makes colour management work KLEURBEHEER BASISTHEORIE

Transcriptie

1 makes colour management work KLEURBEHEER BASISTHEORIE alle foto s:

2 INHOUD KLEURBEHEER THEORIE 1. De additieve kleurenmenging 3 2. De subtractieve kleurenmenging 4 3. De kleurcomponenten 5 4. De kleurweergave op verschillende apparaten 6 5. Het kleurbereik 7 6. Bronprofiel, simulatieprofiel en doelprofiel 8 7. Witpunt en zwartpunt 9 8. Rendering intent: perceptueel Rendering intent: saturatie Rendering intent: relatief colorimetrisch Rendering intent: relatief colorimetrisch met zwartpunt compensatie Rendering intent: relatief colorimetrisch met inktzwart Rendering intent: relatief colorimetrisch met papierwit Rendering intent: absoluut colorimetrisch Rendering intent: absoluut colorimetrisch met inktzwart Rendering intent: absoluut colorimetrisch met papierwit Lineariseren, calibreren en profileren theorie

3 1. De additieve kleurenmenging De additieve kleurenmenging is gebaseerd op de samenstelling van wit licht. Als wij in volledige duisternis drie lampen zouden ontsteken die elk één derde van het witte licht weergeven (Rood - Groen - Blauw) dan kunnen we door de intensiteit van elk van de lampen te veranderen alle mogelijke kleuren en tinten te voorschijn toveren. Elke lamp geeft 1/3 van het zichtbare licht Wanneer GROEN en ROOD samengevoegd worden ontstaat als eerste mengkleur GEEL (Yellow) R + G = Y Wanneer GROEN en BLAUW samengevoegd worden ontstaat als eerste mengkleur CYAAN (C) G + B = C Wanneer ROOD en BLAUW samengevoegd worden ontstaat als eerste mengkleur MAGENTA (M) R + B = M Wanneer ROOD, GROEN en BLAUW samengevoegd worden ontstaat theoretisch wit R + G + B = Wit Andere lichtintensiteiten leveren andere tinten op. theorie -

4 2. De subtractieve kleurenmenging Bij de subtractieve kleurenmenging wordt kleur aan het witte licht onttrokken. Door middel van pigmenten (kleurstoffen) in de druk- of printerinkten wordt telkens een gedeelte van het opgestraalde witte licht tegengehouden. Omdat de pigmenten Rood, Groen en Blauw al elk 2/3 van het licht tegenhouden valt er met deze kleuren niet te drukken, immers Rood plus Blauw zou geen licht meer doorlaten. Bij de subtractieve menging gebruiken we daarom als basiskleuren: Cyaan, Magenta en geel (Y). Elk pigment houdt 1/3 van het gereflecteerde witte licht tegen Wanneer CYAAN en MAGENTA samengevoegd worden ontstaat als eerste mengkleur BLAUW (B) C + M = B Wanneer CYAAN en GEEL samengevoegd worden ontstaat als eerste mengkleur GROEN (G) C + Y = G Wanneer MAGENTA en GEEL samengevoegd worden ontstaat als eerste mengkleur ROOD (R) M + Y = R Wanneer CYAAN, MAGENTA en GEEL samengevoegd worden ontstaat theoretisch zwart (black) C+ M + Y = zwart (K) Omdat inkten niet van intensiteit kunnen veranderen moeten we de beelden rasteren om andere intensiteiten te simuleren. - theorie

5 3. De kleurcomponenten Elke kleur die we waarnemen kunnen we opdelen in drie componenten: a. DE HELDERHEID (lightness) Deze component geeft aan hoeveel wit er in een kleur aanwezig is. Hoe meer wit een kleur bevat, hoe helderder ze is. Hoe minder wit (dus meer zwart) een kleur bevat, hoe donkerder ze is. b. DE TINT (hue) Deze component bepaalt welke kleur we zien. De gemiddelde waarnemer kan miljoenen tinten onderscheiden. Tinten kunnen een samenstelling zijn van rood, groen en blauw (in de additieve kleurenmenging) of cyaan, magenta en geel (in de subtractieve kleurenmenging). c. DE VERZADIGING (saturation) Deze component bepaalt hoeveel kleurstof er in een kleur aanwezig is. Hoe meer kleurstof een kleur bevat, hoe meer ze verzadigd is. Hoe minder kleurstof een kleur bevat, hoe minder verzadigd is. Het Lab kleurmodel legt de kleuren vast aan de hand van de kleurcomponenten. De Lightness op de L-as, de tint en verzadiging op de a en b-assen. theorie -

