1 Procesmatig werken. 1.1 De Wet BIG
|
|
- Gustaaf Pauwels
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 1 Procesmatig werken Leerdoelen Aan het eind van dit hoofdstuk weet je: hoe je medisch-technische handelingen methodisch benadert; wat onder medisch-technische handelingen wordt verstaan; hoe je je beroepshouding moet tonen bij medisch-technisch handelen; hoe te handelen in onvoorziene omstandigheden; hoe te handelen bij prikaccidenten. 1.1 De Wet BIG De wet Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg (1997) is een kwaliteitswet en heeft als belangrijkste doel het verbeteren en waarborgen van de kwaliteit van de geneeskundige hulpverlening. De Wet BIG zorgt ervoor dat patiënten beschermd worden tegen ondeskundige hulpverleners. De Wet BIG zegt dat in principe iedereen medische handelingen mag verrichten op zijn eigen vakgebied. Dit is het grote verschil met de oude wet, de WUG (Wet Uitoefening Geneeskunst), die bepaalde dat alleen artsen medische handelingen mochten verrichten. Een aantal handelingen is echter zo riskant dat alleen artsen, tandartsen of verloskundigen deze mogen uitvoeren. Dit zijn de voorbehouden handelingen. De Wet BIG kent dertien voorbehouden handelingen: 1 Het verrichten van heelkundige handelingen. 2 Het verrichten van verloskundige handelingen. 3 Het verrichten van endoscopieën. 4 Het verrichten van katheterisaties. 5 Het geven van injecties. 6 Het verrichten van puncties. kwaliteitswet voorbehouden handelingen BSL ID 0000 ALG_BK_1KMM Medisch-technisch handelen Pre Press Zeist 30/05/2006 Pg. 011
2 12 Medisch-technisch handelen 7 Het onder narcose brengen. 8 Het verrichten van handelingen op het gebied van individuele gezondheidszorg, met gebruikmaking van radioactieve stoffen of toestellen die ioniserende stralen uitzenden. 9 Het verrichten van electieve cardioversie. 10 Het verrichten van defibrillatie. 11 Het toepassen van elektroconvulsieve therapie. 12 Steenvergruizing voor geneeskundige doeleinden. 13 Het verrichten van handelingen ten aanzien van menselijke geslachtscellen en embryo s, gericht op het anders dan op natuurlijke wijze tot stand brengen van bevruchting. Tabel 1.1 Voorbehouden handelingen die regelmatig aan de doktersassistent gedelegeerd worden. voorbehouden handeling precisering: geen voorbehouden handeling Heelkundige handelingen Het geven van een injectie verwijderen van wonddrains wondtoilet subcutane injectie intramusculaire injectie toedienen van lokale anesthesie per injectie verwijderen van hechtingen wondverzorging verwijderen van tampons uit een bestaande holte Het verrichten van puncties venapunctie vingerprik Het beroep doktersassistent wordt niet in de Wet BIG genoemd. Toch heeft ook een doktersassistent met deze wet te maken. Je verricht handelingen op het gebied van de individuele gezondheidszorg. Een groot aantal van deze handelingen valt niet onder de dertien voorbehouden handelingen, zoals wondverzorging, vingerprik en het geven van een advies bij koorts. Een aantal handelingen valt wel onder deze voorbehouden handelingen, zoals het geven van een griepprik en een venapunctie. deskundig bekwaam opdracht Bij het verrichten van een medische handeling stelt de Wet BIG de voorwaarden van deskundigheid en bekwaamheid. Je bent deskundig als je voldoende scholing (theoretisch en praktisch) hebt gehad. Je bent bekwaam als je voldoende ervaring hebt om deze handeling zelfstandig uit te voeren. Dit betekent dat je een handeling regelmatig moet doen om bekwaam te zijn. Als je slechts enkele keren in een jaar een venapunctie verricht, ben je hierin niet langer bekwaam. Bij de voorbehouden handelingen komen er nog twee voorwaarden bij: opdracht en mogelijke tussenkomst van de arts. Dit betekent dat BSL ID 0000 ALG_BK_1KMM Medisch-technisch handelen Pre Press Zeist 30/05/2006 Pg. 012
3 1 Procesmatig werken 13 je de handeling alleen mag uitvoeren na uitdrukkelijke opdracht van de arts. Dit hoeft niet voor iedere handeling apart: de arts kan je de opdracht geven om alle patiënten die vanmiddag komen een griepvaccinatie te geven. De mogelijke tussenkomst van de arts houdt in dat deze, indien nodig, direct beschikbaar moet zijn om bij de handeling te assisteren of deze over te nemen, en er moet de mogelijkheid zijn van toezicht door de arts. mogelijke tussenkomst voorbehouden handeling (VH) opdracht arts? neen ja VH niet uitvoeren; eerst opdracht acht u zichzelf bekwaam? neen ja niet bevoegd eerst bijscholen bereid aanwijzingen op te volgen? neen ja niet bevoegd VH niet uitvoeren is arts in de praktijk aanwezig? neen ja venapunctie of griepvaccinatie? neen ja VH niet uitvoeren VH uitvoeren volgens protocol Figuur 1.1 Beslisschema voorbehouden handeling (VH) ten behoeve van doktersassistenten. BSL ID 0000 ALG_BK_1KMM Medisch-technisch handelen Pre Press Zeist 30/05/2006 Pg. 013
4 14 Medisch-technisch handelen Bij alle medische handelingen geldt dat de uitvoerder zelfstandig verantwoordelijk is voor die handelingen. Als je als doktersassistent een medische handeling verricht, dan ben je daar zelf verantwoordelijk voor en kun je daar ook zelf op aangesproken worden. Omdat doktersassistent geen geregistreerd beroep is volgens de Wet BIG, is er ook geen tuchtrecht op van toepassing. De aansprakelijkheid loopt dan via het gewone strafrecht of civielrecht. Dit heeft grote gevolgen voor je handelen in de praktijk. Bij iedere handeling moet je jezelf afvragen of je voldoet aan de eisen zoals die gesteld worden in de Wet BIG: deskundigheid en bekwaamheid en bij voorbehouden handelingen de opdracht en mogelijke tussenkomst van de arts. Als aan deze voorwaarden niet voldaan wordt, mag en kun je de handeling niet uitvoeren. De Wet BIG wordt voor doktersassistenten vaak in verband gebracht met de medisch-technische handelingen, maar speelt ook een rol bij andere aspecten van je beroep. Ook bij het afnemen van een anamnese, bij het geven van een advies of voorlichting, als je besluit om de arts wel of niet langs te sturen voor een visite, verricht je een handeling die valt onder de Wet BIG. En iedere keer moet je jezelf dan ook afvragen of je in staat bent om deze handeling zelfstandig uit te voeren. Goede werkafspraken en een frequent werkoverleg met de arts kunnen veel problemen voorkomen. Dit betekent ook dat je verplicht bent om je deskundigheid op peil te houden door het bijhouden van vakliteratuur en het volgen van bijscholingen. Praktijkvoorbeeld Magda werkt al jaren als doktersassistent in een drukke huisartspraktijk. Ze heeft veel ervaring in het verrichten van medisch-technische handelingen. Op een dag vraagt een van de artsen aan Magda of ze zelf wil leren hechten. Magda voelt zich vereerd en vindt het machtig interessant om zelf te kunnen hechten. Aan de andere kant twijfelt ze, want kan dit wel volgens de Wet BIG? 1.2 Werken volgens richtlijnen en protocollen De laatste jaren zijn er door diverse instanties regels geformuleerd over veilig werken in de gezondheidszorg. Als doktersassistent heb je hier ook mee te maken. Achtereenvolgens noemen we de regels BSL ID 0000 ALG_BK_1KMM Medisch-technisch handelen Pre Press Zeist 30/05/2006 Pg. 014
