PL/SQL. Declaraties van variabelen. Structuur PL/SQL is een blok-georiënteerde taal: Toekenningen

Transcriptie

1 PL/SQL PL/SQL is een procedurele uitbreiding op SQL, omdat SQL op zich niet krachtig genoeg is om complexe databank applicaties te ontwikkelen. Server-side functies, of stored procedures worden op de database server uitgevoerd in plaats van in de client-applicatie. Er zijn verschillende redenen om server-side functies te gebruiken: verhogen van de uitdrukkingskracht van SQL; query resultaten tuple per tuple verwerken; optimisatie van gecombineerde SQL statements; modulaire programma s; hergebruik van programma code; een functie die door verschillende applicaties gebruikt wordt, moet niet in elk van deze applicaties gecopieerd worden; telkens een functie nodig is, zal de client de functie oproepen; kostreductie bij onderhoud en aanpasingen van applicaties. De functies zijn centraal op de databaseserver gestockeerd en bij aanpassingen zullen alle client-applicaties onmiddellijk de nieuwe versie gebruiken. Triggers zijn speciale server-side functies. Declaraties van variabelen <Variabele naam> [constant] <data type> [not null] [:= <expressie>] constant : variabele met toegekende waarde: kan niet meer gewijzigd worden. not null : geerde variabele: steeds een waarde verschillend van null. Klassieke types: number, integer, char(n), date, boolean. Verwijzingen: Tabelnaam.kolomnaam%TYPE : het type van de variabele is gelijk aan het data type van de gerefereerde kolom van de gespecificeerde tabel. Tabelnaam%ROWTYPE : de record-variabele kan alle attribuutwaarden van een volledige rij uit de gespecificeerde tabel bevatten. Een veld in deze record aanspreken: recordnaam.kolomnaam. Cursors: CURSOR <cursornaam> [ (<parameterlijst>) ] IS <select statement>] Structuur PL/SQL is een blok-georiënteerde taal: [ <Blok hoofding> ] [ DECLARE <Constanten> <Variabelen> <Cursors> <Eigen gedefinieerde exceptions> ] <PL/SQL statements> [ EXCEPTION <afhandeling exception > ] PL/SQL statement : SQL statement (alleen DML) controle structuur (lus of selectie) afhandelen van excepties oproepen van een PL/SQL blok Een PL/SQL statement kan zelf een PL/SQL blok zijn. Indien geen < Blok hoofding> gebruikt wordt, spreekt men van een anoniem blok. Een <Blok hoofding> wordt gebruikt voor de definitie van een function of een procedure. Toekenningen Het resultaat van een rekenkundige expressie aan een variabele toewijzen: DECLARE teller integer; teller := 0; teller := teller + 1; dbms output.put line(teller ); Om een PL/SQL blok uit te voeren, wordt het blok in SQL*Plus ingetikt en deze input wordt afgesloten met een slash (/) op een aparte lijn. Deze slash geeft aan SQL*Plus aan dat het blok volledig ingetikt is en dat het naar de database server moet verzonden worden om daar uitgevoerd te worden. 1

