EISENBUNDEL TIENSE SENIOREN

Transcriptie

1 EISENBUNDEL TIENSE SENIOREN

2 EISENBUNDEL VAN TIENSE SENIOREN Het is al lang geen verrassing meer: Vlaanderen vergrijst. Tussen vandaag en 2024, het einde van de komende lokale bestuursperiode, zal het aantal 60-plussers in Vlaanderen groeien met bijna 15%. Samen zullen de 60-plussers dan bijna 30% van de Vlaamse bevolking uitmaken. Bijna 1 op 15 Vlamingen zal ouder zijn dan 80. Een trend die zich ook in de jaren daarna nog lang verder zal zetten. In overleg met alle Tiense seniorenverenigingen zijn wij tot deze eisenbundel gekomen omdat de beleidsnota van de nieuw aangestelde coalitie er nog niet is en wij het noodzakelijk achten aan de beleidsverantwoordelijken om deze bundel over te maken. Het fenomeen van vergrijzing is algemeen gekend. Men dient dit anderzijds toch ook enigszins te nuanceren gezien ouderen in vergelijking met vroeger actiever, gezonder en hoger opgeleid zijn dan enkele decennia geleden. En zelfs ouderen die bepaalde beperkingen of zorgnoden hebben, beschikken nog over heel wat competenties en ervaringen die kunnen bijdragen tot een actieve, aangename en zorgzame gemeente. Een degelijk lokaal seniorenbeleid moet erin voorzien dat elke oudere, wat zijn of haar situatie ook moge zijn, de kans moet blijven krijgen om actief ouder te worden. Wie heel zijn/haar leven heeft bijgedragen tot de samenleving, elk op zijn/haar manier en naar eigen mogelijkheden, verdient een comfortabele en stimulerende oude dag. Dit gaat om meer dan louter fysiek actief kunnen zijn. Elke oudere moet de mogelijkheid krijgen om binnen zijn specifieke levensomstandigheden ouder te worden op een manier die zijn sociaal, mentaal en lichamelijk welzijn bevordert. Elke oudere moet deel uit kunnen blijven maken van ons sociaal en economisch leven, elke oudere moet maatschappelijk kunnen participeren en zich blijven ontplooien. Minder mobiel zijn of een handicap hebben, is geen reden om er niet bij te horen. Daarnaast is beleidsparticipatie van ouderen als ervaringsdeskundige essentieel. Senioren moeten in de eerste lijn betrokken blijven bij het uitzetten van het beleid. Op die manier kan Tienen een leeftijdsvriendelijke gemeente zijn.

