OSI model. Networking Fundamentals. Roland Sellis

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "OSI model. Networking Fundamentals. Roland Sellis"

Transcriptie

1 OSI model Networking Fundamentals Roland Sellis

2 OSI Open System Interconnections model Proces beschrijving Transport van van host naar host Het is een model!

3 koning schrijver vertaler bemiddelaar midden manager postkamer envelop transport

4 koning Management Team schrijver vertaler bemiddelaar midden manager postkamer envelop transport

5 schrijver vertaler bemiddelaarmidden manager postkamer envelop transport

6 A 7 application Deze laag communiceert direct met de applicatie en geeft opdrachten aan de presentatielaag. P 6 presentation Bepaalt het formaat dat moet worden toegepast om uit te wisselen 5 session Regelt de totstandkoming, onderhoudt en beëindigt een sessie tussen twee communicerende hosts. T 4 transport Zorgt voor het probleemloze transport van. De meest gebruikte protocollen uit deze laag zijn TCP en UDP segments N 3 network Verantwoordelijk voor het routeren van de pakketten door het netwerk packets D 2 link Zorgt voor transport van de over een verbinding (link) frames P 1 physical Bevat de elektrische en mechanische definities van transportmedium en het signaal. bits S

7 A 7 application Deze laag communiceert direct met de applicatie en geeft opdrachten aan de presentatielaag. P 6 presentation Bepaalt het formaat dat moet worden toegepast om uit te wisselen 5 session Regelt de totstandkoming, onderhoudt en beëindigt een sessie tussen twee communicerende hosts. Zorgt voor het probleemloze transport van. De meest gebruikte protocollen uit deze laag zijn TCP en UDP segments S All People Seems To Need Data Processing Alle Paarden Stinken Toch Naar De Poep T 4 transport Please Do Not Throw Sausage Pizza Away N 3 network Verantwoordelijk voor het routeren van de pakketten door het netwerk packets D 2 link Zorgt voor transport van de over een verbinding (link) frames P 1 physical Bevat de elektrische en mechanische definities van transportmedium en het signaal. bits

8 7 application 7 application 6 presentation 6 presentation 5 session 5 session 4 transport 4 transport 3 network 3 network 2 link 2 link 1 physical 1 physical

9 Application De toepassingslaag of applicatielaag is de zevende laag van het OSI-model. Deze laag communiceert direct met de applicatie en geeft opdrachten aan de presentatielaag, de zesde laag van het OSI-model. De toepassingslaag staat het dichtst bij de gebruiker. , FTP e.d. communiceren op deze laag. De toepassingslaag onderscheidt zich van de andere lagen doordat deze geen services biedt naar de andere OSIlagen, maar alleen naar de applicatie buiten het OSI-model. Voorbeelden van protocollen op deze toepassingslaag zijn onder meer HTTP, FTP, TFTP, SMTP, SNMP, SSH, SSL, Telnet, NFS, RTP, RTCP, RTSP, IMAP, POP, SIP, UUCP, XMPP, IRC en DNS.

10 Presentation De presentatielaag, de zesde laag in het OSI-model, bepaalt het formaat dat moet worden toegepast om uit te wisselen. Deze laag is in feite de tolk-vertaler van het netwerk. Bij de zendende computer vertaalt deze laag de die door de toepassingslaag wordt aangeboden in een gemeenschappelijk erkend tussenformaat. Bij de ontvangende computer vertaalt de presentatielaag het tussenformaat in een formaat dat door de toepassingslaag van die computer wordt ondersteund. De presentatielaag is ook verantwoordelijk voor protocolconversie, het vertalen van, ter beveiliging coderen van, het wijzigen of converteren van de tekenset en het uitbreiden van grafische commando s. Hij verzorgt tevens de compressie van, waardoor het aantal te verzenden bits kan worden teruggebracht.

11 Session De sessielaag, de vijfde laag in het OSI-model regelt de totstandkoming, onderhoudt en beëindigt een sessie tussen twee communicerende hosts. Deze laag synchroniseert ook de dialoog die plaatsvindt op de presentatielaag tussen twee hosts, en onderhoudt de -uitwisseling. Een webserver bijvoorbeeld wordt door meerdere computers tegelijkertijd benaderd, dus kunnen er veel communicatiekanalen tegelijkertijd open staan. Het is dan ook belangrijk om bij te houden welke gebruiker op welk kanaal zit. De sessielaag zorgt voor efficiënte communicatie. Problemen op de toepassingslaag en de presentatielaag worden gemeld.

12 Transport De transportlaag is de vierde laag uit het OSI-model, en zorgt voor het probleemloze transport van voor de applicaties. De meest gebruikte protocollen uit deze laag zijn het Transmission Control Protocol (TCP) en het User Datagram Protocol (UDP), -eenheden uit deze laag worden meestal segmenten (of grammen in het geval van UDP) genoemd.

13 Network De netwerklaag is in het model verantwoordelijk voor het overbruggen van de afstand tussen deze omliggende lagen: voor het vertalen van een conceptueel "gesprek" (een sessie) tussen begin- en eindpunt in een netwerk in een verzameling pakketten die door de verschillende verbindingen in het netwerk (de links) geleid kunnen worden. De netwerklaag is verantwoordelijk voor het routeren van de pakketten door het netwerk -- de beslissing over de achtereenvolgende rij computers die een pakket zullen ontvangen en doorgeven, wordt in de netwerklaag genomen. Dit moet niet verward worden met de verantwoordelijkheid van de linklaag, die gaat over de vraag of een pakket goed (correct, volledig, zonder fouten) is verzonden tussen twee direct verbonden computers.

14 Data Link Deze laag zorgt voor transport van de over een verbinding (link). Men moet bijvoorbeeld denken aan de verbinding tussen de netwerkkaarten van een computer en een router. Dus niet het fysieke medium, de kabel zelf (deze is ingedeeld in de fysieke laag), maar de signalen die over deze kabel heen gaan. Adressering gebeurt op basis van het door de fabrikant ingegeven MAC-adres door een switch. De die wordt doorgegeven via de fysieke laag kan veel fouten bevatten. Storingen van buitenaf zorgen er vaak voor dat bits muteren of zelfs verdwijnen. Alle wordt opgedeeld in pakketjes. Deze pakketjes worden frames genoemd. Per frame wordt met een aantal foutcontroles bepaald of het frame correct is ontvangen. Bij het maken van een frame wordt een checksum van de gegenereerd. Door de checksum kan de machine die het frame ontvangt de op integriteit verifiëren. In geval van een foutief frame wordt deze genegeerd, bovenliggende lagen zorgen voor eventuele retransmissie (transportlaag). Door deze procedures wordt het uitgesloten dat de ontvangende host verkeerde gegevens gaat gebruiken. Bij een grote hoeveelheid foute of ontbrekende pakketten gaan de prestaties van de verbinding echter aanzienlijk achteruit.

15 Physical Deze laag bevat de elektrische en mechanische definities van transportmedium en het signaal. De fysieke laag beschrijft drie zaken: - Het vertalen van binaire informatie in een signaal en andersom. - De definitie van de mechanische karakteristieken van kabel, connectoren (stekkers) en maximale lengte. - De definitie van de signaalkarakteristieken zoals: het elektrische signaal bij transport over koper, het optische signaal bij transport over glasvezel of het radiosignaal bij transport door de ether.

16 Roland Sellis Docent MediaTechnologie Grafisch Lyceum Rotterdam facebook.com/rolandsellis youtube.com/user/rolandsellis nl.linkedin.com/in/rolandsellis twitter.com/rolandsellis

Inhoud. Packet Tracer x. Labs xi

Inhoud. Packet Tracer x. Labs xi v Inhoud Packet Tracer x Labs xi 1 Het netwerk verkennen 1 1.1 Netwerk-resources 1 1.1.1 Netwerken van verschillende grootten 1 1.1.2 Clients en servers 2 1.2 LAN s, WAN s en Internet 4 1.2.1 Netwerkcomponenten

Nadere informatie

Computernetwerken! E-mail: SMTP Simple Mail Transfer Protocol, POP Post Ofice Procotol

Computernetwerken! E-mail: SMTP Simple Mail Transfer Protocol, POP Post Ofice Procotol Computernetwerken 1. Fundamentals Communicatie vereist regels, deze regels noemt met protocollen. Mensen kunnen met relatief losse regels (protocollen) communiceren, bij computers moet dit strikt vastliggen.

Nadere informatie

Infrastructuur Samengesteld door Leon Wetzel

Infrastructuur Samengesteld door Leon Wetzel Infrastructuur Samengesteld door Leon Wetzel Protocollen Protocol Netwerkprotocollen Een protocol is een stelsel afspraken waarin het formaat en de volgorde van de berichten wordt gedefinieerd die tussen

Nadere informatie

computernetwerken - antwoorden

computernetwerken - antwoorden 2015 computernetwerken - antwoorden F. Vonk versie 4 24-11-2015 inhoudsopgave datacommunicatie... - 2 - het TCP/IP model... - 3 - protocollen... - 4 - netwerkapparatuur... - 6 - Dit werk is gelicenseerd

Nadere informatie

Studiehandleiding TMGZ-AMAL23. Technische informatica

Studiehandleiding TMGZ-AMAL23. Technische informatica Technische informatica pagina 2 van 9 Inleiding Het is niet langer toekomstmuziek om woningen te voorzien van slimme toepassingen waardoor ouderen langer thuis kunnen wonen. Automatische verlichting en

Nadere informatie

Inhoud Het netwerk verkennen 1 2 Confi gureren van het IOS 41

Inhoud Het netwerk verkennen 1 2 Confi gureren van het IOS 41 v Inhoud 1 Het netwerk verkennen 1 1.1 Netwerk-resources 1 1.1.1 Netwerken van verschillende grootten 1 1.1.2 Clients en servers 2 1.1.3 Peer-to-peer 3 1.2 LAN s, WAN s en Internet 4 1.2.1 Netwerkcomponenten

Nadere informatie

Computernetwerken Deel 2

Computernetwerken Deel 2 Computernetwerken Deel 2 Beveiliging Firewall: toegang beperken IDS: inbraak detecteren en alarmeren Encryp>e: gegevens verbergen Firewall Waarom? Filteren van pakkeben Wildcard mask: omgekeerd subnetmasker

Nadere informatie

4IP = Internet Protocol 4Protocol gebruikt op netwerk laag in het internet 4Geen betrouwbaarheid

4IP = Internet Protocol 4Protocol gebruikt op netwerk laag in het internet 4Geen betrouwbaarheid Internet Protocol Telematica Quality Of Service (Netwerk laag) Hoofdstuk 5 4IP = Internet Protocol 4Protocol gebruikt op netwerk laag in het internet 4Geen betrouwbaarheid n Pakketten kunnen verloren raken

Nadere informatie

voorbeeldvragen Informatietechnologie Foundation ITF.NL editie april 2011 inhoud inleiding 2 voorbeeldexamen 3 antwoordindicatie 8 evaluatie 19

voorbeeldvragen Informatietechnologie Foundation ITF.NL editie april 2011 inhoud inleiding 2 voorbeeldexamen 3 antwoordindicatie 8 evaluatie 19 voorbeeldvragen Informatietechnologie Foundation ITF.NL editie april 2011 inhoud inleiding 2 voorbeeldexamen 3 antwoordindicatie 8 evaluatie 19 EXIN Hét exameninstituut voor ICT ers Janssoenborch, Hoog

Nadere informatie

Op dit lesmateriaal is een Creative Commons licentie van toepassing Remie Woudt

Op dit lesmateriaal is een Creative Commons licentie van toepassing Remie Woudt Informatica 5 1 Op dit lesmateriaal is een Creative Commons licentie van toepassing. 2014 Remie Woudt remie.woudt@gmail.com Voorblad: Boom getekend met de programmeertaal LOGO, gebruik makend van recursie.

