ACTIVITEITEN NAJAAR 2015

Transcriptie

1

2 ACTIVITEITEN NAJAAR 2015 Excursie zaterdag 31 oktober naar Diepholz onder leiding van Emo. Daar hebben zich dan duizenden prachtige kraanvogels verzameld om door ons bekeken te worden. Vertrek om 9.00 uur vanaf Autorama. Onderweg kunnen we dan eventueel mensen meenemen vanaf andere lokaties. Diepholz is ongeveer 1,5 uur rijden en we blijven tot in de schemering als de kraanvogels zich verzamelen voor hun overnachtingsplaats. Opgeven bij Jaap Tonkes ( ) Emo ( ) of Dinsdag 24 november : lezing over het Kolkenprojekt in Oost-Groningen door Aart Jan Langbroek i.s.m. de KNNV Natuurfotowerkgroep. Eerder heeft U in onder meer de Padloper en de Veenpluis kunnen lezen over het Kolkenproject (IVN, KNNV, Club Oldambtster Groen, RUG, SBB en NM) en we kunnen door deze lezing, geïllustreerd met o.a. foto s van onze werkgroep, kennis nemen van de voortgang van dit bijzondere project. Plaats : Gorechthuis, Hortuslaan BE Haren. Voor de route: zie hun website. Aanvang : uur. Opgave : secretaris@groningen.knnv.nl of Ervaar zaterdag 24 oktober de rust en donkerte tijdens de Nacht van de Nacht in Oldambt Verdere informatie: laatste blad van deze Veenpluis Zaterdag 16 januari 2016: Snertwandeling, waarschijnlijk in de omgeving van Zeegse. Nadere informatie was nog niet bekend bij het samenstellen van deze Veenpluis. Opgave en informatie t.z.t. bij Tebbe Krijgsheld, (t.krijgsheld@hccnet.nl) Programma paddenstoelenwerkgroep Oost-Groningen zaterdag 17 oktober Stadskanaal,te beginnen met een begraafplaatsje in hok 257/558.Andere hokken zijn hier evt. 259/557, 258/561 en 269/558 verzamelen parkeerplaats ziekenhuis zaterdag 31 oktober Nieuw Woelwijck in ieder geval hok 248/574 verzamelen bij de ingang 249/575,2 zaterdag 14 november Eemshaven West bv hok 248/608, 249/607 verzamelen rotonde Kwelderweg/Borkumweg 249,3/607,9 Alle excursies beginnen om 10 uur. (Eerdere excursies konden niet worden gemeld in de Veenpluis) Mijn mobiele nummer is (Klaas en Johanna) 2

3 VERSLAGEN VAN EXCURSIES ETC. 2 februari 2015: determinatieavond van de nieuwe insecten- /geleedpotigenwerkgroep. 10 Geïnteresseerden hadden zich aangemeld bij de nieuwe coördinator Aart Jan Langbroek. En ondanks alle gladheid waren ook allen, bekende en nieuwe gezichten, aanwezig. De tassen gaan open en daaruit komen boeken, binocs, en studiemateriaal te voorschijn. Zeer divers. Met een kop koffie/thee en een koek (dank dames!) wordt het eerste materiaal al snel onder de loep/binoc genomen. In groepjes of individueel worden gallen, nachtvlinders, spinnen, mollusken, vliegen, muggen, kevers, waterdiertjes, duizendpoten, e.d. uit geëtiketteerde potjes gehaald en nauwkeurig op naam gebracht. Hulp is aan alle kanten aanwezig. Tegen tienen kan men maar moeilijk tot inpakken komen en allen zien terug op een zeer geslaagde bijeenkomst. U bent van harte welkom om mee te doen aan een volgende bijeenkomst. Informatie en opgave bij Aart Jan Langbroek aj.langbroek@xs4all.nl of / Foto s: GeertJan Herder Vogelexcursie naar de omgeving van het Zuidlaardermeer Een eerste poging voor deze excursie viel letterlijk in het water: bij het vertrekpunt regende het flink en de buienradar liet alleen maar meer regen zien. Het gevolg zou zijn weinig vogels in de lucht en wij nat tot de knieën. Het kleine groepje besloot dan ook de tocht uit te stellen. De herkansing was op vrijdagavond 3 juli en het aantal deelnemers was meteen veel groter dan de vorige keer: 13 personen liefst. Op naar de Onnerpolder! Vooral naar de sterns zou worden gekeken. En inderdaad, de zwarte sterns, de visdiefjes en de witvleugelsterns lieten zich zien. Alleen de witwangsterns lieten verstek gaan. Natuurlijk waren er veel meer soorten aanwezig: kemphanen, witgatjes, bosruiter (en als ik fi-fi schrijf weten de deelnemers nog wel wat ik bedoel), kleine plevieren, boerenzwaluwen o.a. De steltkluten foerageerden in het ondiepe water en ook hun jongen scharrelden er rond. En dan het klapstuk: 2 zeearenden kwamen aanvliegen, vlogen lagen voor ons langs, waarna de ene door vloog en de ander landde bij een grote dode vis en daarvan ging eten. De andere vogels trokken zich weinig aan van het groet beest vooral toen een steltkluut er bij langs liep was de grootte goed te zien. Schitterend! Henk 3

