Algen maken en kraken: gewoon doen. Anthony Verschoor Ingrepro Research & Development

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Algen maken en kraken: gewoon doen. Anthony Verschoor Ingrepro Research & Development"

Transcriptie

1 Algen maken en kraken: gewoon doen Anthony Verschoor Ingrepro Research & Development

2 Overzicht 1. Ingrepro. Wie zijn wij? 2. Hoe maak je algen? a. Industriële kweek micro-algen b. Soortsamenstelling (I) 3. Hoe kraak je algen? Het Algicoat project a. Achtergrond b. Opvetten en Extractie c. Soortsamenstelling (II) 4. Algen, gewoon doen

3 1. Ingrepro. Wie zijn wij? industriële kweker van micro-algen

4 Structuur Ingrepro Ingrepro B.V. Ingrepro Research&Development Ingrepro Micro Ingredients Ingrepro Renewables B.V.

5 MARKTEN Ontwikkeling en productie van innovatieve micro-ingrediënten. plantvoeding visteelt diervoeding petfood nutraceutical levensmiddelen

6 Ontwikkeling en productie van innovatieve micro-ingrediënten.

7 Advies, aanleg en exploitatie van plants t.b.v. productie van energie en algenbiomassa uit reststromen: restwarmte, rookgas, afvalwater, rioolwater, mest WASTES FERMENTATION N/P/K CO2 HEAT ALGAE FARMING O2 Clean Water ENERGY BIOMASS

8 AlgaePro Sluiten van koolstof- en nutriëntenkringlopen Realiseren van synergie tussen vergisting en algenteelt

9 WAARDE PROPOSITIE: Duurzaam produceren van energie en biomassa Sluiten van nutriënten kringlopen Verminderen van CO 2 - emissie Duurzame, rendabele oplossingen voor reststromen problematiek voor bedrijven en overheden.

10 Ingrepro Research & Development 1. Productontwikkeling 2. Onderzoek 3. Informatiebeheer 4. Kwaliteitszorg (ISO, HACCP, GMP + )

11 2. Hoe maak je algen? iedereen kan algen kweken! echter: beperkt aantal soorten geschikt voor kweek in open systemen oogst/downstream processing lastig (>99.9% water)

12 2a industriële kweek van microalgen belangrijkste commerciële soorten Chlorella jaren 60 Japan, later Taiwan, ZO-Azië Spirulina (Arthrospira) jaren 70 Mexico (Texcoco), later Californië, Hawaii, Azië Dunaliella (beta-caroteen) jaren 80 Australië, later Israël, VS Haematococcus (astaxantine) jaren 90 Hawaii, VS, Israël, Zweden

13 open kweek: oppervlaktewater kweek van microalgen natuurlijke lagunes of meren bijproduct van keukenzout- of sodaproductie

14 open kweek vijvers kweek van microalgen kleinschalige productie aquacultuur Chlorella (traditionele wijze in Azië)

15 open kweek kweek van microalgen high rate algal ponds (HRAP) meest kosten-efficiënte methode Spirulina, Dunaliella, Haematococcus

16 gesloten kweek kweek van microalgen meestal buisreactor soms toegepast in commerciële kweek

17 gesloten kweek kweek micro-algen heterotrofe kweek in fermentor (geen licht, organisch substraat) Chlorella, Haematococcus Cryptothecodinium, Schizotrychium (DHA)

18 Kweek in open vijvers Bronwater, voedingszouten, algen Mengen: schoepenrad

19 Oogsten Voorselectie Indikken

20 Opslag en drogen Koeltank Walsdroger

21 Gedroogde algen

22 2b. Soortsamenstelling (I) Fotobioreactor Goede soortcontrole, mits apparatuur en ingaand water goed gesteriliseerd kunnen worden Systeem nooit 100% gesloten: op langere termijn lastig om reinkweek te behouden Met huidige stand der techniek hoge investeringskosten

23 soortsamenstelling Open vijver goedkoop in aanleg, maar: Er waait/vliegt van alles in Ongewenste soorten moeilijk te verwijderen

24 soortsamenstelling 1. Mild sturen in milieu a. Bijv.: weinig P, veel/weinig licht b. Beperkte soortcontrole, bijv. uitsluiten cyanobacteriën (blauwalgen)

25 soortsamenstelling 1. Sturen in milieu naar optima bepaalde soorten a. Bijvoorbeeld weinig P, veel/weinig licht, mengen b. Beperkte soortcontrole, bijv. uitsluiten cyanobacteriën (blauwalgen)

26 soortsamenstelling 2. Extreem sturen in milieu: slechts enkele soorten (extremofielen) gedijen uitersten: hoge/lage ph, hoog zoutgehalte, hoge temperatuur a. Houdt alle andere algensoorten tegen b. Evenals ongewenste indringers (grazers, bacteriën) c. Gaat echter ten koste van groeisnelheid

27 soortsamenstelling 3. Sequentiële batchkweek (semi-continu) a. Steeds opnieuw opstarten vanuit reinkweek, korte doorlooptijd per batch b. Grotere soortkeuze: snellere groeiers c. Nadeel: opschalingstijd, continuiteit

28 4. Hybride kweek soortsamenstelling a. Open systeem gevoed vanuit gesloten systeem (fotobioreactor) b. Continue entstroom c. Compromis in kosten Photobioreactor (top view) High rate algal pond (top view)

29 soortsamenstelling

30 3. Hoe kraak je algen?

31 3. Hoe kraak je algen? biobrandstofhype Meer interesse in bioraffinage betere kennis over kraken complexe organische matrices van wisselende kwaliteit efficiëntere extractie van interessante chemicaliën valorisatie componenten in restbiomassa

32 a. Inleiding 3. Het AlgiCoat project Coating components firing the economic biorefinery of algae; AlgiCoat Energie Onderzoek Subsidie Lange Termijn (EOS-LT) WUR, AkzoNobel, Essent, Ingrepro Algen als alternatief voor aardolie-gebaseerde grondstoffen

33 maximale valorisatie algenbiomassa oils/ fatty acids lower iodine value feedstock for biodiesel and surface active agents oil fraction oils/ fatty acids hiher iodine value feedstock for resins for decorative coatings algal production system algal biomass separation unit polysaccharides polyols, saccharides for coating resins and surfactants remaining biomass remaining biomass heat, electricity production

34 Algicoat Demonstratie-eenheid Delfzijl: 2x1500 m 2 Terrein Akzo Nobel Chemicals Restwarmte en rookgas afkomstig van Delesto-centrale (Akzo/Essent)

