Agro-nieuwsbrief November 2016

Transcriptie

1 Agro-nieuwsbrief November 2016 U wilt dat uw bedrijf optimaal resultaat oplevert. Kennis van de markt is daarbij onontbeerlijk, zeker in combinatie met de steeds complexere (financiële) situatie waar u mee te maken krijgt; ontwikkelingen die ook uw bedrijf raken. Wij kennen de agrarische markt en haar spelers als geen ander. En dát is onze toegevoegde waarde. Dit is een uitgave van: Baker Tilly Berk N.V. Postbus AM ZWOLLE zwolle@bakertillyberk.nl Baker Tilly Berk N.V. Postbus AB GOES goes@bakertillyberk.nl Uitstel van de invoering van fosfaatrechten lijkt winst. Het verkrijgen van derogatie komt echter onder nog grotere druk te staan. Inhoudsopgave Fosfaatrechten: invoering vanaf Derogatie nog verder onder druk...2 Minder rechten, stoppers opgelet!...3 Soms bedrijfsoverdracht voor 1 januari...3 (G)een knelgeval...4 EA-vanggewas: soms extra stikstofnorm...5 Minder korting bij afwijkend oppervlak...5 Perceel grasland slechts deels subsidiabel...6 Stuur pachtovereenkomst tijdig naar grondkamer...7 Raad van State kraakt tarieven NVWA...7 Uitspraak Hoge Raad over herwaardering landbouw-gronden...8 Stand van zaken asbestsubsidies...9 Korte wenken...9 Agenda...11 Fosfaatrechten: invoering vanaf 2018 Op 13 oktober jl. heeft staatssecretaris Van Dam geheel onverwacht bekend gemaakt, dat de invoering van het stelsel van fosfaatrechten uitgesteld wordt tot 1 januari Dit deed hij onder druk van de Europese Commissie (EC). Het huidige wetsvoorstel hoe raar het ook klinkt ziet de EC als ongeoorloofde staatssteun. Ongeoorloofde staatssteun De EC vindt dat het eerder ingediende wetsvoorstel een vorm van staatsteun is. Dit komt omdat de rechten gratis verstrekt worden, vrij verhandelbaar zijn en een waarde vertegenwoordigen. Geoorloofde staatssteun Staatssteun is in principe door de EC toegestaan, mits er geen EU-norm overschreden wordt. Er daar wringt nu de schoen. Bij een introductie van het stelsel van fosfaatrechten per 1 januari 2017 is de maximale fosfaatproductie hoger dan het Nederlandse fosfaatproductieplafond. 1

2 Daarnaast mag van de EC staatssteun in de vorm van verhandelbare rechten alleen ingevoerd worden, indien hiermee de behaalde milieudoelen verder gaan dat de EU-norm. Anders gezegd. In dat geval moet dit leiden tot een fosfaatproductie lager dan het plafond. Wijziging wetsvoorstel Het wetsvoorstel wat naar de Tweede Kamer is gestuurd, is daarom op twee belangrijke punten aangepast, te weten: 1. De fosfaatrechten gaan pas in vanaf 1 januari Het aantal toegekende rechten zal kleiner of gelijk zijn aan het fosfaatproductieplafond. 2. De ontheffing om meer dieren te houden via de fosfaatbank is alleen mogelijk als de totale fosfaatproductie (ruim) onder het plafond blijft. Gevolgen Op de volgende pagina s wordt nader ingegaan op de praktische gevolgen voor u en uw bedrijfsvoering. Derogatie nog verder onder druk Het uitstel van invoering van het stelsel van fosfaatrechten lijkt op het eerste gezicht winst op te leveren voor de melkveehouderijsector. Nederland moet in 2017 echter ook de derogatie binnen zien te halen. Of dat lukt voor de periode is een steeds grotere vraag. Het verkrijgen van derogatie over de periode hangt o.a. af van de fosfaatproductie over Regulering ontbreekt in Fosfaatproductieplafond 2017 bepalend Een bepalende factor voor het binnenhalen van de derogatie voor de genoemde periode is de fosfaatproductie in Nederland in De EC stelt dat Nederland ook over 2017 de fosfaatproductie moet laten dalen. Minder productie in 2017 Nederland moet volgens de EC een overtuigend pakket presenteren waarmee de fosfaatproductie in 2017 wordt gereduceerd. Om dit te realiseren, zal de fosfaatproductie flink moeten afnemen. Het is de vraag hoe dit nu, zonder wettelijke mogelijkheden, gerealiseerd kan worden. Geen regulering Door het wegvallen van de melkquotering en het niet tijdig starten van het stelsel van fosfaatrechten ontbreekt feitelijk in 2017 enige vorm van productiebeperking. Staatssecretaris Van Dam doet nu een beroep op de sector om zich in te houden. Maar of dat lukt, is zeer onzeker. 2

