Netwerken. 6 januari 2014 David N. Jansen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Netwerken. 6 januari 2014 David N. Jansen"

Transcriptie

1 Netwerken 6 januari 2014 David N. Jansen

2 Huiswerkopdracht 2 donderdag 9 januari al inleveren!

3 Leerstof voor vandaag. Stallings hoofdst 17 /OS/OS6e.html M17_STAL6329_06_SE_C17.QXD 2/28/08 3:13 AM Page 17-1 begrippen: protocol en protocol- architectuur lagen van de Internet- protocol- architectuur TCP en UDP IP 17-1 NETWORKING 17.1 The Need for a Protocol Architecture 17.2 The TCP/IP Protocol Architecture TCP/IP Layers TCP and UDP IP and IPv6 Operation of TCP/IP TCP/IP Applications 17.3 Sockets The Socket Socket Interface Calls 17.4 Linux Networking Sending Data Receiving Data 17.5 Summary 17.6 Recommended Reading and Web Sites 17.7 Key Terms, Review Questions, and Problems APPENDIX 17A The Trivial File Transfer Protocol Introduction to TFTP TFTP Packets Overview of a Transfer Errors and Delays Syntax, Semantics, and Timing 6e editie CHAPTER NETWORK PROTOCOLS CHAPTER THE NEED FOR A PROTOCOL ARCHITECTURE... 3! 17.2 THE TCP/IP PROTOCOL ARCHITECTURE... 6! 17.3 SOCKETS... 15! 17.4 LINUX NETWORKING... 21! 17.5 SUMMARY... 22! 17.6 RECOMMENDED READING AND WEB SITES... 23! 17.7 KEY TERMS, REVIEW QUESTIONS, AND PROBLEMS... 24! APPENDIX 17A THE TRIVIAL FILE TRANSFER PROTOCOL... 28! donderdag: extra hoorcollege volgende week maandag: Frits Vaandrager geep werkcollege 7e editie 17-1

4

5 Slechte filosofie [Er is] geen verschil in de waarheidsclaims van... het christendom... en de sprookjes van de gebroeders Grimm. dr. Floris van den Berg filosoof, docent wetenschapsfilosofie en ethiek aan de UU Roodkapje Er was eens het grote bos Jezus volkstelling, Quirinius Bethlehem

6 Netwerken zijn belangrijk trend naar complexe systemen (meerdere deelnemers in het netwerk voeren delen van een gemeenschappelijk algoritme uit) vaak: personal computer + file server thin client- systemen: server voert ook een gedeelte van de berekeningen uit

7 Wat is een netwerk? netwerk verzameling zelfstandige computers verbonden door één techniek gedistribueerd systeem een coherent lijkend systeem dat (seekem) uit meerdere computers bestaat

8 Soorten besturingssystemen Communicaee- architectuur sopware / logica die een netwerk ondersteunt basis voor beide onderstaande besturingssystemen: Networked operaeng system client/server- systeem meestal centrale dataopslag en printerbeheer toont verschillende diensten op verschillende computers Gedistribueerd besturingssysteem gemeenschappelijk besturingssysteem van een netwerk presenteert zich als één grote virtuele machine

9 Internet belangrijkste netwerk van computers verbindt vrijwel alle netwerken combinaee van verschillende netwerken verbinding: hubs, switches en routers weinig eisen aan netwerk, veel eisen aan communicerende parejen

10 Wat is een protocol? conveneon consiseng of digital message formats and rules for exchanging those messages between compueng systems [Wikipedia] afspraken tussen programma s in systemen over gegevens- uitwisseling syntax semaneek eming

11 Wat is een protocol- architectuur? eigenlijk: - ontwerp, - blauwdruk Stallings noemt het soms communicaee- architectuur algoritmen en sopware die communicaee in netwerk mogelijk maken communicaee tussen programma s beslaat verschillende aspecten systemen moeten meerdere taken coördineren elk aspect in een aparte module af handelen! eenvoudiger te hergebruiken

12 Voorbeeld: bestanden versturen De afzender moet verbinding met ontvanger (laten) opbouwen 2. veiligstellen dat ontvanger gegevens kan ontvangen/bufferen 3. veiligstellen dat bestandbeheer op de ontvangende computer bestand kan opslaan 4. bestandformaten (laten) converteren

13 Gelaagde architectuur voorbeeld: bestanden versturen maakt gebruik van algemene communicaee- dienst Computer X Computer Y File transfer application Files and file transfer commands File transfer application Communications service module Communications-related messages Communications service module Network access module Network interface logic Communications network Network interface logic Network access module Figure 17.1 A Simplified Architecture for File Transfer

14 Gelaagde architectuur voorbeeld: filosoof A stuurt document naar filosoof B Location A Location B 3 I like rabbits Message Philosopher J'aime bien les lapins 3 2 L: Dutch Ik vind konijnen leuk Information for the remote translator Translator L: Dutch Ik vind konijnen leuk 2 1 Fax #--- L: Dutch Ik vind konijnen leuk Information for the remote secretary Secretary Fax #--- L: Dutch Ik vind konijnen leuk 1 Fig The philosopher-translator-secretary architecture.

15 Refereneemodellen OSI- model mooie internaeonale standaard pas klaar toen TCP/IP al verspreid was TCP/IP- model gebaseerd op een snelle hack uit 1973 geen echte standaard, maar historisch gegroeid wordt wel gebruikt

16 Internet- lagen Fysieke laag verstuurt elektrische stromen / elektromagneesche golven Netwerk- access- laag (data- link- laag) verstuurt segment van netwerkkaart naar een andere in hetzelfde subnet Internetlaag (Netwerklaag) verstuurt pakket van IP- adres naar willekeurig ander IP- adres Transportlaag verstuurt gegevensstroom van socket naar andere socket Applicaeelaag

17 Netwerk- access- laag TCP/IP- model legt vrijwel niets vast veel verschillende technieken in gebruik Ethernet WLAN specialisesche netwerken voor hoge snelheden

18 Internet- laag belangrijkste taak: routeren elke router draait Internetlaag- protocol gebruikt protocol: IP = internet protocol biedt aan: best- effort (onbetrouwbare) overdracht van pakkeoen tussen IP- nummers

