Vraag, indien mogelijk, na bij de familie wat zij willen uitdrukken of benadrukken met dit moment.

Transcriptie

1 Na een overlijden Vraag, indien mogelijk, na bij de familie wat zij willen uitdrukken of benadrukken met dit moment. Denk aan de sfeer (muziek, sfeerlicht, ) Vraag achteraf na of iemand nog iets wil toevoegen of zeggen voor je het ritueel definitief afrondt en de kamer verlaat.

2 Beste mensen, we zijn hier samen om afscheid te nemen van N., die zonet onverwacht/ na een lange ziekte/ na een ongeval/ plots overleden is. Via gedichten en rituelen willen we troost zoeken bij elkaar en mooie herinneringen aan haar/ hem geboren laten worden. Woorden zijn soms moeilijk te vinden, er zijn zoveel vragen en gemengde emoties. Wat doet recht aan ons verdriet, aan dit nauwelijks te bevatten gebeuren? Daarom vallen we terug op de woorden van een ander, om tot onszelf te kunnen komen en om N. in schoonheid los te laten

3 Afscheid nemen (Ward Bruyninckx) Afscheid nemen is met zachte vingers wat voorbij is dicht doen en verpakken in goede gedachten der herinnering is verwijlen bij een brok leven en stilstaan op de pieken van pijn en vreugde. Afscheid nemen is met dankbare handen weemoedig meedragen al wat waard is niet te vergeten is moeizaam de draden losmaken en uit het spinrag der belevenissen loskomen en achterlaten en niet kunnen vergeten.

4 N., het was bijzonder jou gekend te hebben. Afscheid nemen valt ons zwaar, maar we dragen je met ons mee, ons gehele verdere leven. Beste mensen, Ik wens u veel moed en sterkte toe. Iedereen voelt iets anders, iedereen zal op een andere wijze het gemis ervaren en zoeken om het een plaats te geven. Ik hoop dat jullie in de herinnering en in elkaar de steun vinden om verder te gaan. Mijn oprechte deelneming.

6 Beste mensen, we zijn hier samen om afscheid te nemen van N., die zonet onverwacht/ na een lange ziekte/ na een ongeval/ plots overleden is. Via gedichten en rituelen willen we troost zoeken bij elkaar en mooie herinneringen aan haar/ hem geboren laten worden. Woorden zijn soms moeilijk te vinden, er zijn zoveel vragen en gemengde emoties. Wat doet recht aan ons verdriet, aan dit nauwelijks te bevatten gebeuren? Daarom vallen we terug op de woorden van een ander, om tot onszelf te kunnen komen en om N. in schoonheid los te laten Afscheid (Marinus van den Berg)

7 Jij bent onvergetelijk geworden in mijn leven. Jij zult altijd in mijn gedachten zijn. Ik zal nog van je dromen en je stem nog horen. Ik kan niet begrijpen dat jij weg gaat, voorgoed. Jij bent onvergetelijk geworden in mijn leven. Jij zult altijd met mij meegaan op de levensweg. Ik zal heimwee naar je hebben. Ik had je nog zoveel willen vragen. Ik had je nog langer willen vasthouden. Jij blijft een litteken in mijn bestaan. Jij blijft een teken van liefde in mijn leven. Aan jou zal ik mij optrekken. Jou gedenkend zal ik groeien en krachtig worden. Ik zal vol levensmoed verder gaan. Jij onzichtbaar in mij. N., het was bijzonder jou gekend te hebben. Het afscheid valt ons zwaar, maar we dragen je met ons mee, ons gehele verdere leven. Beste mensen, Ik wens u veel moed en sterkte toe. Iedereen voelt iets anders, iedereen zal op een andere wijze het gemis ervaren en zoeken om

8 het een plaats te geven. Ik hoop dat jullie in de herinnering en in elkaar de steun vinden om verder te gaan. Mijn oprechte deelneming.

11 Als herfstblad (Yvonne Emmerik) Mensleven: Teer als herfstblad is het En gebroken valt het ter aarde, Uitgeleefd, Uitgeteerd, Teveel doorstaan aan De hitte van de zon De stromen in de nacht. Het moet wel vallen Zo n blad, Zo n mensenleven Maar is het daarmee voorbij, Wordt het daarna Een naam vergeten Een leven overgeleverd aan de vergetelheid? Als een luttel blad Gevallen van een boom, Levensvoorwaarde kan worden, Groeikracht kan zijn Voor nieuwe planten, nieuwe bloemen, Hoeveel te meer mag dan Het leven geleefd door N. Nieuwe impuls geven Aan jullie door-leven. Vanaf nu verrijkt Met zoveel goeds Dat door haar/hem Is doorgegeven In het leven.

