PROCEDUREHANDBOEK KWALITEIT SPORTVLOEREN & SPORTACCOMMODATIES

Transcriptie

1 PROCEDUREHANDBOEK KWALITEIT SPORTVLOEREN & SPORTACCOMMODATIES

2 Inhoudsopgave 00. Definities 4 1. Normalisatie voor sportvloeren en sportaccommodaties 6 2. Accreditatie van test- en/of keuringsinstituten (NOC*NSF Erkenning) 8 3. NOC*NSF Schema NOC*NSF Sportvloerenlijst Keuren van (aangelegde) sportvloeren en sportaccommodaties Communicatie Melding en klachten Financiering Wijzigingen 28 Bijlage 1 29 Bijlage 2 31 Bijlage 3 33 Bijlage

3 0. Definities In dit Procedurehandboek Kwaliteit Sportvloeren en Sportaccommodaties worden de volgende definities gehanteerd. CEN: CEN (Frans: Comité Européen de Normalisation, Engels: European Committee for Standardization) is een standaardiseringsorganisatie opgericht in 1961 door de nationale standaardiseringscomités in de Europese Economische Gemeenschap en de Europese Vrijhandels Associatie. De normen van het CEN staan bekend als Europese Norm (EN). CEN/TC 217 Surfaces for sports areas : Werkgroep voor sportoppervlakken behorend bij CEN. College van Deskundigen: Het College van Deskundigen wordt benoemd door het bestuur van NOC*NSF en bestaat uit vertegenwoordigers van de bij certificatie van sportvloeren en sportaccommodaties betrokken (belangen) organisaties en adviseert NOC*NSF over het certificatiesysteem en -eisen. Een korte beschrijving van de taken, verantwoordelijkheden, bevoegdheden en samenstelling van het College van Deskundigen is bijgevoegd als Bijlage 2. Conformiteitsbeoordeling: Beoordeling van overeenstemming met het Procedurehandboek Kwaliteit sportvloeren & Sportaccommodaties. Keuringsinstituut: Instituut dat praktijkkeuringen uitvoert van sportvloeren en sportaccommodaties. Nationale Normcommissie Sportvloeren: Deze commissie is ingesteld door NEN en NOC*NSF en bestaat uit vertegenwoordigers van organisaties die deskundigheid hebben over en belang hebben bij de ontwikkeling van kwalitatief goede sportvloeren en sportaccommodaties en heeft de supervisie betreffende het tot stand komen en onderhouden van de NOC*NSF-Normen. De taken, verantwoordelijkheden, bevoegdheden en samenstelling van de Nationale Normcommissie Sportaccommodaties (WG1) zijn nader beschreven in de reglementen van het NEN. Een korte beschrijving is bijgevoegd als Bijlage 1. NEN: Is de afkorting van Nederlandse Norm en tevens sinds 8 mei 2000 de naam van het nauwe samenwerkingsverband van het Nederlands Normalisatie-instituut en de Stichting NEC (gespecialiseerd in de normalisatie van elektrotechniek en ICT). NEN-EN: Europese Normen van het CEN, welke worden gehanteerd door het NEN. NEN-EN-ISO/IEC: Betreft verschillende NEN-normen. NOC*NSF: De vereniging Nederlands Olympisch Comité*Nederlandse Sport Federatie. 3

4 NOC*NSF Erkenning: Test- en/of keuringsinstituten krijgen dit keurmerk (op basis van een overeenkomst die zij aangaan met NOC*NSF) als zij een accreditatie hebben ontvangen van de RvA. Deze accreditatie wordt afgegeven door de RvA als het betreffende instituut test en keurt conform de NOC*NSF-Normen en processen zoals beschreven in het Procedurehandboek Kwaliteit sportvloeren & sportaccommodaties. NOC*NSF-Norm(en): Dit zijn privaatrechtelijke normen, ofwel afspraken tussen belanghebbende partijen over de minimale eisen/normen waaraan sportvloeren en sportaccommodaties in Nederland dienen te voldoen, teneinde voor een NOC*NSF/sportbond Certificaat in aanmerking te kunnen komen. In een norm wordt de gewenste kwaliteit en prestaties van sportvloeren en sportaccommodaties vastgelegd. Bij deze normen zijn sportfunctionaliteit, veiligheid en duurzaamheid de belangrijkste aspecten. NOC*NSF en de sportbonden zijn betrokken bij deze normering via de werkgroepstructuur (zie 1.3) en sturen hiermee de kwaliteit van sportvloeren en de sportaccommodaties en de ontwikkeling van de totale georganiseerde sport. De normen zijn te onderscheiden in: a) sporttechnische normen, die aangeven welke prestaties een sportvloer of sportaccommodatie moet leveren om sportgebruik mogelijk te maken; en b) materiaaltechnische normen, die de kwaliteit van de materialen omschrijven die worden gebruikt bij het maken van een sportvloer of sportaccommodatie (de sporttechnische norm). NOC*NSF/sportbond Certificaat: Een NOC*NSF/sportbond certificaat is een keurmerk, waaruit blijkt dat test- en/of keuringsinstituut met NOC*NSF Erkenning heeft vastgesteld dat de betreffende sportvloer of sportaccommodatie voldoet aan de NOC*NSF-Normen. NOC*NSF Schema: Het stelsel van regels, procedures en beheeraspecten voor het uitvoeren van (onderdelen van) de conformiteitsbeoordeling voor specifieke objecten waarvoor dezelfde specifieke eisen van toepassing zijn, waaronder dit Procedurehandboek Kwaliteit Sportvloeren & Sportaccommodaties. RvA: Raad van Accreditatie, ingesteld door de Nederlandse overheid (informatie vinden op Testinstituut: Instituut dat laboratoriumtesten (-keuringen) uitvoert van sportvloeren en sportaccommodaties. VNG: Vereniging van Nederlandse Gemeenten, zie VSG: Vereniging Sport en Gemeenten, zie 4

5 1. Normalisatie voor sportvloeren en sportaccommodaties 1.1. Achtergrond Het borgen van processen behorend bij de kwaliteitsaspecten, sportfunctionaliteit, veiligheid, bespeelbaarheid, uniformiteit en duurzaamheid van sportvloeren en sportaccommodaties in Nederland, zorgt er voor dat sportvloeren en sportaccommodaties na aanleg, ombouw of renovatie voldoen aan bepaalde minimale eisen. Deze minimale eisen zijn onder te verdelen in materiaaltechnische, constructie en sporttechnische eisen die we als georganiseerde sport noodzakelijk achten om de kwaliteit en veiligheid van sportvloeren en alle soorten (overdekte) sportaccommodaties in Nederland te borgen. Deze minimale eisen worden vastgelegd in NOC*NSF-Normen. De reeds jaren bestaande Nederlandse structuur die ten grondslag ligt aan het tot stand komen en onderhouden van NOC*NSF-Normen, is grotendeels gebaseerd op de Europese werkgroepenstructuur, die door de CEN wordt gehanteerd. In deze structuur heeft de Nationale Normcommissie Sportvloeren, als Nederlandse schaduwcommissie van CEN/TC 217 Surfaces for sports areas en de daaronder vallende Europese werkgroepen én van CEN/TC 169/WG 4 Sports lightning, de supervisie. De Nationale Normcommissie Sportaccommodaties (voorheen: Sportvloeren) laat zich daarbij adviseren door een aantal werkgroepen. Als lid van de CEN, behartigt het NEN de Nederlandse belangen binnen de CEN, waar de Europese normen (NEN-EN) worden vastgesteld die geldig zijn voor alle Europese lidstaten. NEN doet dit door zelf vergaderingen bij te wonen, of door Nederlandse experts af te vaardigen om namens Nederland deel te nemen aan Europese vergaderingen. In Nederland voert NEN het secretariaat van de Nationale Normcommissie Sportaccommodaties. Het secretariaat van de werkgroepen ligt bij NOC*NSF. De Nationale Normcommissie Sportaccommodaties is de commissie die NOC*NSF-Normen voor sportaccommodaties vaststelt op basis van adviezen en werkzaamheden van de werkgroepen. Voorliggende procedure beschrijft hoe NOC*NSF-Normen voor sportvloeren en alle soorten (overdekte) sportaccommodaties tot stand komen en worden onderhouden. Dit proces, wordt ook wel normalisatie genoemd Doel Het vaststellen en onderhouden van NOC*NSF-Normen als basis voor de borging van de kwaliteitsaspecten, sportfunctionaliteit, veiligheid, bespeelbaarheid, uniformiteit en duurzaamheid van sportvloeren en alle soorten (overdekte) sportaccommodaties in Nederland. 5

6 1.3. Werkwijze Verschillende ontwikkelingen kunnen aanleiding geven om een NOC*NSF-Norm voor sportvloeren of sportaccommodaties te ontwikkelen of aan te passen, zoals bijvoorbeeld: aanpassing in regelgeving door sportbonden of Internationale Federatie(s), de aanpassing van Europese normen door de CEN, ontwikkelingen in de alledaagse sportpraktijk, nieuwe wet- en regelgeving door de overheid of de ontwikkeling van een nieuw/innovatief product. Indien een of meerdere partijen aanleiding zien om een nieuwe NOC*NSF-Norm op te stellen, dan wel een bestaande NOC*NSF-Norm aan te passen vanwege veiligheids- duurzaamheids- of kwaliteitsredenen, maakt zij dit, afhankelijk van het type norm, kenbaar aan een van de volgende door de Nationale Normcommissie Sportaccommodaties ingestelde werkgroepen 1 : - werkgroep 2 Binnensportvloeren - werkgroep 3 Natuurgrasvelden - werkgroep 4 Minerale sportvloeren - werkgroep 5 Kunststof buitenvloeren - werkgroep 6 Kunstgras sportvelden - werkgroep 7 Overdekte Multidisciplinaire Sportaccommodaties (OMS) - werkgroep 8 Sportverlichting - werkgroep 9 Inrichtingselementen - werkgroep 10 Milieuaspecten - werkgroep 11 Testmethoden en procedures Voor de ontwikkeling of aanpassing van een NOC*NSF-Norm die niet past binnen de doelstelling van een van bovenstaande werkgroepen, richt betreffende partij zich direct tot de Nationale Normcommissie Sportaccommodaties (werkgroep 1). Voor de ontwikkeling of aanpassing van betreffende NOC*NSF-Norm kan de Nationale Normcommissie Sportaccommodaties een tijdelijke werkgroep of nieuwe werkgroep instellen. De betreffende (al dan niet tijdelijke) werkgroep beoordeelt of de NOC*NSF-Norm daadwerkelijk ontwikkeld of aangepast dient te worden en hoe deze norm eruit zou moeten zien. De voorzitter van betreffende werkgroep informeert de Nationale Normcommissie Sportaccommodaties over de in ontwikkeling of aanpassing zijnde NOC*NSF-Norm. Zodra de werkgroep de NOC*NSF-Norm heeft opgesteld of aangepast, legt de betreffende werkgroep de norm ter vaststelling voor aan de Nationale Normcommissie Sportaccommodaties. 1 De nummering van de werkgroepen is afgestemd op de internationale werkgroepenstructuur 6

