PROTOCOL PRODUCTIE EN VERWERKING VAN FIBRICON MULTIVEZELMIXBETON

Transcriptie

1 PROTOCOL PRODUCTIE EN VERWERKING VAN FIBRICON MULTIVEZELMIXBETON FIBRICON IS EEN PRODUCT VAN HAREX BV HAREX BV IS EEN ONDERNEMING VAN DYCKERHOFF-BASAL NEDERLAND BV Versie : Vesie 5.4 datum : jan 2013 Projectnr. : JC _Protocol_beton_V5 4_2013 Pagina 1 van 15 Harex Nederland B.V. Algemeen Bank, BTW en KvK IBAN en BIC Kelvinbaan 44 T +31-(0) Rabobank rek.nr.: IBAN nr.: NL09RABo MT Nieuwegein F +31 (0) BTW nr.: NL B01 BIC nr. : RABONL2U Postbus 77 E info@fibricon.nl KvK Utrecht nr.: AB Nieuwegein I Harex Nederland B.V. is producent van Fibricon en onderdeel van Dyckerhoff Basal Nederland B.V.

2 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Projectvoorbereiding 4 Inleiding projectvoorbereiding. 4 3 Procesfasering grondstoffen Mengselreceptuur Bestek en voorwaarden Civiel kunstwerk Weersinvloeden Druksterkte Doseren van de Multivezels Homogeen mengen van de Multivezels Transport Verwerking Voegenplan Voegen Deuvels en koppelstaven Putten, kolommen, enz Ontwerp Registratie Monitoring 11 4 CHECK-LIST 12 5 Overige opmerkingen :16:08 Harex Nederland BV. 2

3 1 Inleiding Dit document is het Protocol voor het leveren en aanbrengen van Fibricon Multivezelbeton. Het protocol bestaat uit een toelichting en een checklist. Doel van het protocol is het zorgdragen voor een productieproces vanaf het bekend worden van een project tot en met de monitoring van het product maanden of zelfs jaren na aanleg. Met het protocol wordt aangegeven op welke facetten en in welk stadium van het proces moet worden gelet. Dit protocol is een dynamisch document dat oplossingen biedt om bij onvolkomenheden, adequate maatregelen te treffen, zodat het resultaat voldoet aan de gestelde eisen. In de loop van de tijd kan dit document worden aangepast met resultaten van nieuwe ervaringen die leiden tot verbetering. Bovendien worden criteria aangereikt om (weers-) omstandigheden te toetsen, zodat eenvoudig kan worden aangegeven of de gewenste prestatie haalbaar is. In het ergste geval moet worden besloten het product niet te laten verwerken. Tekortkomingen en gebreken tijdens een van de stadia van het productieproces kunnen dan achteraf gemakkelijk verklaard worden. Vervolgens kan ingespeeld worden door te leren van genomen beslissingen. Dan kan zodanig te werk worden gegaan, dat de kans op herhalingen wordt verkleind. Of nog beter: Gebreken komen in het geheel niet meer voor. Het Fibricon concept wordt inmiddels al jaren toegepast als oplossing voor busstroken, rotondes, industriewegen en als terreinverharding voor zware belastingen. Daarbij zijn de meest uiteenlopende ervaringen opgedaan die samen hebben geleid tot de optimale oplossing :16:08 Harex Nederland BV. 3

4 2 Projectvoorbereiding INLEIDING PROJECTVOORBEREIDING. De algehele kwaliteitscontrole is pas relevant vanaf gunning door opdrachtgever en wordt naast een financiële overeenkomst voorzien van een projectplanning. Deze planning dient (net zoals bij traditionele beton zonder multivezelmix) als basis voor de communicatie naar alle betrokken partijen, onder dien verstande, dat ook de leverancier van de multivezelmix betrokken is. Concreet betekent dit de volgende acties: Verantwoordelijke Actie Communicatie met Architect Ontwerp Opdrachtgever, constructeur, Harex Nederland Constructeur Berekening Constructeur, leveranciers Opdrachtgever Gunning Aannemer Aannemer Check opdracht op inhoud bestek Opdrachtgever Aannemer Check ontwerp en berekeningen Constructeur, Harex Nederland Aannemer Check leverancier Harex Nederland BV Aannemer Plan uitvoering in Alle betrokken partijen Aannemer Plan productie multivezelbeton in Leverancier beton Aannemer Plan inkoop basissamenstelling in Harex Nederland, Leverancier beton Aannemer, leverancier beton Inkoop, opslag Harex Nederland Aannemer Afstemmen optimale samenstelling Harex Nederland, Leverancier beton, Opdrachtgever Aannemer Uitvoering werk Opdrachtgever Leverancier beton Productie multivezelbeton Aannemer Aannemer Nabehandelen Opdrachtgever, Harex Nederland Aannemer Bepalen voegenplan+zagen voeg Constructeur, Opdrachtgever Aannemer Opleveren Opdrachtgever Voor de keuze van het type Fibricon wordt verwezen naar de laatste figuren van :16:08 Harex Nederland BV. 4