4 Ganzentellingen Samen met Dirk en Kees heb ik in Nederland meegedaan aan onderstaande telling (ik heb plannen om een verhaaltje te schrijven over alle tellingen en dergelijke die tegenwoordig mogelijk zijn voor alle organismen in Nederland); en je kunt lezen dat volgend jaar weer zoiets op het programma staat. Ik kan je verzekeren dat het indrukwekkend is: in het donker bij de Dollarddijk aankomen in grote stilte om 7:30, en dan om 8:00 barstte het los. Je komt ogen en oren te kort. Na half 9 wordt het weer rustiger, even nagepraat bij Nijstoatenziel, en weer huiswaarts. Eerst de mail na afloop van Kees: Hallo Dirk, Han, Hier een samenvatting van de resultaten van de slaapplaatstelling vorige week [18 januari was dat]. In totaal komen we op bijna ganzen - tamelijk spectaculair dus. Er is nog wel een "probleempje" met die Brandganzen in Petkum (dat is aan de monding van de Eems) en ik moet nog eens beter kijken of daar niet evt. dubbel is geteld met punt C (de opgegeven vliegrichtingen geven daar geen aanleiding voor, maar het aantal is erg hoog). Echter, ook als we daar nog een aantal dubbeltellingen uithalen, komen we nog op ruim ganzen. Ik had zelf iets meer Kolganzen verwacht, en minder Brandganzen. Telresultaten van tellingen overdag aan de Duitse kant heb ik nog niet gezien (zijn er wel), maar ik vond zelf aan de Nederlandse kant in ieder geval een grote groep Kolganzen (2710 exx) aan de Ulsderweg bij Ulsda (die zaten daar ook al op 4 januari). Aan de zuidkant van de A7 dan nog eens 420. Verder zitten er Kolganzen rond het Hondshalstermeer, maar ik vraag me af of die op de Dollard slapen (in ieder geval vorig jaar maart zaten ze op het Hondshalstermeer zelf). Duidelijk is ook dat de vele Rietganzen in het Rhederveld/Hebrecht (maandag bijna 4000) niet op de Dollard slapen. Ik zou de telling van afgelopen zondag nog wel eens willen herhalen, maar twijfel of we dat in februari a.s. zouden moeten doen, of gewoon volgend jaar. Ik denk dat we dan wel de teltrajecten iets kleiner moeten maken (hebben we dus ook meer mensen nodig). Dus wie belangstelling heeft volgende winter!? Bedankt dat jullie vroeg wilden opstaan! groeten van Kees, en hieronder begint het stukje zoals het in Sovon-nieuws stond Meer dan ganzen op slaapplaats Dollard Nederlandse en Duitse tellers zagen in de vroege ochtend van 18 januari ruim ganzen uit de Dollard vertrekken. Brandgans en Kolgans waren de belangrijkste soorten, maar verrassend waren de 8 Dwergganzen die samen met Brandganzen naar het Duitse Rheiderland vlogen. Door Kees Koffijberg Sovon -regiocoördinator watervogeltellingen Groningen In het Duitse Rheiderland worden bij ganzentellingen overdag geregeld aantallen tot ganzen geteld: een veelvoud van de aantallen die in de Nederlandse Dollardpolders aan de grond komt. Maar slapen deze vogels echt allemaal op de Dollard, zoals in het verleden vaak verondersteld? En komt ook een deel van de Toendrarietganzen die in het noorden van Westerwolde of in de Veenkoloniën foerageert nog steeds naar de Dollard? Dwergganzen opgepikt Op 18 januari 2015 werd voor het eerst een grensoverschrijdende slaapplaatstelling op de Dollardijk georganiseerd. Een groep van 14 tellers telde in de vroege ochtend de uitvliegende ganzen en ze hadden moeite alles goed bij te houden. Om 9:30 stond de teller op ganzen. Bij ruim twee-derde van dat aantal ging het om Brandganzen. Kolganzen (22.000) waren beduidend schaarser. En de Toendrarietganzen? Vrijwel afwezig (194 vogels), wat suggereert dat de vogels van Westerwolde (overdag werden in het Rhederveld/Hebrecht bijv. bijna Toendrarietganzen gevonden) en de Veenkoloniën in ieder geval momenteel niet op de Dollard overnachten. Spectaculair was een groepje van 8 Dwergganzen dat luid roepend met Brandganzen richting het Duitse Rheiderland vertrok. Deze werden gezien vanaf post Nieuwe Statenzijl 4