2 Package voor het sturen van output: DBMS OUTPUT.PUT(<string>) : string toevoegen aan de output buffer; DBMS OUTPUT.PUT LINE(<string>) : string en een newline toevoegen aan de output buffer; DBMS OUTPUT.NEW LINE : een newline toevoegen aan de output buffer. Code in een PL/SQL blok kan output genereren naar een output buffer. applicatie SQL*Plus / set serveroutput on database server output buffer PL/SQL blok uitvoeren By default vraagt SQL*Plus de PL/SQL output van de server niet op. Dit kan wel gewijzigd worden door de serveroutput optie te zetten: SQL> SET SERVEROUTPUT ON IF <conditie> THEN ELSIF <conditie> THEN ELSE END IF; Controle structuren : IF kleurtje a.kleur%type; select kleur into kleurtje from a where anr= A1 ; if kleurtje = rood then som := som + 1; elsif kleurtje = geel then else som := som + 2; som := som + 3; dbms output.put line(kleurtje : som); rood : 1 Het resultaat van een SELECT statement aan een variabele toewijzen: DECLARE product a.anaam%type; alles a%rowtype; SELECT anaam INTO product FROM a WHERE anr = A1 ; dbms output.put line(product); SELECT INTO alles FROM a WHERE anr = A1 ; dbms output.put line(alles.anaam : alles. kleur); schroef schroef : rood Het resultaat van de SELECT mag slechts één waarde of één rij zijn. Indien meerdere rijen uit de tabel aan de WHERE voldoen, wordt een exception gegenereerd. [ << <label naam> >> ] WHILE <conditie> LOOP END LOOP [ <label naam> ] ; Controle structuren : WHILE lus teller integer; teller := 0; while teller < 5 loop teller := teller + 1; dbms output.put line( teller );

3 Controle structuren : CONTINUE lus [ << <label naam> >> ] LOOP EXIT WHEN <conditie> END LOOP [ <label naam> ] ; 1 : 1 2 : 3 3 : 6 4 : 10 teller integer; teller := 0; loop teller := teller + 1; exit when teller >= 5; som := som + teller; dbms output.put line(teller : som ); Functies Het gedeelte wordt vervangen door <Blok hoofding> om een function of een procedure te definiëren. CREATE [ OR REPLACE ] { FUNCTION PROCEDURE } <naam> [ (<parameterlijst>) ] IS [ <declaraties> ] <PL/SQL statements> Een <parameter> in een <parameterlijst>: <naam> [ IN OUT IN OUT ] <datatype> [{ := DEFAULT } <expressie>] Controle structuren : FOR lus [ << <label naam> >> ] FOR <index> IN [ REVERSE ] <ondergrens>.. <bovengrens> LOOP END LOOP [ <label naam> ] ; Een functie zonder argumenten create or replace function een return integer is return 1; Gebruik: SELECT een AS antwoord FROM dual; teller integer; for teller in 0..7 loop som := som + teller; dbms output.put line( teller : som ); 0 : 0 1 : 1 2 : 3 3 : 6 4 : 10 5 : 15 6 : 21 7 : 28 Ook mogelijk: EXEC dbms output.put line(een) ANTWOORD 1

4 Een functie met eenvoudige argumenten create or replace function som(een integer,twee integer) return integer is return een+twee; Gebruik: SELECT som(1,2) AS antwoord FROM dual; Een functie met samengestelde argumenten create or replace function dubbel(x a%rowtype) return integer is return 2 x.gewicht; Het is niet mogelijk om de functie op de volgende manier te gebruiken: ANTWOORD 3 SELECT anr, dubbel(?) AS droom FROM a WHERE a.pla = Peulis ; Probleem bij een functie Een functie met string argumenten create or replace function concat(een char,twee char) return char as return een twee; Gebruik: SELECT concat( appel, tje ) AS kleintje FROM dual; create or replace function ruim art return integer is delete from a where a.gewicht <= 0; return 1; Gebruik: SELECT ruim art AS weg FROM dual; Er wordt volgende fout door SQL*Plus gegeven: KLEINTJE appeltje select ruim_art as weg from dual * ERROR at line 1: ORA-14551: cannot perform a DML operation inside a query ORA-06512: at "EM102.RUIM_ART", line 3 ORA-06512: at line 1