Nadere informatie

1. inleiding. Dit werk is gelicenseerd onder een Creative Commons Naamsvermelding NietCommercieel GelijkDelen 3.0 Unported licentie

1. inleiding. Dit werk is gelicenseerd onder een Creative Commons Naamsvermelding NietCommercieel GelijkDelen 3.0 Unported licentie 1. inleiding Misschien zonder het te beseffen, maak je dagelijks gebruik van computernetwerken. Of je nu WhatsApp gebruikt om je vrienden een bericht te sturen of Google Chrome om iets op te zoeken, je

Nadere informatie

Part 17-A INTERNET: basisbegrippen techniek & beveiliging

Part 17-A INTERNET: basisbegrippen techniek & beveiliging Part 17-A INTERNET: basisbegrippen techniek & beveiliging Fridoline van Binsbergen Stierum KPN AUDIT vrije Universiteit amsterdam 7 April 2003 File 17-A Internet techniek & beveiliging 2003 Programma PROGRAMMA

Nadere informatie

The OSI Reference Model

The OSI Reference Model Telematica Applicatielaag Hoofdstuk 16, 17 Applicatielaag 4Bevat alle toepassingen die van het netwerk gebruik maken n E-mail n Elektronisch nieuws n WWW n EDI (Electronic Data Interchange) n Napster,

Nadere informatie

Studentgegevens. Algemene tentamengegevens. Naam vak Technische informatica Vakcode (studievolg) TZGM-AMAL23. Bijzonderheden

Studentgegevens. Algemene tentamengegevens. Naam vak Technische informatica Vakcode (studievolg) TZGM-AMAL23. Bijzonderheden IN TE VULLEN DOOR DE STUDENT: Studentgegevens Naam student: Studentnummer: Klas: Kruis hiernaast naam van de eigen vakdocent aan: Ik weet het niet/ik volgde geen les Vermeld op ieder blad je naam, studentnummer

Nadere informatie

Bij rekenvragen de berekening opschrijven. Bij beredeneringsvragen de motivering geven.

Bij rekenvragen de berekening opschrijven. Bij beredeneringsvragen de motivering geven. Open vragen (7 vragen): 60% van het cijfer. ij rekenvragen de berekening opschrijven. ij beredeneringsvragen de motivering geven. 1. Een browser vraagt een kleine HTML pagina op van een website. In de

Nadere informatie

Datacommunicatie Computercommunicatie

Datacommunicatie Computercommunicatie Datacommunicatie Computercommunicatie ir. Patrick Colleman Inhoud Afkortingen Voorwoord 1 Hoofdstuk 1: Inleiding tot de lokale netwerken 1 1.1 Definitie en ontwerpdoelstellingen. 3 1.2 Voordelen van lokale

Nadere informatie

OSI-model. Mogelijke toepassingen van netwerken. Protocollen. Eenvoudig MS-DOS netwerk (LAN) Novell, IPX / SPX. Applicatie laag.

OSI-model. Mogelijke toepassingen van netwerken. Protocollen. Eenvoudig MS-DOS netwerk (LAN) Novell, IPX / SPX. Applicatie laag. 5.1 5.2 OSI-model Applicatie laag Presentatie laag Sessie laag Transport laag Netwerk afhankelijk Netwerk laag Datalink laag Fysieke laag 5.3 5.4 Mogelijke toepassingen van netwerken Protocollen Fileserver-systems

Nadere informatie

Computernetwerken: inhoud. 4 Otib-nieuws. 5 Fotowedstrijd. 5 Cursussen. Een uitgave van Intech Elektro & ICT en otib oktober 2010

Computernetwerken: inhoud. 4 Otib-nieuws. 5 Fotowedstrijd. 5 Cursussen. Een uitgave van Intech Elektro & ICT en otib oktober 2010 Katern voor scholing, her- en bijscholing 44 inhoud Een uitgave van Intech Elektro & ICT en otib oktober 2010 1 Computernetwerken: topologie en apparatuur (2) 4 Otib-nieuws 5 Fotowedstrijd 5 Cursussen

Nadere informatie

De PROFIBUS, PROFINET & IO-Link dag. Ede, 18 november

De PROFIBUS, PROFINET & IO-Link dag. Ede, 18 november De PROFIBUS, PROFINET & Ede, 18 november 2011 IO-Link dag 2011 The basics of PROFINET Harm Geurink Product Manager AUTOMATION Phoenix Contact bv hgeurink@phoenixcontact.nl PROFINET Trends in de markt:

Nadere informatie

1. Tot welke computergeneratie behoort een werkplekmachine?

1. Tot welke computergeneratie behoort een werkplekmachine? Meerkeuzevragen 1. Tot welke computergeneratie behoort een werkplekmachine? II III IV 2. Wat is het kenmerkende verschil tussen een computer van de 4 e generatie en computers van eerdere generaties? Rekencapaciteit

Nadere informatie

Les D-03 Internet. 2011, David Lans

Les D-03 Internet. 2011, David Lans Les D-03 Internet In deze les staan we stil bij internet. Het gebruik van internet met al haar mogelijkheden is niet meer weg te denken in ons dagelijks leven. We verzamelen informatie, leren, communiceren

Nadere informatie

communicatie is onderhevig aan fouten

communicatie is onderhevig aan fouten 1.1 Een communicatiemodel Algemeen communicatiemodel Model voor datacommunicatie Verschil datacommunicatie en telecommunicatie Communicatie schematisch communicatie is onderhevig aan fouten Datacommunicatie

Nadere informatie

Tweede deeltentamen Netwerken (INFONW) 29 juni 2009

Tweede deeltentamen Netwerken (INFONW) 29 juni 2009 Departement Informatica en Informatiekunde, Faculteit Bètawetenschappen, UU. In elektronische vorm beschikbaar gemaakt door de TBC van A Eskwadraat. Het college INFONW werd in 2008-2009 gegeven door drs.

