klasniveau 1.3. Kaartspelen THEMA MOBILITEIT > Tweede & Derde graad > Lessuggesties en activiteiten

Transcriptie

1 THEMA MOBILITEIT > Tweede & Derde graad > Lessuggesties en activiteiten Lessuggesties Oriënterende en activiteiten op klasniveau 1.3. Kaartspelen Door middel van het klassikale spel Hoger Lager en het kwartetspel vergelijken de kinderen de milieu-impact van enkele verschillende transportmiddelen. Om te bepalen welke graad van milieuvervuiling de verschillende voertuigen in het kaartspel hebben, werden ze in een rangorde gezet, van 1 (meest vervuilende vervoermiddelen) tot 10 (milieuvriendelijkste vervoermiddelen). Aan de hand van dit kaartspel kunnen kinderen kennis maken met bekende en vooral minder bekende vervoermiddelen alsook even stilstaan bij de mate waarin de verschillende vervoermiddelen wegen op ons milieu. Laat tijdens het spel ruimte voor vragen, opmerkingen en discussies. Om als leerkracht sterk in je schoenen te staan lees je vooraf best de verantwoording toewijzing milieuscores. 1

2 A1 VOETGANGERS Step 10 A2 VOETGANGERS Skateboard 10 A3 VOETGANGERS Skeeler 10 A4 VOETGANGERS Footbike 10 B1 FIETSEN Bakfiets 10 B2 FIETSEN Velomobiel 10 B3 FIETSEN Ligfiets 10 B4 FIETSEN Vouwfiets 10 C1 VLIEGTUIGEN Straaljager 1 C2 VLIEGTUIGEN Passagiersvliegtuig 3 C3 VLIEGTUIGEN Zweefvliegtuig 6 C4 VLIEGTUIGEN Zeppelin 7 D1 MOTORFIETSEN Motorfiets 4 D2 MOTORFIETSEN Quad 3 D3 MOTORFIETSEN Scooter 4 D4 MOTORFIETSEN Zijspan 5 E1 SNEEUWVOERTUIGEN Sneeuwscooter 4 E2 SNEEUWVOERTUIGEN Hondenslee 10 E3 SNEEUWVOERTUIGEN Sneeuwmobiel 2 E4 SNEEUWVOERTUIGEN Arrenslee 10 F1 AUTO S Sportwagen 3 F2 AUTO S Terreinwagen 4x4 4 F3 AUTO S Gezinswagen 6 F4 AUTO S Kleine stadswagen 7 G1 AUTOBUSSEN Belbus 6 G2 AUTOBUSSEN Lijnbus 7 G3 AUTOBUSSEN Trolleybus 9 G4 AUTOBUSSEN Waterstof autobus 8 H1 BOTEN Hovercraft 7 H2 BOTEN Passagiersschip 5 H3 BOTEN Gondel 9 H4 BOTEN Draagvleugelboot 6 I1 TREINEN Dieseltrein reeks 41 NMBS 7 I2 TREINEN Maglev magneettrein Sjanghai 7 I3 TREINEN Elektrische passagierstrein MS96 NMBS 8 I4 TREINEN HST 7 J1 WINDVOERTUIGEN Zeilschip 9 J2 WINDVOERTUIGEN Ventomobiel 10 J3 WINDVOERTUIGEN Zeilwagen 10 J4 WINDVOERTUIGEN Windsurfplank 10 K1 ZONNEVOERTUIGEN Zonnevliegtuig 10 K2 ZONNEVOERTUIGEN Zonnewagen 10 K3 ZONNEVOERTUIGEN Zonnedakwagen 8 K4 ZONNEVOERTUIGEN Zonneboot 9 L1 TRAM-METRO Tram 9 L2 TRAM-METRO Metro 9 L3 TRAM-METRO Kabellift 9 L4 TRAM-METRO Kabelspoorbaan 9 M1 TAXI Tuktuk 4 M2 TAXI Riksja 10 M3 TAXI Velo taxi 10 M4 TAXI Becak 10 2

