Uitbreidingsles 3a Zuster Jeanne Devos

Transcriptie

1 Uitbreidingsles 3a Zuster Jeanne Devos 3 Deze les sluit aan bij kernles 3 uit het thema Verantwoordelijkheid en engagement TvH 6. Belangrijke opmerkingen vooraf: Deze les werd uitgewerkt als een uitbreidingsles bij kernles 3 Alfred Nobel en de Nobelprijs voor de vrede uit het thema Verantwoordelijkheid en engagement (p. 521). Als je onvoldoende tijd hebt om deze les als uitbreidingsles volledig te geven dan kun je in kernles 3 wat verschuivingen aanbrengen. Een voorstel: je geeft kernles 3 Alfred Nobel en de Nobelprijs voor de vrede tot aan het onderdeel Amnesty International. Je laat het onderdeel over Amnesty International en de briefschrijfactie wegvallen en je vervangt dat door aandacht te besteden aan de figuur zuster Jeanne Devos (zie bijgevoegd voorstel). Als de kinderen op je school vorig jaar met Tuin van Heden hebben gewerkt in het 5e leerjaar, dan kennen zij zuster Devos al uit het thema Bewogen worden en in beweging komen (kernles 4, handleiding TvH 5 vanaf p. 169, werkschrift TvH 5, p. 23). Vraag eventueel bij je collega van het 5e leerjaar wat reeds aan bod kwam. KERN De kinderen: lezen of horen in getuigenissen van geëngageerde mensen wat hen beweegt: verontwaardiging, protest, gevoeligheid voor iets, innerlijke dwang, morele wet,... ontdekken dat engagement weerstand en ontgoocheling kan teweegbrengen, zowel bij zichzelf als bij anderen. ontdekken dat elk engagement in christelijk perspectief een vorm van zelfgave inhoudt. bespreken met elkaar een genuanceerd waardeoordeel over zulke engagementen. LEERMIDDELEN Door de leerkracht te voorzien: een cd-speler voor ieder kind een strookje papier voor ieder kind een kopie van het werkblad Een geëngageerde zuster kleefband In de handleiding: achtergrondinformatie over zuster Jeanne Devos In de handleiding TvH 6 de tekst en muziek van het themalied, p

2 In het lesboek: Ten volle, p Op de cd: het themalied Ten volle, cd 2, nr. 5 en 6 In de prentenset: het themabeeld Zelfgave (Felix De Boeck) 2

3 Vooraf Lees de achtergrondinformatie over zuster Jeanne Devos. Raadpleeg eventueel op het internet recente artikels die over haar verschenen zijn. Zij werd immers de afgelopen tijd door heel wat Vlaamse kranten, tijdschriften en nieuwszenders geïnterviewd. Op de officiële website van de Nobelprijs van de vrede vind je meer informatie over de nominatieprocedure, lijst van winnaars, speeches, lezingen van winnaars e.d. ( Hang het themabeeld op een goed zichtbare plaats in de klas Het themalied Ten volle De kinderen nemen hun lesboek op p. 73. Zing met hen de eerste drie strofen en het refrein van het themalied. Refrein: Er is altijd wel iemand, die alles op zich neemt. Da s fijn voor alle and ren, dat vind je vast niet vreemd. Gelijk wie zich voor and ren ten volle engageert, die mag er vanop aan: dat wordt heel erg gewaardeerd. Strofe 1: Wie kiest voor verantwoordelijkheid en voor engagement, die heeft het soms wel moeilijk, dat is je vast bekend. Je kan maar echt voluit gaan als je kracht vindt en veel moed in jezelf of in de ander, ook geloven doet soms goed! Strofe 2: Een uitvinder als Nobel wist wat kon met dynamiet, maar dat het ook gevaarlijk was, vergat hij zeker niet. Hij nam z n verantwoord lijkheid en schonk daarom zijn geld als beloning voor wie goed doet in de wereld, want dat telt. Strofe 3: Voor vrede in de wereld wordt er al heel wat gedaan door geëngageerde mensen die in de bres gaan staan. Dat vraagt om een beloning, vandaar de Nobelprijs. Al die winnaars zijn een voorbeeld, k vind dat echt bijzonder wijs! Zuster Jeanne Devos, een vrouw uit duizend Wijs de kinderen er op dat recent een Vlaming genomineerd werd voor de Nobelprijs van de vrede: zuster Jeanne Devos. Zij werd, samen met 999 andere vrouwen die zich overal in de wereld inzetten, genomineerd. Vraag of er kinderen zijn die dit vernomen hebben via de media of op een andere manier. Indien dit zo is, laat hen dan vertellen. Anders vertel je zelf over zuster Devos en haar werk in Mumbai, India. Je kunt daarbij gebruik maken van de achtergrondinformatie bij deze les. Na het verhaal laat je de kinderen spontaan reageren. Het werkblad Een geëngageerde zuster Deel de kopieën van de werkbladen uit en vraag de kinderen om ze in te vullen. Het werkblad is op dezelfde manier opgebouwd als het werkblad op p. 62 3

4 in hun werkschrift. Op die manier kunnen de kinderen nog eens stil staan bij de vraag wat engagement precies inhoudt. Bespreek met de kinderen het werkblad. Een mogelijke oplossing: Zuster Jeanne Devos Zij zet zich in voor... Dienstmeisjes (kinderen en vrouwen) die weinig rechten hebben in India en die er vaak als slaven moeten werken Zij engageert zich verontwaardiging vanuit... protest (kruis één of meer gevoeligheid voor onrecht antwoorden aan) innerlijke dwang een eigen aanvoelen van goed en kwaad haar roeping als zuster; leven zoals Jezus dat ons heeft voorgedaan met aandacht voor de zwakkeren van de samenleving Dat haar engagement niet altijd vanzelf gaat, blijkt uit... Het feit dat men probeert om het leven van haar of haar medewerkers zuur te maken door haar bv. te beschuldigen van drugshandel, het intrekken van haar verblijfsvergunning... m.a.w. door haar en haar medewerkers zwart te maken Om haar engagement de kleine en grotere successen die zij en haar vol te houden, haalt medewerkers boeken zij kracht uit... het feit dat hun inzet toch regelmatig loont haar geloof; haar roeping Filosofisch gesprek Ga met de kinderen in een kring zetten en start een filosofisch gesprek over de vragen die het verhaal van zuster Devos maar ook de verhalen en getuigenissen uit de vorige lessen opgeroepen hebben. De bedoeling van het filosofisch gesprek is om kinderen zelf te laten nadenken en reageren op open vragen. Mogelijke vragen daarbij zijn: Wat vind je ervan dat mensen hun familie en land verlaten om zich te engageren voor mensen ver weg? Wat vind je van de uitspraak: Zo n inzet voor anderen helpt niet veel, het is een druppel op een hete plaat? Kan je niet beter mensen hier in eigen land helpen i.p.v. die mensen ver weg? Waarom wel/niet? Welke vormen van engagement ken je nog? Geld geven, spullen inzamelen... Welke vorm van engagement spreekt jou aan? Kun je je ook helemaal niet engageren? Wat kunnen redenen zijn dat mensen zich helemaal niet engageren? Waarom zou zuster Devos samen met die 999 andere vrouwen de Nobelprijs voor de vrede verdienen?... 4

5 TIP In plaats van met open vragen te werken, kun je de kinderen ook zelf het onderwerp van het filosofisch gesprek laten bepalen. Voorwaarde is wel dat het over verantwoordelijkheid en engagement gaat. Het themabeeld De zelfgave Wijs op de prent van het themabeeld en laat de kinderen in eigen woorden vertellen wat de prent wil zeggen. De open handen wijzen op mensen die zich ten dienste stellen van anderen, jezelf geven aan anderen... Deel de strookjes papier uit en vraag de kinderen om één aspect dat hen getroffen heeft in deze les, in stilte op te schrijven. Afsluiting Laat de kinderen één voor één voorlezen wat zij op het strookje geschreven hebben en vraag hen daarna om de strookjes rond het themabeeld te hangen. TIP Volg samen met de kinderen in de actualiteit wie uiteindelijk de Nobelprijs voor de Vrede ontvangt. Op vrijdag 7 oktober wordt de winnaar bekend gemaakt, op 10 december wordt de prijs officieel uitgereikt. 5

6 Achtergrondinformatie Zuster Jeanne Devos Duizend vrouwen uit de hele wereld worden dit jaar samen voorgedragen voor de Nobelprijs voor de Vrede. Onder hen is ook de Belgische zuster Jeanne Devos, die al tientallen jaren in de Indiase stad Mumbai (het vroegere Bombay) werkt. Het initiatief ontstond in Zwitserland en het idee komt van dr. Ruth-Gaby Vermot-Mangold, lid van het Zwitsers parlement en van de Raad van Europa. Tijdens haar vele reizen kwam ze in contact met veel vrouwen die zich op allerlei manieren en niveau s inzetten voor de vrede. De lijst met namen werd eind juni bekendgemaakt. Ook de Belgische zuster Jeanne Devos werd door het internationaal team geselecteerd voor het project vredesvrouwen. De Nobelprijs, die sinds 1901 wordt toegekend, is tot nog toe slechts door twaalf vrouwen gewonnen. Wie is zuster Jeanne Devos? Jeanne Devos werd geboren in Ze groeide op in het landelijke Kortenaken in een gezin met negen kinderen. Jeanne trad in 1961 binnen bij de zusters van de Jacht in Heverlee. Na een opleiding tot orthopedagoge trok zuster Jeanne naar de Indiase stad Madras, waar ze zich aan het dovenonderwijs zou wijden. In 1985 stichtte ze de nationale beweging van huispersoneel (National Domestic Worker Movement). Die beweging is nu actief in achttien Indiase deelstaten, ze klaagt het misbruik aan van dienstbodes en bepleit een wettelijk statuut voor de talloze in de illegaliteit levende dienstmeisjes. Dankzij de inzet van zuster Jeanne Devos kunnen kinderen naar school en worden vrouwen uit de prostitutie gehaald. Op de vraag of zij een Vlaamse moeder Theresa is antwoordt ze dat ze zo niet wil genoemd worden omdat zij enerzijds veel respect heeft voor het werk van moeder Theresa maar ook omdat zij kritischer en anders te werk gaat dan moeder Theresa. Zij stelt ook structuren en wetten in vraag en probeert via wetgeving iets te doen. Eén van haar verwezenlijkingen: in 3 Indiase staten is er nu een wetgeving om het minimumloon van huispersoneel vast te leggen. Dat de problemen m.b.t. huispersoneel sowieso officieel ter sprake worden gebracht is al een overwinning. Ze vertelde ook dat de officiële instanties proberen om haar en haar medewerkers hetzij in diskrediet te brengen (vb vals beschuldigen van drugshandel) of het leven moeilijk te maken (vb intrekken van verblijfsvergunningen). Zuster Devos werd in eigen land al eerder onderscheiden: zij werd in 2000 eredoctor aan de K.U. Leuven en in datzelfde jaar kreeg zij de Vredesprijs van Kerk en Leven. 6

7 Een geëngageerde zuster 3 Zuster Jeanne Devos Zij zet zich in voor... Zij engageert zich vanuit... (kruis één of meer antwoorden aan) verontwaardiging protest gevoeligheid voor innerlijke dwang een eigen aanvoelen van goed en kwaad Dat haar engagement niet altijd vanzelf gaat, blijkt uit... Om haar engagement vol te houden, haalt zij kracht uit...