Digipanel s-hertogenbosch: milieubewustzijn Bosschenaar

Transcriptie

1 Digipanel s-hertogenbosch: milieubewustzijn Bosschenaar Milieu Centraal O&S s-hertogenbosch September 2005

2 Inleiding De gemeente s-hertogenbosch werkt samen met enkele andere gemeentes, de provincie Noord Brabant en Milieu Centraal aan een project over duurzaam consumeren. In het kader hiervan is een voorlichtingscampagne Land van Later opgezet. Voor een verbetering van de campagne en het meten van mogelijke resultaten is een onderzoek gedaan naar wat mensen in s-hertogenbosch weten over milieuvriendelijk gedrag. Via het Digipanel van de gemeente is een enquête gehouden om de kennis van milieuvriendelijk handelen in bepaalde situaties te meten. De enquête is volledig ingevuld door 967 mensen. Dit betekent een respons van 50,7%. Bij dit onderzoek is eerst de houding van de Bossche bevolking ten opzichte van het milieu gemeten. Vervolgens is gekeken naar de mate waarin mensen in s-hertogenbosch kennis hebben over hoe ze rekening met het milieu kunnen houden bij het op vakantie gaan, auto rijden, het opknappen van een oude woning, tuinieren en tuinonderhoud, door middel van open vragen. Ook is gekeken naar de kennis op het gebied van energiebesparing. Ten slotte is gekeken naar de mate waarin enkele milieuvriendelijke gedragsopties herkend worden. Houding ten opzichte van het milieu Om de houding ten opzichte van het milieu te meten, zijn drie vragen gebruikt. Het gemiddelde van deze vragen geeft een cijfer van 1 tot 5. Hierbij is 1 een heel negatieve houding ten opzichte van het milieu en 5 een heel positieve houding. De gemiddelde score van de bevolking in s-hertogenbosch was 3,8. In het algemeen hebben de onderzochte personen dus een positieve houding ten opzichte van het milieu. De meerderheid van de mensen (bijna 52%) vond zichzelf goed op de hoogte van problemen rondom natuur en milieu. Iets minder dan 10% vond zichzelf niet goed op de hoogte van deze problematiek. De overige 38% was neutraal op dit gebied (zie figuur 1). Figuur 1: Reacties op de stelling: Ik ben goed op de hoogte van problemen rondom natuur en milieu Oneens/ helemaal oneens Neutraal Eens/ helemaal eens Het lijkt erop dat behoorlijk wat mensen in s-hertogenbosch meer informatie zouden willen krijgen over hoe ze zich milieuvriendelijker zouden kunnen gedragen. Vierenveertig procent stond hier positief tot zeer positief tegenover. Precies 33% was neutraal op dit gebied, terwijl 23% geen behoefte had aan meer informatie over hoe zich milieuvriendelijker te gedragen (zie figuur 2). 2

3 Figuur 2: Reacties op de stelling: Ik zou graag meer informatie krijgen over hoe ik mij milieuvriendelijker kan gedragen Oneens/helemaal oneens Eens/helemaal eens Neutraal Kennis over hoe met het milieu rekening te houden bij het op vakantie gaan Op de open vraag hoe mensen met hun vakantie rekening zouden kunnen houden met het milieu werden vele verschillende antwoorden gegeven. Gemiddeld werden 2,1 mogelijkheden gegeven. Hieronder is in een grafiek te zien welke manieren het meest werden genoemd. Figuur 3: Mogelijkheden om rekening te houden met het milieu tijdens het op vakantie gaan Minder vaak/niet op vakantie gaan Waakvlam uit/ verwarming laag Zuinige autorijstijl Fietsen/wandelen tijdens vakantie Apparaten niet standby, maar uit Minder ver op reis Minder wegwerpartikelen Afvalscheiding Minder autorijden Afval in de Prullenbak Niet vliegen Anders Reizen met OV of fiets 0,0% 5,0% 10,0% 15,0% 20,0% 25,0% 30,0% 35,0% De resultaten hierboven suggereren dat mensen bij het rekening houden met het milieu vaak denken aan de manier van reizen. Het meest werd genoemd om met het openbaar vervoer of per fiets op vakantie te gaan (30%). Ook veel genoemd werd niet vliegen (29%). Als mensen eenmaal op de vakantiebestemming zijn, lijkt het doen van afval in de prullenbak een bekende mogelijkheid om rekening te houden met het milieu. Dit werd door 25% van de mensen genoemd. Iets minder vaak werden dingen genoemd als: minder autorijden (16%), afval scheiden op vakantie (13%), het reizen naar minder verre bestemmingen (13%), het uitzetten van elektrische apparatuur in plaats van op stand-by (11%), het zo min mogelijk aannemen en gebruiken van wegwerpartikelen (13%), meer fietsen en wandelen tijdens de vakantie (10%). Tenslotte werden zuinig rijden met de auto (8%), de verwarming en de waakvlam uitzetten (6%) en minder vaak of niet op vakantie gaan (4%) nog genoemd. Ook een groot aantal andere redenen werden genoemd. Deze zijn gegroepeerd in het 3