7 2. Accreditatie van test- en/of keuringsinstituten (NOC*NSF Erkenning) 2.1. Achtergrond Sportbonden spelen een belangrijke rol in het borgen van de kwaliteitsaspecten van sportvloeren en sportaccommodaties door het NOC*NSF/sportbond Certificaat als minimale randvoorwaarde te hanteren voor het spelen van competitiewedstrijden. Om de deskundigheid, onafhankelijkheid, onpartijdigheid en continuïteit van instituten die laboratoriumtests en keuringen uitvoeren te kunnen waarborgen, wordt in de loop van 2014 accreditatie ingevoerd als voorwaarde voor test- en/of keuringsinstituten met een NOC*NSF Erkenning. Deze accreditatie is een voorwaarde voor het werk van zogeheten conformiteitsbeoordelende instituten. In Nederland heeft de Raad voor Accreditatie (RvA) vanuit de Nederlandse overheid de opdracht gekregen om toezicht te houden op conformiteitsbeoordelende instituten, waaronder test- en/of keuringsinstituten. Internationaal betreft dit de International Accreditation Forum (IAF). Testen en inspectie internationaal valt onder the International Laboratory Accreditation Cooperation (ILAC). Voorliggende procedure beschrijft hoe test- en/of keuringsinstituten in aanmerking kunnen komen voor erkenning door NOC*NSF op basis van een accreditatie door de RvA 2. Deze procedure is mede gebaseerd op reglementen en toelichtingen van de RvA. Meer informatie over deze reglementen en toelichtingen is te vinden op de website van de RvA ( Doel Het borgen van de deskundigheid, onafhankelijkheid, onpartijdigheid en continuïteit van geaccrediteerde test- en/of keuringsinstituten, die daardoor het keurmerk NOC*NSF Erkenning mogen gebruiken Werkwijze Om als test- en/of keuringsinstituut in aanmerking te kunnen komen voor een NOC*NSF Erkenning, dient een instituut te beschikken over de vereiste accreditatie(s), toegekend door de RvA Accreditatie door RvA Om in aanmerking te komen voor een accreditatie door de RvA dient een instituut: 1. te voldoen aan de vereisten voor accreditatie, zoals opgenomen in het Reglement voor Accreditatie van de RvA (reglementcode: RvA-R002). Het Reglement voor Accreditatie is het basisdocument voor alle geaccrediteerde en te accrediteren conformiteitsbeoordelende instituten, waaronder testen/of keuringsinstituten, en bevat de reglementaire bepalingen die de RvA hanteert; en 2 Implementatie vindt plaats vanaf 1 januari Vooraf worden met betrokken keuringsinstituten afspraken gemaakt over een overgangsregeling en de lengte van de implementatieperiode. 7

8 2. de testen en keuringen uit te voeren volgens methoden en procedures die zijn vastgelegd in een zogenaamd Schema voor conformiteitbeoordeling van NOC*NSF (hierna NOC*NSF Schema ), als opgenomen in hoofdstuk 3 van dit Procedurehandboek. De gehanteerde werkwijze bij accreditatie door de RvA is grotendeels gebaseerd op een serie internationale (ISO en IEC) normen. Deze normen richten zich met name op deskundigheid, onafhankelijkheid, onpartijdigheid en continuïteit van betreffend test- en/of keuringsinstituut. De te hanteren norm (en daarmee criteria) voor accreditatie is afhankelijk van de conformiteit beoordelende activiteit waarvoor een accreditatie wordt aangevraagd. Met het oog op de kwaliteit van sportvloeren en sportaccommodaties is een tweetal normen van belang: NEN-EN-ISO/IEC voor instituten die een accreditatie willen ontvangen voor het uitvoeren van laboratoriumtests voor sportvloeren; NEN-EN-ISO/IEC voor instituten die een accreditatie willen ontvangen voor het keuren van sportvloeren of sportaccommodaties. Test- en/of keuringsinstituten worden specifiek voor het NOC*NSF Schema geaccrediteerd door de RvA. Het aanvragen van een accreditatie kan via de website van de RvA ( ) NOC*NSF erkenning Instituten die door de RvA geaccrediteerd zijn op basis van NEN-EN-ISO/IEC en/of NEN-EN- ISO/IEC in combinatie met het NOC*NSF Schema, komen in aanmerking voor een NOC*NSF Erkenning. Deze NOC*NSF Erkenning geldt slechts voor die activiteiten die passen binnen de scope van accreditatie, ofwel de activiteiten waarop het NOC*NSF Schema van toepassing is. Dit betekent dat deze instituten met NOC*NSF Erkenning alleen binnen de scope van de accreditatie laboratoriumtests en/of keuringen uit mogen voeren. De scope vermeldt overigens ook de locaties waar de test- en/of keuringsinstituten kernactiviteiten onder deze accreditatie uitvoert. Het beleid van de RvA voor het definiëren van de scope van accreditatie en de definitie van kernactiviteiten is vermeld in het RvAbeleidsdocument RvAB003. Dit beleidsdocument is te vinden op de website van de RvA ( ). De NOC*NSF Erkenning wordt vastgelegd in een overeenkomst tussen NOC*NSF en het betreffende test- en/of keuringsinstituut. De modelovereenkomst is opgenomen als Bijlage 3. De overeenkomst tussen NOC*NSF en het betreffende instituut verloopt uiterlijk aan het eind van de termijn waarvoor de accreditatie is afgegeven door de RvA of zodra en indien de accreditatie door de RvA wordt ingetrokken. Tot die tijd wordt de overeenkomst tussen NOC*NSF en het betreffende test- en/of keuringsinstituut jaarlijks geëvalueerd. Afhankelijk van de resultaten van de evaluatie wordt de overeenkomst gedeeltelijk of geheel ingetrokken dan wel verlengd. Evaluatie vindt plaats in december waarbij de verantwoordelijkheid voor het maken van een afspraak ligt bij het betreffende test- en/of keuringsinstituut. Meer informatie over het intrekken van een accreditatie is te vinden in het RvA-reglement RvA

9 3. NOC*NSF Schema 3.1. Achtergrond Instituten die geaccrediteerd zijn door de RvA, of instituten die een accreditatie aanvragen bij de RvA, voeren conformiteitbeoordelende activiteiten, waaronder laboratoriumtests en/of keuringen, uit op basis van vastgestelde methoden en procedures. In de terminologie van ISO/IEC zijn de beschrijvingen van deze methoden en procedures onderdeel van het zogenaamde schema voor conformiteitbeoordeling 3. Zo voeren de door test- en/of keuringsinstituten met NOC*NSF Erkenning laboratoriumtests of keuringen uit op basis van methoden en procedures die onderdeel zijn van het door de RvA geaccepteerde NOC*NSF Schema. In het toelichtend document RvA-T33 Beoordeling van schema s voor conformiteitbeoordeling beschrijft de RvA aan welke eisen het NOC*NSF Schema dient te voldoen en de wijze waarop het NOC*NSF Schema door haar wordt beoordeeld. Dit toelichtend document is te vinden op de website van de RvA ( Voorliggende procedure beschrijft op welke wijze het NOC*NSF Schema tot stand komt en hoe deze wordt onderhouden. Deze procedure is mede gebaseerd op reglementen en toelichtingen van de RvA Doel Het borgen van de kwaliteit en het proces van laboratoriumtests en keuringen van sportvloeren en sportaccommodaties in Nederland op basis van een eenduidig, door de RvA geaccepteerd, NOC*NSF Schema. Dit schema wordt regelmatig geëvalueerd en indien nodig aangepast Werkwijze Schemabeheer(der) Het NOC*NSF Schema is eigendom van NOC*NSF en wordt voor NOC*NSF beheerd door het NEN (hierna ook te noemen schemabeheerder ). NEN is door de RvA reeds geaccepteerd als schemabeheerder op basis van RvA-Reglement R13 Reglement voor de beoordeling en acceptatie van schemabeheerders. Dit betekent dat NEN voldoet aan de eisen die gesteld worden aan het ontwikkelen, publiceren en onderhouden van schema s. Een van de eisen die door de RvA aan de schemabeheerder wordt gesteld is dat de schemabeheerder dient aan te tonen dat de schema s die zij in beheer heeft, draagvlak hebben in de markt. Dit draagvlak wordt aanwezig geacht indien meerdere belanghebbende marktpartijen daadwerkelijk een bijdrage leveren aan de totstandkoming en het onderhoud van het NOC*NSF Schema, door zitting te nemen in het College van Deskundigen. Meer informatie over de eisen die de RvA aan een schemabeheerder stelt, is te vinden in het reglement RvA- R013 Reglement voor de Beoordeling en Acceptatie van Schemabeheerders (zie website van de RvA). 3 ISO/IEC bevat de definities en algemene principes voor conformiteitbeoordeling. 9