5 85-90% naar Duitsland De meeste ganzen die momenteel op de Dollard slapen foerageren in het Duitse Rheiderland en gebieden aan weerszijden van de Eems. Zelfs ganzen die overdag ten noordwesten van Papenburg en in de omgeving van Wymeer foerageren vliegen 's avonds naar de Dollard. Naar schatting 85-90% van alle ganzen bij de telling van 18 januari vertrok richting Duitsland. De overige vogels vlogen naar de Nederlandse Dollardpolders. Overdag werden groepen teruggevonden tot in de omgeving van Ulsda en Oudeschans. Het Duitse achterland van de Dollard is vanwege zijn hoge aandeel grasland veel aantrekkelijker voor ganzen dan de door akkers gedomineerde Nederlandse polders. Speciale focus De telling vond plaats in het kader van het Meetnet Slaapplaatsen, dat deze winter een speciale focus heeft op ganzenslaapplaatsen in het Natura 2000-gebied van de Waddenzee. De slaapplaatstelling zal met enige regelmaat worden herhaald om inzicht te krijgen in de aantallen die gebruik maken van de Dollard als slaapplaats. Kees Koffijberg - Sovon, met opmerkingen van Han Bouman. 5

6 ZWEDEN? Nee, Finsterwolde! In april mocht ik als eerste vier, een dag later vijf, kraanvogels melden die ik ontdekte in De Tjamme, het SBB gebied naast ons huis. Heel bijzonder om een paar dagen lang kraanvogels op de stoep te hebben. Één dag liepen er ook nog drie ooievaars naast. Vanmorgen, 28 april, heb ik ze niet kunnen ontdekken. Waar ze nu heen zijn? Ik verwacht noordelijk toch naar Zweden of oostelijk naar Duitsland. Een broedpoging lijkt echt niet te kunnen: wel wat druk met rondstampende Hooglanders en langs fietsende Oldambsters. We hebben natuurlijk wel andere vogels in De Tjamme als blauwborst, roodborsttapuit, snor, bruine kiek, sprinkhaanzanger, kluut, in het bos wielewaal, havik, goud- en appelvink, langs de rand boompieper enz. Dus een momentje vrij, maak een wandelingetje in De Tjamme. Oh ja, en Stieneke heeft in onze tuin een nieuwe micronachtvlinder voor Nederland gevangen, maar daar kan ze beter zelf over vertellen. Han 6

