Het stap voor stap schetsen van een open cluster: M35

Transcriptie

1 Het stap voor stap schetsen van een open cluster: M35 1

2 Een klein jaar geleden ben ik begonnen met schetsen, in eerste instantie om beter te leren waarnemen maar al gauw begon het een hobby op zich te worden. Vooral het schetsen van sterrenclusters spreekt me erg aan; het zijn niet de moeilijkste schetsen en er kan al vrij snel een aantrekkelijk resultaat mee behaald worden dat ook nog eens grote gelijkenis vertoont met het beeld in het oculair. Voor de mensen die het graag ook eens willen proberen maar niet precies weten hoe te beginnen, zal ik in dit topic van A to Z beschrijven hoe de schets van een rijk open cluster tot stand komt, met als voorbeeld M35. Het stappenplan kan echter ook grotendeels voor andere typen objecten gebruikt worden door de grote overeenkomsten die er in nabewerking zijn. Je kunt met dit topic ook aan de slag gaan als je zelf nog nooit ook maar 1 stip op papier gezet hebt, ervaring is dus niet nodig. Maar ook voor mensen die al wat langer schetsen kan het interessant zijn om eens te vergelijken met een andere methode dan die waarmee ze vertrouwd zijn. Let op: Dit topic geeft slechts aan hoe IK het doe, maar er zijn talloze manieren om je eigen touch toe te voegen of om het compleet anders te doen natuurlijk... Gebruik ervan wat je mooi of handig vindt en raadpleeg meerdere bronnen om de manier te vinden die je het meest aanspreekt, dat doe ik zelf ook nog steeds. Op die manier creëer je een eigen signatuur die je zelf het meeste aanspreekt. Succes! De Voorbereiding Wat heb je nodig? Een heldere avond Een schetsplankje met klem, deze is voor een paar euro te koop in de hobbywinkel Wit A4 papier. Hiervoor gebruik ik wat dikker (90g/m 2 ) en extra wit papier. Dus niet het standaard printerpapier, maar ook dat werkt prima. Zwarte fineliners. Deze zijn er in vele maten en worden gebruikt om de sterren en dan vooral het verschil in helderheid mee uit te drukken. Ik gebruik hiervoor Staedtler pigment liners in de maten 1.0; 0.7; 0.3 en Hiermee kan ik dus vier verschillende helderheden aangeven en dat is de max waarbij ik achteraf nog redelijk goed het verschil tussen de helderheden kan interpreteren als ik de schets digitaal bewerk. Voor de fijnere sterretjes gebruik ik een vulpotlood (Staedtler Mars micro 0.3mm) met HB voor de sterren die ik nog nét direct kan zien en 2H voor de sterren die ik alleen perifeer zie opblinken. In totaal zijn er (voor mij) achteraf dus zes verschillende helderheden te onderscheiden wanneer de tekening klaar is. 2

