COMPUTERNETWERKEN. Netwerk topologie. LAN en WAN

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "COMPUTERNETWERKEN. Netwerk topologie. LAN en WAN"

Transcriptie

1 COMPUTENETWEKEN Bij een koppeling van computers binnen een gebouw of eventueel gebouwencomplex spreekt men van een local areal network (LAN). In dit geval hoeft men niet van openbare datanetwerken gebruik te maken en is men in principe helemaal vrij het netwerk te plannen en te kiezen. Een LAN kan een lengte van enkele meters tot enkele kilometers overbruggen. Bij een LAN zijn de knopen op een zeer eenvoudige manier met elkaar verbonden, terwijl het protocol zelf zeer ingewikkeld is. Dit protocol moet immers in staat zijn conflicterende aanspraken op de gemeenschappelijke verbinding op te lossen. Een wide area network (WAN) is een netwerk van geografisch ver van elkaar verwijderde computers en terminals. Voor de koppeling van de verschillende knopen maakt men gebruik van openbare communicatienetten. Daardoor is het mogelijk dat er verschillende verbindingen zijn tussen twee knopen, waarbij bepaalde wegen duurder of trager kunnen zijn dan andere. Bij het gebruik van de openbare communicatienetten is men gebonden aan de daarvoor geldende protocollen en snelheden. Ook zal er nu een prijskaartje hangen aan het dataverkeer, omdat de aanbieders van openbare digitale netwerken zowel de tijd alsook de hoeveelheid overgestuurde informatie in rekening brengen. LAN en WAN In de jaren tachtig werden vele personal computers geïntroduceerd in de bedrijven. De mini of mainframe computer scheen niet meer nodig te zijn. Al snel bleek echter dat het overzicht over de beschikbare informatie verdween. Het was heel moeilijk te achterhalen op welke nu de laatste versie van iets stond. Daardoor ontstond de behoefte de computers met elkaar te verbinden. + bereikbaarheid: alle gegevens zijn vanaf elk systeem te bereiken; + uitwisseling: gegevens kunnen naar andere systemen gestuurd en van andere systemen ontvangen worden; + besparing: door het koppelen van systemen is het mogelijk gebruik te maken van randapparaten (printers, disks, faxen,...) die niet direct aan het systeem zelf gekoppeld zijn, maar via het netwerk beschikbaar zijn; + rekenkracht: het is mogelijk om een proces op een sneller of meer geschikt computersysteem te draaien; in geavanceerde systemen is het mogelijk de computerpower van de afzonderlijke systemen te bundelen. Netwerk topologie Bustopologie : alle computers zijn parallel met een communicatie-kanaal verbonden. Er zal op een bepaald moment maar één computer kunnen zenden; alle andere systemen kunnen dit dan ontvangen. Ster topologie : systemen zijn met centraal netwerksysteem verbonden, dat alles ontvangt en de verschillende boodschappen doorstuurt naar de juiste bestemming. Head-end topologie : gelijkaardig aan een bustopologie, maar met één communicatiekanaal waarop gezonden wordt, op een ander kanaal wordt ontvangen. ing topologie : de systemen zijn in een ringvorm gekoppeld. Een boodschap wordt naar de buur doorgegeven totdat het zijn bestemming bereikt.

2 Open Systems Interconnect Het lagen model Bij het ontwerp van een computernetwerk wordt gewoonlijk gebruik gemaakt van een lagen-model. Elke laag in het model vertegenwoordigt een specifiek netwerk proces en is verantwoordelijk voor het afschermen van de bovenliggende lagen zodat die niet hoeven te weten hoe de onderliggende lagen functioneren. In elke laag wordt maar een beperkt aantal functies uitgevoerd. Het effect is dat elk netwerk proces geïsoleerd is in een specifiek software subsysteem dat kan ontworpen en getest worden zonder andere lagen te beïnvloeden. Het OSI referentie model, gedefinieerd door de ISO (International Standards Organization), is een algemeen model dat een goede voorstelling geeft van de werking van een computernetwerk. Het is een theoretisch model en geen enkel praktisch gebruikt netwerksysteem bevat componenten die precies overeenkomen met de OSI-lagen. Het OSI-model bevat zeven lagen: Physical: het gebruikte fysische medium: mechanische aspecten zoals kabeltype, kabellengte, aard van de connectoren en elektrische aspecten zoals de voltages die de data voorstellen. Data link: zorgt voor de fout-vrije transmissie van een stroom van ongestructureerde bits. Te grote datapakketten worden in werkbare stukken (frames) gehakt. Network: de routering van informatie doorheen het netwerk van een zendende host naar een ontvangende host. gewichtig persoon tolk computer zend/ontv. installatie politieke argumenten service access punten vertaalde boodschappen geëncrypteerde boodschappen elektrische signalen gewichtig persoon tolk computer zend/ontv. installatie Transport: verzending van pakketten op een betrouwbare manier, eventuele fouten in lagere lagen worden opgevangen. Waar de netwerk laag alleen zorgt voor het afleveren van het pakket op de juiste host, zal de transport laag onderscheid maken tussen de verschillende processen op deze host. Session: realiseert de communicatie tussen processen op verschillende hosts: bijvoorbeeld het laten inloggen van een gebruiker op een remote host via een virtuele terminal. Presentation: de data-vertaling diensten, bijvoorbeeld omzetting van ASCII naar EBCDIC of Unicode, en data-encryptie. Application: de interpretatie van de overgezonden data en de gebruikersinterface naar de netwerkdiensten, bijvoorbeeld elektronische mail. Elk van deze lagen vormt een interface tussen wat erboven ligt en wat eronder komt. De bovenste zes lagen vormen de software van een computernetwerk.

3 Vergelijking OSI en TCP/IP OSI Application Presentation Session Transport Network Data Link Physical TCP/IP Application Transport (TCP,UDP) Internet (IP) Host-to-network Een voorbeeld van een veel gebruikt referentie model is TCP/IP, een model dat ontworpen en getest is in de reële wereld. Het model is ontworpen om verschillende netwerken, zogenaamde subnetwerken, samen te smelten in een groter internetwerk. Het TCP/IP model bevat 4 lagen: Host-to-network: de fysische verbinding tussen de host en het netwerk en de transmissie van data over zo n lokaal subnetwerk. Het specifieke gebruikte protocol wordt overgelaten aan de implementatie; de enige vereiste is dat het correct kan communiceren met de internet laag. Data encapsulation Om data over een netwerk te sturen wordt gebruik gemaakt van netwerkprotocollen. Deze beschrijven hoe de indeling is van een datapakket dat op het netwerk kan geplaatst worden. Dit is analoog met een klassieke brief. Op de omslag wordt het adres van de bestemmeling geplaatst. De inhoud van de brief zelf zit in de omslag en hoeft dus niet gekend te zijn om de brief op de bestemming te krijgen. De data zit dus ingekapseld in de omslag. Het is mogelijk dat deze inkapseling een aantal keren toegepast wordt. ethernet header IP header TCP header ethernet data IP data data crc TCP IP Internet: de lijm van het ganse TCP/IP systeem. Deze laag laat toe dat een host op een subnetwerk pakketten (datagrams) kan versturen naar een andere host op om het even welk subnetwerk zonder het onderliggende netwerksysteem te kennen. Deze datagrammen geven een best-effort connectionless service. Dit wil zeggen dat er geen garantie is dat het datagram zal aankomen of dat verschillende datagrammen zullen aankomen in de volgorde dat ze verstuurd zijn. Transport: realisatie van een conversatie tussen twee hosts: TCP en UDP. Transmission Control Protocol (TCP) realiseert een betrouwbare connection-oriented, twee-richting datastroom tussen twee processen op verschillende hosts. TCP wordt gebruikt om sessie georiënteerde diensten waar betrouwbare aflevering belangrijk is (bijv. telnet) te implementeren. User Datagram Protocol (UDP) geeft een onbetrouwbare connectionless communicatie. Hier is snelle aflevering belangrijker dan nauwkeurigheid, zoals bij real-time data (audio of video) het geval is. Application: implementatie van een toepassingsspecifiek protocol bijv. SMTP (mail) of HTTP (www). Het ethernet-pakket bevat een IP-pakket. Dit IP-pakket heeft naast velden omtrend afzender en bestemmeling ook een data-gebied. Dit datablok kan op zijn beurt een TCP-pakket zijn. Zo n TCP-pakket bevat weer een hoofding en data. We krijgen dus een opstapeling van protocollen; zo n stapel van protocollen wordt protocol stack genoemd. Wanneer een datacommunicatie moet plaats vinden tussen twee klanten, zal de zender zijn data vormen in de applicatielaag en via een service access punt doorgeven naar een volgende laag. In deze laag wordt een bijkomende hoofding aan het pakket toegevoegd en dan doorgegeven aan de volgende laag. Elke software-laag zal aan het pakket een hoofding toevoegen totdat de physical layer bereikt wordt. Deze laag zal het volledige pakket via het netwerk doorsturen. Langs de ontvanger kant wordt het pakket ontvangen en doorgegeven aan de bovenliggende lagen. Elke laag zal zijn hoofding eraf halen totdat de uiteindelijke informatie in de applicatielaag kan geïnterpreteerd worden.

