Kerckhaert, beste Frank, beste Annemie, geachte raadsleden, leden van het college, geachte aanwezigen, Toespraak Drs. Ank Bijleveld-Schouten, Commissaris van de Koningin in Overijssel, bij het afscheid van de heer Frank Kerckhaert als burgemeester van Hengelo op zaterdag 29 september 2012. Burgemeester

Nadere informatie

TOV! Meer dan een kribbe? Nieuwsbrief december. Geplande activiteiten. Belangrijke mededeling

TOV! Meer dan een kribbe? Nieuwsbrief december. Geplande activiteiten. Belangrijke mededeling Nieuwsbrief juni.docx Nieuwsbrief december TOV! Weerstraat 26, 4001LD Tiel, www.toveten.nl T: 0344-751223 info@toveten.nl Dit is wat wij hem hebben horen verkondigen en wat we u verkondigen: God is licht,

Nadere informatie

9. SCHADUWTUIN. Op het einde van de dag kunt u dan het aantal uren zon berekenen. Minder dan 3 uur zon:

9. SCHADUWTUIN. Op het einde van de dag kunt u dan het aantal uren zon berekenen. Minder dan 3 uur zon: 9. SCHADUWTUIN De meeste groenten en kruiden hebben nood aan zon, maar in de stad hebt u niet altijd zon in uw tuin. In deze fiche bekijken we wat de mogelijkheden zijn in de schaduw of halfschaduw. Om

Nadere informatie

Woordje vooraf van de Voorzitter

Woordje vooraf van de Voorzitter Nieuwsbrief Nummer 5 Jaargang 2013 JBC Randenbroek 14 Oktober 2013 Parelhoenstraat 12 3815 AG Amersfoort Email adres: elly.dijkman@ziggo.nl Woordje vooraf van de Voorzitter Lieve mensen, Ga je op de maandagavond

Nadere informatie

Kopieer dit e-boek en stuur het door naar anderen.

Kopieer dit e-boek en stuur het door naar anderen. Lente groep 3/4 inhoud blz Lente 3 1 Langer licht 4 2 Bollen 5 3 Wakker worden 6 4 Frisse blaadjes 7 5 Kikkerdril 8 6 Op reis 9 7 In de wei 10 8 Er op uit! 11 9 Filmpjes 12 Werkblad winter 13 Schrijf je

Nadere informatie

Liefdesgedichten schrijven

Liefdesgedichten schrijven Schrijf zelf een liefdesgedicht! Deze les hoort bij het boek Wil jij met mij? met gedichten van Rian Visser en tekeningen van Annet Schaap. Het boek is verkrijgbaar als e-boek in de ibooks Store en als

Nadere informatie

inhoud De oude eik 1. In het park 2. De delen van de eik 3. Herfst 4. Dieren helpen de eik. 5. Winter 6. Lente 7. Rupsen 8.

inhoud De oude eik 1. In het park 2. De delen van de eik 3. Herfst 4. Dieren helpen de eik. 5. Winter 6. Lente 7. Rupsen 8. De oude eik inhoud De oude eik 3 1. In het park 4 2. De delen van de eik 5 3. Herfst 6 4. Dieren helpen de eik. 7 5. Winter 8 6. Lente 9 7. Rupsen 10 8. De galwesp 11 9. De boomklever 12 10. Filmjes 13

Nadere informatie

Van het bestuur SEPTEMBER

Van het bestuur SEPTEMBER Van het bestuur De laatste speelavond van het seizoen 2016 2017 is dit jaar op 30 juni a.s. We gaan dan de zomerstop in voor een periode van precies 2 kalendermaanden want op 1 september starten we weer

Nadere informatie

De Tuinkabouter. Officieel orgaan van de Oegstgeester Volkstuin Vereniging. Inhoud Tuinkabouter nr. 3

De Tuinkabouter. Officieel orgaan van de Oegstgeester Volkstuin Vereniging. Inhoud Tuinkabouter nr. 3 2006 nr. 3 De Tuinkabouter Officieel orgaan van de Oegstgeester Volkstuin Vereniging Inhoud Tuinkabouter De natuur is een heer, wat hij nat maakt, droogt hij weer. Pagina 1 Colofon Van de redactie Pagina

Nadere informatie

Lente. groep 3, 4 en 5

Lente. groep 3, 4 en 5 Lente groep 3, 4 en 5 Inhoud Lente 3 1. Langer licht 4 2. Bollen 5 3. Wakker worden 6 4. Frisse blaadjes 7 5. Kikkerdril 8 6. Op reis 9 7. In de wei 10 8. Er op uit! 11 9. Filmpjes 12 Werkblad lente 14

Nadere informatie

Schoolkrant 4. Veel plezier met het lezen van Schoolkrant 4. Hoi,

Schoolkrant 4. Veel plezier met het lezen van Schoolkrant 4. Hoi, Schoolkrant 4 Hoi, Wij zijn de nieuwe redactie. Groep 8 is bezig met de musical en daarom nemen wij het over. Wij zijn Floortje, Janna, Jeroen en Milan uit groep 7 Vonden jullie de vorige schoolkrant ook

Nadere informatie