SINT-PAULUSKRANTJE. Inhoudsopgave. Eenentwintigste jaargang nr. 11 maart 2012 EUCHARISTIEVIERINGEN MAART 2

Transcriptie

1 SINT-PAULUSKRANTJE Eenentwintigste jaargang nr. 11 maart 2012 EUCHARISTIEVIERINGEN SINT-PAULUSKERK zondag 10u30 Hoogmis WIJKKAPEL Londenstraat 44 zaterdag 18u00 - zondag 10u00 - weekdagen 18u00 PAROCHIESECRETARIAAT Sint-Paulusstraat Antwerpen 03/ maandag, dinsdag en donderdag van 10u00 tot 12u00 PASTOOR Paul SCHEELEN dagelijks bereikbaar tussen en 10u30 op tel. 03/ (St.Joris) dinsdag en donderdag van 10u45 tot 12u45 St-Paulusstraat 22 Antwerpen pastoor@sint-paulusparochie.be KERKFABRIEK ST.-PAULUS voorzitter Walter Vrinssen tel. 03/ of 0477/ kerkfabrieksintpaulus@skynet.be ONTHAAL - pastoraal gesprek, doop, huwelijk, uitvaart: Pastoor Paul Scheelen 03/ public relations, kerkgebouw en crypte: Walter Vrinssen 0477/ concerten en evenementen: Leo Van achter 0473/ leo.vanachter@skynet.be - toerisme en rondleiding Sint-Paulusvrienden: Robert Vanherp 0495/ Walter Geluyckens 0494/ Inhoudsopgave EUCHARISTIEVIERINGEN MAART 2 VIJFTIGDAGENTIJD TUSSEN PASEN EN PINKSTEREN 3 VASTEN RESTAURATIE VAN EEN SCHILDERIJ 7 CATHERINE LOODTS COM-PASSIE 12 PAROCHIALE COÖRDINATIEKALENDER 14 - Kerktoezichter Piet De Smet

2 EUCHARISTIEVIERINGEN MAART 2012 zo 04 10u30 Orgelmis voorgegaan door Z.E.H. pastoor Paul Scheelen zo 11 10u30 Koormis voorgegaan door Z.E.H. Marc Dierickx zo 18 10u30 Orgelmis voorgegaan door Z.E.H. pastoor Paul Scheelen 17u30 Eucharistieviering voorgegaan door Mgr. Johan Bonny zo 25 10u30 Orgelmis voorgegaan door Z.E.H. Michel Van Bostraeten zondag 11 maart om 10u30 eucharistieviering voorgegaan door Z.E.H. Marc Dierickx. Muzikale omlijsting door het Onze-Lieve- Vrouwekoor van Bonheiden o.l.v. Annemarie Vanwijnsberghe. Aan het orgel Nicolas De Troyer. Zij brengen o.a. werk van J.S.Bach, Ch.Ives, Ravanello, Michel Wackenheim en John Rutter. zondag 18 maart: DAG VOOR HET LEVEN. De dag voor het leven staat dit jaar in het teken van levengevende zorg. Je bent van harte welkom op zondag 18 maart vanaf 13u30 in de Begijnhofkerk, Rodestraat 39 te Antwerpen. Om 14u00 start de wandeling door de stad. We houden halt op enkele historische plaatsen en beluisteren er een getuigenis over de zorg voor andere mensen. Wie slecht te been is, kan aansluiten bij de slotgetuigenis in De Zoltjes Sint-Paulusstraat 29 om 16u45. Om 17u30 is er een eucharistieviering, voorgegaan door Monseigneur Johan Bonny en muzikaal ondersteund door het Taizékoor van Schoten o.l.v. Werner Van Acker. Inschrijven is niet nodig. Meer informatie vind je op de website: GEDOOPT werden door het Sacrament van het Doopsel opgenomen in onze christelijke geloofsgemeenschap op 5 februari: Leon Gilis en Lena Ruyter op 11 februari: Elise Laura De Boungne hartelijk proficiat aan de dopelingen en de familie. 2