3 1. Hoger Lager Hoger Lager is een klassikaal kaartspel waarbij je moet voorspellen of de volgende kaart hoger of lager is. Om het spelverloop duidelijk te maken, kan je eerst even met echte speelkaarten spelen. Als je de kaarten afprint, doe dit dan op dikker papier of zorg er in ieder geval voor dat de afbeeldingen niet zichtbaar zijn op de achterkant door een tweede, eventueel bedrukt blad aan je afdruk te bevestigen. De spelregels De leerlingen worden in gelijke ploegen van maximum vier leerlingen verdeeld. Elke groep krijgt een dobbelsteen (zodat er geen dobbelstenen moeten doorgegeven worden als een andere groep aan de beurt is). De leerkracht schudt 20 kaarten en zet ze aan bord. De eerste kaart wordt getoond. De eerste ploeg gooit een dobbelsteen. Bij 1 of 2 voorspelt men of de maximum snelheid van het voertuig op de volgende kaart hoger of lager is. Bij 3 of 4 voorspelt men of het aantal personen dat vervoerd kan worden met het voertuig op de volgende kaart hoger of lager is. Bij 5 of 6 voorspelt men of de graad van milieuvervuiling van het voertuig op de volgende kaart hoger of lager is. Is de voorspelling juist, dan krijgt de ploeg een punt. Is het fout, dan krijgt de ploeg geen punt en als het gelijk is krijgt iedereen behalve de ploeg die gooide een punt. Nu is het de beurt aan de volgende ploeg. De ploeg die na 20 kaarten het hoogste aantal punten vergaarde is gewonnen. Het is niet de bedoeling om de 52 kaarten te gebruiken. Maak vooraf een keuze en houd rekening met een evenredige verdeling van de milieuscores. Zoals je reeds merkte in bovenstaande tabel zijn er heel wat voertuigen met milieuscore Kwartet spelvorm 1 Dit spel kan in hoekenwerk of als ontspanning gespeeld worden met 2 tot 6 spelers. De spelregels De kaarten worden onder de spelers één voor één verdeeld in de richting van de wijzers van het uurwerk. De kaarten worden per speler op een stapeltje gelegd. De deler begint. Hij zegt van de bovenste kaart de eigenschap die volgens hem de hoogste waarde heeft (bijvoorbeeld: maximum snelheid). Alle andere spelers zeggen nu ook de benaming van het voertuig op hun bovenste kaart en de waarde van dezelfde eigenschap. Wie de hoogste waarde heeft krijgt al deze kaarten en legt die onder zijn stapeltje. De winnaar mag nu beginnen. In het geval dat één of meerdere spelers dezelfde waarde bieden, worden eerst de kaarten van de spelers die lagere waarden hebben al op tafel gelegd. De spelers met gelijke waarden spelen door. De speler die zojuist begon, noemt nu de waarde van een andere eigenschap van dezelfde kaart. Opnieuw wint de speler met de hoogste waarde. De winnaar krijgt alle kaarten. De winnaar van het spel is diegene, die alle kaarten in handen kan krijgen of diegene die na verloop van tijd de meeste kaarten heeft. Uitbreiding: Je kan twee extra kaarten aan het spel toevoegen. De Joker is de voetgangerskaart, de stoomlocomotief is de Zwarte Piet. Diegene die de stoomlocomotief als bovenste kaart heeft, zegt dit onmiddellijk, laat de kaart zien, neemt van zijn/ haar stapel kaarten bij tot hij/zij evenveel kaarten heeft als er tegenspelers zijn, schudt die kaarten en deelt aan elke tegenspeler een kaart uit. De stoomlocomotief wordt op deze manier ook doorgegeven. Wie de voetganger als bovenste kaart heeft, toont aan iedereen deze kaart en krijgt de bovenste kaart van iedere tegenspeler. De tegenspeler die een kaart doorgeeft met de hoogste milieuscore krijgt de voetganger en plaatst die onderaan zijn stapel. Als er één of meerdere spelers dezelfde hoogste milieuscore kunnen bieden, kijken die spelers naar de milieuscore van hun volgende kaart, tot iemand de hoogste milieuscore heeft. 3