4 Lokale netwerken In de jaren 70 hebben Abramson en zijn collega s van de universiteit van Hawaii een elegant systeem uitgedacht om hun communicatieprobleem tussen terminals en de mainframe op te lossen. Er wordt gebruik gemaakt van geostationaire satellieten op een hoogte van km: het duurt 270 msec voordat de zender weet dat de transmissie succesvol is. S B Br Br Br T T M ALOHA EPEAT zend datablok B; ontvang blok Br; ok = (B==Br); if (!ok ) wacht een tijdje; UNTIL ok Het idee is bruikbaar in elk systeem waarbij ongecoördineerde gebruikers in competitie zijn voor het gebruik van een enkelvoudig gemeenschappelijk kanaal. 10 Base-5 en 10 Base-2 De eerste commercieel succesvolle versies van Ethernet werkten met een snelheid van 10 Mbit/sec en gebruikten thick 50Ω coaxial kabel met een maximale lengte van 500 m. In de IEEE standaard voor lokale netwerken (IEEE 802.3) is deze versie gekend onder de naam 10 Base 5. Omwille van de hoge installatiekost bij dit type kabel, is een goedkopere versie ontwikkeld, 10 Base 2. Hierbij wordt thin 50 Ω coaxial kabel gebruikt. Deze coaxkabel is van systeem naar systeem doorgelust en is via een T-koppelstukje met de computer verbonden. Op de eindpunten van de kabel moeten afsluiters aangebracht worden met een weerstand van 50 Ω. De snelheid is 10 Mbit/sec maar de maximale lengte van één segment is slechts 185 m. Ethernet Ethernet is gebaseerd op een busstructuur: alle computers zijn parallel op een coaxkabel aangesloten en kunnen allen zenden. De toegangsmethode is geïnspireerd door ALOHA: carrier sense multiple access with collision detection (CSMA/CD). Als een computer een datapakket wil zenden zal het systeem eerst luisteren of de kabel niet in gebruik is (carrier sense). Is er iemand aan het zenden, dan wordt er gewacht. Is de kabel vrij, dan begint het systeem te zenden. Omwille van de looptijd van het signaal kan een systeem een eindje verderop denken dat de kabel vrij is, en dus ook beginnen te zenden (multiple access). In dit geval gaan de signalen interfereren en spreekt men van een botsing. Deze botsing wordt door minstens één van de zenders gedetecteerd (collision detect). De ontdekker zet een jamming signaal op de kabel om de andere zender ook te verwittigen. Beide systemen distantiëren zich nu van de kabel en proberen het na een willekeurig gekozen pauze opnieuw. epeaters Voor grotere netwerken moeten een aantal segmenten met repeaters gekoppeld worden. B A C K B O N E repeater segment Een repeater koppelt twee gelijke netwerken. Alle dataverkeer op het ene netwerk wordt doorgegeven aan het andere netwerk en omgekeerd. Het maximum is een serieschakeling van vijf segmenten en vier repeaters. Dit leidt dikwijls tot een backbone topologie. Eén segment vormt de hoofdader van het netwerkverkeer. De andere segmenten zitten hier met een repeater aan gekoppeld. Een bijkomend voordeel bij het opsplitsen van een groter netwerk in kleine segmenten is dat een storing zich tot een segment zal beperken en dus eenvoudiger te lokaliseren is.

5 10 Base-T Naast ethernet gebaseerd op coaxkabel, zijn er ook oplossingen die gebruik maken van unshielded twisted pair (UTP). De ethernet-interfaces worden met deze wijze van bedrading aangesloten op een zogenaamde hub. 12 port HUB UTP CPU CPU CPU CPU Een combinatie van de twee systemen is ook mogelijk. De coaxkabel verbindt een aantal hubs. Deze hubs zijn over het bedrijf verspreid en op elke hub zijn de systemen van een bepaalde afdeling aangesloten. Fast ethernet 100Base-T : 100 Mbit/sec : UTP kabel in combinatie met hub of switch 100Base-TX : twee getwiste kabelparen (van Category 5 kabel): één paar voor het zenden en het andere voor het ontvangen; 100Base-T4 : vier getwiste kabelparen (met mindere kwaliteit kabel); 100Base-FX: twee glasfibers: één voor zenden en één voor ontvangen. Gigabit ethernet (IEEE 802.3z) 1000Base-LX : met single mode fiber : tot 5000m; 1000Base-SX : licht met golflengte van 800 nm : tot 550m; 1000Base-CX : speciaal soort twisted pair kabel : tot 25m; 1000Base-T : vier paren van category 5 UTP : tot 100m; 10Gbit ethernet (IEEE 802.3ae) : single mode fiber, afstand tot 40 km. Switch Bij een eenvoudige hub (een repeating hub) worden de inkomende ethernetsignalen doorgegeven aan alle aangesloten poorten. Een efficiëntere werkwijze is echter mogelijk door intelligentie in de hub in te bouwen. Een switching hub stuurt de informatie alleen naar de bestemming en niet naar de andere aangesloten systemen. Er kunnen nu meer systemen tegelijk op volle snelheid twee aan twee met elkaar communiceren. Een veralgemening hiervan is een bridge. Deze koppelt twee gelijke netwerken. Alle verkeer wordt echter niet domweg doorgestuurd maar alleen het dataverkeer dat ook voor het andere netwerk bedoeld is. Een gateway koppelt verschillende netwerken. Een router koppelt een aantal netwerken en zoekt voor dataverkeer de juiste bestemming. Token-ring Begin jaren tachtig ontwikkelde IBM een alternatief voor Ethernet. De reden hiervoor was dat zij geen producten ontwikkeld door andere bedrijven wensten te gebruiken. Op basis van hun ervaring met ster-structuren gebruikt bij de verbinding van terminals met mainframes, gebruikten zij als basis een ring-topologie. In een token ring heeft elk station een ontvanger en een zender. De ontvanger is rechtstreeks verbonden met de zender van het voorgaande station en de zender met de ontvanger van het volgende station. Alle stations met uitzondering van het station dat data op de ring aan het zetten is, sturen de ontvangen data gewoon door naar het volgende station. Het zendende station zendt data komende van een interne buffer op het net en stuurt binnenkomende data niet door naar zijn buur. Wanneer geen enkel station data te versturen heeft, wordt een speciaal bitpatroon doorgestuurd voor de synchronisatie van de clocks van de verschillende stations. Dit speciaal bitpatroon wordt token genoemd.

