1/2. Staten-Generaal. Vergaderjaar Nr. 337 BRIEF VAN DE MINISTER VAN BUITENLANDSE ZAKEN

Transcriptie

1 Staten-Generaal 1/2 Vergaderjaar Nr (R 1542) Verdrag tussen het Koninkrijk der Nederlanden en Hongarije inzake betaalde beroepswerkzaamheden of commerciële werkzaamheden van gezinsleden van personeel van diplomatieke vertegenwoordigingen, consulaire posten en permanente vertegenwoordigingen in beide landen; Boedapest, 16 september 1994 en 19 januari 1995 Nr. 1 BRIEF VAN DE MINISTER VAN BUITENLANDSE ZAKEN Aan de Voorzitters van de Eerste en van de Tweede Kamer der Staten-Generaal s-gravenhage, 15 augustus 1995 Ter griffie van de Eerste en van de Tweede Kamer der Staten-Generaal ontvangen op 30 augustus De wens dat het verdrag aan de uitdrukkelijke goedkeuring van de Staten-Generaal wordt onderworpen kan door of namens een van de Kamers of door ten minste vijftien leden van de Eerste Kamer dan wel dertig leden van de Tweede Kamer of door de Gevolmachtigde Ministers van de Nederlandse Antillen onderscheidenlijk van Aruba te kennen worden gegeven uiterlijk op 29 september Overeenkomstig het bepaalde in artikel 2, eerste en tweede lid, en artikel 5, eerste en tweede lid, van de Rijkswet goedkeuring en bekendmaking verdragen, de Raad van State van het Koninkrijk gehoord, heb ik de eer U hierbij ter stilzwijgende goedkeuring over te leggen het op 16 september 1994 en 19 januari 1995 te Boedapest tot stand gekomen Verdrag tussen het Koninkrijk der Nederlanden en Hongarije inzake betaalde beroepswerkzaamheden of commerciële werkzaamheden van gezinsleden van personeel van diplomatieke vertegenwoordigingen, consulaire posten en permanente vertegenwoordigingen in beide landen (Trb. 1995, 131). 1 Een toelichtende nota bij dit verdrag treft U eveneens hierbij aan. De goedkeuring wordt voor het gehele Koninkrijk gevraagd. Aan de Gouverneurs van de Nederlandse Antillen en van Aruba is verzocht hogergenoemde stukken op 30 augustus 1995 over te leggen aan de Staten van de Nederlandse Antillen en de Staten van Aruba. De Gevolmachtigde Ministers van de Nederlandse Antillen en van Aruba zijn van deze overlegging in kennis gesteld. De Minister van Buitenlandse Zaken, H. A. F. M. O. van Mierlo 1 Ter inzage gelegd bij de afdeling Parlementaire Documentatie. S-IZ S-AFE S-W 5K2256 ISSN Sdu Uitgeverij Plantijnstraat s-gravenhage 1995 Staten-Generaal, vergaderjaar , (R 1542), nrs. 337 en 1 1

2 TOELICHTENDE NOTA Algemeen In verschillende landen doet zich sinds het midden van de jaren tachtig de noodzaak gevoelen inwonende gezinsleden van in het buitenland werkzame diplomatieke en beroepsconsulaire ambtenaren in staat te stellen betaalde werkzaamheden te verrichten. Het betreft de inwonende gezinsleden van diplomatieke en beroepsconsulaire ambtenaren en van leden van het administratieve, het technische en het bedienend personeel van diplomatieke, beroepsconsulaire en permanente vertegenwoordigingen in het buitenland. De partners van deze ambtenaren hebben er steeds meer behoefte aan, een eigen loopbaan voort te zetten en zulks veelal door het verrichten van betaalde werkzaamheden buiten de diplomatieke sfeer. Indien de mogelijkheid bestaat om aan deze behoefte tegemoet te komen, wordt gemeend dat dat mede kan bijdragen tot een optimaal functioneren van de ambtenaar zelf. Aangezien echter de genoemde gezinsleden door het verrichten van betaalde werkzaamheden buiten het diplomatieke kader zullen optreden, dienen de gevolgen hiervan voor de diplomatieke voorrechten en immuniteiten die zij genieten, te worden geregeld. Dientengevolge moeten met de desbetreffende landen verdragen worden gesloten teneinde het verrichten van deze werkzaamheden mogelijk te maken. Nadat reeds eerder met de Verenigde Staten op 23 juni 1986 te s-gravenhage (Trb. 1986, 95), met Canada op 1 mei 1991 te s-gravenhage (Trb. 1991, 86) en met Venezuela op 14 februari 1995 verdragen over de tewerkstelling van gezinsleden van het diplomatieke en consulaire personeel tot stand konden worden gebracht, ligt nu een dergelijk verdrag met Hongarije ter goedkeuring