orpskern, Zoeterwoude

Transcriptie

1 Rapportage: Verkennend onderzoek in het kader van FloraFlora- en Faunawet 3 locaties dorpskern, orpskern, Zoeterwoude Arjan van Duijvenboden, juli 2009 Duijvenboden Natuur, Natuur Kerkstraat 53, 2223 AG Katwijk Telefoon: Telefoon Rabobank: ank BTW: BTW NL B01 KvK: KvK mail Arjan@dnatuur.nl Rabobank

2 Inhoud Inleiding... 3 De Flora- en faunawet... 3 Wat houdt een Verkennend onderzoek Flora- en faunawet in?... 4 Omschrijving locaties... 5 Omschrijving van de werkzaamheden... 7 Mogelijk aanwezige soorten per biotoop... 8 Advies per mogelijk voorkomende beschermde soortgroep... 9 Mogelijk voorkomende soorten uit tabel Mogelijk voorkomende soorten uit tabel Mogelijk voorkomende soorten uit tabel Mogelijk voorkomende vogelsoorten Conclusie en advies Bijlage 1: Onderzoekslocaties 1 en Bijlage 2: onderzoekslocatie Bijlage 3: Soortentabellen Flora- en faunawet

3 Inleiding De gemeente Zoeterwoude heeft het voornemen om ten behoeve van de uitvoering van een herstructureringsplan in de dorpskern van Zoeterwoude een drietal locaties opnieuw in te richten. Hoewel de locaties verschillend van aard zijn, zijn op alle drie mogelijk biotopen van beschermde soorten aanwezig. Daarom heeft de gemeente aan Duijvenboden Natuur gevraagd om een verkennend onderzoek uit te voeren in het kader van de Flora- en Faunawet. Dit rapport geeft de bevindingen weer van dit verkennend onderzoek. De Flora- en faunawet De Flora- en faunawet (Ff-wet) vormt samen met de Natuurbeschermingswet het belangrijkste juridisch kader voor bescherming van natuur in Nederland. De wet voorziet in de bescherming van planten- en diersoorten binnen en buiten de beschermde natuurgebieden, regelt de handel in en im- en export van beschermde diersoorten, de jacht en schadebestrijding. De Flora- en faunawet is op 1 april 2002 in werking getreden. Het is een raamwet: in de wet staan hoofdlijnen. De uitwerking is geregeld in aparte besluiten en regelingen. De wet vervangt de Vogelwet 1936, de Wet bedreigde uitheemse dier- en plantensoorten, de Jachtwet, de Nuttige dierenwet 1914 en de soortenbescherming uit de Natuurbeschermingswet. In de eerste jaren na de invoering was er veel onduidelijkheid over deze wet. In de praktijk leidden de nieuwe regels tot overbodig veel (administratieve) lasten. Ook werd de wet vaak genegeerd. Op 23 februari 2005 is daarom de zgn. AMvB art. 75 van de Ff-wet in werking getreden. Dit Besluit houdende wijziging van een aantal algemene maatregelen van bestuur in verband met wijziging van artikel 75 van de Ff-wet en enkele andere wijzigingen is geregeld dat voor bepaalde diersoorten en activiteiten geen ontheffing hoeft te worden aangevraagd. Het uitgangspunt van de wet is: Nee, tenzij : er mag geen schade worden gedaan aan beschermde dieren of planten, tenzij dit uitdrukkelijk is toegestaan. Hierbij geldt dat de wet bedoeld is om soorten te beschermen, niet individuele planten en dieren. De mate waarin soorten beschermd dienen te worden, is in de folder Buiten aan het Werk van het ministerie van LNV weergegeven middels 3 tabellen, te weten 1: Algemene soorten, 2: Overige soorten en 3: Soorten bijlage IV HR/bijlage 1 AMvB. Deze tabellen zijn gerangschikt in mate van bedreiging van de soort, voor een soort uit tabel 3 zijn dus veel meer beschermende maatregelen vereist dan voor een soort uit tabel 1. De tabellen zijn opgenomen in bijlage 3. 3