6 Wanneer een bepaald station (A) data wil versturen, moet het wachten totdat het token passeert. Op het moment dat het station het token in bezit heeft, mag het data beginnen te zenden: in plaats van het token verder door te geven, wordt nu data vanuit de interne buffer op het net gezet. Deze data wordt nu van station naar station doorgegeven totdat het bij de bestemmeling (B) aankomt. Dit station herkent zijn adres en de data wordt naar een interne buffer gecopieerd. In de boodschap zelf wordt een bit opgezet om aan te geven dat ze ontvangen is en dan doorgestuurd naar het volgend station. Uiteindelijk komt de boodschap terug aan bij de zender A. Dit station neemt nu de boodschap terug van de ring. Het station geeft dan het token aan het volgend station zodat iedereen aan de beurt kan komen om eens iets te zenden. Dus, wanneer een station het token in bezit heeft, mag het zenden. Anders moet het de data die binnenkomt gewoon doorgeven en wachten totdat het token aankomt. A 1 B A 2 B De eerste token ring netwerken werkten met een snelheid van 4 Mbit/sec; via verbeteringen is de snelheid verhoogd tot 16 Mbit/sec. De token ring is opgenomen in de IEEE standaard voor lokale netwerken onder de referentie IEEE A 3 B A 5 B A 4 B A 6 B Draadloze netwerken IrDA (Infrared Data Association): digitaal met infrarood licht; korte afstand, apparaten moeten elkaar kunnen zien ; draagbare computers, printers, toetsenborden, joysticks, muizen,... Bluetooth : draadloos verbinden van verschillende computersystemen, randapparaten en communicatieapparaten; laag energiegebruik, lage complexiteit, lage kostprijs ; radiogolven in de 2,4 GHz band: apparaten hoeven elkaar niet te zien; 1Mbit/s: voldoende omdat het niet bedoeld is als draadloos LAN. IEEE wireless LAN, draadloos alternatief voor ethernet: maximale snelheid hangt af van de te overbruggen afstand; eenvoudig te koppelen met een bestaand ethernet netwerk b: 2,4 GHz band, afstand tot 30m, 11Mbit/s; WiFi-certificaat: compatibiliteit tussen producten van verschillende merken; a: 5 GHz band, tot 54 Mbit/s; (met Forward Error Correction (FEC) ) g: 2,4 GHz band, tot 54 Mbit/s (max indoor afstand: 20m); 11Mbit/s (outdoor 180m, indoor 125m).

7 Peer-to-peer topologie IEEE Client-server topologie elk systeem met wireless netwerkkaart; informeel netwerk tussen enkele s; geen koppeling met andere netwerken. LAN AP Wireless Lan Access Point koppeling met bedraad netwerk; alle verkeer via deze hub; afstand: van 20 tot 500m; 15 tot 250 gebruikers. T ij d oproep signaal DATA A B C D Circuit en packet switching wachttijd op uitgaande trunk aanname oproep signaal Pk 1 Pk 2 Pk 1 Pk 3 Pk 2 Pk 1 Pk 3 Pk 2 Pk 3 A B C D Wide area netwerken Het meeste klassieke WAN is het telefonienetwerk. Bij dit netwerk wordt gebruik gemaakt van circuit switching. Bij een telefoonoproep wordt door het telefonie-systeem een fysische koperen weg gebouwd vanaf de zender tot aan de ontvanger. Gedurende de ganse duur van het gesprek, blijft dit pad bestaan, zelfs als er helemaal niets gezegd wordt. Voor datacommunicatie is deze switching methode minder geschikt. Het geconstrueerde pad wordt slechts heel sporadisch gebruikt omdat er slechts tussendoor boodschappen doorgestuurd worden. Bij packet switching wordt de boodschap in een aantal pakketten opgedeeld. Er wordt geen vaste weg tussen zender en ontvanger gemaakt maar de verschillende pakketten worden elk afzonderlijk doorgestuurd naar de bestemmeling, eventueel via verschillende wegen. Daar worden ze terug samengebracht, resulterend in de oorspronkelijke boodschap. Een voorbeeld is het X25 netwerk, DCS (Data Communication Services) van Belgacom.

Ethernet (standaard) 10Base-5 physical layer. Ethernet (thin) 10Base-2 physical layer. Vampier-tap. Ethernet (UTP) 10Base-T physical layer

Ethernet (standaard) 10Base-5 physical layer. Ethernet (thin) 10Base-2 physical layer. Vampier-tap. Ethernet (UTP) 10Base-T physical layer 4.1 4.2 Ethernet (standaard) 10Base-5 50 Ohm 10 Mbit/sec (baseband) 4.3 4.4 Vampier-tap Ethernet (thin) 10Base-2 4.5 4.6 Ethernet (UTP) 10Base-T Carrier Sense Multiple Access Hub = naaf 1 4.7 4.8 Collision

Nadere informatie

4Logical Link Control: 4Medium Access Control

4Logical Link Control: 4Medium Access Control Opdeling Datalink Laag Telematica LANs Hoofdstuk 15 4Logical Link Control: n Error handling n Flow Control 4Medium Access Control: n Framing n Access Control n Addressing LLC en MAC sublagen MAC 4Medium

Nadere informatie

Les D-02 Datacommunicatie op Ethernet en Wifi netwerken

Les D-02 Datacommunicatie op Ethernet en Wifi netwerken Les D-02 Datacommunicatie op Ethernet en Wifi netwerken In deze les staan we stil bij datacommunicatie op Ethernet netwerken en Wifi netwerken. 2.1 Wat is datacommunicatie? We spreken van datacommunicatie

Nadere informatie

OSI model. Networking Fundamentals. Roland Sellis

OSI model. Networking Fundamentals. Roland Sellis OSI model Networking Fundamentals Roland Sellis OSI Open System Interconnections model Proces beschrijving Transport van van host naar host Het is een model! koning schrijver vertaler bemiddelaar midden

Nadere informatie

4IP = Internet Protocol 4Protocol gebruikt op netwerk laag in het internet 4Geen betrouwbaarheid

4IP = Internet Protocol 4Protocol gebruikt op netwerk laag in het internet 4Geen betrouwbaarheid Internet Protocol Telematica Quality Of Service (Netwerk laag) Hoofdstuk 5 4IP = Internet Protocol 4Protocol gebruikt op netwerk laag in het internet 4Geen betrouwbaarheid n Pakketten kunnen verloren raken

Nadere informatie

Bij rekenvragen de berekening opschrijven. Bij beredeneringsvragen de motivering geven.

Bij rekenvragen de berekening opschrijven. Bij beredeneringsvragen de motivering geven. Open vragen (7 vragen): 60% van het cijfer. ij rekenvragen de berekening opschrijven. ij beredeneringsvragen de motivering geven. 1. Een browser vraagt een kleine HTML pagina op van een website. In de

Nadere informatie

Hoofdstuk 15. Computernetwerken

Hoofdstuk 15. Computernetwerken Hoofdstuk 15 Computernetwerken 1 Figuur 15.1 Bustopologie Figuur 15.2 Stertopologie Figuur 15.3 Ringtopologie isolatie kern afscherming Figuur 15.4 Coaxkabel Figuur 15.5 Tweeaderige UTP Coating Core Cladding

Nadere informatie

De PROFIBUS, PROFINET & IO-Link dag. Ede, 18 november

De PROFIBUS, PROFINET & IO-Link dag. Ede, 18 november De PROFIBUS, PROFINET & Ede, 18 november 2011 IO-Link dag 2011 The basics of PROFINET Harm Geurink Product Manager AUTOMATION Phoenix Contact bv hgeurink@phoenixcontact.nl PROFINET Trends in de markt:

