BLWG Zomerkamp 2012 Cornwall

Transcriptie

1 BLWG Zomerkamp 2012 Cornwall Klaas an Dort & argriet Bekking Inleiding Voor het BLWG-zomerkamp an 2012 hadden Dirk-Jan Dekker en Kirsten het Kenneggy Coe oliday Park bij Penzance als uitalsbasis gekozen. et prachtig gelegen en ruim bemeten kampeerterrein lag op loopafstand an de zuidkust an Cornwall en was niet oerdreen luxe, maar wel oorzien an alle essentiële gemakken zoals stacaraans, warme douche, koelkast en rust. et klimaat an Cornwall is oceanisch. Dat betekent een dikke kans op regen en mist, relatief koude zomers en zachte winters. Na een wat regenachtig begin klaarde het weer geweldig op. et werd zelfs hot wist Linda, de eigenaresse an het Kenneggy Coe oliday Park, ons op dag ier errukt te melden. Aan het kamp namen de olgende personen deel: argriet Bekking, Dirk-Jan Dekker (oorbereiding en excursieregelaar) en Kirsten (oorbereiding), Klaas an Dort, einjo During en Diny, Peter oenkamp en Gerda, ans Inberg, Wim Loode en Iris, Arno an der Pluijm en ieke, arjan, Paul en Erik-Jan, Bart an Tooren (kampoorzitter) en Sylia. Tijdens de excursies werden in totaal 170 bladmossen en 69 leermossen waargenomen, een goed resultaat ergeleken met het eel drukker bezochte zomerkamp an Deon in 1996 (200 resp. 50; Van Dort & Siebel 1997). Excursies Dag 1 maandag 16 juli - GODOLPIN en omgeing Tegen een decor an grauwe wolkenluchten ertrok de groep op de eerste excursiedag met bestemming Godolphin, een gehucht ten noorden an het stadje elston. Na een korte slingerde rit, ia smalle holle wegen zo goed mogelijk links houdend, parkeerden we bij een buiten werking gestelde tinmijn. De exploitatie an metaalhoudende ertsen en kaoliniet bracht Cornwall meer rijkdom dan alle zeearende smokkelaars bij elkaar. Omstreeks 1800 sloten de tinmijnen. ijngebouwen en schoorstenen in aftakeling ormen nu een typisch Cornish landschapselement. De interesse an bryologen en lichenologen geldt ooral de ertsbergen, die op eel plaatsen in Cornwall te inden zijn. oewel zich onder de korstmossen een aantal specifieke soorten beindt (Gilbert 2000) meten de Britten de bryologische exclusiiteit an hun mijnafal ooral af aan leermossen (Paton 1968 en 1999, olyoak 2010; Disused mining land with the copper laden spoil tips, along with the derelict mine buildings, support populations of rare bryophytes (mosses and lierworts): Cephaloziella integerrima, Cephaloziella massalongi and Cephaloziella nicholsonii, as well as the nationally rare Scopelophila cataractae. Ook arsupella profunda hoort thuis in het rijtje mossen dat bestand is tegen zware metalen. arsupella profunda staat als prioritair op de Europese habitatrichtlijn. et grootste deel an de wereldpopulatie beindt zich in Cornwall. Dat geldt in nog sterkere mate oor Ditrichum cornubicum dat de naam Cornish path moss draagt (Porley & odgetts 2005). Niet eel Nederlandse bryologen zijn bekend met genoemde rariteiten an het metaalrijke biotoop, al komt Scopelophila cataractae ook in ons land oor, met name rond de zinkfabriek an Budel. Wij struinden rond oer de afalbergen en bogen ons oer de deken an leermossen die de natte gruisbodem plaatselijk aan het oog onttrok. Gymnocolea inflata en Scapania compacta konden al snel worden genoteerd. Opallend talrijk was een Cephaloziella die we in het eld oor massalongi hielden. Onder de microscoop bleek het te gaan om een combinatie an Cephaloziella integerrima en C. nicholsonii, we hadden onze eerste typische mijnafalsoorten te pakken. Ze worden buiten Cornwall slechts op een enkele plek geonden. Na de lunch in de tuin an Godolphin ouse, het ruim bemeten landhuis an de Buxbaumiella 97 (2013) 37

