GLANDEN REGIO HAA 2013

Transcriptie

1 REGIO HAAGLANDEN 2013

2 OPEN HIER! Kijk ook op 3

3 Oktober MA 1 ROC ID College DO 4 Wellantcollege DI 16 ROC Mondriaan ZO 28 LIS NOVEMBER 2012 ZA 3 ROC Leiden MA 5 ROC ID College ZA 17 STC DO 22 Zadkine DO 22 HMC DECEMBER 2012 MA 3 ROC ID College DI 4 ROC Mondriaan WO 12 ROC Leiden ZA 15 LIS JANUARI 2013 MA 7 ROC ID College VR 18 Zadkine VR 18 STC ZA 19 STC ZA 19 Zadkine WO 23 Wellantcollege WO 23 Wellantcollege VR 25 Albeda College VR 25 HMC ZA 26 Albeda College ZA 26 HMC ZA 26 GLR DI 29 ROC Mondriaan WO 30 Lentiz WO 30 Wellantcollege DO 31 Lentiz OPEN DAGEN KALENDER * Kom ook naar Spots on Jobs! Spots on Jobs bezoek je met je klas, van 14 t/m 18 januari 2013 in de Fokkerterminal, Binckhorstlaan 249 in Den Haag. FEBRUARI 2013 VR 1 Wellantcollege VR 1 ROC Leiden ZA 2 Lentiz ZA 2 Wellantcollege ZA 2 ROC Leiden MA 4 ROC ID College DO 7 Lentiz ZA 9 Lentiz ZA 9 LIS DO 21 Wellantcollege M A A RT MA 4 ROC ID College DI 12 GLR DI 19 ROC Mondriaan WO 20 Wellantcollege WO 20 ROC Leiden DO 21 Lentiz DO 21 Wellantcollege VR 22 Albeda College VR 22 STC ZA 23 STC ZA 23 HMC DI 26 Lentiz DI 26 Zadkine Kijk op de websites van de mbo-scholen voor de locaties. MA 8 ROC ID College ZA 13 LIS DI 16 ROC Mondriaan DI 16 ROC Leiden WO 17 ROC Leiden DO 18 Wellantcollege VR 19 Wellantcollege WO 24 Wellantcollege WO 24 STC DO 25 Wellantcollege M EI 2013 MA 6 ROC ID College DO 16 HMC DI 21 ROC Mondriaan VR 24 Wellantcollege WO 29 ROC Leiden DO 30 Lentiz JUNI 2013 MA 3 ROC ID College WO 5 STC DO 6 Wellantcollege WO 12 ROC Leiden DO 13 Zadkine VR 14 ROC Leiden DI 18 ROC Mondriaan WO 19 Wellantcollege DO 20 Wellantcollege MA 24 LIS VR 28 Wellantcollege JULI 2013 Scheur mij uit! A P R IL 2013 MA 1 ROC ID College Kom langs! ROC M ONDRIA A N Open Dag alle mbo-locaties dinsdag 29 januari Info Avond alle mbo-locaties dinsdag 16 april Mondriaan Markt 7 dinsdag 16 oktober dinsdag 4 december dinsdag 19 maart dinsdag 21 mei dinsdag 18 juni ROC Mondriaan organiseert speciale Info Avonden over Marechaussee, Sport en Bewegen en Defensie (voor) opleidingen. Kijk op ROC ID COLLEG E Iday kijk op Elke 1e ma. van de maand Open Dag alle mbo-locaties maandag 4 februari ROC ID College organiseert speciale Info Avonden over Marechaussee, Sport en Bewegen en Defensie (voor) opleidingen. Kijk op LENTIZ Open Dagen MBO Greenport 25 woensdag 30 januari dinsdag 26 maart Open Dagen MBO Outdoor & Animal 24 donderdag 31 januari zaterdag 2 februari dinsdag 26 maart Open Dagen MBO LIFE College 26 donderdag 7 februari zaterdag 9 februari donderdag 21 maart donderdag 30 mei Het kan zijn dat er iets veranderd is. Check de Open Dagen daarom altijd op de websites van de mbo-scholen! W ELL A NTCOLLEG E Open Dagen 29 donderdag 4 oktober donderdag 21 februari donderdag 21 maart donderdag 25 april donderdag 6 juni Open Dag 28 woensdag 23 januari en woensdag 30 januari vrijdag 19 april vrijdag 24 mei vrijdag 28 juni Open Dag 27 woensdag 30 januari donderdag 18 april donderdag 20 juni Open Dag 30 vrijdag 1 februari zaterdag 2 februari woensdag 20 maart woensdag 24 april woensdag 19 juni ROC LEIDEN Open Dagen 31 vrijdag 1 februari zaterdag 2 februari Info Ochtend/Middag 31 woensdag 12 december woensdag 20 maart woensdag 29 mei vrijdag 14 juni Keuzebegeleidingsdag 31 dinsdag 16 april Laboratoriumonderwijs 34 zaterdag 3 november zaterdag 2 februari woensdag 17 april woensdag 12 juni A LBEDA COLLEG E Open Dagen kijk op vrijdag 25 januari zaterdag 26 januari vrijdag 22 maart Z A DK INE Info Dagen kijk op donderdag 22 november dinsdag 26 maart donderdag 13 juni Open Dagen kijk op vrijdag 18 januari zaterdag 19 januari Zadkine organiseert speciale info momenten voor sommige opleidingen. Kijk hiervoor op G R A FISCH LYCEUM ROTTER DA M Open Dagen zaterdag 26 januari dinsdag 12 maart HOUT- EN MEUBILER ING SCOLLEG E Open Dagen 86 donderdag 22 november vrijdag 25 januari zaterdag 26 januari zaterdag 23 maart donderdag 16 mei LEIDSE INSTRUMENTM. SCHOOL Wetenschapsdag 87 zondag 28 oktober Open Dagen 87 zaterdag 15 december zaterdag 9 februari zaterdag 13 april Info Middag 87 Maandag 24 juni SCHEEPV. EN TRANSPORT COLLEGE Open Dagen alle mbo-locaties zaterdag 17 november vrijdag 18 januari zaterdag 19 januari vrijdag 22 maart zaterdag 23 maart Info Middagen alle mbo-locaties woensdag 24 april woensdag 5 juni De gekleurde bolletjes met de getallen verwijzen naar de locaties en adressen van de mbo-scholen achterin de gids.

