3D-navigatie in de neusbijholtechirurgie
|
|
- Ruben van de Brink
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 voor de praktijk 3D-navigatie in de neusbijholtechirurgie K.J.A.O.Ingels Met 3D-navigatieapparatuur wordt door middel van mechanische, radiofrequente of infraroodtechnologie de positie van een aanwijsinstrument weergegeven in de 3 dimensies op een CT-scan. Aldus kan een chirurg zich in complexe operatiegebieden beter oriënteren. 3D-navigatie leent zich vooral voor neusbijholtechirurgie, omdat de benige structuren tot in detail op een CT-scan worden weergegeven en botbegrenzingen peroperatief niet wijzigen. De technische ontwikkelingen hebben zowel de indicatiestelling tot bijholtechirurgie als de chirurgische benadering sterk veranderd. In de functionele neusbijholtechirurgie ert men beluchting van de te creëren door alleen die structuren te verwijderen die de drainage kunnen belemmeren. Daarbij wordt het slijmvlies met het mucociliaire transport bewaard en dit kan zich vervolgens herstellen. Voorafgaand aan de operatie worden anatomische herkenningspunten op de patiënt ruimtelijk gekoppeld aan de overeenkomstige punten op de CT-scan. De coördinaten van deze punten worden in een computer opgeslagen. Door met het aanwijsinstrument in de ruimte te bewegen, worden de coördinaten ervan berekend en als positie op de CT-scan weergegeven. Het hoofd van de patiënt is gefixeerd in een frame, dat met het hoofd kan meebewegen. Het voordeel van een 3D-navigatiesysteem is de chirurgische en anatomische oriëntatie. Nadelen zijn de kostprijs en in mindere mate tijdsbelasting en de omvang van het apparaat. Ned Tijdschr Geneeskd 2005;149: In de laatste decennia van de vorige eeuw heeft er een verschuiving plaatsgevonden in de chirurgische benadering van de neusbijholten: van extern naar intern (endonasaal). De ontwikkeling van nieuwe technieken maakte endonasaal uitgevoerde onderzoeken en behandelingen mogelijk. 1 Het gaat hierbij om verbeterde technologie op het gebied van visuele middelen met hoogwaardige endoscopen, camera s, lichtkabels, monitoren en digitale beeldopslag, 2 geperfectioneerd instrumentarium om afwijkingen te bereiken en te verwijderen (elektromotorisch boren, wegzuigen en biopteren in verschillende gehoekte richtingen), 3 en verzekerde chirurgische oriëntatie door middel van 3D-navigatieapparatuur. Deze technische ontwikkelingen hebben zowel de indicatiestelling tot bijholtechirurgie als de chirurgische benadering sterk veranderd. In tegenstelling tot vroeger wordt het slijmvlies van de kaakholte nu niet meer in zijn geheel verwijderd; na deze volledige verwijdering werd een nietfysiologische opening gemaakt in de onderste neusgang (Caldwell-Luc-ingreep). Thans spreken wij van functionele endoscopische bijholtechirurgie, omdat de natuurlijke ostia van de bijholten naar de neus meer gerespecteerd worden. Universitair Medisch Centrum St Radboud, afd. Keel-, Neus- en Oorheelkunde, Postbus 9101, 6500 HB Nijmegen. Hr.dr.K.J.A.O.Ingels, kno-arts (k.ingels@kno.umcn.nl). anatomie pathologie Alle neusbijholten ontstaan als uitstulpingen van de laterale neuswand en ontwikkelen zich met name vanuit het complex van lulae ethmoidales ( ethmoidalis, zeefbeenholte) in respectievelijk de maxilla, het os frontale en het os sphenoidale. Bij volwassenen is de laterale neuswand een ingewikkelde structuur met reliëfvorming en spleten, waarin de sen uitmonden. Endoscopisch zijn steeds herkenbaar: de concha nasalis inferior, media en superior, waaronder zich de corresponderende neusgangen bevinden: de meatus nasi inferior, medius en superior. De lulae ethmoidales hebben een centrale positie in de embryologische ontwikkeling en in het fysiologische functioneren, omdat alle overige bijholten min of meer daaruit ontstaan en daarlangs hun drainage hebben. Afwijkingen in de lulae ethmoidales hebben dus vaak een weerslag op de overige bijholten. De belangrijke voorste zeefbeenlen monden uit in de middelste neusgang, samen met de maxillaris en (figuur 1; tabel). De achterste zeefbeenlen draineren in de bovenste neusgang, samen met de sphenoidalis. In de onderste neusgang is tenslotte de opening van de ductus nasolacrimalis. Chronische bijholteafwijkingen zijn pathofysiologisch gekenmerkt door ontstoken en verdikt slijmvlies, al of niet met poliepvorming als gevolg. Neuspoliepen ontstaan meestal in de lulae ethmoidales. Wanneer een operatie is geïndiceerd, moet die erop gericht zijn de poliepen uit de Ned Tijdschr Geneeskd juli;149(30) 1675
2 concha superior sphenoidalis processus uncinatus ethmoidalis ostium van maxillaris figuur 1. Rechter laterale neuswand waarbij de concha media is verwijderd, waarmee zicht geboden wordt op het rechter ostiomeatale complex. Het instrument bevindt zich onder de concha superior. Onder de processus uncinatus bevindt zich het infundibulum ethmoidale dat in craniale richting eindigt in de recessus, richting. Caudaal van het infundibulum bevindt zich het ostium van de maxillaris. De ethmoidalis is de grootste voorste ethmoïdale. De sphenoidalis mondt uit in de bovenste neusgang (zie de tabel). 2 zeefbeenholten te verwijderen en aldus het ostiomeatale complex (het infundibulum ethmoidale en de meatus nasi medius) vrij te maken. Dit gebeurt door een infundibulotomie uit te voeren (daarbij wordt de processus uncinatus verwijderd; zie figuur 1), en een voorste ethmoïdectomie. Aldus wordt ook de drainage van de en de maxillaris verzekerd, en is het bijholteslijmvlies over een groter oppervlak toegankelijk voor ondersteunende medicatie via vernevelingen. De heeft een aparte positie in het neusbijholtecomplex, omdat deze soms moeilijk bereikbaar ten opzichte van de neus ligt. De afstand van de voorhoofdsholte tot de neus is groter dan bij de overige holten het geval is, en de benadering ervan geschiedt via het ingewikkelde voorste zeefbeenholtecomplex. Bij neusendoscopisch onderzoek van het ostiomeatale complex is het niet altijd eenvoudig de zogenoemde recessus te herkennen, het voorste en bovenste deel van het ethmoïdcomplex, waarlangs de kan wordt bereikt. Soms is er een supra-orbitale waarmee de voorhoofdsholte kan worden verward. Een dergelijke supra-orbitale is bij ongeveer een kwart van de populatie aanwezig, 1 en kan de drainage van de voorhoofdsholte belemmeren (zie verder; patiënt A). Een eventuele supra-orbitale en de hebben immers een aparte drainage naar de neus. In de tijd vóór de CT-scan en de neusendoscoop, toen de anatomie van de neusbijholten niet zo in detail bekend was, sprak men wel eens van septa die de voorhoofdsholte in diverse segmenten verdeelden. In de functionele neusbijholtechirurgie ert men beluchting van een te creëren, waardoor het slijmvlies met het mucociliaire transport zich kan herstellen. Bij het uitvoeren van de operatie blijft zoveel mogelijk gezond slijmvlies bewaard en beperkt de chirurg zich voortdurend tot het verwijderen van die structuren die de drainage kunnen belemmeren. Gebeurt dit niet, dan wordt de kwetsbare mucosa vervangen door niet-functioneel littekenweefsel en komt de drainage van de holte in het gedrang. Optimale oriëntatie, vooral van de toegang tot de voorhoofdsholte, is van het grootste belang. Hiermee worden onnodig manoeuvreren en beschadiging van slijmvlies voorkomen. 