Financiële instrumenten Hedge Accounting. Eric de Weerdt Anne-Claire van den Wall Bake

Transcriptie

1 Financiële instrumenten Hedge Accounting Eric de Weerdt Anne-Claire van den Wall Bake Audit Februari 2012

2 Agenda Introductie Hedge Accounting 3 Ontwikkelingen verslaggeving financiële instrumenten 6 Voorbeeld Kostprijs Hedge Accounting 8 Voorwaarden voor toepassing Hedge Accounting 14 Effectiviteit van de hedge 16 Toelichting in de jaarrekening 18 Saldering 22 Vragen 25 2

3 Hedge Accounting

4 Hedge accounting - Introductie Afdekking of vermindering financiële risico s Beter inzicht in economische realiteit Hedge Accounting heeft in beginsel betrekking op financiële instrumenten die worden gebruikt ter afdekking of vermindering van de financiële risico s Hedge Accounting biedt een oplossing voor de volgende twee mismatches: Accounting Mismatch Waardering Verwerking De afgedekte positie wordt niet op reële waarde gewaardeerd of de waardewijziging wordt niet in de winst-en-verliesrekening verwerkt Afgedekte positie is niet in de balans verwerkt 4

5 Hedge accounting - Modellen RJ 290 kent vier modellen voor hedge accounting Reëlewaardehedge-accounting Kasstroomhedge-accounting Kostprijshedge-accounting Hedge van een netto-investering in buitenlandse eenheid 5

6 Ontwikkelingen verslaggeving financiële instrumenten

7 Ontwikkelingen verslaggeving financiële instrumenten Ontwikkelingen sinds 2007 Veel veranderingen! In 2007 heeft de Raad voor de Jaarverslaggeving RJ 290 gepubliceerd die voor jaarrekeningen 2008 van kracht werd Sinds 2007 meerdere wijzigingen op RJ 290 RJ 290 is gebaseerd op IAS 39. IAS 39 is sterk in beweging en zal in de toekomst vervangen worden door IFRS 9 De wijzigingen voor jaarrekeningen 2011 waren optioneel en zijn voor jaarrekeningen 2012 verplicht geworden: Beursgenoteerde obligaties mogen op kostprijs worden gewaardeerd, mits geen sprake is van handel Valutatermijncontracten worden niet langer gezien als een monetaire post. Voortaan tegen kostprijs of lagere marktwaarde verwerken Bijzondere waardeverminderingen van financiële vaste activa die zijn gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs kunnen nu ook gewaardeerd worden tegen geamortiseerde kostprijs of lagere marktwaarde Op kostprijs gewaardeerde derivaten moeten voortaan altijd worden afgewaardeerd naar een lagere reële waarde (tenzij kostprijshedge-accounting wordt toegepast) 7

8 Kostprijs Hedge Accounting voorbeeld

9 Voorbeeld Verwerking Kostprijshedge-accounting Afdekken renterisico d.m.v. renteswap Onderneming A BV gaat op 1 januari jaar 1 een lening aan en een swap: Lening Swap Nominaal EUR 100m Nominaal EUR 100m Rente LIBOR + 200bp Pay 5,5% Receive De swap is bedoeld om het risico van de variabiliteit van de te betalen rentekasstroom in te dekken. De renteswap is bij aanvang van de lening op de markt gebracht en heeft op dat moment een reële waarde van nihil. De renteswap wordt als zeer effectief aangemerkt omdat de voorwaarden van de lening en de swap met elkaar overeenkomen. De effectiviteit van de hedge zal in ieder geval op balansdatum beoordeeld moeten worden. Ontwikkeling van de LIBOR en reële waarde van de swap gedurende de looptijd (jaarlijkse renteherziening op 31 december voor het opvolgende jaar): LIBOR Duur 5 jaar Duur 5 jaar LIBOR Reële waarde 1 januari jaar 1 5,00% 0 31 december jaar 1 6,57% december jaar 2 7,70% december jaar 3 6,79% december jaar 4 5,76%

