Energieadvies 7 sportverenigingen. Gemeente Dronten

Transcriptie

1

2

3 Energieadvies 7 sportverenigingen Gemeente Dronten Opdrachtgever : Gemeente Dronten Uitgevoerd door : Energieadviesbureau DOORadvies Datum : November 2017

4 Inleiding In oktober 2017 is bij zeven sportverenigingen in de gemeente Dronten een energiescan uitgevoerd door energieadviesbureau DOORadvies. Aanleiding was een motie van de gemeenteraad Dronten (29 juni 2017) om inzicht te krijgen in de mogelijkheden die er bestaan om energie (en kosten) te besparen en de sportclubs verder te verduurzamen. Alle zeven verenigingen hebben deels voorzieningen die door de gemeente Dronten worden gefaciliteerd en/of gefinancierd. Het gaat dan met name om de veldverlichting. De energiescan is uitgevoerd bij de volgende zeven sportverenigingen: Vereniging: Vestigingsplaats: Rapportnummer: ASV Dronten - voetbal Dronten ASV Dronten - korfbal Dronten MHC Hockey Dronten AV Flevo Delta Dronten SV Reaal - voetbal Dronten Swift '64 Swifterbant BAS- voetbal Biddinghuizen Tabel 1. Overzicht van zeven sportsportclubs. Doelstelling en scope De energiescans zijn uitgevoerd om inzichtelijk te krijgen waar energiebesparingsmogelijkheden liggen om de zeven sportverenigingen energetisch te verduurzamen. Dit heeft geresulteerd in een individueel energiescanrapport per sportvereniging en dit overkoepelend rapport. Met die energiescan krijgen de verenigingen o.a. een algemeen beeld van het energiegebruik en een overzicht van maatregelen die men kan uitvoeren om het energiegebruik te verlagen. De zeven sportclubs zijn allen buitensportclubs. Aangezien de verwachting is dat veldverlichting bij deze sportclubs een grote elektriciteitsgebruiker is en de veldverlichting grotendeels eigendom is van de gemeente lag de focus van de uitgevoerde energiescans met name daar. Maar naast veldverlichtingen zijn ook de gebouwen (clubhuizen en kleedkamers) onderzocht en is er tevens gekeken naar mogelijkheden van duurzame energieopwekking zoals zonneboilers en zonnepