Uitwerking onderwerpen naar vraagstellingen Werkgroep vraagstellingen (november 2011)

Transcriptie

1 Uitwerking onderwerpen naar vraagstellingen Werkgroep vraagstellingen (november 2011) Inleiding De werkgroep vraagstellingen heeft als taak om te komen tot een basisvragenset en de uitwerking van deze onderwerpen tot vragen. In de basisvragenset komen de volgende onderwerpen te staan: Alcoholgebruik Beperkingen Bewegen Chronische aandoeningen Ervaren gezondheid Lengte en gewicht Mantelzorg geven Roken In dit document worden de bovengenoemde onderwerpen uitgewerkt. In bijlage 1 staan de vraagstellingen van zowel de LNM als het CBS voor alle onderwerpen. De motivatie waarom bepaalde onderwerpen uiteindelijk niet in de basis set zijn opgenomen staan beschreven in het document Achtergrond document basisvragenlijst pdf. De leden van de werkgroep Vraagstellingen zijn in september 2011 nog éénmaal bij elkaar gekomen om een aantal zaken te bespreken. Vanuit de GGD kwam de vraag of het mogelijk is om bij de vraag naar Bewegen het aantal missings zo klein mogelijk te houden. Daarnaast heeft het CBS de wens om een aantal vragen tekstueel aan te passen. De resultaten staan in bijlage 2. 1

2 Alcohol Indicatoren: % volwassen en ouderen dat alcohol gebruikt % volwassen en ouderen dat ooit alcohol heeft gebruikt % volwassen en ouderen dat overmatig drinkt (mannen: meer dan 21 glazen per week en vrouwen meer dan 14 glazen per week) % zware drinkers (minstens 1 keer per week 6 glazen of meer per dag drinken (mannen), minstens 1 keer per week 4 glazen of meer per dag drinken (vrouwen),) De 1 e vraag van LNM komt voor een groot deel overeen met de vraag van het CBS. Voorgesteld wordt om de LNM vraag te nemen met de volgende aanpassing: extra antwoordcategorie wordt toegevoegd: Licht alcoholische dranken (bijv. alcoholarm bier) Achter Bier komt alleen geen alcoholvrij / malt bier Opgemerkt wordt dat de antwoord optie: Ik dronk vroeger wel, maar ik heb de afgelopen 12 maanden geen alcoholhoudende dranken gedronken vreemd is ten opzichte van de vraag. Het is geen optie om dit antwoord te verwijderen omdat het voor GGD en wel interessant is om ook de ooit-drinkers te kunnen benoemen. Binnen de werkgroep is er een discussie geweest om de vraag te vereenvoudigen omdat de meeste GGD en deze informatie wb de soorten alcohol niet gebruiken in hun rapportages. Optie voor een alternatieve vraag: Vraag Drinkt u wel eens alcoholhoudende drank? (met evt. enkele voorbeelden) O Ja O Ik dronk vroeger wel, maar in de afgelopen 12 maanden niet, ik heb nooit alcohol gedronken De verwachting is dat door deze wijziging de prevalenties zullen dalen. Besloten is om deze wijziging niet door te zetten. Van de LNM vragenset worden de 2 e en 4 e vraag genomen om het aantal drink dagen per weekend en door de week te bepalen. In vergelijking met het CBS heeft de LNM 1 extra antwoordcategorie te weten: minder dan 1 dag. Dit wordt in de verwerking op ½ gezet waardoor deze personen wel meegerekend worden in het aantal glazen dat men drinkt. Zowel de 2 e als de 4 e vraag is een samenvoeging van 2 CBS vragen (de combinatie van de vraag drinkt u door-de-week en het aantal dagen ). Om het aantal glazen alcohol dat per keer gedronken wordt te bepalen, wordt de vraag van het CBS genomen. Hierbij wordt het antwoord /; 4-5 glazen nog opgesplitst in 2 antwoorden omdat 4-5 glazen mogelijk de grens is voor normale drinkers en overmatige drinkers. Uit de evaluatie van de standaardvraagstellingen blijkt dat men de vraag naar het aantal glazen alcohol een lastige vraag vindt. De voorgestelde vraag is 1 korte vraag zonder uitgebreide inleiding en met gesloten antwoord categorieën. Dit is respondent vriendelijker (ze hoeven minder na te denken en te rekenen) en minder fout gevoelig. Open antwoord categorie geven mogelijk sociaal wenselijke antwoorden. De antwoord categorieën gaan van veel tot weinig. Hierbij is de kans hoger dat men een reëler antwoord invult. Uit analyses blijkt dat er geen grote gevolgen zijn voor prevalentie van alcohol gebruikers, zware drinkers en overmatige drinkers. Mogelijk gevolgen voor het percentage mensen dat voldoet aan de norm verantwoord alcoholgebruik. Om het % zware drinkers te bepalen heeft de LNM 2 vragen (apart voor vrouwen en mannen). Het CBS heeft slechts 1 vraag waarbij gevraagd wordt of men in het afgelopen half jaar 6 of meer glazen alcohol heeft gedronken op 1 dag. 2

3 De vragen van de LNM worden opgenomen in de vragenset. Conclusie De vragenset voor Alcohol wordt als volgt: Vraag 1: LNM / CBS vraag met kleine aanpassingen (grijs gearceerd) Vraag 2: LNM vraag Vraag 3: CBS vraag (met kleine aanpassing, grijs gearceerd) Vraag 4: LNM vraag Vraag 5: CBS vraag (met kleine aanpassing) Vraag 6: LNM vraag Vraag 7: LNM vraag Vraag 1. Wilt u aangeven welke soorten alcoholhoudende drank u in de afgelopen 12 maanden wel eens heeft gedronken? Er zijn meer antwoorden mogelijk. O Bier (geen alcoholvrij/malt bier) O Wijn, sherry, port, vermout O Likeur, advocaat, bessenjenever, citroenjenever O Jenever, brandewijn, vieux, rum, cognac, whisky, wodka of ander gedestilleerd O Alcoholhoudende drank gemengd met frisdrank of met vruchtensap (bijv. breezers, shooters) O Licht alcoholische dranken (bijv. alcoholarm bier) O Ik dronk vroeger wel, maar ik heb de afgelopen 12 maanden geen alcoholhoudende dranken gedronken --- Ga naar volgende onderwerp O Ik heb nooit alcoholhoudende dranken gedronken ---- Ga naar het volgende onderwerp Vraag 2. Op hoeveel van de 4 door-de-weekse dagen (hiermee wordt bedoeld maandag t/m donderdag) drinkt u gemiddeld genomen alcoholhoudende drank? O 4 dagen O 3 dagen O 2 dagen O 1 dag O Minder dan 1 dag O Ik drink nooit op door-de-weekse dagen Ga naar het volgende onderwerp Vraag 3. Hoeveel glazen drinkt u dan gemiddeld op zo n door-de-weekse dag? O 11 of meer glazen O 7-10 glazen O 6 glazen O 5 glazen O 4 glazen O 3 glazen O 2 glazen O 1 glas Vraag 4. Op hoeveel van de 3 weekenddagen (hiermee wordt bedoeld vrijdag t/m zondag) drinkt u gemiddeld genomen alcoholhoudende drank? O 3 dagen O 2 dagen O 1 dag O Minder dan 1 dag O Ik drink nooit in het weekend Ga naar het volgende onderwerp 3