35 Algicoat Startmateriaal uit Borculo Soortsamenstelling moeilijker te beheersen Minder extreem milieu door CO 2 Grotere infectiedruk vanuit omgeving (Dollard)

36 3b. Opvetten en Extractie Onder bepaalde (stress)omstandigheden kunnen algen vetten ophopen: Stikstofbeperking Veel licht Hoog zoutgehalte Stress snelle groei

37 Opvetten Verkennende studie: Chlorella vulgaris beste combinatie van groeisnelheid en mogelijkheid tot vetophoping 2-staps kweek: eerst biomassa opbouwen, dan stressen Ideale groeimedium proefondervindelijk bepaald

38 Uitdagingen: Extractie Zo min mogelijk stappen na het oogsten, bij voorkeur natte biomassa Selectiviteit extractiemiddel (alleen vetzuren, andere lipiden) Toxiciteit extractiemiddel: restbiomassa (schroot) is bulk van de grondstofstroom Opschaling

39 Vervolgstappen: Extractie Samenstelling gedurende seizoen Opschaling

40 3c. Soortsamenstelling (II) Doelsoort Chlorella vulgaris is geen extremofiel Hybridekweek op locatie niet haalbaar Hybridekweek op afstand ( satelliet-hybride )? Voorkweek (gesloten) bij Ingrepro Wekelijks (batchgewijs) transport van entmateriaal naar Delfzijl Vergelijk met producent zaaigoed

41 soortsamenstelling Morfologie 3 groenalgenfamilies: Chlorella Scenedesmus Desmodesmus

42 Morfologie soortsamenstelling

43 soortsamenstelling Fenotypische plasticiteit

44 soortsamenstelling Ontwikkelen moleculaire (DNA) technieken om soortsamenstelling te volgen 18S Auxenochlorella protothecoides Prototheca wickerhamii Prototheca wickerhamii SAG Isochrysis Prototheca zopfii Ulothrix zonata Tetraselmis suecica Chlorella kessleri Chlorella sp. SAG Chlorella lobophora Chlorella vulgaris Chlorella sorokiniana SAG 211-8k Chlorella sosokiniana Prag A14 Chlorella minutissima Nanochlorum eucaryotum Characium hindakii Neochloris aquatica Hydrodictyon reticulatum Pediastrum duplex Desmodismus costato-granulatus Desmodesmus communis Ingrepro c4 Ingrepro c3 Ingrepro c5 Scenedesmus abundans Scenedesmus obliquus Scenedesmus rubescens Scenedesmus vacuolatus Pseudomuriella aurantiaca Spermatozopsis similis Chlamydomonas humicola Chlamydomonas reinhardtii Volvox carteri Mychonastes homosphaera Chorella mirabilis Dictyochloropsis reticulata Chlorella elipsoidea Myrmecia bisecta Leptosira terrestris Trebouxia impressa 0.1

45 Gereedschap om soortsamenstelling Effectiviteit hybride kweek te bepalen Koppeling te maken over seizoenen heen tussen soortsamenstelling en chemische samenstelling

46 Algen, gewoon doen Hoe kleiner de sector, hoe meer geheimzinnigheid en angst voor concurrentie Algen zijn gewoon kleine plantjes die op agrarische wijze geteeld worden Er kan een hoop verbeteren, maar algen kweken hoeft geen rocket science te zijn Laat de wetenschap aan de wetenschappers over

47 Algen: gewoon doen! Dank u voor uw aandacht

Urban Farming Long Term future with Algae?

Urban Farming Long Term future with Algae? Urban Farming Long Term future with Algae? Wie zijn wij? Leidende positie in Europa. Sinds 2000 succesvol actief op het gebied van het kweken k en verwerking van algen. Structuur Ingrepro Ingrepro B.V.

Nadere informatie

Algen in de praktijk Presentation NAP 11/02/2009. Rikus Oortwijn

Algen in de praktijk Presentation NAP 11/02/2009. Rikus Oortwijn Algen in de praktijk Presentation NAP 11/02/2009 Rikus Oortwijn Concept oplossing algentechnologie Concept Solution Residual water stream Bio-Reactor Carbon (CH4) Energy Water pre-treatment Nitrogen (N)

Nadere informatie

Valorisatie reststromen met aquatische biomassa. Rommie van der Weide, Wim van Dijk, Sander Huurman, Hellen Elissen,...

Valorisatie reststromen met aquatische biomassa. Rommie van der Weide, Wim van Dijk, Sander Huurman, Hellen Elissen,... Valorisatie reststromen met aquatische biomassa Rommie van der Weide, Wim van Dijk, Sander Huurman, Hellen Elissen,... Inhoud Motivatie Waarom aquatische biomassa? Acrres Onderzoek aquatische biomassa

Nadere informatie

Microalgen: van belofte naar een duurzaam industrieel proces

Microalgen: van belofte naar een duurzaam industrieel proces Microalgen: van belofte naar een duurzaam industrieel proces Biodiesel productie uit microalgen 23 November 2011, Anne Klok MSc Slim materiaal en energie gebruik: terug naar de natuur! Energie van de toekomst:

Nadere informatie

Inhoud. » Wat is Sunbuilt? » Timing van het project. » Wat wordt geïnvesteerd? » Wat is de meerwaarde voor u?

Inhoud. » Wat is Sunbuilt? » Timing van het project. » Wat wordt geïnvesteerd? » Wat is de meerwaarde voor u? Inhoud» Wat is Sunbuilt?» Timing van het project» Wat wordt geïnvesteerd?» Wat is de meerwaarde voor u? 2 Wat is SUNBUILT?» EFRO investeringsproject:» Promotor: VITO» Copromotor K.H.Kempen/Thomas More»

Nadere informatie

VLAAMS ALGENPLATFORM 2009-2012

VLAAMS ALGENPLATFORM 2009-2012 VLAAMS ALGENPLATFORM 2009-2012 Samen op weg naar een Vlaamse algeneconomie Annick Verween Universiteit Gent Technology Developer Inhoud Vlaamse algeneconomie Markt in beeld Hype vs realiteit Algen in Vlaanderen

Nadere informatie

Algen en Groen Gas Een duurzame en rendabele combinatie!

