Locale Belangen Orgaan van de Vereeniging voor Locale Belangen. Verschijnt den Isten en 16den van elke maand.

Transcriptie

1 18e Jaargang. 16 April Afl. 8' Locale Belangen Orgaan van de Vereeniging voor Locale Belangen. Verschijnt den Isten en 16den van elke maand. De Vereeniging is opgericht in 1912 en als rechtspersoon erkend bij Gouvernements Besluit d. d. 1 Juli 1922 No. 75. Zij stelt zich ten doel, de ontwikkeling van het gewestelijk en plaatselijk zelfbestuur en de algemeene belangen van locale ressorten te bevorderen. Commissie van Redactie: F. W. M. KERCHMAN, G. de RAAD, R. SLAMET. Redactie-Secretaris: H. OBBINK. Redacteur voor locaal-technische aangelegenheden: J, J. G- E. RUCKERT. Vaste medewerkers: Mr. C. J. van HASSELT, Gerard JANSEN, Mr. M. D. de JONG, Th. van KEMPEN, en Dr. H. J. LEVELT. Opneming van een stuk beteekent niet, dat de Redactie zich met den inhoud vereenigt. Alle stukken uitsluitend te adresseeren: POSTBOX 38, SEMARANG. Reglement op het maken en verkrijgbaar stellen van ijs en koolzuurhoudende wateren. Naar aanleiding van een tegen een beslissing van den Burgemeester van Pasoeroean ingesteld beroep lieeft Mr. Herckenrath in Aflevering No. 3 den invloed gesciietst, welken de invoering der Bestuurshervorming uitoefent op de bevoegdheden ontleend aan het in het opschrift vermelde Reglement, vastgesteld bij de ordonnantie in Staatsblad 1922, No De inhoud dezer bevoegdheden is in het kort de volgende: /" in eersten aanleg; vergunningen uitreiken en intrekken (artt. 1 en 8); aanwijzingen geven, sluiting der fabriek en staking van het bedrijf bevelen, in de fabriek voorraden in beslag nemen en onbruikbaar maken, bevelen lot sluiting en staking openbaar maken (art. 6) en na zoodanige publicatie ook in de verkoopplaatsen buiten de fabriek voorraden in beslag nemen en onbruikbaar maken (art. 10). ^2" in beroep: beslissen over intrekking van vergunningen, over aanwijzingen en over bevelen tot sluiting en staking, waarbij het beroep de intrekkingen en aanwijzingen wel, maar de bevelen niet opschort. Bij het hem gegeven overzicht van de dragers der bevoegdheden, voor

2 -342- en onder de bestuurshervorming, bepaalde Mr. Herckenrath zich: om preciezer te kunnen zijn, tot één provincie; voor de andere provincies geldt mutatis mutandis hetzelfde." Zal het niet in herhaling vervallen, dan behoort mijn opstel slechts ten doel te hebben, het Oost-Javasche overzicht op West-Java toe te passen, en: mutanda mutare. De beteekenis der voor Oost-Java geldende bepalingen, welke de heer Herckenrath afleidt uit de lezing in onderling verband van art. 11 van het Reglement, art. 153 van S. 1926, No. 365 art. 2 (2) van S. 1927, No. 557, S. 1927, No. 558 en S. 1928, No. 295, kan als volgt schematisch worden weergegeven; daarbij voeg ik ter vergelijking de correspondeerende datums voor de oudste provincie. West-Java Oost-Java 1 Febrtari Februari September 1925 ') 1 Juli 1928 Bevoegheid onder P) : in gemeenten hare raden en daarbuiten de Assistent- Residenten. Bevoegdheid onder 2"): in gemeenten de gewestelijke raden en daarbuiten de residenten. 1 September Juli Januari 1929 ^) 1 Januari 1929 Bevoegdheid onder I"): in gemeenten hare raden en daarbuiten de plaatselijke raden. Bevoegdheid onder 2 ): in gemeenten de plaatselijke raden en daarbuiten de gouverneur van het gewest. Sedert 24 December 1927 ^) Sedert 1 Januari 1929 Bevoegdheid onder 1"): in stadsgemeenten hare raden en daarbuiten de provinciale raad. Bevoegdheid onder 2 ): in stadsgemeenten de provinciale raad en daarbuiten de gouverneur van de provincie. Naast deze interpretatie, waaraan hij de benaming: HISTORISCH geeft, plaatst de heer Herckenrath eene tweede, waarbij de ordonnantie in S. 1927, No. 557, uitgeschakeld wordt en waaraan hij evenveel recht" toekent. ") Deze uitschakeling wordt door Mr. Herckenrath geoorloofd geacht, mits men wil: aanvaarden het feit, dat de wetgever heeft verzuimd, bij de uitvaardiging (van het Reglement van 1922) rekening te houden met de Bestuurshervorming". 1) Art. 11 van S. 1925, No ) Art. 27 van S. 1925, No ) Art. 5 van S. 1927, No ) T. a. p. blz. 78.

3 -^343 - Terwijl dat laatste volledige erkenning verdient, mag niet uit het oog verloren worden, dat de wetgever bij de vaststelling van de overgangsordonnantie van 1927 ongetwijfeld bedoeld heeft, in de leemte te voorzien, waarop de heer Herckenrath te recht den vinger legt; immers, zooals het in de kernachtige taal der Memorie van Antwoord heet: zullen, er waarschijnlijk verschillende bevoegdheden zijn, in bijzondere bepalingen neergelegd, welke aan de eerstbedoelde besturen (der locale ressorten) bevoegdheden toekennen of wel verplichtingen opleggen, welke zonder nadrukkelijke overdracht niet automatisch naar provincie of regentschap overgaan". O De verdeeling van bevoegheden nu, waartoe de heer Herckenrath voor Oost-Java in het tijdperk sedert 1 Januari 1929 komt door uitschakeling van de overgangsordonnantie en door eene interpretatie van het Reglement welke hij letterlijk" noemt, heeft in West-Java wettelijk gegolden in de periode voorafgaand aan de inwerkingtreding van S 1927, No. 557, op 24 December Verscheen deze overgangsordonnantie n. 1. tijdig in het Staatsblad, om de provincie Oost-Java van den beginne af aan te regeeren, voor West-Java kwam zij te laat; eene aan het tweede lid onder a van art. 2 der overgangsordonnantie analoge regeling was weliswaar opgenomen ^) in de Instellingsordonnantie van het Gewest West-Java in S 1925, No. 285, maar ontbrak in die van de Provincie (S 1925, No. 378); de bij het derde lid van art. 22 ^) van de laatste Instellingsordonnantie geregelde overdracht, waarnaar in de hooger aangehaalde Memorie van Antwoord werd verwezen, betrof n. 1. alleen bevoegdheden, ontleend aan LOCALE verordeningen en niet ook die, welke uit LANDS-regelingen voortvloeien. Blijkens de toelichting *) op het bij den Geleidebrief van 12 Juli 1927 den Volksraad aangeboden eerste ontwerp ^) der overgangsordonnantie, heeft de indiening gewacht op de inwerkingtreding van het derde hoofdstuk der Indische Staatsregeling op 16 Mei 1927, den dag van verkiezing van het College van Gedelegeerden door een volgens de nieuwe voorschriften gekozen Volksraad, ingevolge art. 2 sub. V der wet van 23 Juni 1925, in Ned. S 1925, No. 234; Ind. S 1925 No Zoolang de overgangsordonnantie niet tot stand kwam, bleven de bevoegdheden, waarover de plaatselijke raden in West-Java volgens bovenstaand schema tijdens de laatste vier maanden van 1925 hadden beschikt, 1) Bijlagen Handelingen Volksraad , Ondeiwerp 84, Stuk 5; blz, 14. 2) Een en ander uit overweging van de verbroken continuïteit tusschen oud gewest en nieuw ressort van den plaatselijken raad, eene continuiteit welke bij de administratieve hervorming van Oost- en Midden-Java behouden bleef, 3) Gewijzigd-bij de ordonnantie in S. 1925, No, ) Bijlagen Handelingen Volksraad , Onderwerp 28, Stuk 3; blz. 6. 5) Ingetrokken bij de Regeeringsmededeeling van 10 September 1927; Bijlagen als boven, stuk 5.

4 344 - aan den raad dier provincie onhiouden ; dientengevolge vielen deze bevoegdheden terug op de Hoofden van Plaatselijk en Gewestelijk Bestuur, naar de in het Reglement getrokken onderscheiding. Gedurende de voor West-Java in het schema nog opengelaten periode van 1 Januari 1926 tot 24 December 1927 waren de bevoegdheden derhalve als volgt verdeeld: Bevoegdheid onder 1 - in (stads-) gemeente hare raden en daarbuiten de Residenten. Bevoegdheid onder 2": in de geheele provincie de Gouverneur. Het aantal van vier perioden in West-Java is vatbaar voor verhooging, tot vijf indien men de laatstgenoemde vervangt door twee kortere tijdperken, tot en sedert 1 October 1926, den dag van inwerkingtreding der Stadsgemeenteordonnantie ingevolge haar art. 154 juncto het Gouv. Besl. in S. 1926, No Nopens de practijk worde ter aanvulling van het door den heer Herckenrath medegedeelde opgemerkt, dat Regentschapsraden een enkele maal aangenomen hebben, de bevoegdheid onder 1^ te bezitten. Gaarne sluit ik mij aan bij den wensch van Mr. Herckenrath, dat de herziening, waarop de bedoelde colleges vooruitloopen, ook dezen hoek van het administratieve recht met de Bestuurshervorming in overeenstemming moge brengen. Bat avia-centru m. April 1931 MR. D. H. LEDEBOER. Een voorpost in Nederland. Den laatsten tijd hebben we verschillende figuren, die in Indië op Decentralisatiegebied een voorname rol hebben gespeeld, voor goed naar Nederland zien vertrekken, hetzij omdat zij hun Indischen diensttijd volbracht hadden, hetzij om in het Moederland een andere betrekking te aanvaarden. Voor wie zich met hart en ziel aan de Decentralisatie gegeven hebben, zal het afscheid van Indië dubbel zwaar vallen. Want zij weten bij hun vertrek, dat weliswaar de ontwikkeling der decentralisatie in het verre Indië in den beginne nog hun volle aandacht zal houden, maar na korteren of langeren tijd zal er van meeleven met de Indische decentralisatie geen sprake meer zijn. Die jarenlange ervaring van menschen die de Indische toestanden en verhoudingen van nabij kennen, gaat verloren. En dat, terwijl thans meer nog dan anders, juist in Nederland behoefte bestaat aan mannen, die door een lang verblijf in Indië in staat zijn voorlichting te geven, de belangstelling voor en de kennis omtrent de Indische Decentralisatie aan te kweeken, onjuiste publicaties daaromtrent snel en krachtig te signaleeren.

