eeuw bij moment biertje in dingen in Kleurrijk een simultaan totaal acht.

Transcriptie

1 Voorwoord Wim Jongejan Op 23 februari van dit jaar kreeg Nel Doets te horen dat zij aan een ongeneeslijke ziekte leed. 12 december is zij overleden, op de leeftijd van bijna 68 jaar. Cees Doets blijft alleen achter. Cees verteldee mij dat hij bijna 44 jaar met Nel getrouwd was maar dat zij eigenlijk al een halve eeuw bij elkaar waren. Diegenen, die met Cees in het bestuur hebben gezeten weten zich haarfijn de gastvrijheid van Nel Doets te herinneren. Op het moment dat je binnenkwam voelde je je al welkom. Speciaal voor het bestuur haalde zij een lekker, bijzonder biertje in huis om nog na de vergadering na te praten. Wij weten dat zij en Cees niet alleen echtgenoten waren maar ook echte kameraden, die heel veel dingenn samen ondernamen. Wij wensen Cees ook vanaf deze plaats veel sterkte en we hopen dat de schaakclub en de vriendschap binnen de club hem toch steun zal mogen bieden. Alles wat hierna volgt is ten opzichte van dit bericht slechts triviaal. Bij de werkelijk belangrijke dingen in het leven valt dit in het niet, maar zij horen wel bij het schaken, uw aller passie. Een extra dik nummer deze keer, zodat u mocht u zich tijdens de feestdagen af en toe wat vervelen deze periode in ieder geval met wat lectuur en oefeningen door kunt komen. Zoals u zult merken is vooral het redactielidd Westra zich enigszins te buiten gegaan, maar gelukkig hebben ook velee anderen de handschoen opgepakt. Wat is er zoal gebeurd de afgelopen periode? Zaterdag, 23 oktober was er op verzoek van Samen Kleurrijk een simultaan georganiseerd voor de jeugd en overige schakers in Harderwijk en Ermelo. De simultaangever was Ali Bitalzadeh. Waar het door kwam is onduidelijk, maar er was geen belangstelling. Van Ermelo waren er een paar spelers (Booy, Bosch, van Bolhuis (de drie B s) en schrijverr dezes) en van Harderwijk Ilona Woestenburg, Visch, de Graaf en Van Veen, en dat was het dan, totaal acht. 1

2 Het feest was er niet minder om. Bitalzadeh is een ontzettend aardige kerel die de simultaan kleur gaf. Men mocht zelf kiezen welkee kleur men nam, je mocht zetten, terugnemen als het al te gek was, hij liet varianten zien waar het misging en hoe het beter had gekund, beantwoordde vragen, beschikte over veel humor, een vlotte babbel, kortom het was echt een feest. Gerbrand gingg in zijn enthousiasme weer simultaan tegen de simultaangever spelen. Diegenen die verstek hebben laten gaan hebben echt wat gemist. Als ik ooit weer een simultaan mag geven, nodig ik hèm uit. Dan kijk je nietsvermoedend televisie en zie je ineens de vrouw van de penningmeester in een glansrol. Zo val je van de ene verrassing in de ander. In de speelzaal staat nu een enorme televisie, bioscoopformaat, zodat als er weer eens voetbalwedstrijd is, we nu echt niets hoeven te missen. Of is dat niet de bedoeling? En dan het volgend jaar? Of er voor de club veel verandert weten we nog niet. Voormijzelf in ieder geval wel, nu ik per 1 januari mijn functie als gerechtsdeurwaarder neerleg en geen deel meer uitmaak van het kantoor waar ik bijna 30 jaar gewerkt heb. Een derde van de tijd als enige, en later gaandeweg met meer personen. Op dit moment runnen we de zaak met zijn vijven. Het zal voor mij wel raar zijn om na 43 jaar werken ineens te stoppen. Gelukkig mag ik nog wat software onderhoud doen maar veel zal dat niet zijn. Maar ik heb nog heel veel schaakstudie liggen dus ik kom de tijd hopelijk wel door, en dan zijn er nog diverse andere hobby s. We zullen het zien. De penningmeester van VSG noch die van de Osbo waren er gelukkig mee, nu er ook een sponsor verdwijnt. Maar hoe dan ook, er zullen wel weer anderen komen die dit overnemen. In het volgend jaar hebben we ons Rie Timmer Rapid toernooi dit keer in februari gepland. We zijn data van andere, concurrerende toernooien nagegaan en dit leek ons de minst slechte, waardoor we op meer deelnemers hopen. Ons toernooi is op zaterdag, 12 februari a.s. Het schoolschaaktoernooi op 26 januari. Bij beide toernooien zijn extra handen nodig dus wie zich geroepen voelt of wie de schoen past De redactie dankt allen voor de diverse inzendingen. Wij hopen dat dit een stijgende lijn zal blijken te zijn. Rest ons u en de Uwen prettige feestdagen te wensen en een voorspoedig Nieuwjaar. 2

3 Een inspirerend genootschap Waar zal ik het volgende stukje eens over schrijven? vroeg ik hem. Het bleef angstig lang stil, gemompel steeg op vanachter de opengeslagen krant. Het papier ging langzaam naar beneden en over de linker bovenhoek van de voorpagina ontwaarde ik het halve gezicht van mijn schaakheld. Hij keek me aan met zijn je ziet toch dat ik de krant lees blik. Ik vroeg me af of jij nog leuke gebeurtenissen weet waarover ik zou kunnen schrijven herhaalde ik mijn vraag. Zijn ogen schoten heen en weer tussen de krant en mij. Ineens leek hij zich te herinneren dat ik een vaste column verzorg voor uw bulletin. Jij verzint wel wat probeerde hij mij te helpen. Elke keer heb jij nog iets leuks geschreven, bemoedigde hij. Voor iemand met zoveel fantasie als jij is het schrijven van een artikel niet zo moeilijk, vond hij. Wat kon ik anders dan beamen en instemmen. Vertel eens over leden van het genootschap die ik ook ken probeerde ik hem even later uit de tent te lokken. Hij hapte; ik hoorde verhalen over schaakvrienden die uit vorm waren, over mensen van de club die naast het schaken bridge als grote passie hebben, over die jongen van West, je weet wel die weer lid van de vereniging was geworden en over de voorzitter, zo oud kan hij toch nog niet zijn, die met pensioen gaat. Ook vertelde hij over mensen waar ik geen weet van had; over nieuwe leden uit het oosten van het land, over een echtpaar dat samen lid was geworden, over een jongeman die vriendelijk lachend elke week toch probeert te winnen. En plotseling realiseerde ik me dat in een vereniging zoals die van u heel veel dingen plaatsvinden. Een goede vereniging is als een levend organisme hoorde ik mijn vader vroeger wel eens zeggen, nadat hij de jaarvergadering van de postzegelclub had bijgewoond. Toen kon ik mij daar nooit iets bij voorstellen. Al met al geweldig inspirerend, dat genootschap van u schakers. Ik neem aan dat mijn schaakheld mij nog lang niet alles heeft verteld; dat belooft wat voor de volgende columns die ik voor u mag schrijven! Uw Dame 3