3 VIJFTIGDAGENTIJD TUSSEN PASEN EN PINKSTEREN Oecumenische bijbelgroep De Loodsen Stadspastoraal Zeven weken van vieren en preken tot kerkvorming Voor allen, die een bijbelgroepje leiden, die de vieringen of predicaties verzorgen, voor wie zichzelf wil verdiepen of enkele sleutels wil vinden om Bijbelverhalen te laten spreken, richten we opnieuw TWEE BIJBELVOORMIDDAGEN in. Een greep uit het aanbod: De lezingen komen vooral uit het Johannes evangelie; o.a. de Goede Herder, de wijnstok, de verschijningsverhalen enz. Deze worden toegelicht door pastoor Paul Scheelen. Dominee Ina Koeman zal psalmen 4, 47, en 118 commentariëren en verwerken. Dominee Egbert Rooze neemt de lezingen uit de eerste Johannes brief. Drs. Annemie Luyten schetst een kader en de actualisatie. Waar? De Loodsen, Sint-Jacobsmarkt 43 Wanneer? Zaterdagen 10 en 24 maart - Telkens van 9u30 tot 12u30 Deelname? 5,00 per keer of 8,00 voor de twee dagen 3

4 VASTEN 2012 Met de vastentijd breekt voor ons, christenen, weer een sterke tijd aan. Elk jaar opnieuw kans en uitdaging: veertig dagen met zicht op Pasen. In 2012, een liturgisch b-jaar staat de vastenperiode in het teken van 'leven'. En dat betekent veel meer dan 'overleven'. In de Joodse traditie gunt een gulle God de mens 'volheid van leven'. Het gaat niet om leven in overdadige luxe, maar om 'het goede leven'. De mens is ertoe bestemd om 'op te staan' uit alles wat onmenselijk is en naar de dood voert. Of om het met Jezus' woorden te zeggen ik ben gekomen opdat ze leven zouden hebben, en wel in overvloed. Tijd nemen om het overtollige weg te gooien en vast te houden wat toekomst en leven in zich draagt. Veertig dagen kans tot heling, tijd om te groeien naar heelheid. Christenen beleven deze 40 dagen als een tijd van herbronning en vernieuwing, zodat Pasen echt het feest van verrijzenis kan worden. De hele vastentijd lang brengen de lezingen ons steeds opnieuw bij verhalen waarin komaf gemaakt wordt met het oude en waarin de oproep om in het verbond en in het visioen van de schepping te treden, hernieuwd wordt. Schepping begint waar chaos heerst, waar leeg en woest land is, onheil en duisternis dreigt. En hunkeren we vandaag niet wereldwijd naar 'een nieuwe schepping', een radicale ommekeer? Michelangelo Buonarroti: De energieke, dynamische, vliegende God raakt Adam aan die tot leven komt en zich opricht. Adam is een krachtige jongeling met een nog slappe vinger, die door een vingeraanraking in het midden van de compositie de levensadem krijgt toegediend. De goddelijke dynamiek blijkt uit de wapperende haren en baard. God zit op een purperen mantel, omringd door engelen. Vastberaden kijkt hij Adam aan. De beroemde afbeelding is een onderdeel van de frescoschildering op het plafond van de Sixtijnse kapel, waar diverse andere taferelen uit Genesis worden uitgebeeld. 4

5 Broederlijk Delen inspireert zich dit jaar ook op de inheemse volkeren in Latijns-Amerika. En wijst ons op de merkwaardige parallel tussen de Bijbelse inzichten en hun indiaans concept van 'goed leven' in harmonie met de natuur. Een eeuwenoude harmonie die totaal dreigt verstoord te worden door de jacht op delfstoffen van inhalige politici en industriëlen. 'Dit is meer dan een milieucrisis, het is een beschavingscrisis. Dit gaat over LEVEN.' Meer dan genoeg stof tot nadenken voor ieder van ons in deze veertigdagentijd. Eerste zondag van de Vasten, 26 februari 2012 Genesis 9,8-15 en Marcus 1,12-15 In de eerste lezing beluisteren we het einde van het verhaal van Noach, als teken van het nieuwe begin spant God zijn regenboog in de wolken. Opmerkelijk is dat dit teken niet de mensen, maar God moet herinneren aan het verbond. Hiermee onderstreept de verteller dat het initiatief van God uitgaat. Tegen alle vernietiging en verwoesting in, begint God met Noach en zijn zonen aan een nieuwe schepping. 'Hierbij sluit ik mijn verbond..'. Marcus vertelt dat de Geest Jezus naar de woestijn drijft voor veertig dagen, wat verwijst naar de woestijnervaringen van Israël. In de woestijn ben je alleen en word je geconfronteerd met je diepste zelf. Er zijn geen gebaande wegen, je moet zelf de goede weg zoeken. Net als Jezus willen wij ons in elke vastenviering even terugtrekken uit de chaos van deze wereld. Om vol te stromen met levensadem, kracht op te doen om mee te werken aan een nieuwe schepping... Tweede zondag van de Vasten, 4 maart 2012 Genesis 22,1-2.9a en Marcus 9,2-10 Vandaag lezen we het verhaal van het offer van Isaak. In dit verhaal gaat het allereerst om een belangrijke stap in de geleidelijke ontdekking van de ware God: het inzicht dat de God van Israël anders is. Hij verlangt geen kinderoffers, zoals de goden van de omliggende volkeren. Hij wil dat de mens leeft en toekomst heeft. Maar Gods belofte is geen recht, geen veilig verworven bezit, doch een telkens opnieuw te ontvangen geschenk. Elk mensenkind is een godsgeschenk. 5

