Verkondiging zondag 24 augustus 2014 Maartenskerk Vergeef ons onze schulden bij: Onze vader en Mattheus 18, 21-35

Transcriptie

1 Verkondiging zondag 24 augustus 2014 Maartenskerk Vergeef ons onze schulden bij: Onze vader en Mattheus 18, I Vanmorgen gaat het om de bede die ons in het dagelijkse leven meteen op de huid kan zitten, (en vooral daaronder!): vergeef ons onze schulden zoals wij hebben vergeven wie ons iets schuldig was. Het is de eerste bede waarin wij zelf nadrukkelijk aan bod komen. Ging het eerst nog om de naam van God, zijn Koninkrijk, zijn wil op aarde en in de hemel, en ging het in de vorige bede om brood voor ons, brood uit Gods hand, nu komen we zelf met meer nadruk erin voor. Je zou speels kunnen zeggen dat het succes van het programma Het familiediner van de E.O. op deze bede is gebaseerd! Gaat het nog wat worden met die broers en zussen, ouders en kinderen die iets met elkaar te verhapstukken hebben, waardoor ze elkaar vaak al jaren niet meer konden luchten of zien? In onze levens kan er van alles spelen in wat ons aangedaan is, of wordt, wat we de ander aangedaan hebben en wat vaak een ondergronds leven is gaan leiden. Het kan ons benauwen en de adem ontnemen, zeker als het niet tot uiting kan komen. Ook in het wereldgebeuren kan dit voorvallen. Dagblad Trouw liet woensdag een echtpaar aan het woord dat in de Oekraïne-vliegtuigramp een broer, schoonzus en neef verloren heeft. Er staat boven: we moeten kunnen vergeven, we willen niet

2 omzien in wrok.- Al die boosheid, ik probeer die barrière van woede, meer strijd, meer slachtoffers en meer pijn te slechten.- we zoeken geen hardheid, maar zachtheid en vrede. We willen die drie in liefde herinneren. (Trouw 20 aug.2014) Ik heb groot respect als je dat nu al durft en kunt zeggen. Misschien ook wel omdat ik weet dat ook onder ons er zijn die blijven worstelen met een diep gevoelde pijn die jaren blijft: vaak versteende gevoelens om wat eens voorgevallen is. Kun je het die dader, of je eigen ouders, je broers of oom, vergeven wat ze je hebben aangedaan aan onrecht of geweld? Hoe kun je daarmee leven, en kun je het woord vergeving ooit nog in de mond nemen? Toch bidden we dat week in week uit hier in de kerk, hardop, of zacht voor ons uit: vergeef ons onze schulden, zoals ook wij aan anderen hun schuld vergeven In de Nieuwe Bijbelvertaling en Onze Vader staat zelfs: zoals wij vergeven hebben wie ons iets schuldig was. Het is daar geen toekomst of hoop we zullen mogelijk vergeven, met uw hulp, maar: we hebben al vergeven, met uw hulp: voltooide tijd. Het blijft tegelijk een dringende vraag: is het niet een onmogelijke zaak om aan slachtoffers van misdrijf te vragen de daders te vergeven? Het is vaak vooral ook afhankelijk van de vraag hoe de dader zich laat kennen. Of: als wij de ander iets aangedaan hebben, groot of klein: wat doen we daar eigenlijk mee als we het ons bewust worden? Over wat ons te dichtbij kan komen, vertelt Jezus graag in gelijkenissen om ons verder te helpen op zijn weg met ons. II In het evangelie wordt de gelijkenis verteld van een koning die een torenhoge schuld van één van zijn knechten kwijtscheldt.