Algen en Groen Gas Een duurzame en rendabele combinatie! Algen en Groen Gas Een duurzame en rendabele combinatie! www.omegagreen.nl Bert Knol Omega Green B.V. 27 september 2017 Omega Green B.V. Omega Green B.V. is opgericht in 2014 met het doel het algenteelt

Nadere informatie

FRACTIONATIE VAN ALGEN BIOMASSA ECO-EFFICIËNTE PRINCIPES VOOR SCHEIDING, ZUIVERING- EXTRACTIE VAN PROTEINEN EN ANTI-OXIDANTIA UIT ALGEN

FRACTIONATIE VAN ALGEN BIOMASSA ECO-EFFICIËNTE PRINCIPES VOOR SCHEIDING, ZUIVERING- EXTRACTIE VAN PROTEINEN EN ANTI-OXIDANTIA UIT ALGEN FRACTIONATIE VAN ALGEN BIOMASSA ECO-EFFICIËNTE PRINCIPES VOOR SCHEIDING, ZUIVERING- EXTRACTIE VAN PROTEINEN EN ANTI-OXIDANTIA UIT ALGEN Dr. Ir. Leen Bastiaens Hernieuwbare componenten VITO Not for distribution

Nadere informatie

BIORAFFINAGE ALGEN/ BIOBRANDSTOFFEN. Johan van Groenestijn

BIORAFFINAGE ALGEN/ BIOBRANDSTOFFEN. Johan van Groenestijn BIORAFFINAGE ALGEN/ BIOBRANDSTOFFEN Johan van Groenestijn johan.vangroenestijn@tno.nl Biobased Economy In de Biobased Economy wordt biomassa gebruikt voor de productie van energie, transportbrandstoffen,

Nadere informatie

Algen voor de productie van voeding, biobrandstoffen en chemicaliën. Packo Lamers 29 Oktober 2012

Algen voor de productie van voeding, biobrandstoffen en chemicaliën. Packo Lamers 29 Oktober 2012 Algen voor de productie van voeding, biobrandstoffen en chemicaliën Packo Lamers 29 Oktober 2012 Even voorstellen: VWO in Veenendaal (CLV) Toen naar Wageningen: 5 jr Studie Bio(proces)technologie 4 jr

Nadere informatie

Algen: een groene grondstof voor Vlaanderen?

Algen: een groene grondstof voor Vlaanderen? Algen: een groene grondstof voor Vlaanderen? Workshop - Gent, 8 december 2009 Een organisatie van Vlaams Algenplatform Programma 9.30-9.35 Verwelkoming Annick Verween, diacel (UGent) 9.35-9.50 Visie van

Nadere informatie

Biobased Economy in BioBRUG tussen wetenschap en praktijk

Biobased Economy in BioBRUG tussen wetenschap en praktijk B r u g t u s s e n m a r k t e n k e n n i s i n d e r e g i o v o o r d e b i o b a s e d e c o n o m y Biobased Economy in BioBRUG tussen wetenschap en praktijk Prof. dr. Gert-Jan Euverink 14 11-2012

Nadere informatie

BioScience Center Lelystad. Te huur testlocatie. 001COM12 Folder testlocatie.indd 1

BioScience Center Lelystad. Te huur testlocatie. 001COM12 Folder testlocatie.indd 1 BioScience Center Lelystad Te huur testlocatie 001COM12 Folder testlocatie.indd 1 Te huur:testlocatie 2 001COM12 Folder testlocatie.indd 2 Op deze 1300 hectare grote testlocatie zijn de volgende onderdelen

Nadere informatie

Technasium opdracht: De algenreactor. Packo Lamers 10 November 2011

Technasium opdracht: De algenreactor. Packo Lamers 10 November 2011 Technasium opdracht: De algenreactor Packo Lamers 10 November 2011 Even voorstellen: VWO in Veenendaal (CLV) Toen naar Wageningen: 5 jr Studie Bio(proces)technologie 4 jr Promotieonderzoek (pigmentproductie

Nadere informatie

17/01/2014. Algen: terug naar de oorsprong

17/01/2014. Algen: terug naar de oorsprong 17/01/2014 Algen: terug naar de oorsprong Inhoud» Wat zijn algen en waarom algen?» Hoe algen kweken?» Vlaams algenplatform» Waarvoor kunnen algen ingezet worden» Besluit 17/01/2014 2 Wat zijn algen?» Fotoautotroof

Nadere informatie

Lokale Bioraffinage. De voordelen van kleinschalige raffinage van biomassa. Marieke Bruins. Green Meeting Decentrale Bioraffinage, Den Bosch, 18-9-15

Lokale Bioraffinage. De voordelen van kleinschalige raffinage van biomassa. Marieke Bruins. Green Meeting Decentrale Bioraffinage, Den Bosch, 18-9-15 Lokale Bioraffinage De voordelen van kleinschalige raffinage van biomassa Green Meeting Decentrale Bioraffinage, Den Bosch, 18-9-15 Marieke Bruins De afgelopen eeuw was er een belangrijke trend in de agrarische

Nadere informatie

VERKENNING van de BioBased Economy

VERKENNING van de BioBased Economy VERKENNING van de BioBased Economy Biobased of Biowaste? Vereniging van Ver(s)kenners Martijn Wagener 28-nov-2013 Indeling Introductie Virida! Wat is de Biobased Economy?! Principes: cascadering en raffinage!

Nadere informatie

Algenkweek op restwater Arjan Dekker

Algenkweek op restwater Arjan Dekker Algenkweek op restwater Arjan Dekker 25 september 2013 1 Gartner s hype cycle? http://en.wikipedia.org/wiki/hype_cycle 25 september 2013 2 Zoektermen algae fuel and algae biofuel 25 september 2013 3 Onderwerpen

Nadere informatie

Masterclass Duurzaam Ondernemen

Masterclass Duurzaam Ondernemen Masterclass Duurzaam Ondernemen Gijsbrecht Gunter Projectmanager Mobiel: 06 52 123 146, e-mail: gijsbrechtgunter@impulszeeland.nl Terneuzen, 10 november 2011 Inhoudsopgave 1 Wat is Biobased Economy 2 Agenda

Nadere informatie

Klimaatreddende bodem? Biochar, ondergrondse CO 2 -opslag

Klimaatreddende bodem? Biochar, ondergrondse CO 2 -opslag Klimaatreddende bodem? Biochar, ondergrondse CO 2 -opslag Rob van Haren (Kiemkracht) en Romke Postma (NMI) Bodembreed, Lunteren, 2 december 2008 Inhoud Het Biochar-concept Aandacht voor Biochar - internationaal

Nadere informatie

Dicht bij huis meer rendement halen uit gras, maïs en andere eiwitbronnen

Dicht bij huis meer rendement halen uit gras, maïs en andere eiwitbronnen Dicht bij huis meer rendement halen uit gras, maïs en andere eiwitbronnen Heusden, 11 en 12 september 2014 Prof. Dr. J.P.M. (Johan) Sanders Biobased Commodity Chemicals (BCH) De nieuwe uitdaging voor biomassa

