Eindexamen vmbo gl/tl geschiedenis en staatsinrichting I

Transcriptie

1 Meerkeuzevragen Schrijf alleen de hoofdletter van het goede antwoord op. Staatsinrichting van Nederland 1p 1 In 1848 gaf koning Willem II aan Thorbecke de opdracht om een nieuwe grondwet te maken. Door welke politieke ontwikkeling in verschillende Europese landen voelde de koning zich gedwongen de grondwet te veranderen? 2p 2 Hieronder staan zes omschrijvingen of opvattingen van maatschappelijke groepen rond 1880: 1 Arbeiders mogen voor een beter loon staken. 2 Bij de hogere burgerij heeft deze groep veel aanhang. 3 De aanhangers worden vaak omschreven als de kleine luyden. 4 Deze groep vindt dat mannen én vrouwen dezelfde rechten moeten hebben. 5 In het bestuur van het land moet duidelijk het christelijk denken te herkennen zijn. 6 Veel gelovigen zijn lid van de RKSP. Welke twee omschrijvingen of opvattingen horen bij de protestanten rond 1880? Schrijf alleen de nummers op. Gebruik bron 1. 1p 3 Is de schrijver een voorstander of een tegenstander van bijzonder onderwijs? En welk argument gebruikt hij voor zijn keuze? De schrijver is een A tegenstander, omdat hij vindt dat bijzonder onderwijs leidt tot meer onverdraagzaamheid. B tegenstander, omdat hij vindt dat bijzonder onderwijs leidt tot meer verdraagzaamheid. C voorstander, omdat hij vindt dat bijzonder onderwijs leidt tot meer onverdraagzaamheid. D voorstander, omdat hij vindt dat bijzonder onderwijs leidt tot meer verdraagzaamheid. 2p 4 Een invulopdracht over de invoering van politieke rechten in de grondwetten van 1848 en 1917: 1 In de grondwet van 1848 werd het recht (om eigen verenigingen op te richten / op woongelegenheid) ingevoerd. 2 In de grondwet van 1917 werd het kiesrecht aangepast door het invoeren van (algemeen mannenkiesrecht / censuskiesrecht). 3 In de grondwet van 1917 werd vastgelegd dat de financiële achterstelling werd opgeheven van de (bijzondere scholen / openbare scholen). Maak de zinnen kloppend door telkens uit de twee mogelijkheden te kiezen. 1: (kies uit: om eigen verenigingen op te richten / op woongelegenheid) (enz. tot en met 3) - 1 -

2 Gebruik bron 2. 1p 5 Bij welke groepering hoort het vaandel? A confessionelen B feministen C liberalen D socialisten Gebruik bron 3. 1p 6 Is de tekening gemaakt vóór of na 1919? Verklaar je antwoord. Gebruik bron 4. 2p 7 Leg uit, met behulp van een onderdeel uit de bron, welk maatschappelijk verschijnsel wordt bedoeld. maatschappelijk verschijnsel: onderdeel van de bron: 1p 8 In 1923 werd de Katholieke Universiteit van Nijmegen opgericht. Deze gebeurtenis wordt vaak beschouwd als een voorbeeld van emancipatie. Geef een reden waarom dit als een voorbeeld van emancipatie wordt beschouwd. 1p 9 Vier leerlingen hebben in hun schrift een lijstje gemaakt met klassieke en sociale grondrechten: Alphons Bert Christine Dianne - recht op gelijke behandeling - recht op onderwijs - recht op rechtsbijstand - recht op bestaanszekerheid - recht op gezondheidszorg - recht op rechtsbijstand - recht op gezondheidszorg - recht op onderwijs - vrijheid van drukpers Welke leerling heeft alleen maar sociale grondrechten opgeschreven? A Alphons B Bert C Christine D Dianne - recht op bestaanszekerheid - recht op gelijke behandeling - vrijheid van drukpers 2p 10 Hieronder staan vier beweringen over de Nederlandse staatsinrichting: 1 De Eerste Kamer kan geen veranderingen aanbrengen in een wetsvoorstel. 2 De rechterlijke macht is verantwoording schuldig aan de wetgevende macht. 3 Een wetsvoorstel wordt in de Tweede Kamer aangenomen als meer dan de helft van de aanwezige leden vóór stemt. 4 Het Nederlandse staatshoofd heeft de rechterlijke macht. Welke twee beweringen over de Nederlandse staatsinrichting zijn juist? Schrijf alleen de nummers op

