Mediargus met docroom pdf

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Mediargus met docroom pdf"

Anke Peters
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Enkel met het blote oog kan Nico Plog de buiging, de strekking en de spanning van zijn strijkstokken volledig controleren. Het noodzakelijke daglicht stroomt rijkelijk zijn zolderatelier binnen. 74 nest

2 VAKMANSCHAP De schaaf waarmee de stokken worden afgerond is een erfstuk: twee strijkstokken - makers zetten er hun stempel op voor Nico ze van zijn meester in handen kreeg. Strekken & buigen Een strijkstok is een juweel dat moet kunnen werken. De jonge Nico Plog uit Antwerpen leerde vijf jaar geleden strijkstokken maken. Sindsdien schaaft, buigt, draait en kamt hij, daar in die nok van zijn stadswoning. Tekst Leen Creve Foto s Michel Vaerewijck nest 75

Strekken & buigen Een strijkstok is een juweel dat moet kunnen werken.

3 Adagissimo. Als er een muziekterm te plakken valt op het werk van een strĳkstokkenmaker lĳkt dit de meest gepaste: langzaam en gevoelvol. De dertigjarige Nico Plog is een van die paar strĳkstokkenmakers die ons land rĳk is. En het is opvallend hoeveel van zĳn handelingen onmeetbaar, ondefinieerbaar en niet te becĳferen zĳn. Hĳ rekent bovenal op zĳn gevoel: hĳ gebruikt zĳn ogen, zĳn oren, zĳn handen, en zelfs zĳn botten. Want hoe goed een boog resoneert, controleert hĳ door ermee op de bovenkant van zĳn hand te tikken en de trilling te voelen tot in zĳn ellenboog. HET HOUT BESLIST Er bestaan geen opleidingen voor dit vak. Ik ben eigenlĳk gitaarbouwer. Ik ging in een muziekwinkel werken en de eigenaar leerde me strĳkstokken beharen. Zo werd ik nieuwsgierig en toen ik een gepensioneerde strĳkstokmaker ontmoette, ben ik bĳ hem in de leer gegaan. Dagen en dagen en dagen lang. Enkele dagen per week werkt hĳ op zĳn atelier in een stadswoning in een drukke Antwerpse volkswĳk. Dan ziet hĳ hier geen mens, tot zĳn echtgenote thuiskomt. En dat vindt hĳ prima. Vooral als ik aan het schaven ben, wil ik niemand in de buurt. Omdat het zo juist moet zĳn. Dat schaven is zĳn eerste werk wanneer hĳ aan een nieuwe stok begint. Het allerbelangrĳkste onderdeel is natuurlĳk het hout. Tropisch, want dat heeft de juiste stĳfheid, hardheid én flexibiliteit. En het behoudt de buiging die ik erin breng minstens vĳftig jaar. Het is een cliché, maar het hout bepaalt wat voor een stok het wordt: voor een viool, een altviool of een cello. Ze hebben andere diktes nodig, en andere buigingen. Eerst maakt hĳ de houten lat kaarsrecht en vervolgens schaaft hĳ ze min of meer op de juiste dikte. Dat doe ik met deze houten schaaf die ik van In totaal heeft Nico een strijkstok minstens zeventig uur lang in zijn handen. mĳn meester overerfde, die hem op zĳn beurt van zĳn meester kreeg. Hun stempels staan erin, de mĳne nu ook. Dit tuig is zo n veertig jaar oud, daarmee bewerk ik hout van soms honderd jaar. TEPELTJE Na het schaven maakt Nico onderaan, aan de zogenaamde slof, eerst een rechthoekig gat met een beitel. Daarin komt de spanschroef om de haren op te spannen. En vervolgens boort hĳ op de draaibank een smalle cilinder uit in de lengte. Daarin zal de opdraaischroef komen die de haren effectief zal aanspannen. Daarom moet er ook het zĳn dan toch macho s, die fĳnhandige instrumentenbouwers een zogenaamd tepeltje aan gedraaid worden, waar de zilveren schroef stevig op vastgezet kan worden. Natuurlĳk kan je voor 20 euro een strĳkstok kopen, een industriële uit China. Maar voor handgemaakte exemplaren als deze betaal je al gauw 2500 euro. Mĳn klanten zĳn professionals, ja. Maar op bestelling werken doe ik niet. Zoals ik al zei: het hout bepaalt welke stok eruitkomt. In totaal heeft Nico een strĳkstok minstens zeventig uur lang in zĳn handen. En naast kostbare tĳd kruipt er ook flink wat kostbaar materiaal in zo n stokje van iets meer dan zestig gram. Nico gebruikt de nobelste grondstoffen die er zĳn. Ze moeten perfect afgewerkt en supermooi zĳn. Een strĳkstok is een juweel dat moet kunnen werken. En dus is de opdraaischroef handgemaakt uit een zilveren plaatje, zĳn de windsels die de stok uitbalanceren van goud-, zĳde- of zilverdraad en van exclusief leder zoals van een kangoeroe of hagedis. De slof is gemaakt uit hoorn van waterbuffels, koeien of andere geweidragers. De schroef hamert de perfectionistische Nico helemaal zelf uit een zilveren plaatje. En de haren, die zĳn van de staart van een hengst. En ook de vernissen en harsen die hĳ gebruikt zĳn van de beste soort, gemaakt van keveruitwerpselen. > 76 nest