3 Een klein rood lampje met klem, deze zijn te koop onder de naam "lessenaarslampje". Die van mij heet mighty bright en dat is nou niet direct een uitnodiging om onder een donkere sterrenhemel te gaan gebruiken. Om dit lampje rood te maken heb ik nagellak gebruikt die ik in verschillende laagjes heb aangebracht om de gewenste lichtsterkte te krijgen. Hiermee moet je dus een beetje experimenteren, want met teveel licht zal je minder goed kunnen observeren en met te weinig licht zie je niet meer wat je op papier zet! Om het licht verder te verzwakken heb ik de randen afgeplakt met zwarte tape. Deze manier is voor mij werkzaam, maar niet ideaal en ik ben ervan overtuigd dat er betere methoden moeten bestaan. Het werken met een ooglap voor het waarneemoog is ook een mogelijkheid, maar dat heb ik zelf nog nooit geprobeerd. Indien mogelijk: een in hoogte verstelbare stoel, zodat je zittend en comfortabel kunt schetsen. Dat werkt veel beter dan staand schetsen, je ziet gewoon meer als je ontspannen kunt kijken. Een strijkstoel is een erg goede en goedkope oplossing hiervoor, Marktplaats staat er vol mee. Handschoenen en warme kleding. Als je lang stilzit, krijg je het erg snel koud en al gauw kun je je niet meer op de sterren concentreren, maar alleen nog maar op die ijsklompen aan de uiteinden van je ledematen Ik heb een paar thinsulate handschoenen waarvan ik drie vingertoppen heb afgeknipt om zo de pen nog goed te kunnen hanteren. Ook niet ideaal, maar meestal nog net te doen om in de winter toch een paar uurtjes te kunnen schetsen. Een volgsysteem. Dit is geen must, maar heeft wel een erg grote meerwaarde om het object netjes mee in beeld te houden, zeker met OC s waar je over het algemeen toch flink wat tijd aan kwijt bent. Het helpt enorm mee om sneller te kunnen werken en om de oriëntatie van de sterren steeds goed in beeld te houden. Het eindresultaat zal er zeker beter door worden. Een passer om een cirkel te tekenen, gebruik een dik potlood anders zie je de lijn niet in het donker! Het gaatje in het midden kan je later helpen met de oriëntatie. Hoe groter de cirkel, hoe moeilijker het is om de verhouding te laten kloppen. Is de cirkel te klein, dan kun je misschien niet alle details kwijt en worden vooral dubbelsterren erg moeilijk. Zelf gebruik ik een diameter van zo'n 14 cm, maar je zou eens kunnen beginnen met 10 cm om te kijken hoe dat gaat. Om de cirkel heen zet je minimaal 4 streepjes als op een klok, dus op 12:00, 3:00, 6:00 en 9:00. Je kunt ook op elk uur een streepje zetten, maar zelf vind ik dat voor teveel afleiding zorgen. De Schets Mooi, het is eindelijk helder! Je hebt je spullen bij elkaar geraapt en de clusters staan te lonken aan de hemel. Je hebt je target natuurlijk al vooraf uitgezocht en deze staat inmiddels prominent in beeld. Het ziet er prachtig uit, maar ook wel erg intimiderend... Hoe ga je deze enorme hoeveelheid sterren nu te lijf? Waar te beginnen? Voordat je ook maar één stip op papier zet: Kijk gewoon eens een kwartiertje en laat alles goed op je inwerken. Probeer ook verschillende vergrotingen uit en kies degene die het best past bij je doel. Hoeveel sterren zie je ongeveer? Welke vormen herken je? Welke patronen en sterkettingen? Welke kleuren? Is er een groot verschil in helderheid tussen de sterren? Is het een compact cluster of juist los? Is het cluster volledig op te lossen? Als je dit gedaan hebt, kijk dan eens hoe je het cluster in beeld wilt hebben staan. De logische plaats is exact in het centrum, maar soms kan het juist mooier zijn om het iets uit het midden te zetten omdat dan net dat ene object of heldere ster er ook nog bij past. Ook kan het handig zijn om een heldere centrale ster als exacte middelpunt te nemen; die kun je dan eenvoudig op het gaatje tekenen die je passer heeft achtergelaten op het papier. 3

4 Bedenk welke maten fineliner je nodig zult hebben en kies de meest geschikte (eerst vaak een dikke) uit. Probeer dan eens om een heldere ster (hoeft niet de helderste te zijn) uit te zoeken die op een redelijk eenvoudige plek staat, bijvoorbeeld precies in het midden of juist dicht bij de rand. Gebruik hiervoor de klok die je hebt gemaakt, zo kan de ster die je gaat intekenen misschien op half vijf staan of op 10 uur. Probeer zo goed mogelijk in te schatten hoe ver deze van het centrum of de rand staat en zet de eerste stip. Misschien zijn er al meer van dit soort stippen die je kunt zetten, maar bedenk je wel dat deze eerste stippen cruciaal zijn voor de verdere tekening. Omdat je nu nog geen houvast hebt is een foutje snel gemaakt en daar kom je dan helaas pas later achter omdat de verhoudingen dan ineens niet meer blijken te kloppen Het komt dan ook regelmatig voor dat ik na een half uur helemaal opnieuw moet beginnen of dat ik al vlot kruisjes moet gaan zetten. Nu je een paar stippen correct hebt neergezet ga je op zoek naar sterren die mooi in verhouding staan hiermee, bijvoorbeeld op dezelfde lijn of in een hoek van 90 graden. Denk in vormen en dan vooral aan driehoeken. Nog steeds doe je dit met de vrij heldere sterren (en de juiste maat fineliner!), de zwakke sterren komen later. Probeer op deze manier steeds meer in te tekenen, liefst zoveel mogelijk verdeeld over het hele veld en liefst van helder naar minder helder. Je zult zien dat het gaandeweg makkelijker wordt omdat de sterren steeds dichter bij elkaar komen te staan en het inschatten van de verhoudingen eenvoudiger is. Ook zal je onherroepelijk wel eens een ster tegenkomen die je net verkeerd had ingeschat. Dat is niet erg; zet er een klein kruisje door en plaats de ster opnieuw. Gum niet, want dan komen er vouwen in het papier en wordt het een smeerboel, helemaal als je gaat blazen (speeksel op het papier!) Zo wordt langzaam maar zeker het hele veld gevuld met verschillende helderheden. Zoals gezegd gebruik ik zes verschillende helderheden, maar deze zijn ieder nog een tikkeltje aan te passen door de pen iets harder of minder hard op het papier te drukken. Probeer steeds met een snelle beweging een ster loodrecht op papier te "prikken" zodat er niet teveel inkt door het papier wordt opgenomen. Mocht je iets te hard te hebben gedrukt, zet dan een boogje onder de ster zodat je deze later digitaal kunt verkleinen. Vermijd zoveel mogelijk het opnieuw aanstippen van een ster, anders zal je achteraf meer dubbelsterren op papier hebben staan dan je lief is. Je kunt met dit hele proces zo lang doorgaan als je zelf wilt. Hoe zwakker de sterren, hoe meer het er over het algemeen worden. Zelf probeer ik altijd om alle sterren die ik zie in te tekenen. Dit geeft achteraf niet alleen het mooiste, maar ook het meest realistische beeld. Verder zal je op een donkere locatie meer sterren zien dan in je tuin, dus voor de meeste details zal je op pad moeten gaan... Voor mij werkt het goed om de schets in de tuin te beginnen. Dat is niet alleen heel prettig dichtbij, maar het beeld is dan ook wat minder overweldigend en ik merk dat het dan eenvoudiger is om de eerste sterren op papier te krijgen. Soms laat ik het hierbij, maar het komt vaker voor dat ik vanaf een donkere locatie nog de laatste sterren inteken (met 2H potlood) voor het mooiste resultaat. Aan de andere kant vind ik het ook wel zonde om een goed donkere hemel te gebruiken om een open cluster te schetsen, dus het is een afweging die je maakt. Als laatste noteer ik nog de kleuren van de sterren en dat is nog niet zo eenvoudig als het lijkt! Zeker de kleuren van de minder heldere sterren zijn vrijwel onmogelijk te onderscheiden. De kleur oranje/rood valt meestal het hardst op en ook helder blauw is redelijk goed te zien. Bij dubbelsterren is het verschil meestal wel iets duidelijker omdat je dan twee kleuren in één oogopslag kunt vergelijken en dat helpt mee. Je kunt de kleuren onthouden als het er niet al teveel zijn, of anders kun je een apart schetsje onderaan de hoofdschets zetten. In zo'n apart schetsje kun je trouwens ook andere zaken kwijt die je opvielen en later (digitaal) wilt toevoegen aan je hoofdschets, zoals bijvoorbeeld neveligheid of donkere gebieden. Ook opvallende sterkettingen teken ik vaak als lijnen, zodat je ze later kunt aandikken bij de uitwerking. Je vult hier ook nog in onder wat voor omstandigheden de schets is gemaakt. Hierbij valt 4

5 te denken aan type telescoop, het gebruikte oculair (vergroting, FOV), de locatie, de weersomstandigheden (seeing, transparantie, temperatuur) en de datum/tijdstip. Veel mensen zetten er ook nog de richting bij of een kompasroos, maar zelf doe ik dat nooit. Eindelijk! Na een paar uur geconcentreerd puntjes zetten is de schets klaar... nou ja, klaar voor het volgende stadium dan. De bittere kou maakt nu plaats voor een warme huiskamer om de ruwe veldschets achter de laptop om te zetten in een digitaal beeld dat zo natuurgetrouw mogelijk de eyepiece experience moet gaan nabootsen. Je kunt het natuurlijk ook bij deze veldschets laten, maar ik hoop dat je ook de laatste stap nog zet om de schets echt helemaal af te maken na al die tijd die je er nu al ingestoken hebt! De Nabewerking Om de tekening in de computer te krijgen kun je een foto maken en die uploaden, maar beter is het om dit met een scanner te doen. Zelf gebruik ik hiervoor de Canon Canoscan Lide 120, maar waarschijnlijk zal elk ander type ook voldoen. Scan de tekening in met een aangepast programma op 600 dpi en op grijswaarden. Verder laat je de scanner geen aanpassingen maken aan de tekening, dat doe je liever zelf achteraf omdat er anders zaken zoals neveligheid kunnen verdwijnen of juist andere onnatuurlijke dingen kunnen verschijnen. Houd de scan puur. Voor het digitaliseren maak ik gebruik van GIMP. Dit programma kun je gratis downloaden en er valt bijna alles mee te doen wat betaalde software ook biedt. Ik vind het in ieder geval ruim voldoende om een mooie schets mee te kunnen creëren, al oogt de lay-out in eerste instantie wel wat rommelig door de "zwevende" functionaliteiten. Kwestie van gewenning... Ik heb gekozen voor de Engelse variant omdat de termen die ik op internet tegenkom ook meestal in het Engels zijn en zo hoef ik niet 5