6 6 Caravaggio: De uitdrukking op het gezicht van Izaak is gespeend van elke verhevenheid. Hij is overduidelijk doodsbang. De engel komt net op tijd om te vertellen dat Abraham zijn godvre-zendheid voldoende heeft getoond. Met zijn vinger wijst de engel op een alternatief offer: de ram. Het contrast tussen de toch wat onaangename situatie op de voorgrond en het rustieke landschap op de achtergrond is groot. Marcus vertelt het verhaal van de gedaanteverandering. Petrus, Jacobus en Johannes worden de kroongetuigen van Jezus opgang naar de hoogte in alle eenzaamheid. En opnieuw klinkt hier een stem uit de hemel, net als bij Jezus doop : Dit is mijn zoon, de welbeminde samen met de 3 apostelen mogen wij het visioen van de nieuwe schepping aanschouwen. 'Zien soms even': juist voldoende tijd om ons te laten bezielen en met het visioen ook vervuld te worden van de mogelijkheid van een nieuwe schepping. De figuren van Mozes en Elia verwijzen naar de Bijbelse boeken van Wet en Profeten, zij zijn het ook die de komst van de Messias aankondigen. Derde zondag van de Vasten, 11 maart 2012 Exodus 20,1-17 en Johannes 2,13-25 Vandaag beluisteren we de voorlezing van de Tien Geboden of correct vertaald de Tien Woorden. Niet in gebiedende wijs, maar vooral als toekomstmuziek.leven volgens de Tien Woorden, leven volgens de Tora is het antwoord van het volk op een bevrijdende God die hen wegleidde uit de slavernij en met hen meetrok door de woestijn. Tora betekent niet wet, maar wegwijzer, levensleer. De Tien Woorden zijn het visioen van een rechtvaardige, broederlijke samenleving, die aan ons, mensengemeenschap is toevertrouwd. En in die zin zijn ze in een steeds verder geglobaliseerde samenleving méér dan ooit actueel. De ijver voor uw huis zal mij verteren, lezen we vandaag in het Johannesevangelie. Jezus inzet voor de nieuwe gemeenschap van het rijk Gods zal Hem inderdaad het leven kosten, maar betekent tegelijk een nieuw begin. De stenen tempel heeft afgedaan ; het echte huis van de Vader is de gemeenschap van het rijk Gods waarvan Jezus de hoeksteen is.