10 Opstellen NOC*NSF Schema Het NOC*NSF Schema wordt in opdracht van NOC*NSF opgesteld en onderhouden volgens het handboek NEN Schemabeheer. NEN beheert het NOC*NSF Schema op basis van de eisen die door de RvA worden gesteld aan schema s. Deze eisen zijn vastgelegd in het toelichtend document RvA-T33 Beoordeling van schema s voor conformiteitbeoordeling (zie website van de RvA) Acceptatie NOC*NSF Schema NEN legt het NOC*NSF Schema ter vaststelling en bij wijzigingen voor aan het College van Deskundigen. Nadat het NOC*NSF Schema door het College van Deskundigen is vastgesteld, stuurt NEN het schema en/of wijzigingen ter beoordeling naar de RvA. De RvA rapporteert de resultaten van de beoordeling aan NEN. Indien er geen afwijkingen (meer) openstaan, kan een positief besluit worden genomen over de acceptatie van het schema. Nadat de RvA een aangepaste scope van acceptatie van de NEN heeft gepubliceerd, kunnen test- en/of keuringsinstituten accreditatie aanvragen op basis van het NOC*NSF Schema. Bij de daadwerkelijke beoordeling in het kader van de accreditatie van een test- of keuringsinstituut voor het NOC*NSF Schema kunnen in de uitvoering afwijkingen worden vastgesteld, die bij de beoordeling van het NOC*NSF Schema niet aan het licht zijn gekomen. Een dergelijke afwijking zal door de RvA worden gerapporteerd aan het betreffende test- en/of keuringsinstituut en NEN. Accreditatie zal pas aan het betreffende test- en/of keuringsinstituut worden verleend nadat de afwijking is opgeheven (zie RvA-Reglement R13) Onderhoud NOC*NSF Schema Indien er aanleiding is om wijzigingen aan te brengen in het NOC*NSF Schema, wordt daartoe een schriftelijk verzoek ingediend bij NOC*NSF of direct bij het College van Deskundigen. Wijzigingen vinden alleen plaats op basis van besluitvorming door het College van Deskundigen. Indien er sprake is van significante wijzigingen, waaronder wijzigingen in methoden voor laboratoriumtests of keuringen en wijzigingen in toepassingsgebied van het NOC*NSF Schema, de RvA hierover direct geïnformeerd te worden. 10

11 4. NOC*NSF Sportvloerenlijst 4.1. Achtergrond en beheer De NOC*NSF Sportvloerenlijst is een overzicht van sportvloeren die door het test- en/of keuringsinstituut met NOC*NSF Erkenning zijn goedgekeurd en gecertificeerd en welke lijst wordt bijgehouden door NOC*NSF. Sportvloeren die op deze lijst staan, zijn daarmee impliciet door de betreffende sportbond goedgekeurd voor toepassing voor de betreffende sport. Tevens voorziet deze lijst in aannemers die de betreffende sportvloer kunnen en mogen bouwen. NOC*NSF voert namens de sportbonden de regie en het beheer over de Sportvloerenlijst. Aan de NOC*NSF Sportvloerenlijst ligt het NOC*NSF Schema ten grondslag. Onderdeel van het NOC*NSF Schema (zie hoofdstuk 3) is een overzicht van methoden en procedures die ten grondslag liggen aan het uitvoeren van laboratoriumtests of keuringen op basis waarvan kan worden vastgesteld of een sportvloer of sportaccommodatie aan de NOC*NSF-Normen voldoet. Het test- en/of keuringsinstituut moet deze eisen in zijn procedures inbouwen. Er is onderscheid tussen de inspectie van een sportvloer die op de Sportvloerenlijst staat en een sportvloer die (nog) niet op de lijst staat. In 4.3. staat de functie van de Sportvloerenlijst beschreven en hoe een sportvloer op deze lijst wordt opgevoerd en afgevoerd. Sportvloeren waarvan door test- en/of keuringsinstituut met NOC*NSF Erkenning is vastgesteld dat ze aan de NOC*NSF-Normen voldoen, komen in aanmerking voor een NOC*NSF/sportbond Certificaat (zie ook hoofdstuk 5 van dit Procedurehandboek). Voorliggende procedure beschrijft op welke wijze sportvloeren voor plaatsing op de NOC*NSF Sportvloerenlijst in aanmerking komen, hoe de status van een sportvloer op de Sportvloerenlijst wijzigt en hoe de NOC*NSF Sportvloerenlijst wordt beheerd Doel Het opstellen en beheren van de NOC*NSF Sportvloerenlijst teneinde de kwaliteit van sportvloeren te borgen overeenkomstig het NOC*NSF Schema Werkwijze Algemeen Om een sportvloer (lees: sportvloerconstructie) in aanmerking te laten komen voor plaatsing op de NOC*NSF Sportvloerenlijst dient aangetoond te worden dat de sportvloer aan de normen voldoet. Dit kan door de sportvloer (dit betekent de totale constructie van onderbouw tot en met toplaag) aan te melden bij een testinstituut met NOC*NSF Erkenning voor onderzoek (zie de NOC*NSF Sportvloerenlijst voor de erkende testinstituten Om een status te wijzigen op de NOC*NSF Sportvloerenlijst dient een routing doorlopen te worden door middel van een test/onderzoek in een laboratorium (van een testinstituut met NOC*NSF Erkenning) en keuring van de sportvloer na aanleg in de praktijk. In de onderstaande beschrijving van de verschillende statussen zoals deze voorkomen op de NOC*NSF Sportvloerenlijst wordt het proces van plaatsing en wijziging van status toegelicht. 11

12 Schema: Beoordelen aanvraag Op stportvloerenlijst? nee aanmelden ja Acceptatie opdracht Bestaande sportvloer, geen wijziging Bestaande sportvloer, beperkte wijziging Nieuwe sportvloer Beperkte laboratoriumtest laboratoriumtest voldoet voldoet ja Status goedgekeurd ja Status lab goedgekeurd Pilot Status pilot (1 jaar) eindkeuring voldoet ja Status erkend en gecertificeerd Status Labgoedgekeurd De status Labgoedgekeurd geeft aan dat een sportvloer volgens laboratoriumtesten (zie het schema in Bijlage 4) voldoet aan de normen. Ook geeft deze status aan dat het een innovatief product betreft omdat er materialen in de constructie zijn gebruikt die nog niet eerder in sportvloerconstructies zijn toegepast of dat door wijziging van de receptuur van reeds bekende materialen de sporttechnische eigenschappen van een sportvloer worden gewijzigd. Eveneens geeft het aan dat van een dergelijke sportvloer nog geen exemplaren in de praktijk zijn gerealiseerd. Om in aanmerking te komen voor de status Labgoedgekeurd voert een testinstituut met NOC*NSF Erkenning in opdracht van de opdrachtgever een laboratoriumonderzoek uit op basis van methoden en procedures die zijn vastgelegd in het betreffende NOC*NSF Schema. De resultaten van het laboratoriumonderzoek worden door het testinstituut getoetst aan de NOC*NSF-Normen. Indien blijkt dat de sportvloer voldoet aan de NOC*NSF-Normen stelt het testinstituut de betreffende sportbond en NOC*NSF op de hoogte van de resultaten van het onderzoek. Nadat de betreffende sportbond en NOC*NSF geïnformeerd zijn door het testinstituut over het laboratoriumonderzoek kan de sportvloer, onder vermelding van de betreffende aannemer, worden opgenomen in de NOC*NSF Sportvloerenlijst van de betreffende tak van sport met de status Labgoedgekeurd. 12

13 Van een sportvloer welke de status Labgoedgekeurd heeft, mag slechts 1 project in de praktijk worden gerealiseerd. Dit proces wordt beschreven in de navolgende paragraaf Status Pilot De status Pilot geeft aan dat een sportvloer volgens laboratoriumtesten voldoet aan de normen en op het betreffende moment onderzocht wordt in de praktijk. Ook geeft deze status aan dat het een innovatief product betreft omdat er materialen in de constructie zijn gebruikt die nog niet eerder in sportvloerconstructies zijn toegepast of dat door wijziging van de receptuur van reeds bekende materialen de sporttechnische eigenschappen en daarmee de duurzaamheid van de sportvloer zijn gewijzigd. Om in aanmerking te komen voor de status Pilot : a. heeft de sportvloer met de status Labgoedgekeurd op de Sportvloerenlijst gestaan; èn b. heeft een testinstituut met NOC*NSF Erkenning in opdracht van de opdrachtgever een laboratoriumonderzoek uitgevoerd op basis van methoden en procedures die zijn vastgelegd in het betreffende NOC*NSF Schema, waarbij naar voren is gekomen dat de sportvloer voldoet aan de normen. Voorafgaand aan de pilot wordt de betreffende sportbond geconsulteerd door de aannemer. Voor pilottrajecten gelden aanvullende voorwaarden. Voorafgaand aan de realisatie van het betreffende pilottraject komen de betreffende sportbond, het keuringsinstituut, de opdrachtgever van het betreffende project, de eigenaar van de ondergrond en de hoofdaannemer van het betreffende project bij elkaar om onderstaande (aanvullende) voorwaarden te bekrachtigen: - De pilot duurt een volledig kalenderjaar; - Op 3 momenten wordt een volledige sporttechnische keuring uitgevoerd waarbij alle keuringen aan alle aspecten dienen te voldoen: o na realisatie (0-meting); o 6 maanden na realisatie (tussenkeuring); o 12 maanden na realisatie (eindkeuring). - Realisatie van de pilot mag niet op het hoofdveld / centercourt; - Voornoemde partijen zorgen ervoor dat beschreven staat hoe bij het niet slagen van de pilot (afkeur op een van de keuringsmomenten of de sportvloer sluit niet aan bij de beleving van de gebruiker) de sportvloerconstructie wordt vervangen door een goedgekeurde sportvloerconstructie; - De hoofdaannemer en de keuringsinstantie zijn ervoor verantwoordelijk dat de sportvloerconstructie bij afronding van de pilot voldoet aan de normen of dat normen opgesteld zijn conform procedures zoals beschreven in dit handboek. Er kan slechts één pilot van een labgoedgekeurde sportvloer worden aangelegd door de betreffende aannemer. De resultaten van de pilot in de praktijk worden getoetst aan de NOC*NSF-Normen. De duur van de pilot is minimaal één volledig kalenderjaar, gerekend vanaf het moment van oplevering. Onder oplevering wordt hier verstaan het moment dat het keuringsinstituut heeft vastgesteld dat de sportvloer aan de NOC*NSF-Normen voldoet. Na het kalenderjaar dienen NOC*NSF-Normen nogmaals te worden gemeten en te voldoen. Bij twijfel kunnen de sportbond en NOC*NSF in afstemming met het keuringsinstituut het College van Deskundigen adviseren om te besluiten de pilot met een jaar te verlengen of de frequentie van metingen verhogen. Communicatie over verlenging van de pilot vindt plaats tussen de betreffende sportbond, het keuringsinstituut en de aannemer Status Goedgekeurd De status Goedgekeurd geeft aan dat een sportvloer volgens laboratoriumtesten voldoet aan de normen. Tevens geeft het aan dat van een dergelijke sportvloer nog geen exemplaren in de praktijk zijn gerealiseerd door de aannemer zoals deze gekoppeld is aan de betreffende sportvloer. 13