2 Foto 1.Kynance Coe; op zoek naar kustrotsmossen. mijneigenaars, besloten we de beklimming an Godolphin ill te wagen. et modderpad oerde omhoog door elden met adelaarsaren. Aan mossen was er weinig te beleen. et Campylopus introflexus, C. pyriformis, C. flexuosus en Dicranella heteromalla was de koek al op. We hoopten ergeefs op Campylopus breipilus, die olgens de (klaarblijkelijk gedateerde) flora an Paton in Cornwall niet zeldzaam zou moeten zijn. De digitale flora an olyoak uit 2010 laat echter geen stip zien rond Godolphin. Net als in Nederland is Campylopus breipilus op zijn retour. We erlegden onze aandacht daarom naar de granietrotsen op de top, in het bijzonder die waarin sommigen een oude steencirkel meenden te kunnen herkennen. istorisch bijzonder waardeol, maar bryologisch niet om oer naar huis te schrijen. Nergens was Andreaea of Racomitrium te bekennen. We stelden ons tereden met miezerige plukjes Grimmia trichophylla en wat ypnum cupressiforme. et uitzicht anaf de sfeerolle maar mistige top hield ook niet oer. Daarom hielden we het 38 betrekkelijk snel oor gezien en keerden terug naar Kenneggy Coe. Dag 2 dinsdag 17 juli - LIZARD (Kynance Coe) De Lizard, een landtong in het Kanaal, staat te boek als toplocatie in Engeland, zowel op het gebied an (korst)mossen als an aatplanten. Geologisch zeer bijzonder en landschappelijk an uitzonderlijke schoonheid is de kust bij Kynance Coe. De bezoekers, en dat zijn er ele op zonnige dagen, inden hier een fraai strand met grillige rotsen. Golen spetteren tegen kliffen met Noordse pijlstormogels, én er is een café met uitzicht op zee waar heerlijke scones te krijgen zijn, kortom: natuur en smullen langs de rand an de oceaan. Vanaf de ruim bemeten parkeerplaats trokken we zeewaarts door elden met Cornish heath (Erica agans). Dit mediterrane dwergstruikje heeft op het serpentijngesteente an The Lizard haar enige groeiplaats in Engeland. Erica agans bloeide nog net niet, bell heather (Erica cinerea) wél. Al na een paar honderd meter gingen de eerste plakkaatjes roestmossen an Buxbaumiella 97 (2013)

3 hand tot hand. In het eld is het nog best lastig om de ijf soorten die in principe op zeekustrotsen kunnen groeien uit elkaar te houden. Allereerst is het nuttig om de top an de boenste bladlobben te bekijken. Alleen Frullania tamarisci en F. teneriffae (sea scalewort!) hebben spitse bladtoppen. Vaak is dit kenmerk slecht ast te stellen omdat de toppen zijn omgebogen. Dan is het belangrijk om te weten dat de ocelli an Frullania tamarisci en F. microphylla als een rijtje licht doorlatende stipjes anaf de bladbasis zijn te zien. Bij F. teneriffae ontbreken ze, eenals bij F. dilatata. Bij F. fragilifolia zitten de ocelli doorgaans erspreid. Laatstgenoemde drie soorten hebben ronde blaadjes. Een ander houast biedt de orm an de onderblaadjes: langer dan breed bij Frullania tamarisci en F. teneriffae, min of meer helmormig bij de rest. In de flora s wordt ook steeast melding gemaakt an aromatische geur bij F. fragilifolia en F. microphylla. Dit kenmerk is an weinig nut onder het genot an een frisse zeebries en net als in Bretagne (Van Dort & Smulders 2007) lukte het niet om de soorten op geur uit elkaar te houden. Op een rotswand ontdekte einjo During archesinia mackaii, een atlantisch leermos dat eel weg heeft an een forse Frullania maar zich hieran onderscheidt door brede ronde wortelblaadjes. We beten ons erolgens letterlijk ast in een Porella. Omdat we aan het materiaal niet direct getande wortelblaadjes konden onderscheiden, bestond de kans dat we an doen hadden met P. obtusata, een uitermate zeldzaam pelsmos met het erbreidingszwaartepunt op de Lizard. De pepersmaak was eident, dus hebben we toch gekozen oor P. arboris-itae. Volgens Paton ormen sheltered coastal raines een bijzondere mossenbiotoop. Dat heeft ze goed gezien. We ontdekten in een min of meer beschutte allei het wild getande arentjesmos Plagiochila spinulosa. Naast het pad groeide Entosthodon attenuatus, een Funariaceae waaran het bolle sporenkapsel geleidelijk ia een lange hals in de steel oergaat. et huikje is horizontaal gesnaeld, het deksel zelf is stomp en ongesnaeld. Iets erderop troffen we ook het familielid Entosthodon obtusus, zodat het erschil tussen beide pioniers treffend kon worden geïllustreerd. Verwarring met Physcomitrium pyriforme ligt oerigens meer oor de hand. Let op het afgeplatte deksel an Entosthodon (gesnaeld bij Physcomitrium)! Bij een beekje werden we met leuke soorten geconfronteerd, Fissidens osmundoides, Riccia nigrella, een Fossombromia en een Tortula. et slakropje werd geïdentificeerd als Fossombronia husnotii, een goudkorrelmos dat te herkennen is aan de kleurloze rizoïden. et landorkje bleek Riccia nigrella. Beide leermossen hebben een mediterraan-atlantische erspreiding en leen op de Lizard aan de noordgrens an hun areaal. Ook de Tortula bleek een mediterraan-atlantisch element. et ging om Tortula iridifolia (roeger Pottia crinita). Vanwege de lange glashaar heeft Tortula iridifolia morfologisch eel weg an Syntrichia laeipila (Smith 1978). Tortula iridifolia groeit echter niet epifytisch, maar on partly bare humic, rocky and sandy soil (acid to basic) on sea-cliffs and slopes, banks or 'hedges' aboe them, and on low creekside cliffs close to the sea, aldus olyoak (2010). Dat we an doen hebben met een echte kustbewoner blijkt duidelijk uit het erspreidingskaartje in osses and Lierworts of Britain and Ireland (Atherton et al. 2010), dat deze reis een uiterst bruikbaar naslagwerk bleek. In het zicht an de branding lieten een andere kustliefhebber, Schistidium maritimum, niet lang op zich wachten. ans Inberg had boengemiddeld eel oog oor aatplanten en ontdekte zeldzaamheden als erniaria cilioata, inuartia hybrida en natuurlijk ypericum pulchrum en Anagallis tenella. Peter oenkamp deed an zich spreken met de ontdekking an een tweetal forse draadgentianen (Cicendia filiformis) naast zijn linkeroet, niet er an Radiola linoides en Archidium alternifolium. Een pleister op een gapende wonde, want tot duser was ergeefs gezocht naar de Nanocyperion-dwergjes waaraan de Lizard een groot deel an haar botanische faam ontleent. Nergens was een spoor te bekennen an Isoetes hystrix die op de Lizard een an haar weinige groeiplaatsen langs de Engelse zuidkust heeft. We waren te laat oor dit minuscule bies- Buxbaumiella 97 (2013) 39