7 Vierde zondag van de Vasten, 18 maart Kronieken 36, en Johannes 3,14-21 De eerste lezing neemt ons mee naar de Babylonische ballingschap, de donkerste periode uit Israëls geschiedenis. Omdat het volk zich afkeert van de Heer en geen gehoor geeft aan de oproep tot bekering, wordt Jeruzalem verwoest, wie niet omkomt door het zwaard wordt weggevoerd. Ballingschap betekent ook tijd voor bezinning, ommekeer, licht dat doorbreekt, terugkeer, nieuw begin. Trek mee met Gods plan: herschep deze wereld tot een plaats waar het goed leven is voor iedereen. Uit het Johannesevangelie beluisteren we een fragment van Jezus gesprek met Nicodemus. Merk op : het gesprek verloopt in de nacht, het is paasnacht in Jeruzalem, met al wat daarin meeklinkt voor Israël. Volgens Johannes is Jezus het ware licht dat in de wereld komt. Vanuit die visie belicht hij de betekenis van Jezus sterven : Gods liefde wordt er geopenbaard, en de liefde overwint. De vierde zondag van de veertigdagentijd heet ook wel Laetare, Verheugt U naar de traditionele gregoriaanse intredezang Laetare Ierusalem. Verheug u, want na de ballingschap komt terugkeer, na duisternis breekt licht door. Op deze zondag gebeurt de eerste omhaling voor de projecten van Broederlijk Delen, dat er door onze steun ook wat licht mag doorbreken in de duisternis van mensen die vechten voor menswaardig leven. Vijfde zondag van de Vasten, 25 maart 2012 Jeremia,31,31-34 en Johannes 12,20-33 Er staat in het Hebreeuws niet Er komt een tijd. Er staat: Zie de dagen komen woord van de Heer. Niet het sprookjesachtige van eens, ooit, maar meer een soort inbraak, inval. Je hoeft maar op te zien en dan merk je: de dagen komen. En niets en niemand kan dat tegenhouden woord van de Heer. Niet alleen met Israël, maar met het huis van Israël en van Juda een nieuw verbond. Dat huis van Israël bestaat in de dagen van Jeremia al bijna tweehonderd jaar niet meer. Alleen Juda, zeg Jeruzalem en omgeving, is nog over. Toch, ook als de mensen ontrouw zijn, blijft God trouw aan zijn eens gegeven woord. Jeremia spreekt van een nieuw verbond met vernieuwde mensen. De Heer grift zijn wet in hun hart en vergeeft hen grootmoedig hun misstappen. Het evangelie heeft het over de graankorrel die in de aarde moet vallen om nieuw leven voort te brengen. Dat gaat niet vanzelf, ook niet bij Jezus. Johannes plaatst die innerlijke strijd van Jezus in het grote kader 7

8 van het joodse feest, waarop Grieken geïnteresseerd naar Jezus vragen. De toenmalige grote wereld is er bij aanwezig. De grote aantrekkingskracht die van Jezus en zijn volgelingen uitging, is ook nu de wereld niet uit. Eigenlijk weten we diep in ons hart wat Gods droom is, dat koninkrijk Gods alleen moeten we daartoe leren los te laten te sterven aan onszelf. Palmzondag, 1 april 2012 Filippenzen 2,6-11 en Marcus 14,1-15,47 Vernederd en vermoord. Vandaag en de dagen die komen, zijn niet om uit te leggen. Ze dienen om ons te laten stilstaan. Paulus zegt: gehoorzaam geworden tot de dood. Over deze ontkende mens ontfermt God zich en Hij verheft Hem, geeft Hem een naam boven alle namen. Met Marcus tellen we de laatste dagen. Je houdt je hart vast. Telkens opnieuw maakt het verhaal ons tot getuige van iets waar geen woorden voor zijn. Eén week voor Pasen wordt Gods waarheid samengebald in het lijdensverhaal : wie goddelijk wil leven op aarde, moet de weg gaan van alle zaad. De Mensenzoon rijdt Jeruzalem binnen op een ezelsveulen, onder jubelende hosanna s trekt Hij zijn eigen dood tegemoet, ten einde toe trouw aan het Woord en de Belofte. Giotto: Voor dertig zilverlingen verraadt Judas Iskariot zijn meester Jezus aan de priesters. De priester in het rood is wellicht Kajafas, de hogepriester. Achter Judas staat Satan: in Lukas 22:3 staat dat Satan in Judus gevaren was. De twee priesters rechts lijken erg tevreden met de nieuwe situatie. Judas draagt een gele mantel. In de tijden van Giotto was geel de kleur van de jaloezie, en Judas was jaloers op de andere apostels. Giotto maakte dit fresco in de Arenakapel, ook bekend als de Scrovegni-kapel Op Palmzondag, bij het begin van de Goede Week, wordt de tweede collecte voor Broederlijk Delen gehouden. Frieda Claeys NB. afbeeldingen uit: Statenvertaling, Bijbelse kunst 8

