SINT-NIKLAAS in de kijker: BELSELE

Transcriptie

1 CONTACT EN INFO tot 9 september dienst cultuur, Grote Markt Sint-Niklaas, cultuur@sint-niklaas.be op 11 september tijdens Open Monumentendag (open van 10 tot uur) Toerisme Sint-Niklaas, Grote Markt Sint-Niklaas, toerisme@sint-niklaas.be SINT-NIKLAAS in de kijker: BELSELE met dank aan onze partners: Arsène vzw, De Raaklijn vzw, Herita, Monumentenwacht, Muziekclub t Ey en Warp Samenstelling Ronny De Mulder, Miek Cole, Tamara van Hout, cultuurdienst Sint-Niklaas 20 vormgeving: VU: schepen Annemie Charlier, schepen van cultuur, Grote Markt 1, 9100 Sint-Niklaas 1

2 Zondag 11 september 2016 Hoog- Laag PRAKTISCHE INFORMATIE Op Open Monumentendag 2016 willen we je met het thema Hoog-Laag uitdagen om vanuit een ander oogpunt en met een nieuwe blik te kijken naar je dagelijkse omgeving: de stad, het dorp, de straten, de gebouwen, het landschap. Bij deze editie wordt deelgemeente Belsele extra in de kijker geplaatst. Hoog-Laag is misschien geen evidente invalshoek voor Sint-Niklaas, maar toch worden we er overal mee geconfronteerd. Hoge gebouwen bieden je een blik op de stad vanuit een ander perspectief, een grondplan van de stad in 3D. De klim brengt misschien wel je hartslag naar omhoog. Of kijk omhoog als je rondloopt, en ontdek schoonheid waar je altijd over keek. Waarom ook niet eens rondneuzen naar schatten op zolder of onder de grond duiken naar onbekende parels. En dacht je echt dat onze Grote Markt plat was? Grijp op Open Monumentendag de kans om - zeker ook in Belsele - ongekende maar zeer verrassende prachtige, groene plekjes te ontdekken. Na vandaag zeg je beslist ook dat Hoog-Laag toch dichter bij is dan je denkt. Vergeet vooral je fototoestel niet want je kan unieke beelden maken. Nieuw dit jaar is een familiezoektocht die vertrekt vanuit het toeristisch infokantoor op de Grote Markt en de samenwerking met Warp (zie blz 12). De meeste locaties in Sint-Niklaas en Belsele liggen op wandelafstand van elkaar. Ze zijn ook zonder gids, met infofiche te bezoeken. Een plannetje afhalen kan in de infopunten of downloaden. Om parkeerproblemen te vermijden kom je bij voorkeur met de fiets. De afstand tussen Sint-Niklaas en Belsele is korter dan je denkt. In minder dan een half uurtje doe je dat met de fiets via de Spoorwegwegel. Met het openbaar vervoer neem buslijn 21 richting Lokeren van aan het station of de Grote Markt. Suggestie voor een fietstocht: Startpunt Grote Markt Sint-Niklaas via knooppunten 36, 34 (Stationswegel) 33 (Belsele station) en 37 (via de Kerkstraat tot Belseledorp), 9 km of iets vroeger naar links via de Mierennest, 5 km. Hou de website van Sint-Niklaas in de gaten voor meer details, het plannetje van de locaties en voor de laatste updates en volg ons op Facebook Wil je zelf een parcours samenstellen? Dat kan via de website van Herita: In deze brochure vind je een overzicht van alle locaties die opengesteld worden en de activiteiten die er georganiseerd worden. Op Open Monumentendag zijn alle activiteiten gratis (behalve de locaties die opgenomen zijn in het circuit van Coup de Ville). Centraal infopunt voor Sint-Niklaas: Toerisme Sint-Niklaas, Grote Markt 45, Sint-Niklaas voor Belsele: muziekclub t Ey, Koutermolenstraat 6, Belsele De icoontjes duiden plekken aan waar je iets meer kan dan enkel bezoeken: infopunt prachtig muziek speciaal uitzicht voor kinderen drankje kopen picknick of hapje kopen niet toegankelijk voor rolstoelgebruikers. We doen er alles aan om onze locaties zo toegankelijk mogelijk te maken maar omwille van het thema van dit jaar lukt dat niet altijd. Onze medewerkers proberen je ter plaatse zoveel mogelijk te helpen 2 19

