MITIGATIEPLAN LEVENDBARENDE HAGEDIS SPORTPARK DE KROMME STEEG

Transcriptie

1 MITIGATIEPLAN LEVENDBARENDE HAGEDIS SPORTPARK DE KROMME STEEG GEMEENTE VALKENBURG AAN DE GEUL 14 maart :0.1 - Definitief B

2 Inhoud 1 Inleiding Inleiding Inrichtingsschets planlocatie Habitateisen Levenbarende hagedis Soortenstandaard Dienst Regelingen (ministerie van EL&I) 5 2 Maatregelen Kromme Steeg Maatregelen uit ontwerpschets Aanvullende inrichtingsadviezen Algemene voorwaarden Garantie gunstige staat van instandhouding Conclusie Flora-en faunawet 9 Bijlage 1 Inrichtingsschets met aanvullingen :0.1 - Definitief ARCADIS 1

3 1 Inleiding HOOFDSTUK 1.1 INLEIDING De Beheerstichting Schutterslocatie Houthem-Valkenburg heeft het voornemen om een schietmast met kogelvanger op een gedeelte van het sportcomplex De Kromme Steeg aan de Putweg in Houthem op te richten. Vanwege de hoogte van de kogelvanger (18,3 meter) is het noodzakelijk het bestemmingsplan op dit punt aan te passen. Foto 1 Globale begrenzing planlocatie Op onderstaande luchtfoto is de planlocatie afgebeeld. N Om het bestemmingsplan aangepast te krijgen was het noodzakelijk om een ecologisch onderzoek uit te voeren. ARCADIS heeft eind 2011 dit onderzoek uitgevoerd en de resultaten ervan gerapporteerd (ARCADIS kenmerk: :0.2, ) :0.1 - Definitief ARCADIS 2

4 Uit het onderzoek is geconcludeerd dat: De planlocatie geschikt is als leefgebied voor in de omgeving voorkomende soorten Levendbarende hagedis en Hazelworm (NHGL, 2009). Ondanks de beperkte omvang kan de planlocatie dienst doen als onderdeel van leefgebied en als onderdeel van een migratieroute langs het sportveld. Binnen de locatie is afdoende dekking aanwezig en er zijn opwarmplekken en schuilgelegenheid. Een negatief effect op een reptielensoort kan op voorhand niet uitgesloten worden, zij het dat effecten wel beperkt zijn. De ingreep kan daardoor mogelijk leiden tot een wetsovertreding (Artikel 9 en 11 Ffwet). Er zijn in de quickscanrapportage twee opties voorgesteld om zodoende een wetsovertreding te kunnen voorkomen. Optie 1 De eerste betreft het laten uitvoeren van een veldecologisch onderzoek in de periode maartoktober van 2012 (op zijn vroegst). Als daaruit blijkt dat er reptielen zitten dienen er maatregelen getroffen te worden om het leefgebied te behouden en individuen niet te verstoren. Als er geen reptielen zitten hoeven er geen specifieke maatregelen getroffen te worden. Optie 2 Vanwege de beperkte omvang van het aanwezige geschikte biotoop kan er ook van uit worden gegaan dat de planlocatie onderdeel is van leefgebied. Door vervolgens in het plan rekening te houden met het behoud en ontwikkeling van geschikt biotoop kan verstoring van reptielen worden voorkomen. Bij optie 2 wordt geadviseerd om een goedgekeurde Gedragscode (bijvoorbeeld de Gedragscode Ruimtelijke ordening en inrichting van gemeenten) te hanteren. Advies op basis van twee bovenstaande opties Vanwege de beperkte omvang van de planlocatie en het bestaande voornemen om een deel van het plangebied een groene invulling te geven adviseren wij om mitigerende maatregelen te treffen om zodoende geen individuen onnodig te verstoren en afdoende geschikt biotoop aan te bieden binnen het plangebied. Hiermee kunnen negatieve effecten op reptielen (Levendbarende hagedis en Hazelworm) afdoende voorkomen worden en is aanvullend onderzoek niet noodzakelijk. De maatregelen passen ons inziens gemakkelijk in de voorgenomen inrichting en behoeven geen drastische wijzigingen tot gevolg te hebben. De te treffen maatregelen zijn met name gericht op ontwikkeling en behoud van leefgebied voor Levendbarende hagedis, omdat er geen optimaal ontwikkeld leefgebied (qua kwaliteit en oppervlakte) voor Hazelworm in de huidige situatie aanwezig is. De soort is wel bekend uit de omgeving, waar groot aaneengesloten habitat aanwezig is. De soort kan de planlocatie sporadisch aandoen om te foerageren Door het treffen van mitigerende maatregelen wordt voorkomen dat er negatieve effecten optreden en daarmee wordt de kans op overtredingen van verbodsbepalingen voorkomen :0.1 - Definitief ARCADIS 3

