Oostpaan IS, 20, Maasland

Transcriptie

1 Oostpaan IS, 20, Maasland Concept Oostgaag 18/20, 3155 CG Maasland Het pand staat aangegeven op de kadastrale minuut van ca Het wordt dan bewoond door Pieter de Wilde, arbeider. Het was dus een arbeiderswoning. Als zijn eigendom wordt vermeld: huis en erf, tuin en een kaveltje bos/hakhout. De gebruiks- en bewoningsgeschiedenis van het pand is vooralsnog onduidelijk. In ieder geval is het ook (kleinschalig) als boerderij in gebruik geweest en was er een varkensstalletje in de westelijke uitbouw. Middenin het oorspronkelijke deel van het pand staat een brandmuur, met de stookplaats aan de westzijde. In de muur zijn geen sporen van een doorgang aangetroffen. Of de brandmuur de scheiding vormde tussen een woon- en het bedrijfsgedeelte of tussen twee woningen is onduidelijk. In het oostelijk deel van het pand was gedurende geruime tijd een winkelnering gevestigd. De eigenaar was Tinus van den Akker. Een oude foto van het pand (met winkelgedeelte) laat zien dat er een rieten dak was met een wolfseind aan de westzijde. De schoorsteen verraadt de plaats van de brandmuur. Het pand heeft aan twee kanten een uitbouw met lessenaardak. Deze uitbouwen waren gemetseld in rode steen. De oostelijke uitbouw bestond kennelijk uit twee delen (verschillende dakhoogte) en er was een stookplaats. In ieder geval is het pand dubbel bewoond geraakt (huisnummers 18 en 20). De rieten kap is vervangen door een nieuwe kap met een bedekking van Hollandse pannen en twee dakkapellen in elk dakvlak. Het pand kreeg ook aan de westzijde een puntgevel In 1999 werd het westelijke woonhuis (huisnummer 18) verlengd, waarbij, als het ware, de tuitgevel werd verplaatst. Ook de westelijke uitbouw kwam terug en kreeg een pleisterlaag met 'blokken', de negentiende-eeuwse mode om natuursteen te imiteren. De toegangsdeur van nr. 18 kwam in de verlenging en op de plaats van de vroegere deur kwam een tweede venster. Er kwamen twee dakkapellen bij op het dak aan de zijde van de Oostgaag. In 2003 volgde een volgende verbouwing. Achter nr. 18 werd een nieuwe uitbouw gerealiseerd met een aangekapt dak, loodrecht op het 'oude' dak. De uitbouw heeft een identieke puntgevel en dezelfde uitstraling als de rest van het pand. In 2009 kwam ook op nr. 20 een vergelijkbare uitbouw met puntgevel, maar met een gevel met veel glas. De uitbouw aan de oostzijde werd bekleed met verzaagde ijsselsteentjes, zodat het uiterlijk van de muren van het oorspronkelijke pand geïmiteerd werden. Bovenin de scheiding tussen het oorspronkelijke pand en de oostelijke uitbouw zijn een aantal klezoortjes zichtbaar als hoekoplossing. Een dergelijke hoekoplossing werd in de streek vooral in de zeventiende eeuw, maar ook later toegepast tot in het derde kwart van de achttiende eeuw. De oorsprong van het pand lijkt hiermee vroeger te liggen dan het vooral negentiendeeeuwse uiterlijk doet vermoeden. Op de oude foto hebben de schuifvensters een roedeverdeling in drieën (1x3 en 2x3) en spiegelluiken. Deze vensters zouden terug kunnen gaan tot laat in de achttiende eeuw, maar werden tot ver in de negentiende eeuw nog toegepast. Het venster in de westelijke uitbouw is een moderner T-venster. Dit type werd aan het eind van de negentiende eeuw toegepast, waarmee vermoedelijk de beide uitbouwen zijn te dateren. In het oorspronkelijke deel van het pand hebben de plafonds een enkelvoudige balklaag van grenenhout, en is vooral op nummer 18 goed te zien. De balken zijn van een formaat dat uit de stichtingstijd kan dateren. Tussen de balken is op de vloerdelen een spoor zichtbaar van een houten scheidingswandje ter hoogte van de vroegere vooringang. Er was hier mogelijk een portaal en zeker een trap naar de zolder. Onder de trap was een bedstee, met daaronder een keldertje. Ook op nummer 20 is een keldertje geweest, waarschijnlijk ook onder een bedstee. In de oorspronkelijke achtergevel is nog een kelderlicht bewaard gebleven, voorzien van 'diefijzers', die om en om van ijzer en van hout (goedkoper) zijn. Beide keldertjes zijn mogelijk via een soort kelderkast met een trapje toegankelijk geweest. stadd^streekcultuurhistorie u

2 Oost/aa^ 18, 20, Maas/and Oostgaag 18/20 Oorspronkelijke functie Huidige functie Omschrijving Gevels Vensters / deuren Dak Groenaanleg Bijzonderheden Motivering Bouwjaar Score Arbeiderswoning / boerderijtje / winkel Dubbele woning Pand gelegen op de kade van de Duifpolder. Nokrichting evenwijdig aan de kade. Eén bouwlaag onder zadeldak. Twee aanbouwen aan de polderzijde onder aangekapt zadeldak(met daartussen een aanbouw met een plat dak) en twee lage aanbouwen onder lessenaardak tegen de kopse gevels. IJsselsteen in kruisverband met op één hoek klezoortjes. De kopgevels zijn puntgevels. In de voorgevel zitten rode strekken boven de vensters en deuren. Zwarte smetplint. Oostgaag 18 heeft in de voorgevel 6-ruits schuifvensters. Ook de andere vensters hebben roedeverdelingen. In de voorgevel van nummer 20 hebben de vensters geen roedeverdeling, wel een bovenlicht. Zadeldag, gedekt met rode Hollandse pannen. Aan voorzijde voorzien van vier kleine dakkapellen. Twee aangekapte zadeldaken. Tuinen achter het pand, onderaan de kade. 18 e -eeuws metselwerk. Ondanks verbouwingen gaaf uiterlijk, ook qua interieur. Laatste kwart 18 e eeuw / 1999 / 2003 / V , * f LQler...\Kaart MkJden-Deltland.dgn :03: Huidige kadasterkaart met Oostgaag 18 en 20. stadrt'streek cultuurhistorie

3 Oostfoa^ 18, 20, Maasland s s. 1 i 858 s i t li 1 Kadastrale minuut van ca (9 tuin; 10.huis en erf; 11 bos, hakhout) Oude foto van het pand met winkel en rieten kap. stadd'streekcultuurhistorie

4 Oostpaa^ 18, 20, Maasland Vooraanzicht van het pand. Foto maart 2008 \ - V-" ï r De regenwaterafvoer markeert de grens tussen oud en de uitbreiding van stadd'streek cultuurhistorie u

5 Gezicht vanuit het westen. / É i / U jrjk i k De beide achtergevels van de uitbouwen, links 2003, rechts stadcystreek cultuurhistorie