5 345 Het is in deze tijden, nu de tegenstanders van de decentralisatie-idee steeds brutaler en niet altijd zonder succes zoowel met open vizier als langs ondergrondsche kanalen het verloren terrein trachten te herwinnen, dringend noodig, dat ook en vooral in Nederland de leden van de hoogste besturende colleges op snelle en juiste wijze worden ingelicht, dat die leden weten waar zij voor dergelijke inlichtingen kunnen aankloppen. Mannen van gezag op Decentralisatiegebied als Mr. van Wijngaarden, Bins, Coops, Mr. Cohen Stuart, Baron Mackay, Lievegoed, Engelhart, van der Zee Tillema, Westerveld - wij noemen er geheel willekeurig eenige - wellicht binnenkort ook de heer Rückert, moeten zich vereenigen tot een krachtigen voorpost in Nederland. Daartoe moeten zij systematisch contact met elkaar hebben. Zoowel door literatuur als door het zoeken van aanraking met de in Nederland met verlof vertoevende Decentralisatie-mannen moeten zij op de hoogte trachten te blijven van de Indische toestanden. Wellicht is door het oprichten van een onderafdeeling der vereeniging in Nederland die band voldoende stevig te maken om met succes te kunnen optreden, doch dit is eert kwestie van latere zorg. Wij hebben slechts de aandacht willen vestigen op de noodzakelijkheid en op het juiste tijdstip om tot het opstellen van een voorpost in Nederland over te gaan. Men late er zijne gedachten eens over gaan, opdat op de aanstaande Algemeene vergadering het plan nader kan worden uitgewerkt. KERCHMAN. Decentraliana. Bekrachtiging der f , geldleening der stadsgemeente Bandoeng geweigerd. D.d. 31 Maart schreef de gouverneur der provincie West-Java aan den stadsgemeenteraad van Bandoeng: Namens het college van gedeputeerden heb ik de eer uwen raad mede te deelen, dat de bij het schrijven van burgemeester en wethouders van Bandoeng van 2 Februari 1931, verzochte bekrachtiging op het besluit van Uwen Raad van 28 Januari 1931, tot het aangaan van een geldleening groot nominaal / , door het college voornoemd is geweigerd. Tot het nemen van deze afwijzende beslissing is het college gekomen o.a. op grond van de navolgende motieven. Met het sluiten van eene geldleening ad nominaal ƒ , wordt praktisch beoogd de aflossing ineens van:

6 346 Ie. de 67o leening 1925, groot nominaal.... ƒ , 2e. de 5% postspaarbankleening 1925, groot nominaal , 3e. de 5^ % leening 1925, groot nominaal ,000, Zooals uwen raad bekend is, zullen de beide laatstgenoemde leeningen volgens de thans daarvoor geldende aflossingsplannen worden afgelost met jaarlijks gelijkblijvende bedragen van respectievelijk ƒ , en/"40 000, terwijl het afiossingsplan van de eerstgenoemde leening is opgesteld naar het annuiteitsprincipe. Daarentegen zou de nieuw te sluiten leening geheel worden afgelost volgens het annuiteiten-systeem. Het college van gedeputeerden wil weliswaar erkennen, dat in het algemeen tegen het in het gemeenteblad van Bandoeng van 1931 No. 1 opgenomen betoog over Aflossing van leeningen gebaseerd op het annuiteitsprincipe" voor uwe gemeente in abstracto weinig valt aan te voeren, omdat aan den primairen eisch n.l. een op deugdelijke wijze financieren van den buitengewonen dienst in het algemeen wordt voldaan, doch waar het in casu betreft het omzetten van bestaande leeningen in één nieuwe leening, daar gaat het uit van de stelling, dat de nieuwe leening, voor wat betreft de toekomstige aflossingen in geen geval ongunstiger mag zijn vergeleken bij die, welke voor de oude leeningen gelden. Berekeningen hebben aangetoond, dat indien de nieuwe leening zou worden afgesloten op een rentevoet van 5<'/o. over den geheelen looptijd der leening meer aan rente zal moeten worden betaald, dan over de oude leeningen bij hoogere rente-percentages, terwijl indien geconverteerd zou kunnen worden tegen een rentepercentage van 4V2, over den geheelen looptijd gerekend slechts een zeer matige verlichting te verwachten is van den druk, welke de post. rente van geldleeningen" op de gemeentebegrooting uitoefent. De conversie zal dan ook een aanzienlijk grooter effect kunnen sorteeren, indien de omzetting der oude leeningen niet genaard gaat met aigeheele afwijking van de oorspronkelijk geldende looptijden en aflossingsolannen en derhalve meer in het belang zijn van de gemeente Bandoeng zoowel als van hare ingezetenen, aangezien de ten laste van den gewonen dienst komende bedragen wegens rente van geldleeningen alsdan absoluut lager zullen zijn dan het geval zou zijn van de voorgestelde aflossing naar het annuiteitensysteem van de nieuw te sluiten leening Ook het argument, dat een groeiende gemeente als Bandoeng voor de financiering van den buitengewonen dienst regelmatig kapitaal behoeft, erkent het college van gedeputeerden, doch het neemt hierbij in overweging, dat zoo goed als de geheele bestaande overige leeningsschuld uwer gemeente reeds wordt afgelost op annuiteitsbasis en zijns inziens dus aan de toekom-

7 347 stige kapitaalsbehoeften voldoende kan worden voldaan. Het omzetten van f , der leeningsschuld thans af te lossen met jaarlijks gelijkblijvende bedragen, in een annuiteitsleening, wordt niet gemotiveerd geacht. Een tweede omstandigheid, op grond waarvan de bekrachtiging niet is kunnen worden verleend, is gelegen in het feit, dat de eerste aflossing op de nieuwe leening eerst zou plaats hebben ten laste van de begrooting voor het dienstjaar n.l. per 1 December Per 1 Januari 1932 zal de r e s t a n t-schuld op de te converteeren leeningen in totaal bedragen ƒ t.w.: Ie. restant der 6% leening 1925 ad nominaal F. 1 m/m ƒ e. restant der 6% postspaarbankleening ad nominaal 8 ton e. restant der 5i-^ % leening 1925 ad nominaal F. 1.2 m/m, In feite zou dus met het sluiten van een leening ad /" voor een bedrag van ƒ worden geleend, zonder dat daartegenover te converteeren schuld staat dan wel nieuwe leeningsobjecten worden genoemd. Nu wil het college van gedeputeerden desnoods zijn bedenkingen ten dezen aanzien, indien het zou gaan om een bedrag van slecht / laten vervallen en het zal dan ook eventueel geen bezwaren opperen tegen een te sluiten leening groot nominaal ƒ indien in het ongunstigste geval èn aflossingsduur èn aflossingsbedragen overeenkomen met die der te converteeren leeningen, derhalve f af te lossen naar het annuiteitensysteem bij een looptijd van 40 jaren en ƒ en/ met gelijkblijvende aflossingen en looptijden van respectievelijk 39 en 29 jaren. Naar aanleiding hiervan schrijven B. en W. aan den raad : Van gemeentelijk standpunt uit geredeneerd, doet het er eigenlijk niet toe of f wordt geleend dan wel ƒ Het laatste getal werd eenvoudig gekozen omdat het bij dergelijke groote bedragen aangewezen scheen in ronde millioenen te werken. Doch zelfs in den gedachtengang van het college van gedeputeerden doet de opmerking ietwat eigenaardig aan, als men in het oog houdt dat de gemeente Bandoeng in de leening op geen bedrag voor disagio heeft gerekend. Daarvoor alleen had méér dan ƒ kunnen zijn uitgetrokken. Naar dz. meening is het echter te veroordeelen, dat het huidige geslacht gaat profiteeren van bij de conversie bedongen lagere rente en het offer dat moet worden gebracht om die lagere rente te verkrijgen (disagio) naar een lange toekomj^t verschuift. Had uw raad dit te veroordeelen standpunt wel willen innemen, dan zou voor deze en de leening 1930 in het onderwerpelijke leeningsbesluit kunnen

8 348 zijn gerekend op + 1 '/z ton disagio, zoodat het te leenen bedrag tot nog 1 ton meer dan 3 millioen had kunnen worden opgevoerd en dan was er wei goedkeuring verleend. Een betrekkelijk onschuldige afronding kan het daartoe echter niet brengen. Indien overigens al vermeend werd dat nu eenmaal rekening moest worden gehouden met de Ie aflossing 1931, dan zou het toch nog een fraaiere oplossing geweest zijn rond 3 millioen te leenen en daartegenover den amortisatieduur één jaar in te krimpen. Overigens is de sop de kool niet waard, en het is ook niet waarschijnlijk, dat de onderwerpelijke opmerking door het college van gedeputeerden zou zijn gemaakt, indien het niet vermeend had om andere, meer principieele overwegingen toch reeds bezwaar te moeten aanteekenen tegen de door de gemeente Bandoeng voor bekrachtiging voorgedragen leening. Ten aanzien van deze, overigens dus wél principieele aanmerkingen, raken de gemeentelijke gedachtengang en het standpunt van het college van gedeputeerden elkaar echter al evenmin, behalve.... waar het college toegeeft, dat tegen het betoog over Aflossing van leeningen gebaseerd op het annuiteitsprincipe" voor de gemeente Bandoeng in abstracto weinig valt aan te voeren". Zooals blijkt heeft de gemeente daar in het onderwerpelijke geval weinig aan, want aldus gedeputeerden waar het in casu betreft, het omzetten van bestaande leeningen, daar gaat het college uit van de stelling, dat de nieuwe leening, voor wat betreft de toekomstige aflossingen, in geen geval ongunstiger mag zijn vergeleken bij die, welke voor de oude leeningen golden". Uit de het allereerst geciteerde woorden mag dus afgeleid worden, dat een nieuwe leening met aflossingen gebaseerd op het annuiteitsprincipe (zonder bijkomstige bezwaren) zou zijn goedgekeurd. Voorwaar eene erkentenis, die van de welhaast beruchte regeerings en provinciale leeningscirculaire nog weer minder doet overblijven dan er na de aanvallen in den Volksraad in feite nog van behouden bleef. Inderdaad: de vraag zou nogmaals herhaald kunnen worden of het maar niet beter zou zijn een geheel herziene circulaire op dit punt het licht te doen zien c.q. tot intrekking over te gaan. Een der overwegingen is, dat ook al erkent het college van gedeputeerden, dat een groeiende gemeente ais Bandoeng voor de financiering van den buitengewonen dienst regelmatig kapitaal behoeft, anderzijds in overweging valt te nemen, dat zoo goed als de geheele bestaande overige leeningsschuld der gemeente reeds wordt afgelost op annuïteitsbasis en zijns inziens dus aan de toekomstige kapitaalsbehoeften voldoende kan worden voldaan.