5 Een mogelijkheid is gebruikmaken van SQL*Plus variabelen: SQL> VARIABLE res number SQL> EXECUTE :res := ruim_art SQL> PRINT res RES 1 Het bereik van een bind variabele is de SQL*Plus sessie waarin de variabele geerd geweest is. Variabelen die in een PL/SQL blok geerd worden daarentegen, houden op te bestaan wanneer het blok uitgevoerd is. Bind variabelen zitten dus op een niveau hoger, en kunnen dus door meerdere PL/SQL blokken en queries gebruikt worden. Om een bind variabele in een PL/SQL blok te gebruiken, moet de naam voorafgegaan worden door een dubbelpunt (:). SQL> SQL> VAR a r t i ke l CHAR(5) / : a r t i ke l := A1 ; SQL> SELECT FROM la WHERE anr = : a r t i ke l ; LNR ANR QTY L1 A1 300 L2 A1 300 Het SQL*Plus command EXECUTE (afgekort EXEC) kan gebruikt worden om een enkelvoudig PL/SQL statement uit te voeren: SQL> EXEC :artikel := A1 Intermezzo: bind variabelen SQL*Plus voorziet in twee soorten variabelen: substitutie variabelen: gebruik bij SQL*Plus scripts; bind variabelen: voor de ondersteuning van het gebruik van PL/SQL in SQL*Plus scripts. Bind variabelen worden gebruikt voor het teruggeven van waarden uit een PL/SQL blok naar SQL*Plus, waar deze data kan gebruikt worden in volgende queries of in andere PL/SQL blokken. Declaratie: VARIABLE <var naam> <data type> VARIABLE is een SQL*Plus command dat kan afgekort worden tot VAR. <data type> : number, char(n), nchar(n), varchar2(n), nvarchar2(n). Het command VAR kan ook gebruikt worden om een lijst te tonen van alle reeds geerde variabelen of, indien de naam van een bestaande variabele vermeld wordt, de informatie omtrent deze variabele te tonen. De inhoud van een bind variabele tonen: Formaat van het PRINT (afgekort tot PRI) command: PRINT <var naam> (PRINT zonder variabele: de inhoud van alle bind variabelen.) Het SELECT statement: SQL> VAR artikel CHAR(5) SQL> EXEC :artikel := A2 ARTIKEL SQL> SELECT :artikel FROM dual; A2 SELECT geen functioneel voordeel ten opzichte van het PRINT command wel interessant voor informatie uit meer dan één kolom: SELECT : a r t ikel geleverd door to char ( count ( )) AS uit FROM la WHERE anr = : a r t ikel ; UIT A2 geleverd door 4

6 Een procedure met een OUT argument create or replace procedure ruimop art(res OUT integer) is delete from a where a.gewicht <= 0; res := 1; Gebruik: e integer; ruimop art(e); dbms output.put line( res e ); res 1 Cursor: een FOR loop create or replace function gewogen(mas a.gewicht%type) return integer is cursor acur IS SELECT from a; x a%rowtype; OPEN acur; loop FETCH acur into x; exit when acur%notfound; if x.gewicht < mas then som := som + x.gewicht; CLOSE acur; return som; Een procedure met IN en OUT argumenten create or replace procedure ig( no a.anr%type, ext a.gewicht%type, res OUT integer) is update a set a.gewicht = a.gewicht + ext where a.anr = no; res := 1; naam van een argument (bijv. no) niet gelijk aan de naam van een veld in de tabel Gebruik: e integer; ig ( A3, 5, e); dbms output.put line( res to char(e) ); res 1 Alternatief: SQL> VARIABLE ee number SQL> EXEC ig( A2, 7, :ee) SQL> PRINT ee EE 1 Declaratie: cursor <cursornaam> [ (<parameterlijst>) ] is <select statement>] Gebruik: SELECT gewogen(30) AS weinig FROM dual; Attributen van een cursor die kunnen getest worden: WEINIG %NOTFOUND : heeft de waarde NULL voor de eerste fetch; heeft de waarde false indien de meest recente fetch een tuple gelezen heeft. %FOUND : logisch tegengestelde van %NOTFOUND. %ISOPEN : heeft de waarde true als de cursor geopend is. %ROWCOUNT : aantal rijen reeds opgehaald uit de cursor. 113