3 De Bezenkoek Een boeiende trage wegenwandeling GROTE MARKT EN OMGEVING Ooit, in een niet zo ver verleden, bood een herberg in de Belseelse Sinaaiwegel iedere klant een krentenkoek aan bij het openen. De herberg stond daarom gekend als De Bezenkoek. Vandaag is de herberg verdwenen, maar het omringende natuurgebied heeft de naam behouden en is nog even gastvrij als toen. Dit verrassende natuurgebied kan je vlot op eigen houtje verkennen aan de hand van een gedetailleerde wandelbrochure. Het is een wandeling van ongeveer 6 km langs diverse trage (en soms ook al eens wat drassige) veld- en kerkwegen oa de Belseelse stuifzandrug met een gemiddelde hoogte van 15,5 meter en de Boskapel Onze Lieve vrouw van Bijstand (1920) met de mooie lindebomen. Je kan starten in t Ey of aan de dorpspomp (als je ook een stukje van de dorpskern wil meepakken). De wandelbrochure is gratis te verkrijgen bij Toerisme Sint-Niklaas, het deelgemeentehuis van Belsele en op Open Monumentdag in muziekclub t Ey. Je kan ze ook downloaden via: >home >trage wegen (hier kan je ook alvast een virtuele wandeling maken!) Cipierage en Parochiehuis 1 Van gevangenis naar toeristisch infokantoor De Grote Markt vormt sinds de 13de eeuw de kern van de ontwikkeling van Sint-Niklaas. Op en rondom de Grote Markt valt er met je neus in de lucht heel wat te ontdekken. En dacht je echt dat de markt vlak was? Wandel eens naar het Sinterklaasbeeld en kijk van daaruit naar de overkant. Wat? vrije wandeling Waar? kaart (gratis) afhalen in Muziekclub t Ey, Koutermolenstraat 6b Wanneer? onbeperkt Beeldig Belsele Wie zoekt die vindt Deze details zijn allemaal te vinden op het Dorpsplein. Voor meer zoekplezier zie ook blz 9. De Cipierage en het Parochiehuis horen tot de oudste, bewaarde gebouwen van Sint-Niklaas. De cipierage ( ), het rechtergebouw van dit unieke koppel, was de nieuwe gevangenis voor het leenhof van het Land van Waas. De kelder was van bij het begin de herberg waar na het uitspreken van een doodvonnis een dodenmaal aangeboden werden. In werd er door de meier en schepenen van de Sint-Nicolaasparochie het p(a)rochiehuis (links) tegenaan gebouwd, op de plaats waar tot dan de vlashuiskens (bergplaatsen voor de marktkramers) stonden. Sinds 2005 fungeren beide gebouwen samen als toeristisch infokantoor. Tijdens Open Monumentendag is dit het centrale infopunt. De gigantische Reynaert de Vos-totempaal in de traphal is het startpunt voor de familiezoektocht. Ga zeker ook eens tot op de 2de verdieping voor een panoramisch uitzicht over de Grote Markt. Wat? infopunt, panorama en startpunt familiezoektocht Waar? Grote Markt 45 Tijdens Open Monumentdag vindt er op de Grote Markt een old timer BMW-treffen plaats. Van op een centraal plateau, op het hoogste punt midden het marktplein, kan je vast exclusieve foto s maken. Dan zal den beiaard spelen Stadhuis Tussen en uur bespeelt stadsbeiaardier Jos D Hollander de beiaard van het stadhuis. De eerste 25 mensen die zich aanmelden aan het Sint-Nicolaasbeeld mogen mee naar boven. 18 3