5 1 Procesmatig werken 15 vanuit de arbowetgeving, de milieuwetgeving en de hygiëneprotocollen. In de Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet) zijn regels geformuleerd over veiligheid op de werkplek. Deze regels gelden voor alle werknemers in Nederland. Een aantal richtlijnen is algemeen, zoals de regel dat de werkgever verplicht is zorg te dragen voor een veilige werkomgeving. Het gaat bij veilige arbeidsomstandigheden niet alleen om de fysieke veiligheid, maar ook om de psychische en sociale veiligheid. Zo moet er onder meer een beleid zijn ten aanzien van preventie van seksuele intimidatie, stress en werkdruk. Andere regels zijn meer gericht op een bepaald werkveld of een bepaalde beroepsgroep. Zo zijn er regels geformuleerd voor het werken met beeldschermen (computers). In de bouw zijn er regels geformuleerd voor het dragen van veiligheidskleding (helm, schoenen met stalen neuzen enz.). Voor de gezondheidszorg gelden algemene regels, afhankelijk van het soort werk dat je doet. Zo kun je bijvoorbeeld te maken krijgen met de regels voor het werken met beeldschermen. Naast deze algemene regels zijn er in de Arbowet voorschriften opgenomen ter preventie van infecties door accidenteel bloedcontact. Werknemers die kans lopen om intensief in contact te komen met bloed, moeten door de werkgever in staat gesteld worden zich te laten inenten tegen hepatitis B. Ook doktersassistenten (in opleiding) moeten gevaccineerd worden tegen hepatitis B, voordat ze met bloed(producten) mogen werken. arbeidsomstandigheden hepatitis B Het doel van de Arbowet is te voorkomen dat je ziek wordt door je werk. Voor de doktersassistent valt hierbij te denken aan ziek worden doordat je ziektekiemen van een patiënt overneemt. Door hygiënisch werken (zie hoofdstuk 2) kun je dit voorkomen. De Arbowet kan nooit een risico volledig uitbannen. Zo is het bekend dat veel doktersassistenten door hun werk vaker verkouden zijn dan gemiddeld. De Arbowet zorgt er echter voor dat de risico s teruggebracht kunnen worden tot aanvaardbare risico s. Aandacht voor een goede (lichamelijke) werkhouding is ook van essentieel belang; werken met rechte rug, niet te zwaar tillen en ongezonde bewegingen vermijden, zijn enkele voorbeelden. Ook een doktersassistent krijgt te maken met een groeiend milieubewustzijn van haar handelen in de praktijk. Er zijn duidelijke richtlijnen voor het gescheiden inzamelen van afval, het omgaan met risicoafval en het retourneren van oude medicijnen. Ook in de BSL ID 0000 ALG_BK_1KMM Medisch-technisch handelen Pre Press Zeist 30/05/2006 Pg. 015
6 16 Medisch-technisch handelen risicoafval milieubewust handelen ziekenhuishygiënist praktijk wordt glas, papier en overig afval gescheiden ingezameld, met aandacht voor de vernietiging van vertrouwelijke informatie (papier). Voor risicoafval (afval besmet met bloed, gebruikte injectiespuiten en -naalden) zijn er strenge regels, met dikwijls hoge boetes bij het overtreden daarvan. Het is moeilijk om in dit boek algemene regels te formuleren, omdat deze afhankelijk zijn van het bedrijf dat het afval verwerkt. Een eerdere stap in het milieubewust handelen is de preventie van afval. Door te kiezen voor milieuvriendelijke producten met bijvoorbeeld weinig verpakking, kan de hoeveelheid en het soort afval beperkt worden. Zo worden er geen kwikthermometers meer gebruikt, omdat bij breuk het giftige kwik vrij kan komen. Ook bloeddrukmeters met kwik, mogen niet meer verkocht worden. Bij wondverzorging zien we een soortgelijke ontwikkeling. Katoenen gazen worden steeds meer vervangen door non-woven gazen, gemaakt van celstof. Een van de redenen hiervoor is dat katoen het meest vervuilende landbouwproduct ter wereld is. Om hygiënisch werken in de praktijk te structureren, worden steeds meer protocollen opgesteld ter bestrijding van infecties. Voor handelingen die risico s kunnen opleveren, worden protocollen gemaakt om deze risico s uit te sluiten of in ieder geval zo klein mogelijk te maken. Zo heeft het NHG in haar brochure Desinfectie en Sterilisatie, uit de serie Bouwstenen voor de praktijk, richtlijnen gegeven voor het omgaan met desinfectantia en steriele instrumenten. In ziekenhuizen is de Werkgroep Infectie Preventie de organisatie die op landelijk niveau richtlijnen (de WIP-richtlijnen) opstelt voor diverse medische en verpleegtechnische handelingen om het infectierisico zo klein mogelijk te maken. Op instellingsniveau is het de ziekenhuishygiënist die richtlijnen vaststelt om het infectiegevaar te verkleinen. Al deze richtlijnen bestrijken een groot gebied, variërend van het soort desinfectans dat gebruikt moet worden tot kledingvoorschriften, werkprocedures enzovoort. Door systematisch met genoemde richtlijnen om te gaan, creëer je een professionele werkhouding waarin de kans op risico s en fouten zo klein mogelijk wordt. Dit komt zowel je eigen veiligheid als die van de patiënt ten goede. 1.3 Uitleg werkwijze Als doktersassistent krijg je te maken met veel medisch-technische handelingen die je zelfstandig moet uitvoeren of waarbij je moet BSL ID 0000 ALG_BK_1KMM Medisch-technisch handelen Pre Press Zeist 30/05/2006 Pg. 016
7 1 Procesmatig werken 17 assisteren. Door de steeds verdergaande ontwikkelingen in de medische wetenschap, komen er steeds nieuwe handelingen bij. Bestaande handelingen komen te vervallen of worden op een andere wijze uitgevoerd. Gebruik van gespecialiseerde apparatuur en instrumenten vraagt om een aangepaste manier van handelen, waardoor dezelfde handelingen op een andere manier uitgevoerd moeten worden. Het is duidelijk dat het ondoenlijk is om alle handelingen aan te leren die je in je toekomstige werk zou kunnen tegenkomen. Daarom moet je jezelf een methode aanwennen om voor jou nieuwe handelingen op een systematische manier aan te leren. Omdat handelingen steeds ingewikkelder kunnen worden, wordt ook veel gewerkt met protocollen waarin de handelingen stap voor stap beschreven staan. Ook in dit basiswerk werken we met een protocol om je nieuwe handelingen aan te leren. In de vorige paragraaf hebben we de voordelen van het werken met protocollen en richtlijnen beschreven. Hier willen we nog een nadeel noemen van protocollen. De methodische opzet is geschikt voor bijna alle situaties, maar de individuele patiënt zal toch een individuele aanpassing vragen. Probeer naast het protocol van de handeling, in de eerste plaats je aandacht bij de patiënt te leggen. De protocollen zijn opgezet om te kunnen toepassen in algemene situaties, maar patiënten laten zich niet in algemene hokjes plaatsen. Iedere patiënt heeft zijn eigen zorgvraag waarop je de medischtechnische handeling moet afstemmen. protocol Protocol medisch-technisch handel Naam van de behandeling: Doelstelling van de behandeling: Algemene opmerkingen: Benodigdheden: Werkwijze: Mogelijke complicaties of bijzonderheden: Transfer mogelijk naar: Observatielijst: BSL ID 0000 ALG_BK_1KMM Medisch-technisch handelen Pre Press Zeist 30/05/2006 Pg. 017
8 18 Medisch-technisch handelen methode Dit is de methode volgens welke wij de medisch-technische handelingen zullen bespreken. Naam Dit onderdeel spreekt voor zichzelf. Hier wordt de naam van de handeling genoemd met eventueel synoniemen. Doel Hier wordt beschreven wat je met de handeling wilt bereiken. Ook kun je er een verwijzing vinden naar eventuele pathologie of oorzaak. Je vindt er geen uitgebreide medische gegevens. Deze kun je vinden in de andere basiswerken uit deze serie. Algemene opmerkingen Dit vormt de inleiding tot de handeling. De handeling kan in een bredere context geplaatst worden. Ook is hier plaats voor algemene aanwijzingen en uitgangspunten. Mogelijke discussiepunten en verschillende inzichten over de handeling kunnen hier opgenomen worden. Benodigdheden (structuur) Alle materiaal en instrumenten die je nodig hebt, worden hier opgesomd. Deze lijst kun je gebruiken bij de voorbereiding (klaarzetten) van de handeling. Werkwijze (proces) Stap voor stap beschreven, vind je hier de handeling terug. Door deze stappen te volgen, kun je de handeling uitvoeren. Naast de technische handeling op zichzelf, wordt hier ook de informatie beschreven die je de patiënt moet vertellen. Dit kan ook in de vorm van een opsomming. Mogelijke complicaties of bijzonderheden Naast complicaties en bijzonderheden bij het uitvoeren van deze handeling, vind je hier ook de mogelijke medische complicaties of bijzonderheden. Transfer Een aantal handelingen kan gebruikt worden als voorbeeld voor andere handelingen. Onder dit kopje worden de handelingen genoemd met een min of meer gelijke werkwijze. Deze handelingen BSL ID 0000 ALG_BK_1KMM Medisch-technisch handelen Pre Press Zeist 30/05/2006 Pg. 018