19 Opbouw van internet: packet switching telefoonnetwerk = circuit switched vaste verbindingen internet = packet switched pakkeoen worden apart verstuurd

20 Principes van routeren doel: een korte/goedkope/... weg naar de bestemming vinden router onderhoudt roueng- tabel geep aan via welk subnet welk IP- adres bereikt wordt wordt met eigen protocol onderhouden

21 IPv4 header differeneated service headerlengte pakkeoen moeten soms gesplitst worden TCP, UDP etc. Bit: Version IHL DS ECN Total Length 20 octets Identification Flags Fragment Offset Time to Live Protocol Header Checksum Source Address Destination Address Options + Padding (a) IPv4 Header prakesch onbruikbaar Bit:

22 Destination Address Options + Padding IPv6 header (a) IPv4 Header vervolg op protocol vervolg op eme to live Bit: Version DS ECN Flow Label Payload Length Next Header Hop Limit Source Address 40 octets Destination Address DS = Differentiated services field ECN = Explicit congestion notification field (b) IPv6 Header Note: The 8-bit DS/ECN fields were formerly known as the Type of Service field in the IPv4

Hoofdstuk 15. Computernetwerken

Hoofdstuk 15. Computernetwerken Hoofdstuk 15 Computernetwerken 1 Figuur 15.1: Bustopologie. Figuur 15.2: Stertopologie. Figuur 15.3: Ringtopologie. Transport layer Network layer Datalink layer Physical layer OSI model 4 3 2 1 TCP IP

Nadere informatie

Hoofdstuk 15. Computernetwerken

Hoofdstuk 15. Computernetwerken Hoofdstuk 15 Computernetwerken 1 Figuur 15.1 Bustopologie Figuur 15.2 Stertopologie Figuur 15.3 Ringtopologie isolatie kern afscherming Figuur 15.4 Coaxkabel Figuur 15.5 Tweeaderige UTP Coating Core Cladding

Nadere informatie

IPv6 @ NGN. Wageningen, 30 oktober 2008. Iljitsch van Beijnum

IPv6 @ NGN. Wageningen, 30 oktober 2008. Iljitsch van Beijnum IPv6 @ NGN Wageningen, 30 oktober 2008 Iljitsch van Beijnum Blok 3+4: Routering & adressering When is the tube empty? HD ratio: in hierarchical system never possible to use every single address: HD = log(addresses

Nadere informatie

IPv6. Seminar Innoveer je campusinfrastructuur: DNSSEC en IPv6 4 december 2014 Niels den Otter <Niels.denOtter@surfnet.nl>

IPv6. Seminar Innoveer je campusinfrastructuur: DNSSEC en IPv6 4 december 2014 Niels den Otter <Niels.denOtter@surfnet.nl> IPv6 WAAROM HOE WANNEER Seminar Innoveer je campusinfrastructuur: DNSSEC en IPv6 4 december 2014 Niels den Otter IPv6 IP-versie 6 (IPv6) gaat wereldwijd doorbreken. Instellingen

Nadere informatie

Inhoud. Packet Tracer x. Labs xi

Inhoud. Packet Tracer x. Labs xi v Inhoud Packet Tracer x Labs xi 1 Het netwerk verkennen 1 1.1 Netwerk-resources 1 1.1.1 Netwerken van verschillende grootten 1 1.1.2 Clients en servers 2 1.2 LAN s, WAN s en Internet 4 1.2.1 Netwerkcomponenten

Nadere informatie

OSI-model. Mogelijke toepassingen van netwerken. Protocollen. Eenvoudig MS-DOS netwerk (LAN) Novell, IPX / SPX. Applicatie laag.

OSI-model. Mogelijke toepassingen van netwerken. Protocollen. Eenvoudig MS-DOS netwerk (LAN) Novell, IPX / SPX. Applicatie laag. 5.1 5.2 OSI-model Applicatie laag Presentatie laag Sessie laag Transport laag Netwerk afhankelijk Netwerk laag Datalink laag Fysieke laag 5.3 5.4 Mogelijke toepassingen van netwerken Protocollen Fileserver-systems

Nadere informatie

4IP = Internet Protocol 4Protocol gebruikt op netwerk laag in het internet 4Geen betrouwbaarheid

4IP = Internet Protocol 4Protocol gebruikt op netwerk laag in het internet 4Geen betrouwbaarheid Internet Protocol Telematica Quality Of Service (Netwerk laag) Hoofdstuk 5 4IP = Internet Protocol 4Protocol gebruikt op netwerk laag in het internet 4Geen betrouwbaarheid n Pakketten kunnen verloren raken

Nadere informatie

Communications and Networking: An Introduction

Communications and Networking: An Introduction Communications and Networking: An Introduction Hoofdstuk 7 Internet Application Layer Protocols 1. a) Op het moment van schrijven:.eu (Europese Unie). b) B.v.:.au (Australië),.at (Oostenrijk > Austria)

Nadere informatie

OSI model. Networking Fundamentals. Roland Sellis

OSI model. Networking Fundamentals. Roland Sellis OSI model Networking Fundamentals Roland Sellis OSI Open System Interconnections model Proces beschrijving Transport van van host naar host Het is een model! koning schrijver vertaler bemiddelaar midden

Nadere informatie

Computernetwerken Deel 2

Computernetwerken Deel 2 Computernetwerken Deel 2 Beveiliging Firewall: toegang beperken IDS: inbraak detecteren en alarmeren Encryp>e: gegevens verbergen Firewall Waarom? Filteren van pakkeben Wildcard mask: omgekeerd subnetmasker

Nadere informatie

Module I - Soorten Netten

Module I - Soorten Netten Module I - Soorten Netten Wanneer we spreken over de verspreiding van informatie via IP netwerken en de bereikbaarheid van deze gegevens, dan kunnen we de netwerken onderverdelen in drie belangrijke soorten.

