Tweede Kamer der Staten-Generaal

Transcriptie

1 Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar Verhoging van de accijns van sigaretten en kerftabak Nr. 3 MEMORIE VAN TOELICHTING Algemeen Van de mogelijkheid te komen tot verhoging van de accijns van sigaretten en kerftabak (rooktabak, pruimtabak en snuif) is melding gemaakt in de zogenoemde Tussenbalansbrief (Kamerstukken II 1990/91, nr , nr. 2). Het onderhavige voorstel moet zowel worden bezien iri het licht van die Tussenbalans en van de wens in de tariefsfeer door herschikking te komen tot een vermindering van de druk van de loon en inkomstenbelasting alswel in het licht van de noodzaak budgettaire voorzieningen te treffen, gelet op onder meer de vertraging met betrekking tot de voortgang van enkele wetsvoorstellen zoals de Brede Herwaardering en de Herziening van het stelsel van administra tieve boeten. Het voorstel heeft voorts een samenhang met de voorziene harmonisatie van de accijnzen per 1 januari Voor zowel sigaretten als kerftabak wordt thans voorgesteld de accijns in drie stappen - namelijk per 1 januari 1992, 1 juli 1992 en 1 januari zodanig te verhogen dat de totale accijns op 1 januari 1993 f 25,60 per 1000 stuks sigaretten en f 18,80 per kilogram kerftabak hoger is dan op dit moment. De keuze voor de in het wetsvoorstel neergelegde systematiek is ingegeven door de omstandigheid dat de tabaksaccijns voor een deel een ad valorem belasting is, dat wil zeggen voor een gedeelte afhankelijk is van de kleinhandelsprijs van het desbetreffende produkt Aangezien op dit moment niet bekend is wat het niveau van de kleinhandelsprijs zal zijn op de vorengenoemde data is ervoor gekozen uit te gaan van een syste matiek, waarbij het niveau van de totale accijns per 1000 stuks sigaretten c.q. per kilogram rooktabak (shag en pijptabak) van de meest gevraagde prijsklasse in de wet is vastgelegd. Bij ministeriële regeling zullen vervolgens, met ingang van de in het wetsvoorstel genoemde data, de in artikel 3 van de Wet op de accijns van tabaksfabrikaten (Stb. 1964, 208), dan wel artikel 35 van de Wet op de accijns (Kamerstukken II 1990/91, , nr. 2) indien dat wetsvoorstel in werking is getreden, opgenomen tarieven worden aangepast op de wijze zoals voorgesteld in artikel 3 van het onderhavige wetsvoorstel (verdeling van de totale accijns na de verhoging in een ad valorem en een specifiek deel). Voorgesteld wordt de verhoging van de accijns in drie fasen door te voeren. Voor elk van de drie fasen is het absolute accijnsniveau F ISSN Sdu Uitgevenj Plantijnstraat 's Gravenhage 1991 Tweede Kamer, vergaderjaar , 22351, nr. 3