14 Om in aanmerking te komen voor de status Goedgekeurd voert een testinstituut met NOC*NSF Erkenning in opdracht van de opdrachtgever een laboratoriumonderzoek uit op basis van methoden en procedures die zijn vastgelegd in het betreffende NOC*NSF Schema (zie ook hoofdstuk 3 van dit procedurehandboek). De resultaten van het laboratoriumonderzoek worden getoetst aan de NOC*NSF- Normen. Indien blijkt dat de sportvloer voldoet aan de NOC*NSF-Normen stelt het testinstituut de betreffende sportbond en NOC*NSF op de hoogte van de resultaten van het onderzoek. Nadat de betreffende sportbond en NOC*NSF geïnformeerd zijn door het testinstituut over het laboratoriumonderzoek kan de sportvloer, onder vermelding van de betreffende aannemer, worden opgenomen in de NOC*NSF Sportvloerenlijst van de betreffende tak van sport met de status Goedgekeurd. Het verschil met de status Labgoedgekeurd is dat de opbouw van de constructie bestaat uit bekende en reeds genormeerde materialen. Een constructie kan ook aangepast worden door de receptuur van de materialen licht te wijzigen waarbij er geen directe wijziging optreedt in sporttechnische eigenschappen en duurzaamheid. Een lichte wijziging kan zijn het beperkt aanpassen van de vezellengte, - dikte, -structuur of een beperkte wijziging in de dikte van de sporttechnische laag dan wel een beperkte wijziging in laagdiktes van infillmateriaal of ander constructiemateriaal. Het testinstituut waar de constructie wordt aangeboden onderzoekt of sporttechnische eigenschappen en duurzaamheid niet zullen wijzigen. Het testinstituut informeert de betreffende sportbond en NOC*NSF. Nadat de betreffende sportbond geïnformeerd is kan de sportvloer, onder vermelding van de betreffende aannemer, worden opgenomen in de NOC*NSF Sportvloerenlijst van de betreffende tak van sport met de status Goedgekeurd. De status Goedgekeurd geeft de betreffende aannemer het recht om één constructie te mogen bouwen in de praktijk. In de praktijk zal de constructie worden gemeten aan NOC*NSF-Normen behorend bij de constructie waarna de volgende stap wordt beschreven in Erkend en gecertificeerd (voor deze status hoeft dus geen pilottraject van een jaar doorlopen te worden) Status Erkend en gecertificeerd De status Erkend en gecertificeerd geeft aan dat een sportvloer volgens (praktijk)keuringen voldoet aan de normen. Om in aanmerking te komen voor de status Erkend en gecertificeerd heeft de sportvloer met een eerder vermelde status op de NOC*NSF Sportvloerenlijst gestaan en heeft een keuringsinstituut met NOC*NSF Erkenning in opdracht van de opdrachtgever een praktijkonderzoek uitgevoerd op basis van methoden en procedures die zijn vastgelegd in het betreffende NOC*NSF Schema en is naar voren gekomen dat de sportvloer voldoet aan de normen. Bij het wijzigen van de receptuur van een constructie met de status Erkend en gecertificeerd geldt dat deze terugvalt in de status Goedgekeurd Certificering aannemers Een aannemer, anders dan de aannemer die gekoppeld is aan een sportvloer, die een product dat reeds als Labgoedgekeurd of Erkend en gecertificeerd op de NOC*NSF Sportvloerenlijst staat vermeld, voor het eerst wil gaan bouwen dient daarvoor - voorafgaand aan de bouw - een verzoek tot plaatsing op de NOC*NSF Sportvloerenlijst in te dienen bij NOC*NSF. Dit verzoek dient - indien van toepassing - vergezeld te gaan van toestemming van de rechthebbende van de onderzoeksresultaten van het product. De betreffende aannemer wordt toegevoegd aan het betreffende product en krijgt een onderscheidende status mee, dusdanig dat duidelijk is dat de betreffende aannemer deze speci- 14

15 fieke sportvloerconstructie nog niet eerder heeft aangelegd. De aannemer dient aan te tonen dat de voor hem nieuw te bouwen sportvloerconstructie conform NOC*NSF-Normen kan worden aangelegd. Er kan slechts één constructie worden aangelegd voordat de aannemer de sportvloer ergens anders mag bouwen Afvoer van NOC*NSF Sportvloerenlijst Een sportvloer kan maximaal 2 jaar als Labgoedgekeurd en aansluitend maximaal één jaar als Pilot op de NOC*NSF Sportvloerenlijst staan. Tenzij in overleg met de betrokken sportbond en College van Deskundigen is afgesproken dat een pilot langer dan 1 jaar duurt. Indien de pilot niet tot goedkeuring leidt wordt de betreffende sportvloer van de NOC*NSF Sportvloerenlijst afgevoerd. Een sportvloer die voldoet aan de NOC*NSF-Normen kan van de NOC*NSF Sportvloerenlijst worden afgevoerd indien zich na de pilotperiode alsnog sporttechnische, materiaaltechnische of constructietechnische problemen voordoen met het betreffende type sportvloer. Indien zich problemen voordoen wordt dit via de betreffende sportbond gemeld bij NOC*NSF. In overleg met betreffende sportbond, de aanbieder van de sportvloer en betrokken aannemer(s) wordt de sportvloer van de NOC*NSF Sportvloerenlijst afgevoerd. Een aannemer heeft altijd de kans het product te verbeteren, maar dient dan altijd de volledige cyclus opnieuw te doorlopen (vanaf paragraaf ). Een sportvloer wordt in beginsel 3 jaar als Erkend en gecertificeerd op de NOC*NSF Sportvloerenlijst geplaatst. Na 3 jaar wordt bekeken of de betreffende sportvloer nog wordt aangelegd en kan door NOC*NSF in overleg met betreffende sportbond en de aanbieder van betreffende sportvloer, besloten worden de plaatsing op de NOC*NSF Sportvloerenlijst met 2 jaar te verlengen. Indien blijkt dat de betreffende sportvloer na deze twee jaar nog niet in de praktijk is gerealiseerd, dan wordt de betreffende sportvloer na overleg met betrokken partijen afgevoerd van de NOC*NSF Sportvloerenlijst. 15

16 5. Keuren van (aangelegde) sportvloeren en sportaccommodaties 5.1. Achtergrond Het keuren van aangelegde sportvloeren of sportaccommodaties is een procedure waarbij een vereniging een NOC*NSF/sportbond Certificaat ontvangt. Met behulp van het NOC*NSF/sportbond Certificaat kan de betreffende vereniging deelnemen aan door de betreffende bond georganiseerde wedstrijden. Het keuren van aangelegde sportvloeren en/of sportaccommodaties vindt plaats door een keuringsinstituut met NOC*NSF Erkenning (zie de NOC*NSF Sportvloerenlijst voor de erkende keuringsstinstuten op basis van vastgestelde methoden en procedures, die zijn beschreven in het betreffende NOC*NSF Schema, waarmee wordt vastgesteld dat een sportvloer of sportaccommodatie voldoet aan de door de Nationale Normcommissie Sportaccommodaties vastgestelde NOC*NSF-Normen. Met dit procedurehandboek wordt gestreefd naar een situatie waarin sportvloeren en sportaccommodaties in Nederland (zoveel mogelijk) beschikken over een NOC*NSF/sportbond Certificaat. Sportbonden hanteren als minimale randvoorwaarde voor het spelen van competitiewedstrijden en toernooien georganiseerd onder auspiciën van de betreffende sportbond de NOC*NSF-Normen. Deze normen vertegenwoordigen de minimale kwaliteitscriteria die staan voor een veilig en verantwoord gebruik van de sportvloer of sportaccommodatie voor competitiedoeleinden. In aanvulling op de NOC*NSF-Normen kunnen sportbonden, mede op basis van hun reglementen, zelf aanvullende eisen stellen waaraan een sportvloer of sportaccommodatie dient te voldoen. Onder de aanvullende eisen wordt onder ander verstaan de vereisten uit de reglementen van de betreffende sportbond welke nog niet zijn doorgevoerd in de normen. Spotbonden hebben zelf de verantwoordelijkheid om deze aanvullende eisen op een juiste wijze door te geven aan de markt (bijvoorbeeld door dit als sport centraal te organiseren) en met gemeenten te bespreken hoe met deze wijzigingen omgegaan dient te worden in de praktijk. De sport kan dit als geheel ook centraal organiseren. De insteek dient te zijn om aanvullende eisen te verwerken in de normen van de betreffende sport. Omdat deze aanvullende eisen niet zijn vastgelegd in de NOC*NSF-Normen, worden deze eisen niet meegenomen in een keuring ten behoeve van een NOC*NSF/sportbond Certificaat. Een NOC*NSF/sportbond Certificaat zegt derhalve niets over de mate waaraan aan deze aanvullende eisen wordt voldaan. Sportbonden kunnen hiervoor wel afzonderlijke afspraken maken met keuringsinstituten met NOC*NSF Erkenning om de aanvullende eisen onderdeel te laten zijn van de keuring en daaraan en aparte goedkeuring verbinden al dan niet vastgelegd of onderdeel uitmaken van het NOC*NSF/sportbond Certificaat. Dit wordt dan apart opgenomen in de rapportage Doel Het borgen van de kwaliteitsaspecten sportfunctionaliteit, veiligheid, bespeelbaarheid, uniformiteit en duurzaamheid van sportvloeren en alle soorten (overdekte) sportaccommodaties door op basis van keuringen door een keuringsinstituut met NOC*NSF Erkenning vast te stellen of een sportvloer of sportaccommodatie voldoet aan de NOC*NSF-Normen. 16

