Integratiebarometer VluchtelingenWerk 2008

Transcriptie

1 Integratiebarometer VluchtelingenWerk Belangrijkste uitkomsten en toelichting Ivo Gorissen Daniëlle ter Haar Maaike Hersevoort Frank van der Linden Nicol Sluiter Centrum voor Beleidsstatistiek

2 Verklaring van tekens. = gegevens ontbreken * = voorlopig cijfer x = geheim = nihil = (indien voorkomend tussen twee getallen) tot en met 0 (0,0) = het getal is kleiner dan de helft van de gekozen eenheid niets (blank) = een cijfer kan op logische gronden niet voorkomen = 2007 tot en met /2008 = het gemiddelde over de jaren 2007 tot en met / 08 = oogstjaar, boekjaar, schooljaar enz., beginnend in 2007 en eindigend in / / 08 = oogstjaar, boekjaar enz., 2005/ 06 tot en met 2007/ 08 In geval van afronding kan het voorkomen dat het weergegeven totaal niet overeenstemt met de som van de getallen. Colofon Uitgever Centraal Bureau voor de Statistiek Henri Faasdreef JP Den Haag Prepress Centraal Bureau voor de Statistiek - Grafi media Omslag TelDesign, Rotterdam Inlichtingen Tel. (088) Fax (070) Via contactformulier: Bestellingen verkoop@cbs.nl Fax (045) Internet ISSN: Centraal Bureau voor de Statistiek, Den Haag/Heerlen, Verveelvoudiging is toegestaan, mits het CBS als bron wordt vermeld X-42

3 Inhoud 1. Inleiding 4 2. Uitkomsten 5 3. Beschrijving van het onderzoek 7 4. Toelichting bij de gebruikte begrippen Afkortingen 13 Bijlage 1 Overzicht van aandachtswijken en onderliggende postcode-4-gebieden 14 Tabellenset 17 3

4 1. Inleiding In de afgelopen jaren zijn er veel onderzoeken gepubliceerd over de positie van allochtonen in Nederland. De meeste van deze studies bevatten geen gegevens over vluchtelingen in de Nederlandse samenleving. VluchtelingenWerk Nederland is juist geïnteresseerd in vluchtelingen in Nederland en hun integratie in de samenleving. Zij zijn daarom gestart met de Integratiebarometer om inzicht te krijgen in de integratieroutes van vluchtelingen en in de succesfactoren en risico s van integratie. Er zijn twee edities van de Integratiebarometer gepubliceerd, een in 2005 en een in In 2009 is het de bedoeling dat er een nieuwe Integratiebarometer wordt gepubliceerd. De doelstelling is dat de barometer een overzicht verschaft van (de ontwikkelingen in) integratie van vluchtelingen in de Nederlandse samenleving. Het onderzoek bestaat uit een kwantitatief deel en een kwalitatief deel. De opdrachtgever van de Integratiebarometer is VluchtelingenWerk Nederland. De opdracht voor het Centrum voor Beleidsstatistiek van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS-CvB) is om het kwantitatieve deel van de Integratiebarometer voor zijn rekening te nemen. Wij bedanken Han Nicolaas van het CBS voor de inbreng van zijn onmisbare specialistische expertise. 4

5 2. Uitkomsten Op 1 januari 2008 woonden er ruim 70 duizend vluchtelingen in Nederland. Vluchtelingen zijn hier gedefinieerd als inwoners van Nederland die tussen 1 januari 1998 en 1 januari 2008 asiel hebben aangevraagd en genaturaliseerd zijn of beschikken over een verblijfsstatus. Iets minder dan 62 duizend vluchtelingen hebben zich hier in 2002 of eerder gevestigd, tegen ruim 8 duizend tussen 2003 en Bijna 13 duizend vluchtelingen zijn afkomstig uit Afghanistan, bijna 10 duizend uit Irak en bijna 8 duizend uit de voormalige Sovjet Unie. Andere belangrijke herkomstlanden van vluchtelingen zijn voormalig Joegoslavië, Somalië, Iran, Angola, Sierra Leone, Soedan en China. Zo n 60 procent van de vluchtelingen is man. Het aantal mannelijke vluchtelingen is over de hele linie hoger dan het aantal vrouwelijke, met als uitschieters Sierra Leone en Soedan. Hier is bijna drie op vier vluchtelingen een man. Meer dan de helft van de vluchtelingen is tussen de 20 en 40 jaar oud. Voor China en Sierra Leone is dit zelfs 90 procent. De verdeling van vluchtelingen over de provincies is redelijk vergelijkbaar met die van autochtonen. In Zuid-Holland zijn vluchtelingen enigszins oververtegenwoordigd. Deze oververtegenwoordiging is echter minder dan die van niet-westerse allochtonen. Zo n 12 procent van de vluchtelingen woont in een van de veertig aandachtswijken die door de toenmalige minister voor Wonen, Wijken en Integratie (WWI), E. Vogelaar, geselecteerd zijn in het kader van het Actieplan Krachtwijken. Dat is veel meer dan de autochtone bevolking, maar ruim minder dan de niet-westerse allochtonen. Vooral vluchtelingen afkomstig uit Afghanistan, Iran, de voormalige Sovjet Unie en voormalig Joegoslavië wonen relatief weinig in aandachtswijken. Van de vluchtelingen woont 18 procent in Amsterdam, Den Haag, Rotterdam of Utrecht tegen 9 procent van de autochtonen. Van de niet-westerse allochtonen woont daarentegen een kleine 40 procent in de G4. Op 1 januari 2008 had ruim 40 procent van de vluchtelingen tussen 15 en 65 jaar een baan. Daarmee hebben vluchtelingen niet alleen minder vaak een baan dan autochtonen en niet-westerse allochtonen, maar ook minder vaak dan niet-westerse allochtonen die in hetzelfde tijdvak (1 januari 1998 tot 1 januari 2008) zijn geïmmigreerd. Hierbij dient opgemerkt te worden dat niet iedereen met een verblijfsvergunning voor bepaalde tijd mag werken. Het al dan niet hebben van een betaalde baan verschilt fors tussen de vluchtelingenlanden. Van de Somalische vluchtelingen tussen 15 en 65 jaar had 30 procent een baan op 1 januari Voor vluchtelingen uit Sierra Leone lag dit percentage twee maal zo hoog en was bijna vergelijkbaar met de arbeidsdeelname van de autochtonen. De arbeidsparticipatie van vluchtelingen is hoger naarmate ze langer in Nederland verblijven. Van de vluchtelingen die hier in 1999 of eerder zijn gekomen had bijna de jarigen met een betaalde baan op , vluchtelingen uitgesplitst naar land van herkomst Somalië Voormalige Sovjet-Unie Voormalig Joegoslavië Iran Irak Soedan Afghanistan Overige landen China Angola Sierra Leone Totaal vluchtelingen Niet-westerse allochtonen geïmmigreerd in de periode 1 januari januari ) Niet-westerse allochtonen 1) 1) Exclusief vluchtelingen. Autochtonen % 5

