ONOPGEEFBAAR VERBONDEN
|
|
- Adriaan van den Brink
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Simon Schoon ONOPGEEFBAAR VERBONDEN Op weg naar vernieuwing in de verhouding tussen de kerk en het volk Israël
2
3 Aan de pioniers uit de begintijd en aan de huidige bewoners van Nes Ammim in Israël inhoud Inleiding 1. Verkenning van begrippen 2. Onopgeefbaar verbonden? 3. Scheidingsprocessen tussen joden en christenen 4. Voorgoed verbroken? 5. In confrontatie met Auschwitz 6. Jodenhaat en het Nieuwe Testament
4 7. Uitzonderingen op de regel 8. Verschuivingen en weerstanden 9. Joodse opvattingen over christendom en kerk 10. Christelijke opvattingen over jodendom en Israël 11. Het verbond - een begrip voor joden en christenen? 12. Op weg naar een dialogische verhouding
5 INLEIDING De term 'onopgeefbare verbondenheid' is tamelijk nieuw in het kerkelijk spraakgebruik als aanduiding van de relatie tussen de kerk en het volk Israël. Op 25 november 1991 werd artikel 93 van de Gereformeerde kerkorde in tweede lezing op de Synode alsvolgt vastgesteld: "De kerken zijn geroepen gestalte te geven aan de onopgeefbare verbondenheid van de gemeente van Christus met het volk Israël en te zoeken naar gelegenheid voor Joden en Christenen tot wederzijds getuige zijn". In de voorgestelde kerkorde van de Verenigde Protestantse Kerk in Nederland werd de term 'onopgeefbare verbondenheid' overgenomen in artikel I,7: "De kerk is geroepen gestalte te geven aan haar onopgeefbare verbondenheid met het volk Israël. Als Christus-belijdende geloofsgemeenschap zoekt zij het gesprek met Israël inzake het verstaan van de Heilige Schrift, in het bijzonder betreffende de komst van het Koninkrijk van God". Hoewel het woord 'onopgeefbaar' in de Grote Van Dale niet voorkomt, heeft dit woord kennelijk een belangrijke snaar geraakt en is deze belijdende theologische uitspraak over de verhouding tussen de gemeente van Christus en het volk Israël in korte tijd vrij algemeen in de kerken aanvaard. 1 Maar voor verbondenheid zijn er twee partijen nodig. De nieuwe kerkelijke uitspraken zijn aan joodse zijde met de nodige scepsis ontvangen. Zij wachten op een veranderde houding van kerken en christenen en niet zozeer op nieuwe formuleringen. De meeste joden zullen de verhouding tussen jodendom en christendom eerder typeren met de term 'voorgoed verbroken' dan met de aanduiding 'onopgeefbaar verbonden'. Er bestaat wat betreft de joods-christelijke relatie een fundamenteel verschil in benadering tussen joden en christenen. Joden zijn geneigd deze verhouding vooral vanuit historisch, maatschappelijk en politiek oogpunt te bezien. In tegenstelling tot christenen 1 Vrijwel met dezelfde bewoordingen van deze alinea begon mijn oratie, getiteld: Onopgeefbaar verbonden? Over de verhouding tussen de kerk en het volk Israël, Kamper Oraties 8, Kampen Deze oratie werd uitgesproken op 6 juni 1996 bij de aanvaarding van het ambt van bijzonder hoogleraar vanwege de Stichting tot Bevordering van het Wetenschappelijk Onderwijs in de Judaïstiek op de aan de Theologische Universiteit van de Gereformeerde Kerken te Kampen gevestigde leerstoel 'De verhouding van jodendom en christendom, met name in de 20e eeuw'. Dit boek wil een uitwerking zijn van de in deze oratie aangesneden thematiek.
6 behandelen zij dit thema over het algemeen niet theologisch. Zij zien de relatie tot het christendom niet als specifiek en uniek maar brengen deze onder bij de algemene categorie van de verhouding tot niet-joden. De verhouding tussen jodendom en christendom is dus asymmetrisch. In dit boek zal geen volledige weergave te vinden zijn van de geschiedenis van de verhouding tussen joden en christenen. Die geschiedenis is reeds in diverse handboeken uitvoerig gedocumenteerd. Een aantal thema's, die van betekenis zijn voor de verhouding tussen jodendom en christendom en die een grote rol spelen in de joodschristelijke dialoog, zal zo overzichtelijk mogelijk aan de orde gesteld worden. Via de voetnoten is voor geïnteresseerden de weg te vinden naar meer informatie en studiemateriaal. Door alles heen speelt in dit studieboek de vraag: Zijn er na Auschwitz zoveel tekenen van een nieuw handelen en een nieuw denken in kerk en theologie, dat wat betreft de verhouding tussen de kerk en het volk Israël van een nieuw theologisch paradigma gesproken kan worden? Eerst wordt getracht tot enige begripsverheldering te komen rond aanduidingen als jodendom en christendom, volk Israël en de kerk, joden en christenen. Wanneer en in welke context worden welke begrippen gebezigd? Kan er een verbinding gelegd worden tussen het gebruik van historische en theologische begrippen, en tussen de historische en theologische benadering van deze thematiek? (hoofstuk 1) Vele christenen koesteren hoge verwachtingen van een toenadering tussen jodendom en christendom, maar aan joodse zijde bestaat er een grote argwaan over de bedoelingen van christenen. Het is van belang te onderzoeken waarom de meeste joden de term 'onopgeefbaar verbonden' van een groot vraagteken voorzien (hoofdstuk 2). Eén van de vragen die telkens weer ter