5 1.1.1 INRICHTINGSSCHETS PLANLOCATIE Door de Gemeente Valkenburg aan de Geul is een inrichtingsschets aangereikt, zie afbeelding 1. De inrichting voorziet in behoud van bestaande vegetatie (bomen en struiken) en in nieuwe aanplant van bomen (met name aan de noordoostkant). Het gehele terrein, met uitzondering van de zuidkant (verhard deel tussen tennisveld en schietterrein), wordt afgeschermd met een meidoornhaag. In de bestaande vegetatiestructuur (bomen en struiken) zijn twee zithoeken beoogd; een zithoek met zicht op het tennisveld en een zithoek met zicht op de schietboom. Een slingerpaadje zorgt voor een doorloop van tennisveld naar schietterrein. Uit het schetsontwerp is niet af te leiden welke verhardingsmaterialen gebruikt worden en hoe de overige, niet te verharden, delen ingericht worden. Ook de hoogte van de te planten meidoornhaag wordt niet duidelijk uit de schets, evenals de soort bomen die aangeplant worden. Het hekwerk wordt 1,5 meter hoog, wat zou betekenen dat ook de haag die hoogte gaat krijgen. De open delen zullen als gras/gazon worden ingericht en beheerd. Afbeelding 1 Ontwerpschets Schietterrein (aangeleverd door de Gemeente) HABITATEISEN LEVENBARENDE HAGEDIS Beschrijving habitat Levendbarende hagedissen komen in diverse habitats voor. De soort heeft op en in de directe nabijheid van de planlocatie de beschikking uit open en meer gesloten bosgebieden, met braamstruweel of anderzijds laagblijvende vegetatierijke bosranden, bezonde en kruidenrijke taluds van de Geul en schrale vegetatiestroken verspreidt in de omgeving. De soort is afhankelijk van structuurrijk habitat met zon beschenen en snel opwarmende plekken in de nabijheid van dekkingsmogelijkheden, om zich te kunnen beschermen tegen predatie en uitdroging :0.1 - Definitief ARCADIS 4

6 Levendbarende hagedissen zijn meestal vanaf maart al actief (soms februari). Paring vindt plaats vanaf april tot en met juni en de jongen worden half juli tot begin augustus geboren. De soort gaat vanaf half oktober, afhankelijk van de temperatuur in winterslaap. Levendbarende hagedissen zijn gebaat bij een structuurrijk landschap met veel dekkingsmogelijkheden, omdat de soort een groot aantal predatoren kent; vooral roofvogels, fazanten, wild zwijn, egels, bunzing, hermelijn en wezel. Huiskat en loslopende kippen vormen ook een dreiging voor de soort. Jonge dieren vallen veelal ten prooi aan lijsterachtigen (Merel, Zanglijster), kikkers en padden. Functionele leefomgeving Het range van hun leefgebied is doorgaans beperkt tot enkele tientallen vierkante meters tot ruim 500m². Dit staat nauw in verband met de lokale populatiestructuur. Specifieke migratieroutes heeft de soort niet, maar hij is wel min of meer gebonden aan vegetatiegrenzen die voor de oriëntatie zorgen. Het succes van de voortplantingsplaats hangt sterk af van de samenhang van de omgeving. Populatiegrootte en dispersie Levendbarende hagedissen leven in netwerkpopulaties die maximaal bestaan uit zo n 500 adulte dieren. De populatie is vooral opgebouwd uit meerdere kleine deelpopulaties verspreidt over onderlinge afstanden tot 1 km (indien met elkaar verbonden).verplaatsing van dieren vindt tot maximaal 2 km per jaar plaats, langs bosranden en open mantelzones. Huidige situatie van de soort ter plekke In de huidige situatie is niet met 100% zekerheid vastgesteld dat de soort er voorkomt. Het veldonderzoek ter plekke is in de winterperiode van de soort uitgevoerd en daarmee is de trefkans nihil. Op basis van het aanwezige habitat en omdat de locatie nu niet actief in gebruik is, hebben we zekerheidshalve aangegeven dat het gebied geschikt is als leefgebied voor Levendbarende hagedis. Effecten van te ingreep op de soort (of populatie) is daarmee niet geheel uit te sluiten. Effecten op populatieniveau van Hazelworm zijn niet te verwachten omdat het aanwezige habitat te klein is voor een duurzame populatie. De soort komt in de omgeving wel voor en zal met de inrichting van het terrein ten gunste voor de Levendbarende hagedis ook voordelen hebben (met name als jachtgebied, voor beschutting en verspreidingsmogelijkheid naar andere populaties). 1.2 SOORTENSTANDAARD DIENST REGELINGEN (MINISTERIE VAN EL&I) Uit de Soortenstandaard Levendbarende hagedis (opgesteld door Dienst Regelingen, onderdeel van het ministerie van Economische zaken, Landbouw & Innovatie), wordt invulling gegeven aan het mitigeren van effecten en het voorkomen van aantasting op de gunstige staat van instandhouding van de soort. In een soortenstandaard worden algemene maatregelen beschreven die in normale gevallen een positief effect hebben op de instandhouding van de bedreigde soort of individuen. De lokale situatie bepaald echter altijd het effect van de ruimtelijke ingreep op de betrokken beschermde soort. Op basis van dit beeld zijn de specifieke gebiedseisende maatregelen :0.1 - Definitief ARCADIS 5