6 6 helft een betaalde baan op 1 januari 2008, tegen 14 procent van de vluchtelingen uit Voor een deel kan dit ook verklaren waarom Somalische vluchtelingen, die over het algemeen recenter in ons land zijn gekomen dan andere vluchtelingen, relatief minder vaak een baan hebben. Van de autochtonen tussen de 15 en 65 jaar werkt 69 procent van de mannen en 62 procent van de vrouwen. Bij vluchtelingen ligt dit op 52 procent voor mannen en 29 procent voor vrouwen. Het verschil in arbeidsparticipatie tussen mannen en vrouwen is bij vluchtelingen ook hoger dan bij niet-westerse allochtonen.

7 3. Beschrijving van het onderzoek Doelpopulatie De doelpopulatie omvat de personen die vanaf 1 januari 1998 tot en met 1 januari 2008 asiel hebben aangevraagd in Nederland, op 1 januari 2008 ingeschreven staan in de Gemeentelijke Basisadministratie (GBA) en op 1 januari 2008 beschikken over een toegekende verblijfsstatus of genaturaliseerd zijn; deze populatie wordt hier aangeduid als de vluchtelingen. Voor de tabellen over bevolkingsgroei is de populatie uitgebreid tot alle personen die vanaf 1 januari 1998 tot en met 1 januari 2008 asiel hebben aangevraagd in Nederland en op enig moment tussen 1 januari 2006 en 1 januari 2008 in Nederland woonden en een toegekende verblijfsstatus hadden dan wel de Nederlandse nationaliteit hadden. In de tabellen over bevolkingsgroei wordt de bevolkingsgroei tussen 1 januari 2006 en 1 januari 2008 weergegeven. Voor de tabellen met verhuisbewegingen is de populatie uitgebreid tot alle personen die vanaf 1 januari 1998 tot en met 1 januari 2008 asiel hebben aangevraagd in Nederland en in die periode de beschikking hebben gekregen over een toegekende verblijfsstatus of genaturaliseerd zijn. In de tabellen over verhuisbewegingen zijn alleen personen opgenomen die ooit geïmmigreerd, geëmigreerd of verhuisd zijn. Er zijn drie referentiegroepen opgenomen, namelijk autochtonen, niet-westerse allochtonen (exclusief vluchtelingen) en niet-westerse allochtonen geïmmigreerd in de periode 1 januari 1998 januari 2008 (exclusief vluchtelingen). Methode Voor de berekening van de uitkomsten dient het bestand van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) als basis. Met dit bestand is bepaald welke personen in de periode 1 januari 1998 en 1 januari 2008 een asielverzoek hebben ingediend in Nederland. Het onderzoeksbestand is verrijkt met informatie uit de GBA over de soort verblijfsvergunning, nationaliteit, woonregio, herkomstgroepering, land van herkomst, verhuizingen, emigratie en immigratie. Deze gegevens zijn op persoonsniveau aan het onderzoeksbestand gekoppeld. Dit gecombineerde onderzoeksbestand is daarnaast gekoppeld met het Basisbestand uitkering re-integratie werk en met de Polisadministatie teneinde gegevens over uitkeringen, inschrijving bij een Centrum voor Werk en Inkomen (CWI) en het hebben van een baan op persoonsniveau af te leiden. Vanaf 1 januari 2009 is CWI overigens onderdeel van het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV) geworden onder de naam UWV WERKbedrijf. Bronnen Basisbestand uitkering re-integratie werk Het Basisbestand is een gecombineerd bestand, samengesteld op basis van diverse bestanden op het gebied van banen, uitkeringen en re-integratie. Het doel van het Basisbestand is het creëren van een eenduidige samenhangende set van gegevens per persoon over uit keringen, re-integratie en werk in de periode vanaf Per persoon zijn per maand indicatoren samengesteld die aangeven of er in die maand sprake was van een uitkering, een CWI-inschrijving, startende of lopende re-integratie en/of werk. Uit dit bestand is de informatie over uitkeringspositie en CWI-inschrijving afkomstig. Gemeentelijke Basisadministratie De Gemeentelijke Basisadministratie (GBA) is een geautomatiseerd persoonsregistratiesysteem van de gemeenten en in werking sinds 1 oktober In principe staan alle 7