3 Het aantal toe te kennen rechten in 2018 is de fosfaatproductie per 2 juli 2015 verminderd met een hogere generieke korting dan eerder is ingeschat. Minder rechten, stoppers opgelet! Om in 2018 direct aan het fosfaatproductieplafond te voldoen, zal het aantal toe te kennen rechten direct kleiner of gelijk moeten zijn aan dit plafond. Generiek korting hoger De generieke korting over de productie van 2 juli 2015 wordt in 2018 direct verwerkt in het aantal toe te kennen rechten. Dit aantal rechten is gelijk aan de productie van 2 juli 2015 verminderd met de generieke korting, die hoger zal zijn dan de eerder genoemde 8%. Oorzaak Dat het aantal benutbare rechten lager zal zijn dan eerder verwacht komt, doordat in 2017 geen fosfaatrechten verhandeld worden. Was dit wel het geval geweest, dan zou over die verhandelde rechten een korting van 10% plaatsvinden. Deze korting zou de fosfaatproductie in 2017 doen verlagen. Nu dat niet gebeurt, is de korting bij de toekenning van rechten in 2018 hoger. Later stoppen of overdragen Diverse bedrijven die willen stoppen, waren van plan hun bedrijf tot begin 2017 actief te houden. Daarmee beoogde zij fosfaatrechten op naam te krijgen. Vervolgens was het plan deze rechten te verkopen. Oplossingen Wilt u toch nog fosfaatrechten tot waarde brengen? Dan zijn er feitelijk twee mogelijkheden, te weten: 1. Het bedrijf tot in 2018 actief houden. 2. Het bedrijf voor 1 januari 2018 (of wellicht nog in 2016!) met referentie overdragen aan een andere landbouwer (zie ook volgende artikel). Soms bedrijfsoverdracht voor 1 januari Standaard zullen bij een (bedrijfs-)overdracht de fosfaatrechten met 10% gekort worden. Hiervoor blijven enkele uitzonderingen gelden. Ook wordt de korting niet toegepast bij een bedrijfsoverdracht voor 1 januari In het nieuwe wetsvoorstel is deze datum van 1 januari 2017 blijven staan. Uitzonderingen korting De korting van 10% wordt ook in het nieuwe wetsvoorstel niet toegepast bij: Erfopvolging. Overdracht naar een persoon waarmee bloed- of aanverwantschap bestaat in eerste, tweede of derde graad. Dit is, volgens RVO, inclusief het aangaan van een man-vrouw-maatschap. Tweede overdracht bij lease (fosfaatrechten gaan terug naar eigenaar). 3

4 Naast fosfaatrechten spelen, bij een bedrijfsoverdracht, veel meer zaken een rol. Heeft u te maken met een bedrijfsoverdracht, of speelt dit binnenkort? Neem dan contact met ons op. Is de knelgevallenregeling iets voor u of overweegt u bezwaar of beroep? Verzamel dan nu bewijsmateriaal. De omstandigheden op of rond 2 juli 2015, kunt u immers pas in 2018 gebruiken! Bedrijfsoverdracht voor 1 januari 2017 Heeft u te maken met een bedrijfsoverdracht waarbij geen sprake is van 1e, 2e of 3e graad? Dan kunt u een korting voorkomen als de overdracht voor 1 januari 2017 plaatsvindt. Het oorspronkelijke bedrijf moet wel voor 1 januari zijn gestopt. In dat geval kan de referentie worden doorgeschoven. Het kan niet anders dat ook voor bedrijfsoverdrachten in 2017 een voorziening wordt getroffen. Hierover is nu geen duidelijkheid. (G)een knelgeval Het gewijzigde wetsvoorstel bevat nog steeds een knelgevallenregeling. Wettelijk bijzondere omstandigheden U kunt een beroep doen op deze regeling als uw melkvee op 2 juli 2015 minstens 5% minder fosfaat produceerde. De lagere productie moet door buitengewone omstandigheden zijn ontstaan. De wet benoemd daarbij: Diergezondheidsproblemen. Ziekte of overlijden van landbouwer, een persoon van het samenwerkingsverband of een bloed- of aanverwant in de eerste graad. Vernieling van de melkveestal (bijv. door brand). Bouwwerkzaamheden (renovatie). Niet in aanmerking Het kan zijn dat u niet aan de voorwaarden van de knelgevallenregeling voldoet. U kunt hierbij denken aan onderstaande praktijksituaties: Nieuwe stal gebouwd, maar nog niet vol op 2 juli Relatief veel dieren afgevoerd net voor of op 2 juli Relatief veel dieren uitgeschaard op 2 juli Door langdurig vergunningentraject stal niet tijdig gereed. In beroep Misschien overweegt u om in bezwaar of beroep te gaan. Zoek dan nu naar argumenten die aantonen dat de peildatum 2 juli 2015 voor uw bedrijf buitenproportionele gevolgen had. Geen garantie Houd rekening met een langdurig traject en mogelijk een teleurstelling. 4