9 Restauratie van een schilderij. Begin 2010 kreeg de St.-Pauluskerk het schilderij 'De Heilige Hyacinthus en de verschijning van O.L.V. van de paters Kapucijnen op de Ossemarkt in hun bezit. Een mooi geschenk voor onze kerk, maar een schilderij vol raadsels. De oorsprong van het werk en kunstenaar, waren niet gekend. Eén ding stond vast, op het schilderij werd een dominicaan afgebeeld. Was het de H. Dominicus zelf of zijn ordebroeder de H.Hyacinthus. Na een gefundeerde argumentatie van Pater R.Van Wassenhove o.p. waren we zeker dat het de H.Hyacinthus betrof. De H.Hyacinthus is één van de eerste leerlingen van Dominicus en brengt de orde naar Polen. Bij een aanval op een klooster wist Hyacinthus een kruisbeeld en Mariabeeld in veiligheid te brengen. Zo wordt Hyacinthus ook meestal afgebeeld. De H.Hyacinthus is patroonheilige van Polen. Wie schilderde het werk was een volgende vraag. Het tijdschrift Kunstschatten in franciscaans leven uit Leuven (1941), schreef het schilderij toe aan J.B.Trotti ( 1597). Dan gebeurt het ongelooflijke, ik mail naar de conservator van het stadsmuseum van Cremona in Italie, met de voor de restauratie vraag om enkele foto s van schilderijen door te sturen. De man vraagt net het omgekeerde, hij wil een afbeelding van ons schilderij. Het resultaat is er op minder dan 24 uur, ons schilderij is inderdaad een J.B.Trotti, een bijna identieke kopie hangt in Piacenza( Noord-Italië) in de San Giovanni de Canale kerk, een dominicanenkerk sinds

10 Met deze gegevens op zak contacteerde de kerkfabriek van Sint-Paulus diverse restauratie-ateliers. De uiteindelijke keuze viel op de Artesis hogeschool in Antwerpen. Nathalie Laquiere, verantwoordelijke voor het atelier en projectleider stelde drie van haar leerlingen aan om dit project als eindwerk voor hun rekening te nemen. Wij brachten met een aantal Sint-Paulus-vrienden in de maand december een bezoek aan het atelier en werden door Sarah Vandenbussche vakkundig rondgeleid. huidige toestand met alle zichtbare lacunes Sarah Vandenbussche, is 21 jaar en volgt sinds 2008 de opleiding Conservatie en restauratie, met specialisatie schilderkunst aan de Artesis hogeschool. In haar Master-jaar richt zij zich vooral tot de studie van schilderijlijsten en natuurlijk ook op de restauratie van en het onderzoek naar de Heilige Hyacinthus. De restauratie wordt uitgevoerd in samenwerking met Sarah Mievis, masterstudente en Heleen Vogels uit de 3de Bachelor. Er werd besloten over te gaan tot restauratie vanwege de sterk vergeelde vernis en de vele overschilderingen die de afbeelding minder duidelijk maakten en originele details verborgen hielden. Na reiniging werd het signatuur opnieuw leesbaar. mevr. Madeleine Manderyck met Sarah Vandenbussche 10

11 detailopname van de reiniging Een ander feit dat suggereert dat het werk oorspronkelijk uit Italië afkomstig is, zijn de horizontale craquelures (barsten) in de verf, die waarschijnlijk veroorzaakt zijn door het werk op te rollen voor zijn reis naar de lage landen. Voorlopig blijft het nog een mysterie waarom dit schilderij uit de late 16de eeuw in Antwerpen is terechtgekomen. Beste mogelijk dat de rijke bankiers- en handelaarfamilie Affaitadi afkomstig uit Cremona en hier werkzaam de invoerder was. Spijtig genoeg heeft het werk in zijn 400 jaren heel wat schade opgelopen, die in vroeger tijden rijkelijk overschilderd werd. Gedurende de rest van het jaar zullen alle gaten worden bijgevuld, en zal het doek in zijn volle glorie worden hersteld. Geïnteresseerden kunnen het werk bezoeken tijdens de opendeurdag 17 maart vanaf 10 uur in het Atelier Schilderkunst van de opleiding. (Blindestraat 9) Walter Geluyckens 11