2 vastgelegd. Indien door de industrie in de periode vanaf heden tot 1 januari 1993 prijsverhogingen worden doorgevoerd, anders dan ten gevolge van dit wetsvoorstel, bepalen de uit deze prijsverhogingen voort vloeiende stijgingen van het bedrag van de totale accijns automatisch mede de verdere accijnsverhoging die noodzakelijk is om op het in het onderhavige wetsvoorstel voorziene niveau te kornen. Laatstgenoemde stijgingen treden op als gevolg van het feit dat de tabaksaccijns voor een deel een ad valorem belasting is. Ter voorkoming van substitutie-effecten van sigaretten naar shag is na overleg met de desbetreffende bedrijfstakken besloten tussen de verho gingen voor sigaretten en die voor shag, uitgedrukt per pakje, een verhouding van 1:1,5 te hanteren. Uit een pakje shag kunnen immers minstens anderhalf maal zoveel sigaretten worden gerold als er in een pakje sigaretten zitten. Als gevolg van het wetsvoorstel zal de kleinhandelsprijs van het populaire pakje sigaretten (25 stuks) vermoedelijk uiteindelijk stijgen van f 4,35 naar f 5,25 en de kleinhandelsprijs van het populaire pakje shag (50 grarn) van f 4,00 naar f 5,15. Gelet op de prijzen van het populaire pakje sigaretten (25 stuks) respectievelijk shag (50 gram) in de Bondsrepubliek Duitsland - omgerekend in Nederlandse valuta respectievelijk circa f 5,95 en f 6,05, alsmede gelet op de aangekondigde verhogingen van de tabaksaccijns aldaar, verwacht ik dat de voorgestelde verhoging geen belangrijke invloed op het bestaande patroon in de grensverkopen aan de oostgrens zal hebben. De prijzen van de in België meest gekochte prijsklasse bedragen in Nederlandse valuta thans circa f 4,70 voor sigaretten en f 3,45 voor shag. Na de door het wetsvoorstel te verwachten prijsverhoging in Nederland zal ten aanzien van de meest gekochte sigaretten een prijsver schil in het voordeel van Nederland omslaan in een nadelig prijsverschil van uiteindelijk f 0,55. Het prijsverschi! tussen de meest gekochte Neder landse en Belgische shag zal ten gunste van België verder oplopen tot f 1,70 per pakje. In de jaren , bedroeg dit verschil circa f 0,80. In de periode daarvoor heeft het verschil meer dan een gulden per pakje shag bedragen. Hoewel op grond van het voorgaande mag worden verwacht dat de grenseffecten met België, indien de prijzen daar op het huidige niveau gehandhaafd blijven, zullen toenemen, ben ikvan mening dat de eventuele grenseffecten van de accijnsverhoging geen doorslaggevend argument ten nadele van de voorgestelde accijnsver hoging kunnen opleveren. Overigens is het niet uitgesloten dat de ontwikkelingen in de EG in België een opwaarts effect op de prijzen zullen hebben. Teneinde de in het onderhavige wetsontwerp voorgestelde wijzigingen nader te verduidelijken is voor het populaire pakje sigaretten en rooktabak in onderstaand staatje een overzicht opgenomen van de huidige belastingbedragen en kleinhandelsprijzen, alsmede van de nieuwe belastingbedragen per 1 januari 1993 en mogelijke nieuwe klein handelsprijzen, rekening houdende met mogelijke kostenstijgingen. Sigaretten thans nieuwe situatie Rooktabak thans nieuwe situatie Per pakje van 25 stuks/50 gram Kleinh. prijs p. 1000/p. kg Waarvan: accijns omzetbelasting aandeel handel en industrie f 4,35 f 5,25 f174,- f210,- f 93,96 f 119,56 f 27,16 f 32,78 f 52,88 f 57,66 f 4,- f 80,- f 28,46 f 1 2,49 f 39,05 f 5,15 f 103,- f 47,26 f 16,08 f 39,66

3 EG-ontwikkelingen De voorstellen van de Europese Commissie voor de accijnstarieven op sigaretten (PbEG C12/05 van 18 januari 1990) en op andere tabakspro dukten dan sigaretten (PbEG C12/06 van 18 januari 1990) in het kader van de harmonisatie van de accijnstarieven zijn weergegeven in mijn brief aan de Tweede Kamer van 29 juni 1990 (Kamerstukken II 1989/90, , nr. 6). Op de Ecofin van 24 juni 1991 is besloten dat voor sigaretten vanaf 1 januari 1993 een minimumaccijns zal gelden van 57% van de kleinhan delsprijs. De onderhavige verhoging van de accijns voor sigaretten past in het kader van de ter zake gemaakte afspraken. Voor de andere tabaks produkten dient nog een minimumtarief te worden vastgesteld. Budgettaire aspecten De opbrengst van de voorgestelde verhogingen bedraagt bij gelijkblij vende afzet in 1992 f 265 miljoen op kasbasis, in 1993 f 700 miljoen op kasbasis en vanaf 1994 structureel f765 miljoen. De afzet van sigaretten bedroeg in ,3 miljard stuks; die van kerftabak 17,1 miljoen kilogram. Gelet op de te verwachten pnjsstijgmgen en de prijselasticiteiten mag een negatief volume-effect worden verwacht. Dit volume-effect - dat uiteraard een partieel effect is - kan leiden tot een vermindering van de opbrengst van de tabaksaccijns die naar huidige inzichten uiteindelijk kan oplopen tot f 265 miljoen. De gevolgen voor het totaal van de belasting opbrengst zijn niet nauwkeurig aan te geven. Als gevolg van de voorgestelde maatregelen zal het prijsindexcijfer van de kosten van levensonderhoud kunnen stijgen met circa 0,3% waarvan 0,15% in 1992 en 0,15% in De feitelijke inkomenseffecten zullen uiteraard afhankelijk zijn van het individuele rookgedrag. Dereguleringsaspecten Het wetsvoorstel is bezien op de criteria die zijn opgenomen in de Aanwijzingen inzake de toetsing van ontwerpen van wet en van algemene maatregel van bestuur, vastgesteld bij besluit van de minister-president d.d. 16 januari 1985 (Stcrt. 18). Het wetsvoorstel heeft betrekking op het tarief van de tabaksaccijns. De daarmee samenhangende gevolgen leiden niet tot verzwaring van administratieve verplichtingen voor belastingplichtigen. Voor de uitvoering van het wetsvoorstel worden geen nieuwe organen of bestuursinstrumenten in het leven geroepen. Er zullen geen personele gevolgen zijn voor de overheid en het bedrijfsleven. Gelet op de aard van het voorstel wordt verwacht dat het justitiële apparaat niet zal worden geconfronteerd met een grote werkdruk. Toelichting op de artikelen Artikel 1. Zoals in het algemene deel van deze memorie is uiteengezet is gekozen voor een systematiek waarbij wordt uitgegaan van het niveau van de totale accijns per 1000 stuks sigaretten c.q. per kilogram rooktabak van de meest gevraagde prijsklasse. In artikel 1 is aangegeven op welk niveau de totale accijns van rooktabak moet liggen op respectie velijk 1 januari 1992, 1 juli 1992 en 1 januari Uitgaande van de totale accijns per kilogram rooktabak op dit moment van f 28,46 betekent dit dat de accijns per de genoemde data achtereenvolgens zal stijgen met f 6,50, f 6,- en f 6,30 per kilogram rooktabak. Eventuele stijgingen van het bedrag van de totale accijns als gevolg van prijsmaat regelen van de industrie zijn in deze bedragen begrepen. Het uiteindelijke niveau zal per 1 januari 1993 f 47,26 per kilogram bedragen.