Nadere informatie

Presentatie TCP/IP voor LPCB Nederland 20 en 28 juni 2011

Presentatie TCP/IP voor LPCB Nederland 20 en 28 juni 2011 Van Dusseldorp Training Presentatie TCP/IP voor LPCB Nederland 20 en 28 juni 2011 Van Dusseldorp Training Programma 1. Activiteiten Van Dusseldorp Training 2. Alarmcommunicatie algemeen 3. LAN-WAN 4. Toegangsnetwerken

Nadere informatie

Computernetwerken Deel 2

Computernetwerken Deel 2 Computernetwerken Deel 2 Beveiliging Firewall: toegang beperken IDS: inbraak detecteren en alarmeren Encryp>e: gegevens verbergen Firewall Waarom? Filteren van pakkeben Wildcard mask: omgekeerd subnetmasker

Nadere informatie

1. Introductie netwerken

1. Introductie netwerken 13 1. Introductie netwerken Een netwerk is simpel gezegd een verzameling computers die met elkaar verbonden zijn. De realiteit is wat complexer, omdat de computers met elkaar verbonden zijn met behulp

Nadere informatie

8.2 MESH 8.3 STERNETWERK NETWERK

8.2 MESH 8.3 STERNETWERK NETWERK 8.2 MESH NETWERK Cursus netwerken Een mesh netwerk is geschikt voor telefooncentrales in de 'hogere netvlakken', waar grote telecommunicatie-verkeersstromen uit diverse regio's zijn geaggregeerd en tussen

Nadere informatie

n Korte afstanden (max 1 à 2 km) n Grote snelheden tegen lage kosten (10- n Grote betrouwbaarheid n Meestal broadcast netwerk, dus geen

n Korte afstanden (max 1 à 2 km) n Grote snelheden tegen lage kosten (10- n Grote betrouwbaarheid n Meestal broadcast netwerk, dus geen Telematica Wireless/LANs Hoofdstuk 13-14 LAN 4Local Area Network kenmerken: n Korte afstanden (max 1 à 2 km) n Grote snelheden tegen lage kosten (10-1000Mb/s) n Grote betrouwbaarheid n Meestal broadcast

Nadere informatie

1. inleiding. Dit werk is gelicenseerd onder een Creative Commons Naamsvermelding NietCommercieel GelijkDelen 3.0 Unported licentie

1. inleiding. Dit werk is gelicenseerd onder een Creative Commons Naamsvermelding NietCommercieel GelijkDelen 3.0 Unported licentie 1. inleiding Misschien zonder het te beseffen, maak je dagelijks gebruik van computernetwerken. Of je nu WhatsApp gebruikt om je vrienden een bericht te sturen of Google Chrome om iets op te zoeken, je

Nadere informatie

Hoofdstuk 15. Computernetwerken

Hoofdstuk 15. Computernetwerken Hoofdstuk 15 Computernetwerken 1 Figuur 15.1: Bustopologie. Figuur 15.2: Stertopologie. Figuur 15.3: Ringtopologie. Transport layer Network layer Datalink layer Physical layer OSI model 4 3 2 1 TCP IP

Nadere informatie

chello academy cursusboek Ethernet De theorie van ethernet

chello academy cursusboek Ethernet De theorie van ethernet chello academy cursusboek Ethernet De theorie van ethernet Voordat je begint Ethernet De techno chello module Ethernet is onderdeel van de cursus Netwerkbeginselen van het universele techno chello currciculum

Nadere informatie

DATACOMMUNICATIE en NETWERKEN. LES 2 MECG003 Guy DE VYLDER

DATACOMMUNICATIE en NETWERKEN. LES 2 MECG003 Guy DE VYLDER DATACOMMUNICATIE en NETWERKEN LES 2 MECG003 Guy DE VYLDER BELONING Welkom terug: snoepje 1 Even surfen: www.practicallynetworked.com Reviews van nieuwe hardware etc. 5. ETHERNET Een netwerk architectuur

Nadere informatie

Revisie geschiedenis. [XXTER & KNX via IP]

Revisie geschiedenis. [XXTER & KNX via IP] Revisie geschiedenis [XXTER & KNX via IP] Auteur: Freddy Van Geel Verbinding maken met xxter via internet met de KNX bus, voor programmeren of visualiseren en sturen. Gemakkelijk, maar niet zo eenvoudig!

Nadere informatie

Computerarchitectuur en netwerken. Inleiding NETWERKEN

Computerarchitectuur en netwerken. Inleiding NETWERKEN Computerarchitectuur en netwerken 7 Inleiding NETWERKEN Lennart Herlaar 22 september 25 Inhoud Hoe gaat de informatie door het netwerk heen? Algemene principes Protocollen Connecties virtuele circuits

Nadere informatie

computernetwerken - antwoorden

computernetwerken - antwoorden 2015 computernetwerken - antwoorden F. Vonk versie 4 24-11-2015 inhoudsopgave datacommunicatie... - 2 - het TCP/IP model... - 3 - protocollen... - 4 - netwerkapparatuur... - 6 - Dit werk is gelicenseerd

Nadere informatie

Inhoudsopgave. File: Project_01.doc 29 februari 2016

Inhoudsopgave. File: Project_01.doc 29 februari 2016 Inhoudsopgave File: Project_01.doc 29 februari 2016 1 PROBLEEM... 2 1.1 HUIDIGE SITUATIE... 2 1.2 GEWENSTE APPARATUUR OP 1 E VERDIEPING... 2 1.3 GEWENSTE TOEPASSINGEN... 2 1.4 GEWENSTE SNELHEDEN... 2 2

Nadere informatie

computernetwerken F. Vonk versie 4 21-11-2015

computernetwerken F. Vonk versie 4 21-11-2015 2015 computernetwerken F. Vonk versie 4 21-11-2015 inhoudsopgave 1. inleiding... - 2-2. datacommunicatie... - 3-3. het TCP/IP model... - 6-4. protocollen... - 8-5. computernetwerken... - 15-6. netwerkapparatuur...

Nadere informatie

Inhoudsopgave. File: Project_01.doc 20 maart 2015

Inhoudsopgave. File: Project_01.doc 20 maart 2015 Inhoudsopgave File: Project_01.doc 20 maart 2015 1 PROBLEEM... 2 1.1 HUIDIGE SITUATIE... 2 1.2 GEWENSTE APPARATUUR... 2 1.3 GEWENSTE TOEPASSINGEN... 2 1.4 GEWENSTE SNELHEDEN... 2 2 PLANNEN... 3 2.1 PLAN

Nadere informatie

Computerarchitectuur en netwerken. Multicast protocollen Datalinklaag/LANs

Computerarchitectuur en netwerken. Multicast protocollen Datalinklaag/LANs Computerarchitectuur en netwerken 12 Multicast protocollen Datalinklaag/LANs Lennart Herlaar 24 oktober 2017 Inhoud Netwerklaag broadcast multicast Datalink laag foutdetectie en -correctie multiple access

Nadere informatie

Computerarchitectuur en netwerken. Inleiding NETWERKEN

Computerarchitectuur en netwerken. Inleiding NETWERKEN Computerarchitectuur en netwerken 7 Inleiding NETWERKEN Lennart Herlaar 26 september 28 Inhoud Hoe gaat de informatie door het netwerk heen? Algemene principes Protocollen Connecties virtuele circuits

Nadere informatie

Theoretische Voorstudie

Theoretische Voorstudie Theoretische Voorstudie Woensdag 19 oktober 2005 Netwerk: een aantal apparaten die met elkaar verbonden zijn. Een netwerk in een beperkte omgeving is een LAN (Local Area Network) WLAN (Wireless Local Area

Nadere informatie

voorbeeldexamen Hardware and Network Components Foundation editie september 2007

voorbeeldexamen Hardware and Network Components Foundation editie september 2007 voorbeeldexamen HNCF Hardware and Network Components Foundation editie september 2007 inhoud 2 inleiding 3 voorbeeldexamen 10 antwoordindicatie 20 beoordeling EXIN Hét exameninstituut voor ICT ers Janssoenborch,