9 349 B. en W. vermeenen hier op te moeten merken dat het hun voorkomt, dat dit een argumentatie pour besoin de la cause is. Met absolute zekerheid kan wel worden geconstateerd, dat het college of deszelfs apparaat, de provinciale secretarie, deze bewering niet aan de feiten kan hebbeu getoetst, hoewel daartoe nog gelegenheid is geweest, aangezien de burgemeester bij een naar aanleiding van de leening aan het provinciaal kantoor gebracht bezoek, nog een vijfjaarlijksch plan van den buitengewonen dienst (overigens voor een ander doel opgemaakt) heeft achtergelaten, waaruit duidelijk blijken kan, dat bij een normale, overigens krappe financiering van den buitengewonen dienst elk meer beschikbaar zijn van fondsen ten zeerste moet worden toegejuicht. Nauwkeuriger onderzoek of de opmerking: dat door de aflossing op annuiteitsbasis der overige leeningen reeds voldoende kapitaal-ruimte behouden blijft, inderdaad wel hout snijdt, ware zeker op haar plaats geweest, temeer als men in het oog houdt, dat een foutieve concludeering het locaal ressort ernstig nadeel kan berokkenen. En wel doordat in dat geval moet worden geleend c.q. bij-geleend, hetgeen anders wellicht te voorkomen ware geweest. Qedeputeerden's eisch met betrekking tot het aflossingsplan heeft als gevolg dat de gemeente voorloopig rond ƒ 's jaars minder aan den buitengewonen dienst kan ten koste leggen, hetgeen op het Bandoengprogram beslist belangrijk is. (In totaal zou bij een algeheele annuiteitsaflossing ingevolge het voorbeeld van gemeenteblad No. 1 ± f kunnen zijn besteed voor en aleer de jaarlijksche aflossing de jaarafschrijving gaat overtreffen). Ook het gebezigde motief, dat er bij omzetting van de jaarlijks gelijkblijvende aflossing in eene naar het annuiteitsprincipe meer aan rente moet worden uitgegeven, is van geen werkelijke beteekenis. Natuurlijk is het duidelijk, dat bij een aflossing gebaseerd op het annuiteitsprincipe de in totaal over de leening te betalen rente stijgt, maar wat is daartegen als er maar geen daadwerkelijk renteverlies ontstaat, hetgeen niet het geval is als voor het verschil tusschen de jaarlijks gelijkblijvende aflossing en die naar het annuiteitsprincipe maar belegging bij zichzelve kan worden gevonden. Het feit dat in absolute getallen uitgedrukt bij omzetting van de leeningen met vaste aflossingen in annuiteitsleeningen meer rente moet worden betaald, is van geen belang, doch wèl van beteekenis is of de gemeente met rentedragend geld veel onrendabele werken tot stand biengt. Daarop zal steeds het wakend oog van raad en toezicht houdende autoriteit moeten zijn gericht. Wordt B. en W. dan ook tenslotte een eindoordeel gevraagd dan zouden zij willen zeggen, dat het rente-argument eigenlijk nog minder steekhoudend is dan het eerste.

10 350 Na alle vorenstaande beschouwingen, die noodig waren om aan te toonen, dat in het gemeentelijk leeningsbeleid geen fouten zijn aan te wijzen, een vermoeden waartoe niet-goedkeuring van leeningsbesluiten allicht voert, heeft uw college zich thans te beraden, wat het ter zake te doen staat. Tweeërlei richting kan ingeslagen worden en wel: Ie. de zaak te laten bij bovenvermelde beantwoording op de gevallen aanmerkingen en overigens toch tegemoet te komen aan de verlangens van het college van gedeputeerden; 2e. op annuiteitsbasis aan dit college voor te leggen een 1 millioens-leening en een idem voor de overige 2 millioen (of ƒ ,- ) om bij (overigens te verwachten) niet-goedkeuring van het laatste besluit beroep aan te teekenen bij de regeering. Uit een oogpunt zuiver van beginsel is de 2e weg de meest aangewezene, die dan tevens tot voordeel zou kunnen hebben, dat de gemeentelijke buitengewone dienst zonder nieuwe leeningen, langer houdbaar zou zijn dan bij tegemoetkoming aan den wenschen van het college van gedeputeerden. Aangeteekend wordt dat, zooals het overzicht van den buitengewonen dienst per ultimo 1930 uitwijst, met een leening van 1 millioen de per 1 Juni a. s. aanbrekende verplichte aflossing van ƒ , kan worden bewerkstelligd. De verdere aflossing vervalt officieel eerst per 31 December a. s. Maar toegeven aan dit op het eersie gezicht meest aanlokkelijke heeft zeer vermoedelijk direct nadeel voor de gemeente ten gevolge. Het maakt n.!. een groot verschil uit of'op de leeningsmarkt een leening wordt geïntroduceerd van 3 millioen of van 1 millioen. Een 3 millioens-leening behoort tot het courante type, een 1 millioens niet of althans minder. In een groote leening wil b. v. de postspaarbank al dadelijk de overname van + )4 millioen garandeeren; mogelijk ook nog andere lichamen. Dat alles brengt mede, dat voor één leening van 3 millioen dus een betere bieding zal kunnen worden verkregen dan voor twee van 1 en 2 millioen resp. per 1 Juni en 31 December a. s. Het college van B. en W. vermeent daarom dat - waar de termijn te kort is om nog op tijd een eindbeslissing te verkrijgen het niet verantwoord zou zijn de 2e oplossing te kiezen, zoodat (noodgedwongen) de Ie weg n. 1. toegeven aan de opmerkingen van het college van gedeputeerden ware te bewandelen onder machtiging op het college van B. en W. om bij de namens uwen raad voor te brengen bezwaren tegen de bekende leenings-circulaires, ook te wijzen op het bezwaar, dat bij conversie van leeningen wordt vastgehouden aan eischen, die bij nieuwe leeningen niet worden gesteld noch wellicht wenschelijk worden geacht. Van die gelegenheid ware tevens gebruik te maken om te wijzen op het ongewenschte van andere in de praktijk gestelde eischen n. 1. dat bij

11 351 conversie geen langer aflossingsduur mag worden gekozen dan den restantduur der te converteeren ieening, dat niet mag worden bepaald dat gedurende de eerste jaren niet tot aflossing zal worden overgegaan, zeer tot schade van de gemeente, terwijl de geldscliieter het niet aangenaam vindt en liever het tegendeel zou willen. Aan den raad is een nieuw-ontwerp leeningsbesluit aangeboden. Uit den Volksraad. (A. I. D.). Als men, temidden van de vele wijzigingen om ons heen, maar telkens tijd had om alles eens heel rustig te verwerken, dan zou het velen lichter vallen, daardoor meer objectief te worden en zich met vele veranderingen zonder meer te verzoenen. Indië verkeert echter in een tijd, waarin deze gelegenheid tot gepeins en rustige verwerking nauwelijks meer schijnt te bestaan en hieronder heeft ook het debat in den Volksraad, dat liep over de samenstelling van de gemeenteraden, moeten lijden. De heer Rückert constateerde dan ook, zooeven, toen er bijna gestemd zou worden, dat de cijfers niet meer hielpen en dat men, van twee kanten, meer waarde hechtte aan andere motieven. Dat het gevoel een woord meespreekt, ligt voor de hand. Maar het ligt meer voor de hand in het gewone, practische leven, dan in een politiek centrum als de Volksraad. Daar toch wordt men "geacht, het moge een fictie zijn, zoo zeer vertrouwd te zijn met de wisselingen in het maatschappelijk leven, dat men telkens nauwkeurig het voor en tegen afweegt en probeert, den tegenstander op zakelijke gronden te bestrijden. Doch ook den Volksraad, die thans wordt bekogeld met dikke bundels en enorm verreikende voorstellen, heeft momenten, waarop misschien wel het verlangen tot bezinning levendig, doch de mogelijkheid daartoe volkomen afwezig is. En onder zulke omstandigheden, in een speciale crisiszitting, werd gesproken over de stadsgemeenteraden van Cheribon, Tegal, Pekalongan, Kediri en Soerabaja. Daardoor werd het mogelijk, dat dit debat, vooral na de indiening der motie van wethouder Thamrin, zich niet langer bewoog in zakelijke richting en zich dikwijls richtte op de vraag, hoeveel vertrouwen men diende te schenken aan de een of andere groep, welke waardeering den doorslag moest geven, of het beter of niet beter zou gaan en dergelijke gevoelsargumenten meer. Reeds dadelijk teekende zich de neiging tot afdaling naar niet-zakelijke argumenten bij den Volksraad af.

12 352 Nadat de heer Rückert had verklaard, dat op zakelijke en billijkheidsgronden een scherp verschil tusschen bij voorbeeld Soerabaja en Pekalongan behoorde te worden erkend en nadat de voorzitter van Locale Belangen zijn meening met een staatje had verduidelijkt, liep het onmiddellijk mis. De heer Soeroso haalde de kwestie van de verdespijp voor den dag en verklaarde, dat hij dit instrument niet zou kunnen gebruiken in zijn debat met de Regeering. Europeesche leden hebben niet altijd Westersche ervaring en als het in de regentschapsraden goed gaat zonder deze groep, dan kan het in de gemeenteraden ook. Verder meende dit geachte lid, dat de bevolking alleen de lasten der gemeenten draagt en niet van de lusten profiteert, terwijl voor hem en de zijnen het meedoen op den duur slechts vol te houden is, wanneer over een meerderheid wordt beschikt. Hier kwam de heer Zuyderhoff dadelijk uitvoerig, maar evenmin altijd zakelijk, tegen op. En uit de rede van den heer Soeroso leidde de heer Fruin onmiddellijk af, dat men beter zou hebben gedaan, de bevolking met rust te laten dan deze ontwerpen thans in te dienen. Met deze voorstellen werd toch geen tevredenheid geschonken en verder dan dit voorstel der Regeering zou men toch niet kunnen gaan. De heer De Dreu, die zich thans sterk oefent voor den nieuwen Volksraad, verklaarde, dat hij het voorstel der Regeering stelselloos achtte en derhalve bezwaren te over had. Later zou blijken, dat de sociaal-democratische fractie eigenlijk geporteerd was voor de verhouding van,minstens de helft", hetgeen, bij het systeem der oneven getallen, dus altijd de meerderheid zou beteekenen. Er was nog iemand, die zich scherp uitliet. De heer Kies namelijk vond het moment der indiening ongeschikt en wenschte kortweg tegen te stemmen. Wethouder Thamrin verklaarde in eersten termijn, dat men geen leiding kan geven, geen werk tot stand kan brengen en moedeloos begint te worden. Terwijl, om de rij van duidelijke sprekers te besluiten de heer Soangkoepon als een soort argument gebruikte, dat de zon en dus alle licht, in het Oosten zijn oorsprong vond. Men zou dit een dichterlijk argument kunnen noemen... Er was ook veel aarzeling. Zonder geestdrift verklaarde de heer Van Helsdingen aan dit debat deel te nemen. Zonder opgewektheid stond ook de heer Monod de Froideville op het spreekgestoelte en ten slotte was ook de woordvoerder van het Indo Europeesch Verbond, de heer Beets, vol aarzeling bereid om mee te gaan met wat de heer De Hoog later zou noemen: de uiterste grens. Wanneer wij er nu nog melding van maken, dat de heer Fournier een historische lijn wilde trekken, die hem echter tot de verdediging der Inland-