Nadere informatie

LAN segment. Virtual local area network. Twee LAN segmenten. Evolutie. een enkelvoudige hub of switch is een fysisch LAN segment (Ethernet segment)

LAN segment. Virtual local area network. Twee LAN segmenten. Evolutie. een enkelvoudige hub of switch is een fysisch LAN segment (Ethernet segment) LAN segment een enkelvoudige hub of is een fysisch LAN segment (Ethernet segment) Virtual local area network een VLAN is een verzameling computers in een LAN die met elkaar kunnen communiceren alsof ze

Nadere informatie

Computernetwerken! E-mail: SMTP Simple Mail Transfer Protocol, POP Post Ofice Procotol

Computernetwerken! E-mail: SMTP Simple Mail Transfer Protocol, POP Post Ofice Procotol Computernetwerken 1. Fundamentals Communicatie vereist regels, deze regels noemt met protocollen. Mensen kunnen met relatief losse regels (protocollen) communiceren, bij computers moet dit strikt vastliggen.

Nadere informatie

The OSI Reference Model

The OSI Reference Model Telematica Applicatielaag Hoofdstuk 16, 17 Applicatielaag 4Bevat alle toepassingen die van het netwerk gebruik maken n E-mail n Elektronisch nieuws n WWW n EDI (Electronic Data Interchange) n Napster,

Nadere informatie

Toetsmatrijs examen 8432

Toetsmatrijs examen 8432 Kwalificatie en Crebo: MK-TMA, TCS 10230 & 10231 Deelkwalificatie en Crebo: 4057 versie 3 50863 Servicedocument: 6552 Titel van het examen: Theorie transportnetwerken Relevante eindtermen. Taco. 1 de leerling

Nadere informatie

Part 17-A INTERNET: basisbegrippen techniek & beveiliging

Part 17-A INTERNET: basisbegrippen techniek & beveiliging Part 17-A INTERNET: basisbegrippen techniek & beveiliging Fridoline van Binsbergen Stierum KPN AUDIT vrije Universiteit amsterdam 7 April 2003 File 17-A Internet techniek & beveiliging 2003 Programma PROGRAMMA

Nadere informatie

Communicatie tussen Computers

Communicatie tussen Computers Communicatie tussen Computers Deel III : Cowley H. 6, Internet Peter van Kranenburg Vandaag Recap Inter-netwerken Internet Protocol: IPv4, IPv6 Adressering, DHCP ARP Autonomous Systems Routering OSPF MPLS

Nadere informatie

Wat basiskennis... IPv4, is het einde nabij? Applicatie. Sessie. Fysiek

Wat basiskennis... IPv4, is het einde nabij? Applicatie. Sessie. Fysiek Wat basiskennis... TCP/IP model Applicatie Transport Internet Fysiek OSI model Applicatie Presentatie Sessie Transport Netwerk Data Link Fysiek MAC (bv: 90:fb:a6:ae:b3:5a) IPv4 (bv: 127.0.0.1) (R)ARP TCP,

Nadere informatie

2 Het ISO-OSI-model en het

2 Het ISO-OSI-model en het 2 Het ISO-OSI-model en het TCP/IP-protocol in hoofdlijnen In dit hoofdstuk worden twee fundamentele netwerkbegrippen geïntroduceerd, die nodig zijn om firewalls te begrijpen. Eerst wordt het isoosi-model

Nadere informatie

LAN, MAN, WAN. Telematica. Schakeltechnieken. Circuitschakeling. 4Wordt vooral gebruikt in het telefoonnetwerk 4Communicatie bestaat uit 3 fasen:

LAN, MAN, WAN. Telematica. Schakeltechnieken. Circuitschakeling. 4Wordt vooral gebruikt in het telefoonnetwerk 4Communicatie bestaat uit 3 fasen: LAN, MAN, WAN Telematica Networking (Netwerk laag) Hoofdstuk 11, 12 Schakeltechnieken 4Circuitschakeling: tussen zender en ontvanger wordt een verbinding gelegd voor de duur van de communicatie 4Pakketschakeling:

Nadere informatie

1. inleiding. Dit werk is gelicenseerd onder een Creative Commons Naamsvermelding NietCommercieel GelijkDelen 3.0 Unported licentie

1. inleiding. Dit werk is gelicenseerd onder een Creative Commons Naamsvermelding NietCommercieel GelijkDelen 3.0 Unported licentie 1. inleiding Misschien zonder het te beseffen, maak je dagelijks gebruik van computernetwerken. Of je nu WhatsApp gebruikt om je vrienden een bericht te sturen of Google Chrome om iets op te zoeken, je

Nadere informatie

OP6800/ OP6810: C-programmeerbare besturingscontrollers: OP6800-serie.

OP6800/ OP6810: C-programmeerbare besturingscontrollers: OP6800-serie. OP6800/ OP6810: C-programmeerbare besturingscontrollers: OP6800-serie. Besturingscontrollers met operatorinterface uit de OP6800-serie zijn een multifunctioneel concept, waarbij de combinatie van digitale

Nadere informatie

Bij rekenvragen de berekening opschrijven. Bij beredeneringsvragen de motivering geven.

Bij rekenvragen de berekening opschrijven. Bij beredeneringsvragen de motivering geven. Open vragen (7 vragen): 60% van het cijfer. ij rekenvragen de berekening opschrijven. ij beredeneringsvragen de motivering geven. 1. Een browser vraagt een kleine HTML pagina op van een website. In de

Nadere informatie

Revisie geschiedenis. [XXTER & KNX via IP]

Revisie geschiedenis. [XXTER & KNX via IP] Revisie geschiedenis [XXTER & KNX via IP] Auteur: Freddy Van Geel Verbinding maken met xxter via internet met de KNX bus, voor programmeren of visualiseren en sturen. Gemakkelijk, maar niet zo eenvoudig!