3 Die knecht dreigde aan die schuld te bezwijken en niet alleen hij, maar ook zijn hele gezin. De ellende van één persoon, heeft immers altijd gevolgen voor degenen die met hem of haar verbonden zijn. Hoe die schuld zo ontstaan was, wordt ons niet verteld. Wèl is er het aandoenlijke voornemen van de knecht om de schuld terug te betalen. Maar uit alles blijkt: lief aangeboden, maar hij weet eigenlijk niet wat hij zegt. De schuld is gewoon te hoog. ( miljoenen goudstukken vertaalt de Groot Nieuwsbijbel). Zo n meer dan torenhoge schuld, doet vermoeden dat het hier niet om schuld als gevolg van daden of nalatigheden (welk zouden dat geweest moeten zijn?), maar dat de genoemde omvang wijst op een anders-soortige schuld, in de zin van: verschuldigd zijn. De gigantische omvang van dit verschuldigd zijn zou kunnen wijzen op een altijd en levenslang. Zoals een mens een leven lang leeft in verbondenheid met de Ander-met God- en met anderen daar zelfs z n bestaan aan te danken heeft (ik leef omdat je me het leven hebt gegeven). en dus ook altijd een verplichting met zich meedraagt. De verplichting recht te doen aan die verbondenheid en aan die ander. De gelijkenis geeft op een subtiele manier aan hoe de koning, door de knecht van schuld vrij te spreken, zijn gebondenheid in vrijheid omzet, maar de verbondenheid niet opgeeft. Deze verandert echter compleet van karakter. Door de knecht vrij te spreken hem alles te vergeven verplicht hij de knecht op een heel andere manier. Het is een verplichting tot verantwoordelijkheid geworden, die hij als vrijgesproken mens op zich kan en heeft te nemen. Het vervolg van het verhaal geeft aan hoe weinig hij

4 van de wetten van die vrijheid heeft begrepen. Het cadeau van de koning is een extra, een bonus, geworden, van waaruit hij nu kan uitdelen. Zijn tegoed is nu de ruimte en vrijspraak die hij gekregen heeft. Zoals een kind zijn of haar leven ontvangt van de ouders, dit geschenk niet terug kan betalen, maar wel de dankbaarheid door kan geven aan wie met hem, en na hem leven. Dankzij de vrijspraak van de koning kan de knecht van ontvanger tot schenker worden. De gelijkenis zegt: wie dat nalaat verspeelt uiteindelijk weer zijn vrijheid. Geen mens kan immers terugbetalen wat hij ontvangen heeft en kan dat van een ander ook nooit eisen. Het hoort immers bij ons mens-zijn: we staan in relatie tot anderen, en kunnen wel wensen dat we onafhankelijk van de ander zijn, maar zijn dat in wezen niet. De koning schept door vrij te spreken ruimte voor menselijkheid en toekomst. Zo beginnen die tien geboden, tien woorden, tien voorwaarden voor een menselijke aarde dan ook: Ik ben de Heer die je uit Egypte, uit de slavernij, bevrijd heeft God maakt ruimte waarin mensen kunnen opleven. III vergeef ons onze schulden zoals wij hebben vergeven wie ons iets schuldig was In de spanning van het leven houdt vergeven altijd iets in zich van losmaken, bevrijding, opnieuw adem kunnen halen. Daar zijn soms sporen van zichtbaar, tastbaar, al zijn ze nog zo klein. Iemand zei: het helpt me, nu ik iets meer van mijn vader begrijp, wat hij zelf had meegemaakt; niet dat zijn schuld daarmee kleiner wordt, of dat goedgepraat kan worden wat is gebeurd,

5 maar ik kan zelf wat meer opademen nu ik uit kan spreken wat is gebeurd en ook iets anders van hem heb gezien. De familie uit de krant zegt: De scheidslijn tussen goed en kwaad is dun. Gewone mensen zoals wij zitten daar in de greep van de machten, weten niet of ze het einde van de dag halen. Ook zij zijn slachtoffer. Shit happens geeft weer hoe ik erin sta: niemand heeft dit gewild. Ze schoten op een toestel, onwetend dat het een burgervliegtuig was. Het was het noodlot, het obligate: verkeerde tijd, verkeerde plaats. Hier zeggen we: Je mag jezelf zien en verstaan als de mens die in de ruimte is gezet. Ruimte door je Schepper gemaakt. Ruimte door je Bevrijder gemaakt. Drager van een erfenis ben je. Van een liefde die je heeft voortgebracht. Een mens wordt geboren uit ouders. Ik leef dankzij hen, en anderen naast mij. Die bron is onbetaalbaar. Maar wat ook waar is: een mens wordt geboren uit de Eeuwige. Ik leef dankzij: Ik zal er zijn voor jou, dankzij God. En het is deze Ander die me een leven lang verplicht aan de vrijheid en daarmee aan morgen. De toekomst en vrijheid in relatie tot anderen. God van liefde en genade maak ons door uw geestkracht sterk wek in ons de wil tot daden schep nieuw leven in uw kerk, maak ons wijs en maak ons moedig voor het toevertrouwde werk.

6 bron: o.a.meditatie ds. Ad Wijlhuizen, Nuenen 2002