4 Vraag 5. Hoeveel glazen drinkt u dan gemiddeld op zo n weekend-dag? O 11 of meer glazen O 7-10 glazen O 6 glazen O 5 glazen O 4 glazen O 3 glazen O 2 glazen O 1 glas Vraag 6. Hoe vaak heeft u de afgelopen 6 maanden 4 of meer glazen alcoholhoudende drank op één dag gedronken? Elke dag 5-6 keer per week 3-4 keer per week 1-2 keer per week 1-3 keer per maand 3-5 keer per 6 maanden 1-2 keer per 6 maanden Nooit Vraag 7. Hoe vaak heeft u de afgelopen 6 maanden 6 of meer glazen alcoholhoudende drank op één dag gedronken? Elke dag 5-6 keer per week 3-4 keer per week 1-2 keer per week 1-3 keer per maand 3-5 keer per 6 maanden 1-2 keer per 6 maanden Nooit 4

5 Beperkingen Indicator: % volwassen en ouderen met gehoorbeperkingen % volwassen en ouderen met gezichtsbeperkingen % volwassen en ouderen met mobiliteitsbeperkingen Zowel LNM als het CBS gebruiken de OESO vragenset en de 3 ADL vragen (voor de volwassenen). Veel GGD en stellen de vragen over beperkingen alleen aan ouderen (65 jaar en ouder) omdat het % beperkingen bij volwassenen erg laag is. Uit de literatuur (zie CBS Statline) blijkt echter dat OESO beperkingen (> 5%) al beginnen vanaf 35 jaar voor vrouwen en bij 45 jaar voor mannen. VTV heeft voor het berekenen van de gezonde levensverwachting de resultaten van de OESO vragenset nodig voor alle volwassenen (en niet alleen de ouderen). Besloten wordt om alleen de OESO vragen op te nemen in de basisvragenset, dus voor zowel volwassenen als ouderen. De ADL vragen worden niet in de basisvragenset opgenomen. Conclusie: De vragenset voor Beperkingen wordt als volgt: Vraag: CBS en LNM vraag Vraag 1 Bij de volgende vragen gaat het erom wat u normaal kunt doen. Het gaat niet om tijdelijke problemen van voorbijgaande aard. Geef op iedere regel uw antwoord Ja, Ja, met zonder enige moeite moeite a Kunt u een gesprek volgen in een groep van 3 of meer personen (zo nodig met hoorapparaat)? Ja, met grote moeite Nee, dat kan ik niet b Kunt u met één andere persoon een gesprek voeren (zo nodig met hoorapparaat)? c Zijn uw ogen goed genoeg om de kleine letters in de krant te kunnen lezen (zo nodig met bril of contactlenzen)? d Kunt u op een afstand van 4 meter het gezicht van iemand herkennen (zo nodig met bril of contactlenzen)? e Kunt u een voorwerp van 5 kg (bijvoorbeeld een volle boodschappentas) 10 meter dragen? f Kunt u als u staat, bukken en iets van de grond oppakken? g Kunt u 400 meter aan een stuk lopen, zonder stil te staan (zo nodig met stok)? 5

6 Bewegen Indicatoren: % volwassen en ouderen dat voldoet aan de Nederlandse Norm Gezond Bewegen (half uur matig intensieve lichamelijk activiteit op tenminste 5 dagen per week) % volwassen en ouderen dat voldoet aan de Fit norm (minimaal 3 keer per week 20 minuten intensief bewegen) % volwassen en ouderen dat voldoet aan de Combinorm (optelsom van NNBG en de fitnorm) Zowel LNM als het CBS maken gebruik van de SQUASH vragenlijst. Het CBS gebruikt deze vragenlijst voor zowel volwassen als ouderen. Bij ouderen levert het invullen van de vragenlijst geen problemen op (niet meer dan bij de volwassenen). LNM vraagt dit alleen na bij volwassenen. Tussen de vragenlijst van het CBS en de LNM vragenlijst zijn enkele verschillen: in de LNM vraag wordt de intensiteit van de activiteit niet nagevraagd. De originele SQUASH heeft 3 categorieën van intensiteit (langzaam, gemiddeld, snel/zwaar) na te vragen. Dit heeft in de praktijk het gevolg gehad dat het overgrote deel van de mensen, al dan niet terecht, kiest voor de optie 'gemiddeld'. Daarnaast is het zo dat in de standaardsyntax van de SQUASH activiteiten worden 'opgeschoven' van licht intensief naar matig intensief als ze bij activiteiten die volgens de gehanteerde MET-waarde (gelinkt aan activiteitencodes van Barbara Ainsworth) zelf aangeven de activiteit als snel/zwaar uit te voeren ofwel te ervaren. Hetzelfde geldt voor het opschuiven van matig intensieve activiteiten naar zwaar intensieve activiteiten. Voor de LNM was destijds van belang dat het voldoen aan de norm goed kon worden berekend. Omdat de mate waarin het navragen van intensiteit doorwerkt in het percentage 'voldoet aan de norm' naar verwachting klein was is destijds voor de LNM besloten intensiteit niet na te vragen. Het verwachtte effect zou klein zijn, omdat het in dat geval alleen gaat om de licht intensieve activiteiten (ofwel voor volwassenen onder de 55: wandelen en een heel klein aantal sporten) waarbij mensen hebben aangegeven het als snel/zwaar te ervaren en waarbij tenminste 30 minuten is gerapporteerd. Als alternatief wordt binnen de LNM gerekend met een ervaren intensiteit 'gemiddeld' wat voor het gros van de mensen op hetzelfde neerkomt als wanneer ze zelf de intensiteit zouden hebben gerapporteerd in de LNM vragenlijst zijn een aantal sporten voorbedrukt. Het CBS heeft een omcodeerprogramma voor deze open vragen. Besloten is om een aantal voorbeelden te noemen (de 4 meeste genoemde sporten) en de voorbedrukte sporten weg te laten. Er zijn een aantal tekstuele verschillen VTV kijkt naar de normen die beschikbaar zijn (NNGB, fitnorm en combinorm). Leden van de werkgroep zijn zich er van bewust dat de standaardvraagstelling Bewegen niet makkelijk is voor de respondent en de gene die de data verwerkt. Op dit moment is er niet een goed alternatief voor de SQUASH vragenlijst / standaardvraagstelling Bewegen Bewegen is voor gemeenten een belangrijk onderwerp CBS gebruikt al jaren de SQUASH Conclusie: De vragenset voor Bewegen komt er als volgt uit te zien: Vraag 1-4 CSB vragenset Vraag 5: LNM (met gewijzigde voorbeelden) 6