Nadere informatie

Thinking of development

Thinking of development Thinking of development Netwerken en APIs Arjan Scherpenisse HKU / Miraclethings Thinking of Development, semester II 2012/2013 Agenda voor vandaag Netwerken Protocollen API's Opdracht Thinking of Development,

Nadere informatie

Computerarchitectuur en netwerken. TCP congestion control Netwerklaag

Computerarchitectuur en netwerken. TCP congestion control Netwerklaag Computerarchitectuur en netwerken 10 TCP congestion control Netwerklaag Lennart Herlaar 10 oktober 2018 Inhoud Congestiebeheer TCP congestiebeheer Netwerk laag principes van de netwerklaag IP adressen

Nadere informatie

N.B.: Dit tentamen bestaat uit 30 opgaven Totaal aantal bladzijden: 13

N.B.: Dit tentamen bestaat uit 30 opgaven Totaal aantal bladzijden: 13 TECHNISCHE UNIVERSITEIT DELFT Faculteit EWi Afdeling Softwaretechnologie Basiseenheid PDS Tentamen Computernetwerken (IN26052 19 juni 2007, 14:00-17:OO uur N.B.: Dit tentamen bestaat uit 30 opgaven Totaal

Nadere informatie

Datacommunicatie Computercommunicatie

Datacommunicatie Computercommunicatie Datacommunicatie Computercommunicatie ir. Patrick Colleman Inhoud Afkortingen Voorwoord 1 Hoofdstuk 1: Inleiding tot de lokale netwerken 1 1.1 Definitie en ontwerpdoelstellingen. 3 1.2 Voordelen van lokale

Nadere informatie

In figuur 1 is de traditionele oplossing afgebeeld om LAN's onderling aan elkaar te koppelen via gehuurde WAN-verbindingen.

In figuur 1 is de traditionele oplossing afgebeeld om LAN's onderling aan elkaar te koppelen via gehuurde WAN-verbindingen. 9 Frame relaying Voorkennis Datacommunicatie: De betekenis van open systeem. Inleiding In figuur 1 is de traditionele oplossing afgebeeld om LAN's onderling aan elkaar te koppelen via gehuurde WAN-verbindingen.

Nadere informatie

computernetwerken - antwoorden

computernetwerken - antwoorden 2015 computernetwerken - antwoorden F. Vonk versie 4 24-11-2015 inhoudsopgave datacommunicatie... - 2 - het TCP/IP model... - 3 - protocollen... - 4 - netwerkapparatuur... - 6 - Dit werk is gelicenseerd

Nadere informatie

Gigaset pro VLAN configuratie

Gigaset pro VLAN configuratie Gigaset pro VLAN configuratie Hogere betrouwbaarheid door gebruik van VLAN s. De integratie van spraak en data stelt eisen aan de kwaliteit van de klanten infrastructuur. Er zijn allerlei redenen waarom

Nadere informatie

Tentamen Telematica Systemen en Toepassingen (261000) 7 november 2007, 9.00 12.30

Tentamen Telematica Systemen en Toepassingen (261000) 7 november 2007, 9.00 12.30 Page 1 of 12 Naam Initialen Studentnummer Studierichting Tentamen Telematica Systemen en Toepassingen (261000) 7 november 2007, 9.00 12.30 Opmerkingen: Alleen 1 dubbelzijdig blad met aantekeningen / samenvatting

Nadere informatie

De PROFIBUS, PROFINET & IO-Link dag. Ede, 18 november

De PROFIBUS, PROFINET & IO-Link dag. Ede, 18 november De PROFIBUS, PROFINET & Ede, 18 november 2011 IO-Link dag 2011 The basics of PROFINET Harm Geurink Product Manager AUTOMATION Phoenix Contact bv hgeurink@phoenixcontact.nl PROFINET Trends in de markt:

Nadere informatie

CVO PANTA RHEI - Schoonmeersstraat GENT

CVO PANTA RHEI - Schoonmeersstraat GENT identificatie opleiding Informatica modulenaam Datacommunicatie en netwerken code module A9 geldig vanaf 01/02/2016 aantal lestijden 60 studiepunten structuurschema / volgtijdelijkheid link: structuurschema

Nadere informatie

Computerarchitectuur en netwerken. TCP congestion control Netwerklaag

Computerarchitectuur en netwerken. TCP congestion control Netwerklaag Computerarchitectuur en netwerken 10 TCP congestion control Netwerklaag Lennart Herlaar 6 oktober 2015 Inhoud Congestiebeheer TCP congestiebeheer Netwerk laag principes van de netwerklaag IP adressen IP

Nadere informatie

Theorie Informatica. Inhoud: 1. Systeem 2. Programmeren 3. Informatiesystemen 4. Internet 5. Besturingssystemen 6. Theorie bij praktijk

Theorie Informatica. Inhoud: 1. Systeem 2. Programmeren 3. Informatiesystemen 4. Internet 5. Besturingssystemen 6. Theorie bij praktijk Theorie Informatica Inhoud: 1. Systeem 2. Programmeren 3. Informatiesystemen 4. Internet 5. Besturingssystemen 6. Theorie bij praktijk 1 1. Systeem CPU = Central Processor Unit Het voert alle processen

Nadere informatie

Inhoud Het netwerk verkennen 1 2 Confi gureren van het IOS 41

Inhoud Het netwerk verkennen 1 2 Confi gureren van het IOS 41 v Inhoud 1 Het netwerk verkennen 1 1.1 Netwerk-resources 1 1.1.1 Netwerken van verschillende grootten 1 1.1.2 Clients en servers 2 1.1.3 Peer-to-peer 3 1.2 LAN s, WAN s en Internet 4 1.2.1 Netwerkcomponenten

Nadere informatie

2 Installatie Windows Server 2008 R2 Standard

2 Installatie Windows Server 2008 R2 Standard 10 2 Installatie Windows Server 2008 R2 Standard 2.1 Mogelijke proefopstellingen 2.1.1 64-bit computer, zonder Virtualization Technology Minimaal 2GB geheugen Netwerkkaart Naar Internet, waarschijnlijk

Nadere informatie

Tweede deeltentamen Netwerken (INFONW) 29 juni 2009

Tweede deeltentamen Netwerken (INFONW) 29 juni 2009 Departement Informatica en Informatiekunde, Faculteit Bètawetenschappen, UU. In elektronische vorm beschikbaar gemaakt door de TBC van A Eskwadraat. Het college INFONW werd in 2008-2009 gegeven door drs.