4 inhoud Even voorstellen Hoe kies je een opleiding? Welke mbo-opleiding kies jij? Welke mbo-school kies jij? Deze mbo-ers hebben de overstap van vmbo naar mbo al gemaakt. 6 Wat je moet weten over het mbo 1 Niveaus in het mbo 10 2 Leren op school of in de praktijk 12 3 BOL - stage lopen 13 4 BBL - op zoek naar een leerbaan 14 5 Toelatingseisen 15 6 Vakken die je nodig hebt 16 7 Aanmeldingsprocedure 17 8 Opleidingskosten 19 9 Studiefinanciering Niet stoppen na het vmbo Van vmbo naar havo Van havo naar mbo Van mbo naar hbo en verder Checklist Spots on Jobs & Open Dagen Handige websites Proefstuderen Ouders en verzorgers: hoe help ik mijn kind? Hulp van mbo-scholen 32 scheur eruit! klap open! Economie 35 Economie en administratie 37 Handel en ondernemerschap 45 Horeca en bakkerij 53 Informatie en communicatietechnologie 58 Media en vormgeving 61 Toerisme en recreatie 66 Transport, scheepvaart en logistiek 69 Groen 75 Voedsel, natuur en leefomgeving 77 Techniek 87 Afbouw, hout en onderhoud 89 Ambacht, laboratorium- en gezondheidstechniek 95 Bouw en infra 99 Mobiliteit en voertuigen 105 Techniek en procesindustrie 109 Zorg en welzijn 117 Uiterlijke verzorging 118 Veiligheid en sport 121 Zorg en welzijn 125 ROC Mondriaan 135 ROC ID College 137 Lentiz 139 Wellantcollege 141 ROC Leiden 143 Albeda College 145 Zadkine 147 Grafisch Lyceum Rotterdam 149 Hout- en Meubileringscollege 151 Leidse Instrumentmakers School 153 Scheepvaart en Transport College 155 Particuliere scholen 156 Schoollocaties Uitklapkaart, achterin de gids klap open! AKA-opleidingen

5 EVEN VOORSTELLEN Deze mbo-ers hebben de overstap van vmbo naar mbo al gemaakt. Lees hun verhalen door de gids heen. Brenda Gravekamp (19) opleiding Verkoopspecialist BOL, niveau 3 Daan van Vliet (17) opleiding Recreatiemedewerker (Leisure en hospitality host) BOL, niveau 3 Mascha Smit (20) opleiding Autospuiter BBL, niveau 2 Miquel Ajentoena (20) opleiding Helpende zorg en welzijn BOL, niveau 2 Jill van Oorschot (17) opleiding Dierverzorger (Dier en zorg) BOL, niveau 3 Wafa Boulehoual (17) opleiding Doktersassistent BOL, niveau 4 Kijk op YouTube! Filmpje kijken over Brenda, Daan, Jill, Mascha, Miquel en Wafa? Ga dan naar YouTube en tik in: Brenda op het mbo, Jill op het mbo etc. Filmpje kijken over het mbo? Tik dan in: Wat je moet weten over het mbo 6 7

6 8 1 Niveaus in het mbo 10 2 Leren op school of in de praktijk 12 3 BOL - stage lopen 13 4 BBL - op zoek naar een leerbaan 14 5 Toelatingseisen 15 6 Vakken die je nodig hebt 16 7 Aanmeldingsprocedure 17 8 Opleidingskosten 19 9 Studiefinanciering Niet stoppen na het vmbo Van vmbo naar havo Van havo naar mbo Van mbo naar hbo en verder 24 9

7 1 niveaus in het mbo In het vmbo heb je vier leerwegen, namelijk basisberoepsgericht, kaderberoepsgericht, gemengde leerweg en theoretische leerweg. In het mbo heb je de beroepsopleidende leerweg (BOL) en de beroepsbegeleidende leerweg (BBL). De opleidingen zijn in vier niveaus verdeeld. VMBO MBO: AKA niveau 1 niveau 2 niveau 3 niveau 4 HBO Schematisch overzicht van het middelbaar beroepsonderwijs niveau 1 Assistentenopleiding arbeidsmarktgekwalificeerd assistent (AKA) AKA opleidingen zijn brede praktijkgerichte opleidingen. Met deze opleiding hoef je niet direct een beroep te kiezen. Er is veel aandacht voor algemene werknemersvaardigheden, zoals werktempo, sociale vaardigheden en veilig werken. Deze opleiding duurt 1 jaar. Jongeren met leerproblemen mogen maximaal 2 jaar over deze opleiding doen. WERKEN Kijk op YouTube Tik in: Wat je moet weten over het mbo niveau 1 Assistentenopleiding Niveau 1 opleidingen zijn assistentenopleidingen. Met deze opleiding kies je voor een beroep waarin je onder toezicht eenvoudig werk doet. Bijvoorbeeld als horeca-assistent of zorghulp. Deze opleiding duurt een half jaar tot een jaar. Met een mbo-1 diploma stroom je door naar niveau 2. Want het is de bedoeling dat je minimaal een mbo-2 diploma (startkwalificatie) behaalt. niveau 2 Basisberoepsopleiding Niveau 2 opleidingen zijn basisberoepsgerichte opleidingen. Met deze opleiding kies je voor een beroep waarin je uitvoerend werk doet. Bijvoorbeeld als receptionist of beveiliger. Deze opleiding duurt 1 tot 2 jaar. Met een mbo-2 diploma kun je doorstromen naar niveau 3. Wafa Boulehoual (17) opleiding Doktersassistent BOL, niveau 4 niveau 3 Vakopleiding Niveau 3 opleidingen zijn vakgerichte opleidingen. Met een vakgerichte opleiding kies je voor een beroep waarin je zelfstandig werkzaamheden uitvoert. Bijvoorbeeld als zelfstandig werkend kok of verkoopspecialist. Deze opleiding duurt 2 tot 3 jaar. Met een mbo-3 diploma kun je doorstromen naar niveau 4. niveau 4 Middenkaderopleiding of specialistenopleiding Niveau 4 opleidingen zijn middenkaderopleidingen of specialistenopleidingen. Met een middenkaderopleiding kies je voor een beroep waarbij je verantwoordelijk bent voor de dagelijkse gang van zaken in een bedrijf of instelling, bijvoorbeeld als sport- en bewegingscoördinator. Bij een specialistenopleiding voer je zelfstandig specialistische taken uit, bijvoorbeeld als praktijkopleider. De middenkaderopleidingen duren 3 of 4 jaar. De specialistenopleiding duurt 1 tot 2 jaar. Met een mbo-4 diploma kun je doorstromen naar het hbo. Op het mbo Ik had verwacht meer met mijn handen bezig te zijn. Maar dat is eigenlijk alleen zo tijdens de lessen medische zorg. Dan ga je injecteren of een wond verschonen. Het leren valt wel mee, want ik maak steeds aantekeningen tijdens de les. Ik doe veel, want ik vind school belangrijk. Op het mbo moet je wel alles zelf bijhouden. Je krijgt gewoon een lijst met data van de toetsen. En dan ligt het aan jou wat je daarmee doet. Bekijk mijn filmpje op YouTube Tik in: Wafa op het mbo 10 11