9 1 Procesmatig werken 19 kunnen elders in dit basiswerk staan, maar het kunnen ook handelingen zijn die niet verder uitgewerkt worden nazorg Het verlenen van nazorg bij medisch-technische handelingen betekent: de benodigde formulieren voor de patiënt invullen; (vervolg)afspraken maken met en namens de patiënt; informatie verstrekken over de te verwachten effecten van de medisch-technische handeling (bijvoorbeeld dat de wond op het onderbeen van de patiënt uit het volgende voorbeeld, slecht kan genezen. Wijs haar erop dat zij zich moet melden als er complicaties optreden, zoals koorts en pussende afscheiding.); indien nodig, samen met de patiënt het vervoer naar het ziekenhuis regelen. Vertel aan de patiënt wat ze gaan doen en wat de patiënt eventueel kan verwachten. Praktijkvoorbeeld Een oudere mevrouw is op straat gevallen. Ze heeft een flinke wond op haar onderbeen opgelopen en ze heeft een pijnlijke pols, omdat ze probeerde haar val te breken. Samen met de huisarts maak je de wond schoon en hecht je deze. Voor de pijn aan de pols laat de huisarts voor de zekerheid een foto maken in het ziekenhuis voor het geval deze gebroken is. 1.4 Wat betekent de uitslag van een test? referentiewaarden Iedereen begrijpt dat een lichaamsgewicht van vijf kilo voor een volwassen vrouw met een lengte van 1,70 meter niet kan. Maar wanneer is het gewicht van een dunne vrouw met die lengte normaal te noemen? En bij welk gewicht zeggen we dat deze vrouw te zwaar is? referentiewaarden Om op die vragen een goed antwoord te kunnen geven, is het belangrijk iets te weten over de waarde van testuitslagen. De resultaten van een meting noemen we de uitslag. Om te kunnen beoordelen of de uitslag van een onderzoek binnen de normale grenzen zit, zijn voor vrijwel elk onderzoek zogenaamde referentiewaarden bepaald. De referentiewaarde van een onderzoek zijn de uiterste waarden BSL ID 1087_JR ALG_BK_1KMM Medisch-technisch handelen Pre Press Zeist 01/06/2006 Pg. 019
10 20 Medisch-technisch handelen waarbinnen de uitslag van een onderzoek nog als normaal beschouwd wordt. Afhankelijk van het soort onderzoek is er één of zijn er twee referentiewaarden. Een voorbeeld van één referentiewaarde is het zachtste geluid dat we nog kunnen horen (goed- of slechthorend); een voorbeeld van twee referentiewaarden is het lichaamsgewicht bij een bepaalde lengte (te dun of te dik). De referentiewaarden worden met behulp van statistische formules bepaald. Belangrijk is te weten dat ze zo gekozen zijn dat bij een onderzoek met twee referentiewaarden, 2,5% van de gezonde mensen een uitslag heeft lager dan de laagste referentiewaarde en 2,5% van de gezonde mensen een uitslag heeft hoger dan de hoogste referentiewaarde. Anders gezegd, de kans dat iemand die goed gezond is bij een dergelijk onderzoek een uitslag heeft buiten de referentiewaarden is 5%. Een afwijkende uitslag betekent daarom lang niet altijd dat iemand ook echt ziek is en moet altijd worden bekeken in samenhang met alle andere gegevens. Daarmee is tegelijk duidelijk dat het niet zonder gevaar is om bij een patiënt maar zo veel mogelijk onderzoeken te laten doen. Hoe meer onderzoeken er gedaan worden, des te groter wordt de kans dat er uiteindelijk wel ergens een uitslag komt die buiten de referentiewaarden ligt. Dit kan tot gevolg hebben dat iemand onterecht ongerust wordt of vervolgonderzoeken krijgt om te controleren of er echt wel (n)iets aan de hand is. Betrouwbaarheid van een testuitslag Het is ook van belang te weten hoe betrouwbaar een test is. In het ideale geval is de uitslag van een test bij zieken altijd positief en bij gezonden altijd negatief. Overigens bedoelen we te zeggen dat als een testuitslag positief is, de ziekte ook inderdaad aanwezig is. Een zwangerschapstest die positief is, betekent dat de vrouw zwanger is. Helaas bestaan er echter geen ideale testen en geldt voor iedere test dat de testuitslagen soms fout-positief en soms fout-negatief zijn. Er is een aantal mogelijkheden: De ziekte is aanwezig en de test is positief, dan is de uitslag van de test goed-positief De ziekte is aanwezig en de test is negatief, dan is de uitslag van de test fout-negatief. De ziekte is niet aanwezig en de test is negatief, dan is de uitslag van de test goed-negatief. De ziekte is niet aanwezig en de test is positief, dan is de uitslag van de test fout-positief. BSL ID 0000 ALG_BK_1KMM Medisch-technisch handelen Pre Press Zeist 30/05/2006 Pg. 020
11 1 Procesmatig werken 21 ziek gezond Positieve uitslag goed-positief fout-positief Negatieve uitslag goed-negatief goed-negatief Sensitiviteit en specificiteit Er zijn twee begrippen die belangrijk zijn bij de betrouwbaarheid van een test. De eerste is de sensitiviteit, de gevoeligheid van een test. Hoe hoger de sensitiviteit van een test, des te groter de kans dat, als de test een positieve uitslag laat zien, de patiënt ook daadwerkelijk de ziekte heeft. Een test met een hoge sensitiviteit heeft dan ook weinig fout-positieve uitslagen. Het meten van het glucosegehalte heeft bijvoorbeeld een hoge sensitiviteit. Als het suikergehalte verhoogd is, is de kans dat de patiënt suikerziekte heeft erg groot. Het tweede begrip dat van belang is bij een test is de specifiteit. Dit wel zeggen dat wanneer de test een negatieve uitslag laat zien, de patiënt vrijwel zeker de ziekte niet heeft. Als je bijvoorbeeld een zwangerschapstest doet bij iemand die niet zwanger is, dan moet de test ook negatief zijn (niet zwanger). Als de test dat inderdaad keurig doet, dan heeft die zwangerschapstest een hoge specificiteit. Anders gezegd: een test met een hoge specificiteit geeft weinig fout-negatieve uitslagen. sensitiviteit specifiteit Nog een voorbeeld om deze twee begrippen te verduidelijken: om een blaasontsteking aan te tonen wordt vaak gebruikgemaakt van de nitriettest. Deze test heeft een hoge sensitiviteit en een lage specificiteit. Dat betekent dat als de nitriettest positief is, de kans dat iemand ook echt een blaasontsteking heeft erg groot is. Een lage specificiteit betekent dat er, ook al is de testuitslag negatief, toch nog een behoorlijke kans is dat de klachten wel degelijk door een blaasontsteking worden veroorzaakt. In zo n situatie zul je dus een aanvullende test moeten doen (bijvoorbeeld een sediment of een urinekweek) om betrouwbaar uit te sluiten dat er sprake is van een blaasontsteking. 1.5 Beroepshouding Praktijkvoorbeeld Patrick heeft sinds een paar weken een andere baan. Hij heeft jarenlang op een polikliniek gewerkt en werkt nu in een BSL ID 0000 ALG_BK_1KMM Medisch-technisch handelen Pre Press Zeist 30/05/2006 Pg. 021