12 N., het was bijzonder jou gekend te hebben. Het afscheid valt ons zwaar, maar we dragen je met ons mee, ons gehele verdere leven. Beste mensen, Ik wens u veel moed en sterkte toe. Iedereen voelt iets anders, iedereen zal op een andere wijze het gemis ervaren en zoeken om het een plaats te geven. Ik hoop dat jullie in de herinnering en in elkaar de steun vinden om verder te gaan. Mijn oprechte deelneming.

15 De houten fluit (onbekend) Er was eens een boom, een onbekende boom, ergens langs de waterkant. Geplant door niemand weet wie. Hij leefde daar breeduit met vele takken. Hij droeg de forse stem van de wind, of de doodse stilte van de avondlucht. 's Winters was het leven kaal, en zwiepend op de harde wind en met zijn twijgen als toegeklemde vuisten, stond hij maar te wachten op de lente. Tot zijn takken weer vol groen en bloesems schoten van ingehouden leven! En, als de zomer kwam, maakte hij gratis schaduw voor iedereen, en soms een paraplu tegen de regen. Zo leefde die boom daar, jaar in, jaar uit, op en neer in vier seizoenen. Maar op een zekere dag kwam er een man, gewapend met een mes. Er was geen ontkomen meer aan: de mooiste tak werd afgesneden en de man nam hem mee naar huis. Een dode tak voorgoed van het leven weggesneden. En straks natuurlijk vergeten. Drie dagen later kwam de man terug bij de boom. Die stond daar, doodstil van angst. Welke tak is vandaag aan de beurt? Maar kijk, de man ging zitten aan de voet van de boom en hij blies op de afgesneden tak. Hij blies het lied van de fluit. De boom hield al zijn ruisen in en verstond de fluit: Horen jullie mij? Ik leef! Ik leef! En meer dan ooit tevoren. Ik leef! Ik fluit! Ik zing! N., het was bijzonder jou gekend te hebben. Het afscheid valt ons zwaar, maar je zal doorleven in en door ons. Dankbaar zullen we putten uit al het vruchtbare van je leven.

16 Beste mensen, Ik wens u veel moed en sterkte toe. Iedereen voelt iets anders, iedereen zal op een andere wijze het gemis ervaren en zoeken om het een plaats te geven. Ik hoop dat jullie in de herinnering en in elkaar de steun vinden om verder te gaan. Mijn oprechte deelneming.

18 Beste mensen, we zijn hier samen om afscheid te nemen van N., die zonet onverwacht/ na een lange ziekte/ na een ongeval/ plots overleden is. Via gedichten en rituelen willen we troost zoeken bij elkaar en mooie herinneringen aan haar/ hem geboren laten worden. Woorden zijn soms moeilijk te vinden, er zijn zoveel vragen en gemengde emoties. Wat doet recht aan ons verdriet, aan dit nauwelijks te bevatten gebeuren? Daarom vallen we terug op de woorden van een ander, om tot onszelf te kunnen komen en om N. in schoonheid los te laten Els Vermandere

19 Laat niet verloren gaan (Kris Gelaude) Laat niet verloren gaan. Niet het werken en zwoegen, niet een ster aan de hemel, niet het zaad in de aarde, niet het lied in het hart van de mens. Niet de droom, niet de hunker. Niet de schoonheid die ons vervulde. Niet de lach van weleer, niet de droefheid, de tranen. Niet de voetstap van de geliefde, niet het vuur, niet de trouw, niet de leegte. Niet de vragen, de stilte nadien. Niet de moed ondanks alles. Niet de weg die gegaan wordt. Niet het vruchteloos hopen. Niet het lichaam gebroken. Niet het stemloos verdriet. Niet het licht in de ogen. Niet het land van belofte. Niet de adem van leven. Niet de kracht van de ziel. Laat niet verloren gaan. Geen naam. Geen ogenblik. N., het was bijzonder jou gekend te hebben. Het afscheid valt ons zwaar, maar we dragen je met ons mee, ons gehele verdere leven. We laten je niet verloren gaan.

