RAPPORT Onderzoek in het kader van het vierjaarlijks bezoek bij basisschool Klinkers

Transcriptie

1 RAPPORT Onderzoek in het kader van het vierjaarlijks bezoek bij basisschool Klinkers Plaats : Tilburg BRIN-nummer : 28CD Onderzoeksnummer : Datum schoolbezoek : 11 Rapport vastgesteld te Breda op 15 juni 2011 DEFINITIEF

2

3 Inhoud 1 Inleiding 5 2 Bevindingen 7 3 Conclusie 11 Bijlage 13 pagina 3 van 14

4

5 1 Inleiding Op 11 heeft de inspectie basisschool Klinkers bezocht. Het bezoek is afgelegd vanwege de verplichting van de inspectie om scholen voor primair onderwijs ten minste eenmaal per vier jaar te bezoeken. Tijdens het onderzoek heeft de inspectie de kwaliteit van het onderwijs op de school beoordeeld met een beperkte set indicatoren, waarmee zij conform de Wet op het Onderwijstoezicht (WOT) kan beoordelen of de school op belangrijke onderdelen onderwijs van voldoende kwaliteit biedt. Deze indicatoren hebben betrekking op de resultaten en de ontwikkeling van leerlingen, op de zorg en begeleiding en op de kwaliteitszorg. Aanvullend is stilgestaan bij het leerstofaanbod. Daarnaast zijn enkele verplichtingen van de school in het kader van de naleving van wet- en regelgeving gecontroleerd, waaronder de onderwijstijd. De bevindingen uit het onderzoek in het kader van het vierjaarlijks bezoek worden gebruikt om te bezien of het reeds aan de school toegekende basisarrangement kan worden gehandhaafd. Eventueel geconstateerde tekortkomingen worden betrokken bij de eerstvolgende risicoanalyse. Indien tijdens het onderzoek echter blijkt dat er mogelijk sprake is van zwakke of zeer zwakke onderwijskwaliteit, dan zet de inspectie het onderzoek in het kader van het vierjaarlijks bezoek, na overleg met het bevoegd gezag, om in een kwaliteitsonderzoek. Onderzoeksopzet Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Een controle van de aanwezigheid van de schoolgids, het schoolplan en het zorgplan bij de inspectie. Een toets op de aanwezigheid van informatie over enkele wettelijk verplichte onderdelen in de schoolgids, het schoolplan en het zorgplan. Een controle op de onderwijstijd die de school heeft gepland. Analyse van andere documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Schoolbezoek, waarbij: schooldocumenten en handelingsplannen zijn bestudeerd; enkele groepsbezoeken zijn afgelegd voor het beoordelen van de planmatige uitvoering van de zorg; gesprekken met de directie en de intern begeleider zijn gevoerd; een nagesprek met de directie en een vertegenwoordiger van het bevoegd gezag heeft plaatsgevonden. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader po/vo 2009 en de notitie Analyse en waarderingen van opbrengsten primair onderwijs. Beide documenten zijn te vinden op Opbouw rapport In hoofdstuk 2 van dit rapport beschrijft de inspectie de bevindingen die uit haar onderzoek op basisschool Klinkers naar voren zijn gekomen. Bij de geconstateerde verbeterpunten is tevens een onderbouwing opgenomen. In hoofdstuk 3 volgt de conclusie. pagina 5 van 14