4 2 Archiefwandeling langs kelders en zolders Een klimtocht op en rond de markt 5 Het Lindehof - Trap naar de wolken Een woonzorgcentrum met bijzondere trappen Wat? geleide wandeling, duur 90 min Waar? inkomhal Bib, Hendrik Heymanplein 3 Wanneer? 10.00, en uur Kelders en zolders van historische gebouwen aan en nabij de Grote Markt hebben de voorbije eeuwen verschillende functies gehad: schuilplek, gevangenis, archiefruimte, kelderherberg, Medewerkers van het stadsarchief leiden de bezoekers langsheen plaatsen waar stedelijke archieven bewaard worden of werden, vertrekkend vanuit het huidige archief op het Heymanplein. Ontdek ook bijzondere plekken waar de geschiedenis een spoor heeft achtergelaten, zoals de schuilkelder in de Broederschool, het rijk gedecoreerde burgemeesterskabinet, de beiaard en de zolder van het stadhuis, enz Je krijgt tijdens het parcours ook de kans om onze Grote Markt te bewonderen vanuit een verrassend perspectief. Hoger-Lager bij de paters recoletten 3 Op verkenning in het College met de Koninklijke Oudheidkundige Kring van het Waasland 6 Ridderkamp Zag je de vreemde trap op het dak? In de voortuin staat er nog een exemplaar. Deze trappen zijn een onderdeel van het kunstwerk van de Gentse beeldende kunstenaar Hannes Van Severen. Hij plaatste vijf betonnen, niet-functionele trappen op verschillende plaatsen op de rusthuissite. Kunst in en rond het rusthuis, dat is de boodschap achter dit moderne kunstwerk dat Trap naar de wolken wordt genoemd. Binnen verneem je er meer over. In het Ontmoetingscentrum kan je iets drinken en kennismaken met de bewoners. Het stadsarchief projecteert een complilatie van oude filmbeelden van het Belseelse verenigingsleven. Wat? vrij bezoek, filmvoorstelling Waar? Kerkstraat 11. Ervaren gidsen van de KOKW nemen je mee voor een geleid bezoek aan de voormalige kloostersite van de paters recoletten (1689). Deze gebouwen maken sinds 1808 deel uit van het Sint-Jozef-Klein-Seminarie, beter gekend als het College. We nemen een kijkje in de kapittelzaal, gaan op zoek naar de vroegere slaapplaatsen, werkplaatsen en brouwerij en ontdekken een deel van de kelders. In een tweede deel gaan we naar boven. Via het doksaal van de barokke Sint-Antoniuskerk, de zolders en de gewelven van de site geraken we in de hogere sferen van deze unieke 17de eeuwse plek in het hartje van de stad. Mogelijks kan je ook een glimp opvangen van de hedendaagse kunst die daar in het kader van Coup de Ville aanwezig is (zie blz 12 ). Wat? geleide wandelingen, 90 minuten Waar? Calfac, Collegestraat 31 Wanneer? 10.00, 11.00, 13.30, 14.30, en uur De Ridders van Pendragon een re-enactmentgroep uit eigen streek bouwen een tentenkamp van een middeleeuws huurlingenleger na. Op de schildknapen- en princessenschool leer je het verschil tussen een goedendag en een morgenster, je kan er een vikingbroodje bakken en leren hoe je op een amulet je naam in runen moet schrijven. Kinderen (en stiekem ook papa s en mama s) kunnen zich een zwaard en helm aanpassen voor een stoere ridderfoto, een toernooi of een kiddy battle. Je kan ook gewoon gezellig aanschuiven onder de luifel en proeven van middeleeuws bier. info: Wat? ridderkamp, workshops Waar? nog niet gekend, volg de info op de website en op de sociale media voor de laatste updates (zie blz 19). 4 17

5 4 Pastorij van Belsele: een geslaagde herbestemming. een huis met een warm hart en een open deur voor iedereen Hoe ziet Sint-Niklaas er uit van uit de hoogte? Hoog, hoger, hoogst Hoe ziet Sint-Niklaas er uit van uit de hoogte? Hoe hoog is hoog? En kan het nog hoger? Bibliotheca Wasiana geeft een antwoord op al deze vragen. 