4 Het leven zit vol verrassingen Sape Westra In het toernooi om het europees kampioenschap van 2000 speelden Vukovic (2471) en Aldrovandi (2351) een ondergeschikte rol. Geen van beide wist een prijs te behalen. Toch verrasten zij, en met name Aldrovani, de schaakwereld met een bijzondere openingsvariant. Inderdaad, ook het schaakleven zit vol verrassingen. Na de zetten 1.e4 c5 2.b3 Pc6 3.Pb2 d6 4.Lb5 e5 5.f4 was onderstaande stelling op het bord gekomen. Hoogstwaarschijnlijk kent u deze partij niet, daarom aan u de vraag om de volgende zwarte zet te vinden (dus niet stiekem verder lezen). Om u te helpen geef ik enkele tips: wanneer u in staat bent de zet door middel van logisch redeneren te vinden, neem dan eens contact op met een counselor zet de stelling op het bord en probeer gewoon een tien zetten uit gebruik beide hersenhelften; de linker vanwege de logica, de rechter vanwege de creativiteit en de emotie veel bekende grootmeesters hebben de zet niet kunnen ontdekken, het is dus geen kwestie van schaakvernuft De bekende Britse grootmeester Tony Miles schreef in één van zijn columns over deze stelling het volgende: Ik zag deze positie voor het eerst in een cafeetje. Jan Timman, voorovergebogen over het schaakbord, schudde vol ongeloof zijn hoofd en verzuchtte Kun jij je voorstellen wat zwart in deze stelling speelde?. Op dat moment had Timman nog geen enkel idee hoe dezee partij was afgelopen. De verrassende zet die zoveel indruk maakte was 5...g5 (Neemt u me niet kwalijk dat ik geen uitroeptekens of vraagtekens plaats; ik voel me daartoe niet gekwalificeerd. Heeft u deze zet trouwens gevonden?) De partij werd vervolgd met 6.fe Lg7 7.Pa3 Pge7 8.Pc4 O O 9.ed Pd4 10.Ld4 cd 11.de De7 12.Pb2 De4 13.Kf11 Df5 0 1 Een geniale partij? Nee, niet echt, wit had betere zetten kunnen spelen dan dat hij deed. Niet geniaal maar wel verrassend, zo zouden meer partijen gespeeld moeten worden! 4

5 Ongelijke strijd Sape Westra Soms zie ik partijen waarin spelers met een groot ratingverschil het tegen elkaar opnemen. In de meeste gevallen wint de sterkere schaker, wanneer er sprake is van onderschatting kan de minder sterke ook wel eens het punt binnenslepen. In het toernooi om de European Club Cup (het Europese kampioenschap voor clubteams), in oktober 2010 gehouden in Plovdiv, speelden Vasily Yemelin (rating 2571) en Jacques Bernard (rating 2221) onderstaande partij. 1.e4 c5 2.Pf3 Pc6 3.Lb5 d6 4.Lxc6+ bxc6 5.e5 Lg4 6.h3 Lh e6 8.d3 Db8 9.Te1 dxe5 10.g4 Lg6 11.Pxe5 Ld6 12.Df3 Er is een vreemde stelling ontstaan. Wit heeft er voor gekozen om een niet alledaagse variant van de Siciliaanse opening te spelen. Dit soort keuzes is principieel; wijk je als sterkeree schaker af van je gewone openingsarsenaal, in de verwachting dat jouw schaaksurplus beslist, of volg je de gebaande paden? 12., Lxe5? Deze loperzet is te riskant. Zwart lijkt zich net zo ver ontwikkeld te hebben als wit, het grote verschil is echter de positie van beide koningen; een koning in het midden is niet gediend met het openen van de stelling in het centrum. Dit thema wordt door Yemelin in het vervolg volledig uitgebuit. 13.Dxc6+ Ke7 14.Txe5 Dxe5 Zwart lijkt alles onder controle te hebben, maar heeft het witte vervolg blijkbaar overzien. 15.Db7+ +! Deze schaakzet drijft de zwarte koning nog meer naar het open veld Kd6 Anders valt de toren op a8, terwijl 15...Kf6 faalt vanwege 16.g5+ Kf5 17.Df3+ 16.Pa3! De echte pointe waarmee wit zijn tegenstander direct naar de strot vliegt. Het paard dreigt mat op b5 en c4! Na 16.Dxa8?! De1+ 17.Kg2 Dxc1 zou er nog hoop voor zwart zijn De1+ 17.Kg2 Le4+ 18.dxe4 Db4 19.Lf4+ e5 20.Td1+ Ke6 21.Dd Zelf vind ik dit soort partijen heel erg leerzaam en instructief. Wat mij in deze partij aanspreekt is dat zo duidelijk blijkt dat de sterke speler gewoon verder kijkt en de stelling beter blijkt te begrijpen dan zijn tegenstander. 5

6 Schaakliteratuur?! Sape Westra De Frankenstein Dracula Variant Iedereen kent graaf Dracula, de door Bram Stoker bedachte aristocraat uit het Roemeense Transsylvanië. Minder bekend is dat Stoker de hoofdpersoon van zijn in 1897 geschreven roman heeft gebaseerd op de Karpatische heerser prins Vlad III, bijgenaamd Dracula (Roemeens voor zoon van de duivel ). De Dracula van Stoker is een charmante edele, die zich meestal kalm en beleefd voordoet, vooral om anderen een gevoel van veiligheid te geven. Lezers weten echter dat deze veiligheid vooral schijn is; in het echt is Dracula een door duistere driften aangestuurde vampier. Ook Dr. Frankenstein is bij velen bekend. Deze door Mary Shelly in 1818 gecreëerde romanfiguur is afkomstig uit een gegoede familie in Genua. Hij heeft een groot verlangen nieuwe dingen te ontdekken in oude wetenschappen. Uiteindelijk leidt dat tot het scheppen van zijn monster. Frankenstein is de verpersoonlijking van de waarschuwing aan de mensheid om niet met dingen bezig te zijn die je niet beheerst; als de geest eenmaal uit de fles is. Een schaakvariant die genoemd is naar beide figuren? Dat zal een boosaardig bijeen geraapt zootje zetten zijn. Inderdaad, een bijzondere opening met een even bijzondere naam. In dit artikel bespreek ik een partij waarin deze variant de hoofdrol speelt. De opening dankt haar naam aan de Britse schaker/auteur Tim Harding die in zijn boek Bishop s Opening een paar bladzijden besteedt aan een vlijmscherpe variant waarvan je haren ten berge rijzen. Een variant die volgens Harding super geschikt zou zijn voor een partij tussen Dracula en Frankenstein. De variant ontstaat in de Weense opening en is erg bruikbaar bij het doorgronden van openingsprincipes. 1.e4 e5 2.Pc3 Pf6 3.Bc4 Nxe4 Met zijn 3de zet dwingt wit de zwartspeler tot het spelen van de variant. 4.Qh5 Een logisch vervolg; wit heeft een pion geofferd en gaat op zoek naar manieren om daar gebruik van te maken. Natuurlijk kan ook een zet als 4.Pxe4?! Zwart trekt daardoor het spel naar zich toe met 4...d5, terwijl ook 4.Lxf7+ Kxf7 5.Pxe4 zwart goed spel geeft. 4...Pd6 4...Pg5 is slecht wegens 5.d4! De speler met ontwikkelingsvoorsprong doet er goed aan lijnen te openen. 5...Pe6 6.d5 7.Dxe5+ De7 8.Dxe7+ Lxe7 9.Ld3 en wit heft een voordeeltje omdat hij beter ontwikkeld is en ruimtevoordeel heeft. 5.Lb3 5.Dxe5+ is de laatste gelegenheid voor wit om niet in de Frankenstein Dracula variant terecht te komen. 5...De7 6.Dxe7+ Lxe7 7.Le2 5...Pc6 6