4 kopje anders. Hiertoe behoorden onder andere het niet meenemen van beschermde souvenirs, de manier van kamperen, carpoolen en klimaatcompensatie. Kennis over hoe met het milieu rekening te houden bij auto rijden Er blijkt bij de ondervraagden behoorlijk wat kennis te zijn over hoe met het milieu rekening gehouden kan worden bij auto rijden. Gemiddeld werden 2,9 mogelijkheden gegeven, bijna een reden per persoon meer dan bij het reizen. In de figuur hieronder worden de meest genoemde mogelijkheden om rekening te houden met het milieu bij auto rijden weergegeven. Figuur 4: Mogelijkheden om rekening te houden met het milieu tijdens het auto rijden Geen airconditioning gebruiken Auto in wasstraat wassen Anders Auto thuis wassen Hybride auto kopen Auto minder wassen Recyclebare onderdelen gebruiken Roetfilter Carpoolen/deelauto Katalysator Milieuvriendelijke brandstof Milieuviendelijke rijstijl Duurzaam onderhoud Minder rijden Zuinige auto 0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0% 70,0% Bij autorijden blijken er drie mogelijkheden te zijn, die het meest worden genoemd. Dat zijn de aanschaf van een zuinige auto (62%), minder auto rijden (51%), regelmatig en goed onderhoud (35%). Iets minder vaak genoemd werd een aangepaste, milieuvriendelijke rijstijl (16%). Bijna 9% noemde een milieuvriendelijker brandstof gebruiken als optie. Het rijden met een katalysator werd door 8% van de mensen als mogelijkheid om rekening te houden met het milieu genoemd. Carpoolen of het gebruik van een deelauto werd door 7% van de mensen naar voren gebracht. De overige opties werden minder gebruikt. Toch is het interessant om ook enkele van deze redenen eens nader te bekijken. Zo wordt door sommige mensen het thuis wassen van de auto als milieuvriendelijk aangeprezen, terwijl anderen juist zeggen dat dit in de wasstraat moet gebeuren. Milieu Centraal raadt vanuit milieustandpunt aan om de auto te wassen in de wasstraat (zie voor meer informatie). Het roetfilter, wat recentelijk redelijk veel aandacht heeft gehad, wordt door 6% van de mensen genoemd als mogelijkheid om rekening te houden met het milieu tijdens autorijden. Kennis over hoe energie te besparen Energiebesparing leeft redelijk bij de mensen. Dit bleek uit het feit dat er gemiddeld 2,6 mogelijkheden om energie te besparen werden gegeven. In figuur 5 zijn de meest genoemde mogelijkheden om energie te besparen weergegeven. 4