Nadere informatie

LAN segment. Virtual local area network. Twee LAN segmenten. Evolutie

LAN segment. Virtual local area network. Twee LAN segmenten. Evolutie 1 2 Virtual local area network een VLAN is een verzameling computers in een LAN die met elkaar kunnen communiceren alsof ze deel uitmaken van een enkelvoudige, geisoleerde LAN een groep eindstations en

Nadere informatie

LAN, MAN, WAN. Telematica. Schakeltechnieken. Circuitschakeling. 4Wordt vooral gebruikt in het telefoonnetwerk 4Communicatie bestaat uit 3 fasen:

LAN, MAN, WAN. Telematica. Schakeltechnieken. Circuitschakeling. 4Wordt vooral gebruikt in het telefoonnetwerk 4Communicatie bestaat uit 3 fasen: LAN, MAN, WAN Telematica Networking (Netwerk laag) Hoofdstuk 11, 12 Schakeltechnieken 4Circuitschakeling: tussen zender en ontvanger wordt een verbinding gelegd voor de duur van de communicatie 4Pakketschakeling:

Nadere informatie

LAN segment. Virtual local area network. Twee LAN segmenten. Evolutie. een enkelvoudige hub of switch is een fysisch LAN segment (Ethernet segment)

LAN segment. Virtual local area network. Twee LAN segmenten. Evolutie. een enkelvoudige hub of switch is een fysisch LAN segment (Ethernet segment) LAN segment een enkelvoudige hub of is een fysisch LAN segment (Ethernet segment) Virtual local area network een VLAN is een verzameling computers in een LAN die met elkaar kunnen communiceren alsof ze

Nadere informatie

Gigaset pro VLAN configuratie

Gigaset pro VLAN configuratie Gigaset pro VLAN configuratie Hogere betrouwbaarheid door gebruik van VLAN s. De integratie van spraak en data stelt eisen aan de kwaliteit van de klanten infrastructuur. Er zijn allerlei redenen waarom

Nadere informatie

4 HELP! IK HEB GEEN LOZE LEIDINGEN... 7 4.1 KABELS?... 7 4.2 POWERLINE... 7 4.3 VERBINDINGEN... 7 5 GEBRUIK VAN EEN WIFI REPEATER...

4 HELP! IK HEB GEEN LOZE LEIDINGEN... 7 4.1 KABELS?... 7 4.2 POWERLINE... 7 4.3 VERBINDINGEN... 7 5 GEBRUIK VAN EEN WIFI REPEATER... Inhoudsopgave File: Project_09.doc 16 september 2015 1 PROBLEEM... 2 1.1 WONING BESCHRIJVING... 2 1.2 ROUTER... 3 2 WLAN EN LAN UITBREIDINGEN... 4 2.1 NIEUWE SITUATIE 1... 4 2.2 NIEUWE SITUATIE 2... 5

Nadere informatie

Wifi en Zigbee - rol in KNX

Wifi en Zigbee - rol in KNX Wifi en Zigbee - rol in KNX Alternatieven voor KNX RF Miodrag Djurica 2 01 maart 2012 Miodrag Djurica Wifi en Zigbee - rol in KNX Agenda WiFi en ZigBee dat KNX ondersteunen? Limiten van de draadloze technologie

Nadere informatie

Belnet Multipoint-dienst

Belnet Multipoint-dienst Productfiche Interconnectiviteitsdienst - Multipoint Multipoint-dienst Steeds meer onderwijs-, onderzoeks- en overheidsinstellingen wensen hun geografische sites te verbinden. speelt met zijn dienstverlening

Nadere informatie

Configureren van de Wireless Breedband Router.

Configureren van de Wireless Breedband Router. Configureren van de Wireless Breedband Router. 1.1 Opstarten en Inloggen Activeer uw browser en de-activeer de proxy of voeg het IP-adres van dit product toe aan de uitzonderingen. Voer vervolgens het

Nadere informatie

Dockingstation, PoE switches, HDMI oplossingen

Dockingstation, PoE switches, HDMI oplossingen Dockingstation PoE switches HDMI oplossingen Eminent levert in haar lijn Business oplossingen die speciaal geschikt zijn voor het gebruik binnen een MKB / KMO omgeving. Continuity betrouwbaarheid, service

Nadere informatie

Part 17-A INTERNET: basisbegrippen techniek & beveiliging

Part 17-A INTERNET: basisbegrippen techniek & beveiliging Part 17-A INTERNET: basisbegrippen techniek & beveiliging Fridoline van Binsbergen Stierum KPN AUDIT vrije Universiteit amsterdam 7 April 2003 File 17-A Internet techniek & beveiliging 2003 Programma PROGRAMMA

Nadere informatie

Infrastructuur Samengesteld door Leon Wetzel

Infrastructuur Samengesteld door Leon Wetzel Infrastructuur Samengesteld door Leon Wetzel Protocollen Protocol Netwerkprotocollen Een protocol is een stelsel afspraken waarin het formaat en de volgorde van de berichten wordt gedefinieerd die tussen

Nadere informatie

Toetsmatrijs examen 8491

Toetsmatrijs examen 8491 Kwalificatie en Crebo: MK-telecom ICT engineer 10926 Deelkwalificatie en Crebo: 4087 56105 Servicedocument: 6591 Titel van het examen: Theorie routering en switching Relevante eindtermen. Taco. 1 de leerling

Nadere informatie

Inhoud. Packet Tracer x. Labs xi

Inhoud. Packet Tracer x. Labs xi v Inhoud Packet Tracer x Labs xi 1 Het netwerk verkennen 1 1.1 Netwerk-resources 1 1.1.1 Netwerken van verschillende grootten 1 1.1.2 Clients en servers 2 1.2 LAN s, WAN s en Internet 4 1.2.1 Netwerkcomponenten

Nadere informatie

1. Introductie netwerken

1. Introductie netwerken 13 1. Introductie netwerken Een netwerk is simpel gezegd een verzameling computers die met elkaar verbonden zijn. De realiteit is wat complexer, omdat de computers met elkaar verbonden zijn met behulp

Nadere informatie

The OSI Reference Model

The OSI Reference Model Telematica Applicatielaag Hoofdstuk 16, 17 Applicatielaag 4Bevat alle toepassingen die van het netwerk gebruik maken n E-mail n Elektronisch nieuws n WWW n EDI (Electronic Data Interchange) n Napster,

Nadere informatie

Tentamen IN2210 Computernetwerken I dinsdag 28 oktober tot uur

Tentamen IN2210 Computernetwerken I dinsdag 28 oktober tot uur Technische Universiteit Delft Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica Tentamen IN0 Computernetwerken I dinsdag 8 oktober 003 4.00 tot 7.00 uur Algemeen: - Het gebruik van boeken en aantekeningen

Nadere informatie

4 HELP! IK HEB GEEN LOZE LEIDINGEN KABELS? POWERLINE VERBINDINGEN GEBRUIK VAN EEN WIFI REPEATER...

4 HELP! IK HEB GEEN LOZE LEIDINGEN KABELS? POWERLINE VERBINDINGEN GEBRUIK VAN EEN WIFI REPEATER... Inhoudsopgave File: Project_09.doc 02 oktober 2016 1 PROBLEEM... 2 1.1 WONING BESCHRIJVING... 2 1.2 ROUTER... 3 2 WLAN EN LAN UITBREIDINGEN... 4 2.1 NIEUWE SITUATIE 1... 4 2.2 NIEUWE SITUATIE 2... 5 2.3

Nadere informatie

Verbeter je draadloze netwerk. Het wifi-signaal krachtiger en in een groter gebied beschikbaar maken.