Hĳ rekent bovenal op zĳn gevoel: hĳ gebruikt zĳn ogen, zĳn oren, zĳn handen, en zelfs zĳn botten.

4 Om de opdraai - schroef tegen de stok te houden moet er onderaan een tepeltje aan worden gedraaid. Smalle rechthoekige latjes worden geschaafd, gebogen in een vlam en gesculpteerd. De boog wordt versierd met hoorn en zilverdraad, die ook voor de balans zorgt. nest 77

Smalle rechthoekige latjes worden geschaafd, gebogen in een vlam

5 De handen van Nico kunnen het fijnste werk aan: haren kamen, zilverdraad opspannen, leder uitkiezen en de balans inschatten. > DERTIG PROCENT VAN DE KLANK Nadat Nico zĳn karakteristieke spitse kopje aan de voorkant van de stok gesneden heeft, begint het perfecte schaven en buigen. En precies die fase is de belangrĳkste: Nico bepaalt daarmee de vorm, de buiging, het evenwicht van de boog. Als die perfect zit, trilt de houten boog op een heel speciale manier wanneer hĳ die op zĳn hand tikt. Dit is het stemmen. Ik kan het niet uitleggen, het voelt goed of het voelt niet goed. Ik kan de diktes overal afmeten met een schuifmaat, maar dat zegt op zich niet zoveel. Ik moet het echt aanvoelen. Het is een heel precieze taak. Pas daarna begint de afwerking met vernis, de draadjes, het leder en uiteindelĳk de haren. Een strĳkstok is echt een uniek muziekinstrument. Hĳ bepaalt dertig procent van de klank. Weinig mensen weten echt wat topkwaliteit is. Ik wil mĳn kennis en expertise delen met anderen. Want alleen zo kunnen we hier in Europa de traditie hoog houden en de concurrentie tegenover goed - kopere exemplaren het hoofd bieden. Maar Nico vindt tegelĳkertĳd dat hĳ al doende nog veel kan leren. Zelfs als ik weet dat ik een perfecte strĳkstok heb gemaakt, dan nog moet die bĳ de juiste viool, cello of altviool passen. Wat maakt dat de ene wel en de andere niet bĳ een instrument past? Geen idee. Ik lig er soms wakker van. Zo is er die ene boog die ik nu als keukenrolhouder gebruik. Hĳ is volledig volgens de regels van de kunst gemaakt, al zeg ik het zelf. Maar toch mist hĳ iets en ik heb echt geen idee hoe dat komt. Sommige dingen zĳn echt ongrĳpbaar aan dit vak. apple INFO: 78 nest

En precies die fase is de belangrĳkste: Nico bepaalt daarmee de vorm, de buiging, het evenwicht van de boog.

Vergelijkbare documenten

schaven van de zijwanden de krans De krans buigen van de zijwanden

schaven van de zijwanden de krans De krans buigen van de zijwanden De opleiding werd in 1983 opgericht in de schoot van de Provinciale Technische Scholen te Boom. Ze situeert zich op het niveau van het 5e, 6e en 7e jaar hoger secundair onderwijs. Tijdens deze drie jaren