Voortgangsrapportage Q v.0.3 VISI Open Standaard Project: 2748 VISI

Transcriptie

1 Voortgangsrapportage Q v.0.3 VISI Open Standaard Project: 2748 VISI CROW 2013 KG Voortgangsrapportage VISI Q v Pagina 1 van 9

2 1 INLEIDING Eenvoudig gezegd heeft VISI tot doel eenduidige afspraken te maken over de (digitale) communicatie op raakvlakken tussen partijen in bouwprojecten. Deze afspraken moeten ertoe leiden dat partijen elkaar blindelings kunnen vinden. De inkomsten die nodig zijn om VISI duurzaam te kunnen beheren blijven achter zodat de kosten nauwelijks gedekt worden uit de opbrengsten. 2 DOELSTELLINGEN 2012 Het programma VISIer op Bouw kent de volgende doelstellingen: Bouwpartijen hebben de beschikking over algemeen toepasbare afspraken over de inhouden inrichting van de communicatie. Bouwpartijen zijn door deze afspraken in staat sneller en flexibeler samenwerkingsverbanden aan te gaan en communicatiestructuren op te zetten. Bouwpartijen zijn in staat voor de buitenwereld meer toetsbaar te handelen en de kwaliteit van het product te vergroten. Door deze afspraken worden de middelen op het gebied van informatie- en communicatietechnologie (ICT) beter benut. De gewenste situatie voor eind 2012 kan worden samengevat als: Een bouwbrede (GWW, B&U en installatiebranche) open standaard voor projectcommunicatie die steeds meer wordt toegepast in bouwprojecten Meer organisaties gebruiken VISI-communicatie in bouwprojecten; Meer organisaties die meebetalen aan het beheer en actualisering van de VISI-open standaard Een efficiënte en effectieve VISI beheerorganisatie die kostenneutraal het beheer van VISI-OS uitvoert. De kwaliteitseisen van het project zijn: Gebruikers die enthousiast zijn over VISI; Een enthousiast en actief participerend netwerk, georganiseerd in verschillende overlegplatformen waarin belangen van alle partijen zijn vertegenwoordigd; Beschikbare gecertificeerde VISI-compatible software op basis van systematiek 1.3. Dekkende financiering voor beheer en actualisering van VISI-OS door donateurs bijdragen. Additionele financiering voor ontwikkelingen in relatie met BIM, door participanten bijdragen Knelpunten bij de realisatie van de doelstelling zijn: Een top-down benadering binnen organisaties is nodig om VISI binnen organisaties meer geaccepteerd te krijgen als hulpmiddel in projecten, hiervoor dienen mensen (beslissers en topmanagers in organisaties) benaderd te worden. Er lijkt weinig animo aanwezig bij de commerciële partijen om als donateur te willen bijdragen aan het beheer en de actualisering van VISI-OS; VISI B&U vindt nauwelijks in gang. BIM (als 3D tekenen) heeft binnen de B&U de meeste aandacht. CROW 2012 KG Voortgangsrapportage VISI Q v Pagina 2 van 9

3 3 BESTEDINGEN Er is meer tijd besteed aan het verkrijgen van financiering van VISI dan begroot voor het hele jaar. Dit heeft te maken met drie aspecten: Besluitvorming in de BIR heeft meer tijd gekost dan ingeschat, door veel lobbywerk, beantwoorden vragen in brieven en afstemming met secondanten. De Netbeheerders hebben interesse getoond voor VISI. Dit betreft de Combi Flevo- Gelderland. Dit zijn de netbeheerders (Gas, water, licht,cai en telcom) in de provincies Gelderland en Flevoland die een initiatief rol hebben gekregen om combiwerken waarin meer dan een netbeheerder werkzaamheden moeten (laten) verrichten beter te gaan coördineren via de zgn. digitale rotonde Om hen juiste te informeren is veel overleg geweest en meegewerkt aan workshops. De keuze voor VISI is inmiddels gevallen. (donateur zijn ze echter nog niet geworden ) Het werven van donateurs en participanten vraagt veel inzet om voldoende contact te houden om de druk erop te houden. Processen voor ondertekenen en betalen verlopen traag. 