12 Catherine Loodts COM-PASSIE 26 februari april 2012 Sint-Anna-ten-Drieënkerk, Linkeroever vrij toegankelijk elke zondagnamiddag van u tot u We worden dagelijks geconfronteerd met schokkende beelden. Sommige beelden gaan al heel lang mee, al zo n 2000 jaar: een man die door de Romeinen werd gekruisigd. Op ieder moment van de dag kijken miljoenen mensen ernaar op. Naar die ene figuur. En waarom? In directe confrontatie ermee voelen weinigen zich onverschillig. Iedereen wordt ergens geraakt. Artiesten blijven er zich op inspireren. Niemand kan immers buiten lijden en dood. Je kan ze proberen wegmoffelen, maar niet uitschakelen. Je er bewust mee confronteren, vraagt wel reële moed. Catherine Loodts heeft die moed opgebracht. In de tien schilderijen van haar cyclus Corps de compassion ( Lichaam van medelijden ) wordt de blik als het ware vernauwd, geconcentreerd, gefocust op één lichaam, of een deel ervan. Niets anders, behalve hier en daar een houten balk. Geen enkele verstrooiing. Naast het beeld kijk je de nacht in. Een voltreffer. Maar wat gebeurt er als je durft kijken? Je ziet het gevolg van een oneindig kwaad. Een niet te verbreken eenzaamheid. Geen voyeurisme, maar wel een pingpongeffect van het doek naar het eigen hart. Wie ben ik? Wat heb ik ermee te maken? De voorgestelde menselijke figuur is inderdaad microkosmos. De hele wereld is samengebald in een onttakelend lichaam. 12

13 Ook haar polyptiek Au pied de la croix ( Aan de voet van het kruis ) is te zien op deze tentoonstelling. Wellicht is de confrontatie hier nog harder. Apocalyptisch. Meedogenloos. Grote armoede. Röntgenfoto s. Spiegels. Velen bekruipt de bekoring zich af te keren, af te keuren. Deze tentoonstelling is zeer op haar plaats in een kerk in deze tijd van het jaar. Ze opent ogen en hart in deze passietijd. De titel compassie (ook al is het Antwerps dialect) is dan ook een uitstekende vertaling voor het Franse compassion wat we in net ABN vertalen als mededogen. 13

14 PAROCHIALE COÖRDINATIEKALENDER MAART 2012 do 01 20u00 Jaarvergadering Venerabelkapel in St.Pauluscrypte zo 04 10u30 2 de zondag van de vasten orgelmis 11u30 Doopviering Aretha Swennen zo 06 17u30 Vergadering St.Vincentiusvereniging op de pastorie zo 11 10u30 3 de zondag van de vasten koormis ma 12 18u00 Parochieraad in de St.Pauluscrypte di 13 19u00 Algemene vergadering St.Paulusvrienden (crypte) za 17 19u30 Mattheus-passie Organisatie Vocamuze zo 18 10u30 4 de zondag van de vasten orgelmis 16u30 17u30 Bijbelse reflectie Levende zorg in de Zoltjes Eucharistieviering voorgegaan door onze bisschop Monseigneur J. Bonny za 24 11u30 Huwelijksviering Kurt Maesen Veerle Claessens zo 25 10u30 5 de zondag van de vasten - orgelmis APRIL zo 01 10u30 Palmzondag Eucharstieviering en palmwijding 12u00 Doopviering Pauline Van de Vijverm ma 02 19u30 Kerkraad di 03 Schöpfung : organisatie Chorale Ceacilia wo 04 Schöpfung : organisatie Chorale Ceacilia do 05 19u00 Witte Donderdag Avonddienst met voetwassing vr 06 15u00 Goede Vrijdag Kruisweg en Kruisverering za 07 20u00 Paaswake in de St.Joriskerk zo 08 10u30 Pasen Eucharistieviering met uitvoering van de Krönungsmesse van W.A.Mozart door koor, soli en orkest za 14 14u30 Huwelijksviering Dimitri Vilela Amaral en Ornella Mandaglio zo 15 10u30 Orgelmis 14u00 Doopviering Len Cluytmans 15u00 Doopviering Cas Gabriëls zo 22 10u30 Orgelmis Erfgoeddag. zo 29 10u30 Orgelmis Verantwoordelijk uitgever: P. Scheelen, St.-Paulusstraat 22, Antwerpen Foto s: SP, St.Anna-ten-Drieën, W. Geluyckens, Statenbijbel 14