5 EA-vanggewas: soms extra stikstofnorm Teelt u een EA-vanggewas, dan mag u soms de stikstofgebruiksnorm van een groenbemester tellen. O.a. vanwege de zaaidatum kunt u niet altijd aan de voorwaarden van de groenbemester voldoen. Neem de stikstofgebruiksnorm van het EAvanggewas alleen mee als u aan de voorwaarden voldoet. Inzaaien voor 1 september Een EA-vanggewas moet u uiterlijk 30 september ingezaaid hebben. Om de extra stikstofnorm te mogen hanteren, moet u het vanggewas (groenbemester) echter voor 1 september ingezaaid hebben. Daarnaast geldt voor de groenbemester geen 10-wekenperiode, maar moet de groenbemester: Op zand-, löss- en veengrond minimaal t/m 1 december blijven staan. Op kleigrond minimaal 8 weken worden geteeld. De gebruiksnorm telt niet als u het vanggewas na maïs teelt (geldt voor alle grondsoorten). Inzaaidatum of 15 mei bepalend? Een EA-vanggewas telt altijd mee bij degene die het betreffende perceel heeft opgegeven bij de Gecombineerde Opgave. Ook als het perceel later uit gebruik is gegeven. De stikstofgebruiksnorm van een groenbemester telt mee bij degene die het perceel in gebruik had op het moment dat het gewas werd ingezaaid. De kortingsregeling geldt bij beschikkingen vanaf Ga na of een opgelegde korting terecht is. Controleer ook of de kortingsberekening correct is toegepast. Minder korting bij afwijkend oppervlak Constateert RVO een lagere oppervlakte dan u heeft opgegeven met de Gecombineerde Opgave? Dan kan dit leiden tot een korting op de uitbetaling van de bedrijfstoeslag (basispremie en toeslag Jonge landbouwer). Door een aanpassing van de regeling is de korting (fors) verlaagd. Geen korting bij voldoende grond Wordt uw opgegeven oppervlakte door RVO naar beneden bijgesteld? Maar kunt u nog steeds al uw aangevraagde betalingsrechten benutten? Dan volgt geen korting. U kunt al uw aangevraagde betalingsrechten benutten. Korting bij afwijkende oppervlakte Wijkt uw geconstateerde oppervlakte af van uw definitief aangevraagde oppervlakte, dan kunt u een korting krijgen. De kortingen die vanaf nu kunnen worden opgelegd staan in tabel 1. Tabel 1 Afwijkende oppervlakte en hoogte korting Afwijking Hoogte korting 3% en 2 ha Geen korting > 3% of > 2 ha Korting 1,5 keer de afwijking 5