5 Figuur 5: Mogelijkheden om energie te besparen Goed doorluchten Waterbesparende voorzieningen (bv. douchekop) Afvalscheiden Dubbel glas Groene energie Wassen met volle wasmachine Apparatuur niet de hele dag aan laten staan HR-ketel aanschaffen Anders Zuinige apparatuur kopen Minder badderen, korter douchen Apparatuur uit i.p.v. standby Goede isolatie Spaarlampen gebruiken Verwarming graadje lager Zuinig omgaan met water, gas en elektra 0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0% 70,0% De meest genoemde mogelijkheid om energie te besparen, is door in het gebruik zuinig om te gaan met water, gas en elektra. Een van de redenen dat dit door 63% van de mensen genoemd werd, is waarschijnlijk omdat het een verzamelterm is voor andere milieuvriendelijke gedragingen die ook veelvuldig genoemd werden. Een ander veelgenoemd alternatief om energie te besparen is door de verwarming een graadje lager te zetten (genoemd door 44% van de mensen). Spaarlampen gebruiken wordt door 33% van de mensen als mogelijkheid om energie te besparen naar voren gebracht. Een goede isolatie van de woning wordt door 29% van de mensen als een mogelijkheid tot energiebesparing gezien. Apparatuur uitzetten, in plaats van ze op stand-by te laten staan, wordt door 23% van de Bossche bevolking gezien als een goede mogelijkheid om energie te besparen. De overige mogelijkheden worden door minder mensen genoemd. Minder badderen en korter douchen, wordt door 13% van de mensen als mogelijkheid tot energiebesparing gezien. Zuinige apparatuur kopen met A-energielabel wordt door 12% van de ondervraagden als energiebesparingmogelijkheid gezien. Ook een HR-ketel aanschaffen wordt regelmatig genoemd (11% van de mensen). Verder worden nog genoemd; Apparatuur, zoals computers, niet de hele dag aan laten staan (9%), wassen met volle (af)wasmachine (8%), groene energie gebruiken (7%), dubbel glas installeren(6%), het scheiden van afval (5%), waterbesparende voorzieningen zoals een waterbesparende douchekop (5%) en goed doorluchten (4%). Kennis over hoe met het milieu rekening te houden bij het isoleren van een oude woning Hoewel sommige deelnemers aangaven niet echte klussers te zijn, werden er toch gemiddeld 2,5 redenen gegeven over hoe bij de isolatie van een oude woning rekening gehouden kan worden met het milieu. De meest gegeven redenen staan in figuur 6. 5

6 Figuur 6: Mogelijkheden om rekening te houden met isolatie bij het opknappen van een oude woning Zonnecollectors Overige isolatie Vakman bellen anders Zuinige CV Vloerisolatie Tocht voorkomen (Spouw)muur isoleren Dakisolatie Dubbel glas 0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0% 70,0% Het aanbrengen van dubbel glas werd duidelijk het meest genoemd (66%). Ook dakisolatie ( 47%) en isolatie van de (spouw)muur (45%) werden als goede mogelijkheden gezien om rekening te houden met het milieu bij het opknappen van een oude woning. Het voorkomen van tocht werd door 32% van de mensen naar voren gebracht. Hierna volgde vloerisolatie (door 15% van de mensen genoemd). De centrale verwarmingsinstallatie vervangen door een energiezuinig apparaat werd door 12% van de mensen als mogelijkheid gegeven. Elf procent van de ondervraagden zou de vakman bellen alvorens beslissingen te nemen. Een beperkt aantal mensen (7%) dacht aan het isoleren van overige delen van het huis (bijvoorbeeld leidingen) en 4% van de mensen noemde het installeren van zonnecollectors als een mogelijkheid om met het milieu rekening te houden bij het isoleren van een oude woning. Kennis over hoe met het milieu rekening te houden bij tuinaanleg en onderhoud Er werden gemiddeld slechts 1,6 redenen gegeven over hoe met het milieu rekening gehouden kan worden bij tuinaanleg en onderhoud. Dit is minder dan bij de eerder genoemde onderwerpen. Mogelijk komt dit doordat mensen minder kennis hebben op dit gebied. Ook is het mogelijk dat ze iets minder tijd hebben genomen om argumenten te verzinnen. In figuur 7 staan de meestgenoemde argumenten weergegeven. Het meest wordt minder of geen gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen genoemd. Iets meer dan 30% van de mensen zag dit als een goede mogelijkheid tot milieuvriendelijker tuinieren. Het maken van eigen compost werd ook door veel mensen (29%) als een mogelijkheid gegeven. Zuinig zijn met water in de tuin werd door 20% gezegd. Het gebruik maken van veel planten in de tuin, werd genoemd door 19%. Sommige personen die deze mogelijkheid naar voren brachten, gaven ook aan dat hierbij vooral planten konden worden geplant die dieren aantrekken. Een aantal andere gedragingen werden minder genoemd, maar kwamen toch ook regelmatig naar voren. Deze mogelijkheden waren: natuurlijke materialen gebruiken (10%); handgereedschap gebruiken in plaats van elektrisch gereedschap (8%); afval scheiden/groene afvalbak gebruiken (8%); het gebruik van zonne-energie voor tuinverlichting, of helemaal geen tuinverlichting gebruiken (6%); recycling van spullen in de tuin (4%); duurzaam onderhoud van de tuin (6%); een vakman inschakelen (2%). 6