17 5.3. Werkwijze Aanmelding Een keuring van een sportaccommodaties wordt aangevraagd door de aanvrager namens de opdrachtgever. De volgende gegevens moeten bekend zijn voor aanvang van de keuring: NAW-gegevens van de opdrachtgever en aanvrager Locatie project (plaats en gemeente) Baan-/veldnummer en naam vereniging Codes en/of titels van normen op basis waarvan gekeurd dient te worden Naam van de sportvloer zoals deze vermeld staat op de NOC*NSF Sportvloerenlijst Of het nieuwbouw, ombouw of renovatie betreft Constructie-opbouw Het keuringsinstituut stelt vast of de sportvloer zoals vermeld op de aanvraag voorkomt op de NOC*NSF Sportvloerenlijst. Indien de sportvloer niet vermeld staat op de NOC*NSF Sportvloerenlijst, wordt de aanvraag niet geaccepteerd. Indien de sportvloer wel voorkomt op de NOC*NSF Sportvloerenlijst en er is op voorhand gerede twijfel dat de sportvloer niet aan de eisen kan voldoen, dan moet de inspectie-instelling dit bekend maken aan de opdrachtgever. Na aanmelding en voorafgaand aan de keuring meldt het keuringsinstituut het project bij de betreffende sportbond met vermelding van dezelfde gegevens als voorgaand benoemd Uitvoering van de keuring Algemeen Het keuringsproces bestaat uit een aantal stappen, welke in onderstaande subparagrafen zijn omschreven en hieronder schematisch weergegeven Bij keuring van een sportcomplex wordt elke sportvloer als individuele vloer behandeld en gekeurd. 17

18 eindkeuring Planning keuringsmomenten De inspectie instelling stelt vast, in een z.g. inspectieplan, welke keuringen uitgevoerd moeten worden tegen welke criteria Aanvrager vraagt keuring aan Keuringsresultaten labanalyses Planning van keuring Uitvoeren keuring Keuring in de praktijk van de onderlagen en de toplaag Bij het uitvoeren van de keuringen neemt de inspectie-instelling zelf samples van de gebruikte materialen per laag. Herstelmeting door aanvrager Voldoet na aanpassing voldoet Rapportage keuringsresultaat Alle constructielagen goedgekeurd? Voldoet niet Keuringsresultaten labanalyses (mat, infill zand en rubber) Alle resultaten voldoen Inplannen eindkeuring Uitvoeren eindkeuring Projectleider Laboratorium Aanvrager opdrachtgever Inspecteur Management Herstelmeting door aanvrager Voldoet na aanpassing Rapportage keuringsresultaat Einde evt rapport met negatief advies Validatie rapport Verzenden rapport Aanvrager sportbond Eindrapport Keuring constructielagen Elke constructielaag wordt afzonderlijk beoordeeld en aan een keuring onderworpen Laboratoriumonderzoek De toe te passen materialen worden door de aanvrager ingediend ter verificatie. Teneinde zeker te stellen dat de bouwmaterialen voldoen aan de eisen in de NOC*NSF-Normen, wordt door een laboratorium een verificatieonderzoek (zie Bijlage 4) uitgevoerd. Het laboratorium moet over een accreditatie beschikken volgens NEN-EN-ISO Uit te voeren keuringen en steekproef Keuringen en steekproeven dienen volgens de geldende testnormen en bijbehorende werkmethoden te worden uitgevoerd. 18

19 Nader onderzoek Indien er twijfel bestaat op basis van de uitgevoerde metingen, kan nader onderzoek plaatsvinden door het keuringsinstituut Rapportage resultaten tussentijdse keuringen Het keuringsinstituut met NOC*NSF Erkenning verstrekt aan de aanvrager een rapportage op basis van de resultaten van de keuringen. Hierin rapporteert het instituut per constructielaag of deze aan de eis voldoet. Het keuringsinstituut kan tot een van onderstaande conclusies komen: 1. De constructielaag voldoet aan de normen; 2. De constructielaag voldoet niet aan de normen. Hierdoor kan getwijfeld worden aan de prestatie van het constructieonderdeel. Door de aanvrager moeten herstelmaatregelen genomen worden op basis van de rapportage van de keuring. Na uitvoering van de maatregelen wordt de constructielaag opnieuw gekeurd; 3. Het constructieonderdeel voldoet op enkele onderdelen niet aan de normen, echter er is een gerechtvaardigd vertrouwen dat de constructielaag met geringe aanpassing de geëiste prestaties kan gaan leveren. De opdrachtgever (laat) de vereiste herstelwerkzaamheden uitvoeren. Gereed melding volstaat middels een schriftelijke melding. Deze gereed melding moet ondertekend zijn namens de opdrachtgever. Bij goedkeuring van een constructielaag dient deze status van goedkeuring gehandhaafd te blijven totdat de volgende constructielaag wordt aangebracht Eindkeuring De eindkeuring kan pas worden aangevraagd en uitgevoerd als alle tussentijdse keuringen en het laboratoriumonderzoek met goed resultaat zijn afgerond Rapportage eindkeuring Het betreffende keuringsinstituut verstrekt aan de aanvrager een rapportage op basis van de resultaten van de eindkeuring. Hierin rapporteert het keuringsinstituut of de volledige constructie aan de normen voldoet. Het keuringsinstituut kan tot een van onderstaande conclusies komen: 1. De constructie voldoet aan de normen; 2. De constructie voldoet niet aan de normen en herstelmaatregelen zijn noodzakelijk. Het keuringsinstituut vermeldt op welk onderdeel de sportvloer niet voldoet. Nadat de aanvrager heeft zorggedragen voor aanpassing van het te herstellen deel, moet hij opnieuw een eindkeuring aanvragen. Indien de betreffende sportnorm het toestaat, kan worden volstaan met keuring van alleen het deel van de constructie dat is hersteld. Indien de betreffende norm dit niet toestaat, moet de hele constructie opnieuw worden gekeurd middels een volledige eindkeuring. Het betreffende keuringsinstituut verstrekt op hetzelfde moment als verstrekking aan de aanvrager NOC*NSF onderwerp: eindrapport) een eindrapportage. Met behulp van de conclusies in het eindrapport verstrekt het keuringsinstituut aan de aanvrager het certificaat waarbij de aanvrager het certificaat dient te verstekken aan de betreffende vereniging Beslissing / autorisatie De uitvoering van de keuring en de beslissing omtrent het verlenen van een positief eindrapport zijn twee gescheiden verantwoordelijkheden. De uitvoering van de keuring en het opstellen van een rapportage gebeurt door een inspecteur. Op grond van deze rapportage, de bijlagen en eventueel de vastgelegde intenties wordt door de technisch manager van het keuringsinstituut een besluit genomen tot het verlenen van de eindrapportage. 19

20 Eindrapportage In de eindrapportage moeten ten minste de onderstaande zaken worden opgenomen. NAW gegevens van de aanvrager waaraan de rapportage wordt verstrekt: o volledige naam van de aanvrager conform uittreksel van de KvK of ander rechtsgeldig document (bijv. statuut); o vestigingsplaats. Gegevens van het keuringsinstituut: o naam; o vestigingsplaats; o handtekening(en) van de technisch manager het keuringsinstituut. Gegevens geïnspecteerde sportvloer: o De gegevens van de constructie en de sport waarvoor deze wordt gebruikt; o tekst die aangeeft dat de constructie voldoet aan de eisen zoals omschreven in de betreffende NOC*NSF-Norm; o titelcode, titel en publicatiedatum van de betreffende NOC*NSF-Norm; o locatiegegevens van de constructie; o veld- baanummer en vereniging; o Een overzicht van de onderdelen van de constructie die zijn getoetst inclusief gebruikte werkmethode; o Het keuringsresultaat per onderdeel; o De eindconclusie. Gegevens inspectieschema: o Code + titel inspectieschema Eisen keuringspersoneel Het personeel van of betrokken bij het keuringsinstituut moet voldoen aan een aantal aanvullende eisen teneinde de kwaliteitsborging te verzekeren. De opleiding en ervaring van het keuringspersoneel moet aantoonbaar zijn vastgelegd. Inspecteur: Minimaal MBO werk- en denkniveau, verkregen door opleiding of ervaring; Aantoonbare kennis van GWW- / Cultuurtechniek of bouwkunde; Voldoende kennis van de relevante sportnormen; In staat meetresultaten op de juiste wijze te interpreteren; Ervaring met het zelfstandig uitvoeren van keuringen. Deze ervaring houdt minimaal het volgende in: per testmethode minimaal vijf in situ keuringen in de afgelopen 3 jaar. Technisch manager: Minimaal HBO werk- en denkniveau Voldoende kennis van de relevante sportnormen; Minimaal 3 jaar werkervaring binnen het toepassingsgebied van het schema. 20

21 6. Communicatie 6.1. Achtergrond Alle belanghebbende partijen, waaronder sportbonden, verenigingen, gemeenten, aannemers, leveranciers en test- en/of keuringsinstituten hebben het recht om deel uit te maken van de Nationale Normcommissie Sportaccommodaties en haar werkgroepen en daarmee rechtstreeks invloed uit te oefenen op de besluitvorming over de kwaliteit van sportvloeren en sportaccommodaties in Nederland. Met het oog op de kwaliteit van sportvloeren en sportaccommodaties in Nederland is het van essentieel belang dat alle belanghebbende partijen op de hoogte worden gehouden van ontwikkelingen met betrekking tot normalisatie voor en het keuren van sportvloeren en sportaccommodaties in Nederland Doel Het informeren van alle belanghebbenden over ontwikkelingen met betrekking tot normalisatie voor en het keuren van sportvloeren en sportaccommodaties Algemene informatie Website NOC*NSF NOC*NSF plaatst en onderhoudt op haar website algemene informatie over normalisatie voor en het keuren van sportaccommodaties in Nederland. Het betreft onder meer: het actuele Procedurehandboek Kwaliteit Sportvloeren & Sportaccommodaties de actuele NOC*NSF-Normen het NOC*NSF Schema gegevens over de geaccrediteerde test- en/of keuringsinstituten (NOC*NSF Erkenning) de actuele NOC*NSF Sportvloerenlijst 6.4. Informeren achterban Sportbonden Niet alle sportbonden maken deel uit van de Nationale Normcommissie Sportaccommodaties en haar werkgroepen. Zij kiezen ervoor hun belangen te laten behartigen door andere sportbonden of NOC*NSF. Om alle betrokken sportbonden goed en tijdig te kunnen informeren omtrent actuele ontwikkelingen en hen de mogelijkheid te bieden tijdig invloed uit te oefenen op deze ontwikkelingen, kunnen de sportbonden vragen inzicht te krijgen in de agenda en bijbehorende stukken van de Nationale Normcommissie Sportaccommodaties en de daarbij behorende werkgroepen. Daarnaast zendt het secretariaat van de werkgroepen (afhankelijk van de wens van de betrokken sportbonden) een afschrift (cc) van de agenda, het verslag en eventueel andere vergaderstukken van deze werkgroepen aan de betrokken sportbonden. 21

22 Gemeenten De belangen van gemeenten worden binnen de Nationale Normcommissie Sportaccommodaties en haar werkgroepen vertegenwoordigd door de VSG. VSG is zelf verantwoordelijk voor het informeren van haar achterban over ontwikkelingen met betrekking tot normalisatie voor en het keuren van sportvloeren en sportaccommodaties Aannemers en leveranciers Alle belanghebbende aannemers en leveranciers hebben de mogelijkheid om bij vergaderingen van de Nationale Normcommissie Sportaccommodaties en haar werkgroepen aanwezig te zijn. De belangen van aannemers en leveranciers worden deels vertegenwoordigd door de Branchevereniging Sport en Cultuurtechniek (BSNC). De BSNC is zelf verantwoordelijk voor het informeren van haar achterban over ontwikkelingen met betrekking tot normalisatie voor en het keuren van sportvloeren en sportaccommodaties Overigen / niet aangesloten partijen Aannemers en leveranciers die niet zijn aangesloten bij de BSNC of gemeenten die niet zijn aangesloten bij de VSG en alle andere niet genoemde partijen kunnen voor informatie en communicatie terecht op de website van NOC*NSF of zich richten tot het secretariaat van de Nationale Normcommissie Sportaccommodaties. 22

23 7. Melding en klachten Belanghebbenden die van mening zijn dat procedures, zoals beschreven in dit handboek, niet juist worden uitgevoerd en nageleefd, kunnen hiervoor contact opnemen met NOC*NSF, afdeling Sportontwikkeling. Belanghebbenden met klachten over procedures en beslissingen van externe partijen, zoals de NEN en RvA, zullen door NOC*NSF worden doorverwezen naar de betreffende instelling. Ook kan rechtstreeks met deze instellingen contact worden opgenomen. Normalisatie voor sportvloeren en sportaccommodaties Klachten over het opstellen en onderhouden van normen door de Nationale Normcommissie Sportaccommodaties, kunnen worden ingediend bij de NEN. De daarbij te hanteren procedures zijn beschreven in het Klachtenreglement van de NEN, waar het klachtenreglement is op te vragen (zie ). Accreditatie test- en/of keuringsinstituten Test- en/of keuringsinstituten die het niet eens zijn met een beslissing van de RvA inzake accreditatie kunnen hiervoor terecht bij de RvA. De daarvoor te hanteren procedures zijn beschreven in RvA-R002 Reglement voor Accreditatie (zie ). 23

24 8. Financiering 8.1. Achtergrond Om uitvoering te kunnen geven aan de procedures en processen die zijn beschreven in dit Procedurehandboek met als doel de kwaliteitsaspecten, sportfunctionaliteit, veiligheid, bespeelbaarheid, uniformiteit en duurzaamheid van sportvloeren en alle soorten (overdekte) sportaccommodaties structureel te kunnen borgen, zijn financiële middelen nodig. In voorliggend hoofdstuk wordt beschreven op welke wijze financiering plaatsvindt. Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen keuringskosten, structurele financiering voor normalisatie en schemabeheer, kosten voor beheer en onderhoud NOC*NSF Sportvloerenlijst en onderzoeks-/ontwikkelkosten Doel Financiële borging die nodig is voor onderzoek en het uitvoeren van procedures en processen zoals vastgelegd in dit Procedurehandboek Kwaliteit Sportvloeren & Sportaccommodaties Keuringskosten De kosten voor het keuren van sportvloeren en sportaccommodaties (hoofdstuk 5 van dit procedurehandboek) komen voor rekening van de opdrachtgever. De hoogte van de keuringskosten wordt, rekening houdend met de opslag als bedoeld in 8.5, 8.6 en 8.7, bepaald door het keuringsinstituut zelf Structurele financiering voor normalisatie Voor het opstellen en onderhouden van normen, ofwel normalisatie is structurele financiering noodzakelijk. De kosten die hiermee gepaard gaan worden jaarlijks opnieuw begroot door de Nationale Normcommissie Sportaccommodaties. De kosten voor het opstellen en onderhouden van de normen worden betaald door de werkgroepleden. De begroting voor het jaar t wordt uiterlijk in december van het jaar t-1 vastgesteld door de Nationale Normcommissie Sportaccommodaties Kosten beheer en onderhoud NOC*NSF Sportvloerenlijst Het onderhouden van de NOC*NSF Sportvloerenlijst (hoofdstuk 4) brengt kosten met zich mee. De NOC*NSF Sportvloerenlijst is een tool voor test- en/of keuringsinstituten, opdrachtgevers, adviesbureaus en aannemers. Een deel van de kosten voor de NOC*NSF Sportvoerenlijst NOC*NSF voor haar rekening. De overige kosten zullen gefinancierd worden uit een opslag per eindkeuring, zoals beschreven in

25 8.6. Onderzoeks-/ontwikkelkosten De kwaliteit van de sportvloeren en sportaccommodaties voor de toekomst moet minimaal gelijk blijven aan de huidige kwaliteit dan wel moet verbeteren. Met verbeteren wordt niet direct bedoeld dat de lat voor de sporttechnische normen hoger gelegd moet worden, maar wel de lat voor bijvoorbeeld duurzaamheid en bespeelbaarheid. Voorgaande zaken zijn tot heden nog niet altijd voldoende geborgd in de normen. Om de duurzaamheid en de bespeelbaarheid goed te kunnen borgen zijn onderzoeken benodigd, die kosten met zich meebrengen. Tevens kan het voorkomen dat sportgenerieke onderzoeken uitgevoerd moeten worden om de kwaliteit van de sport te borgen, ook deze kosten zullen mede worden gefinancierd uit een opslag per eindkeuring (zie paragraaf 8.7) Opslag per eindkeuring Door per eindkeuring van een sportvloer of sportaccommodatie een opslag te berekenen op de keuringskosten deelt elke opdrachtgever in de kosten die bijdragen aan het borgen van de kwaliteit van sportvloeren en sportaccommodaties in Nederland. De hoogte van de opslag is mede afhankelijk van de sportvloer of sportaccommodatie (type sport). Zo is de opslag voor een atletiekbaan hoger dan bijvoorbeeld voor een tennisbaan omdat de aanleg- en keuringskosten voor een atletiekbaan ook hoger zijn, maar ook het ruimtebeslag groter is Kosten opslag per eindkeuring Sportvloer Atletiekbaan - rondbaan en techn. nummers - rondbaan - hoogspringen - overige techn. nummers Voetbalvelden - 11 tegen 11-velden - 7 tegen 7-velden Rugby-/American Footballvelden Honk- en softbalvelden Hockeyvelden Skeelerbanen Korfbalvelden Tennisbaan Handbalvelden Binnensportvloeren Gymzalen Opslag 600,-- 300,-- 100,-- 50,-- 350,-- 175,-- 350,-- 350,-- 300,-- 300,-- 200,-- 50,-- 90,-- 150,-- 100,-- Genoemde bedragen zijn exclusief BTW Procedure opslag per eindkeuring De hoogte van de vaste opslag per certificaat / eindkeuring wordt eenmalig bepaald door NOC*NSF op basis van advies vanuit de sportbonden en jaarlijks geïndexeerd op basis van CPI. Ingangsdatum: 1 mei

26 De keuringsinstituten factureren deze vaste opslag per keuring op NOC*NSF-Normen (nieuwe aanleg, renovatie, ombouw, keuring bestaande (kunstgras)velden/-banen of keuring van sportaccommodaties) aan hun opdrachtgever. Aan het eind van elk kwartaal maakt het keuringsinstituut de totaal geïnde opslag over aan NOC*NSF en verstrekt NOC*NSF daarnaast een gespecificeerd overzicht van alle in dat kwartaal uitgevoerde eindkeuringen. NOC*NSF rapporteert hierover jaarlijks in december aan de sportbonden. Daarnaast rapporteert NOC*NSF elk jaar aan de sportbonden over de gedane uitgaven. Onderzoek en innovatie, welke worden betaald uit middelen vrijkomend uit de opslagen, worden eveneens in december door het College van Deskundigen vastgesteld op basis van advies vanuit een werkgroep samengesteld door het College van Deskundigen bestaande uit vertegenwoordigers van aannemende partijen, leveranciers, gemeenten en sporbonden. Hierbij geldt dat sportspecifieke onderzoeken naar rato van de inbreng van opslagen per sport middelen kunnen worden toegewezen indien de aanvragen groter zijn dan de beschikbare middelen. Aanvulling van de bedragen dient via subsidies of anders te worden verkregen. 26

27 9. Wijzigingen De procedure voor normalisatie van sportvloeren en sportaccommodaties zoals beschreven in dit Procedurehandboek is op 17 mei 2011 vastgesteld door de Algemene Vergadering van NOC*NSF. Aanvullingen en wijzigingen op deze procedure en opneming daarvan in dit Procedurehandboek komen tot stand na schriftelijke goedkeuring door het College van Deskundigen en accordering door het bestuur van NOC*NSF, waarna daarvan mededeling wordt gedaan in de eerstvolgende Algemene Vergadering van NOC*NSF. Wijzigingen in het inspectiesysteem voor sportvloeren treden in werking na vaststelling door het College van Deskundigen onder gelijktijdige vaststelling van de datum van inwerkingtreding en niet voordat ten minste 30 dagen zijn verstreken na de dag van bekendmaking. NEN draagt ervoor zorg dat alle betrokken partijen in kennis worden gesteld van de wijzigingen en de dag van inwerkingtreding. Gedurende het in dit handboek beschreven traject ziet de beleidscommissie schemabeheer van NEN toe op de naleving van de procedure ontwikkelen en beheer van certificatieschema s. Daarnaast ziet het College van Deskundigen toe op de inhoud van de wijzigingen. Een volledige omschrijving van de bevoegd- en verantwoordelijkheden van genoemde commissies en de procedure ontwikkelen en beheer van certificatieschema s maken deel uit van het Handboek NEN Schemabeheer. 27