7 samen te stellen, die overtredingen van verbodsbepalingen van de Flora- en faunawet kunnen voorkomen, zodat een ontheffingsprocedure in het kader van de Flora- en faunawet voorkomen wordt. In de soortenstandaard is een stappenplan opgenomen waarmee een ingreep ten aanzien van effecten op de soort beoordeeld moet worden. Stap 1 Onderzoek naar aan-en afwezigheid van de soort. Dit onderzoek is uitgevoerd tijdens het quickscan onderzoek, waarbij geconcludeerd is dat er in op de locatie geschikt habitat aanwezig is waar mogelijk Levendbarende hagedis voorkomt. Stap 2 Bepaling van aantasting van de functionaliteit van vaste voortplantings- of verblijfplaats. De beperkte omvang en de kans of mogelijkheden om leefgebied te behouden en nieuw aan te leggen beperken te mate van aantasting van het gebied. De te treffen maatregelen zijn afdoende om te kunnen garanderen dat de ingreep geen negatief effect zal hebben op de functionaliteit van het leefgebied of op individuen. Stap 3 Zicht geven op de gunstige staat van instandhouding van de soort In stap 3 van de soortstandaard is het zaak om zicht te geven op het effect van de ingreep op de gunstige staat van instandhouding. Hierbij geldt de gunstige staat van de landelijke populatie. Omdat dit zeer lastig te beoordelen is wordt er gekeken naar de lokale situatie, waarbij gesteld wordt dat wanneer er een stelsel van verschillende habitats/leefgebieden verstoord of vernietigd worden, of een schakel wordt onbruikbaar, de gunstige staat in het geding is. Omdat het niet met zekerheid uitgesloten kan worden dat de soort er zit is geadviseerd deze mogelijke gebiedsschakel te behouden door middel van mitigerende maatregelen: lees verbetermaatregelen (inrichting en planning) om de functionaliteit van het gebied voor Levendbarende hagedis te behouden. Stap 4 Uitwerking maatregelen In stap 4 van de soortenstandaard wordt gevraagd om een uitwerking van de maatregelen om deze functionaliteit te behouden. Het gaat hierbij met name om het behoud en versterking van structuurrijke vegetatiestroken (bij voorkeur schrale kruidenrijke stroken, met voldoende dekking van struiken). En voorzieningen die het behoud van voldoende rust garanderen en een beperking van betreding van bepaalde gebiedsdelen (door het treffen van zoneringsmaatregelen). Deze maatregelen zijn uitgewerkt in hoofdstuk :0.1 - Definitief ARCADIS 6