13 353 sche meerderheid bracht, zonder dat dit geachte lid nochthans deze consequentie aan wilde en wanneer wij ooi< op ontevredenheid bij de Chineesche groep wijzen, dan hebben wij in het Icort de aanvanjcelijke ontvangst der wijzigingsvoorstellen vrijwel getypeerd. Men was dus niet altijd zakelijk, men was onder den invloed van velerlei gebeurtenissen van den laatsten tijd en men was in een lichtelijke geprikkelde stemming. Het lijkt misschien een wat simpele opmerking, doch het is toch inderdaad een feit, dat Indië een zeer warm land is en dat het tempo van wijzigingen, geheel afgezien van de wenschelijkheid of niet, daarmee geen rekening houdt. Bovendien is het in deze dagen wel heel sterk. De crisismaatregelen bestrijken het geheele gebied van de begrooting. Zij brengen ook een niet onbelangrijke salariskwestie op het tapijt met een zeer bijzonderen achtergrond. Verder heeft men de bestuurshervorming voor Sumatra en de herschikking van het bestuur op Java. Dat zijn een paar onderwerpen, die ieder voor zichzelf den geheelen Volksraad opeischen. Onder die omstandigheden is een geprikkelde stemming zoowel verklaarbaar als vergeeflijk. Maar men zou verkeerd doen, haar geheel te miskennen. Want zij heeft wellicht veroorzaakt, dat het debat over de Inheemsche meerderheid op een gunstiger tijdstip nog eens geheel moet worden herhaald, zonder veel kans om met succes naar de debatten der laatste dagen terug te grijpen. De adviseur voor de decentralisatie heeft de verdediging zoomin in de breedte als in de diepte gezocht. Het schijnt, dat over het onderwerp der meerderheid een nevel hangt, die het voor iedereen lastig maakt, er doorheen te dringen. Daardoor werd niet alleen het begin, maar ook het einde der behandeling met gevoelsargumenten doortrokken. Zij namen zelfs toe, naarmate men verder ging. De motie Thamrin, die minstens de helft aan Inlandsche leden vordert, is een goed middel geworden om de stemming van den thans spoedig uiteengaanden, maar ook van den komenden Volksraad voor een deel, te peilen. Met slechts dertien stemmen voor, is de motie en daarbij een amendement in gelijken geest, verworpen. De verwerping van het amendement geschiedde bij acclamatie", waardoor geen rekening meer is gehouden met hen, die intusschen snel de zaal verlieten. Doch wanneer dit een denkbeeld geeft van den huidigen Volksraad, zoo leert men, uit stemmotiveeringen wellicht iets omtrent den nieuwen Volksraad ook. Men ziet in dien nieuwen Volksraad den heer Wiranatakoesoema geheel los staan van de links-nationalisten en dit reeds thans duidelijk maken. Men ziet daarbij ook den afgevaardigde van Bali zich voegen en in algemeen blijft dan verder het bloc, waarin de heeren Oetoyo-Soangkoepon-Thamrin

14 354- zich thuisvoelen, in tact. Dit bloc toonde zich wars van incidenteele wijzigingen in de samenstelling der gemeenteraden en was voorstander van minstens de helft". Men heeft met dezen vergaanden eisch niets bereikt en had, naar het ons toe schijnt, met redelijkheid en zakelijkheid verder kunnen komen. Dit leerde men uit de poging der Chineesche groep om den zetel, die voor Tegal verloren dreigde te gaan, snel terug te winnen. Een amendement van den heer Loa Sek Hie vond overal sympathie en werd daarom aangenomen en Rückert's poging om de samenstelling van den gemeenteraad van Pekalongan in overeenstemming met de werkelijke verhoudingen te brengen, bracht het, in de waarlijk niet objectieve atmosfeer, niettemin nog tot twintig stemmen. Het is echter met 29 tegen verworpen. Doch er was reeds zoozeer met steenen gesmeten in den Volksraadsvijver, dat men alleen naar de oppervlakte en niet meer in de diepte kon kijken. De bestuurshervorming der Buitengew esten is thans nog in behandeling en de eerste termijn der bespreking is juist heden beëindigd. Reeds dadelijk beloofde de bespreking van dit onderwerp veel belangwekkende debatten. Men zag ten eerste verschillende sprekers opstaan, die sterke formeele bezwaren hadden. De heer Kerkkamp voelde die zelfs zoo sterk aan, dat hij over een motie zat na te denken en ten slotte een volledige redevoering uitsluitend over den formeelen kant heeft gehouden. Daarin betreurt het geachte lid de indiening als memoriepost, terwijl hij alsnog aandringt op overlegging van afzonderlijke ontwerp-ordonnanties. Op welke punten, zoo vraagt de grijze afgevaardigde, wil de Regeering nu een uitspraak? Ook de heer Fruin heeft formeele bezwaren geopperd en had liever gezien, dat de minister, zag hij de zaak als een imperiale aangelegenheid, haar ook royaal als zoodanig zou hebben behandeld. Het verst van allen gaat de heer Stokvis, die den vorm niet alleen onjuist, maar door zijn groote aantrekkelijkheid slechts gevaarlijk vindt. Er zijn ook andere sprekers opgestaan en ook de vorige hebben nog wel meer dan uitsluitend formeele opmerkingen gemaakt. Zoo is het opgevallen, dat de Sumatranen in den Volksraad maar weinig kunnen gevoelen voor één provincie Sumatra. Zij vragen luid, waar toch het plan is gebleven om er drie provincies op na te houden, De heer Alimoesa heeft het bij de vraag gelaten maar, zoo zeide hij, aangezien hij wellicht de verdere uitwerking der plannen in den nieuwen Volksraad niet zou meemaken, lijkt het hem prettig en practisch, alvast een proeve van administratieve indeeling over te leggen. De heer Soangkoepon zocht het in scherpere middelen. Hij beschouwde de politiek der bestuurshervorming langzamerhand als een mirakel en het

15 355 1' «:> thans voorgelegde denkbeeld lijkt veel op roedjak betawi, omdat het heterogene elementen tot één geheel vereenigt en moeilijk verdragen zal worden. De provincie Sumatra zal buikloop en maagkrampen veroorzaken, zoo meent het geachte lid. En voorts komt er voor den heer Soangkoepon nog bij, dat hij niet inziet, waarom men geen drie provincies wil, terwijl toch bij voorbeeld Nederland in elf provincies verdeeld werd. Ook de heer Mochfar, die echter slechts over een deel van Sumatra sprak, heeft bezwaren, maar zocht meer kracht in détail-opmerkingen, waarwaardoor zelfs het verharden van wegen tot de algemeene richtlijnen der bestuurshervorming in de buitengewesten scheen te worden gerekend. Zien we nu, naar de meening der andere Inheemsche leden van de Buitengewesten, dan ontdekt men al gauw, dat daar de tegenstand veel minder groot is. De heer Soekawati heeft een bijzondere liefde voor indeeling van Bali bij de provincie Oost Java, maar neemt ten slotte met elke andere indeeling genoegen, indien de zelfstandigheid van Bali als groepsgemeenschap in het geheel niet wordt aingetast. Deze opmerking toont aan, hoe juist het was dat de voorzitter van locale Belangen, die bewondering voor de voorstellen heeft, scherp heeft gewaarschuwd tegen het geven van bemoeienis aan den gouverneur of de provincie, juist met die groepsgemeenschappen. Men moet er vooral tegen waken, zoo meent laatstbedoelde spreker, om de provincie niet een deel van de taak der groepsgemeenschappen te laten doen. Ook de heer Laoh, om een ander Inheemsch vertegenwoordiger uit de Buitengewesten te noemen, heeft geen overwegende bezwaren tegen de uiteenzetting en plannen op het gebied dezer hervorming. Men vindt het indeelen van de Groot Oost nog al gedurfd en het gebied niet gering van omvang. Maar juist de zelfstandigheid, die daardoor de groepsgemeenschappen wordt gewaarborgd, doet aangenaam aan. Zoo ziet men ook den heer Apituley voor de plannen spreken. Intusschen zijn we nu nog maar aan den eersten termijn en bezwaren zijn genoeg geopperd. Om te beginnen wil de heer Rückert, evenmin als de heer Beets, bij alle bewondering, liever volstaan met de indeeling van een administratief gewest. De heer Beets wilde zelfs gaarne alleen beginnen met instelling der groepsgemeenschappen, zoodat later de overkapping nog kan komen. Ook de heer Fruin heeft iets in die richting gezegd, doch in den laatsten tijd drukt dit geachte lid zich minder scherp uit, dan men van hem gewend was. Of dus na bekendstelling der bevoegdheden van den gouverneur en de, volgens het geachte lid, bloedarmoedige provincie, ook de financieele bezwaren zullen vervallen, valt nog niet uit te maken. De heer Beets heeft het kostenbezwaar overwegend genoemd. De kosten zullen, dat spreekt vanzelf, in dezen tijd bijzonder zwaar moeten wegen.