Verbeter je draadloze netwerk. Het wifi-signaal krachtiger en in een groter gebied beschikbaar maken. Verbeter je draadloze netwerk Het wifi-signaal krachtiger en in een groter gebied beschikbaar maken. Johan Boer, 4 november 2015 Programma Wat is eigenlijk het probleem? Een paar definities Oorzaken Meten

Nadere informatie

GEBRUIKERSHANDLEIDING

GEBRUIKERSHANDLEIDING GEBRUIKERSHANDLEIDING Ga voor meer informatie naar www.caldigit.com Inhoudsopgave 1. Introductie 2. Product Overzicht 3. Voorzorgsmaatregelen 4. Uw Connect 10G gebruiken - De Connect 10G met macos gebruiken

Nadere informatie

DATACOMMUNICATIE en NETWERKEN. LES 1 MECG003 Guy DE VYLDER

DATACOMMUNICATIE en NETWERKEN. LES 1 MECG003 Guy DE VYLDER DATACOMMUNICATIE en NETWERKEN LES 1 MECG003 Guy DE VYLDER Wie is GDV? Lic TEW, bedrijfsbeheer BIRM: docent sinds 1974 Andere activiteiten HA/dep BLS/info/SA (tot 1999) Directeur SO (1999-heden) Visie op

Nadere informatie

CURSUS NETWERKEN. Anneleen Notermans - Dieter Meerts - Inge Jeurissen Jolien Knapen

CURSUS NETWERKEN. Anneleen Notermans - Dieter Meerts - Inge Jeurissen Jolien Knapen 2009 2010 CURSUS NETWERKEN Anneleen Notermans - Dieter Meerts - Inge Jeurissen Jolien Knapen INHOUDSOPGAVE 1 Inleiding 4 2 Wat is een netwerk? 4 3 Waarom een netwerk 5 3.1 De geschiedenis van het netwerk

Nadere informatie

4. De deellaag Medium Access Control. Medium Acces Control (MAC)

4. De deellaag Medium Access Control. Medium Acces Control (MAC) 4. De deellaag Medium Access Control in3001 Datacommunicatie en Netwerken 1 Medium Acces Control (MAC) Plaats: onderin de datalinklaag 5 4 3 5 4 3 5 4 3 5 4 3 2 MAC 2 MAC 2 MAC 2 MAC 1 1 1 1 medium Omroepkanaal

Nadere informatie

Verklarende woordenlijst en protocoloverzicht

Verklarende woordenlijst en protocoloverzicht Eurofiber Safariweg 25-31 t +31(0)30 242 8700 3605 MA Maarssen f +31(0)30 242 8765 Postbus 7072 info@eurofiber.com 3502 KB Utrecht www.eurofiber.com KVK 34.13.43.77 Document Verklarende woordenlijst Verklarende

Nadere informatie

Computerarchitectuur en netwerken. LANs Ethernet Draadloos en Mobiel

Computerarchitectuur en netwerken. LANs Ethernet Draadloos en Mobiel Computerarchitectuur en netwerken 13 LANs Ethernet Draadloos en Mobiel Lennart Herlaar 26 oktober 2016 Inhoud Local Area Netwerken Ethernet Hubs en switches Draadloze en Mobiele netwerken CDMA Draadloze

Nadere informatie

Netwerken. Samenvattingen en opdrachten - VMBO. Naam: Klas: versie: 1.0

Netwerken. Samenvattingen en opdrachten - VMBO. Naam: Klas: versie: 1.0 Netwerken Samenvattingen en opdrachten - VMBO Naam: Klas: versie: 1.0 Inhoudsopgave Voorwoord...1 H1 Netwerk...3 Samenvatting...3 Opdrachten...3 H2 Netwerk topologie...5 Samenvatting...5 Opdrachten...6

Nadere informatie

Omnik - WiFi. WiFi = Wireless Fidelity (maar eigenlijk geen betekenis )

Omnik - WiFi. WiFi = Wireless Fidelity (maar eigenlijk geen betekenis ) WiFi = Wireless Fidelity (maar eigenlijk geen betekenis ) Draadloos ethernet, gecertificeerd volgens IEEE 802.11 Diverse snelheden tussen 11 en 540 Mbit/s Radiosignalen (i.t.t. bijv. Infrarood) 2,4 GHz

Nadere informatie

CCTV Infrastructuur. Bekabeling oplossingen Closed-Circuit Television

CCTV Infrastructuur. Bekabeling oplossingen Closed-Circuit Television White Paper CCTV Infrastructuur Bekabeling oplossingen Closed-Circuit Television September 2005 Astronaut 28, 3824 MJ, Amersfoort, Holland, Tel 033-4508686 Jean Monnetlaan Z/N 1804 Vilvoorde, België/Belgique,

Nadere informatie

Computerarchitectuur en netwerken. Multicast protocollen Datalinklaag/LANs

Computerarchitectuur en netwerken. Multicast protocollen Datalinklaag/LANs Computerarchitectuur en netwerken 12 Multicast protocollen Datalinklaag/LANs Lennart Herlaar 20 oktober 2014 Inhoud Netwerklaag broadcast multicast Datalink laag foutdetectie en -correctie multiple access

Nadere informatie

1. Tot welke computergeneratie behoort een werkplekmachine?

1. Tot welke computergeneratie behoort een werkplekmachine? Meerkeuzevragen 1. Tot welke computergeneratie behoort een werkplekmachine? II III IV 2. Wat is het kenmerkende verschil tussen een computer van de 4 e generatie en computers van eerdere generaties? Rekencapaciteit

Nadere informatie

Het aanleggen van een thuisnetwerk

Het aanleggen van een thuisnetwerk Het aanleggen van een thuisnetwerk FSGG lamama van mei 2019 Index: Overzicht 1 Onderdelen 1 Router 2 Switch 2 WiFi 2 WiFi instellingen 2 WiFi signaal verbeteren 4 WiFi repeater 5 Wifi Mesh 5 WiFi accesspoint

Nadere informatie

Modem en Codec. Telematica. Amplitude-modulatie. Frequentie-modulatie. Soorten modems. Fase-modulatie

Modem en Codec. Telematica. Amplitude-modulatie. Frequentie-modulatie. Soorten modems. Fase-modulatie Modem en Codec Telematica Data Transmissie (Fysieke laag) Hoofdstuk 6 t/m 8 Een modem gebruikt analoge signalen om digitale signalen te versturen Een codec gebruikt digitale signalen om analoge signalen

Nadere informatie

Wat is communicatie het begrip Algemeen Het uitwisselen van informatie (van Dale) Opzettelijk of onopzettelijk zenden van een boodschap met als doel d

Wat is communicatie het begrip Algemeen Het uitwisselen van informatie (van Dale) Opzettelijk of onopzettelijk zenden van een boodschap met als doel d en netwerkstructuren Wim Slabbekoorn Wat is communicatie het begrip Algemeen Het uitwisselen van informatie (van Dale) Opzettelijk of onopzettelijk zenden van een boodschap met als doel de ander op één

Nadere informatie

DATACOMMUNICATIE. Serieel of parallel. Begrippen. Snelheid van een verbinding

DATACOMMUNICATIE. Serieel of parallel. Begrippen. Snelheid van een verbinding Serieel of parallel DATACOMMUNICATIE Tijdens de communicatie worden bits van één systeem naar een ander systeem verstuurd. Wanneer de bits in de tijd gezien na elkaar verzonden worden, spreekt men van

Nadere informatie

Verbinding maken met het netwerk

Verbinding maken met het netwerk 5 Verbinding maken met het netwerk In dit hoofdstuk worden de basisstappen beschreven voor het verbinden van de printer met het netwerk. Er wordt een overzicht gegeven van netwerkvereisten en diagrammen

Nadere informatie

Netwerken. 6 januari 2014 David N. Jansen

Netwerken. 6 januari 2014 David N. Jansen Netwerken 6 januari 2014 David N. Jansen Huiswerkopdracht 2 donderdag 9 januari al inleveren! Leerstof voor vandaag. Stallings hoofdst 17 www.williamstallings.com /OS/OS6e.html M17_STAL6329_06_SE_C17.QXD

Nadere informatie

WDS WDS Bridge mode Repeater mode

WDS WDS Bridge mode Repeater mode WDS WDS WDS betekent Wireless Distribution System. Dit is een protocol waarmee twee of meer Wireless Access Points draadloos met elkaar kunnen worden verbonden. Het WDS protocol is geen officieel protocol.