7 Een cursor FOR loop create or replace function gewogen(mas a.gewicht%type) return integer is cursor acur(m a.gewicht%type) IS SELECT from a WHERE gewicht < m; x a%rowtype; for x in acur(mas) loop som := som + x.gewicht; return som; Gebruik: SELECT gewogen(30) AS weinig FROM dual; WEINIG 113 Aanpassingen bij gebruik van een cursor create or replace function pasaan(mas A.gewicht%TYPE) return integer is cursor acur(m a.gewicht%type) is SELECT FROM a WHERE gewicht <= m FOR UPDATE; teller integer := 0; x a%rowtype; for x in acur(mas) loop UPDATE a SET gewicht = x.gewicht 2 WHERE CURRENT OF acur; teller := teller + 1; return teller; Gebruik met behulp van een SQL*Plus variabele: SQL> VARIABLE aantal number AANTAL SQL> EXECUTE :aantal := pasaan(25) 3 SQL> PRINT aantal Een impliciete cursor In plaats van een CURSOR naam te ren en deze te gebruiken, kan de FOR lus gedefinieerd worden met behulp van een SELECT statement tussen haakjes. create or replace function gewogen(mas a.gewicht%type) return integer is x a%rowtype; for x in (select from a where gewicht <= mas) loop return som; som := som + x.gewicht; Gebruik: SELECT gewogen(30) AS weinig FROM dual; WEINIG 113 Gebruik: Een functie met samengestelde argumenten create or replace function dubbel(x a%rowtype) return integer is return 2 x.gewicht; cursor x is select from a; r integer := 0; y a%rowtype; for y in x loop r := dubbel(y); dbms output.put line( y.anaam to char(r) ); schroef 52 as 76 bout 88 bout 96 moer 48 vijs 52

8 Een functie met samengestelde argumenten (voorbeeld 2) Gebruik: create or replace function teveel(art a%rowtype, mas integer) return boolean is if art.gewicht IS NULL then return false; return art.gewicht > mas; cursor acur is SELECT FROM a WHERE pla = Hever ; r boolean := false; y a%rowtype; for y in acur loop r := teveel(y,40); if r then dbms output.put line(y.anr ); A2 Gebruik: SQL> SELECT gekleurd( groen ) AS artikel FROM dual; ARTIKEL as SQL> SELECT gekleurd( geel ) AS artikel FROM dual; ORA geen artikels in het geel SQL> SELECT gekleurd( rood ) AS artikel FROM dual; ORA teveel artikels in het rood Exceptions create or replace function gekleurd(kleurtje A.kleur%TYPE) return char is x a%rowtype; SELECT INTO x FROM A WHERE kleur = kleurtje; return x.anaam; exception when NO DATA FOUND then raise application error ( 20030, geen artikels in het kleurtje ); when TOO MANY ROWS then raise application error ( 20031, teveel artikels in het kleurtje ); Gebruik: SQL> SELECT gekleurd( groen ) AS artikel FROM dual; SQL> SELECT gekleurd( geel ) AS artikel FROM dual; SQL> SELECT gekleurd( rood ) AS artikel FROM dual; Systeem-exceptions: CURSOR ALREADY OPEN : (ORA-06511) openen van een cursor die reeds open is; INVALID CURSOR : (ORA-01001) niet toegelaten cursor operatie (bijv. het fetchen van een gesloten cursor); NO DATA FOUND : (ORA-01403) geen tuple gelezen (door een SELECT of een FETCH); TOO MANY ROWS : (ORA-01422) een SELECT INTO resulteert in meer dan 1 tuple; ZERO DIVIDE : (ORA-01476) poging om een deling door nul te doen.