sprake komen in de joods-christelijke ontmoeting, is die naar de oorsprong van de grote verschillen tussen jodendom en christendom. Er zal daarom ingegaan moeten worden op het proces van de scheiding der wegen tussen jodendom en christendom in de eerste eeuwen van de jaartelling (hoofdstuk 3). Vervolgens wordt de vraag opgeworpen: Is het als gevolg van een lange en moeizame geschiedenis niet juister om de verhouding tussen joden en christenen aan te duiden met de term 'voorgoed verbroken'? Of is er ook sprake geweest van een wederzijdse beïnvloeding en is er een zekere verbondenheid, omdat joden en christenen ogenschijnlijk hetzelfde boek als Heilige Schrift lezen? (hoofdstuk 4) Vele theologische verhandelingen na 1945 lijken in het geheel niet geschokt te zijn door het gebeuren van
7 Auschwitz. Maar in ander theologische studies en ontwerpen is de grote verlegenheid te bespeuren, die kerk en theologie bevangen in de confrontatie met de harde en wrede realiteit van Auschwitz. Met name joodse maar ook enkele christelijke reacties zullen weergegeven worden (hoofdstuk 5). De vraag moet vervolgens onder ogen gezien worden, of het antisemitisme onuitroeibaar is en principieel verbonden met de christelijke identiteit. De éne vraag roept de andere onherroepelijk op: Moet de oorsprong van dit kwaad gezocht worden in teksten van het Nieuwe Testament? (hoofstuk 6) Er is in de kerkgeschiedenis doorlopend sprake van ambivalentie ten opzichte van het jodendom, van een merkwaardige haat-liefde-verhouding, overigens meestal meer haat dan liefde. Maar soms leek de liefde het even van de haat te winnen. Er zijn alternatieve stemmen te beluisteren geweest, die van andere gedachten over het jodendom getuigden dan die van de grote meerderheid. Ook deze uitzonderingen op de regel verdienen de aandacht (hoofdstuk 7). Met name na de Tweede Wereldoorlog is binnen de kerken de visie op het joodse volk grondig gewijzigd. In vele officiële documenten zijn deze verschuivingen te volgen. Deze veranderingen roepen echter ook grote weerstanden op en worden door vele christenen als bedreigend ervaren (hoofdstuk 8). Binnen het jodendom zijn er in de loop van de geschiedenis maar met name in de jongste tijd visies op het christendom en de kerk ontwikkeld, die aan de orde gesteld zullen worden (hoofdstuk 9). Ook nieuwere opvattingen aan christelijke zijde, die in de 20e eeuw zijn geformuleerd over jodendom en volk Israël, zullen worden weergegeven (hoofdstuk 10). Vervolgens zal de vraag onderzocht worden, of en in hoeverre het begrip 'verbond' zou kunnen fungeren als een verbindingswoord in de joods-christelijke ontmoeting (hoofdstuk 11). Tenslotte zal getracht worden een schets te geven van de agenda van de joods-christelijke dialoog en van de verhouding van die dialoog tot het bredere interreligieuze gesprek. Is het groeiproces van de vernieuwing van de verhouding tussen de kerk en het volk Israël reeds zo ver gevorderd, dat over een dialogische verhouding gesproken zou kunnen worden? (hoofdstuk 12). In alle hoofdstukken blijft deze vraag op de achtergrond meespelen: Heeft in de breedte van kerk en theologie de oude vervangingstheorie, waarbij de kerk meende de plaats van het volk Israël ingenomen te hebben, het veld moeten ruimen voor een erkenning van de theologische eigenheid van het volk Israël? Kan in dit verband de term ' een nieuw theologisch paradigma' gebezigd worden? Dit boek wil een handreiking bieden aan studenten en geïnteresseerden in de joods-
8 christelijke ontmoeting. Zij die zich op de hoogte willen stellen van de huidige stand van zaken in de verhouding tussen jodendom en christendom vinden hier de belangrijkste thema's weergegeven. Het boek is opgedragen aan de pioniers van het christelijke project Nes Ammim in Israël en wil de herinnering aan hen levend houden. Zij hebben exemplarisch laten zien wat het eerst komt in de joods-christelijke verhouding. Met grote creativiteit hebben zij zich ingezet om een zichtbaar teken op te richten van verzoening tussen joden en christenen, doordat zij er voor kozen te leven in concrete solidariteit in het land Israël. De huidige bewoners van Nes Ammim zetten deze lijn voort, in een tijd waarin het wankele vredesproces tussen Israëli's en Palestijnen nieuwe uitdagingen stelt. Zij herinneren ons er aan dat de praxis voorop komt in het streven naar vernieuwing in de verhouding tussen de kerk en het volk Israël. Deze praxis geeft veel te denken en leidt tot het begaan van nieuwe wegen in kerk en theologie. Na Auschwitz hebben christenen het joodse volk herontdekt. Sindsdien is de joods christelijke dialoog opgebloeid. Aan joodse zijde is er echter weinig of geen interesse voor deze ontmoeting. Het christendom is immers eeuwenlang verbonden geweest met jodenhaat. Zit dat gif niet verborgen in het hart van het christelijke geloof? Hoe kunnen christenen dan toch volhouden, dat zij 'onopgeefbaar verbonden' zijn met het volk Israël? Hoe denken joden over christenen en christenen over joden? In het boek van Schoon worden verleden, heden en toekomst van de verhouding jodendom christendom verkend.