10 Voorbeeld Verwerking Kostprijshedge-accounting (continued) A BV verwerkt de rentelasten op basis van LIBOR plus 200 basispunten en berekent de betalingen en ontvangsten uit hoofde van de swap op balansdatum als een aanpassing van de rentelasten. Het effect van de twee componenten is een vaste rente van 7,5%. De boekingen zijn als volgt: 1 januari jaar 1 Liquide middelen EUR a/ Langlopende schulden EUR Wat betreft de reële waarde van de renteswap hoeven geen boekingen gemaakt te worden, omdat deze waarde nihil was bij aanvang van de swap. Reële waarde off balance 31 december jaar 1 Rentelasten EUR a/ Liquide middelen EUR Rentelasten EUR a/ Liquide middelen EUR Omdat kostprijshedge-accounting wordt toegepast, wordt de stijging van de reële waarde van de renteswap niet geboekt. Immers de renteswap wordt tegen kostprijs gewaardeerd. Wel moet de reële waarde in de toelichting vermeld worden. 31 december jaar 2 Rentelasten EUR a/ Liquide middelen EUR Liquide middelen EUR a/ Rentelasten EUR Omdat kostprijshedge-accounting wordt toegepast, wordt de stijging van de reële waarde van de renteswap niet geboekt. Immers de renteswap wordt tegen kostprijs gewaardeerd. Wel moet de reële waarde in de toelichting vermeld worden. 10

11 Voorbeeld Verwerking Kostprijshedge-accounting (continued) 31 december jaar 3 Rentelasten EUR a/ Liquide middelen EUR Liquide middelen EUR a/ Rentelasten EUR Omdat kostprijshedge-accounting wordt toegepast, wordt de daling van de reële waarde van de renteswap niet geboekt. Immers de renteswap wordt tegen kostprijs gewaardeerd. Wel moet de reële waarde in de toelichting vermeld worden. 31 december jaar 4 Rentelasten EUR a/ Liquide middelen EUR Liquide middelen EUR a/ Rentelasten EUR Omdat kostprijshedge-accounting wordt toegepast, wordt de verandering de reële waarde van de renteswap niet geboekt. Immers de renteswap wordt tegen kostprijs gewaardeerd. Wel moet de reële waarde in de toelichting vermeld worden. 31 december jaar 5 Rentelasten EUR a/ Liquide middelen EUR Liquide middelen EUR a/ Rentelasten EUR

12 Voorbeeld Verwerking Kostprijshedge-accounting (continued) Recapitulatie: De rentelasten: Zonder Swap Met swap Jaar 1 EUR EUR Jaar 2 EUR EUR Jaar 3 EUR EUR Jaar 4 EUR EUR Jaar 5 EUR EUR Geen hedge accounting Kostprijshedge accounting Kasstroomhedge accounting Eerste waardering swap Reële waarde op balans of Kostprijs Kostprijs op balans Reële waarde op balans Waardering swap eind van elk jaar Reële waarde op balans en waardeverandering in de winst&verlies of Kostprijs op balans en bij negatieve waardeveranderingen last in W&V Kostprijs op balans, Reële waarde in toelichting Reële waarde op balans en waardeverandering in eigen vermogen 12

13 Voorbeeld Verwerking Kostprijshedge-accounting (continued) Voorbeeld Balans en P&L na jaar 1 Geen hedge-accounting (waardering swap op reële waarde) Kostprijshedge-accounting Kasstroomhedge-accounting Balans per jaar 1 (x 1000) Balans per jaar 1 (x 1000) Balans per jaar 1 (x 1000) Liquide middelen Resultaat (3.432) Liquide middelen Resultaat (7.500) Liquide middelen Resultaat (7.500) Herw. res (3.432) Waarde Swap Lening Lening Waarde Swap Lening P&L jaar 1 (x1000) P&L jaar 1 (x1000) P&L jaar 1 (x1000) Rentelasten Waarde Swap Rentelasten Rentelasten Resultaat (3.432) Resultaat (7.500) Resultaat ( 7.500) Off balance: reële waarde van de swap:

14 Voorwaarden

15 Voorwaarden Voorwaarden voor toepassen van hedge accounting In treasury beleid vastgelegd? Voorwaarden hedge accounting: Vaststellen afdekkingsinstrument, de afgedekte positie en hedge-accountingmodel zijn toegestaan om hedge accounting toe te passen Afgedekte positie beïnvloedt de winst-en-verliesrekening Documentatie van de hedgerelatie (generiek of per individuele hedgerelatie) Vaststellen effectiviteit van de hedgerelatie (prospectief en retrospectief) Verwerken van ineffectiviteit in de winst-en-verliesrekening 15