6 4. De kleurweergave op verschillende apparaten Kleuren worden niet op alle apparaten op dezelfde manier weergegeven. De scanner neemt een beeld op additieve wijze op, het beeld wordt opgedeeld in drie deelbeelden, één voor het rode gedeelte, één voor het groene gedeelte en één voor het blauwe gedeelte. Dat is ook ongeveer wat een digitaal fototoestel doet, alleen is bij het fototoestel het licht steeds wisselend, terwijl dat bij een scanner stabiel blijft. Op een monitor ontstaan de kleuren op additieve wijze (RGB). Bij een CRT (traditionele beeldbuis) monitor gaan rode, groene en blauwe fosfors oplichten doordat er een elektronenstraal op afgeschoten wordt. Er bestaan nogal wat monitoren, van zeer duur tot zeer goedkoop, geven ze allemaal de kleuren op dezelfde manier weer? De weergave op een CRT-monitor is afhankelijk van een aantal factoren zoals: kwaliteit, leeftijd, werktijd, temperatuur, omgeving, netspanning... Bij een TFT of LCD (vlakke) monitor wordt het beeldscherm verlicht door een vaste lichttbron. De kleuren ontstaan doordat kristallen onder invloed van stroom licht gaan doorlaten of juist tegenhouden. Voor elke basiskleur zijn er kristallen: rood, groen en blauw. TFT-monitoren zijn er ook in soorten en klassen. De duurste zijn momenteel al geschikt voor kleurbeheer. Voornaamste nadeel van de meeste TFT-monitoren is de kijkhoek, je moet echt recht voor het scherm zitten om de kleuren juist waar te nemen. Bij printen en bij drukwerk worden de kleuren met de subtractieve menging opgebouwd (CMYK). Omdat er binnen het drukken en bij het printen vaak met totaal verschillende soorten inkten gewerkt wordt kan de weergave van één bepaalde vastgelegde kleur sterk afwijken op verschillende apparaten. Printerinkten zijn minder helder dan de basiskleuren op een beeldscherm. Drukinkten zijn doorgaans minder helder dan printerinkten. - theorie

7 5. Het kleurbereik Door de onderlinge verschillen in de apparaten waarop dezelfde kleuren moeten weergegeven worden kan het gebeuren dat wat we als een bepaalde kleur ervaren op ons beeldscherm er heel anders uitziet op onze printer en, erger nog, totaal anders voorkomt wanneer het gedrukt wordt. Daarom is het belangrijk dat we kleurbeheer toepassen. Eerst en vooral moeten we nagaan of ons apparaat geen nadelige invloeden ondervindt. Om al deze invloeden uit te schakelen gaan we eerst elk apparaat lineariseren (rechtlijnig maken). Dan gaan we regelmatig moeten nagaan of de kleuren steeds op dezelfde manier worden weergegeven, dat doen we door de apparaten te calibreren (standaardiseren). Dit proces moet regelmatig herhaald worden, omdat veel apparaten onder invloed van veroudering en slijtage de kleuren anders kunnen gaan weergeven. Vervolgens gaan we meten welke kleuren door elk apparaat kunnen weergegeven worden en op welke manier elk apparaat elke kleur samenstelt. Dit doen we als we de apparaten gaan profileren. Een profiel is een tabel waarin beschreven staat op welke manier elke kleur wordt samengesteld en welke kleuren het apparaat niet kan weergeven. Omdat we telkens met andere kleurenmengingen te maken krijgen worden de kleuren eerst omgezet naar een algemene kleurentabel - meestal is dit de Lab-tabel - zodat we vastgelegde definities krijgen. Bijvoorbeeld: Eén bepaald groen heeft een bepaalde Lab-waarde. Als we dit groen op ons beeldscherm vertonen kan dit groen door een bepaalde verhouding rood, groen en blauw gemengd worden. Op onze printer zullen we datzelfde groen moeten maken door cyaan, magenta, geel en zwart te mengen. Aan de hand van het profiel kunnen we steeds ervoor zorgen dat op elk apparaat die bepaalde kleur op de juiste wijze wordt samengesteld. Als er kleuren zijn die niet door een bepaald apparaat kunnen weergeven worden dan vallen deze kleuren buiten het KLEURBEREIK of GAMUT. Op de één of andere manier zal aan de hand van het profiel gezorgd worden dat er een kleur wordt weergegeven die zo goed mogelijk op de oorspronkelijke kleur lijkt. theorie -