Nadere informatie

Kleinschalige Bioraffinage

Kleinschalige Bioraffinage Project Kleinschalige Bioraffinage BO-21.04-001-001 D5.7 Inventarisatie innovatieve digestaatverwerking in combinatie met teelt aquatische biomassa Beschrijving teeltsystemen en monitoringsplan Maart 2014

Nadere informatie

De rol van biomassa in de energietransitie Inleiding Debat 22 nov 2017

De rol van biomassa in de energietransitie Inleiding Debat 22 nov 2017 Jan Peter Nap Hanze Research Energy De rol van biomassa in de energietransitie Inleiding Debat 22 nov 2017 Energietransitie 2 Er staat veel op het spel Klimaatverandering - CO 2, opwarming, milieu, afspraken

Nadere informatie

Agri Investment Fund. Studienamiddag Bio Economie 9 November 2015. Marc Rosiers Nicolas De Lange

Agri Investment Fund. Studienamiddag Bio Economie 9 November 2015. Marc Rosiers Nicolas De Lange Agri Investment Fund Studienamiddag Bio Economie 9 November 2015 Marc Rosiers Nicolas De Lange Inhoudstafel 1. Agri Investment Fund 2. Actiedomeinen FromFarm tofood Smart Farming Sustainable Farming Biobased

Nadere informatie

Technasium opdracht: De algenreactor. Packo Lamers 5 November 2012

Technasium opdracht: De algenreactor. Packo Lamers 5 November 2012 Technasium opdracht: De algenreactor Packo Lamers 5 November 2012 Even voorstellen: VWO in Veenendaal (CLV) Toen naar Wageningen: 5 jr Studie Bio(proces)technologie 4 jr Promotieonderzoek (pigmentproductie

Nadere informatie

Byosis Group. oplossingen voor vergisters; maisraffinage. Datum: September 2012

Byosis Group. oplossingen voor vergisters; maisraffinage. Datum: September 2012 Byosis Group oplossingen voor vergisters; maisraffinage Door: René Oudman Datum: September 2012 Bedrijf Byosis is opgericht in 2007. Technologie ontwikkeld samen met Wageningen Universiteit. Oprichters:

Nadere informatie

Tuinbouw zoekt Chemie voor Puur Plantaardig

Tuinbouw zoekt Chemie voor Puur Plantaardig Tuinbouw zoekt Chemie voor Puur Plantaardig Conferentie Agro met Energie verbinden, Rotterdam, 10 mei 2011 Jan Smits Toekomst Tuinbouw in de Biobased Economy Achtergrond Wat willen we bereiken Kenniscentrum

Nadere informatie

Macroalgen of wieren

Macroalgen of wieren Microalgen in de voedingsindustrie: wat zijn de mogelijkheden? Slide1 Macroalgen of wieren Onverwerkt gebruikt in de (Oosterse) keuken (nori, kombu, ) Hydrocolloïdengebruikt als geleermiddel, klaarmiddel

Nadere informatie

Bio Base Europe Innovation & Training for the bio-based economy

Bio Base Europe Innovation & Training for the bio-based economy Biopark Terneuzen Duurzame havens Bio Base Europe Innovation & Training for the bio-based economy Terneuzen Diepgang 12,50 meter Oppervlakte circa 2100 ha Ports of Vlissingen and Terneuzen Vlissingen Diepgang

Nadere informatie

Bioraffinage de biovaluator van de toekomst www.costa-due.nl

Bioraffinage de biovaluator van de toekomst www.costa-due.nl Bioraffinage de biovaluator van de toekomst www.costa-due.nl Rob van Haren ism met werkgroep biocascadering Costa Due (prov Groningen): Ad Pot (Cosun), Frans Goudriaan (HTU), Anita Westenbroek (NVP), Sjef

Nadere informatie

Presentatie BTG BioLiquids Bio Energie dag Zwolle,

Presentatie BTG BioLiquids Bio Energie dag Zwolle, Presentatie BTG BioLiquids Bio Energie dag Zwolle, 14-10-2010 Organisation Medewerkers Participatie Maatschappij BTG B.V. 100% BTG Biomass Technology Group B.V. (NL) Consultancy Technology 100% 78% 100%

Nadere informatie

Creëren van synergie in Biopark Terneuzen Energieconversiepark Sluiskil (NL) Jan Broeze, 14 mei 2013

Creëren van synergie in Biopark Terneuzen Energieconversiepark Sluiskil (NL) Jan Broeze, 14 mei 2013 Creëren van synergie in Biopark Terneuzen Energieconversiepark Sluiskil (NL) Jan Broeze, 14 mei 2013 Overzicht presentatie Ankerpunt: Biopark Terneuzen Ontwikkelingsproces Passende ontwikkelingsopties

Nadere informatie

PHA productie uit Organische reststromen. BIONND THE FUTURE. 8 mei 2014 Henk Doddema

PHA productie uit Organische reststromen. BIONND THE FUTURE. 8 mei 2014 Henk Doddema PHA productie uit Organische reststromen. BIONND THE FUTURE 8 mei 2014 Henk Doddema Meer dan 300 soorten bacteriën kunnen PHA s maken en opslaan in hun cellen Rhodomonas sp. Halomonas sp. Alcaligenes (nu

Nadere informatie

ZeefGOUD Van Afvalstoffenverwerker naar Energiefabriek en Grondstoffenfabriek. Marco Kwak Projectontwikkeling

ZeefGOUD Van Afvalstoffenverwerker naar Energiefabriek en Grondstoffenfabriek. Marco Kwak Projectontwikkeling ZeefGOUD Van Afvalstoffenverwerker naar Energiefabriek en Grondstoffenfabriek Marco Kwak Projectontwikkeling Waterschappen en Attero: Gemeenschappelijk doel Grondstoffen en Nutriënten Energie GrondstoffenFabriek

Nadere informatie

Inleiding tot de zuurstofcyclus

Inleiding tot de zuurstofcyclus Inleiding tot de zuurstofcyclus Mieke Sterken (VLIZ) Inhoud Waarneming: zuurstofprofiel in de oceaan Verklaringen: Abiotisch: gaswisseling & mixing Abiotisch: temperatuur & druk Biotisch: oorsprong Biotisch:

Nadere informatie

Juweeltjes uit licht:

Juweeltjes uit licht: Juweeltjes uit licht: Slimme toepassingen voor een hoogwaardige en een duurzame grondstof Eugène Roebroeck & Sander Hazewinkel Eerste Nederlandse Algencongres Dronten 27 mei 2008 Maakt juweeltjes uit licht

Nadere informatie

Rol van gras in bio-energie en groene chemie Tom Anthonis - Nathalie Devriendt. 30 oktober 2018 Geel

Rol van gras in bio-energie en groene chemie Tom Anthonis - Nathalie Devriendt. 30 oktober 2018 Geel Rol van gras in bio-energie en groene chemie Tom Anthonis - Nathalie Devriendt 30 oktober 2018 Geel Wie Pro Natura, uitdaging en biomassa of Multi in Multi out Model Projecten Re-Direct Vlaanderen Circulair

Nadere informatie

Energie voorziening op weg naar duurzaamheid: biomassa? Chris Westra.