Nadere informatie

computernetwerken F. Vonk versie 4 21-11-2015

computernetwerken F. Vonk versie 4 21-11-2015 2015 computernetwerken F. Vonk versie 4 21-11-2015 inhoudsopgave 1. inleiding... - 2-2. datacommunicatie... - 3-3. het TCP/IP model... - 6-4. protocollen... - 8-5. computernetwerken... - 15-6. netwerkapparatuur...

Nadere informatie

HOE IS DE BEVEILIGING GEREGELD VAN DATA

HOE IS DE BEVEILIGING GEREGELD VAN DATA ICT EN BEVEILIGING HOE IS DE BEVEILIGING GEREGELD VAN DATA OVER EEN NETWERK? Groep 5 Wietske Rem en Sanne Bakhuis V4C Mw. Van Uden Voorwoord Wij hebben de opdracht gekregen om een verslag te maken over

Nadere informatie

Firewallpolicy VICnet/SPITS

Firewallpolicy VICnet/SPITS Ministerie van Verkeer en Waterstaat opq Rijkswaterstaat Firewallpolicy VICnet/SPITS 16 Februari 2005 Eindverantwoordelijkheid Goedgekeurd Naam Datum Paraaf Security Manager SPITS E.A. van Buuren Geaccepteerd

Nadere informatie

Uitwerking 1 Netwerken, toets 3 (INFONW) 31 januari 2005

Uitwerking 1 Netwerken, toets 3 (INFONW) 31 januari 2005 Informatica Instituut, Faculteit Wiskunde en Informatica, UU. In elektronische vorm beschikbaar gemaakt door de TBC van A Eskwadraat. Het college INFONW werd in 2004/2005 gegeven door Piet van Oostrum.

Nadere informatie

Computerarchitectuur en netwerken. Inleiding NETWERKEN

Computerarchitectuur en netwerken. Inleiding NETWERKEN Computerarchitectuur en netwerken 7 Inleiding NETWERKEN Lennart Herlaar 26 september 28 Inhoud Hoe gaat de informatie door het netwerk heen? Algemene principes Protocollen Connecties virtuele circuits

Nadere informatie

Computerarchitectuur en netwerken. Inleiding NETWERKEN

Computerarchitectuur en netwerken. Inleiding NETWERKEN Computerarchitectuur en netwerken 7 Inleiding NETWERKEN Lennart Herlaar 22 september 25 Inhoud Hoe gaat de informatie door het netwerk heen? Algemene principes Protocollen Connecties virtuele circuits

Nadere informatie

SIP analyse. Handleiding

SIP analyse. Handleiding o SIP analyse Handleiding SIP analyse handleiding Versie 1.1 www.voipgrid.nl Inhoudsopgave 1. Introductie pagina 5 2. SIP pagina 6 3. Een SIP trace maken pagina 7 4. SIP analyse pagina 9 5. Veel voorkomende

Nadere informatie

OP6800/ OP6810: C-programmeerbare besturingscontrollers: OP6800-serie.

OP6800/ OP6810: C-programmeerbare besturingscontrollers: OP6800-serie. OP6800/ OP6810: C-programmeerbare besturingscontrollers: OP6800-serie. Besturingscontrollers met operatorinterface uit de OP6800-serie zijn een multifunctioneel concept, waarbij de combinatie van digitale

Nadere informatie

IP/LAN dienst Aansluitpolicy VICnet/SPITS

IP/LAN dienst Aansluitpolicy VICnet/SPITS Ministerie van Verkeer en Waterstaat opq Rijkswaterstaat IP/LAN dienst Aansluitpolicy VICnet/SPITS 15 februari 2005 Eindverantwoordelijkheid Goedgekeurd Naam Datum Paraaf Security Manager SPITS E.A. van

Nadere informatie

Zelftest Internet concepten en technieken

Zelftest Internet concepten en technieken Zelftest Internet concepten en technieken Document: n0832test.fm 10/02/2010 ABIS Training & Consulting P.O. Box 220 B-3000 Leuven Belgium TRAINING & CONSULTING INTRODUCTIE ZELFTEST INTERNET CONCEPTEN EN

Nadere informatie

Zelftest Internet concepten en technieken

Zelftest Internet concepten en technieken Zelftest Internet concepten en technieken Document: n0832test.fm 25/01/2017 ABIS Training & Consulting P.O. Box 220 B-3000 Leuven Belgium TRAINING & CONSULTING INTRODUCTIE ZELFTEST INTERNET CONCEPTEN EN

Nadere informatie

2 Het ISO-OSI-model en het

2 Het ISO-OSI-model en het 2 Het ISO-OSI-model en het TCP/IP-protocol in hoofdlijnen In dit hoofdstuk worden twee fundamentele netwerkbegrippen geïntroduceerd, die nodig zijn om firewalls te begrijpen. Eerst wordt het isoosi-model

Nadere informatie

LAN, MAN, WAN. Telematica. Schakeltechnieken. Circuitschakeling. 4Wordt vooral gebruikt in het telefoonnetwerk 4Communicatie bestaat uit 3 fasen:

LAN, MAN, WAN. Telematica. Schakeltechnieken. Circuitschakeling. 4Wordt vooral gebruikt in het telefoonnetwerk 4Communicatie bestaat uit 3 fasen: LAN, MAN, WAN Telematica Networking (Netwerk laag) Hoofdstuk 11, 12 Schakeltechnieken 4Circuitschakeling: tussen zender en ontvanger wordt een verbinding gelegd voor de duur van de communicatie 4Pakketschakeling:

Nadere informatie

chello academy cursusboek TCP/IP Een handleiding over het Transmission Control Protocol/Internet Protocol

chello academy cursusboek TCP/IP Een handleiding over het Transmission Control Protocol/Internet Protocol chello academy cursusboek TCP/IP Een handleiding over het Transmission Control Protocol/Internet Protocol Voordat je begint TCP/IP De techno chello module TCP/IP is onderdeel van de cursus Netwerkbeginselen