8 2 leren op school of in de praktijk 3 BOL - stage lopen BOL is leren op school Als je een mbo-opleiding kiest, kijk je niet alleen naar het niveau. Je bedenkt ook of je een BOL- of BBL-opleiding wilt volgen. BOL betekent beroepsopleidende leerweg. Je gaat veel naar school en loopt regelmatig stage, bijvoorbeeld één dag in de week of een aantal weken/maanden achter elkaar. Mascha Smit (20) opleiding Autospuiter BBL, niveau 2 BBL is leren in de praktijk Ga je liever meteen werken en af en toe naar school? Dan past een BBL-opleiding beter bij je. BBL betekent beroepsbegeleidende leerweg. Je werkt bij een bedrijf of instelling en gaat meestal één dag in de week naar school. Je verdient geld en krijgt geen studiefinanciering. Sommige opleidingen kun je alleen als BBL-opleiding volgen, want die beroepen leer je nou eenmaal het beste in de praktijk. Denk bijvoorbeeld aan technische opleidingen, zoals onderhoudsmonteur of metselaar. Als het schooljaar van start gaat, moet je een leerbaan hebben. Begin dus op tijd met zoeken. Erkend leerbedrijf Als je stage gaat lopen of gaat werken tijdens je opleiding, mag dat alleen bij een erkend leerbedrijf. Zo n bedrijf voldoet aan bepaalde kwaliteitseisen. Je krijgt bijvoorbeeld begeleiding van een praktijkopleider en werkt samen met collega s die jou zo goed mogelijk proberen te helpen. Mascha volgt een BBL-opleiding Eén dag in de week ga ik naar school voor de theorie over autospuiten, voorbewerken en afbijtmiddelen. De rest van de week werk ik bij een autobedrijf op de afdeling autoschade. Het duurde wel even voordat iedereen aan een meisje gewend was, maar nu zijn we collega s. Ik heb geleerd dingen zelfstandig te doen. Je moet eerst goed kijken en daarna ga je zelf aan de slag. Bekijk mijn filmpje op YouTube Tik in: Mascha op het mbo Als je voor een BOL-opleiding hebt gekozen, krijg je op school praktijklessen, die gericht zijn op je toekomstige beroep. Tijdens de stages doe je zoveel mogelijk praktijkervaring op. Wat leer je tijdens zo n stage? In het begin loop je meestal mee. Je maakt kennis met het beroep en ontdekt of het werk wel bij je past. Je hoort en ziet veel en je wordt er vaak een stuk zelfstandiger van. Waar kun je stage lopen? Er zijn in Nederland meer dan erkende leerbedrijven waar je stage kunt lopen. Voor alle mbo-opleidingen zijn er wel stageplaatsen. Sommige scholen hebben ook stageadressen in het buitenland waarvan je gebruik kunt maken. Moet je zelf een stage zoeken? De meeste scholen hebben stageadressen van erkende leerbedrijven waar je terecht kunt. Je wordt gestimuleerd zelf een stage te regelen, maar je krijgt altijd hulp als je daarom vraagt. Ook tijdens de lessen komen stages uitgebreid aan bod. Kijk ook op Jill loopt stage op een kinderboerderij Eerst had ik een stage gevonden, maar dat was alleen met reptielen. Op het laatste moment moest ik toen iets anders regelen. Gelukkig hielp mijn moeder daarbij. Ik heb een gestuurd en gebeld voor een afspraak om te komen kijken. Bekijk mijn filmpje op YouTube Tik in: Jill op het mbo Tip Begin zo vroeg mogelijk met het zoeken van een stage. Wacht dus niet tot het laatste moment. Kijk op Jill van Oorschot (17) opleiding Dierverzorger (Dier en zorg) BOL, niveau

9 4 BBL - op zoek naar een leerbaan 5 toelatingseisen Als je voor een BBL-opleiding kiest, combineer je werken en leren met elkaar. Je leert het vak voor het grootste deel in de praktijk en op school krijg je aanvullende theorielessen. Let op: voordat het schooljaar begint moet je al een leerbaan hebben. Als je de overstap naar het mbo maakt, moet je wel aan een paar eisen voldoen. Je moet in ieder geval het juiste diploma hebben. Dat is een wettelijke eis. Soms zijn er nog extra eisen waaraan je moet voldoen. Daarnaast telt de intake ook mee. Hoe vind je een leerbaan? Kijk om te beginnen eens rond op internet. Handige stagesites zijn en Hierop staan werkgevers bij wie je misschien terecht kunt. Je kunt ook een rondje maken langs bedrijven bij jou in de buurt. Vraag om hulp Als het niet lukt zelf een leerbaan te vinden, roep dan de hulp in van je mentor of vakdocent. Samen ga je dan op zoek naar een leerbaan. Sommige scholen hebben adressen van werkgevers die misschien een baan voor je hebben. Scholen kunnen ook hulp inroepen. Spirit4you organiseert namelijk BBL-begeleidingstrajecten, waarbij loopbaanadviseurs van het mbo leerlingen en hun ouders tips en adviezen geven. Nick wil graag kok worden en het liefst leert hij het vak in de praktijk. Hoe denkt hij een leerbaan te vinden? Ik heb gesolliciteerd bij het restaurant van de Tweede Kamer, maar dat is niet gelukt. Ze hadden al een BBL-er aangenomen. Van school moesten we ook op internet gaan zoeken. Ik zag een leuk visrestaurant en daar wil ik zelf langsgaan. Want zo krijgen ze meteen een indruk van je. En zelf wil ik ook kijken of het leuk is. Als het niet lukt om hier aan de slag te gaan, dan ga ik bij mijn stageplek van vorig jaar langs. Dat is het Atlantic Hotel. Maar het liefst wil ik iets nieuws. Cleo Neecke is de decaan van Nick. Waar moet je volgens haar op letten als je een leerbaan zoekt? In de horeca zijn gelukkig voldoende banen te vinden. Maar je moet er wel mee bezig blijven en het niet telkens uitstellen. Voor alle BBL-opleidingen geldt dat je voor 1 september een baan geregeld moet hebben. Stuur dus zoveel mogelijk brieven en mails naar leerbedrijven die je leuk vindt. Wettelijke eisen niveau 1 Voor de AKA-opleiding heb je geen diploma nodig. Voor een niveau 1 assistentenopleiding heb je een vmbo-diploma basisberoepsgerichte leerweg nodig of je bent minimaal 16 jaar. niveau 2 Voor een niveau 2 opleiding heb je een vmbo-diploma basisberoepsgerichte leerweg nodig. niveau 3 Voor een niveau 3 opleiding heb je een vmbo-diploma kaderberoepsgerichte, gemengde of theoretische leerweg nodig. Ook met een mbo-2 diploma of een overgangsbewijs van havo 3 naar havo 4 kun je worden toegelaten. niveau 4 Als je een niveau 4 opleiding wilt gaan doen, heb je een vmbodiploma kaderberoepsgerichte, gemengde of theoretische leerweg nodig. Een mbo-3 diploma of overgangsbewijs van havo 3 naar havo 4 is ook voldoende. Kijk op YouTube Tik in: Wat je moet weten over het mbo Extra eisen Voor sommige opleidingen gelden aanvullende eisen. Kies je bijvoorbeeld voor de beveiligingsbranche, zorg dan dat je geen strafblad hebt. Wil je Sport en Bewegen (niveau 3 of 4) gaan doen, houd er dan rekening mee dat je een sporttest moet doen. Ook is het de bedoeling dat je voor deze opleiding een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG)* laat zien. Voor opleidingen zoals International hotel en management is vereist dat je Engelse spreek- en schrijfvaardigheid voldoende is. Intake telt ook mee Naast de officiële eisen is het voor de toelating minstens zo belangrijk hoe de intakeprocedure verloopt. Soms kan het betekenen dat je ondanks het juiste vmbo-diploma toch niet geplaatst wordt. * Een VOG is een bewijs van goed gedrag en dat krijg je alleen als je geen strafbare feiten hebt gepleegd. Zo n verklaring kun je bij de gemeente aanvragen. Ga naar de website van jouw gemeente. Een voorbeeld: Je hebt een vmbo-diploma kaderberoepsgerichte leerweg en wilt graag naar de opleiding Manager horeca niveau 4. De mbo-school maakt dan een afweging op grond van het intakegesprek, de test en alle andere (schriftelijke) informatie die over jou bekend is. De conclusie zou kunnen zijn dat je zeer geschikt bent voor de horeca, maar (nog) niet zelfstandig genoeg overkomt om een niveau 4 opleiding te volgen