6 steeds te raden wat er bedoeld wordt. In dit voorbeeld gebruik ik mijn onlangs gemaakte schets van M35. Deze heb ik een aantal stadia ingescand zodat bovenstaande verhaal over het stippen zetten misschien ook wat duidelijker wordt: Scan na de eerste avond: 6

7 Scan na de derde avond: 7

8 Scan na de vierde avond, klaar! 8

9 Deze laatste wordt geopend in GIMP en het eerste wat je nu doet is een vierkant trekken om de cirkel zodat deze mooi gekaderd wordt. Dit doe je met de Rectangle tool: Houd hiervoor de -SHIFT- knop ingedrukt zodat de vorm steeds vierkant blijft terwijl je de muis beweegt, al kun je natuurlijk ook een rechthoek maken als je dat wilt. Vervolgens kun je met de linkermuisknop dit vierkant nog verslepen en op die manier mooi over de cirkel leggen zodat er evenveel ruimte tussen zit aan alle kanten. Kies een grootte die je mooi vindt en waarbij er later nog genoeg ruimte buiten de cirkel over is om tekst toe te voegen. Vervolgens klik je met de rechtermuisknop binnen het vierkant en selecteert Image en dan Crop to Selection. Alleen het vierkant blijft nu over met daarin je eyepiece view. De scan is nu nog veel te groot en je zult het beeld nog wat moeten verkleinen zodat het bestand niet te groot wordt en de schets ook nog normaal op een beeldscherm past. Klik hiervoor in het vierkant weer op de rechtermuisknop en selecteer Image en dan Scale Image. Ik kies tegenwoordig meestal een grootte van 700 pixels, maar hier kun je mee variëren afhankelijk van wat je mooi of prettig vindt. Klik op Scale en je zult je schets meteen kleiner zien worden. Om het beeld nu op 100% grootte te krijgen klik je simpelweg op 1. 9

10 Nu is het tijd om de scan te inverteren zodat de hemel zwart wordt en de sterren wit. Hiervoor klik je weer met de rechtermuisknop op het vierkant en selecteert Colors en vervolgens Invert. Aha! Dit begint er op te lijken! Er verschijnt nu al een heel aardige gelijkenis met hoe je het cluster door de telescoop zag, maar het oogt allemaal nog wel wat "vlak". Om de hemelachtergrond wat natuurlijker te laten lijken, wordt er nu een cirkel getrokken om het beeldveld dat je wilt gaan inkleuren. Probeer dit zoveel mogelijk óp de lijn te doen die je met potlood had gemaakt. Dit doe je met de Ellipse tool: 10

11 Probeer precies in het midden van de cirkel te klikken met de linkermuisknop en hou deze ingedrukt. Druk vervolgens op -SHIFT- en -CTRL- en sleep nu naar de buitenkant van de cirkel totdat deze in formaat overeenkomt met de potloodcirkel, liever iets te groot dan te klein. Als de twee cirkels elkaar niet precies overlappen is dat niet erg, je kunt de geselecteerde cirkel achteraf nog verslepen met de linkermuisknop. Als de twee cirkels elkaar mooi overlappen klik je nu in de taakbalk op Select en Invert. Selecteer daarna de meest zwarte kleur die er is met de Foreground & Background colors tool. Deze geeft straks de kleur buiten de fieldstop van het oculair weer. Selecteer nu de bucket fill tool. En klik vervolgens op een gebied buiten de cirkel om dit helemaal met zwart op te vullen. De witte streepjes van de klok en die van de potloodcirkel blijven staan maar dat is van later zorg. Je ziet nu dat de hemelachtergrond al wat lichter is binnen het beeldveld en nu is het moment aangebroken om deze precies de tint te geven die je wilt. 11

12 Klik in de taakbalk nogmaals op Select en Invert om weer verder met de binnenkant van de cirkel te gaan. Klik op de rechtermuisknop en selecteer Colors en vervolgens Levels. 12

13 Er verschijnt nu een menu waarmee de verschillende grijswaarden kunnen worden aangepast. Bij de Input Levels kun je zwart, grijs en wit aanpassen. Zelf gebruik ik hiervan alleen grijs (voor neveligheid) en wit (voor de hardheid van de sterren). De mate van lichtvervuiling doe ik echter altijd als eerste met All Channels. Kies hiervoor een waarde van ongeveer tussen de 5 en 15, afhankelijk van hoe licht de hemelachtergrond oogt in het oculair (licht voor lage vergroting, donkerder voor hoge vergroting of bijvoorbeeld bij gebruik van een filter). 13

14 Pas vervolgens de witwaarde aan. Door het driehoekje naar links te slepen of door direct het getal aan te passen kun je de sterren al wat witter maken waardoor het geheel wat sprankelender zal ogen. Deze waarde zet ik op ongeveer op 220 voor een cluster. 14

15 Pas dan de grijswaarde aan. Deze zet ik meestal iets lager dan 1 omdat daarmee de structuur van het papier en vlekjes al wat minder zichtbaar worden. Omdat we nu niet met neveligheid werken zal dit geen grote invloed hebben, maar bij objecten waarbij dit wel het geval is (galaxies, planetaries, nevels) heeft het spelen met de grijswaarden grote gevolgen. Te donker en de neveligheid die je zo precies had getekend zal deels verdwijnen. Te licht en er komen zaken naar voren waarvan je niet eens wist dat je ze op papier had staan! Maar in het voorbeeld van dit cluster kan het geen kwaad en zet ik hem op

16 Vervolgens kun je de All Channels nogmaals een beetje tweaken totdat je precies de helderheid van de hemelachtergrond hebt die je graag wilt zien. 16

17 Als laatste voeg ik altijd nog een beetje blauw toe aan de schets omdat voor mijn gevoel de hemelachtergrond toch altijd nog wat blauwig aandoet. Hiervoor klik je bij Channel op Blue en zet je vervolgens de waarde in All Channels op ongeveer 5 om het niet al te gek te maken. Maar dit is maar net wat je persoonlijke smaak is, je kunt het ook achterwege laten of juist heel blauw maken. 17

18 Het plaatje ziet er nu als volgt uit: Alweer een stukje mooier dus! Maar er zijn natuurlijk wel nog kruisjes te zien en ook een paar vochtvegen die bijna onvermijdelijk zijn als je een paar uur met een natte neus boven het papier hangt... 18

19 Die gaan we nu eerst wegpoetsen voordat we aan de sterren beginnen en dat doen we met de Clone tool. Zoom nu in op het gebied dat je wilt schoonmaken. Dit kan met de knoppen 1 t/m 5 en vervolgens door het scrollen met de muis over delen van de cirkel. Als je bij de fout bent aangekomen selecteer je in de tool options met Size een geschikt formaat cirkeltje om de vlek of het kruisje te verwijderen. Gebruik een Hardness van 100%. 19

20 Met -CTRL- ingedrukt en de linkermuisknop klik je nu een gebied aan die je wilt kopiëren en vervolgens kun je op de vlek of het kruisje klikken met de linkermuisknop om het gekopieerde gebiedje te plakken. Je kunt ook slepen over de vlek of het kruisje om het schoon te vegen. 20