16 Op laatmiddeleeuwse kaarten zien we dat de vroegere pastorij van Belsele reeds op de huidige locatie gevestigd was en tot de kwalitatief betere huizen van het dorp hoorde. Rond het midden van de 19de eeuw raakte deze woning echter in verval. Ze werd in 1851 vervangen door een nieuwbouw in een sobere neoclassicistische stijl, ontworpen door Jan de Somme-Servais, de toenmalige Sint-Niklase stadsarchitect die ook het in 1874 afgebrande stadhuis, de Casino en een aantal rijke burgershuizen in de Stationsstraat van Sint-Niklaas liet bouwen. Deze voor zijn tijd representatieve pastorie heeft een traditionele indeling, de salons zijn voorzien van stucplafonds en in het volledige huis bleef het oorspronkelijk schrijnwerk bewaard (o.a. fraai beglaasde binnendeuren). In 2014 werd het gebouw gekocht door Raya Verschelden en Nele De Belie, die het pand omvormden tot een medisch en paramedisch centrum en een inclusief kinderdagverblijf ( t Pastorieke). Op Open Monumentendag stellen zij hun deuren wagenwijd open om iedereen te laten meegenieten van hun realisatie. info: Wat? vrij bezoek in kleine groepjes Waar? Belseledorp 90 Bloemen voor de Pastorij van Nieuwkerken Pastorijstraat 31 Minstens even geslaagd is de restauratie èn herbestemming van de Pastorij van Nieuwkerken. Vorig jaar konden we alleen de historische tuin bezoeken. Sinds enkele maanden word je er met open armen ontvangen door de nieuwe eigenaars die er een eigentijdse bloemenzaak uitbaten. Info: Op Open Monumentendag is ze tijdens de kermis in Nieuwkerken uitzonderlijk open van tot uur Wat? tentoonstelling Waar? Bib, Hendrik Heymanplein 3, 2de verdieping Wanneer? enkel in de voormiddag van 9.30 tot uur verder ook van 9 tem 18 september 2016 (tijdens de openingsuren vd bib) Sint-Nicolaaskerk 4 Een kerk met een schat De Sint-Nicolaaskerk is de oudste kerk van Sint-Niklaas en gaat terug tot de 13de eeuw, de oprichting van de parochie. De oorspronkelijke kleine eerste stenen kerk (1262) werd stelselmatig uitgebreid en verbouwd totdat ze eind 19de eeuw haar huidig uitzicht kreeg met o.a. de bouw van een nieuwe voorgevel. Het mooie interieur is in hoofdzaak 17de eeuws en 19de eeuws. Op Open Monumentendag kan je in de Sint-Nicolaaskerk terecht voor de tentoonstelling Introspectie met schilderijen van Dirk Smet. Ook het Sint-Nicolaasgenootschap toont een selectie uit hun eigen collecties en staat klaar voor een woordje uitleg. Het kerkmuseum is die dag uitzonderlijk gratis toegankelijk. Je kan er de indrukwekkende collectie religieuze voorwerpen, de kerkschat, bewonderen. Wat? vrij bezoek en tentoonstelling Waar? Sint-Nicolaasplein Altimetrische en planimetrische punten een kwestie van centimeters Aan de terraskant van de Sint-Nicolaaskerk, ongeveer in het midden, vind je een bizar gietijzeren merkteken. Dit plaatje op 27 cm van de grond wordt een altimetrisch punt genoemd. De aangeduide hoogte (20,6 m) is het hoogteverschil met de zeespiegel (= het gemiddeld laagwater in Oostende). Ter vergelijking: het altimetrisch punt aan de Sint-Jozefkerk Tereken (bevestigd op 50cm boven de grond) geeft 22,8 m aan, dat aan de kapel van Tereken (op 61 cm van de grond) 24,8 m. Planimetrische punten bevinden zich meestal bovenop de torenspitsen in het midden van de koperen bol waarop vaak een kruis staat. Voor de Sint-Jozefkerk (Tereken) zit dat op 85,7 m boven de zeespiegel, voor de Sint-Nicolaaskerk op 71,9 m. De Sint-Jozefkerk is dus 63,3 m (85,7 m 22,8 m + 0,5 m) en de Sint-Nicolaaskerk 51,6 m (71,9 m 20,6 m + 0,27 m) hoog. Ter vergelijking: de Onze-Lieve-Vrouwekerk is ±55 m hoog, de kerk van Belsele ±34 m en die van Sinaai ±44 m. Het hoogteverschil tussen de Dries in Sinaai en de Grote Markt is ±13,5 m. info: > producten > planimetrische en altimetrische punten 5