8 HOOFDSTUK Steeg 2 Maatregelen Kromme 2.1 MAATREGELEN UIT ONTWERPSCHETS Het plan Kromme Steeg, zoals in afbeelding 1 weergegeven zijn een aantal voorzieningen getroffen die gunstig zijn voor de Levendbarende hagedis: Aanplant meidoornhaag om het grootste deel van het terrein (alleen aan zuidkant niet). Behoud van de huidig aanwezig begroeiing bomen en struiken. Gras/gazon. 2.2 AANVULLENDE INRICHTINGSADVIEZEN Om binnen het plangebied afdoende te kunnen garanderen dat de gunstige staat van instandhouding niet in het geding komt en om het behoud van rust en betredingsbeperking te voorzien stellen we de volgende maatregelen voor: Betredingsbeperking van het zuidelijke deel (beboste deel met de zithoeken), zodat dit deel de rust hoek wordt voor de soort. Betreding mag alleen toegestaan worden op het pad en ter plekke van de zithoeken. Dit ter borging van het behoud van het functionele leefgebied van de soort. Aanbrengen van mergelmuurtjes (zie doorsnede afbeelding 2) rondom de zithoeken, die dienst doen als rustplek, winterverblijf en schuilgelegenheid. Afbeelding 2 Doorsnede afschermmuur zithoek :0.1 - Definitief ARCADIS 7

9 De beoogde open stroken nabij de schietpaal en in het gebied van de zithoeken zo te beheren dat hier een bloemrijke en zonrijke vegetatiestrook ontstaat. Uit het Stimuleringsplan Zuid-Limburg-Zuid blijkt dat er een ontwikkeling van een droog kruidenrijk grasland gewenst is voor de Ecologische Hoofdstructuur ter plekke van het gebied (Doeltype 8.09 Rj). Ook het beheer dient hierop afgestemd te worden, wat inhoudt dat de eerste twee jaar vrij intensief gemaaid dient te worden (8 keer in jaar 1, 5 keer in jaar 2) en daarna 2 keer per jaar maaien en afvoeren. Op diverse plekken dienen takkenrillen en/of gestapelde boomstammen of puinheuvels aangebracht te worden die voor dekking en schuilgelegenheid zorgen (zie afbeelding 3). Afbeelding 3 Uitsnede aanzicht groenstrook Het aanwezige puin kan ook gebruikt worden als opvulling voor de mergelmuurtjes om de zithoeken, of als aanvulling van de begroeide stroken, met als doel het bieden van dekking (wegkruipmogelijkheid). 2.3 ALGEMENE VOORWAARDEN Overige, algemene voorwaarden: De aanwezige begroeiing dient zoveel mogelijk gehandhaafd te blijven. De werkzaamheden dienen uitgevoerd te worden in de minst gevoelige periode (gefaseerd in de actieve periode van de dieren april- oktober), of onder de voorwaarden van een gedragscode (Gedragscode Ruimtelijke ordening en inrichting van Gemeenten). Door de strook tussen de bomen en de tennisbaan geheel in te richten voor reptielen plus de randstrook blijft afdoende leefgebied beschikbaar voor reptielen. Ontwikkeling, beheer afgesteld op creëren van bloemrijke vegetatie (schraal, zonnig) :0.1 - Definitief ARCADIS 8

10 De aangewezen stroken mogen tijdens de aanlegwerkzaamheden niet benut worden voor opslag of dergelijke. Door de afscherming met meidoornhaag eerst aan te leggen wordt voorkomen dat de stroken tijdens de bouw gebruikt worden. Door de aangewezen stroken gefaseerd in te richten in het actieve seizoen (vanaf circa april tot oktober) wordt voorkomen dat al het actuele geschikte leefgebied in 1 keer op de schop gaat. De werkzaamheden dienen bij voorkeur niet tijdens de winterperiode plaats te vinden. Vanaf maart worden reptielen weer actief en kunnen bij verstoring door de activiteiten zelfstandig een tijdelijk veilig heenkomen zoeken. 2.4 GARANTIE GUNSTIGE STAAT VAN INSTANDHOUDING Met het pakket aan maatregelen, waarbij aangegeven moet worden dat het grootste deel puur eisen en wenen zijn met betrekking tot de wijze van uitvoer en niet zozeer gericht op zaken die kosten met zich meebrengen, wordt voldaan aan de voorwaarden van de soortenstandaard Levendbarende hagedis. Met deze maatregelen wordt dan ook de gunstige staat van instandhouding van de soort (en de lokale populatie) gewaarborgd. 2.5 CONCLUSIE FLORA-EN FAUNAWET Met de bovenbeschreven mitigerende maatregelen wordt afdoende geborgd dat de ingreep niet zal leiden tot overtreding van verbodsbepalingen in het kader van de Flora- en faunawet en dat daarmee ook de gunstige staat van instandhouding van de soort gewaarborgd blijft :0.1 - Definitief ARCADIS 9

11 BIJLAGE 1 Inrichtingsschets met aanvullingen :0.1 - Definitief ARCADIS 10

12