Nadere informatie

Data acquisitie en netwerken in de procesindustrie

Data acquisitie en netwerken in de procesindustrie Data acquisitie en netwerken in de procesindustrie Data acquisitie en netwerken in de procesindustrie M.M.H. Starmans Schrijver: M.M.H. Starmans Coverontwerp: M.M.H. Starmans ISBN: 9789402164053 M.M.H.

Nadere informatie

Concurrent AC1200 Dual Band WiFi Repeater Vergroot het bereik van je netwerk met één druk op de knop!

Concurrent AC1200 Dual Band WiFi Repeater Vergroot het bereik van je netwerk met één druk op de knop! EM4597 EAN: 8716065003185 OVERVIEW Vergroot eenvoudig je 2,4GHz en 5GHz draadloze netwerk Crossband technologie: haal een maximale snelheid tot 300+900Mbps Locatie indicator: altijd de perfecte locatie

Nadere informatie

INLEIDING: THEMA, DOELSTELLINGEN en ORGANISATIE

INLEIDING: THEMA, DOELSTELLINGEN en ORGANISATIE Draadloos WiFi Mijn eigen thuisnetwerk leren configureren en beveiligen Handleiding-syllabus. INLEIDING: THEMA, DOELSTELLINGEN en ORGANISATIE Thema: Een draadloze verbinding met WiFi In deze handleiding

Nadere informatie

Studiehandleiding TMGZ-AMAL23. Technische informatica

Studiehandleiding TMGZ-AMAL23. Technische informatica Technische informatica pagina 2 van 9 Inleiding Het is niet langer toekomstmuziek om woningen te voorzien van slimme toepassingen waardoor ouderen langer thuis kunnen wonen. Automatische verlichting en

Nadere informatie

Plugwise binnen de zakelijke omgeving

Plugwise binnen de zakelijke omgeving Plugwise binnen de zakelijke omgeving Plugwise is een gebruiksvriendelijk energiemanagementsysteem voor de zakelijke markt. Per stopcontact wordt er gemeten hoeveel elektriciteit er verbruikt wordt en

Nadere informatie

Testrapport EnGenius EOR-7550 Firmware 2.1.1

Testrapport EnGenius EOR-7550 Firmware 2.1.1 Testrapport EnGenius EOR-7550 Firmware 2.. 3-04-20 Versie.0 Pagina van 7 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 Omschrijving van de test... 3 Gebruikte apparatuur... 3 Testomgeving / opstelling... 3 ZapD...

Nadere informatie

Tornado 840 / 841 handleiding

Tornado 840 / 841 handleiding 1.1 Opstarten en inloggen Tornado 840 / 841 handleiding Activeer uw browser en de-activeer de proxy of voer het IP-adres van dit product in bij de uitzonderingen. Voer vervolgens het IP-adres van dit product

Nadere informatie

1945, eerste DC. Eigen logo

1945, eerste DC. Eigen logo 1945, eerste DC Eigen logo Doelstelling: Binnen uw computer ruimte verzamelt u diverse informatie over bijvoorbeeld stroomverbruik van uw apparatuur. Via welk netwerk kunt u deze data verwerken. Welk

Nadere informatie

13 Virtual local area network

13 Virtual local area network 13 Virtual local area network 13.1 Definitie Wanneer je verschillende subnets wilt implementeren voor verschillende toepassingen of apparaten, kan je er voor kiezen om fysieke es te gaan gebruiken. Maar

Nadere informatie

Studentgegevens. Algemene tentamengegevens. Naam vak Technische informatica Vakcode (studievolg) TZGM-AMAL23. Bijzonderheden

Studentgegevens. Algemene tentamengegevens. Naam vak Technische informatica Vakcode (studievolg) TZGM-AMAL23. Bijzonderheden IN TE VULLEN DOOR DE STUDENT: Studentgegevens Naam student: Studentnummer: Klas: Kruis hiernaast naam van de eigen vakdocent aan: Ik weet het niet/ik volgde geen les Vermeld op ieder blad je naam, studentnummer

Nadere informatie

4 poorts SFP+ server netwerkkaart - PCI Express - Intel XL710 chip

4 poorts SFP+ server netwerkkaart - PCI Express - Intel XL710 chip 4 poorts SFP+ server netwerkkaart - PCI Express - Intel XL710 chip Product ID: PEX10GSFP4I Deze SFP+ servernetwerkkaart biedt betrouwbare, krachtige netwerkconnectiviteit, door toevoeging van vier open

Nadere informatie

BENQ_ESG103QG_DU.book Page i Tuesday, July 30, 2002 9:05 PM. Inhoudsopgave

BENQ_ESG103QG_DU.book Page i Tuesday, July 30, 2002 9:05 PM. Inhoudsopgave BENQ_ESG103QG_DU.book Page i Tuesday, July 30, 2002 9:05 PM Inhoudsopgave Introductie van ESG103/ESG104 breedband routers......................... 1 Systeem vereisten.....................................................

Nadere informatie

Lezing. Routers. Bron afbeeldingen en kennis c t magazine voor computertechniek. Rein de Jong

Lezing. Routers. Bron afbeeldingen en kennis c t magazine voor computertechniek. Rein de Jong Lezing Routers Rein de Jong Bron afbeeldingen en kennis c t magazine voor computertechniek Wat is een router? Verkeersregelaar op het netwerk Op basis van TCP/IP Netwerkinformatie Wat is intern Wat moet

Nadere informatie

4 poorts PoE Switch Gebruikers Handleiding SW-104 ( )

4 poorts PoE Switch Gebruikers Handleiding SW-104 ( ) 4 poorts PoE Switch Gebruikers Handleiding SW-104 (31600238) Introductie De SW-104 is een 4-poorts fast ethernet switch met PoE en 2x 10/100Mbps Uplink poorten. De switch voldoet aan de IEEE802.3af/at

Nadere informatie

Bussystemen. Bronvermelding. Industrial ethernet, R.A. Hulsebos. F. Rubben, Ing. 2010-2011

Bussystemen. Bronvermelding. Industrial ethernet, R.A. Hulsebos. F. Rubben, Ing. 2010-2011 Bussystemen F. Rubben, Ing. 2010-2011 Bronvermelding Industrial ethernet, R.A. Hulsebos 1 Veldbus Systemen ModBus RTU DeviceNet Profibus ModBus TCP 1980 1985 1990 1995 2000 200 5 AS-I EtherCAT CanOpen

Nadere informatie

Wi-Fi naar VGA Draadloze Video Verlenger met Audio 1280x1024 / 720p

Wi-Fi naar VGA Draadloze Video Verlenger met Audio 1280x1024 / 720p Wi-Fi naar VGA Draadloze Video Verlenger met Audio 1280x1024 / 720p Product ID: WIFI2VGA Met de WIFI2VGA VGA over Wi-Fi adapter kunt u een VGA-signaal (met een resolutie van max. 1280x1024/720p), en de

Nadere informatie

Handleiding installatie router bij FiberAccess

Handleiding installatie router bij FiberAccess Handleiding installatie router bij FiberAccess (c) 2008 Signet B.V. 1 van 11 Inhoudsopgave 1 Inleiding...3 2 Inhoud verpakking...4 3 Aansluitschema...5 4 Aansluiten router...6 5 Aansluiten interne netwerk...7

Nadere informatie

Datacom ICT3/4. H1 Internetwerken H3 Internet-protocollen H4 Introductie tot het Cisco IOS H5 IP-routeren