8 inwoners van een gemeente in de basisadministratie ingeschreven. Informatie over leeftijd, geslacht, nationaliteit, huishoudenssamenstelling, soort verblijfsvergunning, regio, herkomstgroepering, land van herkomst, verhuizingen, geboorte, sterfte, emigratie en immigratie zijn ontleend aan de GBA. Bestand van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) Het bestand van de IND bevat onder meer asielverzoeken die zijn ingediend door personen die om uiteenlopende redenen hun land hebben verlaten om in Nederland bescherming of asiel te zoeken. Iedereen die een asielverzoek heeft ingediend is in het bestand opgenomen, met uitzondering van personen die een asielverzoek hebben ingediend voor januari 1998 en voor die datum genaturaliseerd zijn. Polisadministratie In de Polisadministratie worden gegevens van inkomstenverhoudingen opgeslagen die werkgevers leveren via de Loonaangifte. Het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV) beheert deze administratie. Op basis van dit bestand is bepaald of een persoon op het peilmoment een baan heeft. Kwaliteit van de uitkomsten Woongemeente De woongemeente op het moment dat een vluchteling zich in Nederland vestigde kan de gemeente zijn waarin het asielzoekerscentrum ligt waarin de vluchteling verbleef. Gezien het aantal en de sterke wisseling in de vestigingen van asielzoekerscentra in de periode is hiervoor niet gecorrigeerd. Voor een goede interpretatie van de gegevens over verhuisbewegingen naar regio, WOZ-waarde-buurt en percentage niet-westerse allochtonen in de buurt is het van belang hier rekening mee te houden. Vestigingsjaar Het vestigingsjaar is het jaar waarin een persoon voor het eerst in de Gemeentelijke Basisadministratie (GBA) geregistreerd staat. Aangezien de GBA in werking is sinds 1 oktober 1994 kan het zo zijn dat een persoon voordien in Nederland gevestigd en geëmigreerd was. In deze situaties is het vestigingsjaar genoemd in de tabellen niet het eerste jaar waarin een persoon in Nederland gevestigd was. Verdeling toegekende verblijfsstatus Voor de verdeling van de toegekende verblijfstatus over naturalisatie en verblijfsvergunning voor bepaalde en onbepaalde tijd is de registratie in de Gemeentelijke Basisadministratie (GBA) als uitgangspunt genomen. In een aantal gevallen bleken hier tegenstrijdigheden in op te treden. Zo kwam het voor dat personen in de GBA op 1 januari 2008 zowel als genaturaliseerd als met verblijfsduur bepaalde of onbepaalde tijd is opgenomen. In de tabellen zijn deze opgenomen als genaturaliseerd. Saldo correcties (bevolkingsgroei) Dit zijn de administratieve opnemingen in de gemeentelijke bevolkingsregisters min de administratieve afvoeringen uit de gemeentelijke bevolkingsregisters. Een administra- 8

9 tieve opneming is een opneming van een persoon in de bevolkingsregisters van een gemeente op verzoek van de betrokkene. Deze opneming is niet het gevolg van geboorte, immigratie of vestiging van die persoon vanuit een andere gemeente in Nederland. Een administratieve opneming is meestal een hervestiging van een persoon die eerder administratief is afgevoerd en die verklaart nooit uit Nederland te zijn weggeweest. Een administratieve afvoering is de verwijdering van een persoon uit de bevolkingsregisters van een gemeente nadat de gemeente heeft vastgesteld dat de verblijfplaats van deze persoon niet bekend is, deze persoon niet bereikbaar is en waarschijnlijk geen inwoner meer is van een Nederlandse gemeente. Een administratieve afvoering is meestal het gevolg van het vertrek van een persoon naar het buitenland zonder dat deze de gemeente hiervan op de hoogte heeft gesteld. Dit impliceert een onderschatting van de uitkomsten over immigratie, emigratie en verhuizingen. 9