12 22 Medisch-technisch handelen groepspraktijk. Dokter Haasnoot vraagt of hij bij meneer Gulicz, die over een kwartiertje komt, een venapunctie wil doen, dan kan hij zelf vast aan de visites beginnen. Patrick gaat de materialen klaarzetten en begint te twijfelen. Het is vijf jaar geleden dat hij voor het laatst een venapunctie gedaan heeft, toen hij nog op de opleiding zat. Hij weet niet meer precies hoe het gaat. Patrick besluit toch maar door te gaan. De eerste keer prikken lukt niet; er komt geen bloed. Als Patrick het de tweede keer gaat proberen, ziet hij dat de eerste poging een blauwe plek heeft opgeleverd. beroepshouding Een aantal aspecten van de beroepshouding verdient hier een verdere uitwerking. Veel medisch-technische handelingen zijn voor jou dagelijks werk en daardoor ga je ze al snel heel gewoon vinden. Voor de meeste patiënten echter zijn deze handelingen nieuw en onbekend. Een patiënt kan het maken van een ECG (elektrocardiogram) als bedreigend ervaren omdat hij aan allerlei draden vastgelegd wordt. Bij wondverzorging zul je zelf niet meer zo snel schrikken van een vies verband bij een ontstoken wond. Je zult ook op de wond letten en als je daarin vooruitgang ziet, ben je tevreden. Je weet dat een vies verband heel normaal is in deze situatie. Bij een patiënt kan dat heel andere gevoelens oproepen zoals afkeer van het eigen lichaam. Een goed inlevingsvermogen zorgt ervoor dat je de situatie leert zien door de ogen van de patiënt. Hierdoor ben je in staat om de patiënt die informatie te geven die hij op dat moment nodig heeft. Realiseer jezelf steeds weer dat alle medisch-technische handelingen in wezen vreemd zijn voor een patiënt. Hierdoor kun je voorkomen dat je deze handelingen routinematig gaat uitvoeren, zonder aandacht te besteden aan de gevoelens van de patiënt. Hetzelfde geldt voor het ontkleden van de patiënt. Voor jou is het heel gewoon om te vragen kleedt u zich maar even uit, doet u uw blouse maar even uit enzovoort. Er zijn echter nog veel mensen die er moeite mee hebben om zich voor een ander uit te kleden. Dit geldt vooral voor oudere mensen die opgegroeid zijn in een andere tijd. Ook mensen uit een andere cultuur of pubers kunnen het moeilijk vinden om zich voor een vreemde uit te kleden. Dit geldt eveneens voor lichamelijk contact. In je beroep raak je veel mensen aan op plaatsen waar je dit normaal niet doet. Dit kan voor een aantal mensen heel vervelend zijn. Ze ervaren het echt als een inbreuk op hun intimiteit. Voldoende privacy, enige uitleg en de BSL ID 0000 ALG_BK_1KMM Medisch-technisch handelen Pre Press Zeist 30/05/2006 Pg. 022
13 1 Procesmatig werken 23 patiënt op zijn gemak stellen, zijn zaken die weinig moeite hoeven te kosten, maar voor de patiënt veel kunnen betekenen. Aandacht voor je beroepshouding is ook terug te vinden in de Wet op de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst. Deze wet regelt de rechten van de patiënt. In de WGBO wordt ervan uitgegaan dat er bij een medische handeling sprake is van een overeenkomst tussen de hulpverlener (bijvoorbeeld de doktersassistent) en de patiënt. De WGBO kent hierbij twee belangrijke uitgangspunten: de informatieplicht en het toestemmingsvereiste. Je bent verplicht om de patiënt duidelijk te informeren over de behandeling, het onderzoek of de ingreep. Uitzonderingen hierop vormen de patiënten die geen informatie willen. Als een patiënt bijvoorbeeld zegt: verzorg die wond nu maar, ik hoef niet te weten wat je gaat doen, dan hoef je deze patiënt niet te gaan vertellen wat er gaat gebeuren. De tweede uitzondering is de situatie waarin de informatie schadelijk kan zijn voor de patiënt. Vooral in de psychiatrie kom je dit nogal eens tegen. Informatie over de therapie die gevolgd moet worden, kan dan een averechts effect hebben op die therapie. Nadat de patiënt geïnformeerd is, moet hij toestemming geven. Bij eenvoudige onderzoeken en ingrepen hoef je daar niet apart om te vragen. Het uitsteken van de arm voor een venapunctie kan beschouwd worden als het geven van toestemming. Voor ingrijpende behandelingen is er wel een uitdrukkelijke vraag om toestemming verplicht. Ook hier zijn er weer enkele uitzonderingen: in acute situaties hoef je geen toestemming te vragen. Bij patiënten die geen toestemming kunnen geven, vraag je toestemming aan een vertegenwoordiger, bijvoorbeeld de ouders. Deze combinatie van uitleg en toestemming wordt ook wel aangeduid met de term informed consent. De patiënt verklaart toestemming te geven en geeft aan dat hij voldoende geïnformeerd is over de behandeling. WGBO informed consent 1.6 Handelen in onvoorziene omstandigheden Je kunt van tevoren bedenken wat je zult doen in een onvoorziene situatie. Het gebeurt altijd anders dan dat je had verwacht, maar op enkele zaken kun je jezelf voorbereiden. Zorg ervoor dat je altijd eerlijk bent. Meld eerlijk aan de patiënt dat je per ongeluk het potje urine hebt weggegooid zodat deze een nieuw monster moet aanleveren. Als je een naald laat vallen, gooi deze dan weg en begin van voren af aan met de handeling. Dit soort eerlijkheden hebben ook betrekking op de Wet BIG. Ga je BSL ID 0000 ALG_BK_1KMM Medisch-technisch handelen Pre Press Zeist 30/05/2006 Pg. 023
14 24 Medisch-technisch handelen iets verzinnen of prik je toch met de gevallen naald, dan kun je bij calamiteiten aangeklaagd worden of krijg je in ieder geval een boze patiënt en arts over je heen. Een ander belangrijk punt in onvoorziene situaties is dat je rustig blijft: raak niet in paniek, probeer logisch na te denken en stel de patiënt gerust. Dat zal niet altijd meevallen en je kunt het ook niet oefenen, maar het is wel een belangrijke taak van de assistent. Raak je zelf in paniek, dan weet je zeker dat de situatie uit de hand loopt. Blijf rustig en denk altijd dat de situatie voor de patiënt het vervelendst is. Wees vooral eerlijk en blijf voorzichtig, zodat je geen beslissingen neemt waarvan je later spijt kunt krijgen. Praktijkvoorbeeld Onvoorziene omstandigheden zijn situaties die je van tevoren niet had verwacht en waarbij je meteen actie moet ondernemen om de situatie tot een goed einde te brengen. Voorbeelden hiervan zijn: Je gooit per ongeluk een potje urine weg voordat je het hebt nagekeken. Je wilt bloed prikken en je laat de naald vallen. Een patiënt valt flauw tijdens een behandeling. 1.7 Prikaccidenten Een prikaccident is een verwonding met een scherp voorwerp (naald, chirurgisch mesje, punt van een schaar, glaswerk enz.) dat mogelijk besmet is met bloed of andere lichaamsvloeistoffen. De belangrijkste risico s die je hierbij loopt, zijn besmetting met hepatitis B, C of hiv (aids). Dit zijn ziekten die ernstige problemen kunnen geven en waarbij behandeling niet altijd mogelijk is. Besmetting kan plaatsvinden: door verwonding met besmet materiaal (prikaccident); door contact met besmet bloed, sperma of lichaamsvloeistoffen via wondjes, slijmvliezen (spatten in het oog) of via de mond; via door-en-doorbijtwonden; door mond-op-mondbeademing waarbij slijmvliescontact optreedt met al dan niet zichtbaar met bloed vermengd speeksel. Alleen bij de eerste twee situaties bestaat een reëel besmettingsgevaar. Bij de laatste twee is het besmettingsgevaar voor hiv echter zeer klein, omdat er echt bloed-bloedcontact moet plaatsvinden, wat BSL ID 0000 ALG_BK_1KMM Medisch-technisch handelen Pre Press Zeist 30/05/2006 Pg. 024
15 1 Procesmatig werken 25 zelden voorkomt. Wel kun je daarmee te maken krijgen bij reanimaties, bijvoorbeeld in situaties na een verkeersongeval waarbij er veel glassplinters in het gezicht zijn gekomen of bij een reanimatie na een klap op het hoofd waarbij het slachtoffer een bloedneus heeft opgelopen. Voor een besmetting met hiv lijkt een grotere dosis bloed nodig te zijn dan voor een besmetting met hepatitis B of C. Voor hepatitis B of C zijn er besmettingen aangetoond via gemeenschappelijk gebruik van een tandenborstel of een elektrisch scheerapparaat. De belangrijkste aanpak is het voorkómen van besmetting door het voorkómen van een prikaccident en contact met lichaamsvloeistoffen. Een verwonding met een schone naald of een schoon instrument hoeft geen bijzondere risico s met zich mee te brengen, maar ook hier geldt: voorkomen is beter dan genezen. Door rekening te houden met de volgende regels kun je de kans op een prikaccident zo klein mogelijk maken: Probeer ongunstige werkomstandigheden (slecht licht, rommelig werkblad, haast en veel omstanders) te vermijden. Gebruik een hardplastic naaldencontainer of scherpcontainer, plaats scherpe wegwerpvoorwerpen (naald, chirurgisch mesje, buisjes met bloed enz.) direct na gebruik in deze naaldencontainer. Zorg dat de naaldencontainer altijd in de buurt van de werkplek staat. Doe gebruikte naalden nooit terug in het plastic beschermhulsje. Haal gebruikte naalden nooit met je hand van de spuit af, maar doe dit met de naaldencontainer. De opening van de container moet groot genoeg zijn om de naald door te laten. Er moet een rand aanwezig zijn waarmee de naald van de spuit kan worden getrokken. Plaats eventueel naald met spuit in de container. (Dit heeft niet de voorkeur, want de verwerking van een naaldencontainer is vrij kostbaar; er gaat dus geen afval in dat er niet in hoeft.) Voor venapunctienaalden moet er een vierkante uitsparing zijn om de naald uit de houder te kunnen schroeven. Het is nog beter om te werken met een vacuümsysteem waarbij je de naald kunt losklikken. De scherpcontainer moet tijdig vervangen worden; voorkom proppen, zorg voor een veilige afvoer. Draag bij het reinigen van scherpe instrumenten stevige (huishoud)handschoenen. BSL ID 0000 ALG_BK_1KMM Medisch-technisch handelen Pre Press Zeist 30/05/2006 Pg. 025