7 Verdedigt veld e5. Een goed alternatief is 5...Le7 6.Pb5 Wit vervolgt zijn spel op punt f7, de zwarte achilleshiel. Zwart is gedwongen om de kwaliteit te geven, maar niet voordat hij zijn positie versterkt heeft. Ook 6.d4?! wordt hier gespeeld, maar dat is meer een verrassingsaanval dan een goed gefundeerde voortzetting. 6 g6 Zwart verdedigt f7. 7.Df3 Wit houdt veld f7 onder vuur. Hij moet ook wel, want hij heeft geen ontwikkelingsvoorsprong meer maar staat nog wel steeds en pion achter. 7...f5 David Bronstein speelde tegen Mukhin (1959) 7...f6 en won de partij die hij in feite had moeten verliezen: 8.Pxc7+! Dxc7 9.Dxf6 b6 10.Dxh8 Lb7 11.Dxh Pe2 Pf5 13.d3 Pcd4 14.Pxd4 exd Dc6 16.f3 Df6 17.Dh3 Ld6 18.Dg4?! Dit lijkt te overmoedig (18.g3 Th8 19. Dg2 is beter.) 18...Th8 19.g3 (19.h3 voorkomt het zwarte tegenspel) 19...Lxg3! 20.hxg3 Th5 21.Pg3+ 30.Txg3 Dxg3. In feit won wit de opening en zwart het eindspel. 8.Dd5 Veld f7 geven. wordt nu voor de 3de maal aangevallen. Zwart kan nu niet anders dan de kwaliteit 8...De7 9.Pxc7+ Kd8 10.Pxa8 Nu zijn we terechtgekomen in de startpositie van de Frankenstein Dracula variant! Er is weinig theorie over bekend, bestudeer dus dit artikel goed, wellicht kunt u er in één van uw partijen goed mee voor de dag komen! 10...b6 De meest logische zet in deze stelling. De loper wordt ontwikkeld en het paard op a8 wordt opgehaald. 11.d3 7

8 Deze zet leidt tot het meest succesvolle witte plan. Vooral in correspondentiepartijen komt deze variant voor. Wellicht zijn de meeste schakers bang dat ze de complicaties niet achter het bord kunnen oplossen. 11.Df3 is ook uitgeprobeerd. Het verschil met de tekstzet is dat wit zich nu niet ontwikkeld (11.d3 opent tenminste nog een lijn voor de loper op c1) Lb7 12.h4?! Lg7?! (12...Pd4 13.Dh3 Lxa8 en waarschijnlijk heft zwart enig voordeel, vooral omdat wit 14.Pe2 niet kan spelen vanwege 14...Pxe2. Een bijkomend probleem is de slechte positie van de witte dame op h3) 13.Dh3 e4 14.Pe2 Lxa Wit heft niet de sterkste zetten gespeeld, maar dankzij 12 Lg7 heeft wit toch kunnen rokeren Lf6 16.d3 Lxh4 17.Lf4 Lf6 18.Lxd6 Dxd6 19.dxe4 fxe4 20.Tad1 Wit trekt het spel nu naar zich toe en vlecht dreigingen in de stelling De7 21.Pf4 Lxb2 22.c3!? Wit doe twat van hem in deze variant wordt verwacht: material offeren voor aanval Te8 23.Txd7+ (23.Td2 La3 24.Tfd1 is wellicht sterker) 23...Dxd7 24.Td1 Dxd1+ 25.Lxd1 Te7 26.Dh6 Ke8 27.Pxg6 hxg6 28.Dh8+ Kd7 29.Dxa8 Raud Hector, 1996, 1 0 na 60 zetten. Een andere zet die gespeeld wordt is 11.Pxb6?! Wanneer het paard op a8 blijft staan is zwart een extra zet kwijt en in sommige gevallen weet het paard zelfs te ontsnappen axb6 12.d3 Lb7 13.Df3 Pd4 14.Dh3 h5 15.f3 Wanneer wit dit sort zetten moet spleen om overeind te bijven mag met recht worden getwijfeld aan de juistheid van een variant f4 16.Ld2 Lg L6f5 (Kaidanov Lputian, 1987). Ten slotte is ook 11.h4 gespeeld, maar wit kwam in problemen na 11...Lb7 12.Df3 Lxa8 13.Pe2 Lg7 14.Dh3 Tf8 15.Pc3 Pd f4 17.d3 Tf5 (Simmons Hector 2003) Lb7 12.h4 Een verrassende zet die dwingt te reageren op een manier waarmee wit in de kaart wordt gespeeld. Nu blijkt het zwarte kwaliteitsoffer pure noodzaak te zijn geweest i.p.v. een romantisch idee. In sommige openingen offert de gambietspeler materiaal om vervolgens vol op de aanval te gaan spelen. In deze variant echter heeft zwart geofferd om tijd te winnen (ontwikkelingsvoorsprong) en actief spel te krijgen, maar wit blijkt in staat te zijn ondanks de achterstand in ontwikkeling zelf een aanval te lanceren. In een scherpe stelling als deze kunnen de kansen echter van het ene op het andere moment wisselen f4 Of 12...Lg7 13.Lg5 Pf6 14.Lxf6 Dxf6 15.Df3 Stukkenruil is in het voordeel van wit! ?? is fout omdat na Pb4 de dame verloren gaat. 13.Df3 Pd4 14.Dg4 Wit wil 15.Dg5 spelen om de dames te ruilen Lg Lxa8 is ook mogelijk, maar het paard loopt niet weg. 15.Ld2 Lxa

9 16.Ph3 is ongebruikelijk, maar besliste wel snel de partij J.J. Carleton J.A.Tait: 16...P6f5 17.Pg5 h5 18.Dh3 Tf8 19.c3 Pxh4 20.Dxh4 Pxb3 21.axb3 Lf6 22. Txa7 Lxg2? (beter was 22...Lxg5 23.Txa8+ Kc7 24.Dxg5 Dxg5 25.Txf8 waarna een interessante positive zou zijn ontstaan.) 23.Qh2!! Lf6 17.Te1!? Deze zet is blijkbaar de sterkste. 17.h5 werd gespeeld in de correspondentiepartij tussen Wibe van Oosterom. De partij eindigde in remise. 17.Lb4 kwam voor in een ander topduel a5 18.Lxd6 Dxd6 19.Ph3 ( 19.Th2 is beter dan het er uit ziet. De f en de g pionnenn willen graag gezet worden zodat de toren op de tweede rij kan spelen en het paard kan naar e2.) 19...Dc6 20.Pg5 a4! 21.Lc4 b5 22.Pf7+ Kc7 23.Pxh8 Lxh8 24.h5 Deze positie lijkt veel op een stelling uit een zeer giftige variant van de Siciliaanse drakenvariant, waar beide spelers elkaar fanatiek te lijf gaan Dg77 18.Kb1 h5 19.Dh3 Vanaf nu is Frankenstein Dracula variant uitgespeeld en wordt de partij een gewone partij P6f5 20.Pe2 Pxe2 21.Txe22 Pxh4 22.g3 Een verrassende zet! Zwart kan de toren op h1 echter niet slaan vanwege de dreiging van de witte dame die via h1 naar a8 kijkt! Bijvoorbeeld: 22 Lxh1 23.Dxh1 f3 24.gxh4 f3xe2 25.Da8 en de zwarte koning heeft geen veiligee schuilplaats meer: na 25 Kc7 (Ke7 loopt direct mat na 26.Lb4 d6 27.Dxa7+ Ke8 28. La4+ Kf8 29.Db8+ Kf7 30.Lb3+ Ke7 31.Dxd6+ Ke8 32.La4+ b5 33.Lxb5+ Kf7 34.Dd5) klappen beide lopers en de dame zich lachend op de knieën. 22 Pf3 23.Lc3! Pg5 24.Dh2 Lxh1? tot onduidelijk spel fxg3 25.fxg3 Lxh1 is de juiste volgorde en leidt 25.gxf4! Lf3 26.fxe5 Df8 27.exf6 Dc5 28.Te5 Dc7 29.Df4 1 0 We hebben in dit artikel de partij M.Okkes Timmerman (Amstelveen Volmac2, 1993). Wit heeft het durven opnemen tegen één van de specialisten van deze variant; bewonderenswaardig! Het witte plan met 11.d3 and 14.Dg4 lijkt erg goed te zijn. Natuurlijk is er nog veel te ontdekken in de openingsvariant als deze. Bedenk echter wel de boodschap van Frankenstein waarmee ik dit artikel begon! 9

10 Schaakopgaven Sape Westra mooie stellingen uit verschillende toernooien In het 24 ste open schaaktoernooi van Pula kwam de stelling van hiernaast op het bord in de partij die Fercec (2492) tegen Saric speelde (2580). Zwart aan zet had 24,bxc3 gespeeld. Een heel natuurlijke zet zou nu 25.bxc3 zijn, wit ging echter vol op de aanval en bedacht een geheel ander plan. Wat zou u doen? In het FIDE Women s Grand Prix 2010 in Ulaanbataar speelden topgrootmeesteressen tegen elkaar. In de 2 de ronde troffen Kosintseva (2562) en voormalig wereldkamp pioene Zhu Chen (2476) elkaar. Wit heeft in deze stelling een winnende voortzetting. Ziet u welke? In de 7 de ronde van het ONK in Dieren moest Sjef Rijnaarts het opnemenn tegen De Ruiter. De witspeler deed misschien wel de mooiste zet van het toernooi volgens de schrijverr van het rondeverslag. Ziet u de winst voor wit? 10

11 Nog een stelling uit het ONK van dit jaar. Van Delft kreeg met wit een veelbelovende stelling in zijn partij tegen Rietveld. Onder opoffering van 3 pionnen ontstond een enorme voorsprong in ontwikkeling. Hier moet van te profiteren zijn; ziet u hoe de witspeler dat deed? Dan Zoler wist met wit een mooi einde te bedenken in zijn partij tegen. Ziet u hoe wit direct wint? Roeland Pruissers, een aantal jaren geleden nog winnaar van de hoofdgroep van ons Rie Timmer Rapidtoernooi, speelde in het ONK goed mee. Even leek hij zelfs een grootmeesterresultaat te behalen; in zijn partij tegen Erwin L Ami had hij zwart; na een verdachte pionwinst ging het snel bergafwaarts met Roel (zwart). Ziet u hoe L Ami de partij besliste? 11

12 VSG 1 slaat toe Sape Westra Schaakmaat afgedroogd In de tweede ronde van de OSBO competitie kwam VSG 1 uit tegen Schaakmaat. De Apeldoornse vereniging heeft een redelijk sterk team, ware het niet dat twee veelbelovende jeugdspelers helaas niet in staat waren op 10 november in Ermelo acte de presence te geven. Dat hebben ze geweten. Om goed half tien waren al drie partijen in het voordeel van VSG beëindigd. Sape Westra mocht het punt om uur al in ontvangst nemen. Zijn tegenstander behandelde de siciliaanse opening verkeerd, waardoor de witte stukken als heer en meester uit de opening kwamen. Een paar sterke torenzetten, een loperoffer en een matdreiging later gaf de zwartspeler op. Ernst Keijer stond na 6 zetten al zo goed als gewonnen. Het witte 1.f2 f4 werd door Ernst vakkundig onderuit gehaald. Even leek het erop alsof wit tegenkansen zou krijgen; Ernst zette niet met de sterkste zet voort, maar er bleek geen vuiltje aan de lucht. Het eindspel met een pion meer was in alle varianten gewonnen. Sebastiaan Hiemstra heeft zijn verliespartij in de eerste ronde goed gemaakt. De tegenstander speelde te optimistisch in op de Slavische opening, waardoor zwart enorm voordeel kreeg op de damevleugel. Sebastiaan negeerde stukwinst omdat hij zag dat na een winstvariant van 8 zetten de partij uit zou zijn. En zo geschiedde! Jan Lambrechts nam het op tegen een sterke jeugdspeler. De caro kann werd door beide vakkundig gespeeld. In het middenspel, beide spelers hadden een dame, twee torens, een paard en zeven pionnen, kwam het aan op heen en weer laveren. Wit leek iets meer ruimte te hebben, maar dat past bij de zwarte opzet. Op één of andere manier kreeg Jan de kwaliteit te pakken; het witte paard leek echter gebruik te kunnen maken van de zwaktes op h6 en f6. Met een onverwachte kleine combinatie won zwart nog een pion en vanaf dat moment restte wit niets anders dan te vissen in troebel water. Jan had zijn duikbril echter op en haalde om uur de vis op het droge. Theo Janssen speelde een Italiaanse opening. Meestal zijn dat rustige zettenreeksen, maar wanneer Theo de stukken neerzet kan dat niet gezegd worden. Al vroeg in de opening leek wit een voordeeltje te hebben. Door onzorgvuldig spel scheen dit echter als sneeuw voor de zon te verdwijnen. Theo zette zich schrap en wist remise uit het vuur te slepen. Mark de Graaf leek de zesde speler te worden met een positief einde. Uw verslaggever noteerde in zijn blok om uur een punt voor onze tweede bord speler. Mark besliste echter anders en liet zijn stukken uit hun schijnbaar winnende positie weglopen, waardoor zwart weer enige hoop koesterde. Een aantal keren dachten omstanders een winnende voortzetting te zien voor wit. Pas om uur vond Mark het tijd voor zijn punt. 12

13 De zesde speler was Gerard de Hoop. Na een Pirc ontstaat vaan een stereotypische stelling, een soort halma op het schaakbord; pionnen staan in ketens door elkaar en tegen elkaar aan. Onoverzichtelijk is het vaak wanneer Gerard zijn partij speelt. Als hij net zo rijles geeft als dat hij schaakt, dan zou ik niet graag bij hem in de auto willen zitten. Er ontstaat een dame eindspel met elk zeven pionnen. Na ruil van de dames zou de dichtgeschoven stelling remise moeten zijn; wit biedt dat ook aan, maar Gerard denkt nog kansen te hebben. Een pionruil en een paar koningszetten later accepteert hij toch het halve punt; naar even later blijkt in gewonnen stelling! Bas West weet om uur zijn halfje binnen te slepen. Hij is zo sportief om zijn tegenstander, die in zware tijdnood is, de hand te schudden. Terecht gezien de gang van zaken in de zetten voordat de tijdnood ontstond. Bas speelt zijn geliefde 1.d2 d4 gevolgd door 2.Lg5 om het zwarte paard op f6 af te ruilen. Trompowski heet deze opening. Er schijnen ooit hele leuke partijen mee gespeeld te zijn, maar Bas voegt daar niets aan toe. Het middenspel gaat redelijk gelijk op, maar op één of andere manier komt Bas toch minder te staan. De sterke zwarte loper beheerst de lange diagonaal en de betere pionnenstelling geeft zwart goede kansen. Het toreneindspel met twee pionnen meer moet voor hem wel gewonnen zijn. Bas worstelt zich er echter, met dank aan de Apeldoorner, uit. De ene zwarte pion na de andere valt genadeloos in witte handen. Het remise eindspel wordt inderdaad remise, Bas piekert er niet over om op tijd te winnen. Een toch wel verrassende 6½ 1½ overwinning. Met 11½ bordpunten en 4 matchpunten tellen we aardig mee! Team Matchpunten Bordpunten VSG 4 11,5 VDS 4 11 ASV 4 9 WDC 2 8 Denk en Zet 2 7,5 Schaakstad 0 6,5 ZSG Schaakmaat