6 Halvering korting bij eerste keer afwijking Is de afwijking lager dan 10% en wordt bij u voor de eerste keer deze nieuwe korting opgelegd, dan wordt de korting met 50% verlaagd. Krijgt u het opvolgende jaar opnieuw een korting? Dan moet u deze 50%-verlaging alsnog betalen. Een soort voorwaardelijke korting dus. Wanneer er discussie wordt verwacht over de subsidiabiliteit van een (gedeelte van een) perceel, is het raadzaam tijdig bewijsmateriaal te verzamelen in de vorm van foto s. Belangrijk is dat uit een foto duidelijk blijkt op welke plek deze is genomen. Perceel grasland slechts deels subsidiabel Een landbouwer gaf in zijn Gecombineerde opgave 2013 een perceel grond op als blijvend grasland en vroeg op het perceel uitbetaling van toeslagrechten aan. De RVO keurde echter slechts een gedeelte van het perceel goed. Op basis van luchtfoto s had de RVO geconstateerd dat op een deel van het perceel een afwijkende begroeiing aanwezig was. Er werd tevens een extra korting opgelegd, omdat de afwijking groter was dan 3%. Bij een controle in het najaar van 2014 had de NVWA geconstateerd dat het perceel geheel omheind was en er een drinkwatervoorziening aanwezig was, waardoor het perceel was ingericht voor het houden van vee. Tijdens de controle werd het perceel daadwerkelijk begraasd door runderen. Op een laaggelegen gedeelte stonden op de drassige grond planten als bies en rus. Het onderscheid was duidelijk te zien aan het kleurverschil in de vegetatie. Hoewel er hoefsporen van het rundvee in dit deel te zien waren, werden de planten als rus en bies, gezien hun lengte, door het rundvee veelal ontzien. Volgens de landbouwer was het moment van controle van het perceel niet representatief, omdat het plaats vond aan het einde van het weideseizoen. In die tijd van het jaar begon het perceel te vernatten en daardoor was niet het juiste beeld van de vegetatie zichtbaar. Verder wees hij erop dat de NVWA-inspecteur ondanks deze beperkingen had vastgesteld dat het gehele perceel geschikt was om te beweiden gezien de afrastering. Volgens hem moest gekeken worden naar de hoofdaanwending/vegetatie van het perceel en dat was in dit geval gras. Wanneer de planten verhardden, werd het gemaaid/geklepeld zodat de grasvegetatie weer meer kans kreeg. Het College van Beroep voor het bedrijfsleven oordeelde dat de NVWA bij de controle had geconstateerd dat bies en rus duidelijk overheersten op een deel van het perceel. De controleur had daarvan foto s gemaakt. De door de RVO overlegde luchtfoto s (zomer- en wintersituatie) stemden daarmee overeen, omdat de betwiste perceelsgedeelten in kleur en structuur zichtbaar afweken van de goedgekeurde perceelsgedeelten. Het college zag daarom onvoldoende aanknopingspunten voor de stelling van de landbouwer dat het moment van controle niet representatief was. De landbouwer had ook niet specifiek en onderbouwd aangegeven op welke perceelsgedeelten de riet- en rusbegroeiing dermate bescheiden was, dat niet kon worden staande gehouden dat die gedeelten in 2013 grotendeels uit rus en riet bestonden. 6

7 De RVO had zich daarom volgens het college terecht op het standpunt gesteld dat de afgewezen delen van het perceel grotendeels uit rus en riet bestonden. Rus en riet vallen niet onder de definitie van blijvend of natuurlijk grasland. Het beroep werd ongegrond verklaard. Stuur pachtovereenkomst tijdig naar grondkamer De pachtwetgeving schrijft voor dat een pachtovereenkomst binnen twee maanden na de ingangsdatum ter goedkeuring naar de Grondkamer moeten worden verzonden. Als dit niet tijdig gebeurt, gaat de overeenkomst een jaar later in en loopt deze derhalve ook een jaar langer door. De termijn van twee maanden begint op het moment dat er wilsovereenstemming is bereikt tussen beide partijen. In een zaak had een landbouwer een aantal percelen verkocht aan de gemeente, die deze in de toekomst wilde gebruiken voor woningbouw. De landbouwer mocht de percelen nog drie jaar om niet blijven gebruiken. De pachtovereenkomst eindigde op 31 januari Begin 2013 spraken partijen over een verlenging van de overeenkomst met drie jaar. Op 8 maart bereikten ze een akkoord over een nieuwe pachtperiode van 1 februari 2013 tot en met 31 januari De nieuwe overeenkomst werd eind april 2013 ondertekend. Pas op 20 juni 2013 stuurde de gemeente de overeenkomst naar de Grondkamer. De rechter oordeelde dat de overeenkomst niet binnen twee maanden na 8 maart 2013 naar de Grondkamer was gestuurd. Dit betekende dat de overeenkomst pas op 1 februari 2014 in was gegaan en derhalve liep tot 31 januari Daarmee mocht de landbouwer de percelen dus een jaar langer blijven gebruiken. Raad van State kraakt tarieven NVWA De tarieven van de NVWA zijn de laatste jaren verschillende keren verhoogd. Dit vormde voor de Tweede Kamer reden om de Raad van State te verzoeken hier een onderzoek naar te doen. De Raad van State vindt het op zich terecht dat de kosten voor vergunningen en toelatingen worden doorberekend aan het bedrijfsleven, omdat er een aanwijsbare tegenprestatie tegenover staat. Wel mag de overheid alleen de werkelijk gemaakte kosten doorberekenen. 7