10 6 vakken die je nodig hebt 7 aanmeldingsprocedure Aan het eind van vmbo-2 kies je een sector. En aan het eind van vmbo-2 of vmbo-3 kies je een vakkenpakket. Je laat twee vakken vallen en uiteindelijk doe je examen in 6 of 7 vakken. Meestal heb je halverwege het vmbo nog niet echt een idee welke mbo-opleiding je wilt gaan doen. Voordat je je gaat aanmelden voor het mbo, weet je welke opleiding je wilt gaan doen. Je hebt erover gepraat met je ouders, je mentor of je decaan. Ook heb je de Open Dagen bezocht en erover gelezen. Wacht niet met aanmelden voor een mbo-opleiding tot je je vmbo-diploma behaald hebt. Meld je aan vóór 1 april! Doe je de theoretische leerweg of mavo en wil je alle mogelijkheden openhouden? Kies dan voor wiskunde, natuurkunde, biologie en economie. Vind je deze combinatie te zwaar? Kies dan in ieder geval voor wiskunde en economie. In het mbo heb je net als in het vmbo vier sectoren, namelijk Economie, Groen, Techniek en Zorg en Welzijn. Vmbo-vakken die passen bij deze mbo-sectoren zijn: Economie: Duits, Frans of wiskunde Groen: wiskunde en een keuze uit biologie of natuur- en scheikunde Techniek: wiskunde, natuur- en scheikunde en biologie Zorg en Welzijn: wiskunde, maatschappijleer, geschiedenis en aardrijkskunde Op het mbo Op het vmbo had je docenten die achter je aan gingen en zeiden: ik wil je opdracht volgende week echt hebben. Dat verwachtte ik hier ook, maar dat is niet zo. Hier moet je het helemaal zelf doen. Omdat studeren me niet zo makkelijk afgaat, heb ik voor de BOL-opleiding gekozen. Dan heb je meer tijd om op school je werk af te krijgen. Bekijk mijn filmpje op YouTube Tik in: Brenda op het mbo Brenda Gravekamp (19) opleiding Verkoopspecialist BOL, niveau 3 Stap 1: Aanmelden Vul het digitale aanmeldingsformulier in. Dat staat op de website van de school waar je naartoe wilt. Houd wel je identiteitskaart (ID-kaart) bij de hand, want je moet je persoonsnummer (burgerservicenummer) invullen. Als je aanmelding verzonden is, krijg je automatisch een bericht terug. Check dit bericht, want misschien staat er belangrijke informatie in. Voor sommige opleidingen is het beter je eerder dan 1 april aan te melden (bijvoorbeeld bij Sport en bewegingsleider, Beveiliger). Dat heeft te maken met de sporttest die je moet doen. Wacht niet met aanmelden tot je je vmbo-diploma behaald hebt. Meld je aan vóór 1 april! Stap 2: Papierwerk Voordat je een uitnodiging voor een intakegesprek krijgt, heeft de mbo-school eerst een ingevuld doorstroomformulier nodig. Je mentor of decaan is daar verantwoordelijk voor. Jouw gegevens komen dan in een digitaal systeem terecht, waar alle mbo-scholen bij kunnen. Als de mbo-school waar je naartoe wilt niet met zo n systeem werkt, print het formulier dan uit en neem het ingevuld mee naar het intakegesprek. Wat je ook moet meenemen naar het intakegesprek is een kopie van je laatste schoolrapport of schoolonderzoek en een geldig legitimatiebewijs. Bijvoorbeeld een kopie van je paspoort, ID-kaart of verblijfsvergunning. Stap 3: Testen, opdrachten, vragenformulieren Bij de meeste opleidingen word je eerst uitgenodigd voor een digitale test. Het is geen toelatingstest, maar een manier om erachter te komen wat je zoal kunt. Soms krijg je daarnaast nog een extra test (sporttest) of opdracht. Of je vult een vragenformulier in. Stap 4: Intakegesprek Het intakegesprek heb je meestal met een docent of studieloopbaanbegeleider van de opleiding. De intaker vraagt waarom je voor deze opleiding hebt gekozen en onderzoekt of het beroep goed bij je past. Stap 5: Inschrijving Binnen twee weken na het intakegesprek ontvang je bericht of je geplaatst bent voor de opleiding. Ook je mentor of decaan wordt op de hoogte gesteld. Ben je op meer dan één opleiding toegelaten? Laat dan weten welke opleiding je gekozen hebt. Als je niet geplaatst bent, krijg je meestal het advies een beroepskeuzetest te doen. Kijk op YouTube Tik in: Aanmelden voor het mbo 16 17