3 1p 11 De Eerste en de Tweede Kamer hebben voor een deel dezelfde rechten. Welke rechten hebben zowel de Eerste als de Tweede Kamer? A het recht van amendement en het budgetrecht B het budgetrecht en het recht van enquête C het recht van enquête en het recht van initiatief D het recht van initiatief en het recht van amendement 1p 12 Stel: terwijl een rechtszaak tegen een verdachte nog bezig is, geeft een minister zijn of haar mening over de hoogte van de straf die deze persoon verdient. Met welk uitgangspunt van de Nederlandse rechtsstaat is het optreden van de minister in strijd? 1p 13 Iemand woont aan een onveilige weg. Hij heeft de gemeente al verschillende keren door telefoontjes en brieven gewezen op deze onveilige situatie, maar de gemeente reageert niet. Bij welke instantie moet hij zijn om een klacht over de gemeente in te dienen? A de Europese Commissie B de Nationale Ombudsman C de Provinciale Staten D de Staten-Generaal 3p 14 Hieronder staan vijf onderdelen die opgenomen zijn in de Nederlandse grondwet in de negentiende en de twintigste eeuw: 1 de onschendbaarheid van de koning 2 het passieve kiesrecht voor vrouwen 3 het recht op bescherming en verbetering van het leefmilieu 4 het recht op een eigen godsdienst 5 het stelsel van evenredige vertegenwoordiging Geef per onderdeel aan of het in de grondwet is opgenomen in de negentiende óf in de twintigste eeuw. Onderdeel 1 is opgenomen in (kies uit: negentiende eeuw / twintigste eeuw). (enz. tot en met onderdeel 5) - 3 -

4 Staatsinrichting van Nederland bron 1 Een mening over het bijzonder onderwijs (rond 1900): Kinderen leren al op jonge leeftijd dat zij alleen met kinderen van hetzelfde geloof naar school moeten gaan. Daardoor krijgen kinderen een afkeer van mensen met een andere levensovertuiging. Dit gaat ten koste van de verdraagzaamheid, terwijl we in vrijheid met elkaar zouden moeten leven. bron 2 Een vaandel van een vereniging (1919) Toelichting Op het vaandel staat de tekst 'Ned. (= Nederlandse) R.K. (= Rooms-Katholieke) bouwvakarbeidersbond afd. (= afdeling) Halfweg'

5 bron 3 Een spotprent naar aanleiding van verkiezingen Onderschrift bij de tekening: Mannelijke kiezer: "De vorige keer mocht ik nog alleen gaan. Nu moet ik samen met mijn vrouw." bron 4 Een spotprent uit 1922 Toelichting Kind: "Moeder, waarom passen de blokken uit de socialistische blokkendoos niet in de christelijke blokkendoos?" Moeder antwoordt: "Ze zijn verschillend, doe de blokken ieder in de eigen doos." - 5 -