4 arentje. et komt alleen in de lente te oorschijn, en dan nog extremely local (Stacy 1999). Dirk-Jan Dekker hield zich bezig met de lichenen op kustrotsen onder inloed an salt spray. Behale het bekende kustrotstrio Ramalina cuspidata, Ochrolechia parella en Xanthoria aureola, noteerde hij ook Diploschistes caesioplumbeus, Caloplaca crenularia en eterodermia leucomela. eterodermia leucomela wordt doorgaans epifytisch geonden en is een incidentele erschijning op kustrotsen. Aan het eind an de dag werd ook nog Teloschistes flaicans opgemerkt. Dit fraai oranje korstmos, golden hair lichen, staat symbool oor ongerepte zeekusten en bestempelt Kynance Coe en omgeing welhaast ten oerloede tot botanische toplocatie. Dag 3 woensdag 18 juli LOE en omgeing De Loe Bar, gelegen ten oosten an het haenplaatsje Portlleen, is een zandbank die een zoet binnenmeer, de Loe, rijwel olledig afsluit an de oceaan. et zicht op zee moet er bij mooi weer heel fraai zijn. Op deze regenachtige dag werden de golen nogal aak aan het zicht onttrokken. In rap tempo liepen we langs zandduintjes met Eryngium maritimum, Conolulus soldanella en een wolfsmelk die dagen later door Gerda ontmaskerd werd als Euphorbia portlandica, een lokaal en zeldzaam element an Europa s westelijke zandduinen. Behale Syntrichia ruralis ar. arenicola was er geen mos te bekennen en dus ruilden we de winderige en natte Loe Bar snel in oor het beschutte hellingbos langs de oeers an de Loe. Langs het pad ontdekten we Calypogeia arguta en eel Diplophyllum albicans, een standaardduo op lemige boswallen, en Saccogyna iticulosa, een opallend regelmatig en onderliggend bebladerd leermos met een atlantische erspreiding. In de middag bekeken we een moerasbos langs de riier. Op een oude esdoorn bij het water ontdekten we Neckera pumila en Cololejeunea minutissima. De wilgen zagen er weelderig bemost uit maar leerden niet écht eel op. Stammen waren begroeid met eel Isothecium myosuroides en een enkel polletje Ulota bruchii en U. phyllantha. Arno an der Pluijm speurde naar bijzondere Orthotrichums. Vergeefs. Cornwall heeft opallend weinig haarmutsen. Is het er te winderig? Arno ontdekte op een bemoste wilgenstam uiteindelijk wel Sticta limbata, een zeldzame ancient woodland indicator en kensoort an het door liefhebbers an bijzondere epifyten zeer gewaardeerde Lobarion. Alsnog oldaan keerden we terug naar de auto. Dag 4 donderdag 19 juli GOLITA FALLS Otter, waterspreeuw en An atmospheric world of wood, water en stone, meldt het infopaneel naast de parkeerplaats bij de Draynes Bridge Cottages in het Golitha National Nature Resere. et reseraat bestaat uit een strook gemengd loofbos langs de Fowey, een an de beekjes die ontspringen op het nabijgelegen Bodmin oor. De meeste bezoekers komen af op de Golitha Falls. Wij ook. De waterallen liggen in een kloof en de omgeing is een waar mosseneldorado. et beekwater is helder en zuur, het faoriete milieu an Racomitrium aciculare, Fontinalis squamosa en yocomium armoricum. Op de oeer herkenden we Fissidens polyphyllus, een in Zuid-Europa wijd erbreid edermos met langwerpige ongezoomde blaadjes. De kloofwanden zijn lastig begaanbaar. Klauterend oer rotsen en steile blubberhellingen koersten we westwaarts. We hielden stil bij rotsen met ymenophyllum tunbrigense (Platte liesaren), en bij kwelplekken met ookeria lucens en Riccardia multifida. Een wel heel wild behaard thalleus leermos werd an grote afstand uitgescholden oor Trichocolea tomentella, een soort die in dit bronachtige milieu zeker thuishoort. Op suggestie an Arno hielden we het al snel op Aneura maxima. Paton (1999) gelooft niet in deze soort. Ze merkt op dat Aneura pinguis in Engeland zeer ariabel is. De thalluslobben zijn soms oorzien an een brede zoom an één cellaag dik, een kenmerk dat op het asteland an Europa juist aan A. maxima wordt toegeschreen. Ook olyoak meldt A. maxima niet, dus we houden het op A. pinguis. De boswallen waren rijkelijk begroeid met Pogonatum aloides en drie 40 Buxbaumiella 97 (2013)