6

7 2 Bevindingen De bijlage van dit rapport bevat een overzicht van de bij dit onderzoek gebruikte indicatoren en de bevindingen van de inspectie daarover. Uit dit overzicht valt op te maken dat op basisschool Klinkers de kwaliteit van het onderwijs voor de meeste onderzochte indicatoren op orde is. Het betreft hier met name de aspecten opbrengsten (kwaliteitsaspect 1) en zorg en begeleiding (kwaliteitsaspect 7 en 8). Voor kwaliteitszorg (kwaliteitsaspect 9) zijn enkele indicatoren als goed beoordeeld, enkele vragen nog om verdere ontwikkeling. Algemeen beeld onderwijskwaliteit Basisschool Klinkers is een school die voor het vijfde jaar bestaat. Het team werkt onder enthousiaste begeleiding van de directie en intern begeleider doelgericht aan de realisering van Ontwikkelingsgericht Onderwijs samen met de invoering van 1-zorgroute en het opbrengstgericht werken. De opbrengsten zijn zowel aan het eind als tussentijds van voldoende niveau, hoewel er zeker nog winst te halen valt, als het team accent blijft leggen op het verbeteren van individuele leerprestaties door gerichte normen hiervoor te stellen. De zorg en begeleiding is voor het tweede jaar geïntegreerd in het werken met groepsplannen waarbij het team uitgaat van drie niveaugroepen. Mede door deze manier van werken wordt het leerstofaanbod steeds meer beredeneerd, aan de hand van tussendoelen aangeboden en verantwoord. Ook komt de zorg met groeps- en individuele handelingsplannen geleidelijk uit de verf. Menige leraar kan een verdergaande kwaliteitsslag maken in de cyclische aanpak van de zorg en begeleiding bij het signaleren, analyseren, hulp en begeleiding bieden en deze op effecten meten en vertalen in een nieuwe vervolgaanpak. Het kwaliteitsbeleid is op onderdelen sterk ontwikkeld waaronder het planmatig werken en de zelfevaluatie van het onderwijsleerproces. Er is sprake van een goed ontwikkeld onderwijskundig leiderschap binnen de directie en het team werkt vanuit een gemeenschappelijke visie in een professionele schoolcultuur. Meer aandacht is nodig voor een verdere groei in het gevoerde kwaliteitsbeleid tot een cyclisch systeem. Ook het leerstofaanbod vraagt aandacht en een verdere verantwoording. Toelichting In het hierna volgende licht de inspectie de verschillende kwaliteitsaspecten nader toe. Daarbij gaat ze zowel in op de positief beoordeelde onderdelen als de onderdelen waarvan de kwaliteit verbetering behoeft. Wat dit laatste betreft gaat het om twee indicatoren van de opbrengsten, één indicator van de zorg en twee indicatoren van het kwaliteitsbeleid. Aansluitend vraagt de inspectie aandacht voor onderdelen van het leerstofaanbod. Opbrengsten De kwaliteit van de eindopbrengsten zijn van voldoende niveau. De inspectie gaat hierbij uit van de Cito Eindtoets 2008, 2009 en Alle drie de jaren zijn de eindopbrengsten voldoende. Ook die van 2011 zijn binnen de norm. De meest recente tussenopbrengsten (Cito M-versie) afgeleid van de toetsen voor technisch lezen (groep 3 en 4), begrijpend lezen (groep 6) en rekenen en wiskunde (groep 4 en 6) zijn gemiddeld van voldoende niveau. Drie van de vijf toetsen zijn binnen de normen van de inspectie. Technisch lezen in groep 4 en rekenen en wiskunde in groep 6 zijn nog onder de maat. Gerichte maatregelen worden momenteel op groepsniveau getroffen. pagina 7 van 14