11 8 opleidingskosten Miquel Ajentoena (20) opleiding Helpende zorg en welzijn BOL, niveau 2 Elke mbo-opleiding kost geld. De hoogte van de kosten hangt af van de opleiding die je volgt. Ben je 18 jaar of ouder en volg je een BOL-opleiding? Dan betaal je 1065,- lesgeld. Als je een BBLopleiding volgt, is het cursusgeld voor niveau 1 en 2 opleidingen 221,- en voor niveau 3 en 4 opleidingen 536,-. Deze bedragen gelden voor het schooljaar Het kan zijn dat de kosten voor het schooljaar iets hoger uitvallen. Naast het lesgeld zijn er meestal ook kosten voor boeken, gereedschappen, werkkleding, excursies en andere activiteiten. Deze bedragen verschillen per opleiding. Reiskosten naar school en stage of leerbedrijf zijn vaak voor eigen rekening. Kijk voor de hoogte van het lesgeld en andere kosten op de websites van de mbo-scholen (pagina 28). Intakegesprek Ik was met een groepje van vijf jongeren dat de opleiding Helpende zorg en welzijn wilde gaan doen. Tijdens de intake hebben we om de beurt iets over onszelf verteld. Over wie je bent en waarom je deze opleiding wilde doen. Ik zei dat ik het leuk vond om met kinderen te werken. Het was niet spannend, het viel eigenlijk wel mee. Bekijk mijn filmpje op YouTube Tik in: Miquel op het mbo Wil je meer info over de aanmeldingsprocedure? Ga dan naar en bekijk de lesbrief Aanmelden voor het mbo. 9 studiefinanciering Jonger dan 18 jaar Ben je nog geen 18 jaar en doe je een voltijd BOL-opleiding? Dan krijg je geen studiefinanciering. Je kunt wel een tegemoetkoming ouders aanvragen. Deze tegemoetkoming hangt af van de hoogte van het inkomen van je ouders. Als je een BBL-opleiding doet, verdien je geld en heb je hier geen recht op. 18 jaar en ouder Ben je 18 jaar of ouder en doe je een voltijd BOL-opleiding? In dat geval heb je recht op studiefinanciering en een OV-jaarkaart. Of je naast je basisbeurs ook recht hebt op aanvullende financiering hangt af van het inkomen van je ouders. Vraag een aantal maanden voordat je 18 wordt studiefinanciering aan. Dan is je OV-kaart op tijd gereed. Als je een BBL-opleiding volgt, verdien je geld en heb je geen recht op studiefinanciering. Prestatiebeurs Volg je een BOL-opleiding op niveau 3 of 4? Dan kom je in aanmerking voor de prestatiebeurs. Dit is een lening die wordt omgezet in een gift als je binnen tien jaar een mbo-3 of mbo-4 diploma behaalt. Je krijgt de prestatiebeurs maximaal vier jaar. Let op: wanneer je een paar keer van opleiding verandert, kan dat financiële gevolgen hebben. Kijk daarom altijd hoeveel studiejaren je nog over hebt als je aan een nieuwe opleiding begint. Meer info Actuele informatie over opleidingskosten en studiefinanciering is ook te vinden op: Kijk voor de OV-kaart op:

12 10 niet stoppen na het vmbo Je bent leerplichtig tot het eind van het schooljaar waarin je 16 wordt. Officieel moet je minimaal een mbo-2 diploma (= startkwalificatie) behalen. Je kunt dus nooit stoppen met leren na het vmbo. Met een startkwalificatie vergroot je jouw kans op werk en een leuke baan! Als je regelmatig spijbelt of te laat komt, moet de school dit melden aan de leerplichtambtenaar. Je ouders of verzorgers krijgen bij de eerste melding een waarschuwingsbrief. Als er niets verandert kun jij een taakstraf krijgen en je ouders een boete. Deze maatregelen zijn ingevoerd om het verzuim zoveel mogelijk te beperken en te voorkomen dat je al je kansen verspeelt. 11 Van vmbo naar havo Steffanie zit in het laatste jaar van de mavo (hetzelfde als theoretische leerweg) op het Segbroekcollege. Daarna wil ze dolgraag naar de havo. Steffanie legt uit. Wat is er nodig om die overstap te maken? Als je naar de havo wilt, krijg je een gesprek om toegelaten te worden. Ze kijken dan naar je inzet en houding in de klas. Mijn cijfers zijn natuurlijk ook belangrijk. In de derde heb ik zeven vakken gekozen. Dat heb ik in overleg met de decaan van mijn school gedaan. Als je naar de havo wilt... Kies je op de mavo/theoretische leerweg geen 6 maar vaak 7 vakken. Kijk je of deze vakken goed passen in één van de havo-profielen. Moet je gemiddeld een goed eindcijfer halen. Krijg je op de havo een gesprek waarin gekeken wordt naar je inzet, werkhouding, motivatie en cijferlijst. Moet je ook een mbo-opleiding kiezen voor het geval je niet naar de havo kunt. Wat weet je over de havo? Ik heb alvast kennisgemaakt met de havo op het Segbroekcollege. Dat is echt een niveau hoger. De lesstof is moeilijker en je krijgt minder uitleg dan op het vmbo. Je moet ook zelfstandiger gaan werken. Miquel Ajentoena (20) opleiding Helpende zorg en welzijn BOL, niveau 2 Mijn ambitie Ik wil nog wel een tijdje op school blijven en doorleren. Er zijn nog zoveel mogelijkheden! Bekijk mijn filmpje op YouTube Tik in: Miquel op het mbo Wat als je niet wordt aangenomen? Dan kan ik dus niet naar de havo. Maar gelukkig wel naar het mbo. Welke mbo-opleiding heb je gekozen? Ik wil iets met kinderen gaan doen, daarom heb ik gekozen voor de opleiding Pedagogisch medewerker kinderopvang. Van daaruit kan ik doorstromen naar het hbo. Heb je nog een tip? Maak een serieuze keuze voor een mbo-opleiding, want anders heb je straks helemaal niks