10 4. Toelichting bij de gebruikte begrippen Allochtoon Zie Herkomstgroepering. Angola Angola, Cabinda, Portugees Afrika, Portugees West-Afrika. Arbeidsongeschiktheidsuitkering Een uitkering die wordt verstrekt op grond van de Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering (WAO), de Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA), de Wet arbeidsongeschiktheidsverzekering zelfstandigen (WAZ) of de Wet arbeidsongeschiktheidsvoorziening jonggehandicapten (Wajong). Het hebben van een uitkering wordt vastgesteld volgens het betalingsconcept. Volgens het betalingsconcept heeft een persoon in een maand een uitkering als er recht is op de uitkering op de laatste vrijdag van die maand en er in die maand een uitbetaling is geweest. Autochtoon Zie Herkomstgroepering. Bevolkingsgroei De toe- of afname van de bevolking. Levendgeborenen minus overledenen plus gevestigde personen minus vertrokken personen plus saldo correcties. In de tabellen is de bevolkingsgroei tussen 1 januari 2006 en 1 januari 2008 weergegeven. Bijstandsuitkering Een uitkering die wordt verstrekt in het kader van de Wet werk en bijstand (WWB), Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijke arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAW) of de Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijke arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (IOAZ). Het hebben van een uitkering wordt vastgesteld volgens het betalingsconcept. Volgens het betalingsconcept heeft een persoon in een maand een uitkering als er recht is op de uitkering op de laatste vrijdag van die maand en er in die maand een uitbetaling is geweest. Eenouderhuishouden Particulier huishouden bestaande uit één ouder met thuiswonende kinderen. Eenpersoonshuishouden Personen die alleen in een woonruimte zijn gehuisvest. Tot de eenpersoonshuishoudens worden ook personen gerekend die met anderen eenzelfde adres bewonen maar een eigen huishouding voeren. Emigratie Vertrek uit Nederland naar het buitenland. Men wordt afgevoerd uit de GBA als de verwachte verblijfsduur in het buitenland ten minste acht maanden bedraagt. Het gaat hier steeds om de aan de gemeente gemelde emigratie. G4 De vier grootste gemeenten in Nederland (Amsterdam, Den Haag, Rotterdam en Utrecht). G27 Het samenwerkingsverband van 27 grote gemeenten binnen het Nederlandse grotestedenbeleid. De G27 bestaat uit: Alkmaar, Almelo, Amersfoort, Arnhem, Breda, Deventer, Dordrecht, Eindhoven, Emmen, Enschede, Groningen, Haarlem, Heerlen, Helmond, Hengelo, 's-hertogenbosch, Leeuwarden, Leiden, Lelystad, Maastricht, Nijmegen, Schiedam, Sittard-Geleen, Tilburg, Venlo, Zaanstad en Zwolle. Geboorteoverschot Het aantal levendgeborenen min het aantal overledenen. Gemeente De kleinste lokale bestuurseenheid vastgesteld door de Staten-Generaal. In de tabellen 1 t/m 3 zijn de gemeenten geselecteerd met de meeste vluchtelingen totaal en met de meeste vluchtelingen afkomstig uit Afghanistan, Irak, Iran, China, voormalig Joegoslavië, Somalië, voormalige Sovjet-Unie en de overige vluchtelingenlanden. Herkomstgroepering In de CBS-indeling naar herkomstgroepering worden personen ingedeeld op grond van hun geboorteland en dat van hun ouders. Autochtonen zijn personen van wie beide ouders in Nederland geboren zijn. Allochtonen zijn personen van wie minstens één ouder in het buitenland geboren is. 10