7 Bewegen Neem in uw gedachten een normale week in de afgelopen maanden. Wilt u aangeven hoeveel dagen per week u de onderstaande activiteiten verrichtte en hoeveel tijd u daar gemiddeld op zo'n dag mee bezig was. Woon/werkverkeer. Als u een activiteit niet heeft verricht, vul dan een 0 in. a. Lopen van/naar werk of school b. Fietsen van/naar werk of school Aantal dagen per week Gemiddelde tijd per dag uur... min uur... min Lichamelijke activiteit op werk of school. Als u een activiteit niet heeft verricht, vul dan een 0 in. a. Licht en matig inspannend werk (zittend, staand werk met af en toe lopen, zoals bureau werk of lopend werk met lichte lasten) b. Zwaar inspannend werk (lopend werk of werk waarbij regelmatig zware dingen moeten worden opgetild) Aantal uren per week... uur... uur Huishoudelijke activiteiten. Als u een activiteit niet heeft verricht, vul dan een 0 in. a. Licht en matig inspannend werk (staand werk, zoals koken, afwassen, strijken, kind eten geven/ in bad doen en lopend werk zoals stofzuigen, boodschappen doen ). b. Zwaar inspannend werk (zoals vloeren schrobben, tapijt uitkloppen, met zware boodschappen lopen) Aantal dagen per week Gemiddelde tijd per dag uur... min uur... min Vrije tijd. Als u een activiteit niet heeft verricht, vul dan een 0 in. Aantal dagen per week Gemiddelde tijd per dag a. Wandelen uur... min b. Fietsen uur... min c. Tuinieren uur... min d. Klussen/doe-het-zelven uur... min Sport ( hier maximaal 4 sporten opschrijven (bijv. fitness / conditietraining, tennis, trimmen / joggen, voetbal) Aantal dagen per week Gemiddelde tijd per dag uur... min uur... min uur... min uur... min 7

8 Chronische aandoeningen Indicatoren: % volwassen en ouderen met 1 of meer chronische aandoeningen (excl. het antwoord Anders nl ) % volwassenen en ouderen die onder behandeling zijn van een huisarts / specialis uitgesplitst naar de genoemde chronische aandoeningen De standaardvraagstelling van de LNM is gebaseerd op de vraagstelling van het CBS waarbij de vragen destijds zijn ingekort en gewijzigd. CBS vragenset is uitgebreider maar geeft een beter beeld van de chronische aandoeningen CBS vragenlijst bevat belangrijke gezondheid thema s waarbij enkele onderdelen beter uitgevraagd worden: o Suikerziekte: om een onderscheid te maken tussen type I en type II o Beroerte / hersenbloeding/infarct: omdat het een ingrijpende ziekte is die gevolgen kan hebben op de leefstijl die men later ontwikkeld heeft o Hartinfarct / kanker: omdat het een ingrijpende ziekte is die gevolgen kan hebben op de leefstijl die men later ontwikkeld heeft Besloten is om de vraag naar chronische aandoeningen van het CBS op te nemen omdat dit een goede lijst is. Er is één aanpassing: De term CARA is verouderd en heet nu COPD. Vraag 6 d wordt dan: Astma of COPD (chronische bronchitis, longemfyseem). Daarnaast zijn er enkele aanpssingen die alleen voor de GGD en gelden: De type kankers worden niet nagevraagd Een aantal vragen naar belemmeringen bij specifieke ziekten worden niet nagevraagd. Vragen zoals heeft u dit nog steeds worden niet meegenomen Bij het gebruik van de CBS lijst zal er geen trendbreuk zijn voor de gegevens die de VTV presenteert. Voor de GGD en zal er wel een trendbreuk komen. GGD en nemen bij ouderen een aantal extra onderwerpen op zoals in de standaardvraagstelling van de LNM is opgenomen, maar nemen deze niet mee in het % mensen met een chronische aandoening zoals ook door CBS wordt berekend. De vraag naar belemmeringen in het dagelijks leven als gevolg van de chronische aandoeningen (een LNM vraag) wordt niet door het CBS gesteld. GGD en kunnen deze vraag opnemen in het vrije keuze deel. Conclusie De vragenset voor Chronische aandoeningen wordt als volgt: Chronische aandoeningen Vraag 1. 8

9 Heeft u suikerziekte? Ja Nee Zo ja, bent u hiervoor in de afgelopen 12 maanden onder behandeling of controle van de huisarts of specialist geweest? Gebruikt u hiervoor op dit moment insuline? Zo ja, bent u insuline gaan gebruiken binnen 6 maanden nadat bij u suikerziekte is vastgesteld? Vraag 2. Heeft u ooit een beroerte, hersenbloeding of herseninfarct gehad? Ja Nee Zo ja, heeft u dit in de afgelopen 12 maanden gehad? Bent u hiervoor in de afgelopen 12 maanden onder behandeling of controle van de huisarts of specialist geweest? Vraag 3. Ja Nee Heeft u ooit een hartinfarct gehad? Zo ja, heeft u dit in de afgelopen 12 maanden gehad? Bent u hiervoor in de afgelopen 12 maanden onder behandeling of controle van de huisarts of specialist geweest? Vraag 4. Heeft u in de afgelopen 12 maanden een andere ernstige hartaandoening gehad (zoals hartfalen of angina pectoris)? Zo ja, bent u hiervoor onder behandeling of controle van de huisarts of specialist geweest? Vraag 5. Heeft u ooit een vorm van kanker (kwaadaardige aandoening) gehad? Zo ja, heeft u dit in de afgelopen 12 maanden gehad? Bent u hiervoor in de afgelopen 12 maanden onder behandeling of controle van de huisarts of specialist geweest? Ja Ja Nee Nee 9

10 Vraag 6 Deze vraag gaat over een aantal langdurige ziektes en aandoeningen - Wilt u voor deze ziekten en aandoeningen met ja of nee aangeven of u die heeft of in de afgelopen 12 maanden heeft gehad? - Zo ja: wilt u dan ook de vervolgvragen in het vak achter de ziekte of aandoening invullen. Bent u hiervoor in de afgelopen 12 maanden onder behandeling of controle van de huisarts of specialist geweest? a. Migraine of regelmatig ernstige hoofdpijn O Ja O Ja b. Hoge bloeddruk O Ja O Ja c. Vernauwing van de bloedvaten in de buik of benen O Ja O Ja (geen spataderen) d. Astma of COPD (chronische bronchitis, O Ja O Ja longemfyseem) e. Psoriasis O Ja O Ja f. Chronische eczeem O Ja O Ja g. Duizeligheid met vallen O Ja O Ja h. Ernstige of hardnekkige darmstoornissen, langer O Ja O Ja dan 3 maanden i. Onvrijwillig urineverlies (incontinentie) O Ja O Ja j. Gewrichtsslijtage (artrose, slijtagereuma van O Ja O Ja heupen of knieën) k. Chronische gewrichtsontsteking (ontstekingsreuma, O Ja O Ja chronische reuma, reumatoïde artritis) l. Ernstige of hardnekkige aandoening van de rug O Ja O Ja (incl hernia) m. Andere ernstige of hardnekkige aandoening van de O Ja O Ja nek of schouder 10