3 VOORSTEL/ACTIEPLAN IN KAART BRENGEN VAN NODEN / DIALOOG / BETROKKENHEID - Het in kaart brengen van de noden van ouderen in onze gemeente is een eerste essentiële stap in het creëren van een leeftijdsvriendelijke gemeente. Om dit in kaart te brengen zijn heel wat instrumenten mogelijk: Ouderenbehoeftenonderzoeken checklist leeftijdsvriendelijke gemeente rondgang met senioren Op die manier moeten we vooreerst IN DIALOOG gaan met de senioren en kijken waar hun wensen liggen en waar ze verbeterideeën zien. - Opmaak van een zorgplan voor Tienen waarin de voornaamste uitdagingen van de vergrijzingsgolf worden aangehaald en waarin actieplan en actiepunten uit de doeken worden gedaan - Een gemeente leeftijdsvriendelijk maken vraagt aandacht binnen alle beleidsdomeinen die een impact kunnen hebben op hun welzijn en maatschappelijke participatie. We moeten zorgen voor dialoog en partnerschappen tussen gemeente, lokale seniorenraad, dienstverleners, middenveldorganisaties, burgerinitiatieven en verenigingen. - Senioren moeten ook rechtstreeks politiek kunnen deelnemen via het zelf opnemen van politieke mandaten, een aandachtspunt bij het samenstellen van verkiezingslijsten SOCIALE UITSLUITING VERMIJDEN BETERE TOELEIDING NAAR RECHTEN EN ONDERSTEUNING - Ouderen maken vaak onvoldoende gebruik van hun rechten en voorzieningen waarop ze beroep kunnen doen. De redenen voor deze non-take-up of onderbescherming zijn divers: een gebrek aan goede informatie (op het juiste moment), omslachtige toekenningsprocedures, onvoldoende persoonlijke begeleiding, de digitale kloof, praktische barrières. Cruciaal is dat lokale rechten en tegemoetkomingen automatisch toegekend worden. - Als regisseur van het lokaal sociaal beleid hebben we een belangrijke verantwoordelijkheid om hulpverleners binnen de eigen sociale dienst, OCMW, CAW, ziekenfondsen, verenigingen sterker te laten samenwerken over eigen grenzen heen. - Een goede bereikbaarheid en toegankelijkheid van alle noodzakelijke lokale diensten en voorzieningen blijft essentieel voor ouderen, bij voorkeur op één centraal punt. - De digitale kloof raakt senioren het hardst. Trends als de sluiting van lokale bankkantoren, het schrappen van zitdagen of het uitsluitend verspreiden van informatie via internet raakt senioren logischerwijze disproportioneel hard. Duidelijke en laagdrempelige communicatie op maat via traditionele kanalen is belangrijk. Ouderen zijn meer geholpen met mondelinge informatie. Bovendien kan dergelijke mondelinge communicatie en infoverspreiding bruggen bouwen.

4 OUDEREN (BLIJVEND) KANSEN BIEDEN OM TE PARTICIPEREN - Ouderen moeten de kans krijgen om levenslang te leren en bij te blijven. Zij moeten ook datgene kunnen leren wat zij nodig achten om zo lang mogelijk zelfstandig en actief te blijven. Een aangepast leer- en vormingsaanbod voor senioren, een basisaanbod nieuwe media en informatietechnologie om de digitale kloof te verkleinen. Specifieke lessen en cursussen op maat en tempo, het ter beschikking stellen van materiaal en ruimten. Op dat vlak kunnen gemeenten heel wat ondersteuning bieden. Dergelijk aanbod moet bovendien vlot bereikbaar en betaalbaar blijven voor senioren. - Organisatie van opfrissingscursus rijvaardigheid voor senioren hetgeen hun vertrouwen in het verkeer kan vergroten - Senioren moeten betrokken worden met het verenigingsleven. Verenigingen spelen immers een cruciale rol in het sociaal weefsel van een gemeente, in de sociale inclusie van ouderen, in het mee realiseren van zorgzame buurten en in het bereiken en ondersteunen van mensen in een kwetsbare situatie. Wij willen inzetten op een aangepaste subsidiëring via projectsubsidies van activiteiten/werking die de vereenzaming tegengaan. Een eigen ontmoetingsplaats binnen de stad is zeker één van de projecten die echt nodig is in deze context. - Om sociale isolatie tegen te gaan kunnen buurtnetwerken en lokale dienstencentra, ingebed in de wijk, ingeschakeld worden. Of een visite vanwege maatschappelijk werkers. De voorbije jaren verdwenen steeds meer winkels, cafés en diverse diensten uit kleinere kernen. Er wordt geschrapt in het aanbod openbaar vervoer. Voorzieningen en diensten worden gecentraliseerd, ontmoetingsplaatsen verdwijnen. Inwoners buiten de stadskernen zijn voor zowat alles aangewezen op de auto. Een buurtpunt is een ontmoetingsplaats met verschillende diensten en vervoersaanbod. De concrete invulling en vorm hangt af van de lokale noden, wensen en mogelijkheden. Dat kan gaan van een lokale markt over een mobipunt tot een buurtcafé. - Dergelijke initiatieven vergen vanwege de gemeente een voldoend omkadering, onderhouden ruimtes, catering, ontvangst van mensen, ophalen van minder mobiele mensen,. Ouderen hebben heel wat kennis en ervaring in de aanbieding. Samenwerking en ontmoeting over verschillende generaties heen kan enorm verrijkend zijn. Mensen verbinden en elkaar laten ontmoeten werkt! - Vrijwilligers zijn de onzichtbare kracht van tal van initiatieven, verenigingen, projecten, Zowel aan de senioren zelf als aan de verenigingen moet voldoende, duidelijke en laagdrempelige informatie en ondersteuning gegeven worden om elkaar vlot te vinden. - Ouderen verlangen naar culturele en sportactiviteiten met aangepaste starturen, een goed bereikbaarheid en aan een democratische prijs. Dit dient in overleg afgestemd te worden. Ook bewoners van rust- of woonzorgtehuizen willen mee participeren en moeten aanspraak kunnen maken op (financiële) ondersteuning hiervoor.