6 Historisch overzicht vanaf 1900 Gebruik bron 5. 1p 15 In de Eerste Wereldoorlog moest je minstens 19 jaar zijn om naar het front gestuurd te worden. Valentine Joe Strudwick was 15 jaar toen hij in 1916 in België sneuvelde. Valentine had waarschijnlijk bij de keuring gelogen over zijn leeftijd. De legerleiding wíst dat hij gelogen had. Geef een reden waarom de legerleiding Valentine, die te jong was, tóch naar het front in België heeft gestuurd. Gebruik bron 6. 2p 16 Hieronder staan zes begrippen: a censuur b distributie c handelsbelemmeringen d mobilisatie e propaganda f vluchtelingen De vier teksten in de bron gaan over gevolgen van de Eerste Wereldoorlog voor Nederland. Geef per tekst aan welk begrip daarbij hoort. Let op! Er blijven twee begrippen over. Tekst 1 hoort bij (schrijf de letter van het begrip op). (enz. tot en met tekst 4) 1p 17 Hieronder staan enkele beweringen over het communisme in de Sovjetunie. Welke bewering is juist? A Arbeiders werden gestimuleerd om binnen vijf jaar zoveel mogelijk eigen bedrijven te beginnen. B Arbeiders werkten op basis van een planeconomie die precies voorschreef hoeveel er geproduceerd moest worden. C Boeren werden verplicht om elke vijf jaar grond te kopen van de overheid. D Boeren werkten op basis van een planeconomie die gebaseerd was op vraag en aanbod. 2p 18 Noem twee verschillende kenmerken van de Sovjetunie tussen 1917 en 1941 waaruit blijkt dat het een totalitaire staat was

7 3p 19 Hieronder staan zes uitspraken die betrekking hebben op de geschiedenis van Duitsland, Nederland of Rusland/de Sovjetunie. De zinnen hieronder horen bij de periode óf bij de periode De confessionelen werken samen tijdens de schoolstrijd. 2 De regering Colijn voert een aanpassingspolitiek. 3 De Republiek van Weimar wordt door een economische crisis getroffen. 4 Dit land is een bondgenoot van Frankrijk en Groot-Brittannië tijdens de oorlog. 5 Dit land is een bondgenoot van Oostenrijk-Hongarije tijdens de oorlog. 6 Stalin is aan de macht. Neem het onderstaande schema over en vul de nummers op de juiste plaats in. Let op! In elk hokje mag maar één nummer komen te staan. Duitsland Nederland Rusland/de Sovjetunie p 20 Het Duitse nationaal-socialisme en het Italiaanse fascisme hebben veel overeenkomsten. Vóór 1938 is er echter ook een belangrijk verschil tussen beide politieke stromingen. Welk belangrijk verschil is er tussen beide politieke stromingen vóór 1938? A Het Duitse nationaal-socialisme is antisemitisch; het Italiaanse fascisme niet. B Het Duitse nationaal-socialisme is discriminerend; het Italiaanse fascisme niet. C Het Italiaanse fascisme is totalitair; het Duitse nationaal-socialisme niet. D Het Italiaanse fascisme is voor afschaffing van de democratie; het Duitse nationaal-socialisme niet. 2p 21 Tijdens de Olympische Spelen in Berlijn (1936) was Adolf Hitler bijna iedere dag aanwezig in het Olympisch stadion. Hij liet zich graag fotograferen met Duitse medaillewinnaars. Maar vóór de huldiging van de zwarte Amerikaanse atleet Jesse Owens, die vier gouden medailles won, verliet Hitler het stadion. Leg uit waarom Hitler op basis van zijn politieke ideeën niet bij de huldiging van Owens wilde zijn. Hitler wilde niet bij de huldiging zijn, omdat Owens. (geef een reden). Dat paste niet bij de politieke ideeën van de nazi s, omdat (geef een verklaring)