16 26 Medisch-technisch handelen Als je ondanks alle voorzorgen toch een prikaccident oploopt, bedenk dan dat de kans op besmetting in principe klein is. De maatregelen die je in eerste instantie moet nemen, staan meestal beschreven in een protocol dat is opgesteld door bijvoorbeeld de ziekenhuishygiënist of de arbodienst. Daarnaast meld je dit ongeval ook direct aan de arts voor wie je werkt. In de protocollen staan meestal de volgende richtlijnen: Bij verwondingen via de huid, de wond goed door laten bloeden, daarna grondig afspoelen met stromend water en altijd desinfecteren met jodium of alcohol 70%. Bij slijmvliescontact (bijvoorbeeld mond of oog) direct spoelen met water. Na deze eerste opvang moet je meestal zo snel mogelijk contact opnemen met de ziekenhuishygiënist, de arbodienst of de GGD, afhankelijk van de afspraken die binnen de organisatie zijn gemaakt. Er kunnen dan zo nodig nog aanvullende onderzoeken gedaan worden, waarna nog aanvullende maatregelen genomen kunnen worden. De verplichte vaccinatie tegen hepatitis B ontslaat je niet van de plicht om zorgvuldig te blijven werken, omdat ook vaccinatie geen honderd procent garantie geeft. Praktijkvoorbeeld Marja heeft zojuist bloed geprikt bij een patiënt. Terwijl ze bezig is om de gegevens van de patiënt op het bloedbuisje te plakken, gaat de telefoon. Ze wil het buisje in een rekje zetten, maar het buisje valt ernaast en breekt. Na het telefoongesprek pakt ze een prop tissue om het bloed op te vegen. Terwijl ze dit doet, snijdt ze zichzelf aan een glassplinter van het bloedbuisje. Samenvatting Bij het uitvoeren van medisch-technische handelingen moet je als doktersassistent rekening houden met de Wet BIG. Deskundigheid, bekwaamheid, in opdracht van de arts en zo nodig de arts erbij kunnen halen, zijn voorwaarden voor het uitvoeren van medisch-technische handelingen. Ook andere medische handelingen van de doktersassistent hebben raakvlakken met de Wet BIG. BSL ID 0000 ALG_BK_1KMM Medisch-technisch handelen Pre Press Zeist 30/05/2006 Pg. 026
17 1 Procesmatig werken 27 Het gebruiken van een vaste werkwijze bij medisch-technische handelingen heeft als voordeel dat je gestructureerd te werk gaat. Het grote nadeel is het gestandaardiseerd benaderen van de individuele, unieke mens. Ter voorkoming van ongevallen moet je een aantal preventieve maatregelen nemen. Hiervoor zijn naast wettelijke richtlijnen, ook per instelling regels geformuleerd. Veel regels zijn erop gericht om te voorkomen dat je besmet wordt door een patiënt of patiëntenmateriaal. Prikaccidenten zijn een beroepsrisico voor alle werkers in de gezondheidszorg. Je moet weten hoe je prikaccidenten kunt voorkomen en ook wat je moet doen als je jezelf onverhoopt toch aan een naald prikt. BSL ID 0000 ALG_BK_1KMM Medisch-technisch handelen Pre Press Zeist 30/05/2006 Pg. 027
Inhoud. Woord vooraf 1 2
Inhoud Woord vooraf 1 2 1 Het uitvoeren van verpleegtechnische handelingen 1 3 1.1 Beroepshouding 1 3 1.2 Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst 1 4 1.3 Wet beroepen in de individuele gezondheidszorg
Nadere informatieBevoegd en bekwaam. Wat zeggen de wet BIG en de andere wetten erover? En hoe werkt het in jouw dagelijkse praktijk?
du Bevoegd en bekwaam Wat zeggen de wet BIG en de andere wetten erover? En hoe werkt het in jouw dagelijkse praktijk? Onderwerpen: Uitgangspunt bevoegdheid en bekwaamheid Wet BIG Handelingen Individuele
Nadere informatieVoorbehouden handelingen
Juni 2017: Deze tekst zal op korte termijn worden herzien op het punt van de voorschrijfbevoegdheid van (specifieke) verpleegkundigen en de bevoegdheid van physician assistants en verpleegkundig specialisten
Nadere informatieBevoegd en bekwaam. Wat zeggen de wet BIG en de andere wetten erover? En hoe werkt het in jouw dagelijkse praktijk?
Bevoegd en bekwaam Wat zeggen de wet BIG en de andere wetten erover? En hoe werkt het in jouw dagelijkse praktijk? Onderwerpen: Wat zijn jouw vragen? Uitgangspunt bevoegdheid en bekwaamheid Wet BIG Handelingen
Nadere informatieInhoud. Woord vooraf 12
Inhoud Woord vooraf 12 1 Het uitvoeren van verpleegtechnische handelingen 13 1.1 Beroepshouding 13 1.2 Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst 14 1.3 Wet beroepen in de individuele gezondheidszorg
Nadere informatiePROTOCOL GENEESMIDDELENVERSTREKKING EN MEDISCH HANDELEN
PROTOCOL GENEESMIDDELENVERSTREKKING EN MEDISCH HANDELEN Als het kind geneesmiddelen nodig heeft gedurende het verblijf op de basisschool kunnen de ouders hun zeggenschap over de toediening van de medicamenten
Nadere informatieVerpleeghuis- woon- en thuiszorg. Accidenteel bloedcontact
Verpleeghuis- woon- en thuiszorg Accidenteel bloedcontact Werkgroep Infectie Preventie Vastgesteld: januari 2004 Gewijzigd: maart 2004 Gewijzigd: februari 2009 Revisie: januari 2009 Dit document mag vrijelijk
Nadere informatieVERANTWOORD DELEGEREN
VERANTWOORD DELEGEREN Mr J.J.A. van Boven VAN BOVEN Juridisch Adviesbureau Arnhem GOED HULPVERLENERSCHAP Iedere hulpverlener moet de zorg van een goed hulpverlener betrachten in overeenstemming met de
Nadere informatie9.3.1 HANDREIKING GENEESMIDDELENVERSTREKKING EN MEDISCH HANDELEN
Routing cie agendapunt datum Wijzigingsvoorstel GMR 18-01-12 Vastgesteld CvB 08-03-12 9.3.1 HANDREIKING GENEESMIDDELENVERSTREKKING EN MEDISCH HANDELEN Als het kind geneesmiddelen nodig heeft gedurende
Nadere informatieBevoegdheidsregeling voorbehouden handelingen
Bevoegdheidsregeling voorbehouden handelingen Je bent werkzaam op het gebied van de individuele gezondheidszorg en krijgt daardoor te maken met voorbehouden handelingen. Voorbehouden handelingen zijn geneeskundige
Nadere informatieVoorbehouden, risicovol en overig
Protocollen Voorbehouden, Risicovolle en Overige handelingen Wet BIG 10 Voorbehouden, risicovol en overig Er wordt een onderscheid gemaakt in voorbehouden handelingen, risicovolle handelingen en overige
Nadere informatieWaarom is de BIG wet een kwaliteitswet?? Het is een wet voor de zorgvrager. De big wet garandeert deskundigheid. Wgbo garandeert mij dat ik nog iets
Waarom is de BIG wet een kwaliteitswet?? Het is een wet voor de zorgvrager. De big wet garandeert deskundigheid. Wgbo garandeert mij dat ik nog iets te vertellen heb als zorgklant. Het verplicht de zorggever
Nadere informatieVoorbehouden, risicovol en overig
Protocollen Voorbehouden, Risicovolle en Overige handelingen Wet BIG 9 Voorbehouden, risicovol en overig Er wordt een onderscheid gemaakt in voorbehouden handelingen, risicovolle handelingen en overige
Nadere informatiePROTOCOL TER PREVENTIE VAN BLOEDOVERDRAAGBARE AANDOENINGEN. Met instemming PGMR mei 2013 MET INSTEMMING
PROTOCOL TER PREVENTIE VAN BLOEDOVERDRAAGBARE AANDOENINGEN Met instemming PGMR mei 2013 MET INSTEMMING INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE... 1 1 INLEIDING... 2 2 VOORKOMEN VAN BLOEDBLOEDCONTACT... 2 2.1 Specifieke
Nadere informatiePrik-, snij-, bijten/of spataccidenten
Prik-, snij-, bijten/of spataccidenten Bel PrikPunt: 0800 77 454 63 informatie voor medewerkers Prik-, snij-, bijten/of spataccidenten In deze brochure leest u wat u moet doen bij een prik-, snij-, bijt-
Nadere informatieJuridische aspecten taken verpleegkundig specialist. 29 september 2011 Paula Boshouwers/Margriet Crijns Van Doorne