6 5 Onze-Lieve-Vrouwkerk De bekendste toren uit de skyline van Sint-Niklaas 3 Hoogtes en laagtes in Belsele De Raaklijn toont je Belsele zoals je het nog nooit zag Wat? vrij bezoek Waar? Onze-Lieve-Vrouwplein Wanneer? tot uur De toren met het vergulde Mariabeeld van zes meter hoog vormt één van de bekendste beelden in Sint-Niklaas. De balkons van de toren bieden een wijds uitzicht over de ruime omgeving maar de toren is jammer genoeg om veiligheidsredenen (nog) niet publiek toegankelijk. Sinds 2013 is het Mariabeeld wel opnieuw een lichtbaken in onze stad. Het magnifieke veelkleurige interieur van de kerk met indrukwekkende muurschilderingen kan je vrij bezoeken en is meer dan de moeite waard. Hoog-Laag : wanneer de haan op de kerktoren van de kerk in Waasmunster met de voeten in het water staat, dan komt het water de kerk van Belsele binnengelopen. Met deze woorden werden de kinderen in de gemeentelijke basisschool gewezen op het hoogteverschil tussen deze twee gemeenten. Tijdens deze cultuurhistorische wandeling langsheen of misschien wel in enkele bijzondere tuinen en private domeinen. kunnen we dit Hoog-Laag - gegeven verder waarnemen. Verrassingen zijn niet uitgesloten. De groepjes zijn beperkt. Vergeet niet om op Open Monumentdag tijdig je ticket af te halen in het infopunt in t Ey. info: Wat? geleide wandeling van ongeveer 120 min Waar? startpunt (en tickets afhalen) in Muziekclub t Ey, Koutermolenstraat 6b Wanneer? Afspraak om 10.00, 11.00, 14.00, en uur Drogisterij De WALVIS voor 1 dag weer open 6 een sprong in het verleden weer open In 2015 publiceerde vzw Arsène (Katherine Ennekens) het boek Goed bewaarde winkelinterieurs waarin een prominente plaats was voorbehouden voor de fascinerende winkel De Walvis. Op Open Monumentendag krijg je nog eens een kans om een bezoek te brengen aan deze unieke winkel waar de tijd als het ware bleef stille staan. De voormalige drogisterij van Juffrouw Amand bleef quasi onveranderd sinds Meer info over vzw Arsène: De laatste exemplaren van het boek Goed bewaarde winkelinterieurs zijn enkel op Open Monumentendagte koop bij De Walvis. Wat? bezoek (max. 5 bezoekers tegelijk) Waar? Ankerstraat 27 Wanneer? van tot uur Geert Joosten 6 15

7 2 Sint-Andreas- en Ghislenuskerk Een kerk met een bewogen geschiedenis 7 Première: kortfilm Goed bewaarde winkelinterieurs: Sint Niklaas Goed bewaarde winkelinterieurs: Sint Niklaas is een portret van twee winkeliers en de geschiedenis van hun winkel. Aan het woord Josette Amand van De Walvis en haar overbuur, Leo De Clercq van de gelijknamige wijn- en likeurhandel (*). De film duurt 25 minuten. Speciaal voor Open Monumentendag wordt in primeur de kortfilm van Mario De Munck geprojecteerd in het leegstaande, aanpalende winkelpand met de merkwaardige open galerij, de voormalige Galeries Faems-Bonne. De geschiedenis van deze kerk gaat terug tot de 10de eeuw. De kleine Romaanse kerk die toen werd gebouwd werd van de 13de tot de 16de eeuw systematisch uitgebreid en verfraaid in gotische stijl. In de 13de en de 15de eeuw kreeg de kerk o.a. een fraai houten beschilderd tongewelf waarvan nog steeds duidelijke sporen zichtbaar zijn op de zolders van de kerk. Bij de Beeldenstorm van 1578 werd de kerk bijna bouwvallig achtergelaten en in de 17de eeuw werd de kerk dus opnieuw grondig verbouwd. Bij het einde van de 17de eeuw was er nog weinig merkbaar van de oorspronkelijke romaanse kerk en verkreeg de kerk grotendeels zijn huidige gotische uitzicht. Daarmee is de kerk zowel in oorsprong als in uitzicht de oudste kerk van Sint-Niklaas. Een zeer opmerkelijk meubelstuk in de kerk is alvast de archiefkoffer uit 1551, een unicum in Sint-Niklaas en - wellicht- de ruimere omgeving. Wat? filmprojectie en tentoonstelling Waar? Galeries Faems-Bonne Ankerstraat 14 Wanneer? tot uur * Wijn- en likeurhuis De Clercq (Zamanstraat 2-4), in cottagestijl naar een ontwerp