voor. Er worden momenteel overigens met meerdere landen onderhandelingen gevoerd over soortgelijke verdragen. Deze onderhandelingen lopen niet synchroon; elk land heeft een eigen specifieke situatie, wetgeving, eigen specifieke opvattingen en wensen. In dit kader dient er tevens op te worden gewezen dat het niet is toegestaan aan gezinsleden van buitenlandse diplomatieke of beroepsconsulaire ambtenaren van staten waarmee zodanige verdragen niet zijn gesloten, in het Koninkrijk betaalde werkzaamheden te verrichten. Op grond van de EG-regelgeving geldt deze beperking niet voor burgers uit de EU-lid-staten. Dit verdrag heeft een reciproque karakter: enerzijds worden de gezinsleden van de diplomatieke of beroepsconsulaire ambtenaar «en poste» in de gelegenheid gesteld in het land waarin deze ambtenaar is geplaatst betaalde werkzaamheden te verrichten, anderzijds zal aan de inwonende gezinsleden van hier te lande geplaatste Hongaarse diplomatieke en consulaire ambtenaren toegang tot de arbeidsmarkt hier te lande worden gegeven. De gevolgen voor de arbeidsmarkt zullen overigens zeer gering zijn. Het verdrag dient dus primair als een wederzijdse werkvergunning voor de doelgroep, met op zij zetten van de in de twee betrokken staten van kracht zijnde wetgeving inzake tewerkstelling buitenlandse werknemers. Voor het overige moet de wetgeving in de ontvangende staat, behoudens hierna te noemen uitzonderingen, worden gerespecteerd voor wat betreft de werkzaamheden. Artikelsgewijze toelichting Toestemming om betaalde werkzaamheden te verrichten (punt 1 van de briefwisseling) De formulering van deze bepaling benadrukt dat toestemming tot het verrichten van betaalde werkzaamheden door inwonende gezinsleden slechts op basis van wederkerigheid wordt verleend. Deze bepaling is Staten-Generaal, vergaderjaar , (R 1542), nrs. 337 en 1 2

3 bovendien van belang om te verzekeren dat die gezinsleden, voor wat betreft het in aanmerking komen voor werkzaamheden, niet ten achter worden gesteld bij de eigen ingezetenen van het land van tewerkstelling. Er kan echter op worden gewezen dat de werkende partners zich in vergelijking met overige vreemdelingen en eveneens met ingezeten Nederlanders in een betere concurrentiepositie bevinden. Immers, deze partners zullen in tegenstelling tot vreemdelingen uit niet-eu-lid-staten geen tewerkstellingsvergunning nodig hebben (hetgeen eveneens geldt voor werkende kinderen), terwijl zij bovendien in tegenstelling tot burgers uit zowel EU- als niet-eu-lid-staten en tevens in tegenstelling tot Nederlanders, niet verzekerd zullen zijn ingevolge de zogenaamde volksverzekeringen, zodat zij en hun werkgevers geen premies ingevolge die verzekeringen zullen dienen af te dragen (hetgeen niet geldt voor de werkende kinderen). Definities (punt 2) Om in aanmerking te komen voor de toestemming om krachtens dit verdrag werkzaamheden te verrichten, wordt als voorwaarde gesteld dat het gezinslid van de betrokken buitenlandse diplomatieke of consulaire ambtenaar als inwonend gezinslid kan worden aangemerkt. Hiermee is aangesloten bij de terminologie in het op 18 april 1961 te Wenen tot stand gekomen Verdrag van Wenen inzake diplomatiek verkeer (Trb. 1962, 101) en het op 24 april 1963 te Wenen tot stand gekomen Verdrag van Wenen inzake consulaire betrekkingen (Trb. 1965, 40). De verdragen geven aan deze term geen nadere inhoud. In de statenpraktijk zijn tussen de zendstaten en ontvangende staten van diplomatieke en consulaire vertegenwoordigingen langzamerhand nadere afspraken gegroeid over de vraag welke personen nog wel en welke niet meer als inwonende gezinsleden kunnen worden beschouwd. Onder deze term vallen met name de (al dan niet gehuwde) partners, de studerende kinderen tot en met 25 jaar en die kinderen die niet zelfstandig in hun levensonderhoud kunnen voorzien. Procedure (punt 3) Alvorens de werkzaamheden aan te vangen of van werkzaamheden te wisselen, zal door de betreffende buitenlandse vertegenwoordiging aan het Ministerie van Buitenlandse Zaken van de ontvangende staat toestemming moeten worden gevraagd. Daartoe dient de betrokken buitenlandse vertegenwoordiging alle relevante gegevens aan het betrokken ministerie mede te delen. Daartoe is ook bij het Nederlandse Ministerie van Buitenlandse Zaken een centraal registratiepunt ingesteld aangezien begin en einde van een plaatsing in het Koninkrijk van de buitenlandse ambtenaar tot wiens gezin het werkende gezinslid behoort, slechts aan dit ministerie bekend is. Strafrechtelijke immuniteit (punt 4) Krachtens artikel 31, eerste lid, juncto artikel 37, eerste en tweede lid, van het genoemde Verdrag van Wenen genieten inwonende gezinsleden van diplomatieke ambtenaren en van leden van het administratieve en technische personeel immuniteit ten aanzien van de strafrechtelijke rechtsmacht van de ontvangende staat. De werkzaamheden die ingevolge onderhavig verdrag kunnen worden verricht vallen buiten het diplomatieke kader. Het wordt derhalve onjuist geacht deze immuniteit volledig te handhaven met betrekking tot die werkzaamheden. In dit licht is deze bepaling overeengekomen die de mogelijkheid geeft tot het opheffen van deze strafrechtelijke immuniteit in geval van een strafbaar feit gepleegd bij het verrichten van werkzaamheden ingevolge onderhavig verdrag. De Staten-Generaal, vergaderjaar , (R 1542), nrs. 337 en 1 3

4 zendstaat behoudt hierbij een zekere mate van discretie die verband houdt met het belang van de zendstaat bij het onbelemmerd en onafhankelijk functioneren van de uitgezonden ambtenaar. De regeling laat daarom toe, dat de zendstaat, na ernstige overweging van de betrokken belangen, besluit de immuniteit niet op te heffen. Het afstand doen van immuniteit van rechtsmacht ten aanzien van strafrechtelijke procedures wordt niet geacht in te houden het afstand doen van immuniteit ten aanzien van de tenuitvoerlegging van het veroordelend vonnis. Daarvoor is een afzonderlijk afstand doen van immuniteit noodzakelijk. Het hier gemaakte onderscheid tussen rechtspraak en executie is in het volkenrecht algemeen aanvaard. Civielrechtelijke en administratiefrechtelijke immuniteit (punt 5) Krachtens artikel 31, eerste lid, onder c, juncto artikel 37, eerste en tweede lid, van genoemd Verdrag van Wenen genieten inwonende gezinsleden van het diplomatieke personeel met betrekking tot handelingen verricht in de vervulling van hun dienstbetrekking of bedrijfsvoering, geen immuniteit ten aanzien van de civielrechtelijke en administratiefrechtelijke jurisdictie van de ontvangende staat. Zo zal een gezinslid ter zake van een rechtszaak betrekking hebbende op zijn werkzaamheden voor de rechter van de ontvangende staat moeten verschijnen. Overigens zijn de betrokken gezinsleden uiteraard gehouden aan alle wettelijke voorschriften in de ontvangende staat te voldoen, die voortvloeien uit de dienstbetrekking, de bedrijfsvoering of andere werkzaamheden, zoals bijvoorbeeld diploma-eisen, leeftijdsgrenzen en inschrijving in het handelsregister. Belasting en sociale zekerheid (punt 6) Deze bepaling regelt, dat de normale belastingprivileges voor diplomatiek en consulair personeel zich niet mede uitstrekken tot de sfeer van de beroeps- of bedrijfswerkzaamheden van hun gezinsleden. Overigens stemt punt 6.a. overeen met de bestaande Nederlandse wetgeving op dit gebied. Het doel van deze bepaling is tevens te voorkomen dat het verrichten van werkzaamheden door gezinsleden zonder meer leidt tot het totaal vervallen van diplomatieke en consulaire belastingvrijstellingen buiten de sfeer van deze werkzaamheden. Krachtens artikel 37, eerste en tweede lid, van het Verdrag van Wenen inzake diplomatiek verkeer zijn onder meer inwonende gezinsleden van diplomatieke ambtenaren en van het administratieve en technische personeel in beginsel vrijgesteld van de sociale verzekeringswetgeving van de ontvangende staat. Deze situatie verandert zodra zij werkzaamheden verrichten, die niet inhouden voor de zendstaat verrichte diensten. Voor de situatie in Nederland betekent dit, dat deze personen zonder uitzondering verzekeringsplichtig en premieplichtig zijn krachtens de