11 (Vervolg) - Wilt u voor deze ziekten en aandoeningen met ja of nee aangeven of u die heeft of in de afgelopen 12 maanden heeft gehad? - Zo ja: wilt u dan ook de vervolgvragen in het vak achter de ziekte of aandoening invullen. Bent u hiervoor in de afgelopen 12 maanden onder behandeling of controle van de huisarts of specialist geweest? n. Andere ernstige of hardnekkige aandoening van O Ja O Ja elleboog, pols of hand o. Heeft u nog andere langdurige ziekte of aandoeningen gehad in de afgelopen 12 maanden O Ja, namelijk Anders nl 11

12 Ervaren gezondheid Indicator: % volwassen en ouderen dat zich gezond voelt Het CBS stelt 2 verschillende vragen over ervaren gezondheid. De ene vraag wordt aan iedereen gesteld en de andere vraag wordt alleen aan personen van 12 jaar en ouder (in een ander gedeelte van het onderzoek) gesteld als onderdeel van de SF-12. Deze vraag wordt niet apart bekeken en alleen gebruikt voor analyses van de SF-12. CBS (deel 1 gezondheidsenquête-) Hoe is over het algemeen uw gezondheid? Is deze: O Zeer goed O Goed O Gaat wel O Slecht O Zeer slecht CBS (deel 2 gezondheidsenquête-)= LNM Wat vindt u, over het algemeen genomen, van uw gezondheid? O Uitstekend O Zeer goed O Goed O Matig O Slecht Argumenten om deze vraag op te nemen VTV gebruikt de gegevens van deze vraagstelling voor het berekenen van de gezonde levensverwachting en heeft de wens aangegeven hier geen trendbreuk in te krijgen. Deze vraag is vergelijkbaar met CBS data en Eurostat als het gaat om Europese gezondheidsenquêtes (Eu- Silc/EHIS) Veel gebruikt in internationale studies In de Europese Gezondheid enquête wordt deze vraag in 2014 verplicht gesteld. Is onderdeel van de Minimum European Health Module Trend breuk voor GGD en (niet onoverkomelijk) Argumenten om deze vraag op te nemen Veel nationale en internationale onderzoeken gebruiken deze vraagstelling (KAB, LASA, Doetinchem studie etc.) Het is een onderdeel van de RAND 36 Alle GGD en gebruiken deze vraag als standaardvraagstelling. Is een onderdeel van de SF-12, indien je deze vraag niet m kan de SF-12 niet meer berekend worden Kans op het opnemen van de SF-12 wordt kleiner De uitkomsten geven een normalere verdeling dan de CBS vraag uit het 1 e deel van de gezondheidsenquête. Trendbreuk voor zowel CBS als VTV Na enige discussie blijken de argumenten voor het kiezen van de 1 e vraag zwaarder te wegen dan de argumenten voor de 2 e vraag. Conclusie De vragenset voor Ervaren gezondheid wordt als volgt: Vraag 1: CBS vraag Vraag 1 Hoe is over het algemeen uw gezondheid? Is deze: O Zeer goed O Goed O Gaat wel O Slecht O Zeer slecht Opmerking: Indien de GGD en de SF12 willen opnemen zullen zij 2 keer de vraag naar ervaren gezondheid moeten stellen. 12

13 Lengte en gewicht Indicator: % volwassen en ouderen met overgewicht (in diverse categorieën) De vragen van zowel LNM als CBS lijken erg veel op elkaar. De volgorde van de vragen zijn bij CBS en LNM echter verschillend. Dit heeft geen invloed op de antwoorden. Tekstueel zijn er een aantal kleine verschillen. Deze verschillen hebben o.a. te maken met de manier waarop deze vraag gesteld wordt. Bij het CBS wordt deze vraag zowel mondeling als schriftelijk (digitaal) afgenomen. Dan kan er geen tekst tussen haakjes staan. Bij de vraag naar het gewicht staan wel haakjes maar dit gedeelte van de vraag wordt alleen gebruikt als de respondent op het moment van interview zwanger is. Er wordt dus op geroute. Volgens het CBS zullen de tekstuele verschillen geen verschil opleveren in de uitkomsten. Afgesproken is dat de huidige vraagstellingen voor zowel CBS als LNM blijft bestaan. Conclusie De vragenset voor lengte en gewicht wordt als volgt: LNM Vraag. Hoeveel kilo weegt u zonder kleren? (afronden op hele kilo's) Indien u zwanger bent, hier graag uw gewicht van vóór de zwangerschap invullen. kilogram Vraag. Hoe lang bent u (zonder schoenen)? centimeter CBS Lengte Nu iets heel anders. Hoe lang bent u. Het gaat om de lengte in centimeters, zonder schoenen? cm Gewicht Hoeveel kilo weegt u. (We bedoelen het gewicht van voor de zwangerschap). Het gaat om het gewicht in hele kilo s, zonder kleren? kg 13

14 Mantelzorg geven Indicatoren: % volwassen en ouderen dat mantelzorg geeft Gemiddeld aantal uren dat men mantelzorg geeft % volwassen en ouderen dat zich belast voelt bij het geven van mantelzorg Consequenties voor de andere vormen van participatie voor de mensen die mantelzorg geven (bij minder werken, minder vrijwilligerswerk, minder sporten etc.). Er zitten grote verschillen in de vragen van het CBS en LNM Besloten is om de vragenset van de LNM te nemen. Conclusie De vragenset voor Mantelzorg geven wordt als volgt: Vraag 1-3: LNM vraag Mantelzorg is de zorg die u geeft aan een bekende uit uw omgeving, zoals uw partner, ouders, kind, buren of vrienden, als deze persoon voor langere tijd ziek, hulpbehoevend of gehandicapt is. Deze zorg kan bestaan uit het huishouden doen, wassen en aankleden, gezelschap houden, vervoer, geldzaken regelen, enzovoorts. Mantelzorg wordt niet betaald. Een vrijwilliger vanuit een vrijwilligerscentrale is geen mantelzorger. Heeft u in de afgelopen 12 maanden mantelzorg gegeven? O Ja, Ga naar het volgende onderwerp Geeft u deze mantelzorg nu nog? O Ja, Ga naar het volgende onderwerp Hoeveel uur mantelzorg geeft u momenteel gemiddeld per week, reistijd meegerekend? Afronden op hele uren. Gemiddeld... uren per week Hoe lang geeft u al mantelzorg? O Korter dan drie maanden O Drie maanden of langer Sommige mensen voelen zich erg belast door de verzorging van een ander. Zij vinden de zorg zwaar en moeilijk vol te houden. Voor andere mensen geldt dat minder. Alles bij elkaar genomen, hoe belast voelt u zich momenteel? O Niet of nauwelijks belast O Enigszins belast O Tamelijk zwaar belast O Zeer zwaar belast O Overbelast 14