Nadere informatie

in3001 datacommunicatie en netwerken, deel A

in3001 datacommunicatie en netwerken, deel A in00 datacommunicatie en netwerken, deel A Studiemateriaal College in00 Datacommunicatie en Netwerken deel A Augustus 00 J.W.J. Heijnsdijk Technische Universiteit Delft Faculteit Informatietechnologie

Nadere informatie

Infosessie Systeembeheerders. 26 juni 2002. VPN aan de KULeuven

Infosessie Systeembeheerders. 26 juni 2002. VPN aan de KULeuven Infosessie Systeembeheerders VPN aan de KULeuven Doel (1) vertrouwelijke informatie ter beschikking stellen van 'KUL-vreemde' netwerken thuiswerkers mobiele gebruikers externe contracten kotnet constante

Nadere informatie

Communicatie tussen Computers

Communicatie tussen Computers Communicatie tussen Computers Deel IV : Cowley H. 7, 8 Peter van Kranenburg Vandaag Recap: IP, Transportlaag TCP/UDP Domain Name System (DNS) Application Layer Security Recap: Internet Protocol (IP) Taak:

Nadere informatie

Inhoud Protocollen in een netwerkomgeving... 15 NTFS... 30

Inhoud Protocollen in een netwerkomgeving... 15 NTFS... 30 Inhoud 3 Protocollen in een netwerkomgeving... 15 3.1 OSI-model... 15 3.2 Beschrijving van de verschillende lagen... 16 3.2.1 Fysische laag... 17 3.2.2 Verbindingslaag... 17 3.2.3 Netwerklaag... 18 3.2.4

Nadere informatie

Instellingen Microsoft ISA server

Instellingen Microsoft ISA server Instellingen Microsoft ISA server Om Teleblik media door de Microsoft ISA server te kunnen afspelen is er een speciale regel nodig, die dit verkeer expliciet toestaat. Het verdient aanbeveling om deze

Nadere informatie

Netwerken. 6 januari 2014 David N. Jansen

Netwerken. 6 januari 2014 David N. Jansen Netwerken 6 januari 2014 David N. Jansen Huiswerkopdracht 2 donderdag 9 januari al inleveren! Leerstof voor vandaag. Stallings hoofdst 17 www.williamstallings.com /OS/OS6e.html M17_STAL6329_06_SE_C17.QXD

Nadere informatie

LES 3 POORTEN EN PROTOCOLLEN

LES 3 POORTEN EN PROTOCOLLEN LES 3 POORTEN EN PROTOCOLLEN License for Use Information The following lessons and workbooks are open and publicly available under the following terms and conditions of ISECOM: All works in the Hacker

Nadere informatie

Les D-02 Datacommunicatie op Ethernet en Wifi netwerken

Les D-02 Datacommunicatie op Ethernet en Wifi netwerken Les D-02 Datacommunicatie op Ethernet en Wifi netwerken In deze les staan we stil bij datacommunicatie op Ethernet netwerken en Wifi netwerken. 2.1 Wat is datacommunicatie? We spreken van datacommunicatie

Nadere informatie

Transport Layer Security. Presentatie Security Tom Rijnbeek

Transport Layer Security. Presentatie Security Tom Rijnbeek Transport Layer Security Presentatie Security Tom Rijnbeek World Wide Web Eerste webpagina: 30 april 1993 Tegenwoordig: E-mail Internetbankieren Overheidszaken (DigiD) World Wide Web Probleem: World Wide

Nadere informatie

INLEIDING: THEMA, DOELSTELLINGEN en ORGANISATIE

INLEIDING: THEMA, DOELSTELLINGEN en ORGANISATIE Draadloos WiFi Mijn eigen thuisnetwerk leren configureren en beveiligen Handleiding-syllabus. INLEIDING: THEMA, DOELSTELLINGEN en ORGANISATIE Thema: Een draadloze verbinding met WiFi In deze handleiding

Nadere informatie

Communicatienetwerken

Communicatienetwerken Communicatienetwerken Oefeningen 4 : ALGEMEEN (niet voor MTI) Woensdag 2 december 2009 1 VRAAG 1 : MAC/IP adressen toekennen 2 VRAAG 1 : MAC/IP adressen toekennen Scenario Link 1 Link 2 Link 3 Link 4 Link

Nadere informatie

Les A-09 Communicatie

Les A-09 Communicatie Les A-09 Communicatie 9.1 Basisprincipes van communicatie Communicatie is het uitwisselen van informatie. Daarbij maken we gebruik van het basismodel voor communicatie: figuur 9.1 basismodel voor communicatie

Nadere informatie

INHOUD. Videolessen Deel 3 DATACOMMUNICATIE INTERNET

INHOUD. Videolessen Deel 3 DATACOMMUNICATIE INTERNET INHOUD Ethernet Internet Protocol... 3 LAYER 1: PHISICAL LAYER... 4 verbindingen:... 4 LAN NETWERKEN... 4 HUB... 4 Netwerkkaart... 5 UTP bekabeling... 5 Lengte van UTP bekabeling... 7 Glasvezel... 7 UITDAGINGEN

Nadere informatie

Computerarchitectuur en netwerken. Multimedia in netwerken

Computerarchitectuur en netwerken. Multimedia in netwerken Computerarchitectuur en netwerken 14 Multimedia in netwerken Lennart Herlaar 20 oktober 2015 Inhoud Multimedia in netwerken Quality of Service Streaming en buffering Protocollen (RTSP, RTP) Scheduling

Nadere informatie

SuperOffice Systeemvereisten

SuperOffice Systeemvereisten Minimale systeemvereisten voor SuperOffice CRM De minimale systeemvereisten voor SuperOffice CRM zijn tevens afhankelijk van het besturingssysteem en de services/applicaties die op het systeem actief zijn.