van August Waterschoot, dateert van 1905 en werd deels verbouwd in de jaren 70. Dit bijzondere gebouw doet nog steeds dienst als wijn- en likeurhandel. Naast de winkel was vroeger de gelagzaal. De winkel is open van tot uur Op deze hoek stond de voormalige brouwerij Den Ancker waarvan de oudste vermelding opklimt tot De vroegere gevelsteen met anker en jaartal 1691 (collectie KOKW) staat mee in de vitrine. De binnenkoer kan je bezoeken in het kader van Coup de Ville maar let op- alleen op vertoon van een toegangsticket van WARP (zie blz 12). Upstairs-Downstairs 8 De onzichtbare aanwezigheid van meiden en knechten Deze eclectische stadswoning uit 1928 kreeg de voorbije jaren een gedeeltelijke opknapbeurt. Elk jaar van 12 november tot 6 december is dit pand de residentie van Sinterklaas en zijn zwarte pieten (Huis van de Sint). Op Open Monumentendag kan u gratis de tentoonstelling Alfons Proost bezoeken en de rondleiding Een dienstmeisje vertelt (90 minuten) volgen. Verder is er de mogelijkheid tot een high tea in fin-de-sièclesfeer. 14 Orgelconcert ism Cultuurcentrum Om 17u wordt Open Monumentendag feestelijk afgesloten met een Orgelconcert. Christophe Bursens (orgel en klavecimbel) en Steven Sneyers (hobo) brengen een barokprogramma. Wat? vrij bezoek, rondleidingen en orgelconcert Waar? Belseledorp Leontine brengt het boeiende verhaal van meiden en knechten in het riante burgerhuis van textielfabrikant Edmond Meert. Als kamermeisje vertelt zij vol passie over de tijd van toen. Downtown abbey en Upstairs-downstairs zijn niet ver weg. Het huis met al zijn verborgen hoeken en kanten van boven tot onder kent na dit bezoek geen geheimen meer. Wat? vrij bezoek, rondleidingen en High tea (betalend) Waar? Stationstraat 85 Rondleidingen om en uur voor max 25 personen. Reservatie is wenselijk: (tijdens de kantooruren) of reservatie.musea@sint-niklaas.be Voor het vrij bezoek van de woning en de high tea hoef je niet te reserveren. 7

8 9 Koken met Boontjes Op bezoek bij de conciërge van kasteel Walburg BELSELE, dorp in de kijker Tijdens de vorige editie van Open Monumentendag stond de conciërgewoning van kasteel Walburg nog in de steigers. Benieuwd hoe ze nu staat te schitteren na de recente restauratie? Binnen in dit pareltje (dat kan gehuurd worden voor seminaries en tentoonstellingen) lezen vrijwilligers van CC Boontje voor uit de onlangs verschenen Boonhoekjes van Marcella Piessens en Kookrubriekjes van Gerrit Van Puyvelde. Beide boekjes bevatten pittige columns, het wordt dus prettig luisteren naar een mengeling van verhalen over erfgoed en actualiteit, oude gerechten en gebruiken, speciale en gewone mensen. Vanuit de conciërgewoning heb je ook een prachtig zicht op het park, de 19de eeuwse kiosk en het kasteel (*) waar momenteel een moderne horecazaak gevestigd is (op zondag open van tot uur). info: * In 1553 bouwde ridder van Waelwijck deze waterburcht op een boogscheut van de markt van Sint-Niklaas. In de 19de eeuw kwam het domein in handen van de familie Van Naemen, die het kasteel grondig verbouwde en het park omvormde tot een romantische Engelse landschapstuin met een residentieel karakter. Eind 19de eeuw werd ook een collectie exotische bomen aangeplant. Sinds 1953 is het park openbaar. Wat? vrij bezoek en doorlopend lezingen Waar? parkingang tussen Walburgstraat 33 en 41 Wanneer? van tot uur en van tot uur Na Sinaai in 2014 en Nieuwkerken in 2015 zetten we dit jaar Belsele, de oudste deelgemeente van het huidige Sint-Niklaas, in de kijker. De benaming Belsele komt al voor in documenten uit de negende eeuw. 1 Muziekclub t Ey Eynde