21 21

22 Zo scan je de hele tekening en haalt alle ongewenst fouten, vlekken en papiervouwen eruit om het er straks zo mooi en egaal mogelijk uit te laten zien. Nu is het tijd om de sterren aan te pakken. Hier kun je het zo gek maken als je zelf wilt en zelfs iedere individuele ster opnieuw digitaal aanbrengen, maar zo doe ik het niet. Ik pak enkel de helderste sterren eruit en laat deze er meer uitspringen door ze extra te witten, eventueel te kleuren en te laten "schijnen". De sterren die ik heb getekend met 2H, HB en fineliner met dikte 0.05 laat ik in principe met rust. Ik kijk alleen wel of ik niet ergens per ongeluk een lijntje heb gezet in plaats van een stip, dit gebeurt namelijk al vrij snel. Als je het duidelijk kunt zien of als het je stoort kun je deze met de Clone tool weer terugbrengen tot één enkele stip. De allerfijnste sterretjes zijn bij mijn schetsen slechts 1 pixel groot, kleiner dan dat kan niet (bij een resolutie van 600 dpi). Als het goed is kun je het verschil in dikte van de sterren nog zien doordat je met slechts 4 fineliners hebt gewerkt. De al iets helderdere sterren die ik met fineliner dikte 0.3 heb gezet geef ik meestal een extra wit dotje mee. Dat doe ik met het Penseel. 22

23 Je kiest de meest witte kleur die er is met de Foreground & Background colors tool Vervolgens stip je het midden van de ster aan, of een paar keer net buiten het centrum als je het gebiedje om die ene pixel ook iets wilt accentueren. Best gebruik je hiervoor een Hardness van zo'n 75%. Met de knoppen 1 t/m 5 kun je in- en uitzoomen op je tekening om te zien wat het effect van je actie is geweest. Met -CTRL- Z ga je stappen terug en met -CTRL- Y ga je stappen vooruit om zo in een soort animatie te zien wat je precies hebt gedaan. Je kunt je acties zo altijd weer ongedaan maken als het toch niet het gewenste effect had. We gaan weer een stap verder; de sterren die je met fineliner 0.7 had gezet zijn al beduidend helderder. Soms zijn dit zelfs de helderste sterren in het veld. Deze vragen er al een beetje om "geblurred" te worden om ze wat realistischer te laten lijken. Dit gaat als volgt: selecteer de Blur tool En selecteer nu net als je bij het clonen had gedaan de Size en Hardness bij de tool options. Voor de Size neem je liefst een grootte van 2 (een plusje) en een hardness van 50%. 23

24 Ga nu vervolgens met dit plusje om de ster heen draaien terwijl je de linkermuisknop ingedrukt houdt. Je ziet de ster nu waziger worden langs de randen. Maak de beweging niet te wijd, anders krijg je straks sterren als pingpongballen en dat is (hopelijk) niet wat je in het oculair zag. De helderheid pas je aan met een witte kleur, niet met de grootte van de ster... Stop met draaien als je het genoeg vindt. Het ziet er nu ongeveer zo uit: Zoals je ziet is tijdens het blurren de ster wat doffer geworden. Dit gaan we nu weer corrigeren en dat doen we met behulp van de Paintbrush tool, deze verdeelt het wit wat beter over de ster. Ga weer naar de Size en Hardness bij de tool options en selecteer dit keer een Size die net zo groot is als de ster, in dit geval 5 en een Hardness van 50% of 75%. 24

25 Klik nu een aantal keer in het midden van de ster en je zult deze geleidelijk steeds iets witter zien worden. Om de ster niet te groot te maken selecteer je na een aantal klikken een kleinere Size en herhaalt het proces dan om uiteindelijk met Size 1 alleen het midden van de ster nog aan te dikken. Het is een beetje experimenteren wat je hier het mooiste resultaat vindt geven, maar houd altijd in je achterhoofd dat de ster niet te groot mag worden. Uiteindelijk ziet het er dan zo uit: Doe dit bij alle sterren van deze grootte en misschien ben je daarna al klaar. De kans is echter groot dat er nog een paar echt heldere sterren in beeld stonden die je met fineliner 1.0 of 1.2 had aangestipt en hier geldt eigenlijk hetzelfde proces voor als voor de sterren van fineliner 0.7, alleen zijn de sterren nu nog ietsjes groter en nog weer beduidend witter. Nogmaals, je moet hier mee experimenteren wat je het mooiste effect vindt geven. Een extra touch die je bij de allerhelderste sterren kunt toevoegen zijn nog kleur en glow. Deze zal ik tot slot nu nog beschrijven. Kleuren die je vaak nog wel goed kunt onderscheiden zijn rood, blauw en in mindere mate geel. Probeer bij de Foreground & Background colors tool de kleur uit te zoeken die het best bij de ster past, zoals rood/oranje in het voorbeeld van onze centrale ster in M35. 25