14 Verslag VSG 2 Wim Geitenbeek 2 de Ronde 3B klasse Osbo Na de eerste wedstrijd die gewonnen is met 5 ½ ½ tegen De Combinatie 2 zijn we op weg gegaan naar de thuisbasis van PSV/Dodo om te schaken tegen het Jeugdteam NW Veluwe. Er was 1 partij vooruit gespeeld omdat Rob Boterenbrood niet op vrijdag 12 november kon spelen. In een spannende strijd op dinsdagavond stond Dimitry Brons beter, maar uiteindelijk heeft Rob de winst voor ons binnengesleept. Op vrijdagavond zullen we dus met 5 leden van VSG vertrekken naar de thuisbasis van Psv/Dodo. Echter door een miscommunicatie tussen mij en Henk Mondria zijn we maar met ons vieren aanwezig. Nogmaals mijn excuses richting Henk Mondria voor deze miscommunicatie. Henri Bosch is ingevallen een heeft het goed gedaan; hij won in het middenspel 2 pionnen en heeft de partij daarna goed uitgespeeld. Cor Petersen won zijn partij door het goed binnendringen in de stelling van zijn tegenstander en maakte de score daarmee 1 3 voor VSG 2. Wim Geitenbeek speelde een aparte variant van de Pirc en won in het middenspel door een stukoffer, waarna een niet te dekken matvariant op het bord kwam. Michael van Heuzen was als laatste bezig tegen Peter Teune, een zeer degelijke speler bij PSV/dodo en leider van dit Jeugdteam. Michael speelde eveneens een Pirc systeem, won een kwaliteit in het middenspel, uiteindelijk een stuk extra en daarmee won hij zijn partij. Dit maakte de score op 1 5 voor VSG 2. Een goed resultaat voor onze promotie aspiraties. Jeugdteam NW Veluwe VSG Dimitry Brons Rob Boterenbrood 0 1 Peter Teune Michael van Heuzen 0 1 Olger van Donk Cor Petersen 0 1 Vincent Valstar Wim Geitenbeek 0 1 Tristan Makkink NO 1 0 Erik van Cappellen Henri Bosch 0 1 Nadat wij de 2 de ronde gewonnen hebben van het Jeugdteam NW Veluwe staan we 2 bordpunten los van onze grote concurrent Pegasus. Tevens staan wij aan de leiding in de 3B klasse van de Osbo. 14

15 Hopelijk staan we bij het einde van het externe schaakseizoen ook eerste of anders beste 2 de in de Osbo competitie. Maar de tijd zal leren wat voor ons in het verschiet ligt. Klasse 3B Mp Bp VSG ½ x ½ 2. De Cirkel x Pegasus 4 8½.. x.. 4½ jeugdteam NW Veluwe x Nunspeet 2 4½... 1 x. 3½. 6. VDS 3 0 3½. 2 1½.. x.. 7. Pallas 5 0 3½ ½. x. 8. De Combinatie 2 0 2½ ½ x 15

16 R Huzen (1796) S Hiemstra (1832) door Sebastiaan Hiemstra Men vroeg mij om een analyse te maken van mijn externe partij tegen de Schaakmaat, omdat het een erg mooie slachtpartij was. In deze partij moest ik tegen Remco Huzen, een jeugdspeler met een rating van Het thema van de partij is iets dat ik heel vaak tegen kom bij vooral jeugdspelers en dat is onderontwikkeling. Oftewel: te snel willen aanvallen. De partij ging als volgt: 1. d4 d5 2. c4 c6 Slavische / Catalaanse opening 3. Pc3 Pf6 4. Lf4 In de openingsdatabase komt deze zet maar 1 keer voor. 4. e3 of Pf3 is theorie. 4. e6 De openingsdatabase geeft nu dxc4 aan en waarschijnlijk wint het een pion, maar ik hou niet zo van zo n opening. Een soort geaccepteerde dame gambiet. Ik heb liever een actief spel. 5. c5 Zijn bedoeling is duidelijk: Mij geen ruimte geven om mij vervolgens weg te drukken. Dit is alleen een zet die niet gebruikelijk is in deze opening. Maar ik had het idee dat deze zet te vroeg was. 5. b6 Ik heb 2 bedoelingen met deze zet: Als eerste wilde ik zijn laatste zet in twijfel trekken en dat doe ik door deze meteen aan te vallen. Hij moet erop reageren. Mijn andere bedoeling was om mijn loper op c8 ruimte te geven, zodat deze naar a6 en vervolgens naar c4 kan gaan om op een mooi veld te komen. Bovendien hindert deze loper de ontwikkeling van mijn tegenstander op de koningsvleugel. 6. b4 La6 7. Da4 Rybka geeft Pf3 als een betere zet. Deze zet had ik wel gezien, maar niet verwacht. De dame staat eigenlijk op een verkeerd veld. Hij dreigt Lxb8 om vervolgens Dxa6 te spelen en hij dreigt Dxc6+. Maar goed beide dreigingen zijn makkelijk te verdedigen. 7. Dc8 Rybka geeft Lb7 aan als eerste zet en Dc8 als 2 e, maar ik wil mijn loper juist gebruiken op die lijn om zijn ontwikkeling te remmen. 8. g3 Dit is een morele overwinning. Zijn loper op g2 kijkt tegen een goed verdedigende pion van mij en kan daar niet zoveel. Maar aan de andere kant kan hij ook niet zoveel anders. Hij zal zijn koningsvleugel snel moeten ontwikkelen. 8. Pb d7 Ook Rybka geeft dit als beste zet. Kort gevolgt door Lc4 welke mijn 8 e zet is. De dreiging is om een keer a5 te kunnen spelen en daarvoor is het nodig dat mijn toren op a8 gedekt staat. Verder wordt c5 nog eens aangevallen en is het dus een goede ontwikkelzet. 9. Lg2 Lc4 Rybka geeft ook dit aan als beste zet en nu met een voordeeltje van De dreiging is 9. a Dc2 a5! Rybka geeft nu 1,24 pion voorsprong. Beter was 9. Pf3 a5 10. b5 met nog onduidelijk spel, al stond ik wel beter. 11. e4 Ook deze zet is fout. Nu sta ik 2 pionnen voor. Volgens Rybka is het zelfs Zijn bedoeling is chaos creeëren. 11. xb4 12. exd5 cxd5 Ik kan zijn paard niet nemen vanwege 12. bxc3 13. cxc6 en mijn paard kan nergens heen. Ik blijf wel voor staan, maar ik wil niet afruilen. Normaal gesproken wel, maar ik sta zo goed op de damevleugel. Hij kan 16

17 toch niets. 13. xb6 Pxb6 Ik kon zijn paard wel slaan en dat zou ook wel goed zijn. (Rybka geeft dat ook aan. 3 pionnen voorsprong) Maar ik wilde een pion op a2 krijgen. Dat vond ik sterker dan een paard winnen. Bovendien sta ik toch al 2 pionnen voor. Na langere analyse (nadat ik Pxb6) speelde geeft Rybka nu een voorsprong van ruim 4 pionnen. 14. Pd1 b3 15. Db2 Nu sta ik 5 pionnen voor. Ik wist dat het uit was. Het was nog een kwestie van een paar zetten. 15 Txa2 Rybka geeft nog Lb Txa2 xa2 Het paard op b6 mag niet geslagen worden omdat ik dan kan promoveren. Zijn dame is dus nu gebonden aan mijn a pion. Geen van zijn stukken doen nog iets zinnigs. 17. Pc3 Da6 Rybka geeft Lb4 aan met een score van +7! Da6 is slechter omdat hij nu zijn paard tegen de a pion kan geven. 18. Da1 Lb4 Daar is die dan eindelijk! Hier zag ik de winnende zettenreeks. 19. Ld2 Lxc3 Uitschakelen verdediging. 20. Lxc3 Pa4 Hiermee krijg ik controle over de velde b2 en c3 waarover hij het veld a1 verdedigde. 21. Ld2 Db5 En hij gaf op. Er is niets tegen de dreiging Db1 te doen. Zijn stukken aan de koningsvleugel hebben nooit meegedaan. Mijn toren ook niet, maar dat was ook niet nodig. Anders deed die in 1 zet (o o) wel mee, in tegenstelling tot zijn stukken. De moraal van het verhaal: Eerst ontwikkelen en daarna aanvallen. 17