8 Gebruik bron 7. 1p 22 De afbeeldingen laten vier gebeurtenissen zien die plaatsvonden in Duitsland tijdens het Interbellum. Zet de afbeeldingen in de juiste tijdvolgorde, van vroeger naar later. Schrijf alleen de nummers op. Eerst, dan, vervolgens en ten slotte (vul nummers in). Gebruik bron 8. 1p 23 Is deze foto gemaakt vóór of tijdens de Duitse bezetting van Nederland? Verklaar je antwoord met behulp van de bron. De foto is gemaakt (kies uit: voor / tijdens) de Duitse bezetting van Nederland, want (geef een verklaring). Gebruik bron 9. 2p 24 De tekenaar laat enkele dromen van Hitler zien. Noem twee dromen die in de tekening te herkennen zijn. Geef ook het onderdeel van de tekening aan waaruit dat blijkt. Droom 1: (noem een droom van Hitler). Onderdeel: (noem een onderdeel van de tekening). (enz. voor de tweede droom) 2p 25 Churchill stond bekend als een politieke tegenstander van Stalin. Toch besloot hij in 1941 om met Stalin te gaan samenwerken. Geef een politieke reden waarom Churchill vóór 1941 een tegenstander was van Stalin. Geef ook een politieke reden waarom hij vanaf juni 1941 tóch met Stalin ging samenwerken. Churchill was vóór 1941 een politieke tegenstander van Stalin, omdat (geef een reden). Churchill ging vanaf juni 1941 tóch samenwerken met Stalin, omdat (geef een reden)

9 Gebruik bron 10. 2p 26 De volgende vier begrippen hebben te maken met Nederland tijdens de Duitse bezetting: a collaboratie b razzia c tewerkstelling d verzet Geef per aanplakbiljet aan welk begrip daarbij hoort. Let op! Elk begrip mag maar één keer gebruikt worden. Er blijft één begrip over. Bij aanplakbiljet 1 hoort begrip (vul letter in). (enz. tot en met aanplakbiljet 3) Gebruik bron 11. 1p 27 De kaart laat een situatie zien tijdens de Tweede Wereldoorlog. Op welk jaar heeft de kaart betrekking? A eind 1941 B eind 1942 C eind 1944 D eind 1945 Gebruik bron 12. 1p 28 De documentaire gaat over de Slag in de Javazee. Nederland en de Verenigde Saten verloren die slag van Japan. Dit verlies had gevolgen voor het bestuur van Indonesië. Noem één gevolg van deze slag voor het bestuur van Indonesië. Gebruik nogmaals bron 12. 2p 29 Iemand beweert dat de documentaire uit 1995 betrouwbaar is. Iemand anders beweert dat de documentaire juist niet betrouwbaar is. Geef voor beide beweringen een argument. betrouwbaar, omdat (geef argument). niet betrouwbaar, omdat (geef argument). 1p 30 Wat werd in 1949 afgesproken over de toekomstige staatkundige samenwerking tussen Nederland en Indonesië? Indonesië werd een A federale staat in een unie met Nederland. B Nederlandse provincie. C staat die zou worden bestuurd door de Verenigde Naties. D unie met een Nederlands, Amerikaans en Indonesisch deel

10 1p 31 In de jaren zestig ontstond er in Nederland een jongerencultuur. Waardoor ontstond deze jongerencultuur? A Door de komst van gastarbeiders: autochtone jongeren wilden een eigen identiteit ontplooien. B Door de welvaart: jongeren kregen geld en vrije tijd om zich persoonlijk te ontwikkelen. C Door een economische crisis: werkloze jongeren zochten nieuwe vormen van vermaak. D Door het poldermodel: jongeren zochten naar duidelijke keuzes in plaats van compromissen. Gebruik bron 13. 2p 32 Deze tekening is gemaakt naar aanleiding van het bezoek van president Kennedy aan Berlijn in In de tekening wordt met behulp van symbolen de tegenstelling tussen het Westen en het Oostblok uitgebeeld. Noem één symbool dat bij het Westen hoort en één symbool dat bij het Oostblok hoort. Bij het Westen hoort: (noem een symbool). Bij het Oostblok hoort: (noem een symbool). Gebruik bron 14. 1p 33 Welk begrip is van toepassing op deze uitspraak van Chroesjtsjov? En waarom? A Glasnost; door openheid te verschaffen over de rol van de Sovjetunie, geeft Chroesjtsjov een evenwichtig beeld van de Cubacrisis. B Glasnost; door toe te geven dat kernwapens levensgevaarlijk zijn, zet Chroesjtsjov een eerste stap op weg naar de vredesonderhandelingen. C Propaganda; door de kernwapens te verbieden, wil Chroesjtsjov laten zien dat hij voor wereldvrede is. D Propaganda; door de schuld van de Cubacrisis helemaal bij de ander te leggen, geeft Chroesjtsjov een eenzijdig beeld van het conflict. Gebruik bron 15. 1p 34 Links van de tekening staan twee letters (A en B), afgescheiden door een grens. Leg met een onderdeel van de bron uit of Oost-Duitsland met de letter A of met de letter B wordt aangegeven. Oost-Duitsland wordt aangegeven met de letter (vul letter in). Dat is te zien aan (geef onderdeel van de bron)