3d-navigatieapparatuur Globaal genomen stoelt een 3D-navigatieapparaat op hetzelfde principe als een global positioning -systeem (GPS), zoals thans gebruikelijk is in het verkeer. Bij GPS wordt de locatie van een auto via satellietverbinding weergegeven op een 2D-wegenkaart. Bij 3D-navigatie worden de coördinaten van een als aanwijsinstrument in 3 dimensies waargenomen en via een computer op CT-scan (of MRI) weergegeven. 2 Uitmondingen in de verschillende neusgangen neusgang meatus inferior meatus medius meatus superior uitmonding canaliculus lacrimalis lulae ethmoidales, pars anterior maxillaris lulae ethmoidales, pars posterior sphenoidalis 1676 Ned Tijdschr Geneeskd juli;149(30)
3 Er bestaan verschillende manieren om een waar te nemen: elektromagnetisch, 3 infrarood, elektromechanisch, 4 en optisch. 5 In het St Radboud wordt met een infraroodsysteem gewerkt, waarbij light-emitting diodes (LED s), die op de zijn bevestigd, worden waargenomen door een infraroodcamera. Het systeem relateert LED s op de aan enkele vaste LED s die in een frame rondom het hoofd van de patiënt zijn bevestigd. Voorafgaand aan de operatie wordt een aantal anatomische herkenningspunten op de patiënt ruimtelijk gekoppeld aan de overeenkomstige punten op de CT-scan. De coördinaten van deze vaste LED s en landmarks worden in een computer opgeslagen. Door met de in de ruimte te bewegen worden de coördinaten van het aanwijsinstrument berekend en als positie op de CT-scan weergegeven. Het hoofd van de patiënt is gefixeerd in een frame. Tegenwoordig wordt een patiëntvriendelijke klem gebruikt, die met het hoofd kan meebewegen (figuur 2). Aldus kan de chirurg het hoofd met bijpassend frame in de gewenste operatiestand brengen en deze stand ook peroperatief wijzigen naargelang de situatie vereist. Belangrijk is steeds de ijking van enkele vaste punten bij de patiënt ten opzichte van CT (of MRI) en het frame. In het begintijdperk werd nogal eens gebruikgemaakt van kleefbare markeerpunten, die bij patiënt op de schedel werden aangebracht, waarna een CT-scan werd gemaakt waarop die markeerpunten zichtbaar waren. Door aan de computer van het navigatiesysteem door te geven welke markeerpunten correspondeerden met die op de CT-scan kon de oriëntatie van een worden gegarandeerd. Thans volstaan de moderner systemen met het onmiddellijk preoperatief ijken van enkele anatomische punten bij de patiënt (processus mastoideus, glabella, canthus externus en internus), zonder dat er met markeerpunten moet worden gescand. De nauwkeurigheid van een 3D-navigatiesysteem is wellicht de belangrijkste eigenschap. Vele factoren dragen hiertoe bij, zoals dikte en kwaliteit van CT-scancoupes, aantal LED s, koppeling van anatomische herkenningspunten tussen patiënt en CT, en software. Wanneer alles volgens protocol is uitgevoerd en het systeem goed is ingesteld, wordt doorgaans met een nauwkeurigheid kleiner dan 2 mm gewerkt. De belangrijkste nadelen zijn de kostprijs, de tijdsbelasting en het feit dat een volumineus apparaat de operatiekamer wordt binnengereden. Wat de prijs betreft, is een 3Dnavigatieapparaat anno 2005 nog steeds zo duur dat het alleen in zeer gespecialiseerde centra gebruikt wordt. Met het verbeteren van technologie en software wordt een 3Dnavigatietoestel steeds eenvoudiger te bedienen, zodat de operatietijd er amper door toeneemt. Bij een ervaren, goed ingewerkt team hoeft de opstelling niet meer dan 15 min in beslag te nemen, 6 en dat is tijd die vaak ook teruggewonnen wordt door de grotere zekerheid waarmee men kan opereren. Het is onmiskenbaar zo dat het aantal infecties in een figuur 2. Hoofdframe bij een patiënt die zal worden geopereerd. In het frame en op een beweegbaar aanwijsinstrument zijn lightemitting diodes (LED s) bevestigd. Vóór de operatie worden anatomische herkenningspunten op de patiënt ruimtelijk gekoppeld aan de overeenkomstige punten op de CT-scan. De coördinaten van deze vaste LED s en herkenningspunten worden in een computer opgeslagen. Tijdens de operatie kunnen op elk moment de coördinaten van de worden berekend, waarna de positie op de CT-scan wordt weergegeven. operatiekamer onder andere gerelateerd is aan het aantal toestellen dat er in gebruik is, en de luchtverplaatsing die erdoor gegenereerd wordt. In geval van bijholtechirurgie is dit echter een relatief contra-argument, omdat bijholten een betrekkelijk laag peroperatief infectierisico hebben. casus Patiënt A, een 43-jarige man, onderging wegens frontale hoofdpijn rechts en mucopurulente rhinorrhoea van de rechter neusholte gedurende meer dan twee jaar diverse poliepectomieën, evenals een septumcorrectie en een infundibulotomie, waarbij het ostiomeatale complex in de middelste neusgang geopend werd. Desondanks bleef hij klachten houden (figuur 3). Een CT-scan liet zien dat er bij de rechter voorhoofdsholte een volumineuze supra-orbitale was, die de drainage van de (ontstoken) belemmerde. Een endonasale endoscopische drainage onder geleide van 3D-navigatie werd uitgevoerd, waardoor het mogelijk was te differentiëren tussen de toegang tot de voorhoofdsholte en de supra-orbitale (figuur 4-6). Tevens kon de bodem van de aan de rechter zijde tussen septum en orbita op een veilige manier worden weggeboord, waardoor een grotere toegankelijkheid tot de voorhoofdsholte kon worden verkregen. Daarmee werd de kans op restenosering aanzienlijk kleiner. Bij controle na 12 maanden waren de klachten niet teruggekeerd en bleek Ned Tijdschr Geneeskd juli;149(30) 1677