22 Beste mensen, we zijn hier samen om afscheid te nemen van N., die zonet onverwacht/ na een lange ziekte/ na een ongeval/ plots overleden is. Via gedichten en rituelen willen we troost zoeken bij elkaar en mooie herinneringen aan haar/ hem geboren laten worden. Woorden zijn soms moeilijk te vinden, er zijn zoveel vragen en gemengde emoties. Wat doet recht aan ons verdriet, aan dit nauwelijks te bevatten gebeuren? Daarom vallen we terug op de woorden van een ander, om tot onszelf te kunnen komen en om N. in schoonheid los te laten (Kris Gelaude)

23 Leg mij dan zachtjes in de koele aarde nu ik de lengte van de dagen niet meer hoef te dragen. Dit lichaam is voorbij, hoewel nog zwaar van liefde en verlangen. Maar licht ook als een korrel zand, die meegenomen door de wind alle gewicht verliest om rust te vinden onder stille sterren. Geef me die vleugels. Geef me vrij. Maar herinner mij. Verberg mijn naam niet tussen plooien van verdriet. Bewaar hem als een handvest of een lied dat door je hoofd blijft spelen. Zolang ik voort besta in tekens en verhalen, zolang nog hoor ik bij dit leven. N., het was bijzonder jou gekend te hebben. Het afscheid valt ons zwaar en laat ons met veel open vragen achter, maar we geven je vrij, je hunkerde naar die rust.

25 Na het overlijden van een kind Vraag, indien mogelijk, na bij de familie wat zij willen uitdrukken of benadrukken met dit moment. Denk aan de sfeer (muziek, sfeerlicht, ). De eerste twee voorbeeldrituelen verwijzen naar naamgeving van het kind. Hou er rekening mee dat het kindje zeker al een naam gekregen moet hebben in deze gevallen. Denk aan het belang van aanraking en contact. Indien gepast, stel voor om de hand van het kind te nemen of om het een laatste keer aan te raken/te strelen/ te kussen/ Indoen toegelaten in de ruimte kun je ook een kaars aansteken om de herinnering te symboliseren. Vraag achteraf na of iemand nog iets wil toevoegen of zeggen voor je het ritueel definitief afrondt en de kamer verlaat.

26 Beste mensen, Sommige dingen zijn niet te vatten, niet in onze geest en niet in onze taal. We weten, we hebben geen vat op het leven. Maar soms snijdt die onmacht diep in onze huid. Welke woorden doen recht aan deze tragiek, aan dit onbeschrijfelijk gebeuren? Daarom vallen we terug op de woorden van een ander, om tot onszelf te kunnen komen en om de kleine N. in schoonheid te laten gaan. Er is zoveel dat we hem/haar nog wilden geven, er waren nog zoveel dromen, wensen, verwachtingen. Hoewel we weerzin en verzet voelen bij zo n voortijdig vaarwel, schenken we je met tederheid deze laatste woorden. Als teken van onze zorg en liefde omringen we jou met warmte en proberen we woorden te geven aan onze onmacht en ons verdriet.

27 Morgenkind (Kris Gelaude) Eendagsbloem in onze handen, we zullen je telkens herkennen in elke ontluikende knop, in elke druppel die glinstert, in elke zon die verwarmt. En als de avond valt, dan zal je bij ons zijn. Soms even. Hoorbaar als adem. Onvindbaar. Tussen tedere dingen. Behoedzaam geschreven op een kwetsbare plek in de schoot van ons hart.

28 Lieve N., we zullen je korte bestaan koesteren als een dierbare schat. De pijn bij dit scheiden is ontwapenend sterk en amper te overzien. Maar zonder jou was ons leven anders geweest, armer. Bedankt voor alles wat je ons gaf, je blijft iets onvergetelijk en bijzonder betekenen.

31 (onbekend) N., mijn kind, nu draag ik je voorzichtig door de nacht van niet begrijpen. Je was zo broos, ongrijpbaar ver en toch dichtbij. Je ligt ineengestrengeld als een slapend kind bij mij, in ons, in onze harten en gedachten en wij voelen ons een stukje van de stroom waarop je weg moest varen. Je lacht ons na en draagt mee de zorg van ons verdriet om jou. Een parel in de toegeklemde oester van onze pijn. We zullen je met liefde herinneren. Je hebt ons leven anders gemaakt. Kleine N., we zullen je nooit vergeten.