Energie voorziening op weg naar duurzaamheid: biomassa? Chris Westra. Energie voorziening op weg naar duurzaamheid: biomassa? Chris Westra www.ecn.nl energiegebruik Alarmerende stijging energiegebruik klimaatproblemen duurzame energievoorziening noodzakelijk Ambitieus &

Nadere informatie

Kansen voor algen in veevoer

Kansen voor algen in veevoer Algen bieden een kans als component in veevoer: Mogelijk gezondheid bevorderende werking als additief Mogelijke kwaliteitsverbetering van vlees, melk en ei Bron van omega vetzuren Alternatieve eiwitbron

Nadere informatie

Biobased Asfalt. Werkconferentie Topsector Energie: sessie Duurzaam dorp. Dr. Richard Gosselink

Biobased Asfalt. Werkconferentie Topsector Energie: sessie Duurzaam dorp. Dr. Richard Gosselink Biobased Asfalt Werkconferentie Topsector Energie: sessie Duurzaam dorp Dr. Richard Gosselink Wageningen UR: organizational structure Supervisory Board Executive Board Concern staff Facility Services Agrotechnology

Nadere informatie

Reactie visiedocument: Duurzame bio-economie 2030

Reactie visiedocument: Duurzame bio-economie 2030 Reactie visiedocument: Duurzame bio-economie 2030 Prof. dr. M.B. Katan, Prof. dr ir R. Rabbinge & Prof. dr. L.E.M. Vet Bijeenkomst Commissie Corbey / Utrecht, 16 januari 2015 1 Light use efficiency: terrestrial

Nadere informatie

Presentatie. Arnout van Diem Oprichter Algae Food & Fuel

Presentatie. Arnout van Diem Oprichter Algae Food & Fuel Presentatie Arnout van Diem Oprichter Algae Food & Fuel Wat u moet weten over algen Arnout van Diem Algae Food & Fuel Algae Food&Fuel AF&F is een joint venture tussen en Taco Neeb Arnout van Diem 3 We

Nadere informatie

Algen Buitenspel! Onderzoek naar algenproblematiek in kunstgrasvelden vanuit ecologisch perspectief. Jaap de Wit Edwin Verduin

Algen Buitenspel! Onderzoek naar algenproblematiek in kunstgrasvelden vanuit ecologisch perspectief. Jaap de Wit Edwin Verduin Algen Buitenspel! Onderzoek naar algenproblematiek in kunstgrasvelden vanuit ecologisch perspectief Jaap de Wit Edwin Verduin Nationaal Sportvelden Congres, 21 november 2013, Tilburg Onze organisatie en

Nadere informatie

Compact Plus biogasinstallatie, Lierop, 600 kw

Compact Plus biogasinstallatie, Lierop, 600 kw Hoe maak je biogas? Inhoud presentatie Wie en wat is Biogas Plus? Hoe werkt een biogasinstallatie? Voor wie is een biogasinstallatie interessant? Is een biogasinstallatie duurzaam? Zijn subsidies nodig?

Nadere informatie

Benutting nieuwe groene (afval) reststromen als tweede generatie biobrandstof. Bijeenkomst studiegroep bio-energie 19 december 2017

Benutting nieuwe groene (afval) reststromen als tweede generatie biobrandstof. Bijeenkomst studiegroep bio-energie 19 december 2017 Benutting nieuwe groene (afval) reststromen als tweede generatie biobrandstof Bijeenkomst studiegroep bio-energie 19 december 2017 De wereld is van ons allemaal We zijn er alleen niet altijd even zuinig

Nadere informatie

Thermische Druk Hydrolyse

Thermische Druk Hydrolyse Thermische Druk Hydrolyse Techniek om de conversie van moeilijke biomassa te verhogen Door: Ir. Frederik Oegema 1 4e Europese leverancier van biogas installaties Micro vergisting 50-130 kwe Co-vergisting

Nadere informatie

Aan de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu Dhr. J.J. Atsma Postbus GX Den Haag. Geachte heer Atsma,

Aan de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu Dhr. J.J. Atsma Postbus GX Den Haag. Geachte heer Atsma, BEZOEKADRES: A. VAN LEEUWENHOEKLAAN 9 3721 MA BILTHOVEN POSTADRES: POSTBUS 578 3720 AN BILTHOVEN Aan de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu Dhr. J.J. Atsma Postbus 30945 2500 GX Den Haag TEL.:

Nadere informatie

RAPPORT BIOGASPOTENTIEEL

RAPPORT BIOGASPOTENTIEEL RAPPORT BIOGASPOTENTIEEL RESTBIOMASSA SPIRULINA EN EENDENKROOS Coudron Carl INAGRO E carl.coudron@inagro.be Devlamynck Reindert Ugent & INAGRO E reindert.devlamynck@ugent.be 2018 Inhoud 1 Inleiding...

Nadere informatie

FYCOCYANINE NATUURLIJKE BLAUWE KLEURSTOF UIT SPIRULINA DE BLAUWE KETEN

FYCOCYANINE NATUURLIJKE BLAUWE KLEURSTOF UIT SPIRULINA DE BLAUWE KETEN FYCOCYANINE NATUURLIJKE BLAUWE KLEURSTOF UIT SPIRULINA FYCOCYANINE NATUURLIJKE BLAUWE KLEURSTOF UIT SPIRULINA INLEIDING De laatste jaren besteden consumenten meer aandacht aan hun gezondheid en stijgt

Nadere informatie

Ontwikkelingen analyses weerbaar substraat. Natasja Poot - Productmanager Bodemgezondheid

Ontwikkelingen analyses weerbaar substraat. Natasja Poot - Productmanager Bodemgezondheid Ontwikkelingen analyses weerbaar substraat Natasja Poot - Productmanager Bodemgezondheid 1 Weerbaar substraat belangrijk? Biologische substraatkwaliteit wordt steeds belangrijker Meer belangstelling en