5 3 Procesfasering 3.1 GRONDSTOFFEN Een belangrijk aspect is dat de grondstoffen moeten voldoen aan de kwaliteitseisen voor de productie van Betonmortel conform NEN-EN en NEN De controle hierop wordt uitgevoerd door de KOMO gecertificeerde betonmortelcentrale. Door Harex Nederland BV kunnen aanvullende eisen worden gesteld aan de grondstoffen voor de productie van Fibricon vezelmixbeton. 3.2 MENGSELRECEPTUUR Bestek en voorwaarden Het beton dient te voldoen aan de eisen zoals die in het bestek voor het betreffende project zijn omschreven. De benodigde betonsamenstelling voor het leveren van de prestatie in sterkteklasse, duurzaamheid en verwerkbaarheid valt onder verantwoordelijkheid van de betonmortel producent. Het mengselvoorstel dient vooraf ter goedkeuring aan Harex Nederland BV te worden voorgelegd. Wijzigingen na goedkeuring dienen direct te worden gemeld. Het ontbreken van een schriftelijke goedkeuring door Harex Nederland BV heeft directe gevolgen op de prestaties van het Fibricon -concept. Voorbeeld van een bestekstekst: Aanbrengen verhardingslaag van beton in 1 laag. Breedte in 1 keer machinaal (slipformpaver o.g.) aan te brengen tot 8 meter. Op een stabiele fundering van hydraulisch menggranulaat. Dikte te berekenen. Voegafstand bepalen. Hulpwapening rond putten en sparingen. Betonspecie milieuklasse XC4/XD3/XF4. Consistentieklasse C1 voor machinaal aan te brengen gedeelte en S2 voor het handmatige gedeelte. Maximum korreldiameter gebroken toeslagmateriaal Dmax = 22 mm. Bij nietgebroken materiaal kan een Dmax van 32 mm worden toegepast. Sterkteklasse C35/45 (karakteristieke kubusdruksterkte). Toe te passen cement CEM II/B-V 42,5N; conform NEN-EN 197-1:2000. Eventuele alternatieve cementsoorten voor uitvoering af te stemmen met Harex Nederland bv. Luchtbelvormer voor 3½-5% lucht conform NEN-EN en NEN Betreft multivezelmixbeton met cocktail van 3 vezeltypen. Vezelmix aanbrengen conform opgaaf leverancier en omschreven in protocol productie en verwerking Fibricon. Curing-compound, aantal kg/m 2 afstemmen met leverancier. Aanbrengen textuur d.m.v. bezemen. Direct na verwerken afdekken. Afhankelijk van de weersinvloeden met natte Jute en/of PE-folie 0,25mm :16:08 Harex Nederland BV. 5