4 Artikel 2. In dit artikel is aangegeven op welk niveau de totale accijns van sigaretten moet liggen op respectievelijk 1 januari 1992, 1 juli 1992 en 1 januari Uitgaande van de totale accijns per stuks sigaretten op dit moment van f 93,96 betekent dit dat de accijns met ingang van de genoemde data achtereenvolgens zal stijgen met f 9,20, f 8,- en f 8,40 per stuks sigaretten. Eventuele stijgingen van het bedrag van de totale accijns als gevolg van prijsmaatregelen van de industrie zijn in deze bedragen begrepen. Het uiteindelijke niveau zal met ingang van 1 januari 1993 f 119,56 bedragen dan wel, indien dit hoger is, het bedrag dat overeenkomst met 57% van de kleinhandelsprijs van de meest gevraagde prijsklasse sigaretten Artikel 3. In het algemene deel van deze memorie is de achtergrond van dit artikel reeds toegelicht. De verhoging van de accijns geschiedt op basis van de onderhavige wet. De aanpassing van de tarieven van de accijns bedoeld in artikel 3, eerste lid, van de Wet op de accijns van tabaksfabrikaten, dan wel van de tarieven bedoeld in artikel 35, eerste lid, van de Wet op de accijns, geschiedt vervolgens bij ministeriële regeling. Artikel 3 bevat de delegatiebepaling ter zake. De tekst van artikel 3 is vrijwel gelijkluidend aan de tekst van artikel 3, derde lid, van de Wet op de accijns van tabaksfabrikaten en artikel 36 van het voorstel van Wet op de accijns. Laatstgenoemde artikelen zien op een aanpassing van de wettelijke tarieven van de accijns bij een wijziging van de klein handelsprijs van rooktabak of sigaretten van de meest gevraagde prijs klasse. Artikel 4. Het onderhavige artikel voorziet erin dat door de Minister van Justitie het nummer van het Staatsblad waarin de Wet op de accijns wordt geplaatst, wordt ingevoegd in artikel 3. Artikel 5. Dit artikel bevat de datum van inwerkingtreding. De Staatssecretaris van Financiën, M. J. J. van Amelsvoort

5 BIJLAGE OVERZICHT VAN DE FINANCIËLE GEVOLGEN VOOR DE RIJKSBEGROTING A 1 Behoort bij wetsvoorstel inzake: Verhoging van de accijns van sigaretten en kerftabak 2. Ingediend/lngezonden: B 1. Omschrijving van het voorstel: Verhoging van de accijns van sigaretten en kerftabak 2. Beoogde datum van inwerkingtreding/ingang: 1 januari 1992 C Financiële gevolgen voor de rijksbegroting Begrotingsjaar X Meerjarenramingen (in miljoenen guldens) (laatst ingediende (jaar X + 1) (jaar X + 2) (jaar X + 3) (jaarx + 4) begroting) 1.1 Uitgaven 1.2 Specif icatie e.v. 2. Totaal 3. Reeds opgenomen in begroting en in meerjarenramingen 4. Verhoging/verlaging t.o.v. begroting en meerjarenramingen Ontvangsten Specif icatie e.v. 2. Totaal Reeds opgenomen in begroting en in meerjarenramingen 4. Verhoging/Verlaging t.o.v. begroting en meerjarenramingen D E De Toelichting op de raming: Bovenstaande raming op basis van gehjkbhjvende afzet. Verwachte minderopbrengst als gevolg van volume-effect: -265 mln. structureel. Compensatie: F Prestatiegegevens: Tweede Kamer, vergaderjaar , 22351, nr. 3