4 3. Kwartet spelvorm 2 De spelregels Het is een spel voor minimaal 3 en maximaal 8 spelers. Het spel bestaat uit 13 sets van 4 bij elkaar horende kaarten. Alle kaarten worden onder de spelers verdeeld en de deler begint het spel. Tijdens zijn beurt mag hij aan willekeurige andere spelers kaarten vragen om de setjes uit zijn hand volledig te maken. De speler vraagt dan aan één van de medespelers een bepaalde kaart uit een setje waar hij minimaal 1 kaart van heeft. Bijvoorbeeld: als de speler de kaart 'ligfiets' van de set 'fietsen' heeft, kan hij de kaart 'plooifiets' vragen. Als de speler aan wie de vraag gesteld wordt die kaart heeft, dan moet hij deze afgeven. Als de speler aan wie de kaart gevraagd wordt deze kaart niet heeft, dan is de beurt voorbij en mag deze speler (degene aan wie het laatst een vraag werd gesteld) de volgende vraag stellen. Als er een kaart kon doorgegeven worden, leest de krijger van de kaart het thema van de set en de naam van de kaart (bijvoorbeeld Fietsen, Plooifiets ). Dan leest hij/zij de graad van vervuiling voor. Daarna mag deze speler doorgaan met vragen. Als een speler een setje van 4 kaarten heeft, roep hij 'kwartet!' en legt het voor zich op tafel. Wie aan het eind van het spel de meeste kwartetten heeft, heeft het spel gewonnen. Verantwoording toewijzing milieuscore Gezien de beperkte hoeveelheid aan nauwkeurige gegevens aangaande capaciteit, verbruik, emissies, gebruik, enz. leek een ordening gaande van 1 tot en met 10 voldoende voor de differentiatie van de voertuigen. De transportmiddelen die noch directe, noch indirecte emissies veroorzaken (niet-gemotoriseerde, alsook de door zon en wind aangedreven voertuigen) kregen het maximum aantal punten (10). Het zeilschip en de zonneboot kreeg 9, omdat deze schepen toch nog beschikken over een extra motor om in geval van nood op die aandrijving te kunnen rekenen. De straaljagers, gezien hun beperkte vervoerscapaciteit en hun enorm verbruik, kregen de laagste score (1). Voor de wagens werd er rekening gehouden met klassieke elementen die ook doorgaans weerspiegeld worden in de Ecoscores. Voor de treinen gaan we ervan uit dat de energie-efficiëntie van elektrische treinen beter is dan die van dieseltreinen waardoor ze minder milieubelastend zijn. Moderne dieseltreinen stoten op hun beurt minder vervuilende stoffen uit dan stoomtreinen. Voor elektrische treinen onderling heeft de snelheid een grote invloed op hun verbruik. De redenering werd dus: hoe sneller, hoe minder energie-efficiënt. Voor de magneettrein waren niet meteen verbruiksgegevens beschikbaar. Hoewel er hier geen rolweerstand is, gaan we er van uit dat bij een hoge snelheid, het rendement sterk daalt door de stijgende luchtweerstand. Dit werd bevestigd door verschillende bronnen op het internet. De belbus scoorde niet zo goed omwille van de lage bezettingsgraad van dit soort openbaar vervoer. Ze zijn een groot deel van de rit leeg en hebben een lage bezettingsgraad tijdens de effectieve dienst. De tuktuk is een licht voertuig, en dus relatief energiezuinig, maar de motoren van dergelijke voertuigen zijn meestal verouderd en vertonen dan ook doorgaans een hoge uitstoot van vervuilende stoffen. Voor boten werd er rekening gehouden met de waterweerstand. Hovercraftboten ondervinden doorgaans weinig weerstand van het water en verbruiken dus relatief gezien weinig energie t.o.v. een klassiek, zwaar passagiersschip. De draagvleugelboot bevindt zich tussen beide. Een kabelspoorbaan functioneert elektrisch en grotendeels op basis van 2 tegengewichten, nl. de twee wagons. De hoeveelheid verbruikte energie is vermoedelijk beperkt. Uiteraard blijft dit een beperkte en gedeeltelijk subjectieve vergelijking, en verliest men een heleboel subtiliteiten door al deze, zeer verschillend aangewende transportmiddelen, onderling te rangschikken. Daarna is er rekening gehouden met de capaciteit van de voertuigen én met de aandrijfsystemen. Het openbaar vervoer scoort dus beter dan individueel vervoer, de energieefficiëntie bij elektrische aandrijving is groter dan die van verbrandingsmotoren en vertoont geen directe uitstoot. 4

5 VOETGANGERS Step A1 VOETGANGERS Skateboard A2 15 km/u 0,70 m 0,30 m Step Skateboard Skeeler Footbike 13 km/u 0,55 m 0,20 m Step Skateboard Skeeler Footbike VOETGANGERS Skeeler A3 VOETGANGERS Footbike A4 20 km/u 0,35 m 0,15 m Step Skateboard Skeeler Footbike 20 km/u 1,70 m 0,50 m Step Skateboard Skeeler Footbike 5