11 De volgende categorieën van herkomstgroepering worden onderscheiden: autochtonen; westerse allochtonen. Het land van herkomst is gelegen in Europa (met uitzondering van Nederland en Turkije), Noord-Amerika, Indonesië, Japan en Oceanië; niet-westerse allochtonen. Het land van herkomst is Turkije of een land in Afrika, Azië (met uitzondering van Indonesië en Japan) of Latijns-Amerika. Huishouden Particulier of institutioneel huishouden. Immigratie Vestiging van personen vanuit het buitenland in Nederland. Om als immigrant te kunnen worden geteld dienen personen ingeschreven te worden in de gemeentelijke bevolkingsregisters. Men wordt ingeschreven als men verwacht minimaal vier maanden in Nederland te verblijven. Institutioneel huishouden Eén of meer personen die samen een woonruimte bewonen en daar bedrijfsmatig worden voorzien in dagelijkse levensbehoeften. Ook de huisvesting vindt bedrijfsmatig plaats. Het gaat om personen in instellingen zoals verpleeg, verzorging- en kindertehuizen, gezinsvervangende tehuizen, revalidatiecentra en penitentiaire inrichtingen, die daar in principe voor langere tijd (zullen) verblijven. Land van bestemming Land waar een emigrant zich na vertrek uit Nederland vestigt. Land van herkomst Land waar een vluchteling gevestigd was voordat deze asiel aanvroeg in Nederland. Migratieoverschot Personen die zich in Nederland vestigen min inwoners die Nederland verlaten om zich buiten Nederland te vestigen Niet werkend werkzoekend Een persoon die als werkzoekende staat ingeschreven bij het CWI en geen werk heeft. Niet-westerse allochtonen Zie herkomstgroepering. Paar Twee op basis van huwelijk, partnerschapsregistratie of samenwoonrelatie bij elkaar behorende personen die op hetzelfde adres wonen. Particulier huishouden Eén of meer personen die samen een woonruimte bewonen en zichzelf, dus niet-bedrijfsmatig, voorzien in de dagelijkse levensbehoeften. Saldo correcties (bij bevolkingsontwikkeling) Administratieve opnemingen in de gemeentelijke bevolkingsregisters min de administratieve afvoeringen uit de gemeentelijke bevolkingsregisters. Administratieve opnemingen zijn opnemingen van een persoon in het gemeentelijk bevolkingsregisters van een gemeente op verzoek van de betrokkene. Deze opneming is niet het gevolg van geboorte, immigratie of vestiging van die persoon vanuit een andere gemeente in Nederland. Een administratieve opneming is meestal een hervestiging van een persoon die eerder administratief is afgevoerd en die verklaart nooit uit Nederland te zijn weggeweest. Administratieve afvoeringen zijn verwijdering van een persoon uit het gemeentelijk bevolkingsregisters van een gemeente nadat de gemeente heeft vastgesteld dat de verblijfplaats van deze persoon niet bekend is, deze persoon niet bereikbaar is en waarschijnlijk geen inwoner meer is van een Nederlandse gemeente. Een administratieve afvoering is meestal het gevolg van het vertrek van een persoon naar het buitenland zonder dat deze de gemeente hiervan op de hoogte heeft gesteld. Somalië Somalië, Brits Somaliland en Italiaans Solmaliland. Uiteindelijke verhuisbeweging De verhuisbeweging van een persoon van de woongemeente op het moment dat hij/zij zich in Nederland vestigde in de periode 1 januari 1998 tot en met 1 januari 2008 of waar hij/zij woonde op 1 januari 1998 naar de woongemeente van deze persoon op 1 januari

12 Verblijfsduur Het aantal jaren dat een persoon ingeschreven stond in de GBA in de periode 1 januari 1998 tot en met 1 januari Verblijfsvergunning voor bepaalde tijd Een verblijfsvergunning voor bepaalde tijd verleent een niet-nederlander toestemming om langer dan drie maanden in Nederland te blijven. Er is een vergunning voor bepaalde tijd regulier en een voor asiel. Het hangt van de aantekening op de verblijfsvergunning af of deze personen mogen werken. Verblijfsvergunning voor onbepaalde tijd Een verblijfsvergunning voor onbepaalde tijd verleent een niet-nederlander toestemming om voor onbepaalde tijd in Nederland te blijven. Er is een vergunning voor onbepaalde tijd regulier en een voor asiel. Personen met een verblijfsvergunning voor onbepaalde tijd zijn vrij op de arbeidsmarkt. Een tewerkstellingsvergunning is niet vereist. Verhuizing In de Gemeentelijke Basisadministratie (GBA) geregistreerde verandering van het woonadres (inclusief emigratie en immigratie). Vestigingsjaar Het jaar waarin de persoon voor het eerst in de GBA geregistreerd staat. Vluchtelingen Personen die tussen 1 januari 1998 en 1 januari 2008 asiel hebben aangevraagd in Nederland, op 1 januari 2008 ingeschreven staan in de Gemeentelijke Basisadministratie (GBA) en op 1 januari 2008 beschikken over een toegekende verblijfsstatus of genaturaliseerd zijn. Personen die in de GBA ingeschreven staan als in afwachting van toekenning van hun asielverzoek zijn hierbij niet tot vluchtelingen gerekend aangezien zij over het algemeen beperkte mogelijkheden tot integratie hebben. Voormalig Joegoslavië Federale Republiek Joegoslavië, Bosnië-Herzegovina, Joegoslavië, Macedonië, Servië en Montenegro, Servië, Slovenië en Montenegro. Voormalige Sovjet Unie Armenië, Azerbeidzjan, Wit-Rusland, Estland, Georgië, Kazachstan, Kirgizië, Letland, Litouwen, Moldavië, Oekraïne, Oezbekistan, Rusland, Rusland (oud), Sovjet-Unie, Tadzjikistan en Turkmenistan. Waardering onroerende zaken (WOZ) Door de gemeenten periodiek getaxeerde waarde van onroerende zaken in het kader van de Wet waardering onroerende zaken (Wet WOZ). De in de tabellen opgenomen WOZ is getaxeerd in WW-uitkering Een uitkering die wordt verstrekt op grond van de Werkloosheidswet (WW). Het hebben van een uitkering wordt vastgesteld volgens het betalingsconcept. Volgens het betalingsconcept heeft een persoon in een maand een uitkering als er recht is op de uitkering op de laatste vrijdag van die maand en er in die maand een uitbetaling is geweest. 12

13 5. Afkortingen AO Arbeidsongeschiktheid CBS Centraal Bureau voor de Statistiek CvB Centrum voor Beleidsstatistiek CWI Centrum voor Werk en Inkomen IOAW Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers IOAZ Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen GBA Gemeentelijke Basisadministratie UWV Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen WAJONG Wet arbeidsongeschiktheidsvoorziening jonggehandicapten WAO Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering WAZ Wet arbeidsongeschiktheidsverzekering zelfstandigen WIA Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen WOZ Waardering Onroerende Zaken WW Werkloosheidswet WWB Wet werk en bijstand 13