5 - Sport voor ouderen dient een volwaardige plaats te krijgen in de planning. Er dient voorzien in voldoende aangepaste infrastructuur maar ook in sportbegeleiders met kennis. Wanneer sport en beweging op ontspannende, actieve wijze en op maat van ouderen wordt aangeboden, zijn deze activiteiten bevorderend voor de gezondheid. Bovendien is het sociaal contact een zeer positief neveneffect. KWALITATIEF EN AANGEPAST WOONBELEID - Veel ouderen willen (begrijpelijk) zo lang mogelijk in hun eigen woning of buurt blijven wonen. Een woonplaats is immers meer dan gewoon een huis. Woningen moeten betaalbaar zijn. Ook als stad moeten we hierin onze rol spelen. - Thuiswonen en thuiszorg verdienen maximale ondersteuning op verschillende vlakken: financieel, hulp, opvang, vorming, - Een breed pakket aan thuiszorgdiensten die een aantal taken in het dagdagelijkse leven van zorgbehoevende ouderen overnemen (maaltijden, klusjes, boodschappen, ), moet het mogelijk maken dat ouderen langer in hun eigen woning kunnen blijven. - Daarnaast moeten we er ook op toezien dat ouderen tijdig aangemoedigd worden om hun woning aan te passen aan hun nieuwe situatie. - Ouderen moeten voldoende gesensibiliseerd, geïnformeerd en ondersteund worden over veiligheid in al zijn facetten, gaande van valpreventie, diefstal, CO-vergiftiging, brand- en inbraakbeveiliging tot verkeersveiligheid. - We moeten inzetten op zorgzame buurten met een hoge meegroeifactor door het aanbod van een mix aan woontypes en diensten/voorzieningen die anticiperen op wijzigingen van leeftijden en overeenkomstige noden. - Sociale buurtnetwerken kunnen zorgen voor sociaal contact, voor het versterken van initiatieven tot wederzijdse steun en hulp. - Wij pleiten (bij nieuwe woonprojecten) voor het maximaal stimuleren van alternatieve woonvormen met enerzijds leeftijdsgenoten maar anderzijds ook intergenerationele woonformules die een dynamiek kunnen geven aan wederzijdse steun en zorg. - We moeten aandacht hebben voor de inplanting van bouwprojecten van assistentiewoningen en/of woonzorgcentra. Deze moeten voorzien worden in een aangename, veilige en levendige buurt in de nabijheid van winkels, diensten, voorzieningen, kinderen/scholen. Niet in een buitenwijk waar ouderen eerder afgesneden zijn van de rest van het stad. Verder moeten dergelijke woningen voor iedereen die er nood aan heeft, ook de laagste inkomens, betaalbaar blijven.