16 356 Intusschen zijn we, met het bovenstaande, nog niet aan het einde der bespreking van den eersten termijn. Wil toch elk punt van eenige beteekenis, dat op dien eersten dag, des morgens en des avonds, naar voren kwam, even worden aangeduid, dan moet ook de aandacht vallen op de positie van Atjeh. Men kan in het algemeen wel zeggen, dat de meerderheid tot nu toe voor de medewerking van Atjeh is, al ware het ook in meer passieven vorm. De heer Van Helsdingen heeft krachtig voor die medewerking gepleit en op het zijns inziens gerechtvaardigd gevoel van achteruitstelling gewezen, dat men in Atjeh zou ondervinden, indien het gewest buiten de hervorming werd gelaten. Nog langer zou men dan moeten rondloopen, zooals de heer Ratulangi het noemt, in een costuum, dat eenige seizoenen ten achter was. Jammer genoeg, maakt de heer Nja Arif tot nu toe deze zitting niet mee, omdat men anders een expert op het gebied van Atjehsche gevoelens zou kunnen beluisteren. Burgemeester Nessel van Lissa heeft, nu hij op Sumatra woont, zijn meening over de bestuurshervorming gegeven. De geachte spreker heeft echter zijn beschouwingen met locale beelden verduidelijkt en, in navolging van den heer Soangkoepon, de plannen en het eiland Sumatra vergeleken met een jaarbeurs. Men zou het een en ander natuurlijk ook met een zebra of met Schiermonnikoog kunnen vergelijken Overigens js het geachte lid voor de regeeringsplannen. Men begrijpt, dat de naam Colijn op veler lippen kwam. Hoewel nergens die naam wordt genoemd, voelt de heer Stokvis vooral in dit plan een politiek middel. En het zal wel daarom zijn, dat dit laatste lid met zoo uiterste voorzichtigheid de stukken is gaan lezen. Ook is een groot wantrouwen hem niet vreemd. De heer Stokvis heeft ongeveer betoogd, dat hoe logischer de zaak in de stukken wordt voorgesteld, hoe angstiger hij wordt", En het heeft van die zijde bijzonder sterke critiek ondervonden, dat de Regeering juist de politieke zijde van het vraagstuk en ook andere mogelijkheden volmaakt onbesproken liet. De heer Stokvis ziet hier een indirecten aanslag op den Volksraad. Hij ziet den thans ingeslagen weg der eilanden-politiek als een vraagstuk, van groote politieke beteekenis en verwijt de Regeering, dat Zij de kern der zaak volkomen buiten het debat heeft willen houden. Ook de heer Kies herkende het plan-colijn uit de stukken. De partijgenooten van den oud-minister, voor zoover in den Volksraad aanwezig, zijn ethousiast en gelukkig. Niet alzoo de heer Fournier. Maar in het volgend nummer zal wellicht reeds melding van den afloop der bespreking gemaakt kunnen worden en valt wellicht ook aan te geven.

17 357 hoe het ten slotte met de oppositie en verzoeken tot uitstel is geloopen. De behandeling, van welk onderwerp dan ook, gaat tegenwoordig zoo snel, dat men, bij wijze van spreken, in één week alle gemeenteraden en in twee weken geheel Nederlandsch Indië driemaal hervormd en herschikt, herordend en herverkaveld kan hebben G. A. V. B. Wijziging van het reglement op het maken en verkrijgbaar stellen van ijs en koolzuurhoudende wateren. Aan den Volksraad werd ter overweging aangeboden het ontwerp eener ordonnantie, strekkende tot nadere regeling van het bepaalde bij artikel 5 lid 1 en artikel 11 van het Reglement op het maken en verkrijgbaar stellen van ijs en koolzuurhoudende wateren (Staatsblad 1922 No. 678), in verband met de instelling van zelfstandige gemeenschappen op den voet van artikel 121 der Indische Staatsregeling onderwerp 112 stukken 1 3). Het ontwerp zoomede de toelichtende memorie, welke het ontwerp vergezelt, laten wij hieronder volgen Artikel 1. Het Reglement op het maken en verkrijgbaar stellen van ijs en koolzuurhoudende wateren, vastgesteld bij de ordonnantie van 26 October 1922 (Staatsblad No. 678) wordt gewijzigd en aangevuld als volgt; A. Artikel 5 lid 1 wordt gelezen: (1) Het toezicht op de naleving van de bij of krachtens dit reglement vastgestelde voorschriften en het opsporen van overtredingen daarvan is, behalve aan de ambtenaren en beambten van politie, opgedragen aan de personen, belast met de uitoefening van het Staatstoezicht op de Volksgezondheid of met de waarneming van den Dienst der Volksgezondheid, zoomede binnen de ressorten van plaatselijke raden met uitzondering van die, welke voorgezeten worden door het Hoofd van gewestelijk bestuur en van op den voet van artikel 121 der Indische Staatsregeling ingestelde zelfstandige gemeenschappen, aan het daartoe door den betrokken raad aangewezen personeel. B. Artikel 11 wordt gelezen als volgt: Artikel 11. (1) Binnen de ressorten van plaatselijke raden, met uitzondering van die, welke voorgezeten worden door het Hoofd van gewestelijk bestuur, en van op den voet van artikel 121 der Indische Staatsregeling ingestelde zelfstandige gemeenschappen, worden de in deze ordonnantie aan het Hoofd van plaatselijk bestuur opgedragen bevoegdheden uitgeoefend door den betrokken raad of door dezen daartoe aan te wijzen gezaghebbenden.

18 358 (2) Het in de artikelen 7, 1ste lid en 8, 3de lid, bedoelde hooger beroep van beslissingen berust, voor zoover deze ingevolge het bepaalde in het vorige lid zijn genomen door of vanwege een plaatselijken raad, wiens ressort ligt binnen dat van een door het Hoofd van gewestelijk bestuur voorgezeten raad, bij laatstgemelden raad, en voorzoover die beslissingen zijn genomen door of vanwege den raad van een op den voet van artikel 121 der Indische Staatsregeling ingestelde zelfstandige gemeenschappen, bij het College' van Gedeputeerden van de provincie, binnen welke de zelfstandige gemeenschap is gelegen. Artikel 2. Deze ordonnantie treedt in werking met ingang van den dag na dien harer afkondiging. Bij de artikelen 5, lid 1 en 11, lid 1, van het Reglement op het maken en verkrijgbaar stellen van ijs en koolzuurhoudende wateren, vastgesteld bij de ordonnantie van 26 October 1922 (Staatsblad No. 678) zijn aan plaatselijke raden, met uitzondering van die, welke worden voorgezeten door het Hoofd van gewestelijk bestuur, een aantal bevoegdheden toegekend, betreffende het toezicht op de naleving van de bij of krachtens dat reglement gegeven voorschriften, alsmede betreffende die zaken, welke in dat reglement aan het Hoofd van plaatselijk bestuur ter behartiging zijn opgedragen. Het ligt in de rede, dat deze bevoegdheden tevens behooren te worden verleend aan de raden der op den voet van artikel 121 der Indische Staatsregeling ingestelde zelfstandige gemeenschappen, waartoe tot dusver nog geen voorziening werd getroffen. Tevens zal dan ook bij de in artikel 11, lid 2, van meergenoemd reglement vervatte regeling betreffende het hooger beroep rekening gehouden moeten worden met de door of vanwege laatstgenoemde raden te nemen beslissingen. Aangezien ten aanzien van dergelijke beslissingen in den regel het College van Gedeputeerden als beroepsrechter optreedt, is het aangewezen om ook in het onderwerpelijk geval dat College als beroepsautoriteit aan te wijzen.

19 -359- Maleisch Gedeelte. Dapatkah seorang B. B -ambtenaar (buitenstaander) bekerdja actief oentoek locale raden? Kita akan lekas pertjaja kalau ada orang mengatakan, bahwa B. B. ambtenaren jang mendjadi lid locale raden, dengan beberapa peketjoealian, koerang leloeasa mengemoekakan pendapatannja atau pendapatan dari golongan jang mereka wakili, kalau ditimbang dengan lain-lain lid, teristimewa jang boekan kaoem prijaji. Boekan karena mereka tidak bisa, boekan karena mereka malas, akan tetapi pengalaman-pengalaman kita dalam beberapa tahoen ini dapat memboektikan hal itoe. Fikiran-fikiran jang logisch dan sehat jang ada pada dan dapat diharapkan dari mereka akan hilang moesna, sementara akan soeram djika dapat kesinaran dari sebelah atas, atau lebih benar dikata: kalau didalam kerapatan itoe ada seraatjam kekoeatan gaib jang pasti dapat mempengaroehi sepak terdjang mereka. Memang benar sekali mereka doedoek disitoe tidak sebagai habdi dhalem" lagi, akan tetapi mereka agaknja dapat melihat dan menaksir lebih djaoeh segala sesoeatoe jang ada dibelakang lajar atau apa-apa jang bisa kedjadian. Kita tahoe sendiri, bahwa ada djoega diantara B. B. ambtenaren selain jang soedah ada jang sedia akan mendjadi peretas djalan, jang sanggoep kiranja menghapoeskan segala kebiasaan sebagai jang kita oeraikan diatas. Dia tida hanja bersanggoep, tapi pekerdjaannja sebagai B. B. ambtenaar sesoeai dengan aiiran zaman dan orang soekar akan dapat mentjioem bahoe,pendjilatisme". Perangainja sekali-kali tidak senonoh, tidak ingin dikatakan pintar atau berani, akan tetapi dia bisa pilih tempatnja sendiri dan dapat dengan tangkas memegang sapi pada tandoeknja. Waktoe ada tempat terboeka pada salah satoe raad, orang kemoekakan dia soepaja diangkat kiranja. Tidak hanja oentoek memenoehi keinginan golongan jang ada dibelakangnja, tapi djoega agar dapat memberi soembangan fikiran jang menjebabkan peilnja raad itoe lebih tinggi. Tapi apa kabar? Poetoesan angkatan djatoeh pada orang jang sekali-kali ta' diharap-harap. Dia djoega seorang B. B. ambtenaar, jang barangkali tjakap dan tjoekoep dalam ke-b. B. annja, akan tetapi kalau dalam kedaan biasa dan berani menolak dia lebih dekat kepada mengatakan matoer kesoewoen" (zich bedanken). Dengan kedjadian diatas sebagai boekti, kita laloe mempoenjai anggapan, bahwa orang lebih soeka kiranja, kalau mereka jang berani boeka moeloet, mereka jang tahoe kepada apa jang bengkok dan mana jang loeroes, tinggal diloear pagar sadja. Orang roepanja lebih soeka mengisi kerapatan itoe dengan mereka jang tenaganja hampir 100 pct. di-intjarkan kepada perdagangan atau perkeboenan sendiri. Diantara siapa kerapatan orang-orang jang sekali-kali tidak mengetahoei apa ertinja dan apa kemaoean decentra-

20 360 lisatiewetgeving dan segala tjabang-tjabangnja. Kita boekan bermaksoed menghina, boekan bermaksoed bahwa mereka tidak bergoena lagi boeat bangsanja, djaoeh dari itoe, tapi lebih dari terang, bahwa mereka beloem pernah bertjita-tjita atau bermimpi dalam hidoepnja dalam soeatoe waktoe akan mendoedoeki koersi kerapatan. * Kita merasa kasian sekali, kalau didalam soeatoe Raad, oempama regentschapsraad, banjak doedoek B B. ambtenaren jang kerap kali mesti berani soenglapan, ertinja apa jang mereka kandoeng beroepa merah tapi kalau sampai dikeloearkan lantas berobah poeti dan berasa sedjoek sebagai saldjoe. Djangan dikata poela apa orang seperti itoe akan berani menentang moeka Voorzitter, jang oemoemnja berkoeasa diatas segala golongan. Kita jakin, bahwa ada diantara B. B. ambtenaren jang djadi lid sesoeatoe raad, sedikit banjak berkeinginan lebih baik meninggalkan krosi raad itoe. Akan tetapi sebaliknja kita lebih berkejakinan, bahwa dari kebanjakan dari mereka ta' dapat diharapkan, akan berani menolak keangkatan atau meninggalkan tempatnja dengan kemaoeannja sendiri. Sebabnja telah kita katakan, siapa tahoe akan ekornja. Sekarang kita palingkan moeka kepada B.B. ambtenaren jang moeda dan modern, jaitoe mereka jang tidak hanja tjakap dan tjoekoep pengatahoeannja tapi jang sanggoep mengeloearkan soearanja dengan merdeka. Apakah, meskipoen boekan lid, mereka ta' akan mempoenjai kesempatan oentoek menoendjoekan minatnja dan toeroet bekerdja oentoek locale raden? Apakah mereka hanja akan soeka berboeat begitoe kalau dapat perintah sadja? (Pembatja tentoe soedah tahoe. Voorzitter regentschapsraad oempamanja dalam kwaliteitnja sebagai Regent mempoenjai kekoeasaan oentoek mendjatoehkan perintah ini atau itoe jang bersangkoetan dengan pekerdjaan raad kepada ambtenaren sebawahnja.) Pertanjaan-pertanjaan itoe akan kita djawab sendiri: Kesempatan ada, kesoekaan tentoe ada. B. B. ambtenarenlah jang terbanjak pergaoelan dengan ra'jat oemoemnja. djadji tidak akan berkelebih-lebihan kalau dari mereka diharap, bahwa mereka mesti lebih mengetahoei segala sesoeatoe jang tardjadi, jang akan terdjadi dan dapat kedjadian ditengah-tengah ra'jat. Ra'jat ketawa, B. B. ambtenaarlah jang dapat mendengar dengan tegas. Ra'jat menangis, B. B. ambtenaar djoealah jang dapat menjaksikan dengan terang mengalirnja air mata. Dan begitoelah seteroesnja dalam kesakitan ra'jat dalam kesenangan dan sebagainja B. B. ambtenaar jang lebih lekas merasakan, m e s t i n j a. Djadi memang selajaknja kalau B. B. ambtenaren jang mempoenjai dan

21 301 dapat memberikan banjak stof oentoek diperblntjangkan dalam roepa-roepa raad. Stof sematjem itoe akan dan tentoe diterima dengan segala senang hati oleh mereka jang berkesempatan dan mempoenjai keberanian mengemoekakan dalam persidangan. Boekan jang berani berkelahi dalam ertian kasar, tapi berani membawa stof kedalam persidangan dengen origineel, tidak diobah-obah didjalan atau tidak digaboengkan dengan conduitestaatnja. * Seorang Assistent-wedana moeda jang mengerti roeping-nja ada begitoe baik boeat mengirimi beroepa-roepa stof kepada sahabatnja jang doedoek dalam raad, B. B.-er moeda itoe adalah begitoe radjin mendjalankan oeroesan-oeroesan jang perloe dalam ressortnja, kadang-kadang memikirkan apakah kiranja jang baik dan perloe diadakan oentoek ra'jat oemoemnja. Dia katakan kepada sehabatnja: Biarlah saja akan mendjadi toekang pembeli rempahrempah dan sajoerannja, sedang toean mendjadi kokinja boeat memasak, Memasak tida oentoek memboeat ratjoen, tapi memasak goelai dan lelodeh jang diingini oleh ra'jatmoe. Saja perloe berteriak kepada Toean, haroes berani menang dan haroes berani kalah! Nah pembatjakoe jang terhormat! Siapakah akan berani mengatakan, bahwa B. B. ambtenaren itoe ditjiptakan oleh Toehan hanja oentoek mendjadi penindas dan pendjoeal bangsanja dan pengetjoet sadja, kalau berlakoe seperti A. W. terseboet? Dia poenja kaki soekar dilangkah dan disepakkan, dia poenja moeloet dekat sadja dengan berangoes, tapi dia poenja pena masih tjoekoep roentjing. Soeatoe tjontoh jang ta' gampang di balkan! Soeatoe tauladan jang sajogianja ditiroe! Apa B. B. ambtenaar jang lain akan koerang dari dia? Kita tidak soeka pertjaja. Mereka akan bisa, tentoe b i s a. Bagaimana djoega orang katakan tentang B. B. ambtenaren, tapi kita jakin, bahwa dari corps mereka lambat laoennja dapat djoega memantjarkan tjahaja jang berkilau-kilauan lebih mengkilat dari sinarnja pasmin keëmasan, dan dapat kiranja memberinja pernaoengan lebih dari lebarnja song-song djene. Sampai ini masa, langit doenia B. B. masih berkaboet dan mendoeng, sampai ini masa, masih ada sadja sebab-sebab jang kelihatan sebagai perintang perdjabatan tangan diantara djempolan-djempolan B. B. dengan djempolan lain dalam ertian pergerakan. Kepala dari toelisan ini akan memberi sebab orang menjangka, bahwa oedjoednja hanja ditoedjoekan kepada perhoeboengan B. B. ambtenaren dengan locale raden, tapi pengharapan penoelis lebih loeas dari apa jang ia dapat djatoehkan diatas kertas. Jaitoe hoebaja-hoebaja pada masa jang akan datang selandjoetnja intellect kita tidak hanja kenamaan tentang per-

22 362 bantoeannja kepada locale raden, tapi jang teroetama mendjadi intellect B. B. sebagai jang ditjita-tjitakan oleh oemoemnja Ra'jat. B. B. ambtenaren, pada toeanlah terletak sebagian besar oentoeng malangnja Ra'jatmoe. Disamping Non-Coöperatoren perloe ada djoega Coöperatoren jang mendjadi boenga kebangsaan. Kebangsaan Indonesia! (Soeloeh Rajat Indonesia) Soemenep, 39 Maart Madoera Poetera. PasaI 41 Volksraadkiesverordening Sebaimana telah di ketahoei toean Kan telah memadjoekan pertanjaan pada Pemerintah tentang berlakoekannja pasal 41 ajat 1 dari Volksraadverordening 1926 berhoeboeng dengan pasal 40 ajat 2 didalam praktijk. Pertanjaan itoe lagi poela djawabannja Pemerintah kami dapat batja dalam soerat kabar Bintang' Timoer seperti berikoet. Toean Kan bertanja pada Pemerintah sebab menoeroet sepandjangkabaran» maka voorzitter dari gemeenteraad Blitar telah menetapkan bahwa pemilihan Volksraad jang baroe laloe, bahwa jang haroeslebih dahoeloe mengeloearkan soearanja ialah orange Europah setelah itoe pihak Indonesiërs dan kesoedahannja orang loearan jang mana boekan orange Belanda. Djika kabar itoe benar adanja, maka toean Kan hendak benar mengetahoeinja dari Pemerintah apakah hal jang demikian itoe tidak melawan dengan artikep 40 lid 2 dan 41 dari Volksraad kiesverordening 1926, dari mana menoeroet pendapatannja haroes berlakoe bahwa pada lid^ berhadir, tidak memandang pada bahagian mana ia termasoek haroes diberikan stem kaart menoeroet peratoeran dalam presentielijst adanja." Djawaban dari Pemerintah. Pemerintah mendjawab pertanjaan toean Kan seperti tertoelis diatas tadi, ialah bahwa beralasan pada artikel 35, lid 1 dari Volksraad kiesverordenning 1236, maka burgemeester dari Blitar melakoekan pemilian boeat Volksraad itoe didalam gemeente terseboet, boeat setiap golongan dengan terpisah adanja. Toekang^ pilih itoe dari setiap golongan diperkenankan melakoekan pemilihan itoe menoeroet peratoeran dalam presentielijst, menoeroet persetoedjoean dari peratoeran dalam artikel 41, lid satoe dari Volksraad kiesverordening sesoedahnja mereka menerima sesoeatoe stemkaart menoeroet tjara sebagai jang telah ditoeliskan di dalam artikel 40 lid 2 dari verordening terseboet. Maka menoeroet pendapatan Pemerintah, tjara jang didjalaiikan oleh

23 -363- gemeenteraad Blitar itoe d?lam hal pemiühan tadi, tidaklah bisa dianggap berlawanan dengan peratoeran^ jang dihadakan pada hal itoe." Demikianlah pendapatan Pemerintah. Seperti soedah kami kemoekakan lebih doeloe maka menoeroet baoenja pasal 35 ajat 1 dari Volksraadkiesverordening adalah benar, bahwa pemiühan haroes dilakoekan sendiri^ boeat masing^ golongan (liat pemandangan kami di katja 114 Madjallah tertanggal 1 Februari 1931), tetapi sepandjang perasaan kami itoelah boekan kehendak wetgever. Oleh karena pemilihan jang soedah di lakoekan oleh stadsgemeenteraad Blitar tidak menjenangkan pada bangsa Indonesiër dan Asing oleh sebab haroes melakoekan pemilihan sesoedahnja pemilihan oentoek golongan 01- landa selesai, sedang hal jang sedemikian ini tidak berdasar atas oendangoendang dalam Volksraadkiesverordening, maka baiklah sebeloemnja ada pemilihan lagi pasal 35 ajat 1 itoe dioebah menoeroet kehendak wetgever, jang semata-mata adalah terliat didalam pasal 21 Provincie-Ordonnantie. Dengan oebahan ini maka pengartian jang di berikan oleh voorzitter Blitar pada pasal 41 ajat 1 tadi akan tidak bisa terdjadi poela. Sm. Provincie dan Kaboepaten. Pengesahan poetoesan raad^ kaboepaten. Dengan beslit tg. 17 Februari 1931 No. J 136/4/25 Madjelis Gedeputeerden Provincie Midden Java telah mengesahkan beslit Raad Kaboepaten Tjilatjap tentang mengoebah pelatoeran atas pemberian wang djalan dan menginap pada lid-!id Raad oentoek mengoedjoengi persidangan^ raad dan commissie^. Dengan besluit tg. 10 Maart 1931 No. J 136/5/1 Madjelis terseboet telah mengesahkan beslit Raad Kaboepaten Koetoardjo tentang pemberian wang djalan dan menginap serta wang doedoek pada lid-lid Raad dan lid-lid Madjelis Koemetir oentoek mengoendjoengi persidangan^ raad dan Madjelis Koemetir. Raad Kaboepaten Tjirebon dan motie^. Motie Raad Kaboepaten Gresik akan merobah pasal 62 dari Ordonnantie Kaboepaten. Pada persidangan tanggal 17 Decmber 1930 Raad Kaboepaten Gresik telah ambil soeatoe motie jang bermaksoed memadjoekan permoehoenan kepada Pemerintah akan pasal 62 dari R. O. dirobah, sehingga Raad Kaboepaten memperoleh hak seperti jang telah diberikan kepada Stadsgemeenteraad menoeroed pasal 79 dari Stadsgemeente-ordonnaniie (prihal ketentoean maximum antjaman hoekoeman boeat regentschapsverordeningen jaitoe jang sekarang paling tinggi hoekoeman pendjara 8 hari atau denda paling banjak ƒ 25, diganti djadi hoekoeman pendjara paling lama satoe boeslan atau denda paling banjak ƒ 100, )