18 De psyche achter de schaker Rob Boterenbrood Toen ik nog een jeugdschaker was deed de psychologische training zijn intrede bij de clubschakers. Karel van Delft gaf toen lessen aan talentvolle jeugdschakerss (ik behoorde daar niet bij! ) Behalve dat ik niet in aanmerking kwam voor die lessen, vond ik die lessen ook onzin. Na afloop van de eerstee speeldag van de OSBO kampioenschappen (4 december jl) viel het mij op hoeveel psychologie mijn partijen van de afgelopen week heeft beïnvloed. Graag wil ik jullie hiervan deelgenoot maken. In de eerste ronde moest ik tegen meneer F. Kuggeleijn. Een speler met een rating van Gezien mijn rating (1762) en het feit dat ik dit seizoen goed draai had ik het gevoel dat ik deze partij eenvoudig moest kunnen winnen en dat ik mij veel kon permitteren. Dit bleek erg tegen te vallen. Vanuit de opening stond ik wat minder. (Mede omdat ik te snel wilde gaan aanvallen en er niet voor zorgde dat mijn stukken ontwikkeld waren.) Gelukkig deed mijn tegenstander op de 28 ste zet een minderee zet. Dit leidde ertoe dat de stelling weer gelijk was. Ondertussen was ik dus wakker geschud en diep aan het denken geslagen. Dit leidde ertoe (met een beetje mazzel, maar ook met de wil om te winnen) dat ik op zet 70 van mijn tegenstander won. Wel was het een zeer zware partij, waarbij we allebei nog ongeveer 6 minutenn hadden toen hij de partij opgaf. s Middags was de tweede ronde van de OSBO pk. Ik moest tegen meneer A. Burer. Een redelijk sterke schaker (rating 1855). Ik bedacht dat remise een gunstige uitslag voor mij zou zijn. Ik begon dus met de gedachte: remise is een mooie uitslag en zocht naar redenen om remise aan te bieden. Opeens had ik de reden gevonden: in de eerste ronde had ik een zeer zware partij gehad en was moe. Goede reden om remise aan te bieden. Dus maar op zet 18 remise aangeboden. Gelukkig sloeg mijn tegenstander af. Stelling na 26 ste zet van wit: Wit staat hier beter, maar na De5 is het nog best lastig. Mijn tegenstander speeldee 26,Txc3. Dit was voor mij een verrassende zet. Ik had hier niet naar gekeken. Hij bood na het uitvoeren van deze zet remise aan. Een tactisch zeer juist moment. Ik had een combinatie niet gezien en ik verlies een pion. Of niet? Nadat ik beter keek zag ik dat deze zet niet juist is. U ook? Ik speelde 27.Dxc3. Hierop volgde,pxe4 en na 28.Txe6!! is het uit. Slaat zwart met het paard de dame op c3, dan is Txe8 mat. Slaat zwart met de toren op e6 dan is Dc8 mat. De partij ging verder met,dg6 (ook een leuke zet) 29.Txe8,Dxe88 30.De3,h6 31.Te1 en zwart gaf op. 18

19 En tot slot nog de eindstelling van mijn partij tegen de heer E. vd Eijkel in de externe wedstrijd Nunspeet VSG 2. Deze wedstrijd werd op maandag 4 december (dus 2 dagen na de OSBO pk) gespeeld. De lessen van zaterdag 2 december (mentale hardheid, de wil om te winnen en zorgen dat je stukken goed staan.) leidden tot de volgende stelling (wit aan zet): In de opening had ik een pion geofferd. Die sta ik nog steeds achter, maar ik heb wel een betere stelling. Mijn stukken staan op goede velden en de koning van zwart staat op de tocht. Ziet u hoe ik deze stelling heb gewonnen? Ik speelde Dh5. Kd8 kan niet vanwege Lb6 (schaak) en zwart raakt twee stukken kwijt. Zwart speelde Kf8,, gevolgd door Txc8. Na Dxc8 en Pg6 gaf hij op. Ik heb van deze partijen veel geleerd. 1. Een beetje openingskennis is handig. Scheelt tijd en zorgt ervoor dat je vanuit de opening niet minder staat. 2. Zorg ervoorr dat je je stukken ontwikkelt en ga niet te snel op pionjacht. 3. Onderschat de tegenstander niet. 4. Zorg dat je iedere zet nauwkeurig speelt en zeer belangrijk: heb de wil om te winnen. 5. En wellicht het allerbelangrijkste: zorg ervoor dat je plezier in het schaken hebt! (Artikel is bewerkt door de redactie met goedkeuring van de schrijver) 19

20 VSG3 ZSG3 Niet vlekkeloos Uri Vecht Tweede ronde in de 3 de klasse A en tegen een tegenstander, waar we qua rating beter opgewassen waren dan Dronten uit ronde 1. Dus een mooie kans om de eerste nederlaag weg te poetsen. Maar dan moet het ook wel kloppen achter de borden. Helemaal vlekkeloos ging het echter niet: Marco ter Meer Bram de Vries (1505) 1 0 Met zwart speelde Marco de Hollandse opening, echter door een berekeningsfout kwam er een gedekt wit paard op e6. Dit kostte een kleine kwaliteit, waarvoor zwart wel wat meer spel terug kreeg. Toch behandelde Marco dit niet goed en kreeg wit weer de overhand en zelfs een beslissende aanval, echter intussen ging de tijdnood een rol spelen. Door de wilde stelling en de tijdnood sloeg Marco een remise aanbod af in de hoop fouten van zijn tegenstander en dat gebeurde ook: en zo kwam zwart toch gewonnen te staan. Wit restte niks anders dan te capituleren met nog 1 seconde op de klok. Mooi voorbeeld van strijdlust en koelbloedigheid van Marco! Rob Hollmann Henk v Schaik (1669) 1 0 Een spannende partij waarin Rob de witte stukken aanvoerde met aanvalskansen aan beide kanten. Van Schaik probeerde zijn b pion door te drukken, maar dat wist Rob met een schijnoffer te voorkomen. Hij kreeg daarvoor een toren en drie pionnen, zwart won een paard en een loper. De partij was complex en beide spelers gebruikten veel tijd, vooral zwart. Na zo'n 30 zetten had Rob twee pionnen meer en dus winstkansen. Wit probeerde een pluspion door te drukken, maar deed dat te onhandig. In de slotfase stond het gelijk, maar wegens 3 2 achterstand van dat moment moest Rob wel doorspelen. In tijdnood van Schaik verloor zwart eerst zijn loper en ging toen door de vlag. Hardnekkig en goed op resultaat gespeeld van Rob. Uri Vecht Eric Jansen (1595) 0 1 Uri speelde met zwart een Grünfeld Indische verdediging. Dat ging best goed en zwart kwam steeds beter te staan. Op het moment dat Uri dacht op c4 een pion te winnen met behoud van zijn aanval, overzag hij dat c4 niet éénmaal maar tweemaal gedekt stond. En dat betekende stukverlies en na nog wat zetten tegen beter weten in het jammerlijk verlies van deze partij. Dat bedoel ik nou dat het niet vlekkeloos ging. Goed begonnen, maar toen te overmoedig en te snel gespeeld door Uri. Wim Jongejan Jin Zhao Hu (1439) 0 1 In een moderne Benoni, speelde Wim het niet goed met de witte stukken. Hu week als eerste van de theorie af. De partij was nog in evenwicht, toen Wim onnodig zijn paard terugspeelde naar b1, misschien een teken van slechte concentratie? Daarna volgde een dubbele aanval met een zwart paard op loper f4 en een aanval van Lg7 op pion b2. Wim was 20