7 Wespen Dit jaar hadden we veel wespen in onze tuin, en zo rond horend was dit bij meer mensen het geval. Er was een nest met de gewone wesp in een nestkast onder het raam van een slaapkamer en dat moest jammer genoeg toch echt 'verwijderd' worden. Een groot nest achter in de tuin kon blijven en bleek van de Duitse wesp te zijn; deze soort is wat algemener dan de gewone. Vorig week bij het nestkasten schoon maken vond ik ook nog een hoornaar-nest. Het was verrassend klein en had ik het de hele zomer niet opgemerkt. Ik schatte de grootte van het volk op niet meer dan ca 30. Het nestkastje is weer gesloten en het schoonmaken is uitgesteld tot over een paar weken, als de 'bruiloftsvluchten' hebben plaatsgevonden. Maar het is nu weer voorbij, die mooie zomer; in ieder geval weinig wespen meer we gaan er al weer naar terug verlangen. Han. na verwijdering van het kastje van de gewone wesp kwamen de wespen nog een week lang zich verzamelen op de plek waar de nestkast hing wespen op een rotte meloen in de compostbak het hoornaarnest 7

8 BI-ORA BI-ORA (Nederlands Duits netwerk vóór een gezonde veehouderij) en Milieudefensie Zuidoost Groningen hebben in 2014 en 2015 bijeenkomsten gehouden over de gevolgen van megastallen. In 2014 focusten we, in Blijham, op de schadelijke gevolgen voor het milieu (met Lucas Reijnders) en afgelopen voorjaar, in Wedde, op de risico s voor de gezondheid (met GGD-arts Jos vd Sande en huisarts Jan Hoevenaars). OP ZATERDAGMIDDAG 28 NOVEMBER AANSTAANDE ORGANISEREN WE IN WEDDE VOEDSEL ANDERS, EEN BIJEENKOMST OVER DE LANDBOUW/HET VOEDSELSYSTEEM WAAR WE WÉL NAARTOE WILLEN. Centrale spreker is Hanny van Geel, coördinator van de Via Campesina, de wereldwijde organisatie van kleine boeren. Zij komt het verhaal van Voedsel Anders vertellen: Voorts willen we, waarschijnlijk via interviews, enkele projecten uit onze omgeving onder de aandacht brengen die, binnen of buiten de bestaande systemen, aan het pionieren zijn voor een verbetering van ons voedselsysteem. Ik denk bijvoorbeeld aan een biologisch veehouder die sterk gericht is op bodemgezondheid, aan een project van de community supported agriculture, een project in het kader van de eetbare stad of iemand die pioniert met de teelt van lupinen (als we zelf eiwitrijke gewassen telen hoeve we geen soja meer aan te slepen uit Zuid-Amerika). En we willen zo veel mogelijk pioniers uit onze omgeving gelegenheid bieden om zich te manifesteren, waarschijnlijk heel simpel door tafeltjes neer te zetten waarop ze hun info kwijt kunnen en waar ze in gesprek kunnen gaan met belangstellenden. Misschien komen er in de ochtend ook enkele workshops. We hopen er een bijeenkomst van te maken die niet alleen interessant en bereikbaar is voor de mensen uit Zuid-Oost Groningen, maar óók voor de mensen uit Stad. We willen bijdragen aan de onderlinge contacten tussen het platteland en de stad. WE PROBEREN TE INVENTARISEREN WIE ER IN ONZE OMGEVING, OP HET PLATTELAND OF IN STAD, ALLEMAAL AAN HET PIONIEREN ZIJN VOOR EEN BETER VOEDSELSYSTEEM. WE HOUDEN ONS AANBEVOLEN VOOR TIPS via info@bi-ora.eu. 8