4 STAND VAN ZAKEN Hieronder wordt de over verschillende onderdelen van het VISI-programma gerapporteerd. In het algemeen kan worden geconstateerd dat het succes van VISI ook in 2012 flink is toegenomen. Het aantal gebruikers is explosief gegroeid. VISI wordt in honderden projecten toegepast.in de gww-sector (helaas zijn nog niet al de desbetreffende opdrachtgevers overtuigd van het feit dat ze dus ook donateur of nog beter: participant van VISI zouden moeten worden; daar ligt nog een uitdaging voor 2013). ProRail gebruikt VISI inmiddels voor al haar projecten, inclusief beheer. Ook Rotterdam gebruikt VISI voor alle projecten, inclusief vastgoed. En Rijkswaterstaat schrijft VISI nu voor bij verschillende grote werken. DVD is nu ook over de streep (is donateur geworden). VISI is in 2012 een officiële internationale ISO standaard geworden, als deel 2 van de IDM standaard ISO Deel 1 ( Methodology and format ) was al een ISO standaard. Dat betekent dat het VISI-gedachtengoed nu ook stevig in internationale sfeer is geborgd. De Kabel&Leiding-sector is bezig zich VISI eigen te maken. De netbeheerders doen uitgebreide proeven om de Digitale Rotonde op VISI te baseren (een systeem om op uniforme manier opdrachten van gebruikers via de 5 verschillende netbeheerders te distribueren, coördineren en controleren). Daarmee wordt een nieuwe sector aangeboord; dit zal waarschijnlijk in 2013 worden geëffectueerd. Uit hun testproces komen ook weer verbetersuggesties voor de volgende versie van de systematiek. Ten slotte is versie 1.3 van de VISI-standaard een feit geworden, waarmee de systematiek nog beter is geworden. 2748A VISI programmamanagement Vero Unlimited UK heeft een europees beeldmerk aangevraagd voor door haar gemaakte software in de Die & Mould industry met gebruik van de naam VISI. CROW heeft hiertegen oppositie ingediend omdat het CAD-software betrof. Hierdoor zou verwarring kunnen ontstaan bij gebruikers. Uiteindelijk is dit beëindigd in een agreement, waarin afspraken zijn gemaakt onder welke voorwaarden Vero en CROW VISI promoten en toepassen zonder daar elkaar in de weg te zitten. Afspraken richten zich in welke regio het uitgezet mag worden en in welke sector. CROW 2012 KG Voortgangsrapportage VISI Q v Pagina 3 van 9

4 Werving en relatiebeheer Na de vergadering van de BIR is er actief contact geweest met de partijen die op de begroting van opbrengsten staan voor Er is een of een brief verstuurd met informatie over de nut van VISI, het financieringsmodel en VISI de open-standaard. De Ingenieursbureaus en Bouwbedrijven laten weten de bijdragen te hoog te vinden in relatie tot het belang dat zij van het gebruik van VISI inzien. Beide brieven van de branche organisaties zijn uitgebreid per brief door CROW beantwoord. Marketing & communicatie Website bezoek 2 e de helft van het jaar Unieke paginaweergaves juli- sept: okt-dec: Pagina s per bezoek juli- sept: 8,58 okt-dec: 7, unieke bezoekers hebben in bezoeken unieke pagina s bekeken op de VISIwebsite Gem. bezoektijd/pag is ca. 5 minuten, dat is beduidend langer (> 4 min) dan voorheen. Op de VISI-website zijn enkele zaken toegevoegd naar aanleiding van de expertmeeting van Logius over de VISI-open standaard. Toegevoegd zijn: De notulen van de VISI-Stuurgroep vergadering De notulen van de VISI Kerngroepen vergadering Bezwaar procedure tegen besluitvorming