15 Roken Indicatoren: % volwassen en ouderen dat rookt % volwassen en ouderen dat ooit gerookt heeft % volwassen en ouderen dat nooit heeft gerookt % volwassen en ouderen dat 20 sigaretten of meer per dag rookt (zware rokers) % Rokers / ex-rokers/ nooit rokers De LNM vraag is een eenvoudige vraag. De vragenset van het CBS is uitgebreider. Bij de LNM vraag staan haakjes om wel eens. Het is niet duidelijk waarom er haakjes in de vraag staan. Deze haakjes worden verwijderd. Doordat de LNM vraag korter is en CBS de routing aan kan passen is afgesproken om de LNM vraag op te nemen. % Zware rokers Bij zware rokers (20 sigaretten per dag of meer; Stivoro / CBS) ) wordt alleen gekeken naar het aantal sigaretten dat men rookt. Hierbij blijven sigaren en pijptabak buiten beschouwing, deze worden dan ook niet nagevraagd aan de groep rokers. In de vragenlijst van het CBS wordt aan de mensen die soms roken gevraagd hoeveel sigaretten ze per week roken. Aan mensen die elke dag roken wordt gevraagd hoeveel sigaretten ze per dag roken. Besloten is om alleen bij sigaret rokers te vragen naar het aantal sigaretten per dag. Conclusie: De vragen set naar Roken wordt als volgt: Vraag 1-2 : LNM vraag opgesplitst Vraag 3: CBS vraag Vraag 4: Nieuwe vraag (aangepaste CBS vraag) Rookt u wel eens? O Ja Ga naar vraag 3 Heeft u vroeger wel gerookt? O Ja Ga naar volgend onderwerp Ga naar volgend onderwerp Rookt u wel eens sigaretten uit een pakje of zelf gerolde sigaretten? O Ja Ga naar volgend onderwerp Hoeveel sigaretten rookt u gemiddeld per dag?.. sigaretten 15

16 Bijlage 1. Overzicht met CBS en LNM vraagstellingen Inhoud Alcoholgebruik Beperkingen Bewegen Chronische aandoeningen Ervaren gezondheid Lengte en gewicht Mantelzorg geven Roken

17 Alcoholgebruik Basis vragenset LNM Vraag 9. Wilt u aangeven welke soorten alcoholhoudende drank u in de afgelopen 12 maanden wel eens heeft gedronken? Er zijn meer antwoorden mogelijk. Bier (geen alcoholarm of alcoholvrij/malt bier) Wijn, sherry, port, vermout Likeur, advocaat, bessenjenever, citroenjenever Jenever, brandewijn, vieux, rum, cognac, whisky, wodka of ander gedestilleerd Alcoholhoudende drank gemengd met frisdrank of met vruchtensap (b.v. breezers, shooters) Ik dronk vroeger wel, maar ik heb de afgelopen 12 maanden geen alcoholhoudende dranken gedronken Ga naar vraag Ik heb nooit alcoholhoudende dranken gedronken Ga naar vraag Vraag 10. Op hoeveel van de 4 door-de-weekse dagen (hiermee wordt bedoeld maandag t/m donderdag) drinkt u gemiddeld genomen alcoholhoudende drank? 4 dagen 3 dagen 2 dagen 1 dag Minder dan 1 dag Ik drink nooit op door-de-weekse dagen Ga naar vraag.. Vraag 11. Als u op zo n door-de-weekse dag alcoholhoudende drank gebruikt, hoeveel glazen drinkt u dan gemiddeld? (het gaat hierbij nog steeds om maandag t/m donderdag).met een glas wordt bedoeld een glas dat voor die drank gebruikelijk is. Reken voor een blikje of flesje bier 1,5 glas. Dus twee flesjes bier is 3 glazen (halve glazen naar boven afronden). Ik drink op zo n door-de-weekse dag gemiddeld glas/glazen Vraag 12. Op hoeveel van de 3 weekenddagen (hiermee wordt bedoeld vrijdag t/m zondag) drinkt u gemiddeld genomen alcoholhoudende drank? 3 dagen 2 dagen 1 dag Minder dan 1 dag Ik drink nooit in het weekend Ga naar vraag.. Vraag 13. Als u op zo n dag in het weekend alcoholhoudende drank gebruikt, hoeveel glazen drinkt u dan gemiddeld? (het gaat hierbij nog steeds om vrijdag t/m zondag). Met een glas wordt bedoeld een glas dat voor die drank gebruikelijk is. Reken voor een blikje of flesje bier 1,5 glas. Dus twee flesjes bier is 3 glazen (halve glazen naar boven afronden). Ik drink op zo n weekenddag gemiddeld glas/glazen Vraag 14. Hoe vaak heeft u de afgelopen 6 maanden 4 of meer glazen alcoholhoudende drank op één dag gedronken? Elke dag 17

18 5-6 keer per week 3-4 keer per week 1-2 keer per week 1-3 keer per maand 3-5 keer per 6 maanden 1-2 keer per 6 maanden Nooit Vraag 15. Hoe vaak heeft u de afgelopen 6 maanden 6 of meer glazen alcoholhoudende drank op één dag gedronken? Elke dag 5-6 keer per week 3-4 keer per week 1-2 keer per week 1-3 keer per maand 3-5 keer per 6 maanden 1-2 keer per 6 maanden Nooit CBS Wilt u hieronder aangeven welke soort alcoholhoudende drank u wel eens drinkt? (u mag meer dan één hokje aankruisen) o bier o wijn, sherry, port, vermouth o likeur, advocaat, bessenjenever, citroenjenever o jenever, brandewijn, vieux, cognac,whisky, wodka o alcoholhoudende drank gemengdmet frisdrank o licht-alcoholische dranken o ik drink nooit Ga naar vraag 36 Wanneer heeft u voor het laatst alcohol gedronken? o in de afgelopen 30 dagen (verder met vrg 26) o tussen de 30 dagen en 6 maanden geleden (ingevuld, verder met vrg 27) o tussen de 6 maanden en 12 maanden geleden (verder met vrg 35) o langer dan 12 maanden geleden (verder met vrg 36) Hoe vaak heeft u in de afgelopen 30 dagen alcohol gedronken? o dagelijks of bijna dagelijks o meerdere malen per week o minstens één keer per week o minder dan één keer per week Heeft u het laatste halfjaar wel eens 6 of meer glazen alcoholhoudende drank op één dag gedronken? o Ja o Nee (ga naar vraag 29) Hoe vaak dronk u het afgelopen half jaar 6 of meer glazen alcoholhoudende drank op 1 dag? elke dag o 5-6 keer per week o 3-4 keer per week o 1-2 keer per week o 1-3 keer per maand o 3-5 keer per half jaar 18

19 o 1-2 keer per half jaar Drinkt u wel eens alcohol op door-de-weekse dagen (bedoeld wordt hier maandag tot en met donderdag)? o Ja o Nee Op hoeveel van de 4 door-de-weekse dagen drinkt u dan meestal? o 1 dag o 2 dagen o 3 dagen o 4 dagen Hoeveel glazen drinkt u dan gemiddeld op zo n door-de-weekse dag? o 11 of meer glazen o 7-10 glazen o 6 glazen o 4-5 glazen o 3 glazen o 2 glazen o 1 glas Drinkt u wel eens alcohol in het weekend (bedoeld wordt hier vrijdag tot en met zondag)? o ja o nee Op hoeveel van de 3 weekend-dagen drinkt u meestal? o 1 dag o 2 dagen o 3 dagen o 4 dagen Hoeveel glazen drinkt u dan gemiddeld op zo n weekend-dag? o 11 of meer glazen o 7-10 glazen o 6 glazen o 4-5 glazen o 3 glazen o 2 glazen o 1 glas Hoe oud was u toen u voor het eerst alcohol dronk? Als u het niet precies weet, mag u schatten. OOO jaar 19

20 Beperkingen Basis vragenset LNM en CBS Vraag 1. Bij de volgende vragen gaat het erom wat u normaal kunt doen. Het gaat niet om tijdelijke problemen van voorbijgaande aard. Geef op iedere regel uw antwoord. Kunt u een gesprek volgen in een groep van 3 of meer personen (zo nodig met hoorapparaat)? Kunt u met één andere persoon een gesprek voeren (zo nodig met hoorapparaat)? Zijn uw ogen goed genoeg om de kleine letters in de krant te kunnen lezen (zo nodig met bril of contactlenzen)? Kunt u op een afstand van 4 meter het gezicht van iemand herkennen (zo nodig met bril of contactlenzen)? Kunt u een voorwerp van 5 kg (bijvoorbeeld een volle boodschappentas) 10 meter dragen? Kunt u als u staat, buigen en iets van de grond oppakken? Kunt u 400 meter aan een stuk lopen, zonder stil te staan (zo nodig met stok)? Ja, zonder moeite Ja, met enige moeite Ja, met grote moeite Nee, dat kan ik niet Vraag 2. Hieronder staan enkele handelingen waar sommige mensen moeite mee hebben. Wilt u telkens aangeven of u het zonder moeite, met enige moeite, met grote moeite of alleen met hulp van anderen kunt doen? Gaan zitten en opstaan uit een stoel Zonder moeite Met enige moeite Met grote moeite In en uit bed stappen De trap op- en aflopen Alleen met hulp van anderen 20

21 Bewegen Basis vragenset LNM Neem in uw gedachten een normale week in de afgelopen maanden. Wilt u aangeven hoeveel dagen per week u de onderstaande activiteiten verrichtte en hoeveel tijd u daar gemiddeld op zo'n dag mee bezig was. Vraag 37. Woon/werkverkeer a. Lopen van/naar werk of school b. Fietsen van/naar werk of school c. Niet van toepassing Aantal dagen per week Gemiddelde tijd per dag uur... min uur... min Vraag 38. Lichamelijke activiteit op werk of school a. Licht en matig inspannend werk b. Zwaar inspannend werk (lopend werk of werk waarbij regelmatig zware dingen moeten worden opgetild) c. Niet van toepassing Aantal uren per week... uur... uur Vraag 39. Huishoudelijke activiteiten a. Licht en matig inspannend werk (zoals koken, afwassen, strijken etc). b. Zwaar inspannend werk (zoals vloeren schrobben, met zware boodschappen lopen) c. niet van toepassing Aantal dagen per week Gemiddelde tijd per dag uur... min uur... min Vraag 40. Vrije tijd Aantal dagen per week Gemiddelde tijd per dag a. Wandelen uur... min b. Fietsen uur... min c. Tuinieren uur... min d. Klussen/doe-het-zelven uur... min e. Sport: Voetbal uur... min Tennis uur... min Zwemmen uur... min Anders namelijk: uur... min uur... min uur... min f. Niet van toepassing CBS(2009) 21

22 22

23 23

24 Chronische aandoeningen Basis vragenset LNM Vraag 23. Wilt u bij de volgende ziekten en aandoeningen aangeven of u die heeft of in de afgelopen 12 maanden heeft gehad. Geef op iedere regel uw antwoord. Nee Ja, NIET door arts vastgesteld Diabetes mellitus/ suikerziekte Beroerte, hersenbloeding, herseninfarct of TIA Hartinfarct Een andere ernstige hartaandoening (zoals hartfalen of angina pectoris) Een vorm van kanker (kwaadaardige aandoening) Migraine of regelmatig ernstige hoofdpijn Hoge bloeddruk Vernauwing van de bloedvaten in de buik of benen (geen spataderen) Astma, chronische bronchitis, longemfyseem of CARA/COPD Ernstige of hardnekkige darmstoornissen langer dan 3 maanden Psoriasis Chronisch eczeem Onvrijwillig urineverlies (incontinentie) Ernstige of hardnekkige aandoening van de rug (incl. Hernia) Gewrichtsslijtage (artrose, slijtagereuma) van heupen of knieën Chronische gewrichtsontsteking (ontstekingsreuma, chronische reuma, reumatoïde artritis) Andere ernstige of hardnekkige aandoening van de nek of schouder Andere ernstige of hardnekkige aandoening van elleboog, pols of hand Andere langdurige ziekte of aandoening, nl... Ja, door arts vastgesteld Vraag 24. In welke mate wordt u hierdoor belemmerd bij het uitvoeren van dagelijkse bezigheden thuis, op school of in uw werk, of in uw vrijetijdsbesteding? Sterk belemmerd Licht belemmerd Niet belemmerd N.V.T., ik heb in de afgelopen 12 maanden geen van bovenstaande aandoeningen gehad CBS (volgende pagina) 24

25 25

26 Ervaren gezondheid Basis vragenset LNM (Kwaliteit van leven) Vraag 25. Hoe zou u over het algemeen uw gezondheid noemen? Uitstekend Zeer goed Goed Matig Slecht CBS (deel 2 gezondheidsenquête) Wat vindt u, over het algemeen genomen, van uw gezondheid? Uitstekend Zeer goed Goed Matig Slecht CBS (deel 1 gezondheidsenquête) Hoe is over het algemeen uw gezondheid? Is deze: Zeer goed Goed Gaat wel Slecht Zeer Slecht 26

27 Lengte en gewicht Basis vragenset LNM Vraag 17. Hoeveel kilo weegt u zonder kleren? (afronden op hele kilo's) Indien u zwanger bent, hier graag uw gewicht van vóór de zwangerschap invullen. kilogram Vraag 18. Hoe lang bent u (zonder schoenen)? centimeter CBS Lengte Nu iets heel anders. Hoe lang bent u. Het gaat om de lengte in centimeters, zonder schoenen? cm Gewicht Hoeveel kilo weegt u. (We bedoelen het gewicht van voor de zwangerschap). Het gaat om het gewicht in hele kilo s, zonder kleren? kg 27

28 Mantelzorg geven Basis vragenset LNM Mantelzorg is de zorg die u geeft aan een bekende uit uw omgeving, zoals uw partner, ouders, kind, buren of vrienden, als deze persoon voor langere tijd ziek, hulpbehoevend of gehandicapt is. Deze zorg kan bestaan uit het huishouden doen, wassen en aankleden, gezelschap houden, vervoer, geldzaken regelen, enzovoorts. Mantelzorg wordt niet betaald. N.B. Een vrijwilliger vanuit een vrijwilligerscentrale is geen mantelzorger. Vraag 26. Geeft u momenteel mantelzorg of heeft u de afgelopen 12 maanden mantelzorg gegeven? Ja, ik geef die mantelzorg nu nog. Ja, maar ik geef die mantelzorg nu niet meer. Ga naar vraag... Nee Ga naar vraag... Vraag 27. Hoeveel uur mantelzorg geeft u momenteel gemiddeld per week? Incidenteel (niet elke week) Gemiddeld... uren per week (inclusief reistijd) Vraag 28. Sommige mensen voelen zich erg belast door de verzorging van een ander. Zij vinden de zorg zwaar en moeilijk vol te houden. Voor andere mensen geldt dat minder. Alles bij elkaar genomen, hoe belast voelt u zich momenteel? Niet of nauwelijks belast Enigszins belast Tamelijk zwaar belast Zeer zwaar belast Overbelast (kan de zorg eigenlijk niet meer volhouden) CBS (uit: sociale samenhang enquête) Vraag 1. U kunt in uw vrije tijd ook buiten organisaties om onbetaalde hulp geven aan anderen buiten uw eigen huishouding, zoals aan zieken, buren, familie, vrienden of bekenden. Hebt u de afgelopen 4 weken dergelijke hulp geboden? O Ja Vraag 2. De volgende vraag gaat over het onbetaald begeleiden, verzorgen of verplegen van chronisch zieke of gehandicapt huisgenoten, familieleden, vrienden of buren. Heeft u dit in de afgelopen 12 maanden gedaan? O Ja Ga naar vraag.. Vraag3. Deed u dit voor een periode van 3 maanden of langer? O Ja, de periode van 3 maanden of langer, periode van minder dan 3 maanden Vraag4. Deed u dit gemiddeld 8 uur per week of meer? O Ja, gemiddeld 8 uur per week of meer, gemiddeld minder dan 8 uur per week. 28

29 Roken Basis vragenset LNM Vraag 7. Rookt u (wel eens)? Ja Nee, maar vroeger wel Ga naar vraag... Nee, ik heb nooit gerookt Ga naar vraag... Vraag 8. Wat rookt u en hoeveel? ± Sigaretten (uit een pakje of zelf gerold) per dag ± Sigaren per week ± Pakje(s) pijptabak (van 50 gram) per week CBS Vraag 1 Rookt u wel eens? O Ja Vraag 2 Rookt u elke dag? O Ja 29

30 Bijlage 2 Wijziging in vraagstellingen november 2011 Inleiding De leden van de werkgroep Vraagstellingen zijn nog éénmaal bij elkaar gekomen om een aantal zaken te bespreken. Vanuit de GGD kwam de vraag of het mogelijk is om bij de vraag naar Bewegen het aantal missings zo klein mogelijk te houden. Dit zou kunnen door een mogelijke aanpassing binnen de opmaak van de vragen of zelfs een routing voor de beweegvraag. Tevens zouden er mogelijke imputatie strategieën zijn voor in de syntax. Daarnaast heeft het CBS de wens om een aantal vragen tekstueel aan te passen. Een deel van de vragen in de basisvragenset worden bij het CBS namelijk mondeling afgenomen. Dit heeft consequenties voor de wijze waarop de vraag gesteld wordt. Dit heeft gevolgen voor de vragen van Mantelzorg geven en Roken. Ten slotte zijn de reacties van GGD Kennisnet m.b.t. de duur van Mantelzorg geven verwerkt in de nieuwe vraagstelling. Gevraagde reactie: De tekstuele wijziging in de vraag naar Bewegen wordt ter informatie voorgelegd. Wat betreft de vraagstellingen Mantelzorg geven en Roken wil de werkgroep vragen alleen te reageren indien de gemaakte keuzes op onoverkomelijke bezwaren stuiten. Men kan reageren voor 24 oktober Bewegen Vermindering van lege invulvelden Bij de vraagstelling Bewegen zijn er veel respondenten die invul velden leeg laten, wanneer zij een activiteit niet hebben verricht. Als gevolg hiervan is het onderscheid met respondenten die de vraag hebben overgeslagen niet goed te maken. Vanuit GGD Amsterdam kwam het voorstel om een extra zin toe te voegen: Als u een activiteit niet heeft verricht, vul dan een 0 in. Deze vraag is voorgelegd aan het vragenlab van het CBS. Zij hebben dit bekeken en zijn met een aantal adviezen gekomen: 1. Stel eerst een filtervraag of men al dan niet werkend en/of schoolgaand is. Door middel van lay-out kan men ervoor zorgen dat de juiste respondent bij de juiste vraag komt. 2. Maak bij alle vragen overeenkomstige antwoordcategorieën, dit vergroot de betrouwbaarheid van alle antwoorden. 3. Pas de kopjes bij vraag 4 en vraag 5 aan door te vermelden; activiteiten in de vrije tijd en sportactiviteiten. Dan is het duidelijk(er) dat het instructiezinnetje ook voor deze 2 vragen geldt. 4. Pas de formulering van het instructiezinnetje aan door toe te voegen dat men een nul invult bij aantal dagen per week. 5. Overweeg om het instructiezinnetje bij elke vraag apart te vermelden en dus telkens te herhalen. Ad1. Door een extra filter vraag te stellen zijn de resultaten niet meer vergelijkbaar met de resultaten uit de huidige versie. De werkgroep zal dit advies voorlopige niet opvolgen. Ad2. De antwoord categorieën zijn voor 4 vragen identiek met uitzondering van de vraag naar aantal uren lichamelijk activiteit op werk of school. Hier hoeft men alleen het aantal uren per week in te vullen. Dit heeft o.a. te maken met het aantal lesuren per dag op school. Dit is per dag wisselend terwijl het aantal uur per week gelijk blijft. Dit advies wordt niet overgenomen. Ad3. Dit advies wordt niet overgenomen omdat bij woon/werkverkeer het woord activiteiten ook niet wordt gebruikt. 30