13 12 Van havo naar mbo Sommige havo-leerlingen kunnen de lesstof en het leertempo niet bijbenen. Ze hebben wel een havo-advies gekregen, maar in de praktijk blijkt dat de havo veel te moeilijk en te theoretisch is. Toch maar overstappen naar het mbo? Met moeite voldoendes halen, een jaar overdoen: naar school gaan wordt zo steeds minder leuk en je verliest ook nog eens tijd. Los daarvan is het nog maar de vraag of je wel een havo-diploma behaalt. Overstappen naar het mbo levert aan alle kanten meer op. Je hoeft geen jaar over te doen en vaak ga je weer met plezier naar school. Want je volgt immers onderwijs dat beter bij je past. Het is namelijk minder theoretisch en meer praktijkgericht. En met een mbo-diploma kun je net zo goed naar het hbo! Op het mbo Als je naar het mbo wilt, heb je minimaal een overgangsbewijs van havo-3 naar havo-4 nodig. Je kunt dan instromen op een mbo-4 opleiding. De meeste mbo-4 opleidingen duren 3 jaar. Is het wel gelukt om een havo-diploma te behalen? Ook dan kun je doorstromen naar een mbo-4 opleiding. Sommige mbo-scholen bieden versnelde opleidingen aan. Meestal scheelt dat een jaar studietijd. Neem hierover contact op met de school waar je een opleiding wilt volgen. Chiaro Lange - havo-leerling Ik heb het derde jaar een keer overgedaan. Dat kwam omdat ik niet zo n leuke klas had en niet gemotiveerd was. Nu zit ik in de vierde en het gaat nog steeds niet goed. De vakken van mijn profiel Economie & Maatschappij zijn een beetje saai en je moet veel leren. Mijn mentor stelde voor om met onze decaan over het mbo te gaan praten. Daar had ik zelf nog niet aan gedacht. Ik ben toen gaan rondsnuffelen en kwam erachter dat je op het mbo veel verschillende richtingen kunt kiezen. Bij het Mondriaan Loopbaancentrum heb ik een test gedaan en daaruit bleek dat Sport en Bewegen goed bij mij past. Eindelijk heb ik iets gevonden wat ik leuk vind. En als ik het leuk vind, doe ik er ook mijn best voor. Na het mbo wil ik door naar het hbo en fysiotherapie gaan doen. Corinne Mostert - havo-decaan Voor een aantal leerlingen is de havo gewoon te moeilijk. En dan is het mbo een goed alternatief. Soms is het een eindstation en daar is helemaal niets mis mee. Want met een mbo-diploma heb je veel mogelijkheden op het gebied van werk. En je kunt na een mbo-4 opleiding ook altijd nog doorstromen naar het hbo, als je daar de capaciteiten voor hebt. Mbo-onderwijs Op het mbo gaan we volwassen met elkaar om. De band met docenten is ook heel anders: je wordt veel vrijer gelaten. Hier leer je een vak en werk je naar een doel toe. Na deze opleiding wil ik door naar niveau 4, want ik wil later een eigen kinderboerderij beginnen. En dan moet je kunnen managen. Bekijk mijn filmpje op YouTube Tik in: Jill op het mbo Jill van Oorschot (17) opleiding Dierverzorger (Dier en zorg) BOL, niveau

14 13 Van mbo naar hbo en verder Als je na het mbo nog niet bent uitgeleerd, dan kun je doorstuderen op het hbo: het hoger beroepsonderwijs. Voorwaarde is wel dat je een mbo-4 opleiding hebt gevolgd. Een hbo-opleiding is een bacheloropleiding en duurt vier jaar. Als mbo-student heb je het voordeel dat je al flink wat praktijk- en werkervaring hebt opgedaan. Hbo in 2 jaar Na je mbo-diploma kun je ook kiezen voor een tweejarige hboopleiding, de Associate Degree. Na deze opleiding krijg je een diploma tussen mbo-4 en hbo-bachelorniveau in. Wil je toch nog verder studeren? Dan is het mogelijk door te stromen naar de bacheloropleiding, die dan nog maar twee jaar duurt. Samenwerking tussen mbo en hbo Mbo-scholen en hbo-scholen werken steeds vaker samen. Op deze manier zorgen ze ervoor dat de mbo- en hbo-opleidingen goed op elkaar zijn afgestemd. Universiteit Heb je de hbo-bacheloropleiding gedaan en ben je nog steeds niet uitgestudeerd? Misschien kun je dan doorstromen naar de universiteit. Je volgt een wetenschappelijke studie en krijgt nog meer theorie. Bij veel studies doe je ook onderzoek. Een opleiding aan de universiteit duurt 3 jaar voor de bachelor en nog 1 tot 3 jaar voor de master. Vergelijking mbo en hbo Er zijn veel overeenkomsten tussen het mbo en het hbo. Op beide scholen krijg je te maken met projectonderwijs, werken in groepen, portfolio s en toetsen. Een belangrijk verschil is de manier van werken. Je leert helemaal zelfstandig op het hbo en bent vanaf het begin zelf verantwoordelijk voor je studie. Daarnaast is de hoeveelheid lesstof groter en zijn de opdrachten in de werkgroepen uitgebreider. Het lesmateriaal is regelmatig in het Engels en bij sommige hbo-opleidingen is een behoorlijke kennis van wiskunde en natuurkunde vereist. Ik wil advocaat worden Zit je op het vmbo en wil je advocaat worden? Dat is niet onmogelijk maar je moet wel een flinke doorzetter zijn. Jouw leerroute ziet er dan als volgt uit. Eerst heb je 4 jaar vmbo kaderberoepsgerichte of theoretische leerweg gedaan, dan ga je 3 jaar naar het mbo, daarna 4 jaar naar het hbo en tot slot ga je 2 jaar naar de universiteit en loop je nog eens 3 jaar stage. In totaal studeer je dus 16 jaar voordat je advocaat bent. 24 Snelle hbo-studie Als je een hbo-studie in dezelfde richting als je mbo-studie kiest, is het soms mogelijk een verkort of versneld traject te volgen. Je krijgt dan vrijstellingen voor een bepaald studieonderdeel of je kunt sneller door de lesstof heen. Dat scheelt soms een half jaar tot een jaar. Dat geldt overigens niet voor alle opleidingen. Let op: de hbo-school beoordeelt eerst zelf of je wel in aanmerking komt voor zo n versneld of verkort traject. 14 Checklist Spots on Jobs & Open Dagen Handige websites Proefstuderen Ouders en verzorgers: hoe help ik mijn kind? Hulp van mbo-scholen 32 25