14 Bijlage I Bijlage I Overzicht aandachtswijken en onderliggende postcode-4- gebieden Gemeente Naam aandachtswijk Postcode Alkmaar Overdie 1813 Amersfoort De Kruiskamp 3814 Amsterdam Amsterdam Noord 1024 Amsterdam Amsterdam Noord 1031 Amsterdam Amsterdam Noord 1032 Amsterdam Nieuw-West 1061 Amsterdam Nieuw-West 1062 Amsterdam Nieuw-West 1063 Amsterdam Nieuw-West 1064 Amsterdam Nieuw-West 1065 Amsterdam Nieuw-West 1067 Amsterdam Nieuw-West 1068 Amsterdam Nieuw-West 1069 Amsterdam Bos en Lommer 1055 Amsterdam Bos en Lommer 1056 Amsterdam Bos en Lommer 1057 Amsterdam Amsterdam Oost 1092 Amsterdam Amsterdam Oost 1094 Amsterdam Bijlmer 1103 Amsterdam Bijlmer 1104 Arnhem Klarendal 6822 Arnhem Presikhaaf 6826 Arnhem Het Arnhemse Broek 6828 Arnhem Malburgen/Immerloo 6832 Arnhem Malburgen/Immerloo 6833 Arnhem Malburgen/Immerloo 6841 Deventer Rivierenwijk 7417 Dordrecht Wielwijk/Crabbehof 3317 Eindhoven Woensel West 5621 Eindhoven Doornakkers 5642 Eindhoven Bennekel 5654 Enschede Velve-Lindenhof 7533 Groningen Korrewegwijk 9715 Groningen De Hoogte 9716 Heerlen Meezenbroek 6415 Leeuwarden Heechterp/Schieringen 8924 Maastricht Maastricht Noordoost 6222 Maastricht Maastricht Noordoost 6224 Nijmegen Hatert 6535 Rotterdam Rotterdam West 3014 Rotterdam Rotterdam West 3021 Rotterdam Rotterdam West 3022 Rotterdam Rotterdam West 3024 Rotterdam Rotterdam West 3025 Rotterdam Rotterdam West 3026 Rotterdam Rotterdam West 3027 Rotterdam Rotterdam Noord 3031 Rotterdam Rotterdam Noord 3033 Rotterdam Rotterdam Noord 3034 Rotterdam Rotterdam Noord 3035 Rotterdam Rotterdam Noord 3036 Rotterdam Bergpolder 3038 Rotterdam Overschie 3042 Rotterdam Oud Zuid

15 Rotterdam Oud Zuid 3073 Rotterdam Oud Zuid 3074 Rotterdam Oud Zuid 3081 Rotterdam Oud Zuid 3082 Rotterdam Oud Zuid 3083 Rotterdam Vreewijk 3075 Rotterdam Zuidelijke Tuinsteden 3085 Rotterdam Zuidelijke Tuinsteden 3086 Schiedam Nieuwland 3118 Schiedam Nieuwland 3119 s-gravenhage Stationsbuurt 2515 s-gravenhage Schilderswijk 2525 s-gravenhage Schilderswijk 2526 s-gravenhage Den Haag Zuidwest 2532 s-gravenhage Den Haag Zuidwest 2533 s-gravenhage Den Haag Zuidwest 2541 s-gravenhage Den Haag Zuidwest 2542 s-gravenhage Den Haag Zuidwest 2544 s-gravenhage Den Haag Zuidwest 2545 s-gravenhage Transvaal 2572 Utrecht Kanaleneiland 3526 Utrecht Kanaleneiland 3527 Utrecht Ondiep 3552 Utrecht Overvecht 3561 Utrecht Overvecht 3562 Utrecht Overvecht 3563 Utrecht Overvecht 3564 Utrecht Zuilen Oost 3554 Zaanstad Poelenburg

16

17 Tabellenset Tabel 1 Autochtonen, niet-westerse allochtonen en vluchtelingen naar kenmerken op het gebied van huisvesting en woonomgeving, 1 januari 2008 Autoch- Niet- Niet- Vluchtelingen naar land van herkomst tonen westerse westerse allochtonen Totaal Afghanistan allochtonen geïmmigreerd in de periode 1 januari januari ) Angola China Irak Iran Voormalig Joegoslavië Sierra Leone SoedanSomalië Voormalig Sovjet- Unie Overige landen van herkomst Totaal Provincie Groningen Friesland Drenthe Overijssel Flevoland Gelderland Utrecht Noord-Holland Zuid-Holland Zeeland Noord-Brabant Limburg Gemeente Rotterdam Amsterdam s-gravenhage Utrecht Enschede Arnhem Eindhoven Tilburg Almere Nijmegen Groningen Amersfoort Apeldoorn Dordrecht Zoetermeer Breda Delft Haarlem s-hertogenbosch Heerlen Almelo Emmen Venlo Deventer Schiedam Veenendaal Sittard-Geleen Kampen Overige gemeenten Aandachtswijk Woont in aandachtswijk wel G Woont in aandachtswijk niet G Woont niet in aandachtswijk wel G Woont niet in aandachtswijk niet G Bron: CBS. N.B. Aantallen in de tabel zijn afgerond op tientallen. 1) Exclusief vluchtelingen. 17