6 FIETSEN Bakfiets B1 FIETSEN Velomobiel B2 25 km/u Personen: 3 2,4 m 0,75 m Bakfiets Velomobiel Ligfiets Vouwfiets 40 km/u 2,45 m 0,81 m Bakfiets Velomobiel Ligfiets Vouwfiets FIETSEN Ligfiets B3 FIETSEN Vouwfiets B4 45 km/u 2 m 0,6 m Bakfiets Velomobiel Ligfiets Vouwfiets 20 km/u 1,20 m 0,50 m Bakfiets Velomobiel Ligfiets Vouwfiets 6

7 VLIEGTUIGEN - Straaljager C1 VLIEGTUIGEN - Passagiersvliegtuig C km/u 15,05 m 10 m Milieuscore: 1/10 Straaljager Passagiersvliegtuig Zweefvliegtuig Zeppelin 950 km/u Personen: ,73 m 60,90 m Milieuscore: 3/10 Straaljager Passagiersvliegtuig Zweefvliegtuig Zeppelin VLIEGTUIGEN - Zweefvliegtuig C3 VLIEGTUIGEN - Zeppelin C4 100 km/u 13,36 m 0,615 m Milieuscore: 6/10 Straaljager Passagiersvliegtuig Zweefvliegtuig Zeppelin 135 km/u Personen: m 41 m Milieuscore: 7/10 Straaljager Passagiersvliegtuig Zweefvliegtuig Zeppelin 7

8 MOTORFIETSEN Motorfiets D1 MOTORFIETSEN Quad D2 180 km/u 2,07 m 0,81 m Milieuscore: 4/10 Motorfiets Quad Scooter Zijspan 75 km/u 1,68 m 0,98 m Milieuscore: 3/10 Moto Quad Scooter Zijspan MOTORFIETSEN Scooter D3 MOTORFIETSEN Zijspan D4 45 km/u 1,69 m 0,65 m Milieuscore: 4/10 Motorfiets Quad Scooter Zijspan 150 km/u Personen: 2 2,16 m 1,17 m Milieuscore: 5/10 Motorfiets Quad Scooter Zijspan 8

9 SNEEUWVOERTUIGEN Sneeuwscooter E1 SNEEUWVOERTUIGEN Hondenslee E2 80 km/u Personen: 2 2,92 m 1,21 m Milieuscore: 4/10 Sneeuwscooter Hondenslee Sneeuwmobiel Arrenslee 30 km/u Personen: 2 2,21 m 0,95 m Sneeuwscooter Hondenslee Sneeuwmobiel Arrenslee SNEEUWVOERTUIGEN Sneeuwmobiel E3 SNEEUWVOERTUIGEN Arrenslee E4 15 km/u 5 5,35 m 2,65 m Milieuscore: 2/10 Sneeuwscooter Hondenslee Sneeuwmobiel Arrenslee 25 km/u Personen: 8 4,95 m 1,97 m Sneeuwscooter Hondenslee Sneeuwmobiel Arrenslee 9

10 AUTO S Sportwagen F1 AUTO S Terreinwagen F2 295 km/u Personen: 2 4,47 m 1,92 m Milieuscore: 3/10 Sportwagen Terreinwagen Gezinswagen Kleine stadswagen 165 km/u Personen: 5 4,95 m 1,97 m Milieuscore: 4/10 Sportwagen Terreinwagen Gezinswagen Kleine stadswagen AUTO S Gezinswagen F3 AUTO S Kleine stadswagen F4 185 km/u Personen: 5 4,35 m 1,84 m Milieuscore: 6/10 Sportwagen Terreinwagen Gezinswagen Kleine stadswagen 140 km/u Personen: 2 2,70 m 1,56 m Milieuscore: 7/10 Sportwagen Terreinwagen Gezinswagen Kleine stadswagen 10

11 AUTOBUSSEN Belbus G1 AUTOBUSSEN Lijnbus G2 90 km/u 5 9 m 2,04 m Milieuscore: 6/10 Belbus Lijnbus Trolleybus Waterstof autobus 95 km/u Personen: 91 11,99 m 2,49 m Milieuscore: 7/10 Belbus Lijnbus Trolleybus Waterstof autobus AUTOBUSSEN Trolleybus G3 AUTOBUSSEN Waterstof autobus G4 65 km/u Personen: m 2,5 m Milieuscore: 9/10 Belbus Lijnbus Trolleybus Waterstof autobus 96 km/u Personen: 94 11,99 m 2,49 m Milieuscore: 8/10 Belbus Lijnbus Trolleybus Waterstof autobus 11