6 Voegen aanbrengen conform vooraf bij Harex in te leveren voegenplan. Zie verder voegenplan 3.7 van het protocol Civiel kunstwerk Civiele kunstwerken kunnen goed worden ontworpen in multivezelversterkte beton. Per project dienen berekeningen aan te tonen, dat de betreffende toepassing voldoet. Additioneel kan traditionele wapening worden aangebracht. Deze hybride oplossing vormt een duurzame oplossing voor uiteenlopende complexe vraagstukken. Fibricon wordt toegepast in de wegenbouw als wegverharding. Betonnen wegverharding is géén constructieve brug of viaduct over (voormalige-) watergangen of (berm-) sloten. De ondergrond dient altijd stabiel te zijn en gelijkmatig te zetten. Ook bij ontstaan van boomwortelopdruk of soortgelijke risico s dient vooraf te worden vastgesteld of Fibricon de oplossing is voor het probleem Weersinvloeden Bij het werken in de open lucht hebben we te maken met weersinvloeden. Deze blijven ook van invloed ná het verwerken van de vezelmixbeton. Om die reden is nabehandelen altijd noodzakelijk. Strooizout, wind, warmte en vorst kunnen de eigenschappen van verse beton nadelig beïnvloeden. Zonder adequate aanpassingen treedt o.a. scaling en scheurvorming op. Uitvoeringmethoden, nazorg en betonsamenstelling dienen daarom steeds met Harex bv te worden afgestemd Druksterkte Met het Fibricon concept is inmiddels voldoende ervaring opgebouwd om opdrachtgevers te kunnen adviseren op het gebied van druksterkte. Praktijkervaring heeft geleerd, dat het risico op scheurvorming tijdens uitharden groter wordt, als een hogere karakteristieke druksterkte wordt verlangd, dan waarmee in het concept is gerekend. 3.3 DOSEREN VAN DE MULTIVEZELS Het doseren van de benodigde hoeveelheid Multivezelmix dient plaats te vinden door gekalibreerd wegen of door registreren van het aantal collie per charge dan wel trucklading. Fibricon Multivezelmix kan worden geleverd in big-bags gecombineerd met een vezeldoseerunit voor het in een juiste verhouding afwegen en doseren van de vezelmix. Hiermee worden de vezels gecertificeerd afgewogen en hoeveelheden automatisch per charge geregistreerd. Fibricon Multivezelmix kan ook worden geleverd in dozen van 20 kg. Hierbij is de staalvezel in de dozen voorgemengd en wordt kunststofvezel in aparte zakjes aangeleverd. Bij het doseren van de Multivezelmix dient per trucklading datum, tijd, aantal dozen staalvezel en zakjes kunststofvezel te worden geregistreerd :16:08 Harex Nederland BV. 6

7 3.4 HOMOGEEN MENGEN VAN DE MULTIVEZELS De betonmortelcentrale is verantwoordelijk voor het homogeen mengen van de vezelmixbeton. De multivezelmix van Fibricon dient per charge door de menger tot een homogeen eindproduct gemengd te worden. Wanneer het mengen van de Multivezelmix door de beton niet in een stationaire menger kan plaatsvinden, dan dient vooraf een procedure te worden vastgesteld op welke wijze de Multivezels per charge/trucklading tot een homogene eindproduct zal worden gemengd. In dat geval dient de homogeniteit van de vezelmixbeton te worden aangetoond volgens BRL TRANSPORT Het transport van Fibricon vezelmixbeton wijkt niet af van traditionele beton zonder vezels en daarmee is de beoordelingsrichtlijn Betonmortel (BRL 1801) van toepassing. Afhankelijk van de consistentie kan gebruik worden gemaakt van kippers of truckmixers. 3.6 VERWERKING Vooraf aan het storten van vezelmixbeton dient de aannemer de locatie te inspecteren op de kwaliteit van de onderbaan. Criteria zijn vlakheid, verdichting en draagkracht. Ook dient de onderlaag te worden beoordeeld op vochtigheid. Is deze door uitdroging sterk absorberend, dan kort voor aanvang van het storten voldoende voorbevochtigen om scheurvorming door vochtonttrekking te voorkomen. Fibricon Vezelmixbeton kan alleen worden verwerkt bij buitentemperaturen tussen de 5 C en 25 C. Dan nog kunnen extra voorzieningen nodig zijn (Zie ook RAW ) naast de optimale nabehandeling. Overleg met constructeur en Harex Nederland BV is altijd verplicht. Tijdens verwerking Toezicht is nodig om continue na te gaan of de kwaliteit van het eindproduct gewaarborgd blijft. Aandachtspunten zijn terug te vinden in de Checklist van 4. - Wordt er op tijd en voldoende getrild? - Is de zetmaat niet te plastisch? Risico op vorstdooi bestandheid. - Is de verdichting voldoende? Belangrijk voor de eindsterkte. - Wordt er niet onnodig teveel getrild? Kans op bleeding wordt vergroot. - Wordt er niet teveel of onnodig door de verse beton gelopen? - Wordt de betonlaag voldoende vlak aangebracht? Vaak worden hier strenge eisen aan gesteld. - Wordt er, wanneer stroefheidseisen worden gesteld, op tijd en voldoende gebezemd? Is de bezem (- streek) toereikend voor de gestelde stroefheidseisen. Een fietspad kent nu eenmaal andere eisen dan een autosnelweg. - Wordt er op tijd en voldoende nabehandelingsmiddel toegepast, bijvoorbeeld curing compound, of afdekken met jute, of folie. Afdekking is van belang vanwege uitdroging (krimpscheuren) of vanwege te verwachten regenbuien in de vroege fase. Beide gevallen kunnen lokaal bovendien een lagere eindsterkte van beton tot gevolg hebben. Nabehandeling - Blijven de maatregelen zoals in de voorgaande paragraaf zijn omschreven ten behoeve van afdekken voldoende functioneren? Kan de folie niet wegwaaien of is de folie inmiddels niet weggewaaid, zijn er voldoende maatregelen hiertegen genomen? - Zijn er voldoende maatregelen genomen dat voortijdig in gebruikname van de betonverharding wordt voorkomen? :16:08 Harex Nederland BV. 7