21 gedwongen de pion te dekken en zag de afruil van paard tegen zijn mooie loper met lede ogen aan. Vervolgens kwam zijn andere paard gepend te staan. Bij wegzetten zou de dame vallen. Na enig zoeken sloeg Wim op g6 waarmee hij een afruil afdwong die beiden weer op gelijk spel zette. Zwart pikte eerst toch nog een pionnetje mee en bood toen dameruil aan. Volgens Rybka had wit dat direct moeten doen, maar zoiets druist tegen de natuur van Wim in. Hij wachtte er dus nog even mee gezien de pion achterstand. Rybka had gelijk: uiteindelijk volgde toch die dameruil en ook nog een veel slechtere stelling. Het was niet zinvol door te spelen en Wim feliciteerde zijn tegenstander. Met een betere concentratie van Wim was dit niet gebeurd! Henri Bosch Rene in t Veld, geen rating 1 0 Henri was blij dat hij dit keer een sympathieke tegenstander trof. In een Russische opening stonden het na 15 zetten helemaal gelijk. Door een verkeerde toren zet van wit (a in plaats van de f) kreeg Henri het initiatief. Wit kon alleen nog maar verdedigen wat hem op een gegeven moment een kwaliteit koste. Toen Henri even later ook nog twee pionnen won, was de partij helemaal gewonnen. De wil van Henri om te winnen bleek in deze partij beslissend! Wido Sparling Jonas Kallgren, geen rating 0 1 Wido op het laatste bord speelde met wit tegen een ratingloze Jonas Kallgren. (Maar inmiddels wel met een TPR van 1840!). Wit kwam leuk uit de opening iets te leuk misschien, want in een overmoedige bui offerde hij op de 18e zet zijn loper op h6. Daarna bleek zwart best meer dan aardig te kunnen schaken voor iemand zonder rating. Op de 41 zet gaf wit, zwaar in tijdnood en in een kansloze stelling, zich gewonnen. Te optimistisch geofferd zoals Wido zelf aangeeft! Einduitslag 3 3, tegen een tegenstander waar we eigenlijk van hadden moeten winnen. Laten we het er maar op houden dat een voorzichtige stijgende lijn zichtbaar wordt. Op naar de 3 de ronde! 21

22 VSG 4 tegen Schaakstad 8 Jo Wolters Met het schaamrood op de kaken moet ik melden dat we uiterst teleurstellend opnieuw hebben verloren en dat nog wel tegen een tegenstander die als een van de zwakkere broeders in de poule moet worden beoordeeld. Gemiddeld zaten we zo'n 200 ELO punten hoger!!!! Willem Booy bracht op bord 6 zijn koning in onveiligheid door een rochade en overleefde de daaropvolgende mataanval niet. Om 20:40 uur stond hij mat. 1 0 Anton speelde een solide partij op bord 2. Zijn tegenstander probeerde nog remise aan te bieden in een verloren stelling. Anton weigerde, pareerde een dreiging van een aantal doorbrekende verbonden vrijpionnen met zijn stukkenmeerderheid en mocht om 21:15 de felicitaties van zijn tegenstander in ontvangst nemen. 1 1 Jo's tegenstander op bord 1 deed in de opening wat vreemde dingen en met de wetenschap dat hij op papier veel zwakker was liet hij zich verleiden tot een onduidelijke aanval op de damevleugel en zag te laat dat hij in de tussenliggende tijd toch wat dreigingen verzameld had. Toen was het echter al te laat want de aanval op Jo's koningsstelling sloeg door. 2 1 Gerbrand kwam op bord 4 al gauw in een redelijk evenwichtige stelling. Ietwat onzeker kwam hij vragen of hij remise mocht aanbieden, maar gezien de stand besloot hij toch verder te gaan. Dat bleek terecht want zijn tegenstander maakte een kapitale blunder door de dekking van een toren op te geven, die dan ook prompt verloren ging. Hij gaf direct op Even later bleek dat hij zich niet goed voelde en is hij door Willem Booy en Kees Ferwerda naar huis gebracht. Kees op bord 3 deelde zijn tijd veel beter in dan vorige keer en voerde op het bord een verbeten strijd, waarbij de partij lang remiseachtig stond. Uiteindelijk speelde hij het toch niet nauwkeurig genoeg en verloor. Tsja 3 2 Willem Viets op bord 5 moest dus winnen. In een erg complexe stelling wisten hij en zijn tegenstander telkens het antwoord te vinden op de dreigingen die er over en weer waren. Ook in gebruikte tijd hielden zij elkaar in evenwicht. In de tijdnoodfase zag Willem een minder voor de hand liggende zet over het hoofd die tot torenwinst geleid zou hebben. Gelukkig zag zijn tegenstander een paar zetten later loperwinst over het hoofd. In vliegende tijdnood bemachtigde Willem een loper en beide spelers gingen door hun vlag heen zonder dat er winst werd geclaimed. Remise dus. Einduitslag: 3,5 2,5 in het voordeel van Schaakstad 8. 22

23 OSBO Nieuws Sape Westra De bondsraad van de KNSB heeft het ambitieuze beleidsplan voor de jaren goedgekeurd. De twee rode draden in dit plan zijn ledengroei en het creëren van schaakhelden. Concreet: in 2014 heeft de KNSB 8% meer unieke leden van in 2010 in 2014 staat Nederland in de tot 10 van beste schaaklanden De KNSB ziet in dit beleidsplan een centrale plaats voor de verenigingen weggelegd. Daarnaast wil de bond zich richten op de 2 groeimarkten internetschaak en schoolschaak. De beide hoofddoelstellingen worden in het beleidsplan uitgewerkt in concrete subdoelstellingen. Het hele plan is te downloaden via De Bondsraad heeft tevens ingestemd met het KISS reglement. Volgens dit reglement krijgt de NOC*NSF de beschikking over ledengegevens t.b.v. statistische analyse. Gegevens die worden doorgegeven zijn postcode, geboortedatum, geslacht, datum van aanvang van het lidmaatschap en de tak van sport. Andere gegevens zoals naam, adres en contactgegevens worden niet doorgegeven aan NOC*NSF. Op 8 januari organiseren onze Harderwijker schaakvrienden hun jaarlijkse schaaktoernooi. Er worden 7 ronden gespeeld met 20 minuten per persoon per partij. Aanmelden kan bij Piet Visch, (0341) of via pvisch@tiscali.nl. Op 4 december zijn de OSBO PK gestart. Een aantal VSG ers doet mee. Na 1 speeldag hebben Bas West en Rob Boterenbrood nog een 100% score in de 1 ste klasse. 23

24 Schaken is keuzes maken Sape Westra positie en tactiek In elk spelletje schaak moeten wij schakers voortdurend keuzes maken. Wel of niet slaan, wel of niet dat stuk verplaatsen, wel of niet die pion opschuiven, wel of niet rokeren, etc. Voor wie de principes van het schaakspel kent (ontwikkelen, koning uit het centrum, etc.) worden bepaalde keuzes automatismen. Je doet een zet omdat die bij het principe hoort. Toch komen in elkee partij situaties voor waarin je niet kunt terugvallen op die principes. Naar mijn mening onderscheidt op die momenten de goede schaker zich van de gemiddelde schuiver. Daarnaast is natuurlijk het vermogen stellingen uit te rekenen erg belangrijk. We begeven ons daarmee op het snijvlak van tactiek en positie. In hoeverre ben je als schaker in staat een positionele keuze te maken die je onderbouwt met tactisch inzicht en rekenvermogen. In de stelling hiernaast zien we een voorbeeld van dit snijvlak. De stelling komt uit de partij Kramnik Grischuk (Moskou, Tal memorial 2010). Wit heeft pontificaal een toren op d6 geplant en deze versterkt met de dame op d3, de toren op d1 en de pion op e5. De vraag waar zwart zich voor zag gesteld is moet ik die toren op d6 laten staan of moet ik hem afruilen? Ik nodig u uit om deze stelling eens goed in u op te nemen. Desnoods zet u de stelling op uw schaakbord neer en kijkk er eens 10 minuten naar. Ik verklap u vooraf dat er geen combinatie in zit; geen vuurwerk dus, maar wel het duidelijke keuzemoment. Grischuk koos ervoor de toren te ruilen, de partij ging verder met 20...Txd6! Deze sterke zet leidt tott een volkomen gelijkee stelling. 21.Dxd6 Wit moet de volgende ruil van de paarden toelaten, waardoor de stelling nog verder wordt vereenvoudigd. De pointe is dat 21.exd6? niet kan vanwege de penning 21...Td8! (paardzetten zijn zwakker: 21...Pe8 22.d7 of 21...Pa6 22.Dd4 en in beidee gevallen heeft wit een duidelijk voordeel) en nu volgt op 22.dxc7? (vrijwel gedwongen omdat zwart anders...pe8 speelt waardoor pion d6 al zwakker wordt) 22...Txd3 23.c8Q+ Kg7 en ondanks zijn extra stuk verliest wit na 24.Tf1 (24.g3 Dh3 25.Dxc6 Txd1+ 26.Pxd1 bxc6 of 24.Txd3 De1#) 24...Td2 en wit heeft geen verdediging voor het punt g Pb5 Ook mogelijk is het meer creatieve 21...Dxf4!? 22.Dxc7 De3+ 23.Kh1 (23. Kf1 24