5 schoffelmossen: Scapania nemorea, S. gracilis en S. irrigua. Verderop groeide Diphyscium foliosum, altijd weer leuk om deze dwerg in het bos te ontmoeten. Ook Dicranum majus, Rhytidiadelphus loreus en Loeskeobryum breirostre ontbraken niet. De meeste stammen gingen schuil onder een dicht dek an Isothecium myosuroides. Knikkend palmpjesmos presteert hier wat ypnum cupressiforme (ar. filiforme) oor elkaar krijgt in erder oostelijk in Europa gelegen bossen. Op eiken bleek opallend eel Lepidozia reptans aanwezig. Een deel an het materiaal was ijl bebladerd, dus dachten we aan L. pearsonii. Een mis- geen goed. De zomerakantie in Engeland was begonnen, en de weersoorspelling was aanlokkelijk: warm en zonnig. Dag 5 rijdag 20 juli - CARN GALVER en omgeing Na een heftig slingerende rit door een middeleeuws landschap met intacte hedges langs eeuwenoude weilandjes en grauw granieten boerderijen bereikten we de westkust an Cornwall ten zuiden an Zennor. et uitzicht op de oceaan was deze keer fantastisch, althans oor zoer de hedges toelieten (een echte Cornish hedge bestaat uit twee rijen gestapelde stenen Foto 2. Westkust met West Penwith Coastal Path bij Treen. atting. Deze noord-atlantische soort komt olgens Paton (1999) en olyoak (2010) niet in Cornwall oor. inder problemen hadden we met de identificatie an Bazzania trilobata. Dood hout is er weinig. Gelukkig onden we enkele stammen bedekt met Nowellia curifolia. De rit terug naar de camping oltrok zich uitermate traag in een lange file. De tractoren op de tweebaanswegen deden de doorstroming an het erkeer bepaald Buxbaumiella 97 (2013) langs een aarden wal en deze leent zich uitermate goed oor een hoog opgaande begroeiing). We parkeerden naast de oude Galer ine. De wanden an de mijnschacht waren deels begroeid met Soleirolia soleirolii, ofwel slaapkamergeluk. Engelsen houden blijkbaar niet zo an inkijk in hun slaapkamer. Zij doopten dit familielid an onze brandnetels mind your own business! We brachten de naam an het plantje direct in de praktijk en gingen 41