7 Figuur 7: Mogelijkheden om rekening te houden met het milieu bij tuinaanleg en onderhoud Vakman inschakelen Compleet bestraten Recycling Zonnne-energie Duurzaam onderhoud FSC Hout Groenbak Handgereedschap Natuurlijke materialen Anders Veel planten Zuinig met water Eigen compost Minder chemische bestrijdingsmiddelen 0,0% 5,0% 10,0% 15,0% 20,0% 25,0% 30,0% 35,0% Opvallend was dat bijna 3% aangaf het compleet bestraten van de tuin als een goede mogelijkheid zagen om met het milieu rekening te houden. Hierbij werd onder meer gezegd dat er nauwelijks milieuonvriendelijk onderhoud nodig zou zijn. Volgens Milieu Centraal blijkt ook een betegelde tuin echter behoorlijk wat onderhoud te vergen (onkruid tussen de tegels, schimmels op de tegels). Herkenning van enkele milieuvriendelijke gedragsopties In dit onderzoek is ook gevraagd of mensen enkele termen, die met milieu en energiebesparing te maken hebben, (her)kennen. De resultaten staan hieronder in figuur 8 weergegeven. Figuur 8: Herkenning van enkele milieuvriendelijke gedragsopties Spaarlampen Energielabel voor wasmachines Hoogrendementsketel Gemeentelijke milieustraat Roetfilter FSC-Hout Biobrandstoffen HR++ glas Energielabel voor auto's Hybride-auto Bekend Onbekend Genetische modificatie Het Nieuwe Rijden Warmtepomp Auto repareren met gerecyclede onderdelen Trees for Travel Klimaatgecompenseerd vliegen COOL Flying 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 7

8 De resultaten laten zien dat er behoorlijk grote verschillen bestaan in de herkenning van de verschillende gedragingen. Vrijwel iedereen weet wat spaarlampen zijn. Ook het energielabel voor wasmachines en de hoogrendementsketel zijn bij bijna iedereen bekend. De gemeentelijke milieustraat en het roetfilter zijn bekend bij ongeveer 90% van de mensen. FSC-hout, biobrandstoffen, HR++ glas, het energielabel voor auto s en hybride auto s lijken ook bij een ruime meerderheid van de bevolking bekend te zijn. Genetische modificatie, Het Nieuwe Rijden, de warmtepomp en het repareren van auto s met gerecyclede onderdelen zijn bij ongeveer de helft van de Bosschenaren bekend. De wat lage score van Het Nieuwe Rijden is opvallend, aangezien er al enige tijd een voorlichtingscampagne over deze nieuwe rijstijl bezig is. Trees for Travel, klimaatgecompenseerd vliegen en COOL Flying zijn het minst bekend bij de mensen. Deze drie termen gaan allen over hetzelfde gedrag, namelijk het betalen van geld om de negatieve invloed van uitlaatgassen te compenseren. Dat juist deze termen het minst bekend zijn is niet verwonderlijk, aangezien het om een nieuw initiatief gaat, waar nog weinig ruchtbaarheid aan gegeven is. Conclusie Mensen in s-hertogenbosch hebben de meeste kennis over hoe zich milieuvriendelijk te gedragen op het gebied van autorijden, isolatie bij verbouwing en energiebesparing. Bij autorijden worden vooral de aanschaf van een zuinige auto en minder vaak de auto pakken genoemd. Bij energiebesparing zijn zuinig doen met energie en de verwarming een graadje lager zetten meest genoemde mogelijkheden. Bij isoleren zijn dubbel glas, dakisolatie en (spouw)muurisolatie de bekendste opties om rekening te houden met het milieu. Voor reizen en tuinaanleg- en onderhoud zijn minder milieubesparende mogelijkheden bekend. Bij reizen wordt regelmatig gezegd dat reizen met het openbaar vervoer en niet vliegen milieubesparend werken. Bij tuinaanleg- en onderhoud wordt een verminderd gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen het meest genoemd, terwijl ook het maken van eigen compost vaak naar voren komt. Bij de herkenning van gedragsopties, valt op dat er in het algemeen een redelijke herkenning is. Zaken als spaarlampen, energielabels voor wasmachines en hoogrendementsketels zijn erg bekend. De herkenning van andere opties, zoals Het Nieuwe Rijden is niet zo groot. Klimaatcompensatie blijkt erg onbekend te zijn. 8