4 middelste septum onderste purulente secretie figuur 3. Endoscopisch zicht in de rechter middelste neusgang met purulente secreties. de toegang tot de voorhoofsholte endoscopisch zichtbaar doorgankelijk. beschouwing Zoals vermeld in de inleiding winnen endoscopische ingrepen aan terrein ten nadele van externe benaderingen. Deze laatste ingrepen, die veelal met zichtbare incisies (laterale rinotomie, coronale incisie) en het verwijderen van botstructuren in de schedel gepaard gaan, veroorzaken nogal wat morbiditeit (paresthesieën, liquorlek, diplopie, epiphora, cosmetisch ongewenst effect). Een brede, lees externe benadering heeft het voordeel van goede zichtbaarheid en het bimanueel manipuleren van structuren. De introductie van endoscopische systemen en vooral ook de 3D-navigatie hebben echter een revolutie teweeggebracht in de chirurgie. Daarnaast is 3D-navigatie bruikbaar bij majeure afwijkingen van het bijholtecomplex en aangrenzende structuren (hypofysectomieën, orbitadecompressie, sluiten van een liquorlek). Technologische ontwikkelingen hebben sleutelgatoperaties gestimuleerd waardoor de behoefte tot oriëntatie toenam. Omdat er zich belangrijke structuren rondom de neusbijholten bevinden, is precieze 3D-informatie relevant. Hersenen (voorste schedelgroeve) en ogen (orbita) zijn kwetsbare structuren waar ernstige complicaties kunnen voorkomen, temeer daar deze organen slechts door uiterst dun bot afgegrensd zijn van de sen (respectievelijk de lamina cribrosa en de lamina orbitalis ( lamina papyracea ) van het os ethmoidale). Daarnaast lopen A. carotis interna, cavernosus (met oftalmologische hersenzenuwen), N. opticus en hypofyse risico tijdens neusbijholtechirurgie. 3D-navigatie leent zich vooral voor de neusbijholtechirurgie, omdat de benige structuren tot in detail op CT-scan worden weergegeven en botbegrenzingen peroperatief niet wijzigen. Vooral bij ontbrekende anatomische herkenningspunten, bijvoorbeeld bij revisie-ingrepen, is oriëntatie in de neusholte moeilijk en is accurate aanvullende informatie meer dan welkom. De nadelen van het systeem zijn hierboven reeds vermeld. Hoewel 3D-navigatie bij het aanleren van operaties van waarde is voor de beginnend chirurg, is deze techniek niet noodzakelijk voor de routinebijholte-ingrepen wegens polyposis nasi of chronische recidiverende itis. Een ervaren chirurg kan zonder 3D-navigatie met de huidige endoscopische en digitale visualisatie veilig de bijholten opereren. Veeleer moeten wij een plaats zien voor 3D-navigatie bij de uitbreidende indicatiestelling van ingrepen aan de, 7 orbita en hypofyse, die in gespecialiseerde centra plaatsvinden. De meerwaarde van 3D-navigatie ligt daar waar de grenzen met omliggende structuren moeten worden gerespecteerd, evenals in de revisiechirurgie. In ons centrum wordt deze vorm van navigatie dan ook vooral toegepast bij de endonasaal moeilijker bereikbare voorhoofdsholte Ned Tijdschr Geneeskd juli;149(30)
5 geopende middelste R L a b c d oogbol middelste oogbol kaakholte onderste figuur 4. (a) Geopende ethmoidalis met in situ; (b-d) coronaal, sagittaal en axiaal 3D-navigatiebeeld corresponderend met de positie van de. Ned Tijdschr Geneeskd juli;149(30) 1679
6 supraorbitale rechts links rechts figuur 5. Endosopisch zicht op de recessus rechts met 3 openingen. Bovenaan rechts een ruim zicht op de links, met links daarvan een kleinere opening naar de supra-orbitale rechts en onderaan de opening naar de rechts. a b c oogbol supraorbitale links rechts supraorbitale supraorbitale kaakholte figuur 6. (Zie figuur 5.) De bevindt zich in de supra-orbitale rechts. 3D-navigatie leert dat het gaat om de supra-orbitale rechts. Verder worden herkend de gesluierde rechts en de luchthoudende links (a-c: coronaal, sagittaal en axiaal beeld) Ned Tijdschr Geneeskd juli;149(30)
7 Belangenconflict: geen gemeld. Financiële ondersteuning: geen gemeld. Aanvaard op 26 januari Chiu AG, Vaughan WC. Revision endoscopic frontal surgery with surgical navigation. Otolaryngol Head Neck Surg 2004;130: Abstract Literatuur 1 Hilger AW, Ingels K, Joosten F. Sagittal computerized tomography reconstruction of the lateral nasal wall for functional endoscopic surgery. Clin Otolaryngol 1999;24: Ingels K, Grotenhuis JA, Joosten FBM. 3D-navigatie in de neusbijholtechirurgie. In: Brenkman CJ, Vries N de, redacteuren. Neusbijholtechirurgie; goedaardige aandoeningen. Den Haag: Kugler; p Thumfart WF, Freysinger W, Gunkel AR, Truppe MJ. 3D image-guide surgery on the example of the 5300-year-old Innsbruck iceman. Acta Otolaryngol 1997;117: Roth M, Lanza DC, Zinreich J, Yousem D, Scanlan KA, Kennedy DW. Advantages and disadvantages of three-dimensional computed tomography intraoperative localization for functional endoscopic surgery. Laryngoscope 1995;105: Anand VK, Kacker A. Value of radiologic imaging and computer assisted surgery in surgical decisions of the anterior skull base lesions. Rhinology 2000;38: Cartellieri M, Vorbeck F, Kremser J. Comparison of six three-dimensional navigation systems during surgery. Acta Otolaryngol 2001;121: D-navigation in nasal surgery Mechanical, infra-red and electrofrequency 3D-navigation equipment enables the visualisation of a in a patient in the three dimensions of a CT-scan. Such a system guarantees better orientation in difficult anatomical areas. 3D navigation is particularly suitable for nasal- surgery as the bony structures are reproduced in precise detail on a CT-scan and bone parameters do not change during operation. These technical developments mean that not only the indications for operation but also the surgical approach have greatly altered. In functional nasal- surgery the aim is to open up the by removing all those structures which may hinder drainage. The mucous membrane with its mucociliary transport is spared and goes on to heal. Prior to operation the patient s anatomical landmarks are tracked and spatially linked to the corresponding points on the CT-scan. The coordinates of these points are registered on a computer. A is moved around within the spaces, its coordinates are calculated and their position shown on a CT-scan. The patient s head is fixed in a frame that is able to move with the head. The advantage of the 3D-navigation system is its surgical and anatomical orientation. Disadvantages are its cost and, to a lesser extent, time requirements and the size of the equipment. Ned Tijdschr Geneeskd 2005;149: Ned Tijdschr Geneeskd juli;149(30) 1681
FESS. Keel-, Neus-, Oorheelkunde (KNO) Operatie aan de neusbijholten. Inleiding
Keel-, Neus-, Oorheelkunde (KNO) FESS Operatie aan de neusbijholten Inleiding U heeft met uw behandelend arts afgesproken dat u binnenkort wordt opgenomen voor een endoscopische operatie aan uw neusbijholten.