28 Bijlage 1 Nationale Normcommissie sportaccommodaties Kwaliteit Sportvloeren & Sportaccommodaties Werkterrein De Nationale Normcommissie Sportaccommodaties (WG1), hierna Normcommissie verzorgt de uitvoering van dat deel van het werkprogramma voor het bureau NEN waarvoor zij is ingesteld, en verricht haar taak met verantwoording aan de beleidscommissie van het bureau NEN. Taken Het verzorgen van de Nederlandse inbreng bij internationale en Europese normalisatie. Het opstellen van Nederlandse normen, voornormen, praktijkrichtlijnen en aanverwante publicaties, in overeenstemming met de relevante procedures. De periodieke beoordeling van normen, voornomen, praktijkrichtlijnen en aanverwante publicaties. Het opstellen van ontwerpadviezen aan de beleidscommissie. Het rapporteren aan de beleidscommissie over het gewenste programma en de uitvoering van dat programma. Samenstelling en benoeming De Normcommissie is samengesteld uit terzake kundige leden, die geacht worden gezamenlijk de bij de desbetreffende normalisatie belanghebbende groeperingen te vertegenwoordigen. Bij het instellen van een Normcommissie richt het bureau NEN een uitnodiging aan alle belanghebbende groeperingen tot het doen van een voordracht voor de benoeming van een lid. De belanghebbende groeperingen kunnen zijn: o Organisaties en instellingen van producenten/leveranciers; o Organisaties en instellingen van gebruikers; o Organisaties en instellingen van de aannemers; o Organisaties en instellingen van de adviesbureaus; o Instellingen van wetenschap; o Onderzoeks- en test- en/of keuringsinstellingen; o Overheids- en semi-overheidsinstellingen. De NEN bepaalt ten aanzien van de Normcommissie welke organisaties en/of instellingen voor elk van de hierboven beschreven bedoelde belanghebbende groeperingen representatief zijn te achten en derhalve worden uitgenodigd. Deelname aan het normalisatieproces staat in principe slechts open voor vertegenwoordigers van erkend belanghebbende partijen, die ook bereid zijn aan de financiering bij te dragen. De NEN kan anderen dan bedoeld in het hierboven beschreven alinea tot lid van de Normcommissie benoemen. Werkwijze De Normcommissie vergadert zoveel als voor de geplande voortgang van de werkzaamheden is vereist. De vergaderingen worden tenminste zeven dagen van tevoren geconvoceerd. De Normcommissie stelt ten behoeve van de begroting jaarlijks de NEN tijdig in kennis van de noodzakelijke planningsgegevens, waaronder de benodigde ondersteuning van het bureau NEN voor het Nederlandse, internationale en/of Europees normalisatie-ontwikkelingswerk. 28

29 De Normcommissie formuleert de Nederlandse standpunten ten aanzien van internationale of Europese normalisatie. Werkgroepen De Normcommissie kan voor bepaalde delen van haar programma werkgroepen instellen. De Normcommissie bepaalt van elke werkgroep het programma en de naam en legt dit op een nader te regelen wijze vast. De Normcommissie wijst, zo mogelijk uit haar midden, de voorzitter van de werkgroepen aan en benoemt de overige leden. De voorzitter van een werkgroep heeft uit hoofde van zijn functie zitting in de Normcommissie. Besluitvorming Bij de besluitvorming wordt gestreefd naar consensus. Wanneer geen consensus kan worden bereikt kan de voorzitter beslissen tot besluitvorming met meerderheid van stemmen. Daarbij moet rekening worden gehouden met gelijkwaardigheid in stemverhouding van belanghebbende partijen. Bij staken van stemmen beslist de voorzitter of zijn plaatsvervanger. 29

30 Bijlage 2 COLLEGE VAN DESKUNDIGEN Kwaliteit Sportvloeren & Sportaccommodaties Om maatschappelijk draagvlak voor haar certificatieactiviteiten te verkrijgen en te behouden, maakt NOC*NSF gebruik van een College van Deskundigen, waarin alle partijen die een aanzienlijk belang hebben bij de ontwikkeling van de beleidslijnen en principes met betrekking tot de inhoud, de werking en de uitvoering van een certificatiesysteem, kunnen deelnemen. Taken Het College van Deskundigen heeft tot taak NOC*NSF te adviseren over het certificatieschema, ten aanzien van tenminste de volgende aspecten: Aard en inhoud van het certificatiesysteem; Te hanteren certificatie-eisen, een en ander met inachtneming van de daaraan gestelde eisen in accreditatienormen; De frequentie, aard en plaats en controles (audits); De aan het certificatiepersoneel te stellen kwalificatie-eisen; Het gebruik en de betekenis van het certificaat; Het draagvlak en de bekendheid van het certificaat; Het verstrekken van informatie aan derden over het Procedurehandboek Kwaliteit Sportvloeren & Sportaccommodaties; Het bijhouden van een actueel overzicht van certificaathouders. Bevoegdheden Het College van Deskundigen is bevoegd om NOC*NSF gevraagd of ongevraagd te adviseren binnen het eigen werkterrein. Zij mogen desgevraagd (al dan niet bindende) adviezen uitbrengen aan NOC*NSF, met dien verstande dat adviezen over het door NOC*NSF te voeren beleid door NOC*NSF worden voorgelegd aan het bestuur. Het College van Deskundigen is bovendien bevoegd om een door NOC*NSF te hanteren beleid te ontwikkelen ten aanzien van de te treffen maatregelen bij constatering van tekortkomingen bij certificaathouders en verstrekkers. Het College van Deskundigen is geheimhoudingspichtig ten aanzien van alle gegevens betreffende een certificering waarover het uit hoofde van zijn functie de beschikking krijgt. Samenstelling Het bestuur van NOC*NSF benoemt de leden van het College van Deskundigen. Het bestuur van NOC*NSF ziet toe op een evenwichtige samenstelling van het College van Deskundigen uit vertegenwoordigers van de bij de certificatie van sportvloeren en sportaccommodaties belangenorganisaties. Het bestuur van NOC*NSF kan, indien het zulks met het oog op een goede taakvervulling van het College van Deskundigen nodig oordeelt, anderen dan bedoeld in het vorige lid benoemen tot lid van het College. 30

31 Bestuurders van NOC*NSF kunnen geen lid zijn van het College van Deskundigen. Het College bestaat uit tenminste 3 en ten hoogste 10 leden. Het College van Deskundigen bepaalt het aantal leden. De leden van het College van Deskundigen worden voor de duur van maximaal 4 jaar benoemd. Aftredende leden kunnen terstond worden herbenoemd, voor telkens een periode van 4 jaar. Wanneer een lid van het College van Deskundigen niet langer de hoedanigheid heeft, op grond waarvan hij/zij werd benoemd, eindigt het lidmaatschap van het College van Deskundigen. De leden kunnen te allen tijde ontslag nemen. De leden van het College van Deskundigen dragen een onafhankelijk voorzitter voor aan NEN. De voorzitter wordt door het bestuur van NOC*NSF in functie benoemd. Medewerkers van test- en/of keuringsinstituten kunnen adviserend lid zijn, maar hebben geen stemrecht. Werkwijze Het College van Deskundigen vergadert ter uitoefening van haar taak tenminste tweemaal per jaar en voorts zo vaak als de voorzitter, dan wel drie leden van het College, of het bestuur van NOC*NSF hierom verzoeken. Het verzoek tot de vergadering geschiedt schriftelijk en tenminste tien dagen van tevoren, de dag van het verzoek en die van de vergadering niet meegerekend. Het verzoek tot vergadering bevat, behalve plaats en tijdstip van de vergadering, de te behandelen onderwerpen. Het College van Deskundigen kan deskundigen uitnodigen om een of meer vergaderingen bij te wonen. Deze personen hebben een adviserende rol en hebben geen stemrecht. Besluitvorming Ieder lid van het College heeft het recht tot het uitbrengen van één stem. Het College kan ter vergadering alleen dan geldige besluiten nemen indien de meerderheid (helft + 1) van de in functie zijnde leden ter vergadering aanwezig is. Het College van Deskundigen streeft naar het bereiken van consensus over uit te brengen adviezen. Wanneer geen consensus kan worden bereikt kan de voorzitter beslissen tot besluitvorming met meerderheid van stemmen. Daarbij moet rekening worden gehouden met gelijkwaardigheid in stemverhouding van belanghebbende partijen. Bij staken van stemmen beslist de voorzitter of zijn plaatsvervanger. Het College van Deskundigen kan ook buiten vergadering besluiten nemen, mits alle leden in de gelegenheid zijn gesteld schriftelijk, per telefax of hun stem uit te brengen. Van een aldus genomen besluit wordt onder bijvoeging van de ingekomen stemmen en onderbouwingen door de secretaris een relaas opgemaakt, dat na medeondertekening door de voorzitter bij de notulen van de eerstvolgende vergadering wordt gevoegd. 31

32 Bijlage 3 Modelovereenkomst NOC*NSF en test- en/of keuringsinstituten 32

33 MODEL KEURMERKOVEREENKOMST NOC*NSF en Naam test- en keuringsinstituut 33

34 Keurmerkovereenkomst NOC*NSF en Naam test- en keuringsinstituut De ondergetekenden: 1. De vereniging met volledige rechtsbevoegdheid Nederlands Olympisch Comité*Nederlandse Sport Federatie, gevestigd te Arnhem, ten deze rechtsgeldig vertegenwoordigd door de heer E. Lenselink, manager Sportontwikkeling, hierna te noemen "NOC*NSF"; en 2. De [rechtsvorm] [naam], ten deze rechtsgeldig vertegenwoordigd door de heer/mevrouw [naam], [functie] hierna te noemen Test en/of Keuringsinstituut"; Hierna gezamenlijk ook te noemen Partijen, dan wel afzonderlijk Partij, In aanmerking nemende dat: NOC*NSF en de sportbonden in Nederland de processen behorend bij de kwaliteitsaspecten, sportfunctionaliteit, veiligheid, bespeelbaarheid, uniformiteit en duurzaamheid van sportvloeren en sportaccommodaties wenst te borgen, waardoor sportvloeren en sportaccommodaties na aanleg, ombouw of renovatie voldoen aan bepaalde minimale kwaliteitseisen; Test- en/of keuringsinstituten praktijkkeuringen dan wel laboratoriumtesten (-keuringen) van sportvloeren en sportaccommodaties dienen uit te voeren en te beoordelen in overeenstemming met het Procedurehandboek Kwaliteit sportvloeren & sportaccommodaties van NOC*NSF (hierna het Handboek ); Om de deskundigheid, onafhankelijkheid, onpartijdigheid en continuïteit van hiervoor bedoelde instituten te kunnen waarborgen een accreditatie (van de Raad van Accreditatie, ingesteld door de Nederlandse overheid) is ingevoerd als voorwaarde voor het uitvoeren van het werk van deze zogeheten conformiteitsbeoordelende instituten ; Door de Raad van Accreditatie geaccrediteerde test- en/of keuringsinstituten in aanmerking kunnen komen voor het keurmerk NOC*NSF Erkenning (hierna het Keurmerk ); Test en/of Keuringsinstituut op d.d... is geaccrediteerd door de Raad van Accreditatie en gebruik wil maken van het Keurmerk; Het gebruik van het Keurmerk aan een aantal voorwaarden dient te voldoen en Partijen hiervoor de navolgende voorwaarden en bedingen zijn overeengekomen; Komen overeen als volgt: 1. Gebruik Keurmerk 1.1 NOC*NSF stelt aan Test en/of Keuringsinstituut het niet-exclusieve en niet-overdraagbare Keurmerk als opgenomen in Bijlage 1, beschikbaar. 1.2 Met het hiervoor onder 1.1 genoemde Keurmerk verleent NOC*NSF aan Test en/of Keuringsinstituut het recht het Keurmerk uitsluitend onder de voorwaarden als opgenomen in deze overeenkomst te gebruiken. 34