6 niet richting strand, zoals eeryone else. Nee; wij ertrokken onder de stralende zon in de tegenoergestelde richting en beklommen de 245 meter hoge Carn Caler. Onderweg peuterden we o.a. Nardia scalaris, Lophozia bicrenata en Tritomaria exsectiformis uit de enige blubber. Van Tritomaria exsectiformis is Carn Galer de enige indplaats in Cornwall, de Scillyeilanden niet meegerekend. De top an Carn Caler is gekroond met granite outcrops, de tors. Deze tors gaan gedeeltelijk schuil onder korstmossen die we in Nederland alleen kennen an enkele hunebedden of zwerfkeien. Ter plaatse determineerden we Cladonia subcericornis, Fuscidea cyathoides, ypotrachyna laeigata, Sphaerophorus globosus, Usnea flammea en meer soorten die megalieten oor lichenologen zo aantrekkelijk maken. In de middag olgden we het West Penwith Coastal Path noordwaarts richting het boerengehucht Treen. et kustpad oert langs weelderig begroeide rotsen en door zompige plekken met uittredend mineraalrijk water, een geliefd biotoop an Riccardia latifrons. In een langs een rotswand klaterend stroompje stonden dichte pollen an Blindia acuta dat in Nederland met de toepasselijke naam spettermos is bedeeld. Af en toe iel ons oog op pioniers zoals Entosthodon obtusus en Isolepis cernuus, de atlantische dubbelganger an borstelbies. et was nog een flinke tippel ia Treen naar de parkeerplaats. Dag 6 - zondag 22 juli LIZARD en CROUSA DOWNS De BLWG-trein is gedurende het zomerkamp steeds beter op elkaar ingespeeld geraakt en als een speer rijden we oor de tweede keer naar de Lizard. We negeren het serpentijngedeelte en laten ons oog ditmaal allen op de zuidpunt waar graniet en schist aan de opperlakte komen. Zoals erwacht brachten Tortella flaoirens, Trichostomum brachydontium en andere egetatiee acrocarpjes weer een lichte mate an wanhoop teweeg. Tortula iridifolia wisten we nu al aardig thuis te brengen. Behale Cololejeunea minutissima, Fossombromia angulosa en Scapania undulata konden we echter geen nieuwe ondsten melden. Wel stonden we nog stil bij een schijfjesmos met eel gemmen dat heel goed Radula lindenbergiana zou kunnen zijn, maar deze soort is egetatief in het eld niet te onderscheiden an R. complanata en daarom niet in de soortenlijst opgenomen. Na oerleg besloten we de rest an de dag te besteden aan de noordelijker op de Lizard gelegen Crousa Downs. In tegenstelling tot wat de naam suggereert ligt dit reseraat op een hooglakte. Down is in Zuid-Engeland de benaming an boomloos hooggelegen heuelland. Kaal en nat zijn de Crousa Downs inderdaad wel! We kamden eerst een enig heidegebiedje uit. De zwerfstenen leerden Andreaea rothii, Grimmia trichophylla, Racomitrium fasciculare en R. heterostichum op. In de natte heide boenop de heuel noteerden we zuurminnende soorten zoals Gymnocolea inflata, Polytrichum piliferum en Sphagnum denticulatum. Langs de helling naar beneden soppend kwamen we steeds meer liefhebbers an mineraalrijk milieu tegen, onder meer Campylium stellatum, Ctenidium molluscum, Scorpidium cossonii en S. scorpioides. In dit gezelschap beond zich ook Breutelia chrysocoma. Qua milieu leek een ondst an de basenminnaar Tomenthypnum nitens meer oor de hand te liggen. Twijfel alom in het eld. Bij microscopische controle bleek het wel degelijk te gaan om het in west Cornwall uiterst zeldzame pijpenragermos. Dag 7 maandag 23 juli - BODIN OOR Een uitgedunde groep streek op 23 juli neer aan de zuidrand an het Bodmin oor, niet er an de door de roman an Daphne du aurier beroemd geworden Jamaica Inn. Ons doel is Brown Willy, de hoogste tor an het gebied. Dit gedeelte an Bodmin oor is allang geen moor (moeras) meer. et moor is wijds en bestaat in hoofdzaak uit begraasde hellingen en met oude muurtjes omzoomde eldjes. Alleen in het beekdal en rond enkele boereneren staan bomen en struiken. Krom gewaaide lieren gaan zwaar gebukt onder lange slierten Usnea articulata, een magisch gezicht. In een moeilijk toegankelijk struweel met eel stekelstruiken hiel- 42 Buxbaumiella 97 (2013)

7 langs het pad, de typische standplaats oor deze lastig te herkennen kruising tussen een puntmos en een klauwtjesmos. Op de zuidoostflank an Brown Willy zouden olgens de kaart twee stone-circles moeten liggen. et eel moeite werd uiteindelijk een soort steencirkel geonden. De stenen staken nauwelijks boen het maaield uit, net er genoeg om plaats te bieden aan edwigia stellata en Ptychomitrium polyphyllum. Oerigens had einjo een paar dagen eerder elders op Bodmin oor twee opmerkelijke ondsten gedaan: Dicranodontium denudatum (olgens olyoak komt Dicranodontium in de regio alleen oor bij de Golitha Falls), en Sphagnum flexuosum (in Cornwall beperkt tot Bodmin oor). Dag 8 dinsdag 24 juli GWITIAN TOWANS en TEIDY WOODLAND PARK Officieel stond andaag een rustdag op het programma, maar enfoto 3. Baardmossen (Usnea articulata) in bomen op Bodmin kele enthousiastelingen bekeken oor. de Gwithian Towans ten noorden an de drukke badplaats ayle. den zich Cololejeunea minutissima en etzde Gwithian Towans is een reseraat in geria temperata schuil. einjo peuterde beheer bij de National Trust met kalkhouan een manshoge gaspeldoorn een miezedende, deels nog niet astgelegde duinen. pieterig stukje an het Atlantische leerdit duingebied herbergt een an de weimosje Colura calyptrifolia. olyoak (2010) nige indplaatsen an Petalophyllum ralfsii, meldt dat Colura zich in Cornwall sterk een mediterraan-atlantisch oceanisch leuitbreidt, eenals Cololejeunea trouwens, ermos. elaas slaagden we er niet in deze maar daar hebben wij niets an gemerkt. kustgebonden rariteit te ontdekken. Ook De ondst an einjo bleek de enige naar Rhytidium rugosum zochten we ertijdens dit zomerkamp. Uit een kraakhelgeefs. Wel onden we Thuidium abietinum, dere beek brachten we Brachythecium plueen zeldzame bewoner an met kalkmosum, Scapania undulata, Nardia comhoudend zand oerstoen duingrasland. pressa en ygrohypnum ochraceum boen Verder noteerden we Ditrichum flexicaule water. Op natte enige bodem ormt het (de orm zonder stengelilt en broedhyperoceanische kronkelbladmos Campytakjes, door de Britten D. gracile genoemd), lopus atroirens haar bijna zwarte kussens. omalothecium lutescens en Pleurochaete In de pionierbegroeiing an lemige paden squarrosa. Scorpiurium circinatum, een hield zich tussen Jungermannia gracillima, kustsoort die we nog niet eerder in CornPseudephemerum nitidum en Pohlia annotiwall waren tegengekomen, bleek massaal na ook P. drummondii schuil, gemakkelijk oor te komen op erdichte paden. te herkennen aan de grote bruine broedlichamen. Calliergonella lindbergii groeide Buxbaumiella 97 (2013) 43