8 6. Bronprofiel, simulatieprofiel en doelprofiel BRONPROFIEL Dit is het profiel van het apparaat waarin de oorspronkelijke beelden of bestanden werden aangemaakt. Bijvoorbeeld Je maakt in Photoshop een ontwerp. Je scant een foto in. Je maakt in Illustrator een ontwerp. Je maakt een digitale foto.. In een RGB workflow moet je altijd het profiel insluiten van de werkruimte (apparaat) waarin je een document of beeld hebt aangemaakt. Het is namelijk de bedoeling dat je andere apparaten straks die ingesloten kleurentabel gaan omzetten naar hun eigen kleurentabel, zodat ze de kleuren op de juiste manier kunnen weergeven. Dit is het originele beeld van de digitale camera. De camera is mijn bron SIMULATIEPROFIEL Dit is het profiel van het apparaat dat op een ander apparaat moet gesimuleerd (nagebootst) worden. Bijvoorbeeld: Je maakt een ontwerp om te drukken. Het simulatieprofiel is het drukpersprofiel voor het papier waarop gedrukt gaat worden - altijd CMYK. Je maakt een ontwerp om te printen. Het simulatieprofiel is het printerprofiel voor het papier waarop geprint gaat worden: - bij een gewone inkjetprinter is dit een RGB-profiel. - bij een Postscriptprinter is dit een CMYK-profiel. Simulatieprofielen worden gebruikt om op één bepaald apparaat een ander apparaat na te bootsen, zodat je de kleuren ziet zoals ze straks op dat andere apparaat zullen weergegeven worden (dat heet dan: PROOFEN). Bijvoorbeeld: Ik kan op mijn beeldscherm een drukpers simuleren (nabootsen), dan zie ik op mijn scherm de kleuren zoals ze op de drukpers zullen zijn, dat is een SOFTPROOF. Maar ik kan ook op mijn printer een drukpers simuleren, dat is dan een HARDPROOF. DOELPROFIEL Dit is het profiel van het apparaat waarop het beeld uiteindelijk zal uitgevoerd worden. Bij uitvoer naar een beeldscherm is dit het monitorprofiel (RGB). Bij printen is dit het printerprofiel (CMYK), bij drukken is dit het drukpersprofiel (CMYK). Ik simuleer op mijn monitor hoe het beeld er na druk zal uitzien (softproof). De drukpers is de simulatie. Ik simuleer op mijn printer hoe de drukpers het beeld zal afleveren (hardproof). Mijn printer is mijn doel. - theorie