4 Een relatief nieuw instrument binnen de Ff-wet is de zogenaamde gedragscode waarin een belanghebbende aangeeft op welke wijze omgegaan wordt met beschermde soorten. Wanneer deze gedragscode wordt goedgekeurd hoeft wanneer volgens de gedragscode wordt gewerkt- minder vaak een ontheffing voor werkzaamheden te worden aangevraagd. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten heeft (voor zover na te gaan op de website van LNV) nog geen gedragscode, wel hebben de gemeente Leiden en de Unie van Waterschappen een goedgekeurde gedragscode. Wat houdt een Verkennend onderzoek FloraF lora- en faunawet wet in? Bij planning van werkzaamheden is meestal niet op het eerste gezicht duidelijk of er ter plaatse beschermde dier- en plantensoorten voorkomen. Gericht onderzoek hiernaar kan veel arbeid vergen, maar is bovendien vaak seizoensgebonden waardoor er veel tijd verloren zou gaan voordat de werkzaamheden kunnen beginnen. Daarom is het gebruikelijk in de eerste plaats een verkennend onderzoek Flora lora- en fauna aunawet uit te voeren. In dit onderzoek wordt in de praktijksituatie onderzocht welke biotopen aanwezig zijn. Vervolgens wordt in een bureaustudie en aan de hand van veldwaarnemingen een lijst gemaakt van beschermde soorten die in de omgeving voorkomen en die gebruik (kunnen) maken van de aanwezige biotopen. Op deze manier ontstaat een beeld van de mogelijk voorkomende beschermde soorten. Aan de hand van deze lijst en de eerder genoemde folder Buiten aan het Werk van het ministerie van LNV wordt een advies opgesteld. Dit advies kan inhouden dat er nader onderzoek moet worden gedaan, maar kan ook inhouden dat het onwaarschijnlijk is dat door de werkzaamheden beschermde diersoorten worden bedreigd. Hoewel dit verkennend onderzoek met zorgvuldigheid is uitgevoerd, blijft de natuur een moeilijk in meetwaarden te vatten complex geheel. Het is daarom in een verkennend onderzoek nooit mogelijk 100% zekerheid te geven over het al dan niet voorkomen van beschermde diersoorten, mede doordat het deels gaat om een momentopname. Het is dan ook belangrijk dat uitvoerenden van een werk zich bewust zijn van de Flora- en faunawet zodat ter plaatse indien nodig- kan worden ingespeeld op de aanwezigheid van beschermde soorten. 4

5 Omschrijving locaties Het te onderzoeken gebied is opgesplitst in drie locaties, verder te noemen 1, 2 en 3. In onderstaand beeld (bron: Google-earth) is de geografische plaats van de locaties aangegeven. Kaarten met daarop de exacte locaties zijn opgenomen in bijlage 1 en 2. Onderzoekslocaties 1, 2, 3 Afbeelding 1: geografische locatie De locaties zijn verschillend van aard en worden daarom apart beschreven: 5

6 Locatie 1. Deze locatie is op dit moment ingericht als stedelijk groen. Er is een gemaaid gazon, ondergroei met heesters en er zijn verschillende inheemse en uitheemse bomen aanwezig. Het terrein wekt geen bijzonder natuurlijke indruk, zoals gezegd gaat het duidelijk om stedelijk groen. Maar ook in stedelijk groen kunnen beschermde soorten leven. De volgende biotopen zijn waargenomen: Gemaaid gras, heesters, struiken en lage bomen, hagen, hoge, oudere bomen. Locatie 2. Hier zijn een aantal oudere, (recent) nog in gebruik zijnde woonhuizen aanwezig met bijbehorende tuin. Deze tuinen zijn samengesteld uit zowel inheemse als uitheemse soorten. Veel planten en bomen in de tuin zijn al wat ouder. Deze oudere planten (heg, klimop, bomen) bieden meer schuilplaats aan (beschermde) diersoorten dan een jongere beplanting, De volgende biotopen zijn waargenomen: Gemaaid gras, haag, struiken en lage bomen, gebouwen (in gebruik), enkele oudere hoge bomen 6