8 We erolgden de kustweg noordwaarts richting Portreath en brachten in de middag een bezoek aan Tehidy Woodland Park, een bezit an de familie Basset, roeger behorende tot de heersende klasse in Cornwall. Volgens een informatiepaneel bij de westelijke ingang maakt het grootste bosperceel an West-Cornwall deel uit an het landgoed. De omang an het bos mag dan aanzienlijk zijn, een oud bos is het zeker niet. De meeste eteran trees hebben het loodje gelegd en plaats gemaakt oor monotoon productiebos. Rond het landhuis staan nog enkele zware beuken en esdoorns oereind. Behale Nowellia curifolia leerde het bos weinig bijzonderheden op, én Pylaisia polyantha. We hadden Pylaisia in onze onschuld al drie keer eerder astgesteld. Qua indplaatsen an Pylaisia is drie oor Cornwall best een flink aantal. Boommos staat te boek als an uncommon, but perhaps now increasing species, easily oerlooked or confused with ypnum resupinatum (Atherton et al. 2010). Pylaisia wordt in Engeland inderdaad eel oer het hoofd gezien, óf de uitbreiding erloopt errassend lot (net als in Nederland), want het erspreidingskaartje an de field guide an de British Bryological Society toont minder dan 60 stippen in heel Groot-Brittannië, waaran er geen enkele in Cornwall ligt. Pylaisia wordt niet eens genoemd in de Bryophyte Flora of Cornwall an olyoak (2010). Dag 9 woensdag 25 juli TRELOWARREN en omgeing Op zoek naar ancient Cornish woodland oerde de excursieleider ons andaag naar de bossen langs het estuarium an de elford Rier bij awgan. We kozen oor Trelowarren, een oud landgoedbos in een diep ingesneden beekdal. et bos zag er in eerste instantie nogal eelbeloend uit, met opallend eel ookeria lucens en Neckera complanata, en hier en daar N. pumila. Langs de beek erzamelden we Fissidens celticus en F. riularis. Een bospad bracht Ephemerum serratum aan het licht. Op de fraai bemoste lemen wanden meenden we een enkel plantje Epipterygium tozeri te herkennen tussen flinke pollen met nium hornum dat hier in oerloed op de wanden groeit. icroscopische controle thuis wees uit dat de ondst ermoedelijk tóch jonge sterrenmosplantjes betrof. Na een koffie- en lunchpauze bij het caférestaurant in het koetshuis an het landgoed, besloten we af te dalen naar de elford-riier. et bos op de oeer, Tremayne Woods genaamd, is in de orige eeuw (1978) door de familie Vyyan, de oorspronkelijke eigenaar an Trelowarren, oergedragen aan de National Trust. In tegenstelling tot Trelowarren, waar exoten, als ornamental trees, in stand gehouden worden, mikt het beheer in Tremayne Woods op het behoud an het inheemse eikenbos. en erwijdert dus alle uitheemse bomen. et resultaat was een fraai hellingbos an kronkeleiken met een tweede boomlaag an hulst. We scoorden hier Dicranum majus en Rhytidiadelphus loreus, maar daar bleef het bij. Dag 10 - donderdag 26 juli - PENALE DUNES De Penhale Dunes liggen bij Perranporth ten zuiden an Newquay. Jammer dat ans Inberg de orige aond al naar Nederland was ertrokken, want oor aatplanten bleek dit duingebied bijzonder interessant. Zo miste hij bijoorbeeld Anacamptis pyramidalis, Gentiana amarella (erg talrijk) en Trifolium scabrum. De mosflora ertoont sterke oereenkomsten met die an de Gwithian Towans met eel Pleurochaete squarrosa en Scorpiurium circinatum. einjo scoorde Didymodon acutus en argriet bleek D. ferrugineus te hebben erzameld, beide duingraslandbewoners die buiten de duinen aan de Cornish westkust weinig worden geonden. We ontdekken in een duinallei een bijzonder fraaie populatie an Fulgensia fulgens, het gelige korstmos dat in Engeland de heel toepasselijke naam scrambled-egg lichen draagt. Bij het zien an het Celtic cross naast de recent uit het duinzand opgegraen ruïne an St. Pirans Church, opgedragen aan een lokale heilige uit de twaalfde eeuw, erflauwde onze aandacht oor de natuur definitief. et was tijd om ons op te maken oor het laatste aondmaal, waarbij we ons traditiegetrouw tegoed deden aan zelfgebakken pan- 44 Buxbaumiella 97 (2013)