Endoscopische operaties aan de bijholte van de neus. Afdeling KNO
Endoscopische operaties aan de bijholte van de neus Afdeling KNO Dit boekje heeft tot doel u informatie te geven over een endoscopische operatie aan uw neusbijholten. Als u recent bij een keel-, neus-
Endoscopische operaties aan de bijholten van de neus
Deze brochure heeft tot doel u informatie te geven over een endoscopische operatie aan uw neusbijholten. Als u recent bij een keel-, neus- en oorarts (KNO-arts) bent geweest, die u zo'n operatie heeft
De endoscopische neusoperatie FESS
De endoscopische neusoperatie FESS Albert Schweitzer ziekenhuis polikliniek KNO april 2015 pavo 0539 Inleiding Uw arts heeft met u besproken dat er een endoscopische operatie aan uw neusbijholten moet
Endoscopische operaties aan de bijholte van de neus. Afdeling KNO
Endoscopische operaties aan de bijholte van de neus Afdeling KNO Dit boekje heeft tot doel u informatie te geven over een endoscopische operatie aan uw neusbijholten. Als u recent bij een keel-, neus-
Neuspoliepen en neusbijholtenchirurgie KNO
Neuspoliepen en neusbijholtenchirurgie KNO Inhoudsopgave Wat zijn neuspoliepen?...4 Wat voor klachten worden veroorzaakt door neuspoliepen?...5 Hoe wordt de diagnose gesteld?...6 Wat is de behandeling
Operatie aan de neusbijholten. Afdeling KNO
Operatie aan de neusbijholten Afdeling KNO . Operatie aan de neusbijholten Inleiding Binnenkort ondergaat u een operatie aan uw neusbijholten. in het Diaconessenhuis in Meppel, onderdeel van Zorgcombinatie
hoofd, hals en zenuwstelsel info voor patiënten Endonasale sinuschirurgie (FESS)
hoofd, hals en zenuwstelsel info voor patiënten Endonasale sinuschirurgie (FESS) 01. Endonasale sinuschirurgie (FESS) In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten een operatie van de sinussen te
ENDOSCOPISCHE SINUSOPERATIE
ENDOSCOPISCHE SINUSOPERATIE ENDOSCOPISCHE SINUSOPERATIE 6 Binnenkort ondergaat u een sinusingreep in AZ Sint-Lucas. Met deze brochure willen wij u zo goed mogelijk informeren over de verschillende aspecten
Endoscopische operatie aan de neusbijholten
Endoscopische operatie aan de neusbijholten KNO alle aandacht Endoscopische operatie aan de neusbijholten Algemeen Er is in overleg met u besloten tot een operatie aan de neusbijholten. Aangezien de operatie
Endonasale chirurgie Radboud universitair medisch centrum
Endonasale chirurgie In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten tot een neusbijholten-operatie. De operatie (endonasale chirurgie) vindt plaats tijdens een dagopname op de Chirurgische Dagbehandeling
Endoscopische operatie aan de neusbijholten
Endoscopische operatie aan de neusbijholten KNO Locatie Hoorn/Enkhuizen Endoscopische operatie aan de neusbijholten Algemeen Er is in overleg met u besloten tot een operatie aan de neusbijholten. Aangezien
Endoscopische operaties aan de neusbijholten
KNO Endoscopische operaties aan de neusbijholten BEHANDELING Endoscopische operaties aan de neusbijholten U hebt al langere tijd last van regelmatig terugkerende ontstekingen in uw neusbijholten (sinusitis).
Operatie aan de neusbijholten FES
Operatie aan de neusbijholten FES Afdeling keel-, neus- en oorheelkunde U heeft met uw specialist afgesproken dat u binnenkort wordt opgenomen voor een operatie aan uw neusbijholten. Deze operatie noemt
Endoscopische operaties aan de neusbijholten
KNO Endoscopische operaties aan de neusbijholten BEHANDELING Endoscopische operaties aan de neusbijholten U hebt al een tijdje last van regelmatig terugkerende ontstekingen in uw neusbijholten (sinusitis).
FESS ENDONASALE SINUSCHIRURGIE. - Patiëntinformatie -
FESS ENDONASALE SINUSCHIRURGIE - Patiëntinformatie - FESS: Endonasale sinusoperatie Wat zijn sinussen? De sinussen zijn holten in de gelaatsbeenderen waarin zich onder normale omstandigheden lucht bevindt.
Endoscopische operatie aan de bijholten van de neus
Keel-, neus- en oorheelkunde Endoscopische operatie aan de bijholten van de neus i Patiënteninformatie Slingeland Ziekenhuis Algemeen Uw KNO-arts heeft voorgesteld uw klachten te behandelen met een operatie
Endoscopische operatie aan de bijholten
Endoscopische operatie aan de bijholten van de neus Samen met uw keel-, neus en oorarts heeft u gekozen voor een endoscopische operatie aan de bijholten van uw neus. Deze folder geeft u informatie over
Een rondje Orbita Prof. Dr. K.G.H. van der Wal
Een rondje Orbita Prof. Dr. K.G.H. van der Wal De orbita heeft een beschermende werking voor het oog. De benige orbita is pyrimidaalvormig, met een elipsvormige basis aan de anterior zijde en de apex posterieur.