Deze PowerPoint presentatie gaat over Kerk en Israël, in het bijzonder over de Protestantse Kerk (in Nederland) en Israël. Met de naam Israël wordt
Deze PowerPoint presentatie gaat over Kerk en Israël, in het bijzonder over de Protestantse Kerk (in Nederland) en Israël. Met de naam Israël wordt bedoeld: het Israël dat wij ontmoeten in de bijbel en
Nadere informatieKerkorde van de Protestantse Kerk in Nederland
Kerkorde van de Protestantse Kerk in Nederland Kerkorde van de Protestantse Kerk in Nederland inclusief de ordinanties, overgangsbepalingen en generale regelingen (bijgewerkt tot mei 2013) Uitgeverij
Nadere informatieDe Kerk op weg naar een gemeenschappelijke visie
De Kerk op weg naar een gemeenschappelijke visie Faith and Order Paper 214 Opzet Waarom willen we deze tekst bespreken? Uitleg over het ontstaan van deze tekst Presentatie van enkele grondgedachten van
Nadere informatie8 Handreiking voor gesprek over Islamnota. met positiebepaling. april Expertisecentrum
8 Handreiking voor gesprek over Islamnota met positiebepaling april 2014 Expertisecentrum 8 Pagina 3 van 8 Inhoud 1 Het gesprek binnen de gemeente 5 2 Positiebepaling 6 Inhoudsopgave 8 Pagina 5 van 8
Nadere informatieAANTEKENINGEN WAAROM WERD GOD EEN MENS?
AANTEKENINGEN Alles draait om de visie op Jezus Christus. Door de eeuwen heen is er veel discussie geweest over Jezus. Zeker na de Verlichting werd Hij zeer kritisch bekeken. De vraag is waar je je op
Nadere informatieVoorstel invulling betrokkenheid Israël
Code: LV01 01.0.0 Pagina 1 van Voorstel invulling betrokkenheid Israël Van de Broeders: Ad de Boer, Jan Mudde en Henk Zuidhof Datum: oktober 01 Code: LV01 01.0.0 Pagina van 1 1 1 1 1 1 1 1 0 1 0 1 0 1
Nadere informatieNaar een beleidsplan voor de PG Lemmer
Naar een beleidsplan voor de PG Lemmer Inleiding In de komende maanden willen we als kerkenraad een beleidsplan opstellen voor de komende vijf jaar. Iedereen die op dit moment op de één of andere manier
Nadere informatieMissie Nederlands Gereformeerde Kerk Voorthuizen-Barneveld
Waarom een missie? We realiseren ons dat geloven in God en het verlossingswerk van Jezus Christus in 2008 geen vanzelfsprekendheid meer is. De ontkerkelijking is een feit, maar tegelijk is er ook weer
Nadere informatieHandreiking bij een spirituele zoektocht.
Handreiking bij een spirituele zoektocht. Deze handreiking hoort bij: Oud- en nieuw- katholiek. De spirituele zoektocht van die andere katholieken. Door Joris Vercammen. Valkhof pers 2011. Het boek is
Nadere informatieDe drie-engelenboodschap, ACTUEEL!
De drie-engelenboodschap, ACTUEEL! Missie De missie van de Kerk van de Zevende-dags Adventisten is de verkondiging van het eeuwig evangelie zoals verwoord in de drieengelenboodschap van Openbaring 14:6-12.
Nadere informatieCENTRUM VOOR VREDESETHIEK
NEEMT HET CHRISTENDOM IN DE HEILSGESCHIEDENIS DE PLAATS IN VAN HET JODENDOM? Een nieuw boek over de joods-christelijke dialoog D. POLLEFEYT (red.), Jews and Christians: Rivals or Partners for the Kingdom
Nadere informatieMaarten Luther 1483-1546
Maarten Luther 1483-1546 Eén van de belangrijkste ontdekkingen van Maarten Luther - (1483-1546) is het onderscheid tussen wet en evangelie. Voor Luther is de onderscheiding van wet en evangelie
Nadere informatieBespreken Zondag 26 en 27
C2 1 De Heilige Doop 25 Bespreken Handelingen 2: 37-41 Wat was de uitwerking van de prediking van Petrus? (vers 37) Welke oproep en welke belofte wordt verbonden met de doop? (vers38) Voor wie is deze
Nadere informatieWoord vooraf 7. 1. Inleiding 9
Inhoud Inhoud Woord vooraf 7 1. Inleiding 9 2. Geschiedenis van het Jodendom 14 2.1. Van Abraham tot Christus 2.2. Van Herodes tot de Talmoedscholen 2.3. Van middeleeuwen tot verlichting 2.4. Van verlichting
Nadere informatieX.8. METHODOLOGIE. Inhoud: Voorwoord 1. Opzet 2. Opmaak 3. Gebruik hoofdletters 4. Andere afspraken 5. Afkortingen Gebruikte literatuur
X.8. METHODOLOGIE Inhoud: Voorwoord 1. Opzet 2. Opmaak 3. Gebruik hoofdletters 4. Andere afspraken 5. Afkortingen Gebruikte literatuur Voorwoord Het project heeft op dit moment een zeer uitgebreide doelstelling.