9 7. Witpunt en zwartpunt Witpunt en zwartpunt van het originele beeld Witpunt en zwartpunt op krantenpapier Bij elk apparaat dat in de verwerking van beelden of voor de opmaak van drukwerk gebruikt wordt, is er ook nog een verschil tussen het witste wit en het zwartste zwart dat de apparaten kunnen weergeven. Als je gewoon naar een wit blad papier kijkt dan zie je dat onder invloed van de samenstelling het wit kan variëren. Als je dat blad naast je beeldscherm houdt zie je dat het beeldscherm veel helderder is dan het papier. De Dmin (laagste zwarting) van papier ligt hoger dan het witste wit op een beeldscherm. Vergelijk je een foto die je zonet hebt ingescand met de weergave op het scherm, dan zie je dat de donkerste partijen helemaal niet zo donker meer zijn. Als je die foto dan ook nog hebt laten drukken, dan lijkt het zwart al meer op donkergrijs. De Dmax (hoogste zwarting) van een foto (en vooral van een dia) ligt hoger dan wat een beeldscherm of een drukpers kunnen weergeven.. In de profielen die we van elk apparaat gemaakt hebben wordt opgeslagen wat het witste wit en het zwartste zwart voor dat apparaat zijn. Het witpunt van papier is donkerder dan het witpunt van het beeldscherm. Het zwarpunt van de drukpers is veel lichter dan het zwartpunt van een dia. Grijstrap waargenomen bij 9500 Kelvin (standaardinstelling monitor) Ook de omgeving heeft een grote invloed op de waarneming van wit en zwart. Als je een afdruk op papier beoordeelt onder kunstlicht, dan krijgt die afdruk een gelige zweem. Het wit lijkt niet meer wit, maar gelig. Ga je met diezelfde afdruk onder TL-licht staan dan is de kleurwaarneming afhankelijk van de soort lampen die gebruikt werden. Ga je daarentegen met die afdruk naar buiten, dan zullen de weersomstandigheden bepalend zijn voor de waarneming van wit en zwart. Is het bewolkt, schijnt de zon, zijn er wolken, regent het? Grijstrap waargenomen bij 5000 Kelvin (vroegere pre-press standaard) Dankzij onze profielen kunnen we op ons beeldscherm de kleuren van onze printer nabootsen,, maar ook de witte en zwarte delen moeten op ons scherm aangepast worden, anders gaan we details uit het beeld verliezen. Daarom wordt een beeldscherm gecalibreerd naar een bepaalde helderheid, die, naargelang de instelling, overeenkomt met daglicht of genormeerd kunstlicht (licht dat een standaardwaarde aan lichtopbrengst en kleurtemperatuur heeft). theorie -

10 8. Rendering intent: perceptueel De RENDERING INTENT is de manier waarop de kleuren van de ene kleurruimte naar de andere kleurruimte worden omgerekend. (altijd via La*b*.) Er zijn meerdere rendering intents, die elk hun specifieke eigenschappen hebben. In ons voorbeeld vertrekken we altijd vanuit een RGBbeeld. Telkens wordt de drukpers gesimuleerd in de Proof Setup. De kleuren van de RGBbronruimte (links) worden intelligent omgezet tot ze passen in de CMYKsimulatieruimte (rechts). De relatieve verzadiging en het kleurcontrast blijven behouden. Zeer geschikt om foto s met veel gamut-warning om te zetten naar CMYK. 1. PERCEPTUEEL Het witpunt en het zwartpunt van de bronruimte worden geschaald naar het witpunt en het zwartpunt van de doelruimte, waarbij het kleurcontrast behouden blijft. Origineel RGB-beeld Bij perceptuele rendering worden verzadigde kleuren buiten de gamut op intelligente wijze herberekend tot ze binnen de gamut van het doel vallen. Deze rendering intent is bruikbaar om een beeld dat veel gamut-warning bevat om te zetten naar een CMYK-kleurruimte Perceptueel omgezet naar persprofiel 10 - theorie

11 9. Rendering intent: saturatie De kleuren van de bronruimte (links) worden geschaald naar de simulatieruimte (rechts). De relatieve verzadiging van de kleuren blijft behouden. Origineel RGB-beeld 2. SATURATIE Schaalt het witpunt en het zwartpunt van de bronruimte naar het witpunt en het zwartpunt van de doelruimte. De relatieve verzadiging van de kleuren blijft behouden. Bij deze rendering intent kunnen sterke kleurverschuivingen optreden., vooral wanneer het beeld veel sterk verzadigde kleuren bevat. Deze rendering intent is in de praktijk nauwelijks bruikbaar. Saturatie omgezet naar persprofiel theorie - 11