15 14 checklist 15 spots on jobs & open dagen Praat over je studiekeuze met mensen die je vertrouwt. Een mbo-opleiding kiezen kan heel lastig zijn. Want hoe weet je of een opleiding bij jou past? Straks valt het tegen als je op de opleiding zit. Of je komt erachter dat jouw beeld van het beroep niet klopt met de praktijk. Misschien is de opleiding wel veel zwaarder dan je dacht. Of juist veel te gemakkelijk en daardoor niet uitdagend genoeg help! Bekijk handige websites zoals Surf ook naar websites van mbo-scholen. Bezoek Spots on Jobs. Zet de Open Dagen met stip in je agenda. Neem je familie en/of vrienden mee naar een Open Dag. Let op de sfeer en kijk naar de reistijd. Ga proefstuderen. Maak een afspraak met je decaan als je het niet weet. Doe een beroepen- of interessetest. Meld je vóór 1 april 2013 aan. Vertrouw op jezelf! Daan van Vliet (17) opleiding Recreatiemedewerker (Leisure en hospitality host) BOL, niveau 3 Kiezen Eerst wilde ik theater gaan doen. Maar de toelatingseisen waren te zwaar. Je moest namelijk een portfolio laten zien en die had ik niet. Toen deed ik met mijn vmbo-school een rondleiding bij Toerisme en recreatie op een mbo-school. Dat was heel leuk, vooral toen ik erachter kwam dat hier ook veel aan theater wordt gedaan. Daarna ben ik nog een keer met mijn ouders naar de Open Dag gegaan. Beide keren dacht ik: dit is het. Op onderzoek uit Als je wilt uitzoeken welke opleiding je leuk of interessant vindt, ga dan op onderzoek uit! Ga naar Spots on Jobs en naar de Open Dagen van mbo-scholen. Spots on Jobs Op de opleidingen- en beroepenbeurs Spots on Jobs kun je je oriënteren op een sector of vervolgopleiding. Aan de hand van een opdrachtenkaart doorloop je het beursprogramma. Spots on Jobs bezoek je met je klas, van 14 t/m 18 januari 2013 in de Fokkerterminal, Binckhorst 249 in Den Haag. Wil je (ook) met je ouders komen? Kom dan op 17 januari naar Spots on Jobs. Open Dagen Open Dagen van mbo-scholen lijken op overdekte markten. Je kunt er niets kopen, maar wel veel informatie inwinnen over alle mogelijke mbo-opleidingen. Let op: vaak wordt alleen informatie gegeven over de opleidingen die je op die locatie kunt volgen. Grijp je kans en praat ook met docenten, studenten en voorlichters die daar rondlopen. Meer info: ga naar de websites van de mbo-scholen (pagina 28). Kijk op de Open Dagen kalender voorin deze gids voor alle data. Maak van tevoren een vragenlijstje. Stel gewoon je vragen. Misschien kunnen je familie en/of vrienden een handje helpen als je onzeker bent. Verzamel folders en gidsen, zodat je thuis alles nog eens rustig kunt nalezen. klap open! Bekijk mijn filmpje op YouTube Tik in: Daan op het mbo Meer info: scheur eruit! 26 27

16 16 handige websites 17 proefstuderen Bekijk je toekomst nu! Wil je uitzoeken welke mbo-opleiding of stage bij jou past? En kun je daarbij wel wat hulp gebruiken? Ga dan naar want deze site helpt je bij het selecteren, vergelijken en bewaren van opleidingen en beroepen. Alle scholen in de regio staan op deze site. Handig dus! Registreer jezelf (kijk op de homepage, rechts bovenaan), zodat je zoveel mogelijk interessante informatie, filmpjes etc. die je tegenkomt, kunt bewaren. Jouw zoektocht wordt op deze manier veel makkelijker! registreer jezelf! Mbo-scholen in de regio ROC Mondriaan ROC ID College ROC Leiden Wellantcollege Lentiz Albeda College Zadkine Grafisch Lyceum Rotterdam Hout- en Meubileringscollege Leidse Instrumentmakersschool Scheepvaart en Transport College Heb je al een richting of opleiding gekozen en wil je zoveel mogelijk weten over de opleiding die je van plan bent te gaan volgen? Geef je dan op voor een ochtend of middag proefstuderen. Je loopt mee op een mbo-school en proeft de sfeer. Je krijgt extra informatie over de inhoud van de opleiding en wat je daar in de toekomst mee kunt doen. Soms mag je zelfs meedoen in de les en bijvoorbeeld een korte opdracht maken. Elke mbo-school of opleiding vult dat weer anders in. Op deze manier ontdek je of de opleiding die je gekozen hebt wel bij jou past. Meer weten? Steeds meer roc s organiseren een programma op het gebied van proefstuderen. Wil je meer weten over proefstuderen en waar je dat kunt gaan doen? Ga naar je decaan of mentor, want die kan jou hiermee helpen. Kijk ook op: Nog meer websites Alles over het mbo Clips over beroepen en opleidingen Alle beroepen in Nederland Ambachtelijke beroepen en opleidingen Meer dan 50 stoere beroepen Stages en leerbanen bij bedrijven Over leren en werken Website van de Jongerenorganisatie Beroepsonderwijs Alle mbo-opleidingen in heel Nederland bij elkaar Kiezen Mijn tantes hebben ook de opleiding Doktersassistent gedaan. Zij vertelden over hun beroep en waren echt een voorbeeld voor mij. Daarnaast heb ik veel gelezen over de opleiding en ben ik naar allerlei Open Dagen geweest. Met een groepje vriendinnen ben ik zelfs naar de Open Dag van een ziekenhuis geweest. We hadden het gewoon zelf opgezocht via Google. Kans op werk Wil je weten of jouw opleiding kans op werk biedt, kijk dan op Bekijk mijn filmpje op YouTube Tik in: Wafa op het mbo Wafa Boulehoual (17) opleiding Doktersassistent BOL, niveau