9 SQL cursor een impliciete cursor die Oracle opent bij het verwerken van een SQL statement dat niet met een expliciete cursor gerelateerd is. Bijvoorbeeld: SELECT, INSERT, UPDATE, DELETE. create or replace function gekleurd(kleurtje A.kleur%TYPE) return char is x a%rowtype; SELECT INTO x FROM A WHERE kleur = kleurtje; if SQL%NOTFOUND then raise application error ( 20030, geen artikels in het kleurtje ); return x.anaam; Indien een SELECT INTO statement geen rij terug geeft, wordt door PL/SQL de voorgedefinieerde exception NO DATA FOUND gegenereerd, onafhankelijk van het feit of het %NOTFOUND attribuut van de impliciete SQL cursor getest wordt of niet. Uitbreiding van de tabel a CREATE TABLE aex ( anr char(3), anaam char(10), kleur char(6) DEFAULT rood, CONSTRAINT aex kleurok CHECK ( kleur IN ( rood, geel, blauw, groen,??? ) ), gewicht integer CONSTRAINT aex gewichtok CHECK ( gewicht <= 500 ), pla char(10), lastdate date, lastuser char(10), PRIMARY KEY (anr) ); Definitie van een logging tabel voor acties op tabel a CREATE TABLE logtabel ( logtekst char (10), loguser char (20), l o g t i j d date ) ; Row level trigger (voorbeeld 1) Triggers CREATE [OR REPLACE] TRIGGER <trigger naam> BEFORE AFTER INSERT OR UPDATE [ OF <kolomnamen> ] OR DELETE ON <tabelnaam> [ FOR EACH ROW ] [ WHEN ( <voorwaarde> ) ] [ DECLARE <declaraties> ] <PL/SQL statements> create or replace trigger taex before insert or update on aex for each row if :NEW.anaam IS NULL then raise application error ( 20020, anaam kan niet NULL zijn ); if :NEW.gewicht IS NULL then raise application error ( 20021, :NEW.anaam kan geen NULL gewicht hebben ); if :NEW.gewicht < 0 then raise application error ( 20022, :NEW.anaam kan geen negatief gewicht hebben ); :NEW.lastdate := sysdate; :NEW.lastuser := USER;

10 Toepassing INSERT INTO aex VALUES ( A1, schroef, rood,26, Peulis,null,null); ANR ANAAM KLEUR GEWICHT PLA LASTDATE LASTUSER A1 schroef rood 26 Peulis 04/10/2004 HCR Toepassing INSERT INTO aex VALUES ( A1, schroef, rood,26, Peulis,null,null); SELECT anr,gewicht, to char(lastdate, hh:mi:ss ) as tijd from aex; ANR GEWICHT TIJD A :10:23 INSERT INTO aex(anr,anaam) VALUES ( A2, vijs ); UPDATE aex SET gewicht = 28 WHERE anr = A1 ; ORA vijs kan geen NULL gewicht hebben UPDATE aex SET gewicht = 5 WHERE anr= A1 ; ORA schroef kan geen negatief gewicht hebben ANR GEWICHT TIJD A :16:47 UPDATE aex SET kleur = geel WHERE anr= A1 ; ORA geel kan niet wijzigen Row level trigger (voorbeeld 2) create or replace trigger maex before update on aex for each row naam aex.lastuser%type; naam := USER; if :OLD.lastuser <> naam then raise application error ( 20025, naam heeft geen rechten ); if :NEW.kleur <> :OLD.kleur then raise application error ( 20026, :NEW.kleur kan niet wijzigen ); :NEW.lastdate := sysdate; Statement level trigger Definitie van de logging trigger: create or replace trigger alogging after insert or update or delete on aex if INSERTING then INSERT INTO logtabel VALUES ( INSERT, user, sysdate) ; if UPDATING then INSERT INTO logtabel VALUES ( UPDATE, user, sysdate) ; if DELETING then INSERT INTO logtabel VALUES ( DELETE, user, sysdate) ;

11 Toepassing INSERT INTO aex VALUES ( A1, schroef, rood,26, Peulis,null,null); INSERT INTO aex VALUES ( A3, vijs, geel,23, Hever,null,null); INSERT INTO aex VALUES ( A5, spijker, groen,21, Peulis,null,null); LOGTEKST LOGUSER LOGTIJD UPDATE aex SET gewicht = 25 WHERE pla = Peulis ; LOGTEKST LOGUSER LOGTIJD UPDATE HCR 27/10/2004