12 10. Rendering intent: relatief colorimetrisch Het witpunt van de bronruimte (links) wordt omgezet naar het witpunt van de doelruimte (rechts). Het zwartpunt wordt niet omgezet, maar gewoon afgesneden op de waarde van de doelruimte. Verzadigde kleuren die buiten de gamut vallen worden ook afgevlakt. RELATIEF COLORIMETRISCH Schaalt het witpunt van de bronruimte relatief naar de maximale helderheid van de doelruimte, maar laat het zwartpunt absoluut. Origineel RGB-beeld Dit kan resulteren in verlies van schaduwpartijen, wanneer de doelruimte minder diep zwart kan weergeven dan de bronruimte. Verzadigde kleuren worden ook afgevlakt, omdat er bij relatief colorimetrische rendering geen gamut herberekening gebeurt. Relatief colorimetrisch omgezet naar persprofiel 12 - theorie

13 11. Rendering intent: relatief colorimetrisch met zwartpunt compensatie Het witpunt van de bronruimte (links) wordt omgezet naar het witpunt van de doelruimte (rechts). Het zwartpunt wordt wel herberekend, maar komt niet noodzakelijk overeen met het diepste zwart van de bronruimte. Verzadigde kleuren die buiten de gamut vallen worden ook afgevlakt. Origineel RGB-beeld RELATIEF COLORIMETRISCH MET ZWARTPUNT COMPENSATIE Werkt hetzelfde als relatief colorimetrisch, maar hierbij wordt ook het zwartpunt van de bronruimte herberekend naar het zwartpunt van de doelruimte. Dit levert veel diepere schaduwpartijen op maar compenseert niet het verlies aan detail in de schaduwpartijen. Relatief colorimetrisch met zwartpunt compensatie is de meest geschikte rendering intent in een RGB-workflow omdat de kleurinhoud niet gewijzigd wordt. Relatief colorimetrisch met zwartpunt compensatie omgezet naar persprofiel Wanneer je een beeld hebt waarin kleuren zitten die buiten het kleurbereik van de simulatie (drukpers) vallen dan hoef je alleen maar deze kleuren te desatureren om ze binnen het kleurbereik te brengen.. theorie - 13

14 12. Rendering intent: relatief colorimetrisch met inktzwart Het witpunt van de bronruimte (links) wordt omgezet naar het witpunt van de doelruimte (rechts). Het zwartpunt wordt wel herberekend, maar komt niet noodzakelijk overeen met het diepste zwart van de bronruimte. Verzadigde kleuren die buiten de gamut vallen worden ook afgevlakt. RELATIEF COLORIMETRISCH MET ZWARTPUNT COMPENSATIE EN INKTZWART (ink black) Origineel RGB-beeld Deze rendering intent geeft een zeer realistische weergave van het gedrukte resultaat op het beeldscherm door de helderheid van het zwart aan te passen tot op het niveau van het praktisch haalbare zwart op de drukpers.. Jammer genoeg zal de gemiddelde gebruiker dit beeld als te plat beschouwen en gaan proberen de kleuren meer te satureren, waardoor deze kleuren weer terug buiten het kleurbereik van de drukpers vallen. Deze instelling is aan te raden als je echt wil zien hoe je drukwerk er straks zal uitzien, maar af te raden wanneer de klant mee op het beeldscherm kijkt. Relatief colorimetrisch met zwartpunt compensatie en inktzwart omgezet naar persprofiel 14 - theorie

15 13. Rendering intent: relatief colorimetrisch met papierwit Het witpunt van de bronruimte (links) wordt omgezet naar het witpunt van de doelruimte (rechts). Het zwartpunt wordt wel herberekend, maar komt niet noodzakelijk overeen met het diepste zwart van de bronruimte. Verzadigde kleuren die buiten de gamut vallen worden ook afgevlakt. Origineel RGB-beeld RELATIEF COLORIMETRISCH MET ZWARTPUNT COMPENSATIE EN PAPIERWIT (paper white) Deze rendering intent past het wit van het beeldscherm aan tot het overeenkomt met het wit van het papier. Zij is vooral nuttig wanneer men wil zien hoe de kleuren zich gedragen op minder edel papier zoals dat van kranten, goedkope tijdschriften, recyclagepapier enz... Jammer genoeg zal de gemiddelde gebruiker dit beeld als te dof beschouwen en gaan proberen het wit op te trekken waardoor er geen controle meer is op het uiteindelijke resultaat straks op de drukpers. Relatief colorimetrisch met zwartpunt compensatie en papierwit omgezet naar persprofiel Deze instelling is aan te raden als je echt wil zien hoe je drukwerk er zal uitzien, op goedkoop papier maar af te raden wanneer de klant mee op het beeldscherm kijkt. theorie - 15