Nadere informatieDit omvat de boeken van de joden over hun geloof in god. Hierin kun je lezen over:
Samenvatting door een scholier 1098 woorden 6 juni 2005 6,2 41 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Levensbeschouwing 4.2. De bijbel De bijbel is het belangrijkste heilige boek van christenen. Pas rond
Nadere informatieLESONDERWERP - LESINHOUD ALGEMENE DOELSTELLINGEN WERKVORMEN MEDIA
ORTHODOXE GODSDIENST MINISTERIE VLAAMSE GEMEENSCHAP DEPARTEMENT ONDERWIJS School: Titularis: Klas: 2 Lestijden/week: 2 Studierichting: JAARPLAN Sept. LISEERD LESONDERWERP - LESINHOUD ALGEMENE DOELSTELLINGEN
Nadere informatieZondag 7 oktober Israël zondag. Lezingen: Romeinen 8 : Marcus 10 : 1 16
Zondag 7 oktober 2018 - Israël zondag Lezingen: Romeinen 8 : 31 39 Marcus 10 : 1 16 Trouw tot in eeuwigheid? Deze vraag heeft de protestants kerk als thema gekozen voor deze Israël zondag. De Protestantse
Nadere informatieOp reis door het rijk der Letteren en der Godgeleerdheid
History Christiane Simone Stadie Op reis door het rijk der Letteren en der Godgeleerdheid Herinneringen van mijne academiereis in 1843 (Abraham Des Amorie van der Hoeven Jr.) Seminar paper Christiane
Nadere informatieIdentiteitsdocument Sprank
Identiteitsdocument Sprank Christenen in hart en zorg Vanuit Gods liefde, zorgen wij voor elkaar. GOD Dit doen we samen met je familie en vrienden. Jij mag rekenen op een veilig thuis. Vragen over jouw
Nadere informatieDISCIPELSCHAP BIJBELSTUDIE VGSU BLOK
DISCIPELSCHAP BIJBELSTUDIE VGSU BLOK 4 2010-2011 INHOUD Inleiding... 5 Avond 1... 6 Avond 2... 8 Avond 3... 10 Avond 4... 12 3 4 INLEIDING Een ieder die niet zijn kruis draagt en achter Mij aankomt, die
Nadere informatieIdentiteitsdocument UITGANGSPUNTEN/PREAMBULE
Identiteitsdocument Versie 7 juni 2018 Op 31 januari 2018 en 6 juni 2018 zijn brede, gezamenlijke bijeenkomsten gehouden van het College van Bestuur (CvB), de schoolleiding, de Medezeggenschapsraad (MR)
Nadere informatieEvangelieverkondiging aan het Joodse volk als kerkelijk werk
Evangelieverkondiging aan het Joodse volk als kerkelijk werk Wanneer vandaag in de Geref. Kerken vrijgemaakt aandacht wordt gevraagd voor de evangelieverkondiging aan de Joden, is dat in het spoor van
Nadere informatieDE COMPETENTIES VAN DE PREDIKANT EN DE GEESTELIJK VERZORGER
DE COMPETENTIES VAN DE PREDIKANT EN DE GEESTELIJK VERZORGER De PThU kent twee competentieprofielen, die voor de gemeentepredikant en die voor de geestelijk verzorger. Ze verschillen in onderdelen, maar
Nadere informatieVisie op de vorming van een Protestantse Gemeente in Woerden (PGW)
Status: Concept van de werkgroep voor de informele consultatie (29 mei 2017 ) Visie op de vorming van een Protestantse Gemeente in Woerden (PGW) Missie van de Protestantse Gemeente Woerden De Protestantse
Nadere informatieVisie Gereformeerde Kerk Nijkerk Vastgesteld door de Grote Kerkenraad op.
Visie Gereformeerde Kerk Nijkerk 2017-2022 Vastgesteld door de Grote Kerkenraad op. 1 We zijn een open christelijke gemeente die al meer dan 125 jaar een eigen plek heeft in de Nijkerkse samenleving. Als
Nadere informatieLeerplan Orthodoxe Godsdienst Secundair Onderwijs - 2 e jaar BSO
Leerplan Orthodoxe Godsdienst Secundair Onderwijs - 2 e jaar BSO Historische benadering: 4 lessen De Primitieve Kerk: De kenmerken van de eerste christenen. Het Apostolisch Concilie (begrip, aanvaarding).
Nadere informatieOm de wil te doen van onze Hemelse Vader: In de richting van een partnerschap tussen Joden en Christenen.
Historische verklaring van Orthodoxe Rabbijnen over het christendom Partnerschap Joden en Christenen Vertaling door Hélène Evers* Orthodox Rabbijnse verklaring over het Christendom Op 3 december 2015 kwam
Nadere informatieDeze gemeente is een zelfstandig onderdeel als bedoeld in artikel 2 boek 2 Burgerlijk wetboek en bezit rechtspersoonlijkheid.
A. Algemene gegevens Naam ANBI: Christelijke Gereformeerde kerk te Zaamslag Telefoonnummer (facultatief): 0115-432331 RSIN/Fiscaal nummer: 824153145 Website adres: www.cgkzaamslag.nl E-mail: Zaamslag.scriba@cgk.info
Nadere informatieIdentiteitsdocument Met de Bijbel op weg de wereld in
Identiteitsdocument Met de Bijbel op weg de wereld in 1. We willen gereformeerd zijn 2. We geloven in genade 3. We zijn samen op reis Gereformeerd onderwijs voor christenen Met de Bijbel op weg de wereld
Nadere informatieDe Linkeroever. werkplaats voor levende spiritualiteit. Vier avonden over de vraag wat dat is, en wat ervoor nodig is om een spiritueel mens te zijn
Spiritualiteit? [Ralf Grossert] M1 Iets voor mensen die graag zweverig doen? Of moet je met je beide benen op de grond staan om spiritueel te kunnen zijn? En welke spiritualiteit past bij mij? Er is zoveel
Nadere informatieIV.8. ASSOCIATIEOVEREENKOMST MET DE PROTESTANTSE KERK IN NEDERLAND (PKN) OVEREENKOMSTIG ARTIKEL 15 LID 2 VAN HET HUISHOUDELIJK REGLEMENT
IV.8. ASSOCIATIEOVEREENKOMST MET DE PROTESTANTSE KERK IN NEDERLAND (PKN) OVEREENKOMSTIG ARTIKEL 15 LID 2 VAN HET HUISHOUDELIJK REGLEMENT B. TOELICHTING Artikel 3 De kern van de overeenkomst is dat we elkaar
Nadere informatieProfielschets. Directeur 0,8 fte. Samen geloven in de kerk van nu. Bilthoven, 10 november definitief
Profielschets Directeur 0,8 fte Hervormd Gereformeerde Jeugdbond (HGJB) een introductie De HGJB wil jongerenleiders toerusten/scholen. Dit betekent dat we jongeren in beweging willen zetten om Jezus te
Nadere informatieJezus, de gnosis en het dogma
Jezus, de gnosis en het dogma Riemer Roukema Jezus, de gnosis en het dogma Uitgeverij Meinema, Zoetermeer www.uitgeverijmeinema.nl Ontwerp omslag: Studio Anton Sinke, Nieuwerkerk a/d IJssel Illustratie
Nadere informatieANBI-gegevens van de Christelijke Gereformeerde Kerk te Zuidlaren
ANBI-gegevens van de Christelijke Gereformeerde Kerk te Zuidlaren A. Algemene gegevens Naam ANBI: Christelijke Gereformeerde Kerk te Zuidlaren Telefoonnummer (facultatief): 050-4092029 RSIN/Fiscaal nummer:
Nadere informatieGemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen,
Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Onze wereld hang van verhalen aan elkaar. U kent ze wel, die kleine verhalen, anekdotes: Heb je het gehoord van die en die? Mooi, voor op verjaardagen
Nadere informatieWAAROM KATHOLIEK ONDERWIJS? Frans Holtkamp
WAAROM KATHOLIEK ONDERWIJS? Frans Holtkamp Waarom katholiek onderwijs, door: Frans Holtkamp (versie: 13-11-2009) 1 WAAROM KATHOLIEK ONDERWIJS? Deze bijlage bestaat uit twee delen: een leestekst en een
Nadere informatieProfiel missionair werker (M/V) Project Licht op Zuid. Protestantse gemeente te Rotterdam Zuid. Hervormde wijkgemeente Maranathakerk
Profiel missionair werker (M/V) Project Licht op Zuid Protestantse gemeente te Rotterdam Zuid Hervormde wijkgemeente Maranathakerk 2013 2018 Protestantse gemeente te Rotterdam Zuid Hervormde wijkgemeente
Nadere informatieGetuige zijn geeft de opdracht tot verantwoording, tot verantwoordelijkheid. Jij daar, ja jij, zeg het maar, waarvan ben jij nu getuige?