18 Tabel 2 Autochtonen, niet-westerse allochtonen en vluchtelingen naar kenmerken op het gebied van huisvesting, woonomgeving en geslacht, 1 januari 2008 Autochtonen Niet-westerse allochtonen 1) Niet-westerse allochtonen Vluchtelingen geïmmigreerd in de periode 1 jan jan ) totaal totaal totaal totaal mannen vrouwen mannen vrouwen mannen vrouwen mannen vrouwen Totaal Provincie Groningen Friesland Drenthe Overijssel Flevoland Gelderland Utrecht Noord-Holland Zuid-Holland Zeeland Noord-Brabant Limburg Gemeente Rotterdam Amsterdam s-gravenhage Utrecht Enschede Arnhem Eindhoven Tilburg Almere Nijmegen Groningen Amersfoort Apeldoorn Dordrecht Zoetermeer Breda Delft Haarlem s-hertogenbosch Heerlen Almelo Emmen Venlo Deventer Schiedam Veenendaal Sittard-Geleen Kampen Overige gemeenten Aandachtswijk Woont in aandachtswijk wel G Woont in aandachtswijk niet G Woont niet in aandachtswijk wel G Woont niet in aandachtswijk niet G Bron: CBS. N.B. Aantallen in de tabel zijn afgerond op tientallen. 1) Exclusief vluchtelingen. 18

19 Tabel 3 Niet-westerse allochtonen en vluchtelingen naar kenmerken op het gebied van huisvesting, woonomgeving en vestigingsjaar, 1 januari 2008 Niet-westerse allochtonen geïmmigreerd in de periode Vluchtelingen 1 januari januari ) totaal totaal 1999 of eerder of eerder Totaal Provincie Groningen Friesland Drenthe Overijssel Flevoland Gelderland Utrecht Noord-Holland Zuid-Holland Zeeland Noord-Brabant Limburg Gemeente Rotterdam Amsterdam s-gravenhage Utrecht Enschede Arnhem Eindhoven Tilburg Almere Nijmegen Groningen Amersfoort Apeldoorn Dordrecht Zoetermeer Breda Delft Haarlem s-hertogenbosch Heerlen Almelo Emmen Venlo Deventer Schiedam Veenendaal Sittard-Geleen Kampen Overige gemeenten Aandachtswijk Woont in aandachtswijk wel G Woont in aandachtswijk niet G Woont niet in aandachtswijk wel G Woont niet in aandachtswijk niet G Bron: CBS. N.B. Aantallen in de tabel zijn afgerond op tientallen. 1) Exclusief vluchtelingen. 19

20 Tabel 4 Autochtonen, niet-westerse allochtonen en vluchtelingen die in de periode verhuisd zijn naar verhuisgedrag Autochtonen Niet-westerse Niet-westerse Vluchtelingen naar land van herkomst allochtonen 1) allochtonen geïmmigreerd in de periode 1 januari januari ) totaal Afghanistan Angola Totaal Gemiddelde verblijfsduur in jaren 9,3 7,6 4,6 6,2 7,2 5,0 Gemiddeld aantal verhuizingen per persoon 1,8 2,2 2,4 3,0 2,8 3,2 Emigratie en terugkeer naar Nederland Geen emigratie Emigratie geen terugkeer naar Nederland na emigratie terugkeer naar Nederland na emigratie Land van bestemming (1e emigratie) Grootbrittannië Voormalig Joegoslavië België Bondsrepubliek Duitsland Irak Afghanistan Voormalige Sovjet-Unie Angola Turkije Somalië Verenigde Staten van Amerika Iran Frankrijk Zweden Canada Soedan Marokko Syrië Noorwegen Australië Overige landen Verhuizingen binnen Nederland Verhuisd binnen Nederland 2) binnen gemeente tussen gemeente Uiteindelijke verhuisbeweging tussen 1/1/98 en 1/1/2008 binnen Nederland Naar regio Binnen gemeente in G in G in overige gemeenten Tussen gemeenten van G4 naar andere G van G4 naar G van G4 naar overige gemeenten van G27 naar G van G27 naar andere G van G27 naar overige gemeenten van overige gemeente naar G van overige gemeente naar G van overige gemeente naar andere overige gemeente Van Noord-Nederland naar Amsterdam naar Utrecht naar Rotterdam naar Den Haag Noord-Nederland Oost-Nederland West-Nederland Zuid-Nederland Van Oost-Nederland naar Amsterdam naar Utrecht naar Rotterdam naar Den Haag Noord-Nederland Oost-Nederland West-Nederland Zuid-Nederland Van West-Nederland binnen Amsterdam naar Amsterdam binnen Utrecht naar Utrecht binnen Rotterdam naar Rotterdam binnen Den Haag naar Den Haag Noord-Nederland Oost-Nederland West-Nederland Zuid-Nederland