12 BOTEN Hovercraft H1 BOTEN Passagiersschip H2 123 km/u Personen: m 22 m Milieuscore: 7/10 Hovercraft Passagiersschip Gondel Draagvleugelboot 61 km/u ,5 m 32,03 m Milieuscore: 5/10 Hovercraft Passagiersschip Gondel Draagvleugelboot BOTEN Gondel H3 BOTEN Draagvleugelboot H4 12 km/u Personen: 6 10 m 0,87 m Hovercraft Passagiersschip Gondel Draagvleugelboot 70 km/u Personen: 81 27,60 m 6,40 m Milieuscore: 6/10 Hovercraft Passagiersschip Gondel Draagvleugelboot 12

13 TREINEN - Dieseltrein reeks 41 NMBS I1 TREINEN Magneettrein I2 120 km/u 50 49,60 m 2,85 m Milieuscore: 7/10 Dieseltrein reeks 41 Magneettrein Elektrische trein M6 HST 581 km/u Personen: m 2,85 m Milieuscore: 7/10 Dieseltrein reeks 41 Magneettrein Elektrische trein M6 HST TREINEN Elektrische trein M6 I3 TREINEN HST I4 160 km/u Personen: ,20 m 2,86 m Milieuscore: 8/10 Dieseltrein reeks 41 Magneettrein Elektrische trein M6 HST 320 km/u Personen: m 2,85 m Milieuscore: 7/10 Dieseltrein reeks 41 Magneettrein Elektrische trein M6 HST 13

14 WINDVOERTUIGEN - Zeilschip J1 WINDVOERTUIGEN Ventomobiel J2 33 km/u Personen: ,5 14,6 m Milieuscore: 9/10 Zeilschip Ventomobiel Zeilwagen Windsurfplank 25 km/u 3,96 m 1,95 m Zeilschip Ventomobiel Zeilwagen Windsurfplank WINDVOERTUIGEN Zeilwagen J3 WINDVOERTUIGEN Windsurfplank J4 135 km/u 3,2 m 2 m Zeilschip Ventomobiel Zeilwagen Windsurfplank 75 km/u 2,95 m 0,70 m Zeilschip Ventomobiel Zeilwagen Windsurfplank 14

15 ZONNEVOERTUIGEN - Zonnevliegtuig K1 ZONNEVOERTUIGEN Zonnewagen K2 149 km/u 15,2 m 25,4 m Zonnevliegtuig Zonnewagen Zonnedakwagen Zonneboot 150 km/u 4,40 m 1,50 m Zonnevliegtuig Zonnewagen Zonnedakwagen Zonneboot ZONNEVOERTUIGEN Zonnedakwagen K3 ZONNEVOERTUIGEN Zonneboot K4 97 km/u Personen: 5 4,27 m 1,694 m Milieuscore: 8/10 Zonnevliegtuig Zonnewagen Zonnedakwagen Zonneboot 45 km/u Personen: m 7 m Milieuscore: 9/10 Zonnevliegtuig Zonnewagen Zonnedakwagen Zonneboot 15

16 TRAM-METRO - Tram L1 TRAM-METRO Metro L2 80 km/u 01 13,45 m 2,35 m Tram Metro Kabellift Kabelspoorbaan 80 km/u Personen: m 2,65 m Tram Metro Kabellift Kabelspoorbaan TRAM-METRO Kabellift L3 TRAM-METRO Kabelspoorbaan L4 36 km/u Personen: 20 5,2 m 2,15 m Milieuscore: 9/10 Tram Metro Kabellift Kabelspoorbaan 10 km/u Personen: 60 7,25 m 1,42 m Milieuscore: 9 /10 Tram Metro Kabellift Kabelspoorbaan 16

17 TAXI-METRO - Tuktuk M1 TAXI-METRO Riksja M2 45 km/u Personen: 5 2,75 m 1,75 m Milieuscore: 4/10 Tuktuk Riksja Velo taxi Becak 25 km/u Personen: 4 2,35 m 1,25 m Tuktuk Riksja Velo taxi Becak TAXI-METRO Velo taxi M3 TAXI-METRO Becak M4 27 km/u Personen: 3 2,37 m 1,05 m Tuktuk Riksja Velo taxi Becak 21 km/u Personen: 3 2,37 m 1,26 m Tuktuk Riksja Velo taxi Becak 17

18 JOKER Voetganger ZWARTE PIET Stoomlocomotief 18