Overweging in de Oecumenische viering 24 januari 2010: Lezing uit Lucas 24 (stemmenspel) Geliefde zusters en broeders, getuigen van onze Heer, Jij bent mijn getuige. Je zult maar zo n opdracht krijgen,
Nadere informatieIdentiteit in woorden Stichting St. Josephscholen Nijmegen
Identiteit in woorden Stichting St. Josephscholen Nijmegen Inleiding De commissie identiteit, in opdracht van het bestuur en de directies van de Stichting St. Josephscholen, heeft de identiteit van de
Nadere informatieLeerplan Orthodoxe Godsdienst Secundair Onderwijs - 1 e jaar BSO
Leerplan Orthodoxe Godsdienst Secundair Onderwijs - 1 e jaar BSO Bij 1 BSO worden sommige benadering door elkaar verweven. Het leven van Jezus uit de bijbelse benadering wordt geïntegreerd in het onderdeel
Nadere informatiePlaatsingslijst van het archief van H. Hoekstra
Plaatsingslijst van het archief van H. Hoekstra (1878-1915 (1917)) 460 Samengesteld door J.F. Seijlhouwer en F. de Vries Historisch Documentatiecentrum voor het Nederlands Protestantisme (1800-heden) Vrije
Nadere informatieAls een baken op zee
AK 150407-4 Als een baken op zee Beleidsplan 2014 t/m 2017 Algemene Kerkenraad van de Protestantse Gemeente te Scheveningen deel uitmakend van de Protestantse Kerk in Nederland Beleidsplan AK PGS versie
Nadere informatieDe kerkenraad is eindverantwoordelijk, wat tot uitdrukking komt in de goedkeuring van o.a. de begroting en de jaarrekening.
Gegevens te publiceren in het kader van de ANBI-transparantie van de Christelijke Gereformeerde Kerk De Zaaier te Harderwijk. Besluitvorming/uitvoering: 1. Vaststelling door de kerkenraad (17 september
Nadere informatieondersteuning voor evangelieverkondiging aan het joodse volk over Israël en het Jodendom handleiding voor de catecheet
ondersteuning voor evangelieverkondiging aan het joodse volk over Israël en het Jodendom handleiding voor de catecheet les 1 - Jezus is een Jood Catechisanten beseffen dat Jezus een Jood is, denken erover
Nadere informatie1. Samuël de profeet. Lezen: Handelingen 3:11-26
1. Samuël de profeet Lezen: Handelingen 3:11-26 En ook al de profeten, van Samuël aan en die daarna gevolgd zijn, zovelen als er hebben gesproken, die hebben ook deze dagen tevoren verkondigd. Handelingen
Nadere informatieGegevens inzake ANBI(-transparantie)
Gegevens inzake ANBI(-transparantie) A. Algemene gegevens Naam ANBI: RSIN/Fiscaal nummer: Website adres: E-mail: Christelijke Gereformeerde Kerk te Winschoten 003544175 www.cgkwinschoten.nl scriba@cgkwinschoten.nl
Nadere informatiePraktische opdracht Levensbeschouwing PKN Godsdienst
Praktische opdracht Levensbeschouwing PKN G Praktische-opdracht door een scholier 2195 woorden 21 januari 2005 7,4 73 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing 2. Probleemstelling en de deelvragen We hebben
Nadere informatie"En Kaïn sprak met zijn broer Abel. En het gebeurde, toen zij op het veld waren, dat Kaïn zijn broer Abel aanviel en hem doodde.
Les 1 voor 6 oktober 2018 De eenheid en harmonie die God voor de mensheid had gepland, werd verstoord door de zonde. God toonde echter Zijn liefde voor ons door een plan te ontwerpen om de eenheid te herstellen.
Nadere informatieFormat voor in het kader van de ANBI-transparantie te publiceren gegevens door een diaconie behorende tot de Protestantse Kerk in Nederland.
