1. Vooraf. 2. De apparatuur. AquaTag Handleiding STS/wsk v2.1 / 23 september 2015

Transcriptie

1 1. Vooraf Door het vocht in plantcontainers of de volle grond te meten met de AquaTag sensoren van SensorTagSolutions kan de irrigatie gericht worden aangestuurd, en kan water worden bespaard. Deze handleiding is een eerste versie die zal worden verbeterd aan de hand van reacties van gebruikers. Heeft u vragen of opmerkingen, neem dan s.v.p. contact op via de wsk@sensortagsolutions.com 2. De apparatuur De apparatuur bestaat uit sensoren en een hand-uitlees apparaat (reader). Op onderstaande foto is de pot-sensor te zien. Er is ook een langere sensor voor in de volle grond. Onder de rubber dop aan de onderkant zitten aansluitingen voor een USB kabel en oplader. Aansluiting voor USB kabel (naar PC) Aansluiting voor oplader 1

2 3. Gebruik 3.1. Voorbereiden Container: Prik met een malletje in de te meten containers steeds op dezelfde hoogte 2 gaatjes voor de sensor. Kies een hoogte waarbij de sensorpinnen zich zoveel mogelijk in de actieve wortelzone van de plant zullen bevinden. Doe dit m.b.v. een priem of hete soldeerbout. Gebruik niet de sensor zelf om te prikken, daar zijn ze niet sterk genoeg voor. Breng de sensoren aan in de pot, door deze door de gaatjes geheel in de pot te steken. Het plastic van de pot komt precies in het smallere, zwarte deel van de pennen, bijna tegen het zwarte plastic deel van de sensor. Het plastic moet net vrij blijven van de pot, er mag geen vocht tussen kunnen blijven hangen. (Zie fig. 1) Figuur 1 Doorsnede van sensor in pot Figuur 2 Foto van sensor in pot Nummer de sensoren met een duidelijk bordje of sticker. (de sensoren hebben een eigen unieke ID, maar deze is wat klein om in de praktijk makkelijk af te lezen.) Volle grond: Maak een geschikte keuze voor de plek waar de sensor moet komen. Dat geldt voor de plaats in het perceel. Het moet een plek zijn waar een gemiddeld waterregime is te verwachten (niet te nat en niet te droog). Houdt daarbij rekening met de positie van het watergeefsysteem t.o.v. de plant en de wortels. Dat geldt ook voor de diepte van de sensor. In ieder geval moet een diepte gekozen worden in het midden van het actieve wortelstelsel. 2

3 Houdt daarbij rekening dat jonge planten nog maar ondiep wortelen. Diep geplaatste sensoren kunnen niets zeggen over het vochtgehalte in een hoger gelegen bodemlaag (het actieve meetveld rond de sensorpinnen strekt zich maar 1-2 centimeter daarbuiten uit). Het kan aan te bevelen zijn om te werken met sensoren op meerdere diepten. Bijvoorbeeld één in de actieve wortelzone en één juist aan de onderkant van de wortels. Maak met de speciale voorprikker van STS (foto rechts) een gat tot de gewenste diepte (instelbaar). Steek de volle grond sensor voorzichtig in het gat. Let op dat dit makkelijk gaat. Bij een obstructie niet doordrukken, er kunnen bijvoorbeeld stenen in de grond zitten. Bij twijfel, maak een nieuw gat op een andere plek. De 2 RVS pennen van de sensor moeten in ieder geval in de grond worden gedrukt. De sensor moet in één keer geprikt worden en niet meer bewogen worden. In plaats van de voorprikker kan ook een grondboor worden gebruikt, met een diameter van 3 cm. Vul in dat geval na het aanbrengen van de sensor de ruimte aan weerszijden van de sensor op met de vrijgekomen grond (evt. met wat water). Opladen van de handmeter Verwijder het rubber dopje aan de onderkant van de handmeter. Sluit de oplader aan op de handmeter De standaard oplader is geschikt voor 230V Het volledig opladen duurt ca. 6 uur Herplaats het rubber dopje na het opladen. De lading van de accu wordt weergeven in het display linksonder van de handmeter. 3

4 3.2. Uitvoeren van een meting 1 Zet de handmeter AAN door midden op het groene vlak te drukken Kortstondig zal de handmeter het software versie nummer (b.v. AQUATAG V1.91) tonen en het serienummer (Serial no ) 2 Wacht tot de handmeter is opgestart. Het scherm toont de informatie van de laatste meting watergehalte meting (W ); Het aantal metingen (N) en de gemiddelde waarde (T). Linksonder in beeld staat de status van de batterij. 3 Houd de handmeter dicht bij of tegen de bovenkant van de sensor (de maximale uitleesafstand is 2-3 cm.) 4 Druk op het groene vlak in het midden om een meting uit te voeren 5 6 Volg de instructies op het scherm om een meting op te slaan (save) te verwijderen (del) of druk in het midden <c> om een volgende meting uit te voeren Noteer het nummer van de sensor, meet ze altijd in dezelfde volgorde. 4