Nadere informatie

Computerarchitectuur en netwerken. Multimedia in netwerken

Computerarchitectuur en netwerken. Multimedia in netwerken Computerarchitectuur en netwerken 14 Multimedia in netwerken Lennart Herlaar 30 oktober 2017 Inhoud Multimedia in netwerken Quality of Service Streaming en buffering Protocollen (RTSP, RTP) Scheduling

Nadere informatie

Stijn Dendooven Opleiding Netwerkbeheer

Stijn Dendooven Opleiding Netwerkbeheer Stijn Dendooven Opleiding Netwerkbeheer 2016 2017 www.dendooven.eu stijn@dendooven.eu Eindwerk Netwerkbeheer VoIP 2 VOORWOORD Beste lezer, In dit eindwerk zal ik uitleggen waarom en hoe ik tot het onderwerp

Nadere informatie

QoS / Quality Of Service

QoS / Quality Of Service Quality of Service QoS / Quality Of Service De QoS-functie zorgt ervoor dat datastromen, zowel inkomend als uitgaand, met een bepaalde prioriteit worden behandeld. Er kan bijvoorbeeld per poort of per

Nadere informatie

Technische aspecten van datacommunicatie

Technische aspecten van datacommunicatie HOOFDSTUK 2 2.1 Meer over netwerken 2.1.1 Geschiedenis Vóór 1970 was er alleen sprake van computersystemen waaraan terminals waren gekoppeld. Elke handeling op al die toetsenborden werd in dat ene systeem

Nadere informatie

Systemen, communicatie, internet

Systemen, communicatie, internet Systemen, communicatie, internet Systemen Zoals al eerder een keer verteld is Informatica de wetenschap dat zich bezig houdt met het bestuderen van de verwerking van informatie processen. Om informatie

Nadere informatie

1945, eerste DC. Eigen logo

1945, eerste DC. Eigen logo 1945, eerste DC Eigen logo Doelstelling: Binnen uw computer ruimte verzamelt u diverse informatie over bijvoorbeeld stroomverbruik van uw apparatuur. Via welk netwerk kunt u deze data verwerken. Welk

Nadere informatie

Waarom het OSI model? De lagen van het OSI model

Waarom het OSI model? De lagen van het OSI model Waarom het OSI model? Toen aan het eind van de jaren 70 en het begin van de jaren 80 het gebruik van netwerken nog in de kinderschoenen stond verliep de ontwikkeling erg chaotisch. Bedrijven die de voordelen

Nadere informatie

Communications and Networking: An Introduction

Communications and Networking: An Introduction Communications and Networking: An Introduction Hoofdstuk 7 Internet Application Layer Protocols 1. a) Op het moment van schrijven:.eu (Europese Unie). b) B.v.:.au (Australië),.at (Oostenrijk > Austria)

Nadere informatie

voorbeeldexamen Network and Datacommunication Foundation editie maart 2008 inhoud 2 inleiding 3 voorbeeldexamen 9 antwoordindicatie 19 beoordeling NDF

voorbeeldexamen Network and Datacommunication Foundation editie maart 2008 inhoud 2 inleiding 3 voorbeeldexamen 9 antwoordindicatie 19 beoordeling NDF voorbeeldexamen NDF Network and Datacommunication Foundation editie maart 2008 inhoud 2 inleiding 3 voorbeeldexamen 9 antwoordindicatie 19 beoordeling EXIN Hét exameninstituut voor ICT ers Janssoenborch,

Nadere informatie

QoS / Quality Of Service

QoS / Quality Of Service Quality of Service QoS / Quality Of Service De QoS-functie zorgt ervoor dat datastromen, zowel inkomend als uitgaand, met een bepaalde prioriteit worden behandeld. Er kan bijvoorbeeld per poort of per

Nadere informatie

De module is bedoeld voor starters in de IT.

De module is bedoeld voor starters in de IT. Exameneisen Network and Datacommunication Foundation (NDF) Publicatiedatum 1-04-2008 Startdatum 1-01-2004 Doelgroep De module is bedoeld voor starters in de IT. Voorkennis Hoewel een kandidaat zonder specifieke

Nadere informatie

COMPUTERNETWERKEN. Netwerk topologie. LAN en WAN

COMPUTERNETWERKEN. Netwerk topologie. LAN en WAN COMPUTENETWEKEN Bij een koppeling van computers binnen een gebouw of eventueel gebouwencomplex spreekt men van een local areal network (LAN). In dit geval hoeft men niet van openbare datanetwerken gebruik

Nadere informatie

Hoofdstuk 15. Computernetwerken

Hoofdstuk 15. Computernetwerken Hoofdstuk 15 Computernetwerken 1 Figuur 15.1: Bustopologie. Figuur 15.2: Stertopologie. Figuur 15.3: Ringtopologie. Transport layer Network layer Datalink layer Physical layer OSI model 4 3 2 1 TCP IP

Nadere informatie

Wat is communicatie het begrip Algemeen Het uitwisselen van informatie (van Dale) Opzettelijk of onopzettelijk zenden van een boodschap met als doel d

Wat is communicatie het begrip Algemeen Het uitwisselen van informatie (van Dale) Opzettelijk of onopzettelijk zenden van een boodschap met als doel d en netwerkstructuren Wim Slabbekoorn Wat is communicatie het begrip Algemeen Het uitwisselen van informatie (van Dale) Opzettelijk of onopzettelijk zenden van een boodschap met als doel de ander op één

Nadere informatie

Tentamen Telematica Systemen en Toepassingen (261000) 8 november

Tentamen Telematica Systemen en Toepassingen (261000) 8 november Page 1 of 16 Naam Initialen Studentnummer Geboortedatum Studierichting Tentamen Telematica Systemen en Toepassingen (261000) 8 november 2006 9.00 12.30 Opmerkingen: Alleen 1 dubbelzijdig blad met aantekeningen

Nadere informatie

E-mail, SMTP, TLS & S/MIME

E-mail, SMTP, TLS & S/MIME E-mail, SMTP, TLS & S/MIME Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 1. Inleiding... 3 1.1. E-mail via het internet... 3 2. E-mail transport... 4 2.1. Kwetsbaarheden van het e-mail transport via het internet...