Juridische aspecten taken verpleegkundig specialist 29 september 2011 Paula Boshouwers/Margriet Crijns Van Doorne 1 De Wet BIG Doel van de Wet BIG: Het bevorderen van kwaliteit van zorg die beroepsbeoefenaren
Nadere informatieNieuwe beroepen in de Nederlandse
Nieuwe beroepen in de Nederlandse gezondheidszorg en taakherschikking Dr Lode Wigersma, arts, voormalig algemeen directeur KNMG Nu voorzitter Raad van Toezicht, Flevoziekenhuis Almere, en adviseur gezondheidszorgvraagstukken
Nadere informatiePrik-, snij-, bijten/of spataccidenten
Prik-, snij-, bijten/of spataccidenten vernieuwd stappenplan informatie voor medewerkers Prik-, snij-, bijten/of spataccidenten In 2011 is een nieuw stappenplan voor de afhandeling van prik-, snij-, bijt-
Nadere informatieHoofdstuk 2: Hygiëne, veiligheid en afvalregeling
2 Hygiëne, veiligheid en afvalregeling 2.1 Persoonlijke hygiëne Tijdens de werkzaamheden van de medewerker bloedafname: is eten, drinken en roken niet toegestaan moet de bedrijfskleding gedragen worden:
Nadere informatieTesten op hiv tijdens de zwangerschap
Testen op hiv tijdens de zwangerschap Ziekenhuis Gelderse Vallei In deze brochure wordt informatie gegeven over HIV, de ziekte AIDS en mogelijke behandelingen. Er wordt besproken wat een HIV-test is en
Nadere informatieToolbox-meeting Het gevaar van naalden (van junks) in de liftput
Toolbox-meeting Het gevaar van naalden (van junks) in de liftput Inleiding Monteurs van vooral de service en reparatie&renovatie lopen een kans geïnfecteerd te raken met een virus, tengevolge van het (per
Nadere informatieProtocol 3: Geneesmiddelen en Medisch Handelen 1 (GMMH) KDV t Sprookjesland
Protocol 3: Geneesmiddelen en Medisch Handelen 1 (GMMH) KDV t Sprookjesland 1 Laatste versie: 27 januari 2014 Inhoudsopgave Inleiding 3. Geneesmiddelen verstrekking op verzoek 3.1. Huid- en wondverzorging
Nadere informatieBesmetting met HIV Inleiding Wat is HIV Wat is AIDS
Besmetting met HIV Inleiding Door een ongeluk, waarbij u mogelijk in contact bent gekomen met het bloed van iemand met HIV of AIDS, loopt u kans om met HIV besmet te raken. Juist bij een ongeluk gaat alles
Nadere informatieHepatitis B vaccinatie voor medewerkers in niet zorgberoepen
Hepatitis B vaccinatie voor medewerkers in niet zorgberoepen Inleiding Hoe belangrijk is een gezonde lever? De lever speelt een centrale rol bij de energiehuishouding, de stofwisseling en de zuivering
Nadere informatieHepatitis B vaccinatie
Hepatitis B vaccinatie De lever speelt een centrale rol bij de stofwisseling van eiwitten, vetten en suikers en de zuivering van het bloed. Soms raakt de lever ontstoken. In zo n geval is er sprake van
Nadere informatieRevalidatiecentra. Accidenteel bloedcontact
Revalidatiecentra Accidenteel bloedcontact Werkgroep Infectie Preventie Vastgesteld: oktober 2008 Revisie: oktober 2013 Aan de samenstelling van deze richtlijn werd, behalve door leden en medewerkers van
Nadere informatieSamenwerken en verantwoordelijkheid bij taakherschikking. Mr. Diederik van Meersbergen KNMG
Samenwerken en verantwoordelijkheid bij taakherschikking Mr. Diederik van Meersbergen KNMG Casus herhaalreceptuur RTC Zwolle 13 december 2012 LJN YG2496 - pte. heeft constitutioneel eczeem - bezoekt HA
Nadere informatieTesten op HIV, ja of nee? Informatie voor zwangere vrouwen
Testen op HIV, ja of nee? Informatie voor zwangere vrouwen Wat is HIV, wat is aids en wat zijn de gevolgen tijdens de zwangerschap HIV is het virus dat de ziekte aids veroorzaakt. HIV kan op meerdere manieren
Nadere informatieInhoud. Voorwoord 1 2
Inhoud Voorwoord 1 2 1 Gezondheidszorg in een notendop 1 4 1.1 Eerstelijns- en tweedelijnsgezondheidszorg 1 4 1.2 Huisartsenzorg 1 4 1.3 Mondzorg 1 5 1.4 Apotheken en zorggeneesmiddelen 1 5 1.5 Andere
Nadere informatieINFORMATIE OVER METHOTREXAAT (LEDERTREXATE EMTHEXATE ) FRANCISCUS VLIETLAND
INFORMATIE OVER METHOTREXAAT (LEDERTREXATE EMTHEXATE ) FRANCISCUS VLIETLAND Inleiding Uw reumatoloog heeft u een ziekteremmend medicijn voorgeschreven voor de behandeling van uw reumatische aandoening.
Nadere informatieUitvoeringsverzoeken bij voorbehouden handelingen
Uitvoeringsverzoeken bij voorbehouden handelingen In de praktijk verrichten verzorgende en verpleegkundige medewerkers in opdracht van een arts of specialist voorbehouden handelingen. Een onderdeel in
Nadere informatieArbeidsomstandigheden
t b r o n s e k Arbeidsomstandigheden T Inleiding Wettelijke regels Veiligheid, gezondheid en welzijn Rechten en plichten Uitvoering arbobeleid Inleiding Johan ter Veer, administratief medewerker bij blikfabriek
Nadere informatieMaag-Darm-Leverziekten. Instructie zelf toedienen van Methotrexaat (MTX)
Afdeling: Maag-Darm-Leverziekten Onderwerp: Instructie zelf toedienen van Methotrexaat (MTX) Zelf toedienen van Methotrexaat door patiënt of mantelzorger In overleg met uw behandelend arts is besloten
Nadere informatieVaccinatie voor medewerkers in de gezondheidszorg
HEPATITIS B Vaccinatie voor medewerkers in de gezondheidszorg Per 25 januari 2000 is de wijziging van de Arbo-beleidsregel arbeidsomstandigheden in werking getreden. Artikel 4.91 van deze beleidsregel
Nadere informatieHepatitis B vaccinatie
Hepatitis B vaccinatie De lever speelt een centrale rol bij de stofwisseling van eiwitten, vetten en suikers en de zuivering van het bloed. Soms raakt de lever ontstoken. In zo n geval is er sprake van
Nadere informatieProtocollen Voorbehouden, Risicovolle en Overige handelingen Hygiene en infectiepreventie 9
Protocollen Voorbehouden, Risicovolle en Overige handelingen Hygiene en infectiepreventie 9 Beschermende kleding Er wordt ingegaan op het gebruik van handschoenen; overschorten; mondneusmaskers; beschermende
Nadere informatieTesten op HIV, ja of nee?
Afdeling Verloskunde, locatie AZU Testen op HIV, ja of nee? Informatie voor zwangere vrouwen Wat is HIV, wat is aids en wat zijn de gevolgen tijdens de zwangerschap. HIV is het virus dat de ziekte aids
Nadere informatieRode Kruis ziekenhuis. Patiënteninformatie. Besmetting met hepatitis C. rkz.nl
Patiënteninformatie Besmetting met hepatitis C rkz.nl Inleiding Door een ongeluk, waarbij u mogelijk in contact bent gekomen met het bloed van iemand met hepatitis C, loopt u kans om met hepatitis C besmet
Nadere informatieInstructie zelf toedienen methotrexaat (MTX) door patiënt of mantelzorger
Instructie zelf toedienen methotrexaat (MTX) door patiënt of mantelzorger In overleg met uw behandelend arts is besloten zelf onderhuids (subcutaan) te gaan injecteren met methotrexaat (MTX). In deze
Nadere informatieMethotrexaat (MTX) toedienen Instructiefolder voor kinderen en jongeren met ziekte van Crohn of colitis ulcerosa
Methotrexaat (MTX) toedienen Instructiefolder voor kinderen en jongeren met ziekte van Crohn of colitis ulcerosa Informatiefolder Instructiefolder NNIC folder MTX instructie- kinder uitgave juni 2015 Deze
Nadere informatieAdalimumab (Humira ) toedienen Instructiefolder
Adalimumab (Humira ) toedienen Instructiefolder Instructiefolder NNIC folder Humira instructie- kind uitgave juni 2015 Deze folder is tot stand gekomen door samenwerkende IBD verpleegkundigen binnen het
Nadere informatieKLEINE INGREPEN EN ONDERZOEK AAN OOGLEDEN EN TRAANWEGEN POLIKLINISCH OPERATIECENTRUM (POC) FRANCISCUS GASTHUIS
KLEINE INGREPEN EN ONDERZOEK AAN OOGLEDEN EN TRAANWEGEN POLIKLINISCH OPERATIECENTRUM (POC) FRANCISCUS GASTHUIS Deze folder geeft u informatie over de ingrepen en onderzoeken aan de oogleden en de traanwegen.
Nadere informatieWAT ZIJN DE VERSCHIJNSELEN VAN HEPATITIS B?
WAT IS HEPATITIS Hepatitis is een ontsteking van de lever. Er zijn verschillende soorten leverontsteking. Ooit wereldwijd waargenomen zijn hepatitis A t/m H, waarvan hepatitis A, B en C de meest bekenden
Nadere informatieProcedurele sedatie en/of analgesie Bijzondere tandheelkunde.