24 364 Meskipoen bersetoedjoe dengan maksoednja, Madjelis Koemetier dari Raad Kaboepaten Tjirebon berpendapatan koerang perloenja Raad menjatakan kesetoedjoeannja lagi atas motie terseboet, oleh karena oleh Commissie oentoek merobah Stadsgémeente- Provincie- atau Regentschaps-ordonnantie telah dimadjoekan voorstel akan ketentoean maximum hoekoeman oentoek verordeningen Provincie, Stadsgemeente dan Regentschap disamakan. Oleh karena itoe dengan soerat tanggal 20 Maart jtl. dioesoelkan oleh Madjelis terseboet soepaja Raad Kaboepaten pada persidangan oemoem jang akan datang soeka memoetoeskan koerang perloenja menjatakan adhaesie bagai motie terseboet. Soenggoehpoen oesoel Madjelis Koemetir pada Raad terseboet tidak memoeaskan hati kami. Demikian poen poela tidak akan memoeaskan pada Raad. Sebagaimana telah diterangkan diatas Madjelis Koemetir setoedjoe dengan maksoednja motie Raad Kaboepaten Grisik, maka soedah seharoesnja Madjelis Koemetir memberi adhaesie atau kesetoedjoean atas motie tadi. Djika Raad tidak memberi kesetoedjoean atas motie tadi maka oleh orang loearan jang tidak mengetahoei alesan-alesan jang dikemoekannja, bisa dikirakan djika Raad Kaboepaten tidak setoedjoe dengan motie tadi. Sepandjang perasaan kami, biarpoen Commissie oentoek merobah Stadsgemeente-, Provincie- dan Regentschapsordonnantie telah memadjoekan voorstel akan merobah pasal 62 R. O. tadi, itoelah boekan soeatoe alesan oentoek tidak memberi adhaesie. Dalam hal ini hendaklah diketahoei bahwa dalam Commissie terseboet hanja doedoek orang-orang jang terpandang pandai dalam hal wet-wet, sedang maksoednja Commissie terseboet ialah merobah technieknja" sadja dan boekan azasnja. Mareka jang doedoek didalam Commissie tadi djoega boekan orang-orang jang mewakiii rajat, mareka doedoek sebagai deskundigen sadja. Maka adalah baiknja djika seloeroeh raad-raad sebagai badan perwakilan rajat menjatakan pendiriannja atas soal tadi. Haraplah hal ini dapat perhatiannja Raad, jang nanti akan memoetoes hal tadi (Sm). II. Motie Regentschapsraad Malang. Sebagaimana telah diketahoei Raad Kaboepaten Malang telah ambil soeatoe motie tentang haloean Pemerintah atas pemberian subsidie kepada Regentschap oentoek mengopper djalan^ (liat katja 143 Madjallah tt 1 Maart 1931), motie mana dikirimkan kepada seloeroeh raad-raad kaboepaten oentoek diminta kesetoedjoeannja. Madjelis Gecommitteerden dari Raad Kaboepaten Tjirebon menerangkan dalam soeratnja tertanggal 20 Maart kepada Raad, koerang perloenja akan menjatakan adhaesie atas motie itoe, oleh karena Pemerintah ada dalam kesoesahan sedang oentoek menjoekoepi begrooting Negripoen, roepa^ telah ditjahari daja öepaja akan memperoleh kehematan.

25 365 Lagi poela Madjelis Koemetir terseboet merasa, bahwa Regentschap Tjirebon telah besar dapat bantoean dari Pemerintah, diantara mana telah dapat poetoesan akan dapat subsidie boeat biicin soemoer bor di Gebangkoelon dan Koebangdeleg dan teiali memperoleh subsidie oentoek memperbaiki djalan Sindanglaoet Pengarengan f Oleh karena itoe dipertimbangkan pada Raad soepaja daiam persidangan oemoem jang akan datang dipoetoeskan, merasa koerang perloenja oentoek menjatakan kesetoedjoean atas motie terseboet. Pemandangan kami atas motie ini liatlah katja 8 Madjallah 1 November 1930 dan katja 144 Madjallah 1 Maart (SI.) Raad Kaboepaten Krawang I. Mutatie: Toean Mohamad Idris telah meletakan djabatan lid berhoeboeng dengen pergiannja ke Negri Belanda oentoek meneroeskan peladjarannja dalam ilmoe veeaerts. II. Menetapkan begrooting pekeloearan dan penerimaan dari regentschap boeat taoen 1931 Pada persidangan tertanggal 16 December 1930 Raad telah menetapkan anggaran taoen Pada pemandangan oemoem toean Moehamad Sidik menjatakan kemadjoeannja Kaboepaten dalam pimpinan boepati, lantaran keloearan taoen 1926 di moelai dengan 2,2 ton dan sekarang soedah djadi 2,8 ton dan melahirkan pengharapan moedah-moedahan kedepannja belandja keloearan itoe lebih banjak bahagia bagai oemoem. Sepandjang perasaannja kekoeatan tiap' Negri bergantoeng atas kesehatan rajatnja jaini kesehatan lahir dan batin. Kesehatan lahir datangnja dari ketjoekoepannja pemeliharaan tabib, dan kesehatan batin keloear dari kesempoernaannja onderwijs. Moelai berdirinja Raad hal belandja kesehatan sebagai dibawah ini: taoen 1926 nihil, taoen 1927 nihil, taoen 1928 f 660, taoen 1929 ƒ 1050, taoen 1929 ƒ 1325 dan taoen 1231 akan ditaksir f Pendoedoek Kaboepaten lebih dari ^U joeta, djadi djatohnja belandja kesehatan boeat seorangnja belom ada V4 cent, sedang penerimaan wang dari roepa"^ hal dari pendoedoek itoe ± ƒ djadi rata^ boeat seorang 20 cent. Ini belom mengetjilkan hati, sebab blandja kesehatan soedah ada dan kliatan tiap^ taoen menaik-naik sadja, tetapi hal bagian peladjaran, moelai dari taoen 1926 sampai sekarang tiapi taoen nihil sadja. Pada persidangan tanggal 30 October 1930 toean Satjadilaga telah menghatoerkan permoehoenan soepaja Raad memberi derma pada sekolahan Ardjoena jang didirikan oleh perhimpoenan Pasoendan. Voorzitter melahirkan sympathienja tetapi ini waktoe belom bisa dikaboelkan. Lain dari itoe dikemoekan djoega pcringatan dari Pemerintah kepada sekalian Raad Kaboepaten berhoeboeng dengan adanja penghaimatan, djangan mohonkan subsidie djika belom

26 366 < njata betoel-betoel bahwa tidak ada djalan lagi boeat dapat wang, hal mana berasa sangat mengkewatirkan dan akan menambah beratnia rajat. Toean Moehamad Ambri diberi kesempatan oentoek menerangkan tentang hal onderwijs-onderwijs itoe memang soedah lama balk oleh Negri dan pengoeroes onderwijs, balk oleh perkoempoelan-perkoempoelan dan orang orang partikoelir, dipikirkan. Soedah lama Negri mengandoeng tjita-tjita akan kasih over pengoeroesan itoe pada lokale raden dan partikoelir-partikoelir. Sekarang belom sampai waktoenja. Tetapi sekarang Negri tidak menghalang-halangi djika lokale raden atau * orang partikoelir mempoenjai maksoed akan memadjoekan onderwijs. Tetapi raad-raad kaboepaten jang moeda oemoernja, selaennja tidak mempoenjai wang, djoega belom bisa mengoeroes onderwijs itoe seperti Negri; tjontoja Stadsgemeente Bandoeng, jang doeloe mempoenjai H. I. S. sendiri, tetapi penoentoennannja di pasrahkan kepada Negri. Djoega Stadsgemeente Betawi mempoenjai sekolah H. I. S. tetapi terdengar sekolah itoe djoega akan atau bisa dipasrahkan pada Negri. Sepandjang fikirannja nanti, djika hal pengoeroesan onderwijs dipasrahkan kepada lokale raden, disitoe waktoenja Raad berdaja oepaja boeat memadjoekan onderwijs Satelah pemandangan-pemandangan terseboet didjawab seperloenja oleh voorzitter, satoe-satoenja pasal dari anggaran dibitjarakan dan ditetapkan. Anggaran belandja biasa ditetapkan ƒ dan anggaran belanrija loear biasa ƒ 0.50, djoemblah (afdeeling I t/m XVlIl) ƒ , diantara mana afdeeling I, Pemerintah Kaboepaten ditetapkan ƒ ; afdeeling 11 pekerdjaan oemoem sekedar tidak masoek dalam afdeeiing-afdeeling lainnja ƒ ; afdeeling 111, penjabrangan ƒ 5295; afdeeling IV, pembersihan ^ 11,600; afdeeling VI, penerangan ƒ18 225; afdeeling VII, pekoeboeran; oemoem bagai banssa Ollanda ƒ 590; afdeeling VIII, pekoeboeran oemoem bagai orang Islam / 230; afdeeling IX, peroesahaan pasar ƒ afdeeling X, persediaan aer minoem f 500; afdeeling XI, subsidie^ (kepada loosmen Poerwakarta ƒ 50, perhimpoenan Locale Belangen ƒ 25, perhimpoenan polikliniek Kesehatan Djatisari ƒ 120, Ned. Ind. Wegen, vereeniging f 15) djoemblah ƒ 760; afdeeling XIII, pesanggrahan ƒ 5198; afdeeling XIV, kesehatan ƒ 1410; afdeeling XV, tempat^ pemotongan ƒ 1320; afdeeling XIII, oetang-oetang ƒ ; afdeeling XIX keloearan jang tidak tentoe ƒ 8.088,^, V mendjadi koerang dari 3% (2.9). Anggaran penerimaan ditetapkan djoemblah ƒ , diantara mana onderdeel 2, soembangan Negri oentoek penjabrangan-penjabrangan jang dipachtkan ƒ 1664; onderdeel 3, padjeg keramean oemoem ƒ ; onderdeel 4, padjeg andjing / 300; onderdeel 5, padjeg pendjoealan minoeman keras ƒ 1200; onderdeel 6, padjeg kendaraan ƒ ; onderdeel 7, padjeg pendjoealan petasan ƒ 3500; onderdeel 8, pengasilan dari peroesahaan