volksverzekeringen (AOW, AWW, AKW, AWBZ en AAW). Datzelfde geldt voor de werknemersverzekeringen (WW, ZW, WAO en eventueel Zfw), indien die werkzaamheden in loondienst worden verricht. Ten aanzien van werkende gezinsleden van beroepsconsulaire ambtenaren zal de Nederlandse sociale zekerheidswetgeving op eendere wijze van toepassing zijn. Niet van toepassing zijn van bepaalde wetten van de ontvangende staat (punt 7) De strekking van deze bepaling is dat de voor vreemdelingen in het algemeen geldende wettelijke bepalingen van de ontvangende staat inzake toelating, verblijf en het verrichten van arbeid niet van toepassing Staten-Generaal, vergaderjaar , (R 1542), nrs. 337 en 1 4

5 zijn op de gezinsleden die krachtens dit verdrag werkzaamheden verrichten. Zo zullen zij niet op grond van wettelijke bepalingen ter zake van het verrichten van arbeid door vreemdelingen vergunningsplichtig zijn. Wel blijven ten aanzien van de betrokken gezinsleden wettelijke regelingen van kracht betreffende de benoembaarheid van vreemdelingen in de openbare dienst. Het feit dat zij uitgesloten zijn van toepassing van wettelijke bepalingen inzake toelating en verblijf van vreemdelingen betekent voor de situatie in Nederland onder andere dat hun registratie in handen van het Ministerie van Buitenlandse Zaken blijft en dat zij niet in het bezit van een vergunning tot verblijf behoeven te zijn. In punt 7 onder b, staat dat de wettelijke bepalingen inzake toelating en verblijf van vreemdelingen niet van toepassing zijn op gezinsleden «die arbeid hebben aanvaard... in overeenstemming met dit verdrag». In samenhang met punt 8, onder a en onder b, volgt hieruit dat de wettelijke bepalingen inzake toelating en verblijf niet van toepassing zijn zolang het gezinslid toestemming heeft om deze werkzaamheden te verrichten. Deze toestemming vervalt aan het einde van de plaatsing van de diplomatieke of consulaire ambtenaar, zodat betrokkene op die grond dan niet meer is uitgezonderd van de toepassing van de wettelijke bepalingen inzake toelating en verblijf van vreemdelingen. Einde van de werkzaamheden (punt 8) De strekking van deze bepaling is dat ten gevolge van de beëindiging van de plaatsing van de ambtenaar van de zendstaat, de toestemming om krachtens dit verdrag betaalde werkzaamheden te verrichten in de ontvangende staat vervalt. Vervolgens is, teneinde te voorkomen dat de werkende gezinsleden op het moment van de overplaatsing van de ambtenaar tot wiens gezin zij behoren, zijn gebonden aan een termijn van opzegging die hen zou verplichten langer dan deze ambtenaar zelf in de ontvangende staat te blijven, bepaald dat de arbeidsrechtelijke verhouding zonder voorafgaande opzegging door overplaatsing van de ambtenaar tot wiens gezin de werknemer behoort, zal zijn beëindigd. Gedacht wordt aan het hanteren van een zogenaamde «diplomatieke clausule» in de relatie tussen de werkgever en het betrokken gezinslid. Hierdoor wordt bereikt dat met het verval van de toestemming krachtens het eerste lid tevens deze arbeidsrechtelijke verhouding ophoudt te bestaan. Voorkomen dient te worden dat werkende gezinsleden op grond van hun verblijf en werkzaamheden krachtens dit verdrag aanspraak kunnen maken op een verblijfstitel of een tijdelijke of permanente vergunning om arbeid te mogen verrichten in de ontvangende staat na beëindiging van de plaatsing van de ambtenaar tot wiens gezin zij behoren. Om die reden zal een aanvraag om toelating tot de arbeidsmarkt, ingediend na het einde van de toestemming krachtens dit verdrag, in Nederland worden beschouwd als afkomstig van iemand die niet eerder rechtmatig in de zin van de Wet arbeid buitenlandse werknemers in Nederland arbeid heeft verricht. Koninkrijkspositie Het verdrag zal voor het gehele Koninkrijk gelden. Derhalve is in de notawisseling geen bepaling inzake de uitbreiding van de gelding opgenomen, zoals bij de reeds tot stand gekomen soortgelijke verdragen wel het geval was. De Minister van Buitenlandse Zaken a.i., J. J. C. Voorhoeve Staten-Generaal, vergaderjaar , (R 1542), nrs. 337 en 1 5