Procedurele sedatie en/of analgesie Bijzondere tandheelkunde www.nwz.nl Inhoud Wat is procedurele sedatie en/of analgesie? 3 Uw voorbereiding op procedurele sedatie en/of analgesie 3 De behandeling 4 Herstel
Nadere informatieWat te doen na een prik of snij-ongeval
Wat te doen na een prik of snij-ongeval Wat te doen na een Prik of Snij-ongeval in de St. Anna Zorggroep Voorlichtingsfolder betreffende bloedoverdraagbare aandoeningen op en door het werk. Algemeen Deze
Nadere informatieBloed voor onderzoek verzamelen via een venapunctie
1 1 1 1 1 0 1 0 1 0 1 0 Opdrachtformulier Bloed voor onderzoek verzamelen via een venapunctie Naam student: Datum: 1 Lees het handelingsformulier van deze vaardigheid en noteer vragen en opmerkingen. Bespreek
Nadere informatieEen werkgever is ook verplicht zich aan allerlei wetten te houden. Een van die wetten is de Arbeidsomstandighedenwet, kortweg de Arbo-wet.
Arbo Inhoud Arbowet Als werknemer in een winkel heb je samen met de werkgever afspraken genaakt over het werk dat je doet. Dat zijn niet de enige regels waaraan een bedrijf zich moet houden. We gaan het
Nadere informatieWat te doen na een Prik of Snij-ongeval
Wat te doen na een Prik of Snij-ongeval Wat te doen na een Prik of Snij-ongeval in de St. Anna Zorggroep Voorlichtingsbrochure betreffende bloedoverdraagbare aandoeningen op en door het werk. Algemeen
Nadere informatieMethotrexaat (MTX) toedienen
Methotrexaat (MTX) toedienen Instructiefolder voor kinderen en jongeren met de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Waarom deze folder? Je dokter heeft met je gesproken over het gebruik van methotrexaat
Nadere informatieGEZONDHEIDSINFORMATIE
GEZONDHEIDSINFORMATIE voor risicovolle beroepsgroepen vaccinatie DTP en Hepatitis A/B www.vggm.nl GEZONDHEIDSINFORMATIE VOOR RISICOVOLLE BEROEPSGROEPEN Als medewerker kunt u via uw werk risico lopen op
Nadere informatieHoe krijg je hepatitis B?
Hepatitis B Hepatitis B is een infectie van de lever, veroorzaakt door het hepatitis B-virus. In Nederland wordt dit virus vooral overgedragen door seksueel contact. Het dringt via de slijmvliezen van
Nadere informatieProtocol Geneesmiddelenverstrekking en medisch handelen
Protocol Geneesmiddelenverstrekking en medisch handelen April 2015 Inhoud Inleiding pag. 2 Algemeen pag. 2 Geneesmiddelenverstrekking op verzoek pag. 2 Medische handelingen pag. 5 Huid- en wondverzorging
Nadere informatieUrologie Sterilisatie bij de man
Urologie Sterilisatie bij de man Vasectomie Urologie Inleiding Er zijn verschillende mogelijkheden om een ongewenste zwangerschap te voorkomen, bijvoorbeeld de anticonceptiepil, het condoom, het spiraaltje
Nadere informatieU kunt wijzigingen of aanvullingen op deze informatie door geven per
Bloedtransfusie Onder ouders verstaan wij ook verzorger(s), pleeg- of adoptieouder(s) U kunt wijzigingen of aanvullingen op deze informatie door geven per e-mail: patienteninformatiewkz@umcutrecht.nl Wat
Nadere informatieControles tijdens de zwangerschap
Controles tijdens de zwangerschap Tijdens de zwangerschap worden de volgende onderzoeken uitgevoerd: Beoordelen van de groei van de baarmoeder Bij elk bezoek wordt de groei van de baarmoeder nagegaan.
Nadere informatieRisico-inventarisatie & evaluatie
Risico-inventarisatie & evaluatie Dit is een uitgave van: Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu Postbus 1 3720 BA Bilthoven www.rivm.nl September 2013 Deze brochure is ontwikkeld door het voormalig
Nadere informatieEHBO verrijkingsstof. Opdracht Handhygiëne. Voordat je eerste hulp uitvoert bij een kind is het van belang dat je je handen zorgvuldig wast.
EHBO verrijkingsstof Opdracht Handhygiëne Voordat je eerste hulp uitvoert bij een kind is het van belang dat je je handen zorgvuldig wast. 1. Ga voor deze opdracht kijken naar de afbeelding Handhygiëne.
Nadere informatiePROCEDURE BIJ PRIK-, SNIJ-, SPAT- EN BIJTWONDEN
PROCEDURE BIJ PRIK-, SNIJ-, SPAT- EN BIJTWONDEN Een patiënt met prik-, snij-, spat- en bijtwonden kan zich melden bij de huisarts, bedrijfsarts of SEH. Het op de SEH van het MCL gebruikte protocol en meldingsformulier
Nadere informatieTesten op HIV in de zwangerschap. Obstetrie
Testen op HIV in de zwangerschap Obstetrie Inhoudsopgave Inleiding 5 Wat is HIV, wat is AIDS? 5 Is een HIV-infectie te behandelen? 6 De HIV-test 6 Een HIV-test tijdens de zwangerschap 7 Een HIV-test ook
Nadere informatieAdalimumab (Humira ) MDL-centrum. Bij de ziekte van Crohn en Colitis Ulcerosa
Adalimumab (Humira ) Bij de ziekte van Crohn en Colitis Ulcerosa Uw behandelend arts en/of IBD verpleegkundige heeft met u gesproken over het gebruik van Adalimumab (Humira ). In deze folder krijgt u informatie
Nadere informatieHet voorkomen van verspreiding van micro-organismen. donderdag 12 november 2015
Het voorkomen van verspreiding van micro-organismen Leervragen Hoe vindt besmetting plaats en wat zijn de risico s? Hoe kan een besmettingscyclus doorbroken worden? Persoonlijke hygiëne Handhygiëne Persoonlijke
Nadere informatieSterilisatie bij de man (vasectomie)
Sterilisatie bij de man (vasectomie) In overleg met uw arts heeft u besloten een sterilisatie te ondergaan, ook wel vasectomie genoemd. Er zijn verschillende mogelijkheden om zwangerschap te voorkomen,
Nadere informatieHepatitis A en B. informatie over hepatitis A en B en andere vakantietips. Gezond op reis. Gezond weer thuis.
Hepatitis A en B informatie over hepatitis A en B en andere vakantietips Gezond op reis. Gezond weer thuis. Waarom is het verstandig u te beschermen tegen hepatitis A en B? Hepatitis A en B zijn infecties
Nadere informatieProtocol. Gebruik geneesmiddelen en medisch handelen. Structuur deel
Protocol Gebruik geneesmiddelen en medisch handelen Structuur deel Primair proces Datum vaststelling Versie 1.0 06 november 2013 Datum herijking Voorgaande versies Verantwoording Uitwerken met Advies van
Nadere informatieRode Kruis ziekenhuis. Patiënteninformatie. Besmetting met hepatitis B. rkz.nl
Patiënteninformatie Besmetting met hepatitis B rkz.nl Inleiding Door een ongeluk, waarbij u mogelijk in contact bent gekomen met het bloed van iemand met Hepatitis B, loopt u kans om met Hepatitis B besmet
Nadere informatiePROCEDURE BIJ PRIK-, SNIJ-, SPAT- EN BIJTWONDEN
PROCEDURE BIJ PRIK-, SNIJ-, SPAT- EN BIJTWONDEN Een patiënt met prik-, snij-, spat- en bijtwonden kan zich melden bij de huisarts, bedrijfsarts of SEH. Het op de SEH van het MCL gebruikte protocol en meldingsformulier
Nadere informatieIndien u werkt, adviseren wij u niet te werken op de dag van de ingreep en de dagen erna rustig aan te doen.
Sterilisatie Inleiding Er zijn verschillende mogelijkheden om ongewenste zwangerschap te voorkomen, bijvoorbeeld de anticonceptiepil, het condoom, het spiraaltje of een sterilisatie. In overleg met uw
Nadere informatieGenerated by Foxit PDF Creator Foxit Software For evaluation only. Prikaccident 1
Prikaccident 1 Verzorgende, 35 jr oud, prikt zich aan een insulinenaald. Het gebeurt bij een cliënt thuis. Ze meldt zich direct bij haar leidinggevende. Ze is een jaar of 10 geleden gevaccineerd tegen
Nadere informatieRechten en plichten. Rechten en plichten in de gezondheidszorg
Rechten en plichten Rechten en plichten in de gezondheidszorg Wanneer er met uw gezondheid iets aan de hand is, heeft u de hulp van een arts of een andere deskundige nodig. U vertrouwt zich toe aan zijn
Nadere informatieCarpale-tunnel-syndroom
Chirurgie Carpale-tunnel-syndroom i Patiënteninformatie Slingeland Ziekenhuis Algemeen Bij het Carpale-tunnel-syndroom is een gevoelszenuw in de pols bekneld geraakt. De zenuw heet de Nervus Medianus of
Nadere informatieSterilisatie van de man
Sterilisatie van de man Urologie alle aandacht Inleiding Er zijn verschillende mogelijkheden om ongewenste zwangerschap te voorkomen, bijvoorbeeld de anticonceptiepil, het condoom, het spiraaltje of sterilisatie.