31 Ad4. De instructie zin zoals is voorgesteld zal niet gewijzigd worden. Ad5. Bij elke vraag zal de instructie zin herhaald worden (m.u.v. vraag 5: de sport vraag). Hierbij wordt het woordje heeft toegevoegd. In de gehele vraagstelling gaat het om activiteiten in de verleden tijd. Het is dus een logisch gevolg dat deze zin ook in de verleden tijd wordt gesteld. Antwoord bij vraag 2: Niet van toepassing In de voorgestelde vragenset was bij vraag 2 het volgende antwoord mogelijk: Niet van toepassing, geen werk of school. Het CBS had deze 'niet van toepassing, geen werk of school' in 2010 bij de eerste vraag toegevoegd. Met daarbij de verwijzing naar vraag 3. Nu bleek dat respondenten de toevoeging 'geen werk of school' niet lazen, maar alleen het deel 'niet van toepassing'. Dus de mensen die wel werk/school hebben, maar daar niet naar toe lopen of fietsen vulden NVT in. Hierdoor kreeg je bij vraag 2 teveel missings. In 2011 is dit aangepast naar de oude situatie, dus geen 'nvt' bij vraag 1, maar wel bij vraag 2. Deze optie is ook voorgesteld in de basisvragenset. Voor de leden van de werkgroep is nu onduidelijk wat de toegevoegde waarde is van dit antwoord (niet van toepassing) bij vraag 2. Indien men de activiteit niet uitvoert wordt er 0 ingevuld (n.a.v. de extra instructie zin). Er komt geen extra doorverwijzing indien men Niet van toepassing aankruist. Besloten is om de optie NVT niet op te nemen bij vraag 2. Bij de verwerking in de syntax zullen de personen die niks hebben ingevuld (ook geen nul) op missing worden gezet. De syntax zal eind 2011/ begin 2012 worden geschreven en getest op al verzamelde data. Conclusie: De instructie Als u een activiteit niet heeft verricht, vul dan een 0 in zal bij vraag 1 t/m 4 herhaald worden. Bij vraag 2 vervalt het antwoord: Niet van toepassing, geen werk of school. De volledige standaardvraagstellingen staat in bijlage 1. Mantelzorg geven Vraag 1. Geeft u momenteel mantelzorg of heeft u in de afgelopen 12 maanden mantelzorg gegeven? Na de lange intro komt er een lange vraag met eigenlijk 2 vragen in 1. Dat is voor een respondent niet meer te volgen Interview technisch is het stellen van deze vraag niet uitvoerbaar. Daarbij sluiten de antwoorden niet aan op de vraag. Vanuit het CBS wordt voorgesteld om de vraag te splitsen: Heeft u in de afgelopen 12 maanden mantelzorg gegeven? O Ja Ga naar volgend onderwerp Geeft u deze mantelzorg nu nog? O Ja Ga naar volgend onderwerp De resultaten verkregen met de oorspronkelijke vragenset en de nu voorgestelde vragenset blijven vergelijkbaar. Tevens is deze vraagsetting voor de respondent beter leesbaar en eenvoudiger om in te vullen. Nadeel is dat er meer vragen komen en daardoor meer fysieke ruimte innemen in een vragenlijst. Vraag 2. Hoeveel uur mantelzorg geeft u momenteel gemiddeld per week? Het antwoord incidenteel is niet een logisch antwoord op de gestelde vraag. Daarbij is het onduidelijk wat incidenteel is. Tussen haakjes staat nl: niet elke week wat suggereert dat eens in de twee weken incidenteel is (terwijl dat toch structureel is). 31

32 Voorgesteld wordt om het antwoord incidenteel niet op te nemen. Alleen het antwoord Gemiddeld. uren per week blijft staan. Daarnaast wordt de toevoeging ( inclusief reistijd) achter de vraag geplaatst. In het interview kun je deze toevoeging niet opnoemen als het niet in de vraagtekst is opgenomen. Daarbij weten respondenten vaak het verschil niet tussen inclusief en exclusief. Dit wordt voorkomen door achter de vraag de volgende opmerking toe te voegen: (reistijd meegerekend). Om te voorkomen dat mensen halve uren willen invullen, wordt de antwoordinstructie afronden op hele uren toegevoegd. Vraag 3. Bij het laatste antwoord is er nog een toevoeging tussen haakjes: O Overbelast (kan de zorg eigenlijk niet meer volhouden) Een soort gelijke toevoeging wordt niet gedaan bij de overige antwoorden. Interview technisch kan deze toevoeging niet. Het sluit niet aan bij de andere antwoorden, het onderbreekt de vijfpuntsschaal. Voorgesteld wordt om deze toevoeging te verwijderen. Voor zover de leden van de werkgroep kunnen nagaan heeft deze zin geen toegevoegde waarde. Ten slotte staat in de introductie tekst een NB : NB Een vrijwilliger vanuit een vrijwilligerscentrale is geen mantelzorger. Tijdens een interview kan wel de inleidende tekst voorgelezen worden, maar de term NB is raar om te noemen. Daarnaast heeft de NB geen toegevoegde waarde. Dit kan uit de inleidende tekst verwijderd worden. Extra vraag m.b.t. duur van mantelzorg geven De volgende vraag over de duur van het geven van Mantelzorg is voorgelegd aan de leden van de vakgroep via GGD Kennisnet: Geeft u mantelzorg voor een periode van 3 maanden of langer? O Ja Er zijn 12 reacties gekomen, waarbij iedereen akkoord gaat met de extra vraag. Er werd wel een andere vraag voorgesteld te weten: Hoe lang geeft u al mantelzorg? O Korter dan drie maanden O Drie maanden of langer Een alternatief is de uitbreiding van de antwoordcategorieën (0-3 maanden / 3-6 maanden 6-12 maanden etc.). In de vragenset over mantelzorg geven wordt de vraag opgenomen met 2 antwoordcategorieën. Conclusie: De leden van de werkgroep gaan akkoord met de wijzigingen. De volledige standaardvraagstellingen staat in bijlage 1. 32

33 Roken De vraag over roken wordt als volgt gesteld: Rookt u wel eens? O Ja, maar vroeger wel, ik heb nooit gerookt De antwoorden van deze vraag sluiten niet aan op de gestelde vraag. In een interview geeft niemand als antwoord dat hij/zij het vroeger wel heeft gerookt, maar zal geantwoord worden met ja of nee. Voorgesteld wordt om de vraag te splitsen: Rookt u wel eens? O Ja Ga naar vraag 3 Heeft u vroeger wel gerookt? O Ja Ga naar volgend onderwerp Ga naar volgend onderwerp Deze vragen leveren de zelfde prevalenties als de huidige vraagstelling Voor de respondent is het duidelijker om in te vullen Doordat het 2 vragen zijn neemt het meer ruimte in de schriftelijke vragenlijst (digitaal maakt het niets uit) Conclusie: De leden van de werkgroep gaan akkoord met de wijziging. De volledige standaardvraagstellingen staat in bijlage 1. 33