Nadere informatie

DUURZAME CO-PRODUCTIE VAN FIJNCHEMICALIËN EN ENERGIE UIT MICRO-ALGEN

DUURZAME CO-PRODUCTIE VAN FIJNCHEMICALIËN EN ENERGIE UIT MICRO-ALGEN April 2004 ECN-C--04-037 DUURZAME CO-PRODUCTIE VAN FIJNCHEMICALIËN EN ENERGIE UIT MICRO-ALGEN Openbaar eindrapport E.E.T. project K99005/398510-1010 J.H. Reith (redactie) EET E.E.T. Project project K99005

Nadere informatie

Interdepartementaal Programma BioBased Economy. Dirk de Jong

Interdepartementaal Programma BioBased Economy. Dirk de Jong Interdepartementaal Programma BioBased Economy Dirk de Jong 2 Drivers van de BioBased Economy Innovatie Milieubeleid Broeikasgassen (o.a. CO 2 ) Werkgelegenheid Regionaal en landbouwbeleid Energiezekerheid

Nadere informatie

Inventarisatie Aquatische Biomassa Koenraad Muylaert

Inventarisatie Aquatische Biomassa Koenraad Muylaert Inventarisatie Koenraad Muylaert K.U.Leuven Campus Kortrijk, Laboratorium Aquatische Biologie Studie uitgevoerd in opdracht van het Ministerie van Economische Zaken, Nederland April Juni 2009 Muylaert,

Nadere informatie

CGM/ Advies 'Classificatie twee Nannochloropsis algensoorten'

CGM/ Advies 'Classificatie twee Nannochloropsis algensoorten' Aan de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu Mevrouw S.A.M. Dijksma Postbus 20901 2500 EX Den Haag DATUM 4 mei 2016 KENMERK ONDERWERP CGM/160504-0101 Advies 'Classificatie twee Nannochloropsis

Nadere informatie

SPIRULINA EEN MICROALG MET POTENTIEEL DE BLAUWE KETEN

SPIRULINA EEN MICROALG MET POTENTIEEL DE BLAUWE KETEN SPIRULINA EEN MICROALG MET POTENTIEEL SPIRULINA EEN MICROALG MET POTENTIEEL INLEIDING Op wereldschaal wordt slechts een viertal soorten microalgen op relatief grote schaal geproduceerd. Veruit de belangrijkste

Nadere informatie

Presentatie LANS. Inhoud presentatie. 1. Het bedrijf Lans. 2. Factsheet algen teelt en Lans. 3. Algaelink. 4. Eigen proef op de Maasambacht

Presentatie LANS. Inhoud presentatie. 1. Het bedrijf Lans. 2. Factsheet algen teelt en Lans. 3. Algaelink. 4. Eigen proef op de Maasambacht Presentatie LANS Donderdag 12 december 2013 Kennismiddag algen in de glastuinbouw WUR Bleiswijk. Inhoud presentatie 1. Het bedrijf Lans 2. Factsheet algen teelt en Lans 3. Algaelink 4. Eigen proef op de

Nadere informatie

Circulaire economie en de rol van groen. Annita Westenbroek Dutch Biorefinery Cluster 25 januari 2018

Circulaire economie en de rol van groen. Annita Westenbroek Dutch Biorefinery Cluster 25 januari 2018 Circulaire economie en de rol van groen Annita Westenbroek Dutch Biorefinery Cluster 25 januari 2018 DBC leden DBC netwerk en geassocieerde leden DBC Missie Het vollediger tot economische waarde brengen

Nadere informatie

Rotie: Cleaning & Services Amsterdam: Tankstorage Amsterdam: Orgaworld: Biodiesel Amsterdam:

Rotie: Cleaning & Services Amsterdam: Tankstorage Amsterdam: Orgaworld: Biodiesel Amsterdam: Rotie maakt onderdeel uit van de Simadan Groep. De Simadan Groep is een wereldwijd uniek industrieel ecosysteem waarin bij het verwerken van organische reststromen en frituurvet geen bruikbare energie

Nadere informatie

PFOS; Stofgedrag in de bodem. Transportmechanismen, routes en effect

PFOS; Stofgedrag in de bodem. Transportmechanismen, routes en effect PFOS; Stofgedrag in de bodem Transportmechanismen, routes en effect Alette Langenhoff Tim Grotenhuis Joop Harmsen WU, vakgroep Milieutechnologie WU, vakgroep Milieutechnologie WUR, Alterra Inhoud Introductie

Nadere informatie

Methanol. De toekomstige biobrandstof? CCS Dr. Ir. René Cornelissen Zwolle, 14 oktober 2010

Methanol. De toekomstige biobrandstof? CCS Dr. Ir. René Cornelissen Zwolle, 14 oktober 2010 Methanol De toekomstige biobrandstof? CCS Dr. Ir. René Cornelissen Zwolle, 14 oktober 2010 1 Onderwerpen CCS CCS & Biomassa Methanol & DME als brandstof Varnamo Biomethanol Kosten Conclusies 2 CCS Klein

Nadere informatie

Quickscan energie uit champost

Quickscan energie uit champost Quickscan energie uit champost Paddenstoelenpact 27 juni 2018 Stijn Schlatmann en Erik Kosse Achtergrond Wekelijks 16.000 ton champost Strengere regelgeving in Duitsland Kosten voor afvoer ca 15 per ton

Nadere informatie

GRONDSTOFFEN VAN DE TOEKOMST MICHIEL ADRIAANSE

GRONDSTOFFEN VAN DE TOEKOMST MICHIEL ADRIAANSE GRONDSTOFFEN VAN DE TOEKOMST MICHIEL ADRIAANSE KCPK DOORWERTH 1 FEBRUARI 2017 SIA 2020: VISIE PAPIER- EN KARTONINDUSTRIE "Papiersector is aanjager van een biomassa gebaseerde circulaire economie. We halen

Nadere informatie

Praktische duurzaamheidsoptimalisatie van productieprocessen met behulp van materiaalstroom en levenscyclus analyse

Praktische duurzaamheidsoptimalisatie van productieprocessen met behulp van materiaalstroom en levenscyclus analyse Praktische duurzaamheidsoptimalisatie van productieprocessen met behulp van materiaalstroom en levenscyclus analyse Frank Pierie Onderzoeker Hanzehogeschool Groningen 3/30/2017 1 Agenda 1. Introductie

Nadere informatie

Kansen voor algen in Noord Nederland

Kansen voor algen in Noord Nederland Kansen voor algen in Noord Nederland DHV-Nonagon Knowledge Transfer Rapport Provincie Groningen mei 2008 Kansen voor algen in Noord Nederland DHV-Nonagon Knowledge Transfer Rapport dossier : B5069-02-001

Nadere informatie

Kennisdeling: Duurzaamheid van vergistingsprocess

Kennisdeling: Duurzaamheid van vergistingsprocess Kennisdeling: Duurzaamheid van vergistingsprocess Drs. Ing. F. Pierie Drs. L.J.M. Heijne Prof. Dr. A.J.M. Schoot Uiterkamp 6/14/2017 1 6/14/2017 2 Inleiding vergisting Onderdelen in de keten 6/14/2017

Nadere informatie

Bioenergie in Oost-Nederland

Bioenergie in Oost-Nederland Bio-energie cluster Oost Nederland Bioenergie in Oost-Nederland www.bioenergieclusteroostnederland.nl Inhoud 1. inleiding - het bioenergiecluster BEON - duurzame energie en de rol van bio-energie slide

Nadere informatie

Toekomstige Biobased Materialen. Dr Harriëtte Bos Wageningen UR, Biobased Products

Toekomstige Biobased Materialen. Dr Harriëtte Bos Wageningen UR, Biobased Products Toekomstige Biobased Materialen Dr Harriëtte Bos Wageningen UR, Biobased Products Geld verdienen met biomaterialen 23 november 2011 Groene grondstoffen in non-food toepassingen Zo oud als de mensheid!

Nadere informatie

Leerlingenhandleiding

Leerlingenhandleiding Leerlingenhandleiding Afsluitende module Alternatieve Brandstoffen - Chemie verdieping - Ontwikkeld door dr. T. Klop en ir. J.F. Jacobs Op alle lesmaterialen is de Creative Commons Naamsvermelding-Niet-commercieel-Gelijk

Nadere informatie

Grondstofscreening. Koppelen van biomassa aan toepassingen en markten. 13 april 2017 Jan Broeze. Wageningen Food & Biobased Research

Grondstofscreening. Koppelen van biomassa aan toepassingen en markten. 13 april 2017 Jan Broeze. Wageningen Food & Biobased Research Grondstofscreening Koppelen van biomassa aan toepassingen en markten 13 april 2017 Jan Broeze Grondstofscreening: doel Doel: In kaart brengen van mogelijkheden voor verwaarding van bijproduct/reststroom

Nadere informatie

BT-14. Negatieve lijst. Ver 0.4. BT-07 v0.2

BT-14. Negatieve lijst. Ver 0.4. BT-07 v0.2 BT-14 Ver 0.4 Negatieve lijst 1 BT-07 v0.2 HISTORIEK VAN HET DOCUMENT Versie en datum van goedkeuring Reden van revisie Draagwijdte van de revisie Uiterste datum van toepassing 0.0 21/12/2012 Invoeren

Nadere informatie

Innovation Concepts B.V. Nieuwsbrief 2012-01 Versie NL

Innovation Concepts B.V. Nieuwsbrief 2012-01 Versie NL Algemeen Innovation Concepts B.V. is bijna twee jaar geleden opgezet door Pol Knops en Keesjan Rijnsburger. We zijn al ruim twee jaar bezig met het onderzoeken van diverse toepassingen van CO 2 binding

Nadere informatie

Hergebruik mestwater uit de veehouderij

Hergebruik mestwater uit de veehouderij Hergebruik mestwater uit de veehouderij Oscar Schoumans Alterra, Wageningen UR Bijeenkomst Watermanagement in de Agroketen d.d. 25 september 2013, Venlo Inhoud 1. Achtergronden 2. Sluiten van de kringlopen

Nadere informatie

Battle of Concepts / W.J.Wijdeveld EcoVISion Scope Bargerveen biologisch gekweekte vis in Nederland

Battle of Concepts / W.J.Wijdeveld EcoVISion Scope Bargerveen biologisch gekweekte vis in Nederland Battle of Concepts 02-2019 / W.J.Wijdeveld EcoVISion Scope Bargerveen is onderdeel van een regio met een lange energie productie geschiedenis. Na de turf winning en recent de aardolie- en gas winning zorgen

Nadere informatie

BVB Substrates. Kwaliteitskenmerken substraten voor openbaar groen

BVB Substrates. Kwaliteitskenmerken substraten voor openbaar groen BVB Substrates Kwaliteitskenmerken substraten voor openbaar groen Marc Spierings 9 en 10 juni 2016 1 2 Het belang van groen 3 Het gewenste eindbeeld? Enkele parameters Goed ontwerp Goed bestek Kennis van

Nadere informatie

Mest: de melkkoe voor de productie van grondstoffen. A. Visser Maart 2015

Mest: de melkkoe voor de productie van grondstoffen. A. Visser Maart 2015 Mest: de melkkoe voor de productie van grondstoffen A. Visser Maart 2015 André Visser Sinds 1999 bij Royal HaskoningDHV Actief op het vlak duurzaamheid en circulaire economie - energiefabriek - grondstoffenfabriek

Nadere informatie

Praktische duurzaamheidsoptimalisatie van productieprocessen met behulp van materiaalstroom en levenscyclus analyse

Praktische duurzaamheidsoptimalisatie van productieprocessen met behulp van materiaalstroom en levenscyclus analyse Praktische duurzaamheidsoptimalisatie van productieprocessen met behulp van materiaalstroom en levenscyclus analyse Frank Pierie Onderzoeker Hanzehogeschool Groningen 2/14/2017 1 Agenda 1. Introductie

Nadere informatie

Productie van groene energie uit afval en afvalwater: rentabiliteit door duurzaamheid

Productie van groene energie uit afval en afvalwater: rentabiliteit door duurzaamheid Productie van groene energie uit afval en afvalwater: rentabiliteit door duurzaamheid The cycle 2010 29/04/2010 Brouwerij Duvel Breendonk Hans van Soest Zaakvoerder vansoest@enprotech.be Globale aanpak

Nadere informatie

Dr. van Deenweg 13 8025 BP Zwolle tel: 038-8458376 mail: info@nanoservices.nl

Dr. van Deenweg 13 8025 BP Zwolle tel: 038-8458376 mail: info@nanoservices.nl Blad: 1/5 1. Identificatie van de stof of het preparaat en van de onderneming Productnaam: Gebruik: Toepassingen: Importeur: Environ-X Hydro-synthetische nanocoating De coating is werkzaam in de mineralisatie

Nadere informatie

Algencultuur op drainwater uit de glastuinbouw Naar een pilot algenteelt voor de glastuinbouw

Algencultuur op drainwater uit de glastuinbouw Naar een pilot algenteelt voor de glastuinbouw Algencultuur op drainwater uit de glastuinbouw Naar een pilot algenteelt voor de glastuinbouw Dit rapport is in opdracht van Stichting Innovatie Glastuinbouw Nederland (SIGN) en InnovatieNetwerk opgesteld