9 nenkoeken, naar regionaal gebruik belegd met lemon curd en gingermarmelade.. Literatuur Atherton, I., S. Bosanquet &. Lawley osses and Lierworts of Britain and Ireland, a field guide. British Bryological Society. Dort, K.W. an &. Smulders De mossen an het BLWG-zomerkamp 2006 in Bretagne. Buxbaumiella 78: Dort, K.W. an &.N. Siebel ossen an Deon: erslag an het zomerkamp Buxbaumiella 44: olyoak, D. T The bryophytes of Cornwall and the Isles of Scilly. Cornwall and Isles of Scilly Federation of Biological Recorders (CISFBR). Gilbert, O Lichens. The new naturalist. arper Collins Publishers. Paton, J.A A bryophyte flora of Cornwall. Transactions of British Bryological Society 5 (3): Paton, J.A The lierwort flora of the British Isles. arley Books. Colchester. Porley, R. & N. odgetts osses and Lierworts. The new naturalist Library. A surey of British natural istory. arper Collins Publishers, London. Siebel,.N. &.J. During Beknopte mosflora an Nederland en België. KNNV Uitgeerij, Utrecht. 559 pp. Smith, A.J.E The moss flora of Britain & Ireland. Cambridge Uniersity Press. Auteursgegeens Klaas an Dort, Leeuweriksweide186, 6708 LN Wageningen (klaasandort@online.nl). argriet Bekking, Van Almondestraat 12, 5342 VS Oss. (margrietbekking@hotmail.com). Abstract DBLS Summer meeting 2012 in Cornwall The 2012 summer meeting of the Dutch Bryological and Lichenological Society was held from the 16 th till the 27 th of July in Cornwall. Ten field trips were organized, exploring interesting biotopes as serpentine rocks of the Lizard, mine spoil heaps, coastal dunes and ancient woodland. A total of 170 mosses and 69 lierworts were found, among which Breutelia chrysocoma, Cephaloziella integerrima, Cephaloziella nicholsonii, Dicranum scottianum, Entosthodon attenuatus, Entosthodon obtusus, Fissidens polyphyllus, Scorpidium cossonii, Scorpidium scorpioides and Tortula iridifolia. Soortenlijst icroscopische determinaties zijn erwerkt an argriet Bekking, Klaas an Dort, einjo During en Arno an der Pluim. Nomenclatuur olgens de gangbare Nederlandse mosflora (Siebel & During 2006). = elddeterminatie, = microscopische determinatie, = microscopische determinatie en opgenomen in herbarium. Locatie Godolphin Lizard (Kynance) Loe LEVEROSSEN Aneura pinguis Bazzania trilobata Calypogeia arguta Calypogeia fissa Calypogeia muelleriana Cephalozia bicuspidata Cephalozia conniens Cephaloziella diaricata Cephaloziella hampeana Cephaloziella integerrima Cephaloziella nicholsonii Chiloscyphus polyanthos Cololejeunea minutissima Colura calyptrifolia Conocephalum conicum Diplophyllum albicans Golitha Falls Bodmin oor Carn Galer Crousa downs Bodmin oor Gwithian Towans Tehidy Wood Trelowarren Penhale Dunes Buxbaumiella 97 (2013) 45

10 Locatie Godolphin Lizard (Kynance) Loe Fossombronia angulosa Fossombronia husnotii Frullania dilatata Frullania fragilifolia Frullania microphylla Frullania tamarisci Frullania teneriffae Gymnocolea inflata Jungermannia gracillima Kurzia pauciflora Leiocolea turbinata Lejeunea caifolia Lejeunea lamacerina Lepidozia reptans Lophocolea bidentata Lophocolea heterophylla Lophozia bicrenata Lophozia excisa Lophozia entricosa Lunularia cruciata archantia polymorpha archesinia mackaii arsupella emarginata etzgeria conjugata etzgeria fruticulosa etzgeria furcata etzgeria temperata icrolejeunea ulicina Nardia compressa Nardia scalaris Nowellia curifolia Odontoschisma sphagni Pellia endiiifolia Pellia epiphylla Plagiochila asplenioides Plagiochila punctata Plagiochila spinulosa Porella arboris-itae Radula complanata Riccardia chamedryfolia Riccardia latifrons Riccardia multifida Riccia beyrichiana Riccia glauca Riccia nigrella Riccia sorocarpa Saccogyna iticulosa Scapania compacta Scapania gracilis Scapania irrigua Golitha Falls Bodmin oor Carn Galer Crousa downs Bodmin oor Gwithian Towans Tehidy Wood Trelowarren Penhale Dunes 46 Buxbaumiella 97 (2013)