Neuronavigatie. Wat is neuronavigatie? Ontwikkeling van de neuronavigatie. Hoe werkt neuronavigatie?
Neuronavigatie Wat is neuronavigatie? Neuronavigatie betekent navigeren, ofwel de weg vinden, binnen het zenuwstelsel. Hierbij gaat het dan in de eerste plaats om de hersenen. Met behulp van de huidige
Neusbijholte operatie
Neusbijholte operatie Inhoudsopgave Inleiding... 1 Neusbijholten... 1 Waarom een operatie aan de neusbijholten... 2 De operatie... 2 Na de operatie... 3 Mogelijke complicaties... 3 Leefregels thuis...
Neusbijholtenoperatie FESS
Neusbijholtenoperatie FESS Ziekenhuis Gelderse Vallei Inhoud Inleiding 3 De neusbijholten 3 Neusbijholten chirurgie 4 Wat kunt u verwachten na de operatie? 4 Spoelen 5 Pijnmedicatie 6 Dagelijks leven 7
De endoscopische neusoperatie
De endoscopische neusoperatie FESS Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding Uw arts heeft met u besproken dat er een endoscopische operatie aan uw neusbijholten moet
Neusbijholtenoperatie FESS
Neusbijholtenoperatie FESS Ziekenhuis Gelderse Vallei Binnenkort wordt u behandeld aan een chronische bijholteontsteking. In deze folder kunt u lezen over de behandeling/operatie genaamd FESS (Engelse
De endoscopische neusoperatie FESS
De endoscopische neusoperatie FESS Albert Schweitzer ziekenhuis polikliniek KNO december 2010 pavo 0539 Inleiding Uw arts heeft met u besproken dat er een endoscopische operatie aan uw neusbijholten moet
Endoscopische operaties aan de bijholten van de neus
patiënteninformatie neus-keel-oor Endoscopische operaties aan de bijholten van de neus ALGEMEEN ZIEKENHUIS SINT-JOZEF Oude Liersebaan 4-2390 Malle tel. 03 380 20 11 - fax 03 380 28 90 azsintjozef@emmaus.be
Endonasale sinuschirurgie (FESS)
info voor patiënten Endonasale sinuschirurgie (FESS) 01. Endonasale sinuschirurgie (FESS) In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten een operatie van de sinussen te ondergaan in het UZ Gent. De
endoscopische operaties adviezen na een hernia-operatie aan de bijholten van de neus ZorgSaam
endoscopische adviezen operaties na een hernia-operatie aan de bijholten van de neus ZorgSaam 1 2 Endoscopische operaties aan de bijholten van de neus. Uw Keel-Neus-Oorarts heeft voorgesteld om uw klachten
Oorzaak De oorzaak voor het ontstaan van neuspoliepen is nog onbekend. Er zijn factoren die de kans op neuspoliepen groter maken:
NEUSPOLIEPEN 548 Inleiding U komt op de afdeling Keel-, Neus- en Oorheelkunde voor de behandeling van neuspoliepen. Neuspoliepen zijn veelal goedaardige zwellingen van het neusslijmvlies, die meestal ontstaan
Operatie aan de bijholten van de neus
Operatie aan de bijholten van de neus U bent onder behandeling bij de keel-, neus- en oorarts (KNO-arts) voor uw ontsteking aan de bijholten van uw neus. In deze folder leest u meer over neusbijholteontsteking,
Endonasale sinuschirurgie (FESS) Infobrochure
Endonasale sinuschirurgie (FESS) Infobrochure Endonasale sinuschirurgie (FESS) In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten een operatie van de sinussen te ondergaan in het Az Damiaan Oostende.
kno specialisten in keel-, neus- & oorheelkunde Operaties aan de neusbijholten
kno haarlemmermeer specialisten in keel-, neus- & oorheelkunde Operaties aan de neusbijholten Wat zijn neusbijholten? Boven en naast de neus bevinden zich holle ruimten in het hoofd, de zgn. neusbijholten,
Operaties neusbijholten
KNO-heelkunde Operaties neusbijholten FESS (Functional Endoscopic Sinus Surgery) Samen met de behandelend arts heeft u besloten een endoscopische operatie aan de neusbijholten te ondergaan. Het doel van
Neuspoliepen. Wat zijn neuspoliepen?
Neuspoliepen Neuspoliepen Deze brochure heeft tot doel u informatie te geven over neuspoliepen (polyposis nasi). Als u recent voor neuspoliepen bij een keel-, neus- en oorarts (kno-arts) bent geweest of
04/12/2018 nascholing Apothekers Gooi en Vechtstreek 1. Rhinosinusitis. Liane Tan, KNO-arts
1 Rhinosinusitis Liane Tan, KNO-arts 2 Inhoud 1 Inleiding 2 Richtlijn NL / EPOS 3 Casuspresentatie A 4 Casuspresentatie B 5 2 e versus 3 e lijn 3 01 Inleiding 4 Inleiding epidemiologie: piek 30-40 jaar
Neusbijholte operatie
Neusbijholte operatie Inhoudsopgave 1 Inleiding... 2 2 Neusbijholten... 2 3 Waarom een operatie aan de neusbijholten... 3 4 De operatie... 3 5 Na de operatie... 4 6 Nazorg... 4 7 Mogelijke complicaties...
Patiënteninformatie. Endoscopische operatie van de neusbijholten terTER_
Patiënteninformatie Endoscopische operatie van de neusbijholten 1234567890-terTER_ Inhoudsopgave Pagina Algemeen 4 Doel 5 Klachten 5 Behandeling 6 Afspraak 6 Opnameduur 6 Vóór de operatie 6 De operatie
Neuspoliepen. Wat zijn neuspoliepen? Kunnen neuspoliepen kwaadaardig zijn?
KNO Neuspoliepen Neuspoliepen U hebt last van poliepen. In deze folder leest u meer over de oorzaken van poliepen, de klachten die erbij horen en welke behandelingen er mogelijk zijn. Wat zijn neuspoliepen?