8 Indien de kosten van de NVWA substantieel hoger zijn dan op 31 december 2014, zonder dat er sprake is van een relevante uitbreiding van taken of intensivering van werkzaamheden, moeten deze extra kosten in beginsel uit algemene middelen bekostigd worden. De kosten van toezicht op naleving van regelgeving behoren volgens de Raad van State niet te worden doorberekend, omdat dit een overheidstaak is. Dit standpunt heeft het kabinet ook zelf ingenomen. Het tarievenstelsel van de NVWA maakt echter geen duidelijk onderscheid tussen de kosten voor toelating, toezicht op de naleving en repressieve handhaving. Daardoor is ook niet te beoordelen in hoeverre de doorberekening voldoet aan het kabinetsstandpunt en of de NVWA bijvoorbeeld kosten in rekening brengt voor het toezicht op naleving. Worden er kosten voor toezicht op naleving bij u in rekening gebracht of zijn de kosten voor vergunningen en toelatingen fors gestegen, maak dan tijdig bezwaar bij de NVWA. Het indienen van een bezwaarschrift betekent niet dat u het bedrag niet hoeft te betalen. Wanneer het bezwaar gegrond wordt verklaard, dient de NVWA het te veel betaalde bedrag terug te betalen. Uitspraak Hoge Raad over herwaardering landbouwgronden Met het oog op een mogelijke afschaffing van de landbouwvrijstelling hebben veel landbouwers in de afgelopen jaren hun landbouwgrond geherwaardeerd tot de marktwaarde. Over de mogelijkheden van herwaardering worden een aantal proefprocedures gevoerd. Op 30 september heeft de Hoge Raad een belangrijke uitspraak gedaan in een proefprocedure. In deze procedure ging het om de vraag of herwaardering van gronden mogelijk is bij inbreng van grond in een maatschap of vennootschap onder firma. Volgens de Hoge Raad is het toegestaan om het gedeelte van de stille reserves dat niet wordt overgedragen aan de andere vennoot ook te herwaarderen. De Belastingdienst stelde zich op het standpunt dat als men de ondergrond van gebouwen wil herwaarderen men tevens verplicht is de gebouwen te herwaarderen. Een herwaardering van gebouwen is wel belast. De Hoge Raad oordeelde echter dat het mogelijk is om de ondergrond wel te herwaarderen en de gebouwen niet. In sommige gevallen valt echter niet de gehele meerwaarde van de grond onder de landbouwvrijstelling (bijvoorbeeld bij een pachtersvoordeel). Het is in die gevallen volgens de Hoge Raad niet toegestaan om de landbouwgronden te herwaarderen voor alleen dat gedeelte waarop de landbouwvrijstelling wel van toepassing is. 8

9 Worden dergelijke landbouwgronden geherwaardeerd, dan vindt er naar evenredigheid realisatie plaats van zowel een vrijgesteld deel als een nietvrijgesteld deel. Dit zal betekenen dat in dergelijke gevallen herwaardering veelal niet aantrekkelijk is vanwege de belastingheffing over het nietvrijgestelde gedeelte. Stand van zaken asbestsubsidies Begin dit jaar is een subsidieregeling opengesteld voor het verwijderen van asbestdaken. De regeling loopt tot uiterlijk 31 december Voor dit jaar was een budget van 10 miljoen beschikbaar. Doordat er veel gebruik gemaakt wordt van de regeling, is het budget voor dit jaar al overschreden. Het indienen van een aanvraag is dan nog wel mogelijk, maar deze wordt doorgeschoven naar volgend jaar. Het Ministerie van Infrastructuur en Milieu heeft daarom besloten het budget voor dit jaar te verhogen naar 15 miljoen. Een aanvraag voor subsidie moet binnen zes maanden na uitvoering van de verwijdering van het asbestdak digitaal ingediend worden bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland. De subsidie bedraagt 4,50 per m2 asbestdak, met een maximum van per adres. De werkzaamheden moeten worden uitgevoerd door een gecertificeerd bedrijf. In enkele provincies is het nog mogelijk een aanvraag in te dienen voor de regeling Asbest eraf, zonnepanelen erop. Kijk voor de stand van zaken in uw provincie op de website Korte wenken Uitgeschaarde dieren op Heeft u melkvee uitgeschaard op 2 juli 2015? Dan krijgt de inschaarder de fosfaatrechten toebedeeld op basis van het aantal op dat moment ingeschaarde dieren. Ook als de inschaarder de dieren bijvoorbeeld maar één maand heeft gehad. De overige 11 maanden dat u de dieren zelf hield, tellen niet mee. Probeer nu afspraken te maken over de verdeling van de rechten, ook al lijkt 2018 nog ver weg. Jongveeopfok Heeft u (een gedeelte van) uw jongvee uitbesteed aan een jongveeopfokker? En wilt u in de (nabije) toekomst uw jongvee zelf opfokken? Maak dan ook nu vast afspraken over de fosfaatrechten. 9