Nadere informatie

Zelftest Informatica-terminologie

Zelftest Informatica-terminologie Zelftest Informatica-terminologie Document: n0947test.fm 01/07/2015 ABIS Training & Consulting P.O. Box 220 B-3000 Leuven Belgium TRAINING & CONSULTING INTRODUCTIE Deze test is een zelf-test, waarmee u

Nadere informatie

IP & Filtering. philip@pub.telenet.be

IP & Filtering. philip@pub.telenet.be IP & Filtering philip@pub.telenet.be Inleiding Wie ben ik en waar hou ik me mee bezig? Un*x hacker, uitgesproken voorkeur voor BSD varianten Paranoide security freak Ervaring als systems en network administrator

Nadere informatie

ONTWERP VAN GEDISTRIBUEERDE SOFTWARE ACADEMIEJAAR 2009-2010 1 STE EXAMENPERIODE, 15 JANUARI 2010, 14U 17U30 VRAAG 1: INLEIDENDE BEGRIPPEN[20 MIN]

ONTWERP VAN GEDISTRIBUEERDE SOFTWARE ACADEMIEJAAR 2009-2010 1 STE EXAMENPERIODE, 15 JANUARI 2010, 14U 17U30 VRAAG 1: INLEIDENDE BEGRIPPEN[20 MIN] ONTWERP VAN GEDISTRIBUEERDE SOFTWARE ACADEMIEJAAR 2009-2010 1 STE EXAMENPERIODE, 15 JANUARI 2010, 14U 17U30 Naam :.. Richting :.. Opmerkingen vooraf : - werk verzorgd en duidelijk, zodat er geen dubbelzinnigheden

Nadere informatie

256Kb (Standaard) Geen. 1 M ohm, 12- bit resolutie, ±10 VDC, Sampling-rate 4,3 KHz. Vier 12-bit resolutie, 0-10 V DC, update rate 10 KHz

256Kb (Standaard) Geen. 1 M ohm, 12- bit resolutie, ±10 VDC, Sampling-rate 4,3 KHz. Vier 12-bit resolutie, 0-10 V DC, update rate 10 KHz Nummer 6. C-programmeerbare besturingscontrollers met veel digitale en analoge in- en uitgangen, div. seriële poorten, Ethernet poort optie, display/keypad optie, etc. : BL2100-serie. De besturingscontrollers

Nadere informatie

Waarom het OSI model? De lagen van het OSI model

Waarom het OSI model? De lagen van het OSI model Waarom het OSI model? Toen aan het eind van de jaren 70 en het begin van de jaren 80 het gebruik van netwerken nog in de kinderschoenen stond verliep de ontwikkeling erg chaotisch. Bedrijven die de voordelen

Nadere informatie

Configuratie van VPN met L2TP/IPsec

Configuratie van VPN met L2TP/IPsec Configuratie van VPN met L2TP/IPsec Met pfsense als Firewall/Router Voorbereiding (Windows 7 op lokale netwerk) Bekijk eerst of de machine correcte netwerkgegevens heeft verkregen van de pfsense router:

Nadere informatie

Beveiliging in Industriële netwerken. Waarom monitoring een goed idee is

Beveiliging in Industriële netwerken. Waarom monitoring een goed idee is Beveiliging in Industriële netwerken Waarom monitoring een goed idee is Korte introductie / voorstellen: - Sinds 1951, Benelux - Monitoring, groeit naar security - ICT omgevingen, groeit naar Industrie

Nadere informatie

Tentamen Telematica Systemen en Toepassingen (261000) 4 november 2009,

Tentamen Telematica Systemen en Toepassingen (261000) 4 november 2009, Page 1 of 14 Naam Initialen Studentnummer Studierichting Tentamen Telematica Systemen en Toepassingen (261000) 4 november 2009, 8.45 12.15 Opmerkingen: De tijdens het werkcollege ingeleverde samenvattingen,

Nadere informatie

Studiehandleiding TMGZ-AMAL23. Technische informatica

Studiehandleiding TMGZ-AMAL23. Technische informatica Technische informatica pagina 2 van 9 Inleiding Het is niet langer toekomstmuziek om woningen te voorzien van slimme toepassingen waardoor ouderen langer thuis kunnen wonen. Automatische verlichting en

Nadere informatie

PPPoE wordt veel gebruikt in de context van ADSL- en kabelinternetmodems. Hieronder fragementen en vragen daarover uit de PPPoE RFC.

PPPoE wordt veel gebruikt in de context van ADSL- en kabelinternetmodems. Hieronder fragementen en vragen daarover uit de PPPoE RFC. De cijfers tussen () aan het eind van een vraag geeft de waardering voor een goed antwoord op die vraag weer. Het eindcijfer is de som van alle waarderingen / 100. 1) RFC 2516 - A Method for Transmitting

Nadere informatie

Tentamen Telematica Systemen en Toepassingen (261000) 3 november 2004

Tentamen Telematica Systemen en Toepassingen (261000) 3 november 2004 Page 1 of 14 Naam Initialen Studentnummer Geboortedatum Studierichting Tentamen Telematica Systemen en Toepassingen (61000) 3 november 004 Opmerkingen: Alleen 1 dubbelzijdig blad met aantekeningen / samenvatting

Nadere informatie

Zelftest Internet concepten en technieken

Zelftest Internet concepten en technieken Zelftest Internet concepten en technieken Document: n0832test.fm 10/02/2010 ABIS Training & Consulting P.O. Box 220 B-3000 Leuven Belgium TRAINING & CONSULTING INTRODUCTIE ZELFTEST INTERNET CONCEPTEN EN

Nadere informatie

1 Client/Server. 2 Geschiedenis. 3 Toekomst

1 Client/Server. 2 Geschiedenis. 3 Toekomst Deel 1 Inleiding 1 Client/Server 2 Geschiedenis 3 Toekomst Het client-server model is een model voor de samenwerking tussen twee of meer programma's, die zich op verschillende computers kunnen bevinden.