8 Ten opzichte van de tussentijdse opbrengsten einde schooljaar heeft de school lichte vorderingen gemaakt op het gebied van technisch lezen. De gemiddelde tussenopbrengsten waren toen onvoldoende. Technisch lezen voldeed toen niet in unit 2: de groepen 3 en 4. Ook was begrijpend lezen in groep 6 onvoldoende. Inmiddels is het team erin geslaagd de technisch leesprestaties in groep 3 te verbeteren. De automatisering en het decoderen (eigen aan het technisch leesonderwijs) blijven echter aandacht vragen. De leraren werken nu met een plan van aanpak om de leesprestaties te verbeteren. Voor groep 3 heeft dat zijn vruchten afgeworpen; voor groep 4 nog niet. Groep 4 krijgt daarom de rest van dit schooljaar nog een extra investering om de groep gemiddeld op niveau te krijgen. De gemiddelde vaardigheidsscores zijn daarbij vertrekpunt. Begrijpend lezen geeft op schoolniveau een wisselend beeld. Het team heeft extra maatregelen getroffen voor een versterking van het begrijpend leesonderwijs onder meer door het invoeren van een methode voor begrijpend lezen en het direct signaleren van de resultaten van de leerlingen aan de hand van methodegebonden toetsen. De ingevoerde methode voldoet echter niet aan de kerndoelen en vraagt een verdere uitbreiding. Het onderdeel 'lezen' vraagt sowieso een meer planmatige aanpak in de school om aan de hand van de juiste tussendoelen een aanbod voor alle groepen en leerlingen aan te reiken. Nu blijft dit op onderdelen nog onderbelicht. De inspectie beoordeelt de wijze waarop de school volgt of leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften zich naar hun mogelijkheden ontwikkelen, nog als onvoldoende. De school kent in groep 8 één leerling voor wie een afbuigende leerlijn geldt. Hoewel een begin is gemaakt met het opstellen van een ontwikkelingsperspectief, ontbreekt het nog aan daaraan verbonden didactische streefniveaus en aan een operationalisering in een bijbehorend aanbod. Deze aanpak is nog in ontwikkeling en zou ook van toepassing zijn voor enkele leerlingen die nu in andere groepen zitten. Over de sociale competenties van de leerlingen kan de inspectie geen uitspraak doen, omdat een betrouwbaar en valide instrument om de sociaal-emotionele ontwikkeling in beeld te brengen ontbreekt. Met ingang van het nieuwe schooljaar voert het team een nieuw instrument in. Zorg en begeleiding De zorg en begeleiding is voor vier van de vijf indicatoren voldoende; een indicator namelijk de effectmeting van de planmatige zorg vraagt meer aandacht. Aandacht blijft nodig voor een verdere versterking van de cyclische aanpak zowel van de groepsplannen als de individuele handelingsplannen. Ook kan de registratie en signalering in de groepen aan kwaliteit winnen als bestaande teamafspraken worden aangescherpt. De zorg en begeleiding wordt gericht aangestuurd door de intern begeleider, de directie samenwerkend in het zorgteam van de school. In de school zijn afspraken over criteria voor in-, door- en uitstroom en zijn criteria voor individuele handelingsplannen benoemd. Opgemerkt moet worden dat deze criteria wel aan herijking toe zijn in het bijzonder waar het om het omgaan met vaardigheidsscores betreft. Ook is meer aandacht van belang over de ondersteuning van de leraren bij leerlingen die in hun niveau terugzakken bijvoorbeeld van A naar C of van C naar D. Juist voor deze leerlingen is met een gerichte kortdurende planmatige zorg winst te behalen in hun individuele leerprestaties. In de school is een systeem van signalering, dat voldoet. Ook volgen de leraren de leerlingen aan de hand van een gestructureerd observatie-instrument Kijk in unit 1: de groepen 1 en 2 en met methodegebonden toetsen in de andere groepen. Nodig is dat het team daarbij nog eens goed nagaat voor welke onderdelen zij weinig tot niets in beeld brengen temeer omdat de school de taalmethode als bronnenboek hanteert. De vraag is of in alle groepen de leraren op dezelfde manier observeren en registreren bijvoorbeeld bij spreken en luisteren, taalbeschouwing of schrijven. pagina 8 van 14