16 14. Rendering intent: absoluut colorimetrisch De kleuren van de bronruimte (links) worden exact hetzelfde weergegeven in de simulatieruimte (rechts). Alle kleuren en helderheden die niet binnen de gamut van de doelruimte vallen gaan verloren. ABSOLUUT COLORIMETRISCH Past totaal geen herberekening toe. De helderheden en kleuren van de bronruimte die binnen het kleurbereik van de doelruimte vallen worden zoals ze zijn weergegeven in de doelruimte. Origineel RGB-beeld Elke kleur die niet kan weergegeven worden gaat verloren. Deze rendering intent is ten zeerste af te raden in een RGB-workflow, omdat de kleurruimte van RGB per definitie groter is dan die van CMYK. Als de bronruimte een CMYK-ruimte is (bijvoorbeeld krantendruk) met een kleinere kleuromvang dan de doelruimte (bjvoorbeeld proefprinter) dan kan deze methode gebruikt worden om een realistische proefdruk te maken. Absoluut colorimetrisch omgezet naar persprofiel 16 - theorie

17 15. Rendering intent: absoluut colorimetrisch met inktzwart De kleuren van de bronruimte (links) worden exact hetzelfde weergegeven in de simulatieruimte (rechts). Alle kleuren en helderheden die niet binnen de gamut van de doelruimte vallen gaan verloren. Origineel RGB-beeld ABSOLUUT COLORIMETRISCH MET INKTZWART (ink black) Deze rendering intent geeft een zeer realistische weergave van het gedrukte resultaat op het beeldscherm door de helderheid van het zwart aan te passen tot op het niveau van het praktisch haalbare zwart op de drukpers.. Jammer genoeg zal de gemiddelde gebruiker dit beeld als te plat beschouwen en gaan proberen de kleuren meer te satureren, waardoor deze kleuren weer terug buiten het kleurbereik van de drukpers vallen. Deze instelling is aan te raden als je echt wil zien hoe je drukwerk er straks zal uitzien, maar af te raden wanneer de klant mee op het beeldscherm kijkt. Absoluut colorimetrisch met inktzwart omgezet naar persprofiel Deze rendering intent is ten zeerste af te raden in een RGB-workflow, omdat de kleurruimte van RGB per definitie groter is dan die van CMYK. theorie - 17

18 16. Rendering intent: absoluut colorimetrisch met papierwit De kleuren van de bronruimte (links) worden exact hetzelfde weergegeven in de simulatieruimte (rechts). Alle kleuren en helderheden die niet binnen de gamut van de doelruimte vallen gaan verloren. ABSOLUUT COLORIMETRISCH MET PAPIERWIT (paper white) Origineel RGB-beeld Deze rendering intent past het wit van het beeldscherm aan tot het overeenkomt met het wit van het papier. Zij is vooral nuttig wanneer men wil zien hoe de kleuren zich gedragen op minder edel papier zoals dat van kranten, goedkope tijdschriften, recyclagepapier enz... Jammer genoeg zal de gemiddelde gebruiker dit beeld als te dof beschouwen en gaan proberen het wit op te trekken waardoor er geen controle meer is op het uiteindelijke resultaat straks op de drukpers. Deze instelling is aan te raden als je echt wil zien hoe je drukwerk er zal uitzien, op goedkoop papier maar af te raden wanneer de klant mee op het beeldscherm kijkt. Deze instelling is alleen echt nuttig in een CMYK-workflow. Absoluut colorimetrisch met papierwit omgezet naar persprofiel 18 - theorie