Nadere informatie

Tentamen Telematica Systemen en Toepassingen (261000) 8 november

Tentamen Telematica Systemen en Toepassingen (261000) 8 november Page 1 of 16 Naam Initialen Studentnummer Geboortedatum Studierichting Tentamen Telematica Systemen en Toepassingen (261000) 8 november 2006 9.00 12.30 Opmerkingen: Alleen 1 dubbelzijdig blad met aantekeningen

Nadere informatie

HRO: State Of The Art. Jeroen Massar IPv6 : Introduction. 14 November Hogeschool Rotterdam, Netherlands

HRO: State Of The Art. Jeroen Massar IPv6 : Introduction. 14 November Hogeschool Rotterdam, Netherlands HRO: State Of The Art 14 November 2003 Hogeschool Rotterdam, Netherlands Jeroen Massar jeroen@unfix.org IPv6 : Introduction Wat is SixXS? SixXS is een white-label tunnelbroker systeem en biedt software

Nadere informatie

Infrastructuur Samengesteld door Leon Wetzel

Infrastructuur Samengesteld door Leon Wetzel Infrastructuur Samengesteld door Leon Wetzel Protocollen Protocol Netwerkprotocollen Een protocol is een stelsel afspraken waarin het formaat en de volgorde van de berichten wordt gedefinieerd die tussen

Nadere informatie

Temperatuur logger synchronisatie

Temperatuur logger synchronisatie Temperatuur logger synchronisatie Juni 10, 2010 1 / 7 Temperatuur logger synchronisatie Introductie Twee of meerdere ontvangers van het Multilogger systeem kunnen met de temperature logger synchronisatie

Nadere informatie

Computerarchitectuur en netwerken. Multimedia in netwerken

Computerarchitectuur en netwerken. Multimedia in netwerken Computerarchitectuur en netwerken 14 Multimedia in netwerken Lennart Herlaar 30 oktober 2017 Inhoud Multimedia in netwerken Quality of Service Streaming en buffering Protocollen (RTSP, RTP) Scheduling

Nadere informatie

chello academy cursusboek TCP/IP Een handleiding over het Transmission Control Protocol/Internet Protocol

chello academy cursusboek TCP/IP Een handleiding over het Transmission Control Protocol/Internet Protocol chello academy cursusboek TCP/IP Een handleiding over het Transmission Control Protocol/Internet Protocol Voordat je begint TCP/IP De techno chello module TCP/IP is onderdeel van de cursus Netwerkbeginselen

Nadere informatie

SIP analyse. Handleiding

SIP analyse. Handleiding o SIP analyse Handleiding SIP analyse handleiding Versie 1.1 www.voipgrid.nl Inhoudsopgave 1. Introductie pagina 5 2. SIP pagina 6 3. Een SIP trace maken pagina 7 4. SIP analyse pagina 9 5. Veel voorkomende

Nadere informatie

Stappen om EduVPN te activeren:

Stappen om EduVPN te activeren: EduVPN onder Ubuntu 16.04 Helaas is de network manager van Ubuntu 16.04 niet in staat met de ovpn file van eduvpn om te gaan. Ook is de standaard openvpn die Ubuntu uitlevert niet de laatste versie. Stappen

Nadere informatie

computernetwerken F. Vonk versie 4 21-11-2015

computernetwerken F. Vonk versie 4 21-11-2015 2015 computernetwerken F. Vonk versie 4 21-11-2015 inhoudsopgave 1. inleiding... - 2-2. datacommunicatie... - 3-3. het TCP/IP model... - 6-4. protocollen... - 8-5. computernetwerken... - 15-6. netwerkapparatuur...

Nadere informatie

Configureren van de Wireless Breedband Router.

Configureren van de Wireless Breedband Router. Configureren van de Wireless Breedband Router. 1.1 Opstarten en Inloggen Activeer uw browser en de-activeer de proxy of voeg het IP-adres van dit product toe aan de uitzonderingen. Voer vervolgens het

Nadere informatie

TCP/ IP Tutorial. ftp://ftp.wildpackets.com/public/goodies/ipcalc321.exe

TCP/ IP Tutorial. ftp://ftp.wildpackets.com/public/goodies/ipcalc321.exe TCP/ IP Tutorial Deze tutorial zal een overzicht geven van de TCP/ IP stack in het algemeen en IP nummering in het bijzonder. Er zal worden ingegaan op zaken als classful en classless IP adressering, subnetting,

Nadere informatie

Examen Telematica Systemen en Toepassingen (261000) 18 augustus 2004

Examen Telematica Systemen en Toepassingen (261000) 18 augustus 2004 Page 1 of 12 Naam Initialen Studentnummer Geboortedatum Studierichting Examen Telematica Systemen en Toepassingen (261000) 18 augustus 2004 Opmerkingen: Alleen 1 dubbelzijdig blad met aantekeningen / samenvatting

Nadere informatie

Zelftest Internet concepten en technieken

Zelftest Internet concepten en technieken Zelftest Internet concepten en technieken Document: n0832test.fm 25/01/2017 ABIS Training & Consulting P.O. Box 220 B-3000 Leuven Belgium TRAINING & CONSULTING INTRODUCTIE ZELFTEST INTERNET CONCEPTEN EN

Nadere informatie

4-Poort PCI Express gigabit netwerk adapter kaart - Quad Port PCIe Gigabit NIC

4-Poort PCI Express gigabit netwerk adapter kaart - Quad Port PCIe Gigabit NIC 4-Poort PCI Express gigabit netwerk adapter kaart - Quad Port PCIe Gigabit NIC Product ID: ST1000SPEX43 Nu kunt u vier aparte gigabit netwerkpoorten toevoegen aan uw client, server of werkstation via slechts

Nadere informatie

Laten we eens beginnen met de mouwen op te stropen en een netwerk te bouwen.

Laten we eens beginnen met de mouwen op te stropen en een netwerk te bouwen. Practicum Filius In deze proefles gaan we jullie kennis laten maken met computernetwerken. Na afloop van dit practicum heb je een goede basis van waar een netwerk uit kan bestaan, hoe je een netwerk bouwt

Nadere informatie

in3001 datacommunicatie en netwerken, deel A

in3001 datacommunicatie en netwerken, deel A in00 datacommunicatie en netwerken, deel A Studiemateriaal College in00 Datacommunicatie en Netwerken deel A Augustus 00 J.W.J. Heijnsdijk Technische Universiteit Delft Faculteit Informatietechnologie

Nadere informatie

Kansen en aandachtspunten van draadloos PROFINET

Kansen en aandachtspunten van draadloos PROFINET Kansen en aandachtspunten van draadloos PROFINET Automatiseringshiërarchie ERP Ethernet MES Automatiseringshiërarchie Ethernet? Hoe werkt het eigenlijk WLAN WLAN Frameformat To From 0 0 Ad-hoc Network

Nadere informatie

Zelftest Java concepten

Zelftest Java concepten Zelftest Java concepten Document: n0838test.fm 22/03/2012 ABIS Training & Consulting P.O. Box 220 B-3000 Leuven Belgium TRAINING & CONSULTING INLEIDING BIJ DE ZELFTEST JAVA CONCEPTEN Om de voorkennis nodig

Nadere informatie

IAAS HANDLEIDING - SOPHOS FIREWALL

IAAS HANDLEIDING - SOPHOS FIREWALL IAAS HANDLEIDING - SOPHOS FIREWALL Contents IAAS HANDLEIDING - SOPHOS FIREWALL... 0 HANDLEIDING - SOPHOS FIREWALL... 2 STANDAARD FUNCTIONALITEITEN... 2 DNS... 2 DHCP... 2 BASIS INSTELLINGEN UITVOEREN...