26 Kies vervolgens de Paintbrush en een Hardness van ongeveer 50% en een Size die iets groter mag zijn dan de ster, bijvoorbeeld 8. Klik een aantal keer op de ster en zie deze van kleur verschieten. Persoonlijk vind ik de ster nu veel te rood en ook heeft deze nu veel aan helderheid ingeleverd, dus ga ik het midden van de ster weer terugbrengen naar wit, wederom met de Paintbrush tool. Omdat je nu alleen het midden van de ster aanpakt, voldoet een Size van 2 of 3, de Hardness kun je op 75% zetten. Na weer een flink aantal klikken ziet de ster er nu zo uit: En zo vind ik hem goed. Ik probeer de kleuren altijd heel subtiel te houden omdat ik ze ook in het oculair maar amper kan onderscheiden van de rest. De allerhelderste sterren kun je eventueel nog laten "schijnen". Hiervoor heb je de tool Opacity nodig, daarmee maak je de paintbrush of penseel voor een deel doorzichtig. In het voorbeeld van onze helderste ster zet ik deze op een waarde van 70%. De Size van de cirkel neem ik nu heel groot: 30 en de Hardness juist heel laag: 25% 26

27 Onze helderste ster zag er eerst zo uit: Maar na 1 klik precies op het midden van de ster: 27

28 Met bovenstaande methoden kun je alle heldere sterren te lijf gaan van 0.3, 0.7 en 1.0 en bij elke ster die je afwerkt ziet het geheel er weer wat realistischer uit. Probeer ook de sterren te accentueren die onderdeel zijn van een sterketting om zo de structuur van het cluster er zo natuurgetrouw mogelijk uit te laten zien. Ben je hiermee klaar, dan ziet de tekening er in het geval van M35 zo uit: Hij is nu bijna af, maar er staat nog steeds wat tekst in de hoeken en ook is de cirkel met de klok nog steeds te zien. Tijd om deze te verwijderen! 28

29 Klik in de taakbalk op Layer en selecteer New Layer, klik vervolgens op OK. Selecteer nu de Cirkel en zet een vinkje bij Feather Edges. Hiermee wordt de overgang van beeldveld naar fieldstop wat zachter gemaakt en dit geeft een erg mooi effect. Teveel vind ik echter onnatuurlijk overkomen, dus kies ik voor een radius van 10%. Vervolgens klik je zo precies mogelijk in het midden van de schets met de linker muisknop, houdt deze ingedrukt en trekt een cirkel die net wat kleiner is dan de potloodcirkel. Ongeveer zo: 29

30 Geen nood als het niet precies in het midden is geweest, want je kunt altijd met de linkermuisknop daarna nog de cirkel naar de juiste plaats slepen. Reden dat we de getrokken cirkel wat kleiner houden is omdat door het Feather effect een zachte overgang plaatsvindt en hiermee de potloodcirkel niet helemaal bedekt zou kunnen worden (en dat willen we wel). We kiezen nu in de taakbalk weer voor Select en voor Invert. 30

31 Vervolgens kiezen we in Foreground & Background colors voor de meest zwarte kleur en selecteren het icoontje voor Bucket fill. Door nu eenmaal buiten de cirkel te klikken, vullen we dit deel helemaal op met zwart en ontstaat er een mooie zachte overgang. Onze schets ziet er nu zo uit: Het allerlaatste wat nu nog moet gebeuren is het toevoegen van tekst in het kader buiten de cirkel. Dit doen we met de Text tool. 31

32 Selecteer nu in de tekening een gebied waarbinnen je wilt gaan schrijven. Bijvoorbeeld zo: Het is nu geheel aan jezelf hoe je dit wilt gaan invullen. Welke informatie wil je weergeven en op welk deel van de schets. Welke kleuren gebruik je, welke lettergrootte en lettertype. Dit verschilt natuurlijk van persoon tot persoon, maar bij mij ziet het eindresultaat er als volgt uit: 32

33 Eindelijk klaar! Hopelijk ben je tevreden met het eindresultaat na al dit harde werk en pak je gauw je tekenset weer op om het volgende cluster te schetsen en uiteraard het resultaat te delen hier op het forum Schroom niet om je ervaringen in dit topic te delen en ook om te laten weten hoe het nog anders/beter/mooier/handiger kan, want daar hebben we natuurlijk allemaal iets aan. Martijn 33