35 1.3 Test en/of Keuringsinstituut verklaart het gebruik van het Keurmerk strikt uit te voeren binnen de bepalingen van deze overeenkomst. Ieder ander gebruik door Test en/of Keuringsinstituut, dat niet valt binnen de bepalingen van deze overeenkomst, wordt aangemerkt als een ernstige toerekenbare tekortkoming in de nakoming van deze overeenkomst, die ontbinding rechtvaardigt. 2. Voorwaarden gebruik 2.1 De erkenning, en daarmee het gebruik van het Keurmerk, van Test- en/of Keuringsinstituut als genoemd in de overwegingen is uitsluitend verstrekt ten behoeve van het keuren en/of testen van de sportvloeren en/of accommodaties van de sport(en) als genoemd in Bijlage Test en/of Keuringsinstituut verplicht zich te blijven voldoen aan voorwaarden voor accreditatie door de Raad van Accreditatie en te testen en te keuren conform de normen en processen zoals beschreven in het Handboek. De actuele en van toepassing zijnde versie van het Handboek is te vinden op de website van NOC*NSF ( Wijziging en/of aanvulling van eisen, richtlijnen en procedures opgenomen in het Handboek zullen steeds tijdig en schriftelijk door NOC*NSF worden gemeld aan Test- en/of Keuringsinstituut. 2.3 Jaarlijks vindt een evaluatie plaats door NOC*NSF van de door Test en/of Keuringsinstituut uitgevoerde testen en/of keuringen, waarbij onder andere wordt gekeken naar: uitvoering van de werkzaamheden conform het gestelde in het Handboek en eventuele klachten over Test en/of Keuringsinstituut van opdrachtgevers tot het keuren en/of testen van sportvloeren en sportaccommodaties, zoals leveranciers, aannemers, gemeenten, sportverenigingen en sportbonden. 2.4 Het gebruik van het Keurmerk is beperkt tot gebruik in Nederland. 2.5 Test en/of Keuringsinstituut draagt ervoor zorg dat door het gebruik de belangen van NOC*NSF niet worden geschaad. 2.6 Indien Test en/of Keuringsinstituut gebruik maakt van het Keurmerk zal Test en/of Keuringsinstituut het Keurmerk overnemen in het oorspronkelijke formaat en de kleuren zoals opgenomen in Bijlage Vergoeding/betaling 3.1 Test en/of Keuringsinstituut is voor het gebruik van het Keurmerk geen vergoeding aan NOC*NSF verschuldigd. 3.2 Test en/of Keuringsinstituut betaalt aan NOC*NSF een bedrag (een opslag) op basis van het aantal uitgevoerde (eind)keuringen en/of testen overeenkomstig het gestelde in hoofdstuk van het Handboek. NOC*NSF is gerechtigd de hier bedoelde bedragen (opslagen) aan te passen. Test en/of Keuringsinstituut wordt hiervan zo spoedig mogelijk op de hoogte gesteld. 3.3 Na elk kwartaal verstrekt Test en/of Keuringsinstituut aan NOC*NSF in de eerste week van het nieuwe kwartaal (eerste week april, juli, oktober en januari) een gespecificeerd overzicht van alle in dat kwartaal uitgevoerde eindkeuringen en geïnde opslagen. 3.4 NOC*NSF stuurt de factuur aan: [Volledige naam] T.a.v... [invullen] Adres Postcode en woonplaats 4. Duur van de overeenkomst 4.1 De overeenkomst wordt aangegaan voor de duur van 1 jaar. De overeenkomst vangt aan op de datum van ondertekening en eindigt van rechtswege op Na 1 jaar wordt deze overeenkomst stilzwijgend verlengd met telkens een periode van een jaar als sprake is van een positieve evaluatie als genoemd in artikel

36 5. Tussentijdse beëindiging 5.1 Partijen kunnen deze overeenkomst tussentijds onmiddellijk opzeggen, onverminderd het recht van de niet in gebreke zijnde Partij om schadevergoeding te vorderen, op het moment dat: a. De belangen dan wel goede naam van (een der) Partijen bij de uitvoering van deze overeenkomst worden geschaad; b. Een der Partijen failleert, surseance van betaling aanvraagt, dan wel ontbonden c.q. geliquideerd wordt; c. Een der Partijen zijn verplichtingen uit deze overeenkomst niet, niet volledig of niet tijdig nakomt, waaronder mede begrepen de naleving van het gestelde in het Handboek, na verloop van de redelijke termijn die hem is verstrekt om het verzuim te herstellen; d. De (bedrijfs)activiteiten van (een der) partijen staken. 5.2 Op het moment dat deze overeenkomst eindigt, eindigt het recht van Test en/of Keuringsinstituut om het Keurmerk te gebruiken met onmiddellijke ingang, met dien verstande dat Test en/of Keuringsinstituut tot twee maanden na de datum van het eindigen van deze overeenkomst de tijd heeft eventuele voorraden van de in artikel 6.1 genoemde goederen waarop het Keurmerk staat vermeld, op te maken. 6. Rechten en plichten Test en/of Keuringsinstituut 6.1 Test en/of Keuringsinstituut is gerechtigd niet-exclusief gebruik te maken van het Keurmerk op uitsluitend: brochures, de website van de eigen organisatie en keur- en/of testrapportages. 6.2 Het is Test en/of Keuringsinstituut niet toegestaan het Keurmerk te doen gebruiken door derden (leveranciers, aannemers, afnemers certificaathouders etc.). Test en/of Keuringsinstituut zal dit bewaken en zo nodig voor haar rekening en risico de geëigende rechtsmaatregelen nemen. Test en/of Keuringsinstituut vrijwaart NOC*NSF voor eventuele gevolgen voortvloeiend uit aanspraken van derden ter zake. 6.3 Het is Test en/of Keuringsinstituut niet toegestaan het Keurmerk te wijzigen of anderszins aan te passen. Bij het gebruik van het Keurmerk door Test en/of Keuringsinstituut mag geen enkele associatie worden gelegd met andere bedrijven of met eventuele sponsors van Test en/of Keuringsinstituut. Teneinde zulks te voorkomen zal het artwork met betrekking tot elk gebruik als hiervoor onder lid 1 omschreven vooraf ter goedkeuring worden voorgelegd aan NOC*NSF, afdeling Marketing. 7. Publiciteit en media Het is Test en/of Keuringsinstituut niet toegestaan zonder voorafgaande schriftelijke toestemming in publicaties, advertenties of op enige andere wijze de (merk)naam en/of een van de beeldmerken van NOC*NSF te gebruiken of te vermelden. 8. Overdraagbaarheid en aansprakelijkheid 8.1 Het is Test en/of Keuringsinstituut niet toegestaan haar rechten uit deze overeenkomst geheel of gedeeltelijk over te dragen aan derden, tenzij met voorafgaande schriftelijke toestemming van NOC*NSF. 8.2 NOC*NSF is jegens Test en/of Keuringsinstituut en derden nimmer aansprakelijk voor enige schade van welke aard en omvang dan ook, welke Test en/of Keuringsinstituut of een derde meent te lijden, behoudens in het geval de schade het gevolg is van opzet of grove schuld aan de zijde van NOC*NSF. 9. Toepasselijk recht Op deze overeenkomst is Nederlands recht van toepassing. 36

37 10. Geschillenregeling 10.1 Indien zich bij de uitvoering van deze overeenkomst of naar aanleiding daarvan tussen Partijen een geschil voordoet, is er sprake van een geschil, indien één van beide Partijen aan de andere Partij schriftelijk verklaart dat dit het geval is In geval van een geschil zullen Partijen eerst trachten het geschil in goed overleg te beslechten. Indien het geschil niet door middel van onderhandeling kan worden beslecht zullen Partijen trachten onder leiding van een door hen gezamenlijk aan te wijzen mediator tot een oplossing van het geschil te komen en die oplossing in een vaststellingsovereenkomst vast te leggen Indien een Partij of de mediator op enig moment tijdens de mediation de totstandkoming van een vaststellingsovereenkomst niet haalbaar of mogelijk acht, wordt het geschil voorgelegd de bevoegde rechter te Arnhem, die tevens bevoegd is in spoedeisende gevallen van het geschil kennis te nemen zonder dat lid 2 voordien toepassing vindt. 11. Bijlagen Deze overeenkomst bevat twee bijlagen die als zodanig volledig en onverbrekelijk deel uitmaakt van deze overeenkomst. Aldus in tweevoud opgemaakt en getekend te Arnhem op [datum] 2015, 1. NOC*NSF 2. [Naam test- en keuringsinstituut] E. Lenselink Naam Manager Sportontwikkeling Functie Bijlagen: 1. Het Keurmerk 2. Erkenning JZ/

38 Bijlage 1 Het Keurmerk Hierbij verklaart NOC*NSF dat «Naam» Erkend wordt als Omschrijving Tekst Namens NOC*NSF Erik Lenseling Arnhem, datum 38