16 Effectiviteit

17 Effectiviteit van de hedge Via de balans of via de winst-en-verliesrekening Potentieel grote impact op jaarrekening! RJ 290 stelt geen: specifieke eisen aan de (minimale) effectiviteit van een hedge strikte regels ten aanzien van de wijze van meting van de effectiviteit RJ 290 stelt wel dat het ineffectieve deel van de hedge wordt verwerkt via de winst-enverliesrekening Meten van de effectiviteit: Vergelijking van de verandering in de reële waarde Vergelijking van de kritische kenmerken Uitvoeren van regressieanalyse Voorbeeld: 5 jarige swaps op 5 jarige roll over lening Impact op de jaarrekening Impact op convenanten Impact op liquiditeit? 17

18 Toelichting in de jaarrekening

19 Toelichting Grondslagen waardering en resultaatbepaling Grondslagen voor waardering & resultaatbepaling Volledig en begrijpelijk? Het bepalen van de mate van detail van de toelichtingen over bepaalde financiële instrumenten vereist een beoordeling waarbij rekening dient te worden gehouden met het relatieve belang van deze instrumenten (RJ ) Waardering en resultaatbepaling dienen te worden vermeld: Informatie over de aard en omvang van de financiële instrumenten, inclusief belangrijke contractuele bepalingen die invloed kunnen hebben op zowel bedrag en tijdstip als mate van zekerheid van de toekomstige kasstromen Grondslagen van waardering en resultaatbepaling De methoden en veronderstellingen bij de bepaling van de reële waarde van de financiële instrumenten die worden gewaardeerd tegen reële waarde Reële waarde wordt opgenomen in het nettoresultaat over de periode of direct in het eigen vermogen tot vervreemding van het financieel actief Aankopen en verkopen van financiële activa worden verantwoord op de transactiedatum of op de afwikkelingsdatum 19

20 Toelichting Financiële activa en passiva Financiële activa en passiva Voor elke categorie van financiële activa en verplichtingen, zowel in de balans opgenomen als niet in de balans opgenomen, dient de rechtspersoon informatie te geven: Rente- en kasstroomrisico Contractuele renteherzienings- of aflossingsdata Effectieve rentevoet Kredietrisico Op balansdatum het maximale kredietrisico bedrag Vermelding van belangrijke concentraties Reële waarde 20

21 Toelichting - Hedge accounting Hedge accounting Beschrijving van: Doelstellingen en beleid van de rechtspersoon m.b.t. beheersen van financiële risico s, inclusief het beleid inzake hedging van belangrijke soorten van verwachte transacties. Hedgestrategie De financiële instrumenten die als hedge-instrument zijn aangewezen voor de hedgetransactie en de reële waarde daarvan per balansdatum de aard van de af te dekken risico's Voor hedging van verwachte transacties (kasstroomhedge-accounting) Toelichtingsvereisten voor andere vormen van hedge accounting zijn ook significant 21

22 Saldering

23 Saldering Het salderen van een financieel actief en een financiële verplichting Dient plaats te vinden als er aan de algemene salderingsvoorwaarden van RJ 115 wordt voldaan (RJ ) In RJ is bepaald dat vorderingen en schulden gesaldeerd moeten worden opgenomen, indien de onderneming: de wettelijke bevoegdheid tot verrekenen heeft het stellige voornemen heeft het saldo dan wel op de afzonderlijke posten op hetzelfde moment af te wikkelen Salderen is niet hetzelfde als wettelijke begrip verrekenen 23

24 Saldering Niet voldoen aan saldering Lees de details van de contracten! Voorbeelden van het niet-voldoen aan salderingsvoorwaarden: Diverse verschillende financiële instrumenten worden gebruikt om de kenmerken van een enkelvoudig financieel instrument na te bootsen Zelfde primaire risico, maar verschillende tegenpartijen kennen Financiële en andere activa worden gebruikt als zekerheid voor financiële verplichtingen en de crediteur een verhaalsrecht heeft op uitsluitend deze activa Financiële activa door een schuldenaar worden ondergebracht bij een trust met als doel zich te ontheffen van een verplichting Verwacht wordt dat verliezen door een derde partij gedekt worden vanwege een claim uit hoofde van een afgesloten verzekering 24

25 Vragen?

26 Deloitte Audit - FSI Eric de Weerdt edeweerdt@deloitte.nl Anne-Claire van den Wall Bake - Dijkstra acvandenwallbake@deloitte.nl Deloitte refers to one or more of Deloitte Touche Tohmatsu Limited, a UK private company limited by guarantee, and its network of member firms, each of which is a legally separate and independent entity. Please see for a detailed description of the legal structure of Deloitte Touche Tohmatsu Limited and its member firms. Deloitte All rights reserved.