Nadere informatie

256Kb (Standaard) Geen. 1 M ohm, 12- bit resolutie, ±10 VDC, Sampling-rate 4,3 KHz. Vier 12-bit resolutie, 0-10 V DC, update rate 10 KHz

256Kb (Standaard) Geen. 1 M ohm, 12- bit resolutie, ±10 VDC, Sampling-rate 4,3 KHz. Vier 12-bit resolutie, 0-10 V DC, update rate 10 KHz Nummer 6. C-programmeerbare besturingscontrollers met veel digitale en analoge in- en uitgangen, div. seriële poorten, Ethernet poort optie, display/keypad optie, etc. : BL2100-serie. De besturingscontrollers

Nadere informatie

Installatierichtlijn routers, alarmering i.v.m. Pin verkeer

Installatierichtlijn routers, alarmering i.v.m. Pin verkeer Installatierichtlijn routers, alarmering i.v.m. Pin verkeer Inhoud 1. Inleiding 3 2. Beveiliging in combinatie met ander gebruik van de router 4 3. Configureren van de router 4 3.1. Gecertificeerd netwerk

Nadere informatie

Veel gebruikte open standaarden in onderzoek

Veel gebruikte open standaarden in onderzoek Veel gebruikte open standaarden in onderzoek Hieronder staat een lijst met open standaarden waarvan niet is vastgesteld dat het de facto standaarden zijn. Weet u dat één of meerdere van onderstaande standaarden

Nadere informatie

Wat basiskennis... IPv4, is het einde nabij? Applicatie. Sessie. Fysiek

Wat basiskennis... IPv4, is het einde nabij? Applicatie. Sessie. Fysiek Wat basiskennis... TCP/IP model Applicatie Transport Internet Fysiek OSI model Applicatie Presentatie Sessie Transport Netwerk Data Link Fysiek MAC (bv: 90:fb:a6:ae:b3:5a) IPv4 (bv: 127.0.0.1) (R)ARP TCP,

Nadere informatie

Koppelen Centix Datacollecter aan RS-485 bus d.m.v. de Moxa 5150.

Koppelen Centix Datacollecter aan RS-485 bus d.m.v. de Moxa 5150. Pagina 1 van 7 pagina s. Koppelen Centix Datacollecter aan RS-485 bus d.m.v. de Moxa 5150. Het is mogelijk om het Centix datacollector (DC) werkstation direct aan te sluiten op de RS-485 bus, zonder dat

Nadere informatie

voorbeeldexamen Hardware and Network Components Foundation editie september 2007

voorbeeldexamen Hardware and Network Components Foundation editie september 2007 voorbeeldexamen HNCF Hardware and Network Components Foundation editie september 2007 inhoud 2 inleiding 3 voorbeeldexamen 10 antwoordindicatie 20 beoordeling EXIN Hét exameninstituut voor ICT ers Janssoenborch,

Nadere informatie

Health Check Voorbeeldrapportage

Health Check Voorbeeldrapportage Health Check Voorbeeldrapportage INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING...4 1.1 DOELGROEP... 4 1.2 DISCLAIMER... 4 1.3 ARCHITECTUUR VOLGENS HET OSI-MODEL... 5 2 OSI-LAAG 2...6 2.1 ACTIEVE NETWERKCOMPONENTEN... 6 2.1.1

Nadere informatie

NAT (Network Address Translation)

NAT (Network Address Translation) Technical Note #019 Auteur: Olaf Suchorski Gemaakt op: 11 juli 2000 Bijgewerkt op: 11 juli 2000 NAT (Network Address Translation) In deze Technical Note worden de meest voorkomende situaties met NAT doorgelicht.

Nadere informatie

Port Redirection NAT >> Port Redirection Enable.

Port Redirection  NAT >> Port Redirection Enable. Port Redirection Port Redirection Door middel van Port Redirection (ook wel Port Forwarding genoemd), kunt u bepaalde externe poorten doorsturen naar een interne poort. Het verschil tussen Open Ports en

Nadere informatie

Detectie van peer-to-peer botnets

Detectie van peer-to-peer botnets Detectie van peer-to-peer botnets Reinier Schoof & Ralph Koning System and Network Engineering University van Amsterdam 9 februari 2007 Inhoudsopgave Bedreigingen op het internet Opkomst p2p botnets Achtergrond

Nadere informatie

Protocol uitvoeren van handelingen in bepaalde volgorde opgemaakte afspraken verschillen is de beveiliging waarmee gegevens worden verzonden.

Protocol uitvoeren van handelingen in bepaalde volgorde opgemaakte afspraken verschillen is de beveiliging waarmee gegevens worden verzonden. Samenvatting door een scholier 841 woorden 20 januari 2003 5,3 35 keer beoordeeld Vak Informatica Datacommunicatie datacommunicatie: over afstand ontvangen of verzenden van digitale gegevens, ook verwerking

Nadere informatie

Presentatie TCP/IP voor LPCB Nederland 20 en 28 juni 2011

Presentatie TCP/IP voor LPCB Nederland 20 en 28 juni 2011 Van Dusseldorp Training Presentatie TCP/IP voor LPCB Nederland 20 en 28 juni 2011 Van Dusseldorp Training Programma 1. Activiteiten Van Dusseldorp Training 2. Alarmcommunicatie algemeen 3. LAN-WAN 4. Toegangsnetwerken

Nadere informatie

Project 4 - Centrale Bank. Rick van Vonderen TI1C

Project 4 - Centrale Bank. Rick van Vonderen TI1C Project 4 - Centrale Bank Rick van Vonderen 0945444 TI1C 23 mei 2018 Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 2 Beheren 3 2.1 Git...................................................... 3 2.2 Risicolog...................................................

Nadere informatie

DTE B. 1) Aantal punten: 0,5 Maak met behulp van de breakout box de nulmodem-verbinding in figuur 1.