32

34 Beste mensen, Sommige dingen zijn niet te vatten, niet in onze geest en niet in onze taal. We weten, we hebben geen vat op het leven. Maar soms snijdt die onmacht diep in onze huid. Welke woorden doen recht aan deze tragiek, aan dit onbeschrijfelijk gebeuren? Daarom vallen we terug op de woorden van een ander, om tot onszelf te kunnen komen en om de kleine N. in schoonheid te laten gaan. Er is zoveel dat we hem/haar nog wilden geven, er waren nog zoveel dromen, wensen, verwachtingen. Hoewel we weerzin en verzet voelen bij zo n voortijdig vaarwel, schenken we je met tederheid deze laatste woorden. Als teken van onze zorg en liefde

35 (Antoine de Saint-Exupéry) Er was eens een prins, die leefde op een ster. Hij voelde zich er vreselijk alleen, en daarom ging hij naar de aarde om vrienden te zoeken. Toen hij op aarde gekomen was, ontmoette hij een vos. "Hallo," zei de kleine prins, "wil je mijn vriend zijn?" "Ja, dat wil ik wel", zei de vos, "maar dat gaat zo maar niet: dan moeten we eerst heel lang samen spelen, en eten, en samen ruzie maken... " En ze kwamen heel vaak bij elkaar en werden echte vrienden. Toen kwam de dag dat de kleine prins weer terug moest naar zijn ster. "0h," zei de vos, "Ik moet huilen dat je weggaat " "Het is je eigen schuld," zei de kleine prins : "jij wou dat we vrienden zouden worden." "Jazeker," zei de vos. "En nu moet je huilen." "Jazeker, zei de kleine prins. Dus dan heb je er niets aan." "Toch wel," zei de vos, "als ik voortaan naar zand kijk, zal ik nu aan jouw mooie blonde haren denken en dat geeft een fijn gevoel. Bij alles zal ik steeds aan jou kunnen denken, en dan zal ik me beter voelen. En als ik je erg mis en erom moet huilen, dan kijk ik naar de sterren, en dan zie ik je toch : met mijn hart. Want weet je, eigenlijk kun je nog het beste zien met je hart."

36 Beste mensen, Het zwaartepunt van de liefde ligt niet in de duur, maar in de intensiteit en de oprechtheid. We moeten kleine N. uit ons midden laten gaan, een pijnlijk en voortijdig vaarwel. Soms schijnt het leven onwezenlijk, kunnen we nauwelijks bevatten welk lot ons treft. Maar net zoals het vosje verwoordde zal er niet enkel leegte of verdriet blijven. Liefde is nooit vergeefs, ook al wordt ze soms brutaal gebroken, ook al brengt ze ons nu aan het huilen. Met een hart dat tegelijk vol en ledig is, zullen we overal nog de sporen vinden van zijn/haar bestaan. Niemand wordt ooit voor niets geboren; elk leven, hoe lang of kort ook, drukt zijn stempel op de wereld. Die sporen zullen we zorgzaam koesteren en herdenken. Ze zijn lichtpuntjes in het grote en grauwe duister dat ons nu bekruipt/overvalt. Kleine N., we hebben je lief gehad bij leven en zullen dat ook altijd blijven doen. We dragen je overal met ons mee

39 (Kris Gelaude) Je kwam voorbij. Een onuitwisbaar ogenblik van volgehouden leven. Het was geen droom. Wij hebben je gedragen. Jij hebt ons aangeraakt. Jouw naam, een vingerafdruk in ons bestaan. Lieve N., we zullen je korte bestaan koesteren als een dierbare schat. De pijn bij dit scheiden is ontwapenend sterk en amper te overzien. Maar zonder jou was ons leven anders geweest, armer. Bedankt voor alles wat je ons gaf, je blijft iets onvergetelijk en bijzonder betekenen. (onbekend) N., Eens werd jij uit het niets in diepe duisternis geweven in de moederschoot en prachtig kwam je aan het licht. Je ademde het leven in en schreide. Je ging de weg die jij alleen kon gaan

40 ten einde toe. Je ademde het leven uit en scheidde. Maar jij blijft jij een gouden draad geregen door ons leven. Onzichtbaar Vooral onkenbaar maar nu gekend, je naam voor altijd in ons hart geweven. Weg, zomaar weg. Een grote schok We hadden nog zoveel willen doen We staan machteloos Verslagen zijn wij Je ging zomaar van ons heen Wat zullen we je missen Zoveel goeds Hadden we je nog gegund Zoveel liefde Hadden we nog willen geven Weg, zomaar weg. We schenken je deze laatste woorden met zorg, tederheid en liefde. We zullen je nooit vergeten, kleine N.

41