9 De kwaliteit van de analyse voldoet. Met de keus om nu per unit de groepsanalyses uit te voeren samen met de intern begeleider en de directie lijkt de kwaliteit ervan toe te nemen. Leraren leren met deze vorm van intervisie ook van elkaar. De groepsbespreking levert een aantal afspraken op dat in groepsplannen en individuele handelingsplannen vertaald wordt. Vooral op het onderdeel 'spelling' is dit het best uitgewerkt. De overige domeinen wisselen per unit en leraar. Terecht dat het team dit als ontwikkelpunt blijft prioriteren in het nieuwe schoolplan Planmatige hulp wordt doorlopend met plannen verantwoord. De effectmeting is echter nog zwak en kan veel meer bieden om de kwaliteit van de geboden zorg en begeleiding nog meer af te stemmen op de onderwijsbehoeften van de kwetsbare leerlingen. De kwaliteit van de analyse en smartgeformuleerde doelen in de plannen neemt dan nog meer toe. En dat is nodig. Kwaliteitszorg De kwaliteitszorg is volop in ontwikkeling. Het kwaliteitsbewustzijn is hoog. De school verkeert nu in de fase dat het kwaliteitszorgsysteem meer cyclisch ontwikkeld wordt. Dat is ook noodzakelijk omdat veel gekapitaliseerd is in het handelen van de directie. Enkele onderdelen zijn sterk en enkele onderdelen zijn nog onderbelicht. De kwaliteit van de zelfevaluatie van het onderwijsleerproces is goed evenals de planmatige aanpak aan de hand van jaarplannen, tussenevaluaties en jaarverslagen. De directie heeft zicht op de competenties van de leraren mede gebaseerd op klassenbezoeken aan de hand van kijkwijzers, al dan niet afgeleid van kwaliteitskaarten. Trends worden daarover sinds kort vastgelegd en besproken met het team. Ook licht het team de kwaliteit van het onderwijsleerproces kritisch door in een vierjaarlijkse cyclus met kwaliteitskaarten. Daarnaast heeft de school eind schooljaar een audit laten uitvoeren door een extern adviseur. Aansluitend werkt de school met tevredenheidsonderzoeken. Het jaarplan is sterk door de smartgeformuleerde doelen die vooral op leraarniveau goed zijn uitgewerkt. Evaluatiemomenten zijn vooraf benoemd, evenals de momenten waarop deze plaatsvinden. Een jaarverslag geeft een neerslag van de bevindingen. Meer aandacht is nodig voor een goede analyse van de leerlingenpopulatie: Wat typeert de Klinkerleerling; wat zijn zijn onderwijsbehoeften? Gegevens zijn genoeg voorhanden maar worden nog niet geanalyseerd en omgevormd tot gerichte toegankelijke informatie als basis voor het onderwijs en leren. Ook is het nodig dat de zelfevaluatie van de leeropbrengsten meer concreet wordt vastgelegd. Na de trendanalyses en dwarsdoorsneden die Parnassys biedt, is het nodig dat de directie met het team conclusies trekt op de verschillende niveaus en maatregelen tijdgebonden treft. Daarbij laat de school zich leiden door normen die zij nastreeft op school-, unit- en groepsniveau. De verantwoording aan ouders over de opbrengsten kan zowel wat betreft de leerresultaten als de opbrengsten van de schoolontwikkeling meer nadrukkelijk aan de orde komen. Het jaarverslag is hiervoor een goed middel evenals een jaarlijkse verantwoording in de schoolgids. Leerstofaanbod Het leerstofaanbod voor Nederlandse taal voldoet niet aan de wettelijk voorschriften: de school kan niet adequaat verantwoorden of alle kerndoelen of referentieniveaus aan bod komen. Mede door het onderwijsconcept OGO kijkt de school kritisch naar methoden. Voor rekenen en wiskunde laat het team zich leiden door een methode. Voor Nederlandse taal op onderdelen onder meer spelling en technisch lezen. Het team beschikt echter inmiddels over de tussendoelen voor Nederlandse taal maar moet deze tussendoelen nog implementeren in de beoogde groepsplannen die de komende jaren verder uitgebouwd worden. pagina 9 van 14

10 De directie stelt een verbeterplan op hoe zij voor de komende twee jaar een beredeneerd aanbod voor Nederlandse taal in alle units in een doorgaande implementeert. Via het bevoegd gezag wordt de inspectie hierover geïnformeerd. pagina 10 van 14