Format voor in het kader van de ANBI-transparantie te publiceren gegevens door een diaconie behorende tot de Protestantse Kerk in Nederland. NB: de voorbeeldnamen, (telefoon)nummers, adressen en andere
Nadere informatieRSIN NUMMER: 820717757 KVK NUMMER: 09197249
Format voor in het kader van de ANBI-transparantie te publiceren gegevens door een rechtspersoon behorende tot de Christelijke Gereformeerde Kerken in Nederland. A. Algemene gegevens Naam ANBI: Telefoonnummer
Nadere informatieDeze gemeente is een zelfstandig onderdeel als bedoeld in artikel 2 boek 2 Burgerlijk wetboek en bezit rechtspersoonlijkheid.
Formulier ANBI-transparantie 2014 CGK Stadskanaal pag: 1 Format voor in het kader van de ANBI-transparantie te publiceren gegevens door een rechtspersoon behorende tot de Christelijke Gereformeerde Kerken
Nadere informatieGemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen,
Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, We hebben net twee lezingen gehoord. Eerst de droom van Jesaja over de toekomst van Jeruzalem. Daarna apocalyptische teksten uit Lucas, over grote,
Nadere informatieleren omgaan met Diversiteit In je gemeente
Bijbelstudie 1 Korintiërs Diversiteit in de kerk is van alle tijden. En nu onze cultuur en de kerk minder goed op elkaar aansluiten dan wel eens gedacht, worden we vaker bepaald bij de verschillen tussen
Nadere informatieInformatie over ANBI-transparantie van de CGK Open Hof te Scherpenzeel
Informatie over ANBI-transparantie van de CGK Open Hof te A. Algemene gegevens Naam ANBI: Christelijke Gereformeerde kerk Open Hof te RSIN/Fiscaal nummer: 820717757 Website adres: www.cgk-scherpenzeel.nl
Nadere informatieSchoolplan Inleiding
Inleiding Dit schoolplan geeft de lijnen aan waarlangs onze school zich de komende vier jaar wil ontwikkelen. De inhoud is tot stand gekomen na overleg met alle geledingen in de school. Dit betekent dat
Nadere informatiePUBLICATIE CGK Almelo - ANBI-REGELING
PUBLICATIE CGK Almelo - ANBI-REGELING Versie juni 2017 A. Algemene gegevens Naam ANBI: Christelijke Gereformeerde Kerk te Almelo Fiscaal nummer: 002554604 Website adres: www.kerkinalmelo.nl E-mail: scriba@kerkinalmelo.nl
Nadere informatieHC zd. 6 nr. 32. dia 1
HC zd. 6 nr. 32 wie Jezus wil kennen moet de verhalen over hem lezen beschreven door Matteüs, Marcus, Lucas en Johannes terecht worden ze evangelisten genoemd ze beschrijven het evangelie ze vertellen
Nadere informatieIn het kader van de ANBI-transparantie te publiceren gegevens door
In het kader van de ANBI-transparantie te publiceren gegevens door de Christelijke Gereformeerde Kerk Putten. A. Algemene gegevens Naam ANBI: Christelijke Gereformeerde kerk te Putten Telefoonnummer 0341-357508
Nadere informatieTHEMA 1: MEESTERSCHAP
THEMA 1: MEESTERSCHAP TEKST 1: De bijbelse grondstructuur is er één van oproep en antwoord. De God van het jodendom en van het christendom is geen zwijgzame God. Integendeel, de hele bijbelse traditie
Nadere informatieSYNODE DER SCHRISTELIJKE GEREFORMEERDE KERKEN IN NEDERLAND LEEUWARDEN 2001
Pagina 1 van 7 SYNODE DER SCHRISTELIJKE GEREFORMEERDE KERKEN IN NEDERLAND LEEUWARDEN 2001 Aan de Landelijke Vergadering van de Nederlands Gereformeerde Kerken Amersfoort 2001 ds. K. Muller, eerste scriba
Nadere informatieANBI-transparantie van de Christelijke Gereformeerde Kerk Dordrecht Zuid.
ANBI-transparantie van de Christelijke Gereformeerde Kerk Dordrecht Zuid. A. Algemene gegevens Naam ANBI: Christelijke Gereformeerde Kerk te Dordrecht Zuid Telefoonnummer (facultatief): 078 6176455 RSIN/Fiscaal
Nadere informatieHadderech. De belofte in het nieuwe verbond is rijker, de roeping krachtiger, maar ook: de verantwoordelijkheid
grootste toe. De Heilige Geest bewerkt ervaringskennis bij mensen van allerlei slag en stand. Een kennen van de Heere met het hart; een intiem kennen van Hem door de liefde, in het aangezicht van Jezus
Nadere informatieLeergang Israël en de Bijbel 3 e Gewijzigde versie 26 juni zomer 2015
Leergang Israël en de Bijbel 3 e Gewijzigde versie 26 juni zomer 2015 Gouda Data: 10 sept. / 24 sept. / 8 okt. / 15 okt. / 29 okt. / 12 nov. / 26 nov. / 10 dec. Datum Gouda Titel Uitwerking Bronnen (uiteraard
Nadere informatieConferentie Mannen en Vrouwen in de Kerk. VROUWEN & MANNEN. Almatine Leene 19 maart 2011
Conferentie Mannen en Vrouwen in de Kerk. VROUWEN & MANNEN Almatine Leene 19 maart 2011 - Hoe zien we mannelijkheid en vrouwelijkheid? Waarom is dit belangrijk en wat bedoelen we hiermee? - Hoe zit het
Nadere informatieIn het kader van de ANBI-transparantie te publiceren gegevens door een rechtspersoon behorende tot de Christelijke Gereformeerde Kerken in Nederland.
In het kader van de ANBI-transparantie te publiceren gegevens door een rechtspersoon behorende tot de Christelijke Gereformeerde Kerken in Nederland. A. Algemene gegevens Naam ANBI: Christelijke Gereformeerde
Nadere informatiePUBLICATIE CGK EDE - ANBI-REGELING
CHRISTELIJKE GEREFORMEERDE KERK TE EDE VERLENGDE MAANDERWEG 146 PUBLICATIE CGK EDE - ANBI-REGELING VERSIE 1.0, 20 FEBRUARI 2019 1. ALGEMENE GEGEVENS Naam ANBI: Christelijke Gereformeerde Kerk te Ede Telefoonnummer
Nadere informatieDeze gemeente is een zelfstandig onderdeel als bedoeld in artikel 2 boek 2 Burgerlijk wetboek en bezit rechtspersoonlijkheid.
