Koperen Passer A2-7 - Bezoek aan GLAZENHUIS te Lommel en ISOTOPOLIS te Dessel op 12 juni Ontstaan van glasindustrie in en om Lommel.

Transcriptie

1 Ontstaan van glasindustrie in en om Lommel. De zandwinningindustrie in België ontstond in het midden van de 19de eeuw. Bij het graven van kanalen tussen Luik en Antwerpen werden in de streek rond Lommel, Mol en Dessel lagen zeer zuiver wit zand (kwartszand) ontdekt. Vanaf 1850 begonnen voorbijvarende schippers het uitgegraven zand mee te nemen om te verkopen. Dat mondde tien jaar later uit in intensieve zandontginning op gronden langs het kanaal. Het zand vond zijn afzet in kristal en glasfabriek, marmerzagerijen, cement en tegelfabrieken. Een van de meest ondernemende 'zandboeren' was Antoon van Eetvelde. In 1872 richtte hij de Sablières et Carrières Réunies op om kwartszand te ontginnen in de Kempen. Dit bedrijf schafte in hetzelfde jaar een stoommachine aan, om de zandgroeve te Stevensvennen te mechaniseren. Het was de bakermat van het Belgische Sibelco, dat nu onder meer wordt gecontroleerd door een tak van de familie Emsens. In 1983 werd te Lommel een nieuwe veredelingsinstallatie gebouwd. De groep is ondertussen uitgegroeid tot de grootste zandwinninggroep ter wereld, met een omzet van 3,1 miljard euro en meer dan werknemers. Een mooi verhaal over één van de vele toepassingen van dit zand vind je via Google in een artikel uit de krant De Tijd: Belgen exporteren zand naar de woestijn Er was ook een glasfabriek, die echter gesloten werd. De bijbehorende wijk Lommel- Glasfabriek wordt in 2008 ontruimd en gesloopt ten gevolge van de Cadmiumverontreiniging door de zinkfabrieken Nystar. Vandaag situeert de grootste glasproductie zich in Tsjechië, mede het gevolg van de (loon)- kostenstructuur. Pagina 1 van 6

2 Het Lommelse museum GlazenHuis is te danken aan de plaatselijke glasnijverheid. Het GLAZENHUIS profileert zich als Vlaams centrum voor hedendaagse glaskunst. en stelt zich tot doel: 1. Glas promoten in al zijn facetten, toegespitst alle verschijnings- en gebruiksvormen 2. Als artistiek centrum een plaats bieden aan de hedendaagse (glas)-kunst 3. Organiseren van opleidingen, workshops, atelierprojecten Het gebouw is ontworpen door de Belgische architect Philippe Samyn ( 1948) Het gebouw in Lommel: een glazen kegel met een hoogte van 30 meter torent op bijna doorzichtige wijze uit boven het stadscentrum van Lommel. Het is s avonds sfeervol verlicht. Tijdens de geanimeerde rondleiding: Zagen we op het gelijkvloers - met nostalgie - naar mooie werken van lokaal talent dat ons naar de jaren deed terugdenken Werden ons in de praktijk de verschillende stadia getoond van de techniek van het glasblazen: smeltoven >> inwarmoven >> fuseeroven >> afkoeloven Voor wie zich geroepen voelt: een opleiding duurt slecht 12 jaar Werden we ingewijd in de verschillende technieken: kleuren, graaltechniek, Bekeken we op de 1 verdieping de werken van de hedendaagse Zweedse kunstenaar Frederik Nielsen Waarna het bestuur ons vergastte aangenaam kader. op een exquise lunch in een zeer Pagina 2 van 6

3 ISOTOPOLIS De naam Isotopolis is een samenspel van Oudgriekse woorden: isos, topos en polis. Isotoop verwijst naar radioactieve chemische elementen. Polis was de plaats waar de Grieken samenkwamen om te vergaderen. Samen geeft dat Isotopolis: de plaats waar de burgers geïnformeerd worden over de thematiek van radioactieve afvalstoffen. Isotopolis werpt een verhelderend licht op de complexe materies van radioactiviteit en het beheer van radioactief afval. Het informatiecentrum geeft glasheldere informatie op maat van iedereen die belangstelling heeft voor radioactieve afvalstoffen. Isotopolis speelt open kaart over alle wetenschappelijke en maatschappelijke factoren die met radioactief afval te maken hebben. ISOTOPOLIS: een initiatief van NIRAS en Belgoproces. NIRAS, de Nationale Instelling voor Radioactief Afval en Verrijkte Splijtstoffen, is sinds 1980 door de overheid belast met het beheer op korte en lange termijn van al het radioactieve afval dat op Belgisch grondgebied wordt voortgebracht. NIRAS moet op de eerste plaats zorgen voor een maximaal veilig beheer van dit radioactieve afval. Een bijkomende opdracht is het opmaken van een inventaris van alle nucleaire installaties en sites die radioactief afval bevatten, met een kostenraming van de sanering en ontmanteling ervan. NIRAS heeft het statuut van openbare instelling en garandeert dat het radioactieve afval wordt beheerd met respect voor de veiligheid van de bevolking en het leefmilieu. Belgoprocess is een dochtermaatschappij van NIRAS en voert sinds 1984 alle technische verrichtingen uit die noodzakelijk zijn voor de verwerking en tussentijdse opslag van radioactief afval. Belgoprocess ontvangt radioactieve afvalstoffen van kerncentrales, ziekenhuizen, laboratoria, enz. Na een industriële behandeling wordt het afval opgeslagen in afwachting van een eindbestemming. Belgoprocess ontmantelt tevens stilgelegde nucleaire installaties door ze te ontsmetten en vervolgens af te breken. Belgoprocess zorgt ervoor dat de radioactieve stoffen zo verwerkt en opgeslagen worden, dat de veiligheid van mens en het milieu gegarandeerd blijft. Pagina 3 van 6

4 Isotopolis is opgebouwd rond drie thema s 1. Radioactiviteit 2. Beheer op korte termijn 3. Beheer op lange termijn Beheer van radioactief afval Radioactief afval bevat stoffen die ioniserende stralen uitzenden. Die stralen kunnen energierijk zijn. Ze kunnen veranderingen aanbrengen in de materie waarin ze doordringen. Daardoor kunnen ze levende weefsels beschadigen en kunnen ze een gevaar betekenen voor onze gezondheid. Zolang de radioactiviteit in het afval niet door natuurlijk verval daalt tot natuurlijk achtergrondniveau, moet er nauwlettend voor gezorgd worden dat de straling geen schade kan toebrengen aan mens en milieu. Pagina 4 van 6

5 Afvalbronnen: 1. Productie van elektriciteit via kernenergie filters, harsen, beschermingskledij 2. De geneeskunde Naalden, handschoenen,, 3. De landbouw (bijv.: het doorstralen van aardappelen tegen doorschieten) 4. De ontmanteling van nucleaire installaties bijv: sluiting opwerkingsfabriek Eurochemic. Soorten radioactief afval: 1. Laagactief afval +/- 80% Ontstaat bij opwekking van elektriciteit in kerncentrales Verwerking kan meestal zonder speciale bescherming. 2. Middelactief afval +/- 19 % Afval van fabricage van en onderzoek op kernbrandstof Verwerking in afgeschermde, gesloten ruimte. Alle handelingen uitgevoerd met afstandsbediening van achter loodglas. 3. Hoogactief afval +/- 1 % Afkomstig van onderzoek en opwerking van gebruikte kernbrandstof Verwerking zoals middelactieve afval met verschil in dikte van afscherming. Indeling op basis van de stralingsduur: 1. Kortlevend afval Deze hebben een halveringstijd 30 jaar. Na 300 jaar is het grootste deel van de activiteit verloren 2. Langlevend afval Halveringstijd 30 jaar. Verliest activiteit na meerdere honderden tot duizenden jaren. Pagina 5 van 6

6 Afvalbeheersysteem: 1 : Identificeren en sorteren 2 : Reduceren van het volume 3 : Stabiliseren en insluiten 4 : Tijdelijk opslaan Beheren op lange termijn opslag betreft alleen in België gegenereerd afval Pagina 6 van 6