H O O F D S T U K F R A N K E E R T A R I E V E N. BBF Deel 3-5 pagina 1

Transcriptie

1 H O O F D S T U K F R A N K E E R T A R I E V E N 5 Het transporteren van een poststuk naar de geadresseerde is een prestatie waarvoor moet worden betaald. Voordat de postzegel het mogelijk maakte deze betaling vooraf te doen geschieden, moest, al naar gelang de vervoersafstand en het gewicht van het poststuk, de beloning voor het bezorgen vooraf door de afzender of achteraf door de ontvanger in contanten worden voldaan. Tarieven zijn vaak ingewikkelde stelsels waarin gewicht, afstand, omvang van het poststuk en allerlei speciale behandelingen een rol spelen. Ter illustratie twee schemaatjes uit het tarievenboekje van TPG Post van juli Een jaar met aanduiding in guldens en euro s, zodat we desgewenst met het verleden kunnen vergelijken. Eerst het binnenland... BBF Deel 3-5 pagina 1

2 ...en vervolgens de tarieven voor het buitenland. Het tarievensysteem is bij elk postbedrijf weer verschillend en heeft te maken met tradities en de specifieke kenmerken van het postvervoer in het betreffende land. Een groot land als Duitsland heeft duurdere binnenlandse tarieven dan Nederland (en daar zit een zekere logica in), maar hanteerde tot voor kort voor brieven en kaarten naar de overige EU-landen hetzelfde tarief. Zo kostten een gewone brief binnen Duitsland en van Duitsland naar Nederland in ,55 en een ansichtkaart 0,45. Beide poststukken kostten toen binnen Nederland 0,39 en van Nederland naar Duitsland 0,59. Voor meer gewicht, groot formaat en speciale behandelingen moet extra worden betaald. Zo hangt nu in Nederland aan een brief die vervoerd wordt als extra zeker (beter bekend als aantekenen ) een prijskaartje van 6,45. Ook bij de posterijen zijn de loonkosten de grootste kostenstijger geweest. Hoewel in de loop der tijden alle tarieven zijn gestegen (maar niet regelmatig!), zijn de tarieven voor de meest arbeidsintensieve handelingen, zoals het aantekenen, eveneens het meest gestegen. Tussen 1985 en 2007 steeg in Nederland het tarief voor gewone briefport van ƒ0,70 naar 0,44 oftewel 39%. Het tarief voor een aangetekende brief steeg in dezelfde periode van ƒ6,50 naar 6,45 oftewel 117%! BBF Deel 3-5 pagina 2

3 Als de tarieven stijgen kan het gebeuren dat naast de gangbare postzegel of naast de ingedrukte waarde op een briefkaart een bijplakzegel ter grootte van de stijging moet worden aangebracht. Dit doet zich ook in het buitenland voor! Het bijplakken van een bepaalde waarde kan ook nodig zijn om een briefkaart voorzien van het binnenlands tarief te kunnen versturen naar het buitenland. BBF Deel 3-5 pagina 3

4 In de voorafgaande voorbeelden werd door een juiste frankering voorkomen dat de ontvanger onaangenaam werd verrast met het verzoek alsnog de ont- brekende frankering en soms nog een boete te voldoen in de vorm van strafport. Ook de verzamelaar kan voor onaangename verrassingen komen te staan als hij zijn verzameling voorlegt aan een jurylid dat hem wijst op onjuist gefrankeerde en daardoor ongeloofwaardige poststukken. Het kan daarbij zowel gaan om te hoog als om te laag gefrankeerde stukken. Eerstedag enveloppen zijn vaak overgefrankeerd en worden daardoor in de thematische filatelie meestal beschouwd als maakwerk dat men beter kan vermijden (tot groot verdriet van de scouting verzamelaar). Vanwege het fraaie stempel zijn er veel fantasiestukken gemaakt met de laagste waarden (bijplakzegels) van Oostenrijkse series. Ze kunnen zo nooit gelopen hebben en i e m a n d d i e a l s n o g e e n adres toevoegt valt door de mand! Sneu voor de maanverzamelaar... BBF Deel 3-5 pagina 4

5 De opmerking op pagina 4 over eerstedag enveloppen (first day covers) heeft uitsluitend betrekking op de bruikbaarheid in de thematische filatelie en doet niets af aan het feit dat fdc s een interessante manier vormen om zegels te verzamelen op een in het oog springende manier, op een passende ondergrond en met een bijpassend stempel. Er zijn overigens genoeg uitbundig gefrankeerde poststukken (waaronder fdc s) die wel correct zijn gefrankeerd. Maar het vereist soms wat speurwerk om dat aan te tonen. Dit voorbeeld van filatelistische versierkunst uit Liechtenstein naar Oostenrijk is gefrankeerd met 1,10 Zwitserse franken, oftewel 110 rappen. Het tarief was in 1937: 20 rappen voor een brief in het grensverkeer (het Oostenrijkse Feldkirch grenst aan Liechtenstein) 30 rappen voor Einschreiben oftewel aantekenen (R) 60 rappen voor Exprès Het klopt dus! De brief werd poste restante verstuurd, dus tot de geadresseerde hem op kwam halen bij het postkantoor in Feldkirch. Daar bracht men 10 groschen bewaarloon in rekening, dat door middel van een Oostenrijkse portzegel werd aangegeven. Moeilijk? Met een atlas of een wegenkaart en de Liechtensteinse postzegelcatalogus is het in 5 minuten te vinden! BBF Deel 3-5 pagina 5

6 In het hoofdstuk over portvrijdom komen we eigenlijk een bijzondere vorm van frankeren en dus ook van frankeertarieven tegen en een variatie daarop is de toestemming aan sommige instanties en/of ter gelegenheid van bepaalde evenementen voor een gereduceerd tarief. Als een poststuk naar het buitenland gaat is het wel verstandig dat voorrecht duidelijk aan te geven, anders wordt zo n poststuk in een land als Duitsland, waar men pünktlich te werk gaat, ook nog eens beport! (Ermässigte Gebühr = gereduceerd tarief.) Op de volgende pagina tonen we zo n voorbeeld van fanatieke posterijen uit de tijd dat er nog speciale portzegels werden gebruikt en postbeambten de tarieven van alle landen gewoon uit hun hoofd kenden. Maar er worden door de post ook wel eens cadeautjes uitgedeeld! Hiernaast de 0-zegel die alleen geldig was op 29 juni 1998 en daadwerkelijk op een brief heeft gelopen. BBF Deel 3-5 pagina 6

7 Tenslotte een schijnbaar ontbrekend tarief. Er staat tenminste geen waarde in de zegel gedrukt. We zien dit in steeds meer landen. Het is gewoon het heersende tarief en als de tarieven stijgen verkoopt de post dezelfde zegels tegen de daarna geldende hogere prijs. Men heeft kennelijk onderzocht dat het publiek geen grote voorraden zegels aanlegt. Een variatie op dit systeem is een zegel met een letter, uitgegeven bij een verwachte, maar nog niet exact bekende tariefsverhoging. Vooral in de Verenigde Staten is dit heel gewoon, evenals het gebruik van zegels voor allerlei vormen van gereduceerd tarief en aparte bijplakzegels. BBF Deel 3-5 pagina 7