6 HINDERNISSEN WEGNEMEN M.B.T. MOBILITEIT & OPENBARE RUIMTE - Volgens ouderenbehoeftenonderzoeken ondervindt bijna 30% van de ouderen vervoers- en bereikbaarheidsproblemen, gaande van een gebrek aan parkeerplaatsen voor minder mobiele mensen, oneffen voet- en fietspaden, obstakels, onveilige verkeerssituaties, een gebrek aan rustplaatsen (banken), openbare toiletten, een te hoge kostprijs, slechte straatverlichting en een te beperkt aanbod van openbaar vervoer. Dit werkt het risico op sociale uitsluiting en vervoersarmoede in de hand. - Een goed en betaalbaar openbaar vervoer met een basisbereikbaarheid voor iedereen (zowel voor woonst, winkels, diensten en recreatie) in overleg met senioren is belangrijk. Als lokaal bestuur moeten we mee aan het stuur durven staan bij de reorganisatie van het openbaar vervoer en mobiliteitsproblematiek in het algemeen. - Het openbaar vervoer kan aangevuld worden met taxicheques, een voldoende aanbod van de minder-mobielen-centrale en de belbussenformule met halte aan huis in geval van fysieke beperkingen. - Samenspraak met ouderen voor het nemen van beslissingen i.v.m. aanbod, infrastructuur, stopplaatsen, e.d. leiden naar de beste oplossing voor iedereen. - Een adviserende en werkende Ouderen Adviesraad (OAR) met senioren die ook kunnen helpen bij het organiseren van deze feesten zou nuttiger zijn dan een logge, huidige seniorenraad. - Bij het versterken van stad- en dorpskernen moet voldoende aandacht besteed worden aan toegankelijkheid en bereikbaarheid. De openbare ruimte moet aantrekkelijk en veilig zijn en door alle inwoners, met of zonder beperking, vlot en veilig gebruikt kunnen worden. Door bestemmingen te bundelen en bewegings- en leeftijdsvriendelijke straten en buurten te creëren worden ouderen versterkt in hun beweging en in hun autonomie. - Veiligheid ligt ouderen zeer nauw aan het hart. Als zwakke weggebruiker (fietser of voetganger) verwachten ze in hun onmiddellijke leefomgeving voldoende verkeersmaatregelen die de verkeersveiligheid verbeteren. Te veel en vaak te snel verkeer waartegen meer moet opgetreden worden door politie (meer blauw / meer controle). Maar ook de infrastructuur dient zo sterk mogelijk aangepast om veiligheid en leefbaarheid te verhogen.

7 BETAALBARE & KWALITEITSVOLLE ZORGVOORZIENINGEN - Met het ouder worden verhoogt eveneens de kans op gezondheidsproblemen. Ouderen verwachten dan ook betaalbare, kwaliteitsvolle en toegankelijke zorgvoorzieningen. Samen met de verschillende eerstelijnsactoren en zorgpartners moeten we een zo efficiënt en breed mogelijk zorgnetwerk organiseren teneinde te waken over de zorgnood - We maken werk van de kwaliteitsbewaking van alle zorg in Tienen. Niet alleen van de eigen OCMW-diensten maar ook van deze van de privé-partners. Indien iemand niet tevreden is van de kwaliteit moet die melding hiervan kunnen doen bij één centraal (zorg)aanspreekpunt. - Ondersteuning van mantelzorg via een (uitgebreide) mantelzorgpremie. Zorgen voor oudere, zieke of hulpbehoevende mensen is immers een zeer belangrijk element in een zorgende samenleving. - Herinstallatie van volksrestaurant. Hiermee willen we ook de sociale contacten bevorderen en op die manier de vereenzaming tegengaan. Voor alle vragen in verband met deze eisenbundel kan u contact opnemen met Nele Daenen (tel ). Marcel Logist Gilbert Vandervelpen René Jacquemijn Lucien Dewaelheyns Nele Daenen ondervoorzitter S-Plus Leuven coördinator S-Plus regio Tienen voorzitter S-Plus Tienen voorzitter S-Plus Sint-Margriete-Houtem fractieleidster Sp.a Tienen