8 3.7 VOEGENPLAN Voegen Na het storten dient het voegenplan in overleg met de constructeur te worden geoptimaliseerd (niet alleen onder afwijkende temperatuursomstandigheden). Daarnaast hebben weersomstandigheden direct invloed op het tijdstip van inzagen. Ervaring heeft geleerd, dat op dagen met een groot temperatuurverschil tussen dag en nacht de kans op scheurvorming sterk toeneemt. Ook heftige regenval op warme dagen vormen een risico. Uit veiligheidsoverweging kan worden gekozen voor meer voegen. Als uitgangspunt wordt een lengte-breedte verhouding van de plaatconstructie aangehouden van 1:15. Tevens streven we ernaar geen grotere constructieve lengtes te ontwerpen dan 40 meter. Voegen worden altijd ingezaagd nadat voldoende sterkte is verkregen (na uur), maar altijd vóór dat spontane scheuren ontstaan (binnen 24 uur al mogelijk). Voegen worden tenminste 45% van de dikte ingezaagd. In dat geval dienen de deuvels lager te liggen en op 1/3 van de plaatdikte te worden gelegd. Bij langsvoegen worden de koppelstaven gewoon in het midden ingeboord, terwijl de zaagdiepte 30% blijft. De in verschillende stortfasen aangebrachte beton scheurt immers toch op deze stortnaad. De mate waarin een voeg een last kan overdragen, wordt ook wel aangeduid met de lastoverdrachtfactor W. In de tabel wordt een indicatie gegeven van de lastoverdrachtfactor W bij verschillende voegtypen. Een lastoverdracht van 60% betekent dat in geval van een geconcentreerde belasting _ 60 = 30% van de belasting wordt overgedragen op de onbelaste naastgelegen plaatrand. type voeg type koppeling Lastoverdrachtfactor W krimpvoeg/ zaagvoeg zonder deuvels 30-40% met deuvels 60-90% constructievoeg zonder profiel Ca.20% met geprofileerde 30 40% koppelstaven / wapening uitzetvoeg / dilatatievoeg zonder deuvels 0% met deuvels 30-80% Deuvels en koppelstaven Elke plaatsectie moet vrij kunnen krimpen/uitzetten. Er wordt altijd gekozen voor verbinding met deuvels in de dwarsvoegen en koppelstaven in de langsvoegen. Ze moeten volgens NEN 6008:1991/A1:1997 worden aangebracht :16:08 Harex Nederland BV. 8