10 Afwijkende referentie melden Afgelopen tijd kon u uw referentie-gegevens inzien op de site van RVO. Zijn uw referentiegegevens niet juist en wilt u dit alsnog doorgeven aan RVO? Reageer als nog via de site van RVO of stuur, indien dit niet meer kan, een naar RVO. Bij het vaststellen van de fosfaatrechten in 2018 zal RVO zo veel mogelijk gebruikmaken van de beschikbare informatie. Jongvee van vleesvee In de praktijk is veel onduidelijkheid over jongvee voor vleesvee. Komen zij wel of niet in aanmerking voor fosfaatrechten? Onder de definitie van melkvee valt, naast categorie 100, al het jongvee in categorie 101 en 102. Dus ook jongvee voor vleesvee! Zie voor de exacte omschrijving van de categorieën de Tabellenbrochure Meststoffenwet Monstername dikke fractie 2017 Het is de bedoeling dat vanaf 1 januari 2017 bij afvoer van de dikke fractie na mestscheiding extra eisen voor bemonstering gaan gelden. De bemonstering moet door een onafhankelijke monsternemer worden uitgevoerd. Onder strikte voorwaarden is partijbemonstering toegestaan. Informeer tijdig naar de exacte voorwaarden! Equivalente maatregelen De verwachting is dat u vanaf 2017 extra stikstof- en fosfaatgebruiksnormen voor diverse akkerbouwgewassen mag hanteren. Een extra stikstofnorm kan, voor bepaalde gewassen, gelden bij: Een bovengemiddelde gewas-opbrengst. Een beperkt gebruik drijfmest. Rijenbemesting met GPS (op maïsland op zand- en lössgrond). Een extra fosfaatnorm kan ook bij een bovengemiddelde gewas-opbrengst. De regelgeving bevat veel details. Ga na welke extra normen van toepassing kunnen zijn. Pachtprijzen 2016 fors verhoogd Heeft u een regulier pachtcontract of een geliberaliseerd pachtcontract van meer dan zes jaar? Houd er dan rekening mee, dat bijna alle pachtprijzen van 2016 (fors) zijn verhoogd t.o.v Controleer de pachtnota van uw verpachter. Zo nodig kunnen wij nagaan of de pachtprijsaanpassing juist is doorgevoerd. Biologische diernormen hoger Voor graasdieren (m.u.v. melkgeiten) vervallen de biologische (SKAL- )normen. Voor deze dieren moet u (binnen SKAL) vanaf 2017 rekenen met de (hogere) normen uit de Meststoffenwet. Voor staldieren zijn de SKALnormen aangepast. Deze zijn (fors) verhoogd. Dit betekent dat u minder dieren per hectare kunt houden. En dus eerder en/of meer mest moet afvoeren. Heeft u weinig grond? Dan heeft de aanpassing weinig effect: u moet toch al (bijna) alle mest afvoeren. 10

11 Ook binnen de gebruiksnormen-berekening kunt u vanaf 2017 voor graasdieren de vaak gunstige SKAL-norm niet meer gebruiken. Agenda November-december Scheuren grasland op kleigrond toegestaan, mits het eerstvolgende gewas een ander gewas is dan gras. T/m 31 december Melden fosfaatverrekening. Met onze Agro-nieuwsbrief willen wij u op de hoogte houden van de ontwikkelingen die mogelijk uw bedrijf raken. Wij hebben aan de samenstelling de grootst mogelijke zorg besteed. Baker Tilly Berk N.V. aanvaardt echter geen aansprakelijkheid voor schade van welke aard dan ook als gevolg van beslissingen en of handelingen gebaseerd op de informatie uit de Agro-nieuwsbrief. Wilt u op basis van deze informatie actie ondernemen, dan is nader advies noodzakelijk. Voor een dergelijk advies kunt u een afspraak met ons maken 11