27 367- pasar f ; onderdeel 9, penerimaan dari pesanggrahan-pesanggrahan ƒ 2500; onderdeel 10 penerimaan dari pekoeboeran oemoem Memorie", onderdeel 12, penerimaan dari memakai aer /150; onderdeel 14 penerimaan rooigelden / 2100; onderdeel 18 soembangan Negri f , ialah vaste uitkeering ƒ dan toeslag dari Negri atas keloearan jang bertambah- (k tambah jang tidak ada persediaannja ƒ UI. Menetapkan oendang-oendang. Pada persidangan tertanggal 26 November 1930 oleh Raad telah ditetapkannja: a. Oendang-oendang tentang memperdirikan, memasang, memperbaiki, membongkar, atau memelihara adeg-adegan, djalan d. s. b. dan segala jang berhoeboeng, dengen ito e. Rentjana-vergadering hal ini ditetapkan satelah dapat robahan-robahan jang penting dan tertimbang oleh Raad. Diantara lain-lain atas porstel toean Moehamad Sadik pager-pager pekarangan diperboeat dari bamboe atau kajoe tidak akan masoek dalam larangan oentoek dibikin tidak memakai idinan. Oentoek menjoekoepi ini, maka perkataan erfafscheidingen" dalam pasal 1 al. 1 sub a diganti dengan perkataan gemetselde erfafscheidingen". Lagi poela toean Atmadjasapoetra mengoendjoek kaberatan atas bikinan tetaroeb-tetaroeb (feestloodsen) boeatpista, jang menoeroet rentjana-oendangoendang tentoe haroes memakai idinan dari Kaboepaten. Oleh karena itoe dioesoelkan oleh voorzitter soepaja tetaroeb-tetaroeb tadi diketjoealikan dari adeg-adegan jang boeat mendirikannja haroes memakai idinan asal sadja diadegkannja tidak lebih lama dari 14 hari. Berhoeboeng dengan patsal 21 toean Abas mempertimbangkan bahwa pembajaran ƒ 0.15 boeat 1 M^ dari teki roemah terseboet dalam sub 4 bagian a, itoe ada terlaloe berat. Oleh karena itoe atas porstel Voorzitter tarief rooigelden oentoek mendirikan roemah-roemah terseboet tadi ditoefs roenkan mendjadi ƒ Begitoepoen djoega atas porstel toean Hasan bin AU Badjari pembajaran ^ 0.25 boeat 1 M^ oentoek adegan^ jang terbikin dari tembok atas beton ditoeroenkan mendjadi / 0.17^ b. Oendan g^ tentang menentoekan garis^ wates ^^ boeat mendirikan adegan-adegan sepandjang djalan '' jangdikoeasai oleh dan sepandjang gili^ soengai^ Kaboepaten. l'j Oendang^ ini ditetapkan menoeroet rentjana. c. Oendan g^ tentang toetoep a ta p. Oendang^ ini oleh Raad soedah ditetapkan pada tanggal 20 September 1930, tetapi Madjelis Gedeputeerden beloem bisa mengesahkan dan memberi nasehat boeat membetoelkan verordening itoe, Oleh karena itoe oleh Raad ditetapken verordening

28 -368 baroe, Jang diboeatkannja dengan mengengati toedoehan^ Gedeputeerden. d. Oendang^ Jang menoendjoekan tempat^ dimana toetoep atap dilarangnja. Ini verordening, jang sebetoelnja telah ditetapkan pada tanggal 20 September 1930, ditetapkan poela dengan mengengati toedoehan^ Gedeputeerden. e. Oendan g^ jang menoendjoekan tempat^ di dalem mana ditariknja padjek andjing. Ini oendang^ ditetapkan iagi dengan mengengati toedoehan2 Gedeputeerden atas oendang2 terseboet daiam sub d. tadi. Raad Kaboepaten Grisee. /. Penetapan anggaran taoen Pada persidangan tanggal 25 September anggaran terseboet telah ditetapkan oleh Raad. Menoeroet katerangan voorzitter beberapa post terbikin pro memorie", sebab berhoeboeng dengan koerangnja pendapetan, sedsng blandja dari beberapa post amat perloe dinaekan. Oleh karena Raad telah menerima balk voorstel opcentenverordenjng, maka ada pengharapan roemah tangga Kaboepaten bisa diperbaiki. Anggaran belandja ditetapkan djoemblah ƒ , diantara mana afdeeling I, Pemerintahan Kaboepaten ƒ , ; afdeeling 11, pakerdjaan oemoem sekedar tidak termasoek dalam afdeeling^ lain / , ; afdeeling III, penjabrangan ƒ 7.210,- ; afdeeling IV, pembresihan ƒ7.000,, afdeeling VI, penerangan ƒ 6.612, ; afdeeling VII, pekoeboeran oemoem ƒ 1.625, ; afdeeling VIII, rooiv/eren, pembajaran rooineester ƒ 85. ; afdeeling IX, peroesahaan pasar ƒ 8.189, ; afdeeling X, pemotongan ƒ 474, afdeeling XI, pemeriksaan chew^an dan daging ƒ 1.155, ; afdeeling XV, subsidie^ (Locale Belangen) / 25,, afdeeling XVI, oentang^ ƒ 6.968, ; afdeeling XIX, kloearan jang tidak tentoe ƒ 9.229, atau + 5,6 %. Anggaran penerimaan ditetapkan djoemblah ƒ ,, diantara mana onderdeel, soembangan Negri oentoek keperloean penjabrangan jang dipachtkan / 7.210, ; onderdeel 4, padjeg keramean oemoem ƒ 2.400, ; onderdeel 5, padjeg kendaraan / , ; onderdeel 6, padjeg petasan ƒ500, ; onderdeel 7, padjeg minoeman keras ƒ 240, ; onderdeel 10, penerimaan dari sew^a^ tanah^ Kaboepaten ƒ 8.000, ; onderdeel 11, rooigelden ƒ850, ; onderdeel 12; penerimaan dari peroesahan pemotongan ƒ 1.800, ; penerimaan atas pemriksaan chewan dan dagingƒ800, onderdeel 14, id dari peroesahaan pasar ƒ , ; onderdeel 15 idem dari pekoeboeran oemoem ƒ 1.050, ; onderdeel 22 idem dari mengepacht sarang boeroeng ƒ 792, ; onderdeel 23 soembangan jang tetap dari Negri / ,.

29 369 Il Menefapkan verordening^ goena menjegah pelafj'oeran. Pada persidangan tanggal 25 Sept Raad telah menetapkan. a. Verordening goena menjegah akanadanja tingkah la koe jangbermaksoed mengadjakmengadakanpet a t j o e r a n, b. Verordening hal mengatoer penoetoepan roemah pasoendelan. Doea^ verordening ini ditetapkan menoeroet rentjana. Ontvangen boekwerken. Onder dankzegging ontvingen wij van het gemeentebestuur der stadsgemeente Cheribon het ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan der gemeente uitgegeven jubileumboek. Personalia. Benoemd; tot lid van den gemeenteraad van Pematang-Siantar, Ir. J. G. Frowein; Gekozen: tot lid van den gemeenteraad van Batavia, K. van Gelder; tot leden van den stadsgemeenteraad van Pekalongan G. Bal en J. J. A. Broekhals T ij d e 1 ij k belast: met de waarneming van de betrekking van burgemeester van Medan, de afdeelingschef van den dienst der S. S. en T., J. Haremaker. Officieele Mededeeling van het Bestuur. Op het rondschrijven inzake de eventueele oprichting van een Vereeniging van autonome gemeenschappen werden de volgende antwoorden ontvangen. Niet, of voorshands niet, wenschen toe te treden, dan wel geen beslissing te nemen: de gemeenten Batavia, Bandjermasin, Bindjei, Meester-Cornelis, Modjokerto, Pekalongan, Salatiga, Semarang, Soekaboemi; de provincies West- en Oost-Java;

30 -370- de regentschappen, Sidoardjo, Lebak, Koedoes, Soerabaia en Soekaboemi en de plaatselijke raden Batipoeh en X Koto, Barabai, Angkola en Sipirok en het Cultuur gebied Sumatra's Oost Kust. De gemeente Medan wenscht slechts toe te treden, wanneer minstens 75% der gemeenten of wel 26 zich zouden aansluiten; aangezien dit percentage of aantal niet bereikt is, kan op Medan niet gerekend worden. De dagelijksche besturen van Cheribon en Soerabaia waren niet bereid de kwestie bij hun gemeenteraad voor te brengen. Bereid om toe te treden verklaarden zich: de gemeenten Bandoeng, Blitar, Makasser, Malang, Menado, Padang, Palembang en Pematang Siantar; de regentschappen Mr. Cornells en Toeloeng Agoeng en de plaatselijke raad van Komering llir. Van de niet vermelde autonome gemeenschappen werd geen bericht ontvangen. Het totaal der bijdragen van de ressorten, welke zich tot toetreding bereid verklaarden blijft zoover beneden het als minimum noodig geachte bedrag, dat de voorstellers het niet verantwoord achten thans tot oprichting der vereeniging over te gaan. Gezien de geringe animo kan worden vastgesteld, dat de overgroote meerderheid der lagere gemeenschappen de noodzaak om tot oprichting van een dergelijke vereeniging over te gaan niet aanvoelt. Decentralisatie-Congres NADERE MEDEDEELINGEN. 1. Punt 10 der agenda voor de Algemeene Vergadering der Vereeniging voor Locale Belangen wordt afgevoerd, doch zal waarschijnlijk den 2en Congresdag op het Congres worden besproken. 2. Personen of Kaden, die een klein onderwerp, niet schriftelijk voorbereid, op den 2en Congresdag, willen behandelen of doen behandelen worden uitgenoodigd dit voor den Wen Mei a. s. op te geven bij den Voorzitter der Vereeniging voor Locale Belangen, den Heer J. J. G. E. Rückert, Pegangsaan Oost 40, Batavia (c). 3. Deelnemers aan de excursies (zie het programma) kunnen zich ook melden bij den Heer van Wolzogen Kuhr, Burgemeester van Bandoeng. 4. De Congresvergaderingen sluiten ten + 12, 30 n.m. De Secretaris G. DE RAAD.

31

32