DTE B. 1) Aantal punten: 0,5 Maak met behulp van de breakout box de nulmodem-verbinding in figuur 1. Opgave 1 Onderwerp: nulmodem Aantal punten: 5,5 Inleiding De nulmodem moet u aansluiten op COM2 van DTE A en DTE B. Voor de onderlinge communicatie tussen DTE A en DTE B maken we gebruik van een asynchroon

Nadere informatie

Tentamen Telematica Systemen en Toepassingen (261000) 4 november 2009,

Tentamen Telematica Systemen en Toepassingen (261000) 4 november 2009, Page 1 of 14 Naam Initialen Studentnummer Studierichting Tentamen Telematica Systemen en Toepassingen (261000) 4 november 2009, 8.45 12.15 Opmerkingen: De tijdens het werkcollege ingeleverde samenvattingen,

Nadere informatie

Connectivity Eisen. Design document. Versie 20120927. Vanaf softwareversie 5.0

Connectivity Eisen. Design document. Versie 20120927. Vanaf softwareversie 5.0 Connectivity Eisen Design document Versie 20120927 Vanaf softwareversie 5.0 27 september 2012 Inhoudsopgave 1 Doelstelling van dit document... 5 2 Functionele beschrijving van de communicatie... 6 2.1

Nadere informatie

Netwerkconfiguratie Applicatie protocollen. Ing. Tijl Deneut Lector NMCT/Toegepaste Informatica Howest Onderzoeker XiaK, UGent

Netwerkconfiguratie Applicatie protocollen. Ing. Tijl Deneut Lector NMCT/Toegepaste Informatica Howest Onderzoeker XiaK, UGent Netwerkconfiguratie Applicatie protocollen Ing. Tijl Deneut Lector NMCT/Toegepaste Informatica Howest Onderzoeker XiaK, UGent Overzicht Cursus (1 dag) Voormiddag Theorie TCP/IP Hardware / bekabeling TCP/IP

Nadere informatie

Computerarchitectuur en netwerken. Lagenmodel Applicatieprotocollen

Computerarchitectuur en netwerken. Lagenmodel Applicatieprotocollen Computerarchitectuur en netwerken 8 Lagenmodel Applicatieprotocollen Lennart Herlaar 29 september 2015 Inhoud Berekeningen vertraging Lagenmodel Toepassingslaag: HTTP Email: SMTP POP/IMAP DNS Lennart Herlaar

Nadere informatie

IEEE 1394 firewire. Jan Genoe KHLim. I-link DV (digital video)

IEEE 1394 firewire. Jan Genoe KHLim. I-link DV (digital video) IEEE 1394 firewire I-link DV (digital video) Jan Genoe KHLim 1 Traditionele video bewerkingswerkwijze In draagbare video camera's worden beelden reeds lang aan de hand van CCD opgenomen, dit wil zeggen

Nadere informatie

Datacommunicatie: het overbrengen van gegevens van de ene naar de andere plaats

Datacommunicatie: het overbrengen van gegevens van de ene naar de andere plaats Hoofdstuk 1 Computers worden met elkaar verbonden, omdat: - Er worden steeds meer computers gebruikt, in netwerk is voordeliger - Gegevensverzamelingen zijn gemakkelijker consistent te houden. - Hardware

Nadere informatie

Hoofdstuk 15. Computernetwerken

Hoofdstuk 15. Computernetwerken Hoofdstuk 15 Computernetwerken 1 Figuur 15.1 Bustopologie Figuur 15.2 Stertopologie Figuur 15.3 Ringtopologie isolatie kern afscherming Figuur 15.4 Coaxkabel Figuur 15.5 Tweeaderige UTP Coating Core Cladding

Nadere informatie

Workshop Follow the Message Bert Van

Workshop Follow the Message Bert Van Workshop Follow the Message Bert Van Vreckem bert.vanvreckem@hogent.be @bertvanvreckem Professionele Bachelor Toegepaste Informatica @HoGent Software-ontwikkeling Mobile development Java, C#, Analyse,

Nadere informatie

Tentamen IN2210 Computernetwerken I dinsdag 28 oktober tot uur

Tentamen IN2210 Computernetwerken I dinsdag 28 oktober tot uur Technische Universiteit Delft Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica Tentamen IN0 Computernetwerken I dinsdag 8 oktober 003 4.00 tot 7.00 uur Algemeen: - Het gebruik van boeken en aantekeningen

Nadere informatie

1. Introductie netwerken

1. Introductie netwerken 13 1. Introductie netwerken Een netwerk is simpel gezegd een verzameling computers die met elkaar verbonden zijn. De realiteit is wat complexer, omdat de computers met elkaar verbonden zijn met behulp

Nadere informatie

Revisie geschiedenis. [XXTER & KNX via IP]

Revisie geschiedenis. [XXTER & KNX via IP] Revisie geschiedenis [XXTER & KNX via IP] Auteur: Freddy Van Geel Verbinding maken met xxter via internet met de KNX bus, voor programmeren of visualiseren en sturen. Gemakkelijk, maar niet zo eenvoudig!

Nadere informatie

Computerarchitectuur en netwerken. Lagenmodel Applicatieprotocollen

Computerarchitectuur en netwerken. Lagenmodel Applicatieprotocollen Computerarchitectuur en netwerken 8 Lagenmodel Applicatieprotocollen Lennart Herlaar 2 oktober 2018 Inhoud Berekeningen vertraging Lagenmodel Toepassingslaag: HTTP Email: SMTP POP/IMAP DNS Résumé vertraging

Nadere informatie

Aandachtspunten voor installatie suse in vmware server

Aandachtspunten voor installatie suse in vmware server Aandachtspunten voor installatie suse in vmware server Voorbereiden van vware virtueel machine: 1. Select linux Suse linux 2. Maak disksize 5Gb Denk er als je virtual machine wilt draaien op FAT32 vink

Nadere informatie