Nadere informatie

Commissieplan 2015 Normcommissie , 'Telecommunications and information exchange between systems'

Commissieplan 2015 Normcommissie , 'Telecommunications and information exchange between systems' kenmerk Error! Bookmark not defined. datum 2015-05-29 pagina 1/5 Commissieplan 2015 Normcommissie information exchange between systems' NORMCOMMISSIE NEN Kennis & Informatiediensten Postbus 5059 2600 GB

Nadere informatie

Tentamen Telematica Systemen en Toepassingen (261000) 3 november 2010, 8.45 12.15

Tentamen Telematica Systemen en Toepassingen (261000) 3 november 2010, 8.45 12.15 Page 1 of 14 Naam Initialen Studentnummer Studierichting Tentamen Telematica Systemen en Toepassingen (261000) 3 november 2010, 8.45 12.15 Opmerkingen: Alleen 1 dubbelzijdig blad met aantekeningen / samenvatting

Nadere informatie

Configuratiehandleiding

Configuratiehandleiding Configuratiehandleiding Polycom Type: All Configuratiehandleiding Polycom Versie 1.2 Contents 1 Inleiding 1 2 Begrippen en afkortingen 1 3 Firmware-versie controleren 1 4 Resetten naar fabrieksinstellingen

Nadere informatie

Met 32 ingangen potentiaal vrij Input 1 t/m Input 32

Met 32 ingangen potentiaal vrij Input 1 t/m Input 32 Webrelais IPIO-32I-M Met 32 ingangen potentiaal vrij Input 1 t/m Input 32 Algemene informatie Configuratie versie 8.0 DHCP/STATIC Wanneer u de 12V= en de Netwerkkabel heeft aangesloten zal het moduul een

Nadere informatie

Commissieplan 2016 Normcommissie , 'Telecommunications and information exchange between systems'

Commissieplan 2016 Normcommissie , 'Telecommunications and information exchange between systems' kenmerk Error! Bookmark not defined. datum pagina 1/5 Commissieplan 2016 Normcommissie information exchange between systems' 6 NORMCOMMISSIE NEN Kennis & Informatiediensten Postbus 5059 2600 GB Delft Vlinderweg

Nadere informatie

Vervolg: Uw Machines integreren in een bestaand netwerk?

Vervolg: Uw Machines integreren in een bestaand netwerk? Vervolg: Uw Machines integreren in een bestaand netwerk? Op 26 maart jl. heb ik tijdens het Industrial Ethernet Event in het Evoluon een presentatie mogen geven over hoe je op een veilige en efficiënte

Nadere informatie

Van POTS naar VoIP met Asterisk. Ervaringen uit de praktijk met het migreren naar Asterisk

Van POTS naar VoIP met Asterisk. Ervaringen uit de praktijk met het migreren naar Asterisk Van POTS naar VoIP met Asterisk Ervaringen uit de praktijk met het migreren naar Asterisk Agenda Korte introductie Marco Verleun Waarom overschakelen naar VoIP? Korte introductie Marco Verleun Werkzaam

Nadere informatie

Computerarchitectuur en netwerken. Multimedia in netwerken

Computerarchitectuur en netwerken. Multimedia in netwerken Computerarchitectuur en netwerken 14 Multimedia in netwerken Lennart Herlaar 20 oktober 2015 Inhoud Multimedia in netwerken Quality of Service Streaming en buffering Protocollen (RTSP, RTP) Scheduling

Nadere informatie

Data Acquisitie in een modern jasje. Wordt het de tablet of toch iets anders?

Data Acquisitie in een modern jasje. Wordt het de tablet of toch iets anders? Data Acquisitie in een modern jasje. Wordt het de tablet of toch iets anders? Marco Bischoff Yokogawa Europe BV 7 november 2013 Yokogawa IA Control Products --- Business domain Technologischeontwikkelingen

Nadere informatie

Leza biedt gebruikers de mogelijkheid om pc s, laptops en servers te back-uppen en back-ups te herstellen.

Leza biedt gebruikers de mogelijkheid om pc s, laptops en servers te back-uppen en back-ups te herstellen. LEZA ONLINE BACKUP Servicedefinitie 1. Data-encryptie 2. Beveiligde internetverbinding 3. Datacenter 4. Recovery 5. Richtlijnen reactietijden & bereikbaarheid 6. Controle Back-up 7. Onderhoudswerkzaamheden

Nadere informatie

Deze applicatie nota legt uit hoe u een Net2 datalijn verbonden aan een TCP/IP netwerk, via een TCP/IP interface moet verbinden.