ten aanzien van de VISI open-standaard Berichten op de website: 24 sep VISI open standaard 27 aug CROW-keurmerk 'VISI-compatible software' voor infostrait 18 jul Amsterdam tekent VISI-overeenkomst 4 jun VISI op het BIR-event 04 Mei Open standaard VISI: gevolgen RAW 19 Apr VISI internationaal in de belangstelling 13 Mrt VISI veel werk achter de schermen 28 Feb Disciplinair gebruik van VISI 22 Feb VISI gebruikersbijeenkomst 17 februari in Utrecht 13 Feb Openbare consultatie expertadviezen 19 Jan VISI gebruikersbijeenkomst op 17 februari Promotiemateriaal De brochure VISI; zicht op het bouwproces is gepubliceerd. Binnen twee maanden was de eerste oplage van 500 stuks uitgeput en is een nieuwe oplage van 1000 exemplaren besteld. De publicatie is opgesteld om in eerste contacten met geïnteresseerde organisaties iets achter te kunnen laten om een relatie met de VISI-gebruiker op te kunnen bouwen. De publicatie wordt dus niet breed verspreid. CROW 2012 KG Voortgangsrapportage VISI Q v Pagina 4 van 9

5 Artikelen en persberichten CROW heeft een gratis huismagazine CROW et cetera (met ongeveer lezers) dat 8 keer per jaar uitkomt. In het blad staan zeer regelmatig korte en lange artikelen over (de toepassing van) VISI. Daarnaast is er maandelijks een e-service met korte berichten, waarin ook VISI regelmatig gepromoot wordt. Naast regelmatige nieuwsberichten op de website, worden er ook persberichten door CROW opgesteld en verstuurd. Onder andere het nieuws over de uitreiking van een VISI-keurmerk is als persbericht verstuurd en opgepakt door verschillende media. Artikelen (in CROW et cetera) November: VISI wordt ISO Standaard Juni: VISI als hoeksteen van de bouwsector Febr: VISI: veel werk achter de schermen Jan: RAWeetje: Wat kan ik met VISI in een RAW-bestek? Ook is in de Cobouw aandacht gegeven aan de toelating van VISI op de pas-toe-of-leg-uit-lijst van Logius. 29-6: Normaal twee kasten vol papierwerk (Cobouw) 29-6: Opdrachtgevers over VISI (Cobouw) Afstemming andere ontwikkelingen/projecten Op het congres 3D/BIM, de praktijk van het bimmen zijn de ervaringen uit de bouw gespiegeld aan de ervaringen uit de petrochemie, staalbouw, logistieke en maritieme sector. CROW heeft een workshop begeleid over nut en noodzaak van de afsprakenstelsels in het BIM, zoals: VISI, COINS, IFC, IFD, IDM, Etim... de hele reeks aan termen die in de begrippenkluwen van BIM vaak voor verwarring in plaats van verheldering zorgen. De opkomst was boven verwachting ca. 20 mensen. Voor veel aanwezigen was het een eyeopener hoeveel internationaal is gedaan en al beschikbaar is. Een verslag is hier te vinden: B VISI-Stuurgroep (SG) In de Stuurgroepvergadering van januari is de begroting van VISI 2012 besproken t.b.v. besluitvorming in de BIR. Verdere onderwerpen waren de procedure erkenning VISI op de pas-toeof-leg-uit-lijst en de vaststelling van de realisatie De Stuurgroep is in dit jaar niet meer bij elkaar geweest. 2748C Kerngroepen Bouw In de Kerngroepenvergadering van mei is de begroting van VISI 2012 besproken t.b.v. besluitvorming in de BIR. Besloten is, na beraad bij de Technische Commissie, dat de nieuwe versie van de Leidraad VISIsystematiek 1.3 gepubliceerd wordt onder de Creative Commons Licenties met de vermelding: Naamsvermelding-NietCommercieel-Gelijkdelen. Verder is het Marketing en Communicatieplan VISI 2012 besproken. Dit is na de vergadering in klein comité verder uitgewerkt door naar de specifieke rollen in het bouwproces te kijken (opdrachtgever, opdrachtnemer, ingenieursbureaus) en de meerwaarde van VISI voor deze rollen. Door gebrek aan verdere financiering heeft dit naast de verslaglegging geen verder gevolg meer kunnen hebben. 2748D Gebruikerscomite/-groep (GC) Het Gebruikerscomité stimuleert contacten tussen gebruikers onderling ten behoeve van ervaringen- en kennisuitwisseling en waar mogelijk nieuwe initiatieven te ontplooien. Zij is het CROW 2012 KG Voortgangsrapportage VISI Q v Pagina 5 van 9

6 gebruikersportaal naar de VISI-organisatie om gebruikerswensen en -behoeften te inventariseren en in te brengen in de daarvoor geëigende overlegorganen binnen de VISIorganisatie. In het eerste kwartaal van 2012 heeft er een gebruikersbijeenkomst plaatsgevonden. Deze stond in het teken van de rol van VISI binnen Systems Engineering en het Bouw Informatie Model. Het onderwerp sloeg goed aan en leidde tot een inhoudelijke discussie tussen VISI gebruikers. Opkomst: 32 personen. Voor de externe communicatie wordt steeds meer gebruik gemaakt van LinkedIn en Twitter. Vanuit het gebruikerscomité worden deze media ingezet om extra aandacht te generen voor de verschillende VISI bijeenkomsten. Er zijn vanwege gebrek aan financiering geen gebruikersbijeenkomsten meer georganiseerd. 2748E Technische Commissie (TC) In de TC zitten uitsluitend leveranciers met VISI compatibele software (naast enkele VISIadviseurs en TNO ter ondersteuning van CROW). De TC heeft een werkplan gemaakt met repeterend karakter, dat voorziet in een inmiddels twee-jaarlijkse verbetercyclus naar gelang van gebruikerswensen en technische eisen. (N.B. Op grond van ervaringen met de benodigde tijd om inhoudelijk te discussiëren en documenteren en de ronduit slechte ervaringen met tijdige implementatie van versie 1.3, is een voorstel gedaan om dit op te rekken naar drie jaar. Echter in de recente TC-vergadering van 8 maart 2013 is dat omgedraaid en is het voorstel gedaan om toch weer naar een jaarlijkse release te gaan maar dan wel de scope beperkt te houden en de vaststelling daarvan te voorzien van een harde deadline; ook over het implementeren van nieuwe versies gelden dan harde afspraken) CROW legt de eisen vast en ordent, documenteert en verspreidt deze. CROW houdt permanent een database bij van opmerkingen, issues, verbetervoorstellen enz. In januari 2012 is de nieuwe release van de Leidraad VISI-systematiek 1.3 officieel van kracht geworden. De notificatie daarvan is half januari 2012 aan de VISI-leveranciers verstuurd. De Leidraad vormt de basis voor de nieuwe releases van VISI-compatibele software. Op basis van de VISI keurmerkovereenkomsten met Cenosco, KPD, BrinkGroep, Infostrait en Bakker&Spees, zouden de VISI-leveranciers uiterlijk 1 augustus jl. hun VISI-compatibele software op de nieuwe leidraad moeten hebben toegesneden. Tot dusver is dat alleen Infostrait gelukt. Hun softwarepakket ALFAmail 3.0 heeft op 25 juli jl. het keurmerk VISI (1.3) compatibele software gekregen. De overige leveranciers zijn nog bezig met de implementatie. Cenosco test met KPD en Brink haar software. Zij implementeren immers de Berrytool van Cenosco in hun software. Alle leveranciers denken in maart 2013 daarmee klaar te zijn. (N.B. Dat was de stand van zaken eind 2012 Inmiddels verwacht Cenosco op 11 maart 2013 te kunnen beginnen met programmeren en daarvoor 8 weken nodig te hebben ergo: het zou dan dus op 13 mei klaar moeten zijn. Bakker & Spees verwacht in april 2013 gereed te zijn voor de compatibiliteitstest. Dit vanwege door hun noodzakelijk geachte fundamentele aanpassingen in de bestaande software die eerst moesten worden afgerond. De voortgang van beide leveranciers is kritisch, omdat Logius aan Forum en College adviseert om aan de acceptatie plaatsing van versie 1.3, de voorwaarde te verbinden dat er meer dan één leverancier gecertificeerd moet zijn. De suggestie dat er met versie 1.2 en 1.3 naast elkaar zou kunnen worden gewerkt, geen stand. CROW 2012 KG Voortgangsrapportage VISI Q v Pagina 6 van 9