Operatie in de neusbijholte(n) inclusief leefregels
Operatie in de neusbijholte(n) inclusief leefregels 2 Inleiding Binnenkort komt u bij de Ommelander Ziekenhuis Groep voor een operatie in de neusbijholte(n). In deze folder geven wij u informatie over
Patiënteninformatie. Endoscopische operatie van de neusbijholten
Patiënteninformatie Endoscopische operatie van de neusbijholten Inhoudsopgave Pagina Algemeen 4 Klachten 4 Behandeling 5 Opnameduur 5 Afspraak 5 Vóór de operatie 6 De operatie 6 Scheef neustussenschot
Endoscopische operaties van de neusbijholten
Patiënteninformatie Endoscopische operaties van de neusbijholten rkz.nl Inleiding Een endoscopische operatie van de neusbijholten is bedoeld voor mensen met chronische neusbijholten problemen, zoals ontstekingen
Endoscopische operaties aan de bijholten van de neus
neus-keel-oor informatiebrochure Endoscopische operaties aan de bijholten van de neus Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Sinussen of neusbijholten 4 3. Waarom een operatie? 5 4. Voorbereiding 5 5. De operatie
K.B In werking B.S
K.B. 12.8.2008 In werking 1.10.2008 B.S. 29.8.2008 Wijzigen Invoegen Verwijderen Artikel 14 HEELKUNDE i) de verstrekkingen die tot het specialisme otorhinolaryngologie (DL) behoren : 258252 258263 Heelkundig
Verwijderen van neuspoliepen onder algehele anesthesie
Verwijderen van neuspoliepen onder algehele anesthesie Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding De KNO-arts heeft met u besproken dat uw neuspoliepen klachten veroorzaken.
PATIËNTEN INFORMATIE. Operatie aan de neusbijholten
PATIËNTEN INFORMATIE Operatie aan de neusbijholten PATIËNTENINFORMATIE Door middel van deze informatiefolder wil het Maasstad Ziekenhuis u informeren over een operatie aan de neusbijholten. Wij adviseren
PATIËNTEN INFORMATIE. Operatie aan de. neusbijholten
PATIËNTEN INFORMATIE Operatie aan de neusbijholten 2 PATIËNTENINFORMATIE Door middel van deze informatiefolder wil het Maasstad Ziekenhuis u informeren over een operatie aan de neusbijholten. Wij adviseren
Verwijderen van neuspoliepen onder plaatselijke verdoving
Verwijderen van neuspoliepen onder plaatselijke verdoving Inleiding De KNO-arts heeft met u besproken dat uw neuspoliepen klachten veroorzaken. Daarom heeft de KNO-arts u voorgesteld om de neuspoliepen
Operatie aan de neusbijholten FESS: Functional Endoscopical Sinus Surgery. Poli KNO
00 Operatie aan de neusbijholten FESS: Functional Endoscopical Sinus Surgery Poli KNO 1 Uw KNO arts heeft voorgesteld om een neusoperatie te laten doen vanwege reuk en/of neusklachten. Het doel van een
Neuspoliepen. Medewerkerinformatie
Medewerkerinformatie Neuspoliepen Informatie over operatieve behandeling van uitstulpingen van het neusslijmvlies door een KNO-arts van locatie Hilversum en Blaricum 1234567890-terTER_ Neuspoliepen Informatie
Informatie over een kijkoperatie van de bijholten van de neus
Medewerkerinformatie Neusbijholten Informatie over een kijkoperatie van de bijholten van de neus 1234567890-terTER_ Neusbijholten Informatie over een kijkoperatie van de bijholten van de neus. U heeft
Verwijderen van neuspoliepen onder algehele anesthesie
Verwijderen van neuspoliepen onder algehele anesthesie Inleiding De KNO-arts heeft met u besproken dat uw neuspoliepen klachten veroorzaken. Daarom heeft de KNO-arts u voorgesteld om de neuspoliepen te
De afvloed van de kaakholten en de voorhoofdsholten loopt via de zeefbeencellen tussen beide ogen. (Zie ook tekening.)
Bijholtenoperaties Een operatie van de neusbijholten is bedoeld voor mensen met chronische neusbijholten problemen, zoals herhaaldelijk optredende neusbijholtenontstekingen (sinusitis) of neusbijholtenpoliepen,
Schoonmaken van de neusbijholten via een kijkoperatie
Keel-, Neus- en Oorheelkunde Schoonmaken van de neusbijholten via een kijkoperatie www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Welke functie heeft de neus?... 3 Wat zijn neusbijholten?... 3 Wanneer is een operatie
Verwijderen van neuspoliepen onder plaatselijke verdoving
Verwijderen van neuspoliepen onder plaatselijke verdoving Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding De KNO-arts heeft met u besproken dat uw neuspoliepen klachten veroorzaken.
Operatie aan de neus en/of neusbijholten
Operatie aan de neus en/of neusbijholten Inleiding De keel-, neus-, en oorarts (KNO-arts) heeft bij u een operatie aan uw neus en/ of de neusbijholten voorgesteld. In deze brochure wordt informatie gegeven
Richtlijn voor diagnostiek en behandeling van het carcinoom van de neusholte, neusbijholten en het vestibulum nasi
XII Richtlijn voor diagnostiek en behandeling van het carcinoom van de neusholte, neusbijholten en het vestibulum nasi naar Algemeen 568 Epidemiologie 568 1. Screening 568 2. Diagnostiek 568 2.1 Anamnese
Verwijderen van neuspoliepen via een neusbijholte-operatie
Keel-, Neus- en Oorheelkunde Verwijderen van neuspoliepen via een neusbijholte-operatie www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Welke functie heeft de neus?... 3 Wat zijn neuspoliepen?... 3 Verschijnselen van
Endonasale sinuschirurgie (FESS)
Endonasale sinuschirurgie (FESS) - 1 - Endonasale sinuschirurgie In overleg met uw behandelende arts heeft U besloten een sinusingreep te ondergaan. Deze operatie zal doorgaan in een operatiezaal van het
INWENDIGE EN UITWENDIGE NEUSCORRECTIE
INWENDIGE EN UITWENDIGE NEUSCORRECTIE INWENDIGE EN UITWENDIGE NEUSCORRECTIE Binnenkort ondergaat u een neuscorrectie in AZ Sint-Lucas. Met deze brochure willen wij u zo goed mogelijk informeren over de
Operatie van een liesbreuk. Hernia Inguinalis
Operatie van een liesbreuk Hernia Inguinalis 1 Deze folder geeft u informatie over een liesbreuk en de meest gebruikelijke behandelingsmogelijkheden. Het is goed u te realiseren dat voor u persoonlijk
info voor patiënten hoofd, hals en zenuwstelsel Rhinoplastie / Rhinoseptoplastie
info voor patiënten hoofd, hals en zenuwstelsel Rhinoplastie / Rhinoseptoplastie Neuscorrectie: rhinoplastie / rhinoseptoplastie Een neuscorrectie (rhinoplastie en rhinoseptoplastie) kan om verschillende
Septumcorrectie Septoplastie. Informatiebrochure
Septumcorrectie Septoplastie Informatiebrochure Inhoud 1 Functie van de neus 3 2 Functiestoornissen in de neus 3 3 Onderzoek 4 4 Operatie 5 5 Na de operatie 6 6 Wat breng ik mee bij ziekenhuisopname? 7
Schoonmaken van de neusbijholten via een kijkoperatie
Keel-, Neus- en Oorheelkunde Schoonmaken van de neusbijholten via een kijkoperatie www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Welke functie heeft de neus?... 3 Wat zijn neusbijholten?... 3 Wanneer is een operatie
OPERATIE NEUSTUSSENSCHOT EN NEUSSCHELPEN
OPERATIE NEUSTUSSENSCHOT EN NEUSSCHELPEN OPERATIE NEUSTUSSENSCHOT EN NEUSSCHELPEN Binnenkort ondergaat u een operatie van het neustussenschot en/of een operatie van de neusschelpen in AZ Sint-Lucas. Met
SINUSOPERATIE. Uw neus-, keel-, oorarts heeft u als behandeling van uw klachten een endoscopische sinusoperatie onder algemene verdoving voorgesteld.