A. Algemene gegevens Naam ANBI: Christelijke Gereformeerde kerk te Driebergen RSIN/Fiscaal nummer: 005856693 Website adres: www.cgk-driebergen.nl E-mail: scribacgkdriebergen@kliksafe.nl Adres: Oranjelaan
Nadere informatieNotitie Historische Visie op boek Openbaringen
Notitie Historische Visie op boek Openbaringen Over de Historische Interpretatie van de profetieën in het boek Openbaringen. 9 oktober 06, Jos Westerbeke Inleiding Het boek Openbaringen is het enige profetische
Nadere informatieNaam: VAN WILLIBRORD tot Statenbijbel
Naam: VAN WILLIBRORD tot Statenbijbel Willibrord Willibrord werd geboren als zoon van pas bekeerde ouders en werd als zevenjarige jongen door zijn vader Wilgis toevertrouwd aan het klooster van Ripon nabij
Nadere informatieopdat u ten volle zou kunnen begrijpen met alle heiligen, wat de breedte en lengte en diepte en hoogte is, en u de liefde van Christus zou kennen,
Zending verbindt opdat u ten volle zou kunnen begrijpen met alle heiligen, wat de breedte en lengte en diepte en hoogte is, en u de liefde van Christus zou kennen, die de kennis te boven gaat, opdat u
Nadere informatieSuggesties voor de naamopgave van de kandidaat-vormelingen
Suggesties voor de naamopgave van de kandidaat-vormelingen In de brochure Pastoraal bij het vormsel. Catechese en gemeenschap, wordt de eerste zondag van de advent gesuggereerd als een geschikt moment
Nadere informatieGemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen,
Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Niemand kan er om heen in deze dagen: het is verkiezingstijd. Woensdag stemmen we voor een nieuwe Tweede Kamer. En we worden overspoeld door debatten,
Nadere informatieInformatie over ANBI-transparantie van de CGK Open Hof te Scherpenzeel
Informatie over ANBI-transparantie van de CGK Open Hof te Scherpenzeel A. Algemene gegevens Naam ANBI: Christelijke Gereformeerde kerk Open Hof te Scherpenzeel RSIN/Fiscaal nummer: 820717757 Website adres:
Nadere informatieBevestiging ouderling-kerkelijk werker (met bijzondere bevoegdheid)
Bevestiging ouderling-kerkelijk werker (met bijzondere bevoegdheid) Dienstboek 256 Bekendmaking Vertegenwoordiger van de kerkenraad: Tot tweemaal toe heeft de kerkenraad u de naam bekend gemaakt van onze
Nadere informatieHoofdlijnen Grieks versus Hebreeuws denken
Informatie PowerPoint behorende bij de lezing Hoofdlijnen Grieks versus Hebreeuws denken Alblasserdam 31 okt. 2015 www.enoordermeer.nl E. Noordermeer Mijn hart Persoonlijke verlangen Sola Scriptura Bijbel
Nadere informatieI N F O R M A T I E B R O C H U R E
I N F O R M A T I E B R O C H U R E BESTE OUDERS Het is de droom van ieder van ons dat onze kinderen en jongeren zich ontplooien tot fijne mensen die in staat zijn later hun eigen weg te gaan. Daarbij
Nadere informatieBeleidsplan Protestantse Gemeente te Burdaard
Beleidsplan 2015-2020 Protestantse Gemeente te Burdaard Inhoud Voorwoord...3 2. Inleiding...4 3. Missie en visie, gemeente-zijn in Burdaard...5 4. Beleidsonderwerpen...6 4.1 Organisatie...6 4.2 Ontmoeting
Nadere informatieprijsgegeven aan het verderf. Het was dus onbestaanbaar dat een profeet of knecht van God aan het kruis zou sterven. Daarom waren Jezus leerlingen
Inhoudsopgave Inleiding 6 Christus is opgestaan 8 Christus opstanding verkondigt het kruis 13 Een venster buiten deze wereld 16 Christus of Mohammed? 25 Met Christus opgewekt 27 Vergeving van zonden in
Nadere informatieDe Christelijke Gereformeerde Kerk te Kornhorn ressort onder de Classis Groningen.
A. Algemene gegevens Naam ANBI: Christelijke Gereformeerde kerk te Kornhorn Telefoonnummer (facultatief): 0594 658289 RSIN/Fiscaal nummer: 002660179L01 Website adres: www.cgkkornhorn.nl E-mail: scriba@cgkkornhorn.nl
Nadere informatieEen klein beginsel 40
C3 1 Een klein beginsel 40 Bespreken Romeinen 7:7-19 Hoe is Paulus erachter gekomen dat begeerlijkheid zonde is? (vers 7) Welke werking heeft Gods wet in zijn leven gehad? (vers 8, 9) Waaruit bestaat de
Nadere informatie1. Priester: Licht en leven vinden we bij God, want Hij wil niet dat de mens
Voorbede Na de homilie van de diaken of de priester volgt de Voorbede. In de Voorbede bidden we als geloofsgemeenschap voor de intenties die in ons hart zijn. Uiteraard gaan de beden in het geval van een
Nadere informatie22 november 2015 Gedachteniszondag. Lezingen: Openbaring 7 : 9-17 en Marcus 13 : 24 32
22 november 2015 Gedachteniszondag Lezingen: Openbaring 7 : 9-17 en Marcus 13 : 24 32 Op deze morgen, eind november is het de laatste zondag van ons kerkelijk jaar. Vanaf volgende week breekt de Adventsperiode
Nadere informatieLeeswijzer ten behoeve van het lezen en verwerken van de Messias leren deel II
Leeswijzer ten behoeve van het lezen en verwerken van de Messias leren deel II Deze leeswijzer volgt de opbouw van het boek en wil wat hulp bieden bij het lezen van het boek. De vragen zijn bedoeld om
Nadere informatieZONDAG 17 november 2013. Wie is arm wie is rijk?