7 Locatie 3. Dit bosje is wat ruiger dan locatie 1. Door de dichte begroeiing door bomen is er weinig ondergroei. Het bosje grenst aan de noordoostzijde aan een sloot. De volgende biotopen zijn waargenomen: Gemaaid gras, beperkte kruidlaag, enkele inheemse struiken, hogere bomen, oever en water. Omschrijving van de werkzaamheden Alle werkzaamheden zullen het grotendeels verwijderen van de begroeiing en daarmee de meeste biotopen inhouden. Per locatie geeft de gemeente aan de volgende bestemmingen te hebben met de terreinen, waarbij direct de verwachte relevante werkzaamheden zijn weergegeven: Locatie1: Verleggen van de straat. Relevante werkzaamheden: verwijderen vrijwel alle planten, bomen en struiken. Locatie 2: 2 realisatie van een winkelpand Relevante werkzaamheden: Sloop of aanpassing panden, verwijderen vrijwel alle planten, bomen en struiken. Locatie 3: 3 Realisatie parkeerterrein en mogelijk voorafgaand hieraan opstelterrein bouwketen Relevante werkzaamheden: verwijderen vrijwel alle planten, bomen en struiken. De aanwezige eik zal behouden blijven. 7

8 Mogelijk aanwezige soorten per biotoop Van Nederland zijn heel veel soortgegevens bekend. Enkele jaren geleden is men begonnen deze te bundelen in een soortendatabase. Deze database geeft per kilometerhok weer welke soorten zijn waargenomen. Van veel soorten is in de betreffende km-hokken geen volledige database. Daarom is het natuurloket voor deze locaties niet voldoende bruikbaar. Op basis van biotoop, streekkennis, soortenatlassen en de drie Ff-wet tabellen is het echter wel mogelijk een overzicht op te stellen met mogelijk voorkomende beschermde soorten, per locatie: Locatie 1 biotoop Soort Parkgras ras Kruiden en heesters Struiken, hagen en lage bomen Hoge bomen Ff-wet Tabel 1 Tabel 2 Tabel 3 vogels FF wet muizen tabel 1 f b x marterachtigen tabel 1 f f x Egel f b x Mol b x bruine kikker t x gewone pad t x groene kikker t x vleermuizen F x Zangvogels b B x watervogels x Tabel: mogelijk voorkomende soorten in het betreffende kilometerhok (b=broed- en foeragebiotoop, f=foeragebiotoop, t= tijdelijke verblijfsbiotoop, + = mogelijke aanwezigheid van planten) Locatie 2 biotoop Ff-wet Soort Parkgras ras Kruiden en heesters Struiken, hagen en Hoge bomen bebouwing Tabel 1 Tabel 2 Tabel 3 vogels FF wet lage bomen muizen tabel 1 f b x marterachtigen f F x tabel 1 egel f b x mol b x vleermuizen f b x zangvogels b b B x watervogels x Tabel: mogelijk voorkomende soorten in het betreffende kilometerhok (b=broed- en foeragebiotoop, f=foeragebiotoop, t= tijdelijke verblijfsbiotoop, + = mogelijke aanwezigheid van planten) 8

9 Locatie 3 biotoop Soort Gemaaid Gras Kruiden en heesters Struiken, hagen en lage bomen Ff-wet Hoge Oevers Water Tabel 1 Tabel 2 Tabel 3 bomen muizen tabel 1 F b x marterachtigen tabel 1 f F x egel F b x vogels FF wet mol B x bruine kikker t t b x gewone pad t t b x groene kikker t t b x vleermuizen f x zangvogels b b x watervogels b x Tabel: mogelijk voorkomende soorten in het betreffende kilometerhok (b=broed- en foeragebiotoop, f=foeragebiotoop, t= tijdelijke verblijfsbiotoop, + = mogelijke aanwezigheid van planten) Advies per mogelijk voorkomende beschermde soortgroep Aan de hand van tabel 1 kan een advies worden geformuleerd over de acties die moeten ondernomen in het kader van de Ff-wet. Mogelijk voorkomende soorten uit tabel 1 Deze soorten genieten de lichtste vorm van bescherming. Aangezien de werkzaamheden zullen vallen onder ruimtelijke inrichting is er voor deze soorten een vrijstelling van de Flora- en faunawet. Er hoeft bij de voorgenomen werkzaamheden dan ook geen bijzondere rekening te worden gehouden met deze soorten. Wel geldt de algemene zorgplicht: men moet in het algemeen zorg dragen voor in het wild voorkomende planten en dieren. Ze mogen dan ook niet onnodig worden verstoord of gedood. Mogelijk voorkomende soorten uit tabel 2 Wanneer er een gedragscode aanwezig is dan geldt voor deze soorten een vrijstelling. Deze is echter niet aanwezig bij de gemeente Zoeterwoude. In principe geldt dan ook dat er een ontheffing bij het ministerie van LNV moet worden aangevraagd. Voor zowel locatie 1, 2 en 3 geldt dat het niet waarschijnlijk is dat er soorten uit tabel 2 aan worden getroffen. 9

10 Mogelijk voorkomende soorten uit tabel 3 De soorten uit deze tabel genieten de zwaarste bescherming binnen de flora- en faunawet. Voor deze soorten moet altijd een ontheffing voor de werkzaamheden worden aangevraagd. Bij de aanvraag van deze ontheffing geldt de uitgebreide toets, waarbij het belang van de werkzaamheden moet worden aangetoond. Van de volgende soortgroep is bekend dat ze in de buurt voorkomt en dat er geschikte biotopen aanwezig zijn: Vleermuizen: deze zoogdieren maken van de bomen gebruik tijdens het foerageren en migreren. Daarnaast slapen en overwinteren ze in gebouwen. Voor locatie 1 en 3 geldt dat de werkzaamheden de soort niet zullen verstoren: er wordt bij verwijdering van de beplanting een andere foerageroute gekozen. Voor locatie 2 geldt dat de gebouwen in principe een geschikte slaapbiotoop zouden kunnen zijn. Sloop hiervan zou de mogelijk aanwezige vleermuizen dan ook verjagen. Advies: omdat voor van de huizen op locatie 2 niet zeker is of er vleermuizen aanwezig zijn, raad ik aan een onderzoek te laten uitvoeren met een zogenaamde bat-detector. Wanneer blijkt dat de vleermuizen niet aanwezig zijn dan hoeft geen ontheffing te worden aangevraagd. Wanneer de dieren wel aanwezig zijn kan het onderzoeksrapport deel uitmaken van de ontheffingsaanvraag. Mogelijk voorkomende vogelsoorten. Alle vogels zijn beschermd. Omdat er echter geen specifieke biotopen vernietigd worden die niet ook in de directe omgeving aanwezig zijn hoeft alleen rekening te worden gehouden met broedende vogels. Deze mogen niet worden verstoord. Advies: Als voorzorgsmaatregel kunnen daarom de werkzaamheden tussen 15 augustus en 1 maart worden uitgevoerd. Het is in deze periode onwaarschijnlijk dat in de bomen en struiken en aangrenzen grenzend water nog broedende vogels aanwezig zijn. Wanneer toch binnen deze periode gewerkt wordt dan kan onderzocht worden of er op dat moment broedende vogels aanwezig zijn. Een andere optie is het voorkomen van het vestigen van broedvogels, bijvoorbeeld door een deel van het werk al voor het broedseizoen uit te voeren waardoor het terrein ongeschikt wordt voor broedvogels. 10

11 Conclusie en advies Het verwijderen van de beplanting en herinrichten van locaties 1 en 3 leidt naar verwachting (voor zover in dit verkennend onderzoek kon worden nagegaan) niet tot verstoring van een populatie van binnen de Flora- en faunawet beschermde soorten. Wel is te verwachten dat op alle drie de locaties broedende vogels aanwezig kunnen zijn tussen 1 maart en 15 augustus. Het is daarom van belang de beplanting en eventuele andere nestelgelegenheid buiten deze periode te verwijderen. Doorgaans wordt deze periode ook binnen kapvergunningen aangehouden. Verder is het aan te raden op locatie 2 een gericht vleermuisonderzoek erzoek te laten uitvoeren. Waarschijnlijk kan dit nog deze zomer worden uitgevoerd. Alle vleermuizen worden binnen de Ff-wet met de zwaarste procedure beschermd en het is daarom nuttig te onderzoeken of deze dieren ook werkelijk gebruik maken van de gebouwen op locatie 2. Altijd geldt de zorgplicht, die zegt dat dieren niet onnodig mogen worden verstoord of gedood. Het is verstandig de aannemer hiervan op de hoogte te stellen en bij een vermoeden van mogelijk overtreden van de Flora- en faunawet tijdens de werkzaamheden een ecoloog om advies te vragen. 11

12 Bijlage 1: Onderzoekslocatie oekslocaties 1 en 2 12

13 Bijlage 2: Onderzoekslocatie 3 13

14 Bijlage 3: : Soortentabellen Flora- en faunawet Bron: : Buiten aan het werk? Houd tijdig rekening met beschermde dieren en planten!: Ministerie van LNV. 14