11 Locatie Godolphin Lizard (Kynance) Loe Golitha Falls Bodmin oor Carn Galer Crousa downs Bodmin oor Gwithian Towans Tehidy Wood Trelowarren Penhale Dunes Scapania nemorea Scapania undulata Tritomaria exsectiformis BLADOSSEN Amblystegium serpens Amblystegium tenax Andreaea rothii Archidium alternifolium Atrichum undulatum Aulacomnium palustre Barbula conoluta Barbula unguiculata Blindia acuta Brachythecium albicans Brachythecium plumosum Brachythecium populeum Brachythecium riulare Brachythecium rutabulum Brachythecium elutinum Breutelia chrysocoma Bryum argenteum Bryum barnesii Bryum capillare Bryum dichotomum Bryum klinggraeffii Bryum pallens Bryum pseudotriquetrum Bryum rubens s.l. Calliergon stramineum Calliergonella cuspidata Calliergonella lindbergii Campylium stellatum Campylopus atroirens Campylopus flexuosus Campylopus fragilis Campylopus introflexus Campylopus pyriformis Ceratodon purpureus Cirriphyllum piliferum Cratoneuron filicinum Cryphaea heteromalla Ctenidium molluscum Ddidymodon fallax Dicranella heteromalla Dicranella aria Dicranodontium denudatum Dicranoweisia cirrata Dicranum bonjeanii Dicranum majus Buxbaumiella 97 (2013) 47

12 Locatie Godolphin Lizard (Kynance) Loe Dicranum scoparium Dicranum scottianum Didymodon acutus Didymodon ferrugineus Didymodon luridus Didymodon tophaceus Diphyscium foliosum Ditrichum cylindricum Ditrichum flexicaule Ditrichum heteromallum Drepanocladus aduncus Entosthodon attenuatus Entosthodon obtusus Ephemerum serratum. serratum Eurhynchium striatum Fissidens adianthoides Fissidens bryoides Fissidens celticus Fissidens crassipes Fissidens dubius Fissidens osmundoides Fissidens polyphyllus Fissidens riularis Fissidens taxifolius Fontinalis antipyretica Fontinalis squamosa Funaria hygrometrica Grimmia pulinata Grimmia trichophylla edwigia ciliata edwigia stellata eterocladium heteropterum omalia trichomanoides omalothecium lutescens omalothecium sericeum ookeria lucens ygrohypnum ochraceum ylocomium splendens yocomium armoricum ypnum andoi ypnum cupressiforme ypnum jutlandicum Isothecium alopecuroides Isothecium holtii Isothecium myosuroides Kindbergia praelonga Leucobryum glaucum Loeskeobryum breirostre nium hornum Neckera complanata Golitha Falls Bodmin oor Carn Galer Crousa downs Bodmin oor Gwithian Towans Tehidy Wood Trelowarren Penhale Dunes 48 Buxbaumiella 97 (2013)

13 Locatie Godolphin Lizard (Kynance) Loe Neckera crispa Neckera pumila Orthodontium lineare Orthotrichum affine Orthotrichum diaphanum Orthotrichum striatum Oxyrrhynchium hians Oxyrrhynchium pumilum Oxystegus tenuirostris Phascum cuspidatum Philonotis fontana Plagiomnium undulatum Plagiothecium denticulatum Plagiothecium laetum Plagiothecium nemorale Plagiothecium undulatum Pleurochaete squarrosa Pleurozium schreberi Pogonatum aloides Pogonatum urnigerum Pohlia annotina Pohlia bulbifera Pohlia drummondii Pohlia nutans Polytrichum commune Polytrichum formosum Polytrichum juniperinum Polytrichum piliferum Pseudephemerum nitidum Pseudoscleropodium purum Pseudotaxiphyllum elegans Pterogonium gracile Ptychomitrium polyphyllum Pylaisia polyantha Racomitrium aciculare Racomitrium fasciculare Racomitrium heterostichum Racomitrium lanuginosum Rhizomnium punctatum Rhynchostegium confertum Rhynchostegium riparioides Rhytidiadelphus loreus Rhytidiadelphus squarrosus Rhytidiadelphus triquetrus Schistidium maritimum Scorpidium cossonii Scorpidium scorpioides Scorpiurium circinatum Sphagnum compactum Sphagnum denticulatum Golitha Falls Bodmin oor Carn Galer Crousa downs Bodmin oor Gwithian Towans Tehidy Wood Trelowarren Penhale Dunes Buxbaumiella 97 (2013) 49

14 Locatie Godolphin Lizard (Kynance) Loe Sphagnum flexuosum Sphagnum palustre Sphagnum rubellum Sphagnum subnitens Syntrichia ruralis. arenicola Syntrichia ruralis. calcicola Tetraphis pellucida Thamnobryum alopecurum Thuidium abietinum Thuidium delicatulum Thuidium tamariscinum Tortella flaoirens Tortula muralis Tortula iridifolia Trichostomum brachydontium Trichostomum crispulum Ulota bruchii Ulota crispa Ulota phyllantha Warnstorfia exannulata Warnstorfia fluitans Weissia controersa Weissia squarrosa Zygodon conoideus Zygodon iridissimus Golitha Falls Bodmin oor Carn Galer Crousa downs Bodmin oor Gwithian Towans Tehidy Wood Trelowarren Penhale Dunes Foto 4. The Lizard, toplocatie oor mossen en korstmossen. 50 Buxbaumiella 97 (2013)