Nadere informatie

Energie uit bintjes en bieten 1981 een doodlopende weg

Energie uit bintjes en bieten 1981 een doodlopende weg Energie uit bintjes en bieten 1981 een doodlopende weg Prof. dr ir R. Rabbinge Prov. Gelderland / Arnhem, 19 oktober 2015 1 Bio-fuel in historisch perspectief ethanol Energie uit Bieten en Bintjes, Chemisch

Nadere informatie

Afsluitende les. Leerlingenhandleiding. Alternatieve brandstoffen

Afsluitende les. Leerlingenhandleiding. Alternatieve brandstoffen Afsluitende les Leerlingenhandleiding Alternatieve brandstoffen Inleiding Deze chemie-verdiepingsmodule over alternatieve brandstoffen sluit aan op het Reizende DNA-lab Racen met wc-papier. Doel Het Reizende

Nadere informatie

De warmtemarkt van morgen: rol van gas, elektriciteit en warmtedistributie bij verwarming van woningen.

De warmtemarkt van morgen: rol van gas, elektriciteit en warmtedistributie bij verwarming van woningen. De warmtemarkt van morgen: rol van gas, elektriciteit en warmtedistributie bij verwarming van woningen. Inhoud De warmtemarkt Warmtevraag woningen Warmtemarkt voor woningen Gasdistributie en CV ketel Elektriciteitsdistributie

Nadere informatie

Bio Energy to Overijssel

Bio Energy to Overijssel Bio Energy to Overijssel Wat is BE2.O? BE2.O is een gezamenlijk project van de provincie Overijssel, de Universiteit Twente en regionale bedrijven met als doel in Overijssel de toepassing van bio-energie

Nadere informatie

PHA programma: Introductie & consortium vorming

PHA programma: Introductie & consortium vorming PHA programma: Introductie & consortium vorming Christiaan Bolck Program manager materials - Wageningen UR Workshop PHA 17 December 2013 Wageningen Forum Biorefinery; nieuwe waardeketens van groene grondstoffen

Nadere informatie

Rapport: Fruitmix (mango/avocado) als voeder voor BSF larven. Thomas Spranghers VIVES

Rapport: Fruitmix (mango/avocado) als voeder voor BSF larven. Thomas Spranghers VIVES Rapport: Fruitmix (mango/avocado) als voeder voor BSF larven Thomas Spranghers VIVES Op vraag van een afvalverwerkend bedrijf werd een fruitmix onderzocht in het Insectlab. Over de samenstelling van deze

Nadere informatie

Jantineke Hofland Zijlstra, Wageningen UR Glastuinbouw

Jantineke Hofland Zijlstra, Wageningen UR Glastuinbouw Toepassing van moleculaire technieken voor monitoring van bodemschimmels in de glastuinbouw: van droom naar werkelijkheid Jantineke Hofland Zijlstra, Wageningen UR Glastuinbouw Monitoring schimmels in

Nadere informatie

Zuiver water en biomassa dankzij algenteelt

Zuiver water en biomassa dankzij algenteelt Is ALgENtEELt BIj ONs EEN haalbare KAARt? Algenteelt heeft grote toekomstmogelijkheden, maar welke soorten en welke teeltsystemen zijn technisch en economisch haalbaar en ecologisch interessant in Noordwest-Europa?

Nadere informatie

Stikstofdepositie. Van bron naar effect. 24 Januari 2016 Albert Bleeker

Stikstofdepositie. Van bron naar effect. 24 Januari 2016 Albert Bleeker Stikstofdepositie Van bron naar effect Inhoud Waardoor? Wat? Waar? Inhoud Stikstofdepositie: waardoor? De stikstofproblematiek Effecten van stikstof in het milieu Stikstofdepositie: wat? Emissie van stikstof

Nadere informatie

GRENZELOOS BIOBASED ONDERWIJS

GRENZELOOS BIOBASED ONDERWIJS GRENZELS BIBASED NDERWIJS Met onderwijs naar duurzame toekomst Inspiratiedag@HGENT 1 februari 2019 Ruben Guisson ruben.guisson@vito.be Project Manager Team Biobased Economy VIT NV Boeretang 200 2400 Mol

Nadere informatie

Koffie en Carbon in Mexico

Koffie en Carbon in Mexico Koffie en Carbon in Mexico Project voorstel van Solidaridad Oktober 2016 Uit de studie die Hesselink heeft laten uitvoeren door Ecofys, blijkt dat de CO2-voetafdruk van koffie voor 14% bij de plantage

Nadere informatie

Welkom. StepUp. Wat zijn warmtenetten? StepUp_Warmtenetten 1

Welkom. StepUp. Wat zijn warmtenetten? StepUp_Warmtenetten 1 Welkom StepUp 8 Wat zijn warmtenetten? Ondergronds leidingsysteem dat warm water transporteert Koppelt plaatsen met een warmteoverschot ( warmtebron of restwarmte ) aan plaatsen met een warmtevraag ( verwarming,

Nadere informatie

De toekomst is bio-based Wat is de rol van netwerken?

De toekomst is bio-based Wat is de rol van netwerken? De toekomst is bio-based Wat is de rol van netwerken? Biobased? Het sluiten van kringlopen. Efficiënter gebruik van grondstoffen Niet meer de aarde opgebruiken maar de economie laten draaien op wat we

Nadere informatie

Schelpdierkweekbedrijf Wilhelminapolder - Neeltje Jans V.O.F.

Schelpdierkweekbedrijf Wilhelminapolder - Neeltje Jans V.O.F. Titel Rapportage werkzaamheden 2012. betreft: Verslag Pilot 2012. datum: 16 nov 2010 van: J. Verschoore aan: Zeeuwse Tong Cc Bestand: verslag pilot 2012 Inleiding Het eerste seizoen lag de focus vooral

Nadere informatie

Duurzaam van vlasplant naar vlasvezel

Duurzaam van vlasplant naar vlasvezel Duurzaam van vlasplant naar vlasvezel Ir. Simon Hageman Lectoraat Duurzame Energievoorziening Saxion Hogeschool Enschede Contact: s.p.w.hageman@saxion.nl 1) Een deel van de gebruikte foto s zijn afkomstig

Nadere informatie

Sikke Klein. Duurzaam denken en doen

Sikke Klein. Duurzaam denken en doen Sikke Klein 23 maart 2011 Duurzaam denken en doen Keuzes uit de praktijk voor warmte Agentschap NL Congres Warmte in de Industrie AkzoNobel Industrial Chemicals 1 The three business areas of AkzoNobel

Nadere informatie