SINUSOPERATIE Uw neus-, keel-, oorarts heeft u als behandeling van uw klachten een endoscopische sinusoperatie onder algemene verdoving voorgesteld. In deze brochure wordt een aantal aspecten van de ingreep
PATIËNTEN INFORMATIE OPERATIE VAN DE SINUSSEN
PATIËNTEN INFORMATIE OPERATIE VAN DE SINUSSEN 2 Mevrouw, mijnheer Binnenkort word je opgenomen in het dagziekenhuis van het AZ Lokeren. Wij vragen je om deze folder aandachtig te lezen. Indien je nog vragen
Operaties aan het oor
Operaties aan het oor Inleiding Deze folder heeft tot doel u informatie te geven over operaties aan het oor. Als u recent bij de KNO-arts bent geweest, die u zo'n operatie heeft voorgesteld, dan kunt u
Endoscopische operatie aan de bijholten van de neus
1/5 Keel- neus- en oorheelkunde Endoscopische operatie aan de bijholten van de neus Inleiding Binnenkort wordt u één dag in het ziekenhuis opgenomen voor een operatie aan de bijholten van uw neus. In deze
Maagkuilbreuk Hernia epigastrica
CHIRURGIE Maagkuilbreuk Hernia epigastrica BEHANDELING Maagkuilbreuk Deze folder geeft u een globaal overzicht van de klachten en oorzaak van een maagkuilbreuk en de meest gebruikelijke behandelingsmogelijkheden.
Vervangen van de stijgbeugel bij otosclerose
Vervangen van de stijgbeugel bij otosclerose In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten tot een ooroperatie op de afdeling Keel-, Neus- en Oorheel-kunde (KNO) van het Radboudumc. Deze folder
Huisartseneditie. Behandeling van allergische rinitis: van huisarts tot snijdend specialist. Wanneer en welke chirurgie?
Behandeling van allergische rinitis: van huisarts tot snijdend specialist. Wanneer en welke chirurgie? Antwoord door: Dhr. dr. T.D. Zijlker, keel-, neus-, en oorarts, B-opleider Atrium Medisch Centrum,
Kijkoperaties in de buik. Laparoscopie
Kijkoperaties in de buik Laparoscopie Uw chirurg heeft u met u besproken dat de operatie die u moet ondergaan via een kijkoperatie (laparoscopie) kan worden uitgevoerd. Deze folder geeft u informatie over
Signature Vanguard. Gepersonaliseerde Patiëntenzorg voor Knieprotheses. Patiënten informatie brochure. www.biomet.nl
Gepersonaliseerde Patiëntenzorg voor Knieprotheses Patiënten informatie brochure www.biomet.nl Artrose Inzicht in Patiëntenzorg op maat U bent uniek en uw lichaamsbouw (ofwel anatomie) is dat ook. Daarom
Endoscopische operatie aan de bijholten van de neus
1/5 Keel- neus- en oorheelkunde Endoscopische operatie aan de bijholten van de neus Inleiding Binnenkort wordt u één dag in het ziekenhuis opgenomen voor een operatie aan de bijholten van uw neus. In deze
Ooglid correcties. Wens chirurgie, Martin Janssen (Janssen kliniek Oisterwijk)
Wens chirurgie, Martin Janssen (Janssen kliniek Oisterwijk) Het is altijd goed om naar aanleiding van de uitnodiging te spreken over wenschirurgie, om zelf eens terug te kijken op je eigen vakgebied, om
NEUSSEPTUMCORRECTIE NEUSSCHELPOPERATIE. - Patiëntinformatie -
NEUSSEPTUMCORRECTIE NEUSSCHELPOPERATIE - Patiëntinformatie - Neusseptumcorrectie / Neusschelpoperatie Wat is of zijn het neustussenschot en neusschelpen? Het neustussenschot is het schot in het midden
PATIËNTSPECIFIEK PLANNEN EN UITLIJNEN VAN EEN KNIEPROTHESE
PATIËNTSPECIFIEK PLANNEN EN UITLIJNEN VAN EEN KNIEPROTHESE Dankzij 3D-printen kan een knieprothese optimaal gepland worden. Benige resecties van het femur en de tibia kunnen worden uitgevoerd met conventionele
Liesbreukoperatie bij volwassenen
Liesbreukoperatie bij volwassenen Inleiding Deze folder geeft u een globaal overzicht van de klachten veroorzaakt door een liesbreuk. Ook worden de meest gebruikelijke behandelingsmogelijkheden besproken.
MOGELIJKHEDEN EN BEPERKINGEN VAN MAAG-DARMONDERZOEK BIJ NET
MOGELIJKHEDEN EN BEPERKINGEN VAN MAAG-DARMONDERZOEK BIJ NET Presentatie Dr. Martijn ter Borg, maag-darm-lever (MDL-arts), Máxima Medisch Centrum, Eindhoven Informatiedag NET-groep 2014 Beter maag- en darmonderzoek
hoofd, hals en zenuwstelsel info voor de patiënt Vervangen van de stijgbeugel bij otosclerose UZ Gent, Dienst Neus-, Keel- en Oorheelkunde
hoofd, hals en zenuwstelsel info voor de patiënt Vervangen van de stijgbeugel bij otosclerose UZ Gent, Dienst Neus-, Keel- en Oorheelkunde Vervangen van de stijgbeugel bij otosclerose Inleiding In overleg
Maatschap Keel-, Neus- en Oorheelkunde. Inwendige neuscorrectie
Maatschap Keel-, Neus- en Oorheelkunde Plaats Op de dag van de ingreep meldt u zich bij de receptie (hoofdingang). U wordt naar de verpleegafdeling gebracht. Een verpleegkundige houdt met u een opnamegesprek
STEMPROBLEMEN BIJ VOLWASSENEN
STEMPROBLEMEN BIJ VOLWASSENEN 1018 Inleiding U bent op de polikliniek Keel-, Neus- en Oorheelkunde wegens stemproblemen. Bij stemproblemen kunt u in uw spreken en dus in uw functioneren worden belemmerd.