25 Df4+ 24.Ke1 Dxh2 is een voor beide partijen iets risicovollere voortzetting) 23...Df2 24.Tg1 Lxg2+! 25.Lxg2 Qf1+ 26.Tg1 Df3+ met eeuwig schaak. De partij eindigde in remise na 22.Pxb5 Lxb5 23.Dc5 Le2 24.g3 Dh3 25.Te1 Lf3 26.Df2 Lc6 27.Df1 Dxf1+ 28.Txf1 Td8 29.Lb3 Td3 30.Lc2 Td2 31.Tf2 Td4 32.Kf1 Kf8 33.Ke2 Ke7 34.Ke3 Tc4 35.Ld3 Tc1 36.Tf1 Tc5 37.Tf2 Tc1 38.Tf1 Tc5 39.Tf2 1/2 1/2 Steinitz's onsterfelijke schaakpartij Sape Westra Vrijwel elke schaker heeft wel eens gehoord van de partij die de eerste wereldkampioen Wilhelm Steinitz speelde tegen de Duitse Graaf Curt von Bardeleben. Steinitz had even daarvoor zijn wereldtitel verloren aan Emanuel Lasker; of het daardoor kwam of niet, Steinitz vermorzelde zijn Duitse tegenstander op een geweldige manier. 115 jaren later wordt nog steeds deze partij als één van de beste in de schaakgeschiedenis gezien. Reden om ook in ons bulletin aandacht te besteden aan de onsterfelijke partij. Genoeg is genoeg is een credo in veel spellen en sporten. Wanneer je overklast bent en er is geen uitweg meer, dan rest een sporter niets anders dan op te geven en de tegenstander te feliciteren met de overwinning. De manier waarop Von Bardeleben opgaf past niet in dit beeld; hij zag dat Steinitz hem had overspeeld en verliet de speelzaal waar het legendarische toernooi van Hastings werd gehouden. Hij verloor zijn partij vervolgens op tijd. Tot dat moment speelde Von Bardeleben het toernooi van zijn leven; na 6 winstpartijen en 3 remises stond hij aan kop. De manier waarop hij reageerde op dit verlies levert een aantal vragen op. Was hij ontdaan door het verlies, baalde hij van de manier waarop hij was weggeschoven, was het een explosie van emotionaliteit, heeft hij later nog met Steinitz hierover gesproken en zo ja wanneer dan wel, was zijn stille vertrek wellicht een collegiale geste aan zijn medeschakers die daardoor niet werden gestoord door een luid applaus? Het is bekend dat Von Bardeleben over de gebeurtenis heeft gesproken met de organisatoren van het toernooi, in een aantal kranten is daarover geschreven. Wat de achtergrond precies is van zijn stille aftocht, we zullen het nooit met zekerheid weten. Wellicht maar goed ook, dan kunnen we ons vooral concentreren op de prestatie die Steinitz leverde. Hij werd de eerste wereldkampioen in 1886, nadat hij 25

26 Johann Zukertort versloeg in een match die gespeeld werd in de USA. In feite werd hij als beste schaker van de wereld gezien vanaf 1866, nadat hij Adolf Andersen had verslagen, tot 1894, toen hij van Lasker verloor. De partij tegen Von Bardeleben speelde hij op 17 augustus 1895, op een hete zomerse dag in Engeland. De partij leverde hem de schoonheidsprijs op en de daarbij behorende 5 pond sterling. In het juryrapport wordt beschreven de gehele partij is uitermate artistiek en is van een briljante schoonheid. Ook Steinitz zelf vond deze partij één van de mooiste uit zijn gehele schaakcarrière. Reeds gedurende 115 jaren wordt de partij als voorbeeld gebruikt door schaaktrainers, schrijvers van schaakboeken en commentatoren. De partij toont wat er gebeurt met een koning die niet uit het centrum kan vluchten. Één van Steinitz principes was de schaker met voordeel moet aanvallen. In deze partij laat hij dit principe heel duidelijk zien. Steinitz begint zijn positionele combinatie met een pionoffer op een veld dat schijnbaar door meerdere zwarte stukken is beschermd. Vervolgens offert Steinitz een toren, terwijl veel van zijn andere stukken worden aangevallen. Zolang de geofferde toren niet wordt geslagen lijkt zwart zich te kunnen redden, de toren danst zich echter elegant een weg over de 7 de rij en moet uiteindelijk worden genomen, waarna de partij over en uit is. Steinitz slaagt erin om het onmogelijke mogelijk te maken! Veel briljante partijen ontstaan onder druk en dat zou ook in deze partij een rol kunnen hebben gespeeld; wanneer hij één zet had gewacht met het pionoffer zou Von Bardeleben de geïsoleerde pion kunnen hebben blokkeren en zelfs goede kansen op de overwinning hebben gehad. In plaats daarvan componeerde Steinitz zijn onsterfelijke partij. Steinitz,William Von Bardeleben,Curt Hastings, e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lc4 Lc5 4.c3 Pf6 5.d4 exd4 6.cxd4 Lb4+ 7.Pc3?! Steinitz speelde deze oude gambietvariant graag. 7...d5? Een verkeerd besluit. Correct is 7...Pxe4! Lxc3 9.bxc3 d5 10.Ba3 Be6 Steinitz Schlechter, Hastings In 1896 speelde Lasker in de WK match tegen Steinitz simpel 10...dxc4 en won daarmee twee keer! 8.exd5 Pxd Le6 Na 9...Pxc3 10.bxc3 Lxc3 11.Db3! Lxa1 12.Lxf7+ Kf8 13.La3+ Pe7 14.Txa1 a5 wint 15.Te1, bijvoorbeeld na 15...a4 16.Dc4 b5 17.Txe7 bxc4 18.Txc7+ De7 19.Txe7+ ; ook 9...Lxc3 10.bxc3 Pxc3 11.De1+ wint simpel een stuk. 10.Lg5!? Lange tijd de meest gespeelde zet. Tegenwoordig geven computers als verbetering: 10.Pxd5 Lxd5 11.Db3!? Bxc4 12.Dxc4 Le7 13.d5 Pb4 14.Td1 0 0 (14...c6? 15.d6 Lxd6 16.Lg5 f6 17.De6+ De7 18.Dxd6 Dxd6 19.Txd6 fxg5 20.Te1+ Kf8 21.Td7+ ) 15.Le3 met voordeel voor wit Le7 [10...Dd7 11.Lxd5 Lxd5 12.Te1+ Kf8!? De enige zet, andere zetten verliezen: (12...Le6 13.d5+ ; 12...Le7 13.Pe5! Pxe5 14.Txe5 Le6 15.Lxe7 Dxe7 16.d De2 wint een stuk) 13.Dd3!? Lxc3 14.bxc3 f6 15.Lf4 met ongeveer gelijk spel. 11.Lxd5! Lxd5 12.Pxd5 Na 12.Lxe7 Pxe7 13.Te Txe7 Lxf3! (14...Dxe7? 15.Pxd5) 15.De1 Lg4 blijft zwart in leven. 26