7 Zoals ook uit het expertadvies blijkt wil het College versie 1.2 door 1.3 vervangen; en niet twee versies naast elkaar op de lijst plaatsen. Vanuit oogpunt van uniformiteit en eenduidigheid is dat ook logisch.) Doordat VISI als Open Standaard een plek heeft verworven op de pas-toe-of-leg-uit-lijst, tonen enkele andere leveranciers, o.a. Bouwinfosys en Swissknives, inmiddels ook serieuze belangstelling voor de ontwikkeling van VISI compatibele software. Ook SAP is op het VISIspoor gezet, daartoe aangespoord door het toepassen van VISI in de digitale Rotonde van de netbeheerders. Ondertussen is de Technische Commissie in 2012 even in de ruststand beland. De TC heeft in 2012 niet meer in actie hoeven komen omdat er bij de implementatie van versie 1.3 geen problemen hebben voorgedaan die gezamenlijk moeten worden opgelost. Over de doorontwikkeling van de VISI-systematiek naar versie 1.4 gaan we op 8 maart 2013 voor het eerst weer met de TC praten. De releasefrequentie van de VISI-systematiek wordt theoretisch (opgerekt naar) drie jaar, omdat de ervaring heeft geleerd dat twee jaar eigenlijk nog te snel is. In 2013 zal de TC samen met de VISI-gebruikersgroep beginnen met een eerste inventarisatie van mogelijke nieuwe verbeteringen in de VISI-systematiek en nadenken over de prioriteitstelling in de aanloop naar versie 1.4 (of, wie weet, wel versie 2.0). 2748G Beheer & exploitatie Aanvraag openstandaard Forum Standaardisatie De VISI-standaard is in mei erkend als open-standaard en op de 'pas toe of leg uit' -lijst opgenomen van het College Standaardisatie. Over status hiervan is in de sector veel verwarring ontstaan. Dit ontstond met name door enkele VISI-leveranciers die rondom de status communiceerde dat VISI voor iedereen verplicht was. Het zogenaamde 'pas toe of leg uit'- regime, wil zeggen dat (semi-) overheidsorganisaties pas verplicht zijn om deze aan te schaffen als zij investeren in nieuwe systemen en software binnen het toepassingsgebied van VISI. Wanneer opdrachtgevers dit niet van plan zijn bestaat er ook geen verplichting VISI toe te passen. In de afgelopen periode is er (buiten de contacten met leden van de Kerngroep en Stuurgroep met de volgende partijen contact geweest over donateurschap voor VISI: Utrecht (IBU) Amsterdam (IBA) Prov. Overijssel Provincie Friesland Platform Waterschapswerken RWS Ballast Nedam Grontmij Breda Leiden Den Haag s-hertogenbosch Waterschap Scheldestromen Prov. Groningen Prov. Zuid-Holland Gem Heerlen Prov. Drenthe Gem. Lelystad Waterschap Rivierenland Waterschapsbedrijf Limburg CROW 2012 KG Voortgangsrapportage VISI Q v Pagina 7 van 9

8 Waterschap Veluwe en Vallei & Eem Waterschap Rijn & IJssel Provincie Noord Brabant Enexis als projectleider van de Digitale Rotonde van de Netbeheerders De plannen om in 2012 met de participantenbijdragen stappen te zetten in de doorontwikkeling (transactiecatalogus, virtueel gebruikersplatform) zijn tot nog toe in de ijskast beland, omdat de bijdragen voor beheer van de open standaard wat langzamer op gang kwam dan verwacht moet wat dit betreft maar worden gezien als een overgangsjaar. 