Nadere informatiede Mantoux test Een test om te kijken of je de tuberculose-bacterie in je lichaam hebt
de Mantoux test Een test om te kijken of je de tuberculose-bacterie in je lichaam hebt Onder ouders verstaan wij ook verzorger(s), pleeg- of adoptieouder(s) U kunt wijzigingen of aanvullingen op deze informatie
Nadere informatieProtocol medicijnverstrekking en medisch handelen op scholen*
Protocol medicijnverstrekking en medisch handelen op scholen* *Gebaseerd op Model-protocol Medicijnverstrekking & Medisch Handelen op scholen (Steunpunt Passend Onderwijs VO) VO-signaal Medicijnverstrekking
Nadere informatieSterilisatie bij de man (vasectomie)
Centrumlocatie Er zijn verschillende mogelijkheden om ongewenste zwangerschap te voorkomen, bijvoorbeeld de anticonceptiepil, het condoom, het spiraaltje of sterilisatie. In overleg met uw behandelend
Nadere informatieStappenplan. voor het werken overeenkomstig de. Wet BIG
Stappenplan voor het werken overeenkomstig de Wet BIG EADV, uitgave januari 2006 Eerste Associatie van Diabetes Verpleegkundigen Postbus 3009, 3502 GA Utrecht Tel. 030 2918910 Fax 030 2918915 E-mail info@eadv.nl
Nadere informatieCoöperatie: Coöperatieve Huisartsenpost t Hellegat, statutair gevestigd te Klaaswaal, gemeente Cromstrijen.
Doel: Dit protocol heeft als doel het in kaart brengen van juridische aspecten verbonden aan de functie van Triagist op een huisartsenpost van de Coöperatie en Triagisten daarin inzicht en sturing te geven
Nadere informatiePoliklinische operatieve ingreep Polikliniek KNO
Poliklinische operatieve ingreep Polikliniek KNO In overleg met uw behandelend arts heeft u een afspraak gemaakt voor een poliklinische operatieve ingreep op de Polikliniek Keel- Neus- Oorheelkunde van
Nadere informatieAdalimumab (Hyrimoz ) bij IBD
Adalimumab (Hyrimoz ) bij IBD Uw behandelende arts en/of IBD verpleegkundige heeft met u gesproken over het gebruik van Adalimumab (Hyrimoz ). In deze folder krijgt u informatie over de werking en het
Nadere informatiePas op voor prikaccidenten! Zo werk je prettiger!
Pas op voor prikaccidenten! Zo werk je prettiger! Vooraf Een stuk glas met bloed eraan. Een gebruikte injectienaald. Een bebloede zakdoek. Een plas bloed. Als schoonmaker kún je in contact komen met het
Nadere informatieVerwijderen blindedarm bij kind en jongeren
Verwijderen blindedarm bij kind en jongeren Ziekenhuis Gelderse Vallei Jij bent opgenomen met een blindedarmontsteking op de kinder- en jongerenafdeling. De medische naam voor blindedarm is appendix. De
Nadere informatieBehandeling met Y-90 Zevalin
NUCLEAIRE GENEESKUNDE Behandeling met Y-90 Zevalin BEHANDELING Behandeling met Y-90 Zevalin U wordt verwacht op: dag om uur op de poli/afdeling,. en op dag om uur op de poli/afdeling. Als u verhinderd
Nadere informatieProtocol toediening geneesmiddelen (ziekte en medisch handelen)
Inhoudsopgave 1. Zieke kinderen op locatie...4 Kind wordt ziek op het kindercentrum...4 Kind wordt ziek/niet fit gebracht...4 Te ziek voor de kinderopvang...4 Fit genoeg voor de kinderopvang...4 Infectieziekten
Nadere informatiePoliklinische operatie dermatologie
Poliklinische operatie dermatologie 2 Voorbereiding en nazorg bij poliklinische operaties onder plaatselijke verdoving door de afdeling dermatologie. In overleg met uw behandelend arts is er een afspraak
Nadere informatieProtocol medicijnverstrekking & medisch handelen
Protocol medicijnverstrekking & medisch handelen november 2010 Inhoud Inleiding over medicijnverstrekking en medisch handelen... 3 Het kind wordt ziek op school... 3 Het verstrekken van medicijnen op verzoek...
Nadere informatieBehandeling met inflectra bij sarcoïdose
Behandeling met inflectra bij sarcoïdose In overleg met uw arts gaat u het medicijn inflectra gebruiken vanwege sarcoïdose. In deze folder leest u meer over deze behandeling. Neem altijd uw verzekeringsgegevens
Nadere informatiePlaatsen en verwijderen van botankers
Mondheelkunde, Kaak- en Aangezichtschirurgie Behandeling Plaatsen en verwijderen van botankers 2 Patiëntenvoorlichting patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl MKA/ Plaatsen en verwijderen van botankers/13
Nadere informatieBehandeling van reumatische klachten met medicijnen
Behandeling van reumatische klachten met medicijnen Metoject Behandeling met Metoject In overleg met uw reumatoloog wordt u binnenkort voor uw reumatische klachten behandeld met het geneesmiddel Metoject.
Nadere informatiePoliklinische operatiekamer
CHIRURGIE Poliklinische operatiekamer Kleine ingrepen onder plaatselijke verdoving U heeft een afspraak op de Poliklinische operatiekamer. Datum: Tijd: uur U mag zich melden op de afgesproken dag en tijd
Nadere informatieMethotrexaat bij reumatische aandoeningen. Maatschap Interne Geneeskunde IJsselland Ziekenhuis
Methotrexaat bij reumatische aandoeningen Maatschap Interne Geneeskunde IJsselland Ziekenhuis Inleiding U heeft van uw behandelend arts het medicijn methotrexaat voorgeschreven gekregen. Om dit medicijn
Nadere informatie10 GEBODEN VOOR UW VEILIGE ZORG
10 GEBODEN VOOR UW VEILIGE ZORG INFORMATIEBROCHURE VOOR PATIËNTEN INHOUD 1. Introductie...4 2. Geef alle informatie over uw gezondheidstoestand...5 3. Laat u identificeren...6 4. Geef informatie over
Nadere informatieDe endoscopische neusoperatie FESS
De endoscopische neusoperatie FESS Albert Schweitzer ziekenhuis polikliniek KNO april 2015 pavo 0539 Inleiding Uw arts heeft met u besproken dat er een endoscopische operatie aan uw neusbijholten moet
Nadere informatieProtocol voor medicijnverstrekking en medisch handelen Protocol voor medicijnverstrekking en medisch handelen
Protocol voor medicijnverstrekking en medisch handelen M.M. Oosterbaan Oktober 2013 1 Inhoudsopgave: 0. Inleiding over medicijnverstrekking en medisch handelen 1. Het kind wordt ziek op school 2. Het verstrekken
Nadere informatieBesnijdenis. Circumcisie
Besnijdenis Circumcisie 2 Inhoudsopgave De operatie...5 Na de operatie...5 Informatie voor jongeren vanaf 12 jaar...9 Wie beslist: jij, je ouders of samen?...9 Vragen?... 11 3 Door de huisarts ben je doorgestuurd
Nadere informatieAfdeling: polikliniek Urologie. Onderwerp: Verwijderen van een niersteen PCNL
Afdeling: polikliniek Urologie Onderwerp: Verwijderen van een niersteen PCNL Inleiding Onderzoek heeft aangetoond dat er bij u een steen aanwezig is in de nier. In overleg met de arts is besloten deze
Nadere informatiePersoonsgegevens in de zorg 2019 (AVG)
Persoonsgegevens in de zorg 2019 (AVG) Inhoud Wat zijn persoonsgegevens? o Voorbeelden van persoonsgegevens o Bescherming van persoonsgegevens Bewaren van persoonsgegevens o Vernietiging of archiveren
Nadere informatiePoliklinische operatie dermatologie
Poliklinische operatie dermatologie 2 Voorbereiding en nazorg bij poliklinische operaties onder plaatselijke verdoving door de afdeling dermatologie. In overleg met uw behandelend arts is er een afspraak
Nadere informatie1. Vragen over de hepatitis B aandachtscampagne
VRAAG EN ANTWOORD Hepatitis B aandachtscampagne: Zeg Nee!...Tegen hepatitis B 1. Vragen over de hepatitis B aandachtscampagne Q. Wat is het doel van de campagne? A. We willen Chinezen woonachtig in Rotterdam
Nadere informatieNucleair onderzoek van de nieren bij kinderen. (renografie)
Nucleair onderzoek van de nieren bij kinderen (renografie) De afspraak voor de renografie Het onderzoek vindt plaats op de afdeling radiologie: Datum:.. Dag/tijdstip: dag. uur Je wordt van te voren verwacht
Nadere informatie1 Telefonisch triëren
1 Telefonisch triëren 1.1 Inleiding Telefonisch triëren is een nieuw begrip binnen de gezondheidszorg. Het woord triëren komt uit het Frans en betekent sorteren. In het Nederlandse leger en bij rampen
Nadere informatie