Signature Vanguard. Gepersonaliseerde patiëntenzorg voor knieprotheses Patiëntenvoorlichting
Signature Vanguard Gepersonaliseerde patiëntenzorg voor knieprotheses Patiëntenvoorlichting Inzicht in patiëntenzorg op maat U bent uniek en uw lichaamsbouw (ofwel anatomie) is dat ook. Daarom biedt Zimmer
Liesbreukoperatie. Hernia inguïnalis
Liesbreukoperatie Hernia inguïnalis Inhoudsopgave Inleiding... 1 Wat is een liesbreuk?... 1 De operatie... 2 De conventionele methode... 2 De laparoscopische methode (kijkoperatie)... 2 Mogelijke complicaties...
Zakboekje EPOS. European Position paper on Rhinosinusitis and Nasal Polyps 2007
Zakboekje EPOS 3 European Position paper on Rhinosinusitis and Nasal Polyps 2007 DEELNEMERS: Wytske Fokkens Voorzitter Afdeling keel-, neus- en oorheelkunde, Amsterdam Medisch Centrum Postbus 22660 1100
Kijkoperaties in de buik. Laparoscopie
Kijkoperaties in de buik Laparoscopie 2 Uw chirurg heeft u met u besproken dat de operatie die u moet ondergaan via een kijkoperatie (laparoscopie) kan worden uitgevoerd. Deze folder geeft u informatie
Sciatica MED Trial resultaten na 1 jaar
Sciatica MED Trial resultaten na 1 jaar Micro endoscopische operatie (buisjesmethode) voor lage rughernia minder effectief U doet mee aan de Sciatica MED Trial, het doelmatigheidsonderzoek naar de behandeling
NEDERLANDSE SAMENVATTING
NEDERLANDSE SAMENVATTING Nederlandse Samenvatting 195 NEDERLANDSE SAMENVATTING DEEL I Evaluatie van de huidige literatuur De stijgende incidentie van slokdarmkanker zal naar verwachting continueren in
Liesbreukoperatie hernia inguinalis
Liesbreukoperatie hernia inguinalis 2 Inleiding De arts heeft met u afgesproken u te opereren vanwege een liesbreuk. Deze folder geeft u informatie over wat een liesbreuk is en welke behandelingen er mogelijk
Operatie aan de neusbijholten FESS: Functional Endoscopical Sinus Surgery. Poli KNO
00 Operatie aan de neusbijholten FESS: Functional Endoscopical Sinus Surgery Poli KNO Uw KNO arts heeft voorgesteld om een neusoperatie te laten doen vanwege reuk en/of neusklachten. Het doel van een neusbijholte
Onderzoek naar de optimale behandeling van patiënten met galstenen
Onderzoek naar de optimale behandeling van patiënten met galstenen Geachte heer/mevrouw, Wij doen onderzoek naar de behandeling van galstenen. Uw arts heeft u gevraagd of u mee wilt werken aan dit onderzoek.
Het tranende oog. Het tranende oog Versie dd. 29/03/2011 OOG-0034
DIENST OOGZIEKTEN Campus Brugge Stafleden Dr. Dewachter Anne Dr. Pollet Luc Dr. Lafaut Bart Dr. Vandelanotte Sylvie Geconsulteerde artsen Dr. Miroir Claire Dr. Kempeneers Anne t: 050 45 23 40 f: 050 45
LITTEKENBREUK FRANCISCUS VLIETLAND
LITTEKENBREUK FRANCISCUS VLIETLAND Inleiding Deze folder geeft u informatie over een littekenbreuk en de meest gebruikelijke behandelingsmogelijkheden. Het is goed u te realiseren dat voor u persoonlijk
Operatie liesbreuk 1
Operatie liesbreuk 1 Inleiding Deze folder geeft u een globaal overzicht van de klachten en oorzaak van een liesbreuk en de meest gebruikelijke behandelingsmogelijkheden. Het is goed u te realiseren dat
TARIEVEN RUYSDAEL CLINICS decl. code Zorgproduct tarief 2018
TARIEVEN RUYSDAEL CLINICS decl. code Zorgproduct tarief 2018 15A259 29499016 770.10 Een operatie huid en/of weke delen en/of bot bij huidkanker of voortekenen daarvan 15A264 29499021 474.30 Een tot 2 operatie(s)
Afdeling Heelkunde, locatie AZU. Schildklieroperatie (thyreoidectomie)
Afdeling Heelkunde, locatie AZU Schildklieroperatie (thyreoidectomie) Inleiding Deze brochure geeft u informatie over operaties aan de schildklier. Informatie over aandoeningen waarvoor een schildklieroperatie
Inhoudsopgave. Wat is een ileus?...4. Wat is de oorzaak van een ileus?...4. Wat zijn de klachten?...5. Hoe wordt de diagnose gesteld?...
Ileus Chirurgie Inhoudsopgave Wat is een ileus?...4 Wat is de oorzaak van een ileus?...4 Wat zijn de klachten?...5 Hoe wordt de diagnose gesteld?...7 Welke behandeling is mogelijk?...8 Wat zijn de vooruitzichten?...9
2o/1 o'z/7! 4 OKT > Retouradres Postbus 320, 1110 AH Diemen
2o/1 o'z/7! 4 OKT 2018 > Retouradres Postbus 320, 1110 AH Diemen Stichting Klachten en Geschillen verzekeringen (SKGZ) T.a.v. mevrouw mr. Postbus 291 3700 AG ZEIST 2018048703 Eekholt 4 1112 XH Diemen Postbus
NEDERLANDSE SAMENVATTING
NEDERLANDSE SAMENVATTING In het eerste gedeelte van dit proefschrift worden verschillende coagulatie instrumenten tijdens laparoscopische ingrepen geëvalueerd ter voorkoming van bloedingen en gerelateerde
Stemproblemen bij volwassenen
Stemproblemen bij volwassenen 2 Uw behandelend arts heeft voorgesteld om vanwege uw stemklachten een onderzoek en of behandeling door de KNO-arts te laten verrichten. Deze folder geeft u informatie over