19 17. Lineariseren, calibreren en profileren. A. LINEARISEREN Is het apparaat (monitor, printer, drukpers) in een toestand brengen waarbij de kleurweergave neutraal is. Dat wil zeggen: er zijn geen kleurverschuivingen aanwezig en grijstinten worden zonder kleurzweem weergegeven. In de praktijk is het niet altijd mogelijk om een apparaat te lineariseren. Op zich is dat geen probleem, wanneer er regelmatig gecalibreerd wordt kunnen we ook een profiel maken van het apparaat in de toestand waarin het zich bevindt. B. CALIBREREN Is het apparaat (monitor, printer, drukpers) in een toestand brengen die controleerbaar is. Dat wil zeggen: we moeten ervoor zorgen dat een apparaat zijn kleuren altijd op dezelfde manier produceert. Alleen op een gecalibreerde monitor heb je de mogelijkheid om weer te geven hoe de kleuren straks op de drukpers zullen uitzien. Omdat een monitor onderhevig is aan slijtage en andere externe invloeden is het noodzakelijk dat we regelmatig calibreren. Een printer kan vaak niet door de gebruiker gecalibreerd worden. Maar als de mogelijkheid er is, moet dat zeker eenmaal per week gebeuren. Een drukpers calibreren is vaak onbegonnen werk omdat er teveel factoren meespelen: papiersoort, druk op de cilinders, rubberdoek, soort platen, soort inkt, vochtinktverhouding. Een goed uitgangspunt is ervoor zorgen dat er altijd met dzezelde, zuivere inkten gedrukt wordt naar een vooraf vastgelegde densiteit. C. PROFILEREN Is opmeten en in een tabel vastleggen welke kleuren het apparaat kan weergeven en hoe het deze kleuren produceert. Dit kan alleen met gespecialiseerde apparatuur en is vaak een duur proces, maar absoluut noodzakelijk om aan kleurbeheer te kunnen doen. Profileren moet slechts eenmaal gebeuren wanneer een apparaat regelmatig gecalibreerd wordt. Wanneer er ook maar de geringste wijziging aan een apparaat optreedt moet er opnieuw geprofileerd worden. Een monitor wordt doorgaans door dezelfde software geprofileerd als die waarmee gecalibreerd wordt. Monitorprofielen die met een monitor meegeleverd worden zijn niet bruikbaar omdat de meeste monitoren in de fabriek op een veel te hoge kleurtemeperatuur ingesteld worden en omdat een monitor zeer snel van eigenschap verandert. Een printer moet geprofileerd worden voor elke soort papier waarop geprint wordt. Verandert men van papier, moet er opnieuw geprofileerd worden. Printerprofielen die met de printer meegeleverd worden zijn vaak algemene profielen en daarom niet altijd betrouwbaar. Een drukpers profileren is vaak onbegonnen werk omdat er teveel papiersoorten gebruikt worden en er teveel externe omstandigheden het drukproces beïnvloeden. Toch kan men reeds een heel eind verder wanneer men per drukpers een profiel opmaakt op twee of drie vaak gebruikte papiersoorten, bijvoorbeeld: mat offset, glanzend gestreken en mat gestreken. Euroscale Coated en Uncoated en ISO Coated en Uncoated zijn zeer goede algemene drukpersprofielen waarmee men een betrouwbaar kleurbeheer kan opzetten. Apparatuur en software om monitoren te calibreren is reeds betaalbaar, ook voor de gewone thuisgebruiker (bijvoorbeeld: Pantone Colorvision Spider Optical, Eye-One Display enz...). Wanneer je ook printers, scanners en drukpersen moet profileren zit je al in een hogere prijsklasse (bijvoorbeeld de Eye-One XT). Voor gewone thuisgebruikers is dat vaak niet betaalbaar, maar voor bedrijven is dit een absolute must, het betaalt zich snel terug omdat de workflow veel betrouwbaarder wordt en er minder ontevreden klanten zijn. theorie - 19