van Weireldt Deze unieke muziekclub, die dit jaar zijn 25ste verjaardag viert, is voor Belsele het centrale infopunt en het vertrekpunt van de dorpswandelingen. Ze huist in een voormalige badplaats voor soldaten gelegen naast De Kouter, een site waarin vroeger de gemeenteschool of jongensschool gevestigd was. Momenteel is er in dit gebouw een polyvalente zaal die door verenigingen kan gehuurd worden, een sociaal-culturele ontmoetingsplek. Op de speelplaats van de voormalige school wordt je met open armen en- uiteraard- met muziek ontvangen en je kan er iets drinken en/of je picknick eten. Wat? Infopunt, startpunt wandelingen, picknickplaats Waar? Koutermolenstraat 6 Mogelijks kan de KOKW in aanloop naar Open Monumentendag in primeur de gerestaureerde Caerte figuratieve der Heerlijkheden van het Beversche, Puyenbeke, Paddenschoot en Aerschot geënclaveerd binnen de Prochie van Belcele (gecopieert uyt de Caerte der vorseide Prochie van Belcele alsmede uyt de werken van lantmeters P. Van Landeghem en J.B. Manderschaidt ende naer verscheidene gedaene verbeteringen der abusen en erreuren daer mede bevonden te accorderen...) door J.J. du Caju (1785) tonen. Volg de info op de website en op de sociale media voor de laatste updates (zie blz 19). Alleen na reservatie: info@kokw.be 8 13

9 COUP DE VILLE parcours NIEUW dit jaar! Betalend Daar bij die molen Bij t minste waaien zal hij draaien! Een buitenbeentje in het programma maar de omweg zeker waard. De Witte Molen werd eind 17de eeuw gebouwd als oliemolen en rond 1850 verbouwd tot graanmolen, waarbij hij zijn huidige uitzicht kreeg. De molen werd reeds in 1943 beschermd als monument en was daarmee het 2de monument van Sint-Niklaas. (De kerk van Belsele werd reeds in 1936! beschermd). Door economische evoluties en de verstedelijking van de omgeving van de molen (waardoor de windvang verstoord werd) was een rendabele uitbating van de molen niet langer mogelijk. In 1976 kwam de molen in handen van het stadsbestuur. Na ernstige stormschade in 1983 kon de molen niet langer malen maar een grondige restauratie in 2005 herstelde de volledige maalinrichting en sindsdien maalt de molen terug op regelmatige basis dankzij de enthousiaste inzet van goed opgeleide vrijwillige molenaars. Wat? vrij bezoek en maaldemonstraties door de molenaars Waar? Azalealaan Het openingsweekend van de driejaarlijkse tentoonstelling Coup de Ville van Kunstenplatform WARP valt voor het eerst samen met onze Open Monumentendag. Meer dan 30 kunstenaars uit België en de uithoeken van de wereld nemen je met hun kunstwerken mee op wandel door de binnenstad. Ze laten zich zowel inspireren door de poëzie van het alledaagse als door de grote uitdagingen van onze tijd. Wat betekent klassiek meesterschap nog in het tijdperk van de digitale omwenteling? En hoe verwerk je de echo s van het verleden? Met tekeningen, schilderijen, sculpturen, soundscapes, fotografie, film en eigenzinnige ingrepen gaan kunstenaars in dialoog met de omgeving. Je krijgt een intieme kijk op kunst, architectuur en de mensen achter de gevels. Op het zorgvuldig uitgekiende parcours ontdek je niet alleen kunst, maar ook statige herenhuizen, verrassende tuinen, verborgen passages, vergeten histories en de hotspots van de toekomst. Ook voor HERITA was dit een uitgelezen kans om dit parcours mee te promoten en de leden te verwennen met een korting en enkele geleide wandelingen op 11 september (inschrijven vóór via Beeldig Sint-Niklaas Wie zoekt die vindt Deze details zijn allemaal te vinden op de Grote Markt. Voor meer zoekplezier zie ook blz 18. Wat? parcours met 20 unieke locaties in Sint-Niklaas Waar? WARP, Apostelstraat 20, 9100 Sint-Niklaas Wanneer? van 9-09 tot op do, vr, za, zo van tot uur Info: Reservaties: reservaties@warp-art.be 12 9