11 3 Conclusie De inspectie concludeert dat de kwaliteit van het onderwijs op basisschool Klinkers op de onderzochte onderdelen grotendeels op orde is. Uit het onderzoek is gebleken dat de school op die gebieden weinig tekortkomingen kent. Om die reden wordt het reeds aan de school toegekende basisarrangement gehandhaafd. De bevindingen zullen worden betrokken bij de eerstvolgende risicoanalyse, waarbij opnieuw de vraag aan de orde is of het toezichtarrangement eventueel moet worden aangepast. De inspectie concludeert dat er tekortkomingen zijn in de naleving van de onderzochte wettelijke voorschriften. Voor de geconstateerde tekortkomingen in de naleving van de onderzochte wettelijke voorschriften zijn de volgende opdrachten gegeven: De schoolgids De vastgestelde schoolgids is door of namens het bestuur naar de inspectie gestuurd maar deze schoolgids bevat niet de verplichte onderdelen. Nodig is dat de nieuwe schoolgids gecorrigeerd wordt op de volgende onderdelen: In de passage waarin de onderwijsresultaten zijn beschreven worden de resultaten afgezet tegen een (school)norm; geeft de school een oordeel over de kwaliteit van deze resultaten en worden deze resultaten in een meerjarig perspectief geplaatst. In de passage waarin de zorg beschreven staat voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften aangegeven wanneer leerlingen in een planmatig hulptraject komen; staat vermeld hoe ouders worden geïnformeerd over het feit dat aan hun kind planmatige zorg wordt verstrekt. In de passage waarin vermeld wordt hoe ouders klachten kunnen indienen is het adres van de (landelijke) klachtencommissie opgenomen en is aangegeven binnen welke termijn een klacht dient te zijn ingediend. In de passage waaruit volgt dat er geld van ouders wordt gevraagd, anders dan voor buitenschoolse opvang is ondubbelzinning vermeld dat deze ouderbijdrage vrijwillig is. De oplossing, indien ouders niet (kunnen of willen) betalen is niet afdoende. pagina 11 van 14

12

13 Bijlage In onderstaande tabellen vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader primair onderwijs Indicatoren die bij een kwaliteitsonderzoek de doorslag geven of een school (zeer) zwak is, de zogeheten normindicatoren, zijn gemarkeerd met een asterisk. Voor een overzicht van alle normindicatoren zie het Toezichtkader po/vo 2009 op De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) In verband met het programmatisch handhaven heeft de inspectie daarnaast enkele controles uitgevoerd op bepaalde wettelijke voorschriften. Of de school wel of niet voldoet aan deze wettelijke vereisten wordt tot uitdrukking gebracht met de score 'ja' of 'nee'. Kwaliteitsaspect 1 Opbrengsten 1.1 * De resultaten van de leerlingen aan het eind van de basisschool liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.2 * De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.4 Leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften ontwikkelen zich naar hun mogelijkheden. 1.5 De sociale competenties van de leerlingen liggen op een niveau dat mag worden verwacht Kwaliteitsaspect 7a Begeleiding 7.1 * De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen Kwaliteitsaspect 8 Zorg De school signaleert vroegtijdig welke leerlingen zorg nodig hebben. 8.2 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. 8.3 * De school voert de zorg planmatig uit. 8.4 De school evalueert regelmatig de effecten van de zorg. pagina 13 van 14

14 Kwaliteitsaspect 9 Kwaliteitszorg De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. 9.3 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. 9.6 De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit. Naleving Wet- en regelgeving NT1A De inspectie is in het bezit gesteld van de geldende schoolgids (art. 16, lid 2 en 3, WPO). NT2A De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende schoolplan (art. 16, lid 1 en 3, WPO). NT3A De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende zorgplan (art. 19, lid 3, WPO). NT4A Er is voldoende onderwijstijd geprogrammeerd om te kunnen voldoen aan de daarvoor gestelde minima (art. 8, lid 7 onder b, WPO). ja nee pagina 14 van 14