21 China Irak Iran Voormalig Joegoslavië Sierra Leone Soedan Somalië Voormalig Sovjet-Unie Overige landen van herkomst ,5 6,5 6,2 6,3 5,6 6,0 5,3 6,2 6,0 3,9 3,0 3,0 2,6 3,7 3,2 3,0 2,9 3,

22 Tabel 4 (slot) Autochtonen, niet-westerse allochtonen en vluchtelingen die in de periode verhuisd zijn naar verhuisgedrag Autochtonen Niet-westerse Niet-westerse Vluchtelingen naar land van herkomst allochtonen 1) allochtonen geïmmigreerd in de periode 1 januari 1998 januari ) totaal Afghanistan Angola Van Zuid-Nederland naar Amsterdam naar Utrecht naar Rotterdam naar Den Haag Noord-Nederland Oost-Nederland West-Nederland Zuid-Nederland Naar WOZ-waarde buurt 3) Van WOZ-buurt <150 duizend euro naar WOZ-buurt <150 duizend euro naar WOZ-buurt 150 duizend euro 250 duizend euro naar WOZ-buurt >250 duizend euro Van WOZ-buurt 150 duizend euro 250 duizend euro naar WOZ-buurt <150 duizend euro naar WOZ-buurt 150 duizend euro 250 duizend euro naar WOZ-buurt >250 duizend euro Van WOZ-buurt >250 duizend euro naar WOZ-buurt <150 duizend euro naar WOZ-buurt 150 duizend euro 250 duizend euro naar WOZ-buurt >250 duizend euro Naar percentage niet-westerse allochtonen in de buurt Van minder dan 10 procent naar minder dan 10 procent naar 10 tot 30 procent naar 30 tot 50 procent naar 50 procent of meer Van 10 tot 30 procent naar minder dan 10 procent naar 10 tot 30 procent naar 30 tot 50 procent naar 50 procent of meer Van 30 tot 50 procent naar minder dan 10 procent naar 10 tot 30 procent naar 30 tot 50 procent naar 50 procent of meer Van 50 procent of meer naar minder dan 10 procent naar 10 tot 30 procent naar 30 tot 50 procent naar 50 procent of meer Bron: CBS. N.B. Aantallen in de tabel zijn afgerond op tientallen. 1) Exclusief vluchtelingen 2) Een persoon kan zowel binnen als tussen gemeenten zijn verhuisd in de periode 1 januari 1998 tot en met Deze persoon wordt in beide categorieën geteld. Hierdoor tellen de afzonderlijke categorieën niet op tot het totaal aantal personen verhuisd binnen Nederland. 3) Bij de indeling naar WOZ-waarde buurt en percentage niet-westerse allochtonen van de buurt in 2008 wordt de categorie Onbekend niet wergegeven. Hierdoor tellen de afzonderlijke aantallen niet op tot het totaal. 22

23 China Irak Iran Voormalig Joegoslavië Sierra Leone Soedan Somalië Voormalig Sovjet-Unie Overige landen van herkomst

24 Tabel 5 Autochtonen, niet-westerse allochtonen en vluchtelingen die in de periode verhuisd zijn naar verhuisgedrag en geslacht Autochtonen Niet-westerse allochtonen 1) totaal totaal mannen vrouwen mannen vrouwen Totaal Gemiddelde verblijfsduur in jaren 9,3 9,3 9,3 7,6 7,6 7,6 Gemiddeld aantal verhuizingen per persoon 1,8 1,8 1,8 2,2 2,2 2,1 Emigratie en terugkeer naar Nederland Geen emigratie Emigratie geen terugkeer naar Nederland na emigratie terugkeer naar Nederland na emigratie Land van bestemming (1e emigratie) Grootbrittannië Voormalig Joegoslavië België Bondsrepubliek Duitsland Irak Afghanistan Voormalige Sovjet-Unie Angola Turkije Somalië Verenigde Staten van Amerika Iran Frankrijk Zweden Canada Soedan Marokko Syrië Noorwegen Australië Overige landen Verhuizingen binnen Nederland Verhuisd binnen Nederland 2) binnen gemeente tussen gemeenten Uiteindelijke verhuisbeweging tussen 1/1/98 en 1/1/2008 binnen Nederland Naar regio Binnen gemeente in G in G in overige gemeenten Tussen gemeenten van G4 naar andere G van G4 naar G van G4 naar overige gemeenten van G27 naar G van G27 naar andere G van G27 naar overige gemeenten van overige gemeente naar G van overige gemeente naar G van overige gemeente naar andere overige gemeente Van Noord-Nederland naar Amsterdam naar Utrecht naar Rotterdam naar Den Haag Noord-Nederland Oost-Nederland West-Nederland Zuid-Nederland Van Oost-Nederland naar Amsterdam naar Utrecht naar Rotterdam naar Den Haag Noord-Nederland Oost-Nederland West-Nederland Zuid-Nederland Van West-Nederland binnen Amsterdam naar Amsterdam binnen Utrecht naar Utrecht binnen Rotterdam naar Rotterdam binnen Den Haag naar Den Haag Noord-Nederland Oost-Nederland West-Nederland Zuid-Nederland