Deze applicatie nota legt uit hoe u een Net2 datalijn verbonden aan een TCP/IP netwerk, via een TCP/IP interface moet verbinden. Verbinden van via TCP/IP netwerken Oudere versies van ondersteunden enkel directe verbinding van de controle eenheden naar de server, via seriële poorten. Een nieuwe mogelijkheid, geïntroduceerd in standaard

Nadere informatie

PlanG op een 2e PC via een intern netwerk

PlanG op een 2e PC via een intern netwerk PlanG op een 2e PC via een intern netwerk Heb je een 2e PC in een eigen netwerk, dan is het prima om je vliegpc te ontlasten, door PlanG op de 2e PC te draaien. Op de vliegpc moet dan wel simconnect aanwezig

Nadere informatie

OPENTEXT RIGHTFAX 16.4

OPENTEXT RIGHTFAX 16.4 RIGHTF.2901 OPENTEXT RIGHTFAX 16.4 SYSTEEMVEREISTEN Het volgend document bevat de minimale en de aanbevolen systeemvereisten om Rightfax versie 16.4 te laten draaien op een server of netwerk. ECMsolutions

Nadere informatie

Michiel Snoep Remote Access / SSL. 14 april 2005 GvIB, De Kuip Rotterdam

Michiel Snoep Remote Access / SSL. 14 april 2005 GvIB, De Kuip Rotterdam Michiel Snoep Remote Access / SSL 14 april 2005 GvIB, De Kuip Rotterdam Inhoud Wie is Michiel Snoep? Wat is Remote Access? SSL: Secure Sockets Layer SSL VPN Oplossingen Aandachtspunten SSL VPN 18-Apr-05

Nadere informatie

De reden dat providers (KPN) voor Routed IPTV kiezen is vanwege het ondersteunen van bepaalde diensten zoals Netflix op de SetupBox.

De reden dat providers (KPN) voor Routed IPTV kiezen is vanwege het ondersteunen van bepaalde diensten zoals Netflix op de SetupBox. Routed IPTV Inhoudsopgave Routed IPTV... 3 Routed IPTV WAN configuratie... 4 Routed IPTV LAN configuratie... 8 IGMP Proxy & IGMP Snooping... 11 Hardware Acceleration... 12 Load Balance / Route Policy...

Nadere informatie

4/5 Installatieservers

4/5 Installatieservers Netwerk Services 4/5 Installatieservers 4/5.1 Een Su SE -installatieserver maken 4/5.1.1 Inleiding Als u maar één server te installeren hebt, doet u dat natuurlijk vanaf de installatie-dvd. Als er meerdere

Nadere informatie

Webrelais IPIO-4A8I-M

Webrelais IPIO-4A8I-M Webrelais IPIO-4A8I-M Met 4 analoge inputs 0-10V / 0-20mA Specificatie 4 analoge Inputs 0-10V / 0-20mA 8 Opto input 0-12V of potentiaalvrij maakkontakt. (geen 230V input) (kan gebruikt worden voor oa Manuaal

Nadere informatie

HOW TO RESTORE A SYSTEM IMAGE IN WINDOWS SERVER 2012

HOW TO RESTORE A SYSTEM IMAGE IN WINDOWS SERVER 2012 HOW TO RESTORE A SYSTEM IMAGE IN WINDOWS SERVER 2012 Contents WINDOWS SERVER 2012 BUILT-IN BACKUP APPLICATION TO RESTORE A SYSTEM IMAGE.... 2 RESTORE OPTIONS IN WINDOWS SERVER BACKUP... 2 SYSTEM RECOVERY

Nadere informatie

HMI s ontsluiten machines naar het WEB

HMI s ontsluiten machines naar het WEB HMI s ontsluiten machines naar het WEB Grip op uw machine onafhankelijk van zijn locatie Door: Bert-Jan Ruesink Email: b.ruesink@duranmatic.nl Machinebouw event 2015 Pag. 1 Duranmatic B.V. Technische handelsonderneming,

Nadere informatie

FIREBIRD DE SAFESCAN TA EN TA+ SOFTWARE OP MEER DAN ÉÉN COMPUTER GEBRUIKEN

FIREBIRD DE SAFESCAN TA EN TA+ SOFTWARE OP MEER DAN ÉÉN COMPUTER GEBRUIKEN FIREBIRD DE SAFESCAN TA EN TA+ SOFTWARE OP MEER DAN ÉÉN COMPUTER GEBRUIKEN Deze handleiding beschrijft het installatieproces voor en het inrichten van één centrale database voor alle computers waar u de

Nadere informatie

Als apparaten al niet met elkaar willen praten. Ad van Berlo Smart Homes a.vberlo@smart-homes.nl

Als apparaten al niet met elkaar willen praten. Ad van Berlo Smart Homes a.vberlo@smart-homes.nl Als apparaten al niet met elkaar willen praten Ad van Berlo a.vberlo@smart-homes.nl Ontwikkelingen in installaties 1900 1955 1955 1980 1980 2005 2005-2011 Elektra Water Gas Riool Rookkanaal Telefoon TV

Nadere informatie

Communicatienetwerken

Communicatienetwerken Communicatienetwerken Oefeningen 4 : ALGEMEEN (niet voor MTI) Woensdag 2 december 2009 1 VRAAG 1 : MAC/IP adressen toekennen 2 VRAAG 1 : MAC/IP adressen toekennen Scenario Link 1 Link 2 Link 3 Link 4 Link

Nadere informatie

Taxis Pitane. Transporter. Censys BV Eindhoven

Taxis Pitane. Transporter. Censys BV Eindhoven Taxis Pitane Transporter Censys BV Eindhoven Inhoud Communicatie, ongeacht software pakket dat u gebruikt... 3 Kenmerken van de communicatie software... 3 Ontwikkelomgeving... 4 Installatie van de software...

Nadere informatie

Ethernet (standaard) 10Base-5 physical layer. Ethernet (thin) 10Base-2 physical layer. Vampier-tap. Ethernet (UTP) 10Base-T physical layer

Ethernet (standaard) 10Base-5 physical layer. Ethernet (thin) 10Base-2 physical layer. Vampier-tap. Ethernet (UTP) 10Base-T physical layer 4.1 4.2 Ethernet (standaard) 10Base-5 50 Ohm 10 Mbit/sec (baseband) 4.3 4.4 Vampier-tap Ethernet (thin) 10Base-2 4.5 4.6 Ethernet (UTP) 10Base-T Carrier Sense Multiple Access Hub = naaf 1 4.7 4.8 Collision

Nadere informatie

Uitwerking 1 Netwerken, toets 3 (INFONW) 31 januari 2005

Uitwerking 1 Netwerken, toets 3 (INFONW) 31 januari 2005 Informatica Instituut, Faculteit Wiskunde en Informatica, UU. In elektronische vorm beschikbaar gemaakt door de TBC van A Eskwadraat. Het college INFONW werd in 2004/2005 gegeven door Piet van Oostrum.

Nadere informatie