2748K VISI-Internationaal Op dit moment is Nederland leading binnen de ISO-organisatie wanneer het gaat om digitale projectcommunicatie (ISO part 1 en -part 2). Doel van dit deelproject is de ontwikkelingen en investeringen van VISI door de Nederlandse Bouwsector ook internationaal te borgen, of als e.e.a. uit de pas zou gaan lopen. Het zou immers jammer zijn als we door buitenlandse ontwikkelingen worden ingehaald. Een tweede reden is dat de BIM-software waarmee organisaties werken, door grote internationale softwareleveranciers wordt gemaakt. Deze kijken niet naar ontwikkelingen in een land als Nederland, maar houden wel terdege rekening met ISO. ISO in z n totaliteit vormt een samenhangend afsprakenstelsel waarmee eisen over bouwprojecten eenduidig kunnen worden vastgelegd en uitgewisseld met software, die a.d.h.v. de data tevens kan verifiëren of virtueel gebouwde oplossingen aan de eisen voldoen. Daarbij wordt gebruik gemaakt van open datastructuren zoals ISO Information Foundation Classes, objectenbibliotheken overeenkomstig ISO part 3 International Framework for Dictionaries (IFD), de daarop gebaseerde buildingsmart Data Dictionary (bsdd), en de kersverse ISO Guidelines for knowledge libraries and object libraries. Gezien de internationale belangstelling voor VISI is een paar jaar geleden een traject gestart om de VISI-standaard op te nemen in ISO part 2 met de titel Information Delivery Manual (IDM), Part 2 Interaction framework. Deze standaard valt onder de hoede van ISO/TC 59/SC 13 (Organization of information about Construction Works). Het traject naar een ISO standaard duurt normaal gesproken tenminste 2 jaar en doorloopt diverse stemrondes bij de aangesloten landen (18 in geval van TC 59). Met VISI liep het vlotter, dankzij het goede voorwerk dat wij hier in Nederland al hadden gedaan. De DIS-versie (Draft International Standard) van Part 2 Interaction Framework opgenomen in de ISO Building Information Modelling Information Delivery Manual (IDM). Part 2 kreeg begin % approval van de stemmers (met inachtneming van enkele hele kleine tekstuele verbeteringen). Dit betekende dat de fase FDIS (Formal Draft Internation Standard) kon worden overgeslagen en dat er direct is doorgestoten naar publicatie als IS (International Standard). Dat is eind 2012 inderdaad zo gebeurd. Part 1 van deze standaard (Methodology & Format) was al eerder vastgesteld als IS en ondergaat momenteel zijn eerst 5-jarige review en actualisering. In het verlengde daarvan is inmiddels ook de ontwikkeling van Part 3 Model View Definition (MVD) gestart. IDM wordt ook omarmd door buildingsmart, de ontwikkelaar van de IFC uitwisselingsstandaard en de IFD objectenbibliotheken (beide ook ISO-standaards). Tezamen (IFC IFD IDM en de Guidelines in ISO 16354) leggen zij de basis voor BIM (bouwwerk informatie management). De projectleider van buildingsmart, de Deen Jan Karlshoej, is deze zomer door CROW en Gobar bijgepraat en hij vertegenwoordigt momenteel met convenor Henk Schaap van Gobar onze belangen in ISO-verband. Zodra de bijdragen voor beheer van VISI op peil zijn, zal CROW die rol daar zelf in gaan vervullen. CROW 2012 KG Voortgangsrapportage VISI Q v Pagina 8 van 9

9 Part 1 van deze ISO-standaard (waarin de grondbeginselen van IDM zijn vastgelegd) is overigens al geruime tijd een IS. Werkzaamheden aan het derde deel van de standaard (part 3, Model View Definition, die het verband legt tussen bericht en inhoud oftewel VISI en BIM) zijn gestart. CROW is daar niet of nauwelijks bij betrokken. <<< CROW 2012 KG Voortgangsrapportage VISI Q v Pagina 9 van 9