10 SITE TEREKEN Restauratie van de glas-in-lood ramen De glas-in-loodramen maken een belangrijk deel uit van het kerkinterieur. Ze werden allemaal dankzij privégiften gerealiseerd in de periode door het zeer befaamde glasatelier Stalins en Janssens. Doorheen de jaren werd het glas meermaals beschadigd en niet steeds goed hersteld. Momenteel worden de glasramen zorgvuldig gerestaureerd. Aannemer Verstraete- Van Hecke geeft aan de hand van infopanelen al zijn geheimen prijs. Wat? vrij bezoek, rondleidingen, demonstraties, kinderzoektocht, orgelconcert Waar? Tereken 3 Wanneer? tot uur 1 Leer alle hoeken van de Sint-Jozefkerk (Terekenkerk) kennen Een totaalkunstwerk in een levendige wijk De kerk is toegankelijk, de zolders en de gewelven niet. Dit jaar is er niet alleen de parochieploeg om je warm te ontvangen, ook Monumentenwacht Vlaanderen slaat hier zijn/haar tenten op om je alle hoeken van de neogotische Sint-Jozefkerk te laten zien. Je kunt er o.a. de restauratiewerken aan de glasramen bekijken, de toren en gewelven langs binnen beklimmen (de trap is hoog en steil), genieten van een overweldigend uitzicht. Buiten houd je vast je adem in bij de demonstratie van de afdaaltechnieken. Om en uur zijn er orgelconcerten door Christophe Burssens ism Cultuurcentrum Sint-Niklaas. De kerk De parochie Sint-Jozef werd opgericht in 1872 en vormt daarmee de derde parochie van Sint-Niklaas, na Sint-Nicolaas en Onze-Lieve-Vrouw. Het was een arme parochie met vooral kleine landbouwers, wevers en klompenmakers, maar onder impuls van de eerste pastoor werd er toch in een indrukwekkende neogotische kerk kerk gebouwd naar ontwerp van de toenmalige stadsarchitect Edmond Serrure. De buitenkant is vrij sober maar het interieur werd rijkelijk gedecoreerd met kleurrijke glasramen, muurschilderingen en elegant kerkmeubilair van zeer hoge kwaliteit. De kerk ontsnapte, dankzij geldgebrek, aan de moderniseringsdrang van de 20e eeuw en behield grotendeels zijn oorspronkelijke interieur. info: Monumentenwacht Vlaanderen De medewerkers van Monumentenwacht Vlaanderen demonstreren vandaag dat ze veel meer doen dan als echte bergbeklimmers, hangend aan touwen, een spectaculaire inspectie uitvoeren aan een toren. In de Sint-Jozefkerk nemen ze je mee op verkenningstocht naar de (goed onderhouden) zolders. In de kerk leren ze je ook alles over het bewaren van waardevol textiel zoals priestergewaden en vlaggen. Wat dacht je ervan om zelf eens leien te knippen? En voor de kinderen bedachten ze een leuke, leerrijke fotozoektocht. info: 2 De kapel van Tereken schittert weer in volle glorie. Kapel van O.L.V. van Hal terug open na grondige restauratie Het heeft lang op zich laten wachten maar dit prachtige monument is na bijna 8 maanden van grondige restauratiewerken terug uit de steigers. Zeker een omwegje waard. Wat? vrij bezoek Waar? Hoek Tereken en Kapelstraat Sint-Niklaas vanuit vogelperspectief Naast de Cipierage en het stadhuis (blz 2), de Salons (blz 7), de Witte Molen (blz 9) en de toren van de Terekenkerk (blz 10) biedt ook de dakparking aan het einde van de Stationsstraat, boven JBC een bijzondere kijk op de omgeving. Je kan er de monumentale driedelige creatie Projecties-Triptiek voor Sint-Niklaas (2004) van Marin Kasimir in zijn totaliteit bewonderen. Of wil je liever van thuis uit de Markt bekijken? Dat kan 24/24u en 7/7 via de webcam die op het Stadhuis staat webcam.sint-niklaas.be 10 11