5 AquaTag Handleiding De meter schakelt vanzelf uit, maar 2 seconden op de midden knop drukken kan ook. 7 Na de laatste meting: koppel de handmeter met de bijgeleverde USB kabel aan de computer. Koppel ook de handmeter aan de oplader, dan blijft de reader aan staan. Open het bijgeleverde Excelsheet om de meetdata te importeren en te bewerken. In de Excelsheet wordt duidelijk hoe dit verder gaat Interpreteren van de meetgegevens Voor containerplanten Stap 1: Bepalen veldcapaciteit (VC) Als de planten in een container zitten, neem er dan 3 met een AquaTag sensor erin en verzadig ze compleet met water door ze een dag in een emmer water te zetten, zover dat de hele pot onder water is. Haal ze uit de emmer en laat ze even uitlekken, totdat er amper meer water uit drupt. Meet de drie sensoren. Het gemiddelde is de veldcapaciteit, of te wel maximale vochtgehalte dat de potgrond zelf kan vasthouden. 5

6 AquaTag Handleiding Stap 2: Bepalen verwelkingspunt (VP) Laat drie andere potten uitdrogen (kan dagen duren), zover dat de planten beginnen te verwelken. Dit is dan de ondergrens waarbij zeker water gegeven moet worden. Nu zijn dus de boven- (VC) en ondergrens (VP) voor het vochtgehalte in de pot bepaald. Het verschil tussen beide waarden is een maat voor het beschikbaar water voor de plant. Voor de vollegrond Stap 1: Bepalen veldcapaciteit Als de planten in de volle grond zitten, geef enkele ervan dan zeer lang water totdat ook na het uitschakelen van de irrigatie de grond duidelijk geen water meer opneemt. Dek indien mogelijk de bodem lokaal af met plastic zodat niet kan verdampen. Laat de bodem een dag (voor kleiachtige bodems mogelijk meerdere dagen) stabiliseren. Meet vervolgens bij 3 sensoren het vochtgehalte. Het gemiddelde is de veldcapaciteit, of te wel maximale vochtgehalte dat de bodem zelf kan vasthouden. Stap 2: Bepalen verwelkingspunt Laat de grond lokaal bedekt met het plastic Geef de planten lokaal langere tijd geen water Ga daar mee door totdat de planten duidelijk verwelken Meet bij drie sensoren het watergehalte, en bepaal de gemiddelde waarde Nu zijn dus de boven- (VC) en ondergrens (VP) voor het vochtgehalte in de grond bepaald. Het verschil tussen beide waarden is een maat voor het beschikbaar water voor de plant. Opmerking: Het in de praktijk bepalen van het verwelkingspunt voor vollegrondteelt kan lastig zijn. Stap 3: Bepalen Wanneer en hoe lang watergeven. Dit is iets dat afhangt van de teelt, de potmaat, als de planten buiten staan: het weer, en heel veel andere factoren. Ons advies is in het begin water te geven zoals altijd en te meten wat er gebeurt. Als na een gietbeurt het watergehalte dicht in de buurt van de veldcapaciteit ligt, dan kan de volgende keer minder lang water gegeven worden. Is de plant na de beurt te snel uitgedroogd? Dan wellicht iets langer. Door te meten, de gegevens (ook de hoeveelheden water en mest!) op te slaan op de computer en in Excel en te analyseren, ontstaat na verloop van tijd een duidelijk beeld bij welke watergehalte water gegeven moet worden, en hoe lang. STS zal hierover in de toekomst aanvullende artikelen met praktijkervaringen publiceren. De filosofie is dat de meetgegevens het inzicht van de kweker vergroten waardoor hij betere beslissingen kan nemen. Dit in tegenstelling van geautomatiseerde systemen waarin de beslissing door computer software wordt genomen. 6

7 4. Bijlage: Technische specificaties Meetbereik Uitlees afstand tussen reader en sensor: < 3cm (bij voorkeur < 1cm) EC: 0-3mS/cm, +/- 10% Watergehalte: 0-100% v/v, +/- 10%, gekalibreerd af fabriek met 0% in lucht, 100% in water. Opslag data: maximaal 1000 metingen van WC en EC Apparaat Oplader: 12V (stekker diameter 5mm) Batterij capaciteit: na opladen minimaal 1000 metingen. Behuizing IP54 bescherming tegen stof en spatwater) USB aansluiting om in combinatie met het Excel uitleesprogramma de data te kunnen uitlezen. Mogelijkheid terminal programma te gebruiken (bijv. Termite) voor real time besturen en uitlezen handmeter. Baudrate