17 18 ouders en verzorgers: hoe help ik mijn kind? Nog steeds kiezen jongeren een opleiding of beroep waar ze een verkeerd beeld van hebben. Ze weten niet wat het beroep in de praktijk inhoudt, welk salaris je verdient en hoe groot de kans op werk is. Gevolg is dat nog steeds teveel jongeren in de regio Haaglanden het mbo verlaten zonder een diploma. Ouders kunnen hun kinderen goed helpen bij het maken van een studiekeuze. Samen met de decaan zijn zij vaak de belangrijkste adviseurs van hun kind. Christie van den Bergh (moeder van dochter Grace) Grace wist al van jongs af aan dat ze de opleiding Dierverzorging wilde gaan doen. Natuurlijk hebben we ook andere mogelijkheden met haar besproken, maar ze wist het heel zeker. We zijn naar Open Dagen geweest en mijn man heeft er ook voor gezorgd dat ze bij een dierenasiel en een dierenarts mocht rondkijken. Ik ben blij dat ze weet wat ze wil en gemotiveerd is om naar het mbo te gaan. Tenslotte gaat het om haar enthousiasme en plezier. Mijn tip is: ga kijken op mbo-scholen en stel vragen aan jongeren die dezelfde opleiding doen. Marja Lagendijk (vmbo-decaan) Als decaan ben ik vooral een vraagbaak. Ouders en kinderen kunnen bij mij terecht als ze niet weten welke opleiding ze moeten kiezen en welke mogelijkheden er zijn. Soms raad ik ze aan een beroepentest te doen. Daarna bespreken we samen de uitslag. Het is belangrijk dat ouders luisteren naar hun kind. De kunst is uit te vinden wat hun kind zelf graag wil. Mijn tip is: maak gebruik van de informatie die decanen hebben. Wat kunt u doen om uw kind te helpen? Laat merken dat u belangstelling hebt voor de schoolloopbaan van uw kind. Praat erover en laat zien dat u geïnteresseerd bent. Zet samen op een rijtje waar uw kind goed in is, welke interesses/hobby s het heeft en welke mogelijkheden er zijn. Ga samen met uw kind naar Open Dagen van mbo-scholen. Bekijk ook samen websites waar veel informatie op staat, zoals Maak gebruik van uw netwerk en zorg dat uw kind in aanraking komt met mensen die graag iets over hun beroep of werk willen vertellen. Zo krijgt uw kind een realistischer beeld van zijn of haar toekomstig beroep. Maak een afspraak met de decaan als uw kind niet weet welke mbo-opleiding het moet kiezen. Of vraag een gesprek aan bij een mbo-school (pagina 32). Soeraya Baidjoe (moeder van dochter Anouschka) We bezochten met Anouschka een Open Dag. Zij ging kijken bij de opleiding Juridisch medewerker en wilde daar meer informatie over. Thuis heeft ze alles bekeken en gelezen. Onze dochter is leergierig en ik zie haar die opleiding wel doen. Wij leven helemaal met haar mee. Ik zorg dat ik naast mijn werk voldoende tijd heb om er voor haar te zijn en met haar te praten. Mijn tip is: neem de tijd om met je kind te praten. Soeraya Baidjoe Jill van Oorschot (17) opleiding Dierverzorger (Dier en zorg) BOL, niveau 3 Ouders zijn heel belangrijk Thuis hebben we katten, vissen en vroeger hadden we ook hamsters en vogels. Altijd ging ik mee naar de dierenarts. Omdat ik de hele dag dieren om me heen wil hebben, ga ik daar mijn beroep van maken. Mijn ouders zeiden tegen me: doe iets waar je blij van wordt en volg je hart. Ze hebben me daar helemaal vrij in gelaten. Ik kon dus mijn eigen keuze maken. Bekijk mijn filmpje op YouTube Tik in: Jill op het mbo 30 31

18 19 hulp van mbo-scholen Vind je het moeilijk om een studiekeuze te maken? Weet je een beetje wat je wilt, bijvoorbeeld iets met mensen of met techniek, maar kun je geen opleiding kiezen? Blijf er dan niet te lang mee rondlopen, maar praat erover met je ouders, decaan of mentor. Je kunt ook een afspraak maken of langsgaan bij een mbo-school. Sommige scholen hebben een loopbaancentrum of informatiepunt. ROC Mondriaan Hier kun je terecht voor een gesprek van maximaal een uur met een informatiemedewerker. Als je meer hulp nodig hebt, word je doorverwezen naar een loopbaanadviseur van het Mondriaan Loopbaancentrum. Het Mondriaan Loopbaancentrum is geopend op: maandag t/m vrijdag van 8.00 tot uur (vrijdag tot uur) Waldorpstraat 41, Den Haag ROC ID College Hier word je geholpen met vragen en problemen over studie en beroepskeuze. Elke vestiging van ROC ID College heeft een Onderwijs Servicecentrum. Neem contact op met en laat je doorverwijzen naar een vestiging in Alphen aan de Rijn, Gouda, Katwijk, Leiden, Leidschendam-Voorburg, Woerden of Zoetermeer. Of stuur een naar ROC Leiden Weet je nog niet welke opleiding je moet kiezen? Maak dan een afspraak voor een persoonlijk voorlichtingsgesprek. Eventueel kun je daarna terecht bij het Bureau voor Loopbaanbegeleiding. Daar zijn wel kosten aan verbonden. Het Informatiepunt is geopend op: maandag t/m vrijdag van 9.00 tot uur Bètaplein 14, Leiden Albeda College Hier kunnen jongeren met al hun vragen over opleidingen, cursussen en beroepen terecht. Het Studie Info Punt is geopend op: maandag, dinsdag, woensdag en vrijdag van 8.30 tot uur en op donderdag van tot uur. Rosestraat 1101, Rotterdam Zadkine De Zadkine Infoshop is de informatiewinkel van Zadkine. Hier kun je terecht met jouw vragen over opleidingen van Zadkine en krijg je hulp en advies. De Infoshop is geopend op: maandag t/m vrijdag van 9.30 tot uur Economie 35 Groen 75 Techniek 87 Zorg en welzijn 117 AKA-opleidingen

19 ECONOMIE Heb je op het vmbo gekozen voor de sector Economie? Dan kun je doorstromen naar één van de vele mbo-opleidingen in deze sector. Ook als je een andere sector heb gekozen, kun je na het behalen van je diploma een Economie-opleiding kiezen. Brenda Gravekamp (19) opleiding Verkoopspecialist BOL, niveau 3 Binnen Economie heb je 7 domeinen, zie hieronder. Een domein is (meestal) onderverdeeld in een aantal groepen. Elke groep bestaat uit een aantal opleidingen. economie-domeinen: Mijn ambitie Ik weet nog niet wat ik wil gaan doen na deze opleiding, maar mijn doel is in ieder geval een diploma te halen. Bekijk mijn filmpje op YouTube Tik in: Brenda op het mbo Economie en administratie 37 Handel en ondernemerschap 45 Horeca en bakkerij 53 Informatie en communicatietechnologie 58 Media en vormgeving 61 Toerisme en recreatie 66 Transport, scheepvaart en logistiek

20 ECONOMIE domein: Economie en administratie Economie en administratie De opleidingen binnen het domein Economie en administratie staan allemaal in het teken van dienstverlening aan bedrijven en consumenten. Je registreert en verwerkt gegevens die nodig zijn om een organisatie goed te laten functioneren. Je kunt je ontwikkelen op het secretariële, financiële, administratieve of juridische vlak. Ben je klantgericht, dienstverlenend en commercieel ingesteld? Heb je organisatietalent en goede communicatieve vaardigheden? Kies dan voor Economie en administratie. Administratieve en financiële dienstverlening 38 Commerciële dienstverlening 40 Marketing en communicatie 40 Secretariële en juridische dienstverlening