9 KNNV-uitgeverij boeken bestellen via de afdeling. Bestel o.a. boeken genomineerd voor Jan Wolkers-prijs. Van de vijf boeken genomineerd voor deze prijs worden er drie uitgegeven door de KNNV-uitgeverij: Basisgids Grassen - Arie van den Bremer Larven van libellen - Christophe Brochard & Ewoud van der Ploeg Mijn reigerparadijs - Erik van Ommen De KNNV geeft dus deze geweldige boeken uit; u ziet ook [andere] nieuwe titels voorbij komen in Natura, en op de website van de uitgeverij kunt u het hele aanbod zien. Als lid heeft u 10 % korting op de aankoop via de website, maar er is een tweede manier van bestellen: als u de bestelling via mij, Han Bouman uw penningmeester, doet, krijgt u uiteraard ook uw 10%-korting. Maar de afdeling krijgt bij bestellingen een extra korting en dit bedrag komt dan ten goede van onze financiën! Dus koop één of meer van bovengenoemde boeken of zoek iets anders van uw gading. De afdeling ziet uw bestelling graag tegemoet! 9

10 Ervaar zaterdag 24 oktober de rust en donkerte tijdens de Nacht van de Nacht in Oldambt Zaterdagnacht 24 oktober gaat in een groot deel van Europa de klok weer een uur terug: wintertijd! Deze nacht is door de Natuur- en Milieufederaties uitgeroepen tot Nacht van de Nacht. Voor het elfde achtereenvolgende jaar vragen zij aandacht voor de schoonheid en het belang van de (donkere) nacht. Ook dit jaar hebben wij als KNNV, IVN Bellingwedde en Club Oldambtster Groen samen met de gemeente Oldambt en enkele andere organisaties een programma voor zaterdagavond 24 oktober samengesteld. Nieuwe Statenzijl aan de rand van de Dollard is bij uitstek een plek waar je kunt ervaren wat rust en donkerte betekenen. Programma: Vanaf uur bent u van harte welkom in de kinderboerderij aan Bovenburen 96 in Winschoten. Hier wordt u ontvangen met een kopje koffie, thee of limonade. Na een welkomstwoord van wethouder Ricky van den Aker wordt er een lezing gehouden door André Eijkenaar over nachtdieren. André Eijkenaar is werkzaam bij Landschapsbeheer Groningen, voorzitter van de kerkuilenwerkgroep en verwoed fotograaf van de dieren op ons erf. Vervolgens vertrekken we met de bus naar de grote spuisluis in Nieuwe Statenzijl die de Westerwoldse Aa en de Dollard scheidt. Bij de sluis worden we ontvangen door het Waterschap Hunze en Aa s. Na uitleg over de vistrek gaan we de dijk op waar onderweg een optreden wordt verzorgd door de dansgroep van de muziekschool Oost Groningen/ kunstencentrum de Klinker onder leiding van Ina Possel. Rob Rosendahl, de stadsdichter van de gemeente Oldambt, zal tijdens de Nacht van de Nacht een gepast gedicht ten gehore brengen. Na het beleven van de stilte en donkerte in het gebied rond de sluis vertrekken we weer naar Winschoten. Wij verwachten daar om uur weer terug te zijn. Aanmelden: Vanwege de beperkt aantal plaatsen in de bus, circa 40, willen wij graag dat u zich aanmeldt. Aanmelden kunt u via nachtvandenacht@gemeente-oldambt.nl tot en met dinsdag 20 oktober. Aan de deelname van de Nacht van de Nacht zijn geen kosten verbonden. U kunt ook op eigen gelegenheid naar Nieuwe Statenzijl komen. Het programma daar begint om uur. De gemeente organiseert deze Nacht van de Nacht in samenwerking met de Club Oldambtster Groen, Reiderwolde v.o.f., Stichting Recreatie Reiderwolde, de KNNV Oost-Groningen (Veldbiologie), IVN-Bellingwedde, de Natuur- en Milieufederatie Groningen en de muziekschool Oost Groningen. Graag tot ziens op zaterdagavond 24 oktober. Kerkuil, foto André Eijkenaar 10