9 1. Deuvels Een deuvel is een gladde, ronde stalen staaf, die volledig is omhuld door kunststof of een coating en die ter plaatse van dwarsvoegen wordt aangebracht in het midden van de dikte van de betonverharding. Deuvels zorgen voor krachtoverbrenging tussen de platen onder verkeersbelastingen. Door de omhulling hecht de deuvel niet aan het beton. Hierdoor zijn bewegingen in de lengterichting van de staaf mogelijk: de verharding kan dus krimpen en uitzetten. Horizontale bewegingen in de dwarsrichting en verticale bewegingen van platen ten opzichte van elkaar worden door de deuvels verhinderd. Deuvels kunnen bij machinale uitvoering door de slipformpaver op de juiste hoogte worden ingetrild of op zogenoemde deuvelstoelen worden geplaatst. (bron: betoninfra) Figuren links: voegenplan en locatie putten (bron febelcem) 2. Koppelstaven Een koppelstaaf is een staaf van geprofileerd betonstaal, die in een betonverharding ter plaatse van langsvoegen wordt aangebracht. Koppelstaven worden in betonverhardingen aangebracht om uiteendrijven van de platen, bijvoorbeeld door temperatuurvariaties, te voorkomen. De geprofileerde staven zijn hechtend aangebracht en verbinden zo de platen in de betonverharding en brengen trekkrachten over. Het midden van de staaf, ter plaatse van de langsvoeg zelf, is voorzien van een kunststofomhulling om corrosie tegen te gaan. Koppelstaven worden in de betonverharding op 1/3 van de dikte aangebracht. Koppelstaven kunnen bij aanleg van meerdere rijstroken in één werkgang machinaal worden ingetrild. Bij later aan te sluiten stroken worden de koppelstaven veelal ingeboord en verlijmd. De keuze van de diameter, staalkwaliteit, dikte en onderlinge afstand van deuvels en koppelstaven is onderdeel van het totale ontwerp van de betonverharding. Hierbij spelen factoren zoals de zwaarte van wielbelastingen, verhardingsdikte en sterkteklasse van het beton een rol. Deuvels en koppelstaven moeten voldoen aan de eisen voor staalkwaliteit conform NEN 6008:1991/A1:1997. (bron: betoninfra). 3.8 PUTTEN, KOLOMMEN, ENZ. De vloer dient vrijgehouden te worden van aansluitende onderdelen van de constructie, zoals randbalken, kolommen en putten. Daartoe dient een dilatatieruimte van minimaal 25 mm tussen de vloer en de aansluitende onderdelen te worden aangebracht. Dit kan worden bereikt door bijvoorbeeld het toepassen van PS-schuim. Zie ook :16:08 Harex Nederland BV. 9

10 Bij inspringende hoeken, zoals bij een put, zullen spanningsconcentraties optreden. Daarom wordt aanbevolen om parallel aan de randen minimaal 2Ø 10 mm onder en boven in de vloer toe te passen. Eventueel kan als alternatief gewerkt worden met schijnvoegen. Een schijnvoeg moet op dezelfde wijze worden aangebracht als een krimpvoeg. min 25 mm dilatatieruimte (bijv. PSschuim) wapening min 2Ø10 onder en boven. Verder hulpwapening conform tekening. Bij inspringende hoeken wapening toepassen, zoals bij de punt in de linker figuur of schijnvoegen toepassen, zoals bij de kolom in de rechterfiguur. 3.9 ONTWERP Al tijdens het ontwerp kunnen risico s worden voorkomen om scheurvorming te laten ontstaan. Daarbij geldt vaak een afweging in te maken kosten in relatie tot de grootte van het risico. Een goed voorbeeld van een verkeerde besparing van relatief weinig beton, is het aanbrengen van verkeersheuvels (druppels) in de uitvalswegen van rotondes. Het aanbrengen van sparingen brengt grote spanningsverschillen aan de rand met zich mee, hetgeen resulteert in scheuren. Het is daarom aan te bevelen sparingen zo veel als mogelijk te vermijden en de genoemde druppels achteraf op de vlakke vloer te lijmen. Deze afweging geldt zelfs voor de centrale (meestal begroeide) ruimte in het centrum van een rotonde. Er ook locaties, die zich minder lenen voor multivezelversterkte beton. Spitse vormen (bijvoorbeeld de laatste meters van een bushalte/strook) die uitmonden in een punt dienen te worden afgesnoten. Men kan er voor kiezen deze verdiept te straten en de multivezelbeton erover door te storten. Met gezaagde voeg haaks op de rand. Zie ook 3.8. Conclusie: Als in een vroeg stadium het ontwerp lay-out met Harex Nederland wordt besproken, kunnen onnodige risico s worden uitgesloten :16:08 Harex Nederland BV. 10

11 3.10 REGISTRATIE Een registratie van bevindingen van het begin van het proces tot nabewerking is van groot belang. Het registreren van fouten tijdens ontwerp, menging, transport, verwerking en nabewerking kan een goed hulpmiddel zijn. Gebreken die zijn ontstaan, vaak met grote financiële gevolgen, kunnen achteraf verklaard. Vaak kunnen door een goede registratie tijdens een van de processen al maatregelen worden genomen waardoor het eindprodukt toch aan de eisen kan voldoen. Daarmee worden mogelijke financiële gevolgen tot een minimum beperkt MONITORING Een belangrijk onderdeel is monitoring van gemaakte projecten. Hieruit kunnen conclusies worden getrokken aan de hand van e.v. schades e.d. Ook na aanbrengen regelmatig een inspectie uitvoeren en die bevindingen bijhouden in een logboek :16:08 Harex Nederland BV. 11

12 4 CHECK-LIST 4.1. Voor aanvang werkzaamheden nr Omschrijving Regelen Aktie Geregeld? 1 Voldoende informatie ontvangen? 2 Voldoende informatie verspreid? 3 Datum productie bekend? 4 Plaats verwerking bekend? 5 Receptuur bekend bij Centrale? 6 Weersomstandigheden opgevraagd? 7 Fibricon bekend met project en produktie? 8 Is de onderbaan gecontroleerd? 4.2. Productie nr Omschrijving Regelen Aktie Geregeld? 1 Klopt receptuur, zoals afgesproken? 2 Methode dosering vezels goed? 3 Methode dosering algemeen goed? 4 Mengmethode vezels juist? 5 Mengmethode algemeen goed? 6 Weersomstandigheden goed? 4.3. Transport nr Omschrijving Regelen Aktie Geregeld? 1 Juiste transportmiddelen ingezet? 2 Transportafstand niet te lang? 3 Teveel wachttijd op het werk? 4 Teveel wachttijd op de vrachtwagen? 5 Transport specie naar stort juist? :16:08 Harex Nederland BV. 12

13 4.4. Verwerking Nr Omschrijving Regelen Aktie Geregeld? 1 Wat is de weersverwachting en zijn de gevolgen afgestemd met partijen? 2 Is de onderbaan voldoende vochtig? 3 Eventuele bekisting goed gesteld? 4 Eventuele andere obstakels? 5 Voldoende en vakkundig personeel/materieel voor verwerking? 6 Wordt correct verdicht? 7 Voldoende overig equipement aanwezig? 8 Goede verwerking handmatig? 9 Goede verwerking machinaal? 10 Hoogte correct? 11 Vlakheid correct? 11 Wordt er op tijd en correct gebezemd? 12 Snelheid paver regelmatig en zonder stopplaatsen? 13 Aansluiten op bestaand/nat werk correct? 14 Voldoende en vakkundig personeel voor afwerking? 15 Nabehandeling op tijd en adequaat? 16 Is er voldoende materiaal voorhanden i.g.v. slecht weer? 4.5. Monitoring nr Omschrijving Regelen Aktie Geregeld? 1 Is monitoring afgesproken? Zo ja: 2 Aantal dagen na productie vermelden? 3 Schades intekenen 4 Lengtes opmeten 5 Logboek bijhouden 6 Rapportage aan opdrachtgever? :16:08 Harex Nederland BV. 13

14 4.6. Keuze Fibricon Assortiment Sterkte klasse Reken waarde trek sterkte Staal vezels Verhou -ding SF/DE Poly propyl een vezel [N/mm 2 ] [kg/m³] [%] [kg/m³] Toepassings gebied Fibricon C20/25 2, /50 0,6 Druklagen Fibricon C20/25 2, /50 0,6 Industrievloeren Fibricon C28/35 2, /50 0,6 Industrievloeren Fibricon W C35/45 3, /50 0,6 Betonwegen Fibricon C53/65 4, /70 0,6 Betonproducten Fibricon W35 Vezelvolume Fibricon W 1 = 20 kg/m³ 2 = 30 kg/m³ 3 = 35 kg/m³ 4 = 40 kg/m³ Betonklasse Fibricon W 25=C20/25 35=C28/35 45=C35/45 65=C53/65 Vezelverhouding Fibricon W 37=30%SF/70%KSF 55=50%SF/50%KSF Toevoegingen Fibricon W W=wegenbouw :16:08 Harex Nederland BV. 14

15 5 Overige opmerkingen :16:08 Harex Nederland BV. 15