Datacom ICT3/4. H1 Internetwerken H3 Internet-protocollen H4 Introductie tot het Cisco IOS H5 IP-routeren Sybex Cisco CCNA Reader Datacom ICT3/4 H1 Internetwerken H3 Internet-protocollen H4 Introductie tot het Cisco IOS H5 IP-routeren Appendix A Inleiding tot het Cisco IOS Praktijkoefeningen Hoofdstuk 1 Internetwerken

Nadere informatie

LEERPLANSITUERING: BEGINSITUATIE:

LEERPLANSITUERING: BEGINSITUATIE: KaHo Sint-Lieven Bachelor in het Onderwijs: Secundair Onderwijs Campus WAAS Hospitaalstraat 23, 9100 Sint-Niklaas Lesvoorbereiding Tel.: 03 780 89 04 Fax: 03 780 89 03 E-mail: stagesecundair@kahosl.be

Nadere informatie

8 Netwerken en Internet

8 Netwerken en Internet 144 ENIGMA Verwerkingsboek 8 Netwerken en Internet Na verwerking van dit hoofdstuk kun je: een aantal verschillende netwerkvormen beschrijven; uitleggen wat onder een protocol wordt verstaan en een aantal

Nadere informatie

Tweede deeltentamen Netwerken (INFONW) 29 juni 2009

Tweede deeltentamen Netwerken (INFONW) 29 juni 2009 Departement Informatica en Informatiekunde, Faculteit Bètawetenschappen, UU. In elektronische vorm beschikbaar gemaakt door de TBC van A Eskwadraat. Het college INFONW werd in 2008-2009 gegeven door drs.

Nadere informatie

2. Welke type kabel / diameter worden er in het In-Home Connectivity concept gebruikt?

2. Welke type kabel / diameter worden er in het In-Home Connectivity concept gebruikt? FAQ s 1. Hoe werkt het In-Home Connectivity concept? Vanuit het WiFi modem prik je een RJ45 kabel in de DIN-rail convertor (ingebouwd in de basis unit). Deze convertor zet het elektrisch signaal om in

Nadere informatie

Samenvatting Informatica Hoofdstuk 1, 2, 3 (Instruct)

Samenvatting Informatica Hoofdstuk 1, 2, 3 (Instruct) Samenvatting Informatica Hoofdstuk 1, 2, 3 (Instr) Samenvatting door een scholier 552 woorden 27 november 2003 5,5 33 keer beoordeeld Vak Informatica H1 Kenmerk van een bedrijf: het gezamenlijk nastreven

Nadere informatie

Kansen en aandachtspunten van draadloos PROFINET

Kansen en aandachtspunten van draadloos PROFINET Kansen en aandachtspunten van draadloos PROFINET Automatiseringshiërarchie ERP Ethernet MES Automatiseringshiërarchie Ethernet? Hoe werkt het eigenlijk WLAN WLAN Frameformat To From 0 0 Ad-hoc Network

Nadere informatie

Opgaven bij college in2210 Computernetwerken I

Opgaven bij college in2210 Computernetwerken I Opgaven bij college in2210 Computernetwerken I Opgave 1 a. Geef de naam en het nummer van de 7 lagen van het OSI-referentiemodel, in volgorde van laag naar hoog. b. Geef van elke laag (met maximaal 20

Nadere informatie

Computernetwerken. 1 Algemeen. Inhoud. 1.1 Definities en begrippen

Computernetwerken. 1 Algemeen. Inhoud. 1.1 Definities en begrippen Computernetwerken Inhoud 1 Algemeen 1.1 Definities en begrippen 1.2 Netwerktopologieën 1.3 Schakeltechnieken 1.4 Standaardisatie 2 Netwerkarchitecturen 2.1 Referentiemodellen 2.2 OSI model 2.3 TCP/IP model

Nadere informatie

Gigabit Ethernet Over Coaxiaal LANextenderontvanger

Gigabit Ethernet Over Coaxiaal LANextenderontvanger Gigabit Ethernet Over Coaxiaal LANextenderontvanger - 2,4 km Product ID: EOC1110R De EOC1110R Gigabit Ethernet Over Coaxiaal LAN-extenderontvanger (2,4 km) is een extra ontvanger die samen met de EOC1110K

Nadere informatie

Datacommunicatie Computercommunicatie

Datacommunicatie Computercommunicatie Datacommunicatie Computercommunicatie ir. Patrick Colleman Inhoud Afkortingen Voorwoord 1 Hoofdstuk 1: Inleiding tot de lokale netwerken 1 1.1 Definitie en ontwerpdoelstellingen. 3 1.2 Voordelen van lokale

Nadere informatie

Uitwerking 1 Netwerken, toets 3 (INFONW) 31 januari 2005

Uitwerking 1 Netwerken, toets 3 (INFONW) 31 januari 2005 Informatica Instituut, Faculteit Wiskunde en Informatica, UU. In elektronische vorm beschikbaar gemaakt door de TBC van A Eskwadraat. Het college INFONW werd in 2004/2005 gegeven door Piet van Oostrum.

Nadere informatie

Infosessie Systeembeheerders. 26 juni 2002. VPN aan de KULeuven

Infosessie Systeembeheerders. 26 juni 2002. VPN aan de KULeuven Infosessie Systeembeheerders VPN aan de KULeuven Doel (1) vertrouwelijke informatie ter beschikking stellen van 'KUL-vreemde' netwerken thuiswerkers mobiele gebruikers externe contracten kotnet constante

Nadere informatie

Thuisnetwerk. Ger Stok Maart 2017

Thuisnetwerk. Ger Stok Maart 2017 Thuisnetwerk Ger Stok Maart 2017 RvG/1Q2016 Agenda Waarom thuisnetwerk? Internetverbinding Bestanden delen Printer NAS TV (Camera)Bewaking Domotica Thuisnetwerk 2 Begrippen LAN WLAN WAN Cloud Local Area

Nadere informatie

Gebruikershandleiding. Wi-Fi Versterker

Gebruikershandleiding. Wi-Fi Versterker Gebruikershandleiding Wi-Fi Versterker De gesprekskosten bedragen 0,18 /minuut 2 INHOUD Introductie van de Wi-Fi versterker... 5 Inhoud van de verpakking... 5 Systeemvereisten... 6 Hardware Installatie...

Nadere informatie

IP-Com. AnB - Rimex sa. 28 maart 2013 B Installatiehandleiding voor de IP-Com. De IP-RS485 interface voor BiBus, MiniDo, MaxiDo en D2000i

IP-Com. AnB - Rimex sa. 28 maart 2013 B Installatiehandleiding voor de IP-Com. De IP-RS485 interface voor BiBus, MiniDo, MaxiDo en D2000i IP-Com AnB - Rimex sa 28 maart 2013 B-703-0006 Installatiehandleiding voor de IP-Com De IP-RS485 interface voor BiBus, MiniDo, MaxiDo en D2000i Een product van AnB-Rimex sa Inhoudsopgave 1 Inleiding 3

Nadere informatie

EnGenius/Senao ECB/SCB-8610S HANDLEIDING Firmware 1.9.8.02

EnGenius/Senao ECB/SCB-8610S HANDLEIDING Firmware 1.9.8.02 EnGenius/Senao ECB/SCB-8610S HANDLEIDING Firmware 1.9.8.02 1 Inhoudsopgave: Stap 1.1: IP-adres veranderen met Windows Vista 3 Stap 1.2: IP-adres veranderen met Windows XP 6 Stap 2: De EnGenius ECB/SCB-8610S

Nadere informatie

in3001 datacommunicatie en netwerken, deel A

in3001 datacommunicatie en netwerken, deel A in00 datacommunicatie en netwerken, deel A Studiemateriaal College in00 Datacommunicatie en Netwerken deel A Augustus 00 J.W.J. Heijnsdijk Technische Universiteit Delft Faculteit Informatietechnologie

Nadere informatie