11 Gebruik bron 16. 1p 35 Naar aanleiding van welke gebeurtenis is deze spotprent gemaakt? Gebruik bron 17. 1p 36 In de tekst zit een fout. Welke fout zit er in de tekst? Schrijf de fout op en verbeter de fout. De fout is (noem de fout); het moet zijn (schrijf de verbetering op). Gebruik bron 18. 2p 37 Geef een verklaring voor de aanwezigheid van Russische tanks in Oost- Duitsland (de DDR) tot Geef ook een reden waarom de Russische tanks vanaf 1991 dat gebied verlieten. aanwezigheid tot 1991: (geef een verklaring) vertrek vanaf 1991: (geef een reden) Gebruik bron 19. 2p 38 In de bron zijn twee verschillende ontwikkelingen te zien: één in de periode , de andere in de periode Noem beide ontwikkelingen en geef voor beide ontwikkelingen een verklaring. Tussen is er sprake van (noem ontwikkeling). Verklaring: (geef verklaring). Tussen is er sprake van (noem ontwikkeling). Verklaring: (geef verklaring). 2p 39 Drie instellingen van de Europese Unie: a de Europese Commissie b de Raad van Ministers c het Europees Parlement Vier omschrijvingen: 1 neemt de besluiten over Europees beleid 2 voert het Europese beleid uit 3 wordt gekozen door burgers uit de Europese Unie 4 ziet erop toe dat in alle Europese landen de verkiezingen goed verlopen. Geef per instelling aan welke omschrijving daarbij hoort. Let op! Er blijft één omschrijving over. Bij a hoort (schrijf een nummer op). (enz. tot en met c)

12 Gebruik bron 20. 2p 40 Stel, in 2011 bekijken Joke en Anja deze advertentie uit een damesblad uit Ze hebben allebei een mening over de advertentie. Anja: Uit de tekst in de advertentie blijkt dat er sprake was van vrouwenemancipatie in de jaren 70. Joke: Maar een feministe van nú zegt dat er nauwelijks sprake is van emancipatie in de jaren 70. Geef een argument dat de mening van Anja ondersteunt. Geef daarna een argument dat de mening van Joke ondersteunt. Argument bij Anja s mening: (geef een argument). Argument bij Jokes mening: (geef een ander argument). Gebruik bron 21. 1p 41 Zet de afbeeldingen in de juiste tijdvolgorde, van vroeger naar later. Schrijf alleen de nummers op. Eerst afbeelding, dan, vervolgens en ten slotte (vul nummers in)

13 Historisch overzicht vanaf 1900 bron 5 Graf van een Britse soldaat uit de Eerste Wereldoorlog, één van de kindsoldaten uit het Britse leger Toelichting Op het graf staat de tekst: '5750 Rifleman, V.J. Strudwick, The Rifle Brigade, 14th January 1916, age 15. Not gone from memory or from love.' (vertaling: soldaat V.J. Strudwick, jagersregiment, 14 januari 1916, leeftijd 15. Voor altijd in onze gedachten en in ons hart.)