ZONDAG 17 november 2013 Protestantse Gemeente Biddinghuizen Thema: Wie is arm wie is rijk? Dienst van bevestiging: mw. Aaltje Timmerman tot ouderling Eredienst. Voorganger: ds. Bram Bregman Organist: dhr.
Nadere informatieInformatie over ANBI-transparantie van de CGK Open Hof te Scherpenzeel
Informatie over ANBI-transparantie van de CGK Open Hof te Scherpenzeel A. Algemene gegevens Naam ANBI: Christelijke Gereformeerde kerk Open Hof te Scherpenzeel RSIN/Fiscaal nummer: 820717757 Website adres:
Nadere informatieDeze gemeente is een zelfstandig onderdeel als bedoeld in artikel 2 boek 2 Burgerlijk wetboek en bezit rechtspersoonlijkheid.
A. Algemene gegevens Naam ANBI: Christelijke Gereformeerde kerk De Zaaier te Harderwijk. Telefoonnummer (facultatief): RSIN/Fiscaal nummer: 002715892 Website adres: www.cgkdzaaier.nl E-mail: scriba@cgkdezaaier.nl
Nadere informatieDeze gemeente is een zelfstandig onderdeel als bedoeld in artikel 2 boek 2 Burgerlijk wetboek en bezit rechtspersoonlijkheid.
Format voor in het kader van de ANBI-transparantie te publiceren gegevens door een rechtspersoon behorende tot de Christelijke Gereformeerde Kerken in Nederland. A. Algemene gegevens Naam ANBI: Christelijke
Nadere informatieANBI-gegevens Christelijke Gereformeerde Kerken Thesinge.
ANBI-gegevens Christelijke Gereformeerde Kerken Thesinge. A. Algemene gegevens Naam ANBI: Christelijke Gereformeerde kerk te Thesinge Telefoonnummer (facultatief): 06-11146765 (Scriba, G. Veldman) RSIN/Fiscaal
Nadere informatieDoopvragen, na alle formulieren zijn deze hetzelfde:
Doopvragen, na alle formulieren zijn deze hetzelfde: Geliefden in de Here Jezus Christus. God heeft de doop ingesteld om ons en onze kinderen zijn verbond te verzegelen. In dat geloof en niet uit gewoonte
Nadere informatiePaulus brief aan de Romeinen. #1 voorbereiding
1 Paulus brief aan de Romeinen #1 voorbereiding Inhoudsopgave Paulus brief aan de Romeinen - #1 voorbereiding... 1 1. Inleiding... 2 2. Thema van de brief... 3 3. De vijf grote thesen van de brief... 4
Nadere informatieSamenvatting. De Japanners en het christendom: een complexe relatie
12-Summary-NLS.qxd 10/8/2013 5:27 PM Page 241 De Japanners en het christendom: een complexe relatie Het christendom is sinds het midden van de zestiende eeuw zichtbaar actief in Japan, en toch is Japan
Nadere informatieORDINANTIE 13 DE OPLEIDING EN VORMING VAN PREDIKANTEN 1
ORDINANTIE 13 DE OPLEIDING EN VORMING VAN PREDIKANTEN 1 I. OPLEIDING EN VORMING Artikel 1. De zorg voor de opleiding en vorming 1. De generale synode wordt bij haar voortdurende zorg voor de opleiding
Nadere informatieGenerale regeling voor de opleiding en vorming van predikanten
Generale regeling voor de opleiding en vorming van predikanten als bedoeld in ordinantie 13 1 1 Wijziging generale regeling voor de opleiding en vorming van predikanten als bedoeld in ordinantie 13 in
Nadere informatieEen groet vanwege de bisschoppen van de kerken van de Unie van Utrecht ter gelegenheid van de 125 e verjaardag van haar stichting.
1 Bruggen slaan Een groet vanwege de bisschoppen van de kerken van de Unie van Utrecht ter gelegenheid van de 125 e verjaardag van haar stichting. De Unie van Utrecht is een gemeenschap van kerken en van
Nadere informatieHET GELOOF BELIJDEN voor wie zich voorbereiden op de openbare belijdenis van het geloof
HET GELOOF BELIJDEN voor wie zich voorbereiden op de openbare belijdenis van het geloof drs. M. van Campen Vierde druk Zoetermeer Inhoud 1. Met hart en mond 9 2. Zonder geloof vaart niemand wel 17 3. Op
Nadere informatieHet sacrament van. Het huwelijk. Sacramenten
Het sacrament van Het huwelijk Sacramenten Sacramenten IIn de Bijbel Deze geloofsboekjes gaan over de In het evangelie willen Farizeeën Jezus op de proef stellen zeven sacramenten. Sacramenten met een
Nadere informatie'Onopgeefbaar verbonden met het volk Israël' - Dr. Vreekamp
'Onopgeefbaar verbonden met het volk Israël' - Dr. Vreekamp 'Onopgeefbaar verbonden met het volk Israel'- kunnen we deze intentie bijbels onderbouwen? Dr. Henk Vreekamp 1. Deze ochtend zijn we bijeen in
Nadere informatieDe Bijbel Open 2013 18 (11-05)
1 De Bijbel Open 2013 18 (11-05) Op 14 mei is het precies 65 jaar geleden dat in 1948 de staat Israel werd uitgeroepen. U merkt wel dat daar op allerlei manieren publiciteit aan gegeven wordt, positief
Nadere informatie