14 bron 6 De bron bestaat uit vier teksten. tekst 1 Een Nederlandse ooggetuige vertelt: Een lange stoet van voetgangers, wagens, karren, rijtuigen, kinderwagens, kruiwagens al wat wielen had met blinden, zieken, kinderen, ouderen en huisraad kwam vanuit het zuiden de grens over. Kinderen werden langs de weg geboren. tekst 2 Herinneringen van een Nederlandse officier: Het veldleger, bestaande uit vier divisies, was opgesteld in Noord-Brabant, niet ver van de grens verwijderd. Toen de bewegingsoorlog in Frankrijk en België in een loopgravenoorlog was overgegaan, bleven onze troepen langer in hetzelfde legerkamp. tekst 3 Uit een verslag van de Nederlandse regering: Per periode van vier tijdvakken reikte het Centraal Broodkantoor broodkaarten uit voor bruinbrood. Het aantal gebruikers van bruinbrood was per tijdvak 3½ miljoen. Elke kaart geeft recht op gram brood, waarvoor gram meel nodig is. tekst 4 Uit een Nederlands boek over de Eerste Wereldoorlog: De Engelsen hadden de toegang tot de Duitse zeehavens geblokkeerd. Duitsland liet het daar niet bij zitten en stuurde onderzeeboten op de Engelsen af. Die onderzeeboten hebben heel wat Nederlandse vissersboten en vrachtschepen naar de zeebodem geschoten

15 bron 7 Hieronder en op de volgende pagina staan vier afbeeldingen uit Duitsland tijdens het Interbellum. afbeelding 1 De regering geeft opdracht niet bij Joodse winkels te kopen. Toelichting Op het bord staat geschreven: "Duitsers! Verdedig je! (of: "Kom in verzet!") Koop niet bij Joden." afbeelding 2 Een Duitse winkel gaat failliet, vlak na de beurskrach in New York

16 afbeelding 3 Het Duitse parlement komt voor het eerst bijeen in Weimar. afbeelding 4 Hitler laat zich toejuichen, een paar uur nadat hij aan de macht is gekomen

17 bron 8 NSB'ers brengen de partijgroet in verkiezingstijd. bron 9 Een spotprent van een Amerikaanse tekenaar (1940), met als titel 'de droom van een gek'

18 bron 10 Hieronder en op de volgende pagina staan drie aanplakbiljetten die in Nederland werden verspreid tijdens de Duitse bezetting: aanplakbiljet 1 BEKENDMAKING Op grond van Artikel 1 van verordening 42/1941 wordt bepaald: Alle mannelijke Nederlanders, geboren tussen 1895 en 1928, die heden hun woonplaats hebben in de provincie Gelderland, Overijssel, Groningen of Friesland, zijn verplicht te werken in het kader van de arbeidsinzet. De bepalingen van deze bekendmaking treden direct in werking. Den Haag, 14 december 1944 De Rijkscommissaris voor de bezette Nederlandse gebieden, Liese aanplakbiljet 2 BEKENDMAKING NEDERLANDERS Voor uw eer en geweten: op tegen het communisme! Meld U aan bij de Waffen-SS!

19 aanplakbiljet 3 De verjaardag van H.M. de Koningin vieren wij dit jaar zo: Zaterdag 30 augustus 5 uur precies: verlaten alle Oranjeklanten tegelijk alle cafés, terrassen, badinrichtingen, bioscopen en dergelijke voor Joden verboden inrichtingen. Zondag 31 augustus, tussen 3 en 5 uur: allen de straat op en wandelen, fietsen of trammen. 4 uur precies: allen een minuut stilstaan, fietsers afstappen, trampassagiers uitstappen en front maken naar het Westen. 6 uur: aanvang van verjaardagsdiner, met familie en vrienden. Hoofdschotel: worteltjes uur: luisteren naar de Flitspuit uur: luisteren naar Radio Oranje. LEVE DE KONINGIN!!!!!!! ORANJE BOVEN!!!!!!! VERTEL HET AAN IEDEREEN!!!!!!! O.Z.O. ORANJE ZAL OVERWINNEN!!!!!!! 31 augustus

20 bron 11 Een kaart van Europa tijdens de Tweede Wereldoorlog Moskou Berlijn Stalingrad km Toelichting De grijze kleur geeft Duitsland, zijn bondgenoten en de bezette gebieden weer. bron 12 Een beschrijving van een documentaire uit 1995 over de Slag in de Javazee bij Indonesië: Voor het maken van een documentaire sprak een Nederlandse regisseur met 250 ooggetuigen. Deze kwamen uit Japan, Nederland en de Verenigde Staten. Ze werden allemaal persoonlijk bezocht om hun verhaal te doen over de Slag in de Javazee. Deze slag, die plaatsvond in 1942, werd verloren door de Amerikanen en de Nederlanders. Uiteindelijk werd de documentaire gemaakt op basis van 50 van deze ooggetuigenverslagen

21 bron 13 Twee werelden in Berlijn (1963) bron 14 Chroesjtsjov kijkt in 1963 terug op de Cubacrisis: Zes maanden geleden was het gevaar dat de wereldvrede verwoest zou worden levensgroot. Een groep oorlogszuchtige leiders in de Verenigde Staten bracht de mensheid aan de rand van een kernoorlog. Deze leiders, die bereid waren om miljoenen de dood in te jagen, werden tegengehouden door al die mensen die samenwerkten tegen deze agressievelingen

22 bron 15 Het IJzeren Gordijn tussen Oost- en West-Duitsland Toelichting Op de bordjes staan de teksten 'mijnen' en 'grens'. bron 16 Een spotprent (1978) Toelichting Op de posters staan de namen van Begin en Sadat. Op de hoofddeksels staan de namen PLO, Syrië en Libië

23 bron 17 Een tekst over het conflict in Israël / Palestina: Onder leiding van David Ben Goerion krijgen de Joden in 1948 een eigen staat: Israël. Na deze gebeurtenis ontstaan er voor de eerste keer conflicten over de vraag van wie het gebied eigenlijk is. Zowel de Joden als de Palestijnen beweren de rechtmatige bewoners van het gebied te zijn. Vandaar dat de Palestijnse leider Arafat probeert een eigen Palestijnse staat te stichten, waarvan hij de leider zou moeten worden. bron 18 Russische tanks verlaten Duits grondgebied (1991). bron 19 Het aantal kernwapens van de Verenigde Staten en de Sovjetunie tussen 1945 en Verenigde Staten Sovjetunie

24 bron 20 Een advertentie (foto met tekst) uit een damesblad (1974) Hij: "Trakteer je nou alweer?" Zij: "Ja, kan ik doen als werkende vrouw." Hij: "En waar blijf ik dan als werkende man?" Zij: "Jij mag straks de botsautootjes betalen." Kun je doen als huisvrouw die parttime werkt voor een uitzendbureau. Je werkt wanneer jíj dat wilt, dus betaal je wanneer jíj dat wilt. Mensen die voor een uitzendbureau werken, hebben nu eenmaal meer

25 bron 21 Hieronder en op de volgende pagina staan vier afbeeldingen van gebeurtenissen uit de twintigste eeuw waarbij soldaten een rol spelen. afbeelding 1 Amerikaanse en Poolse soldaten samen op militaire oefening in Polen afbeelding 2 Duitse soldaten trekken de Pools-Russische grens over

26 afbeelding 3 Nederlandse en Duitse soldaten bewaken samen de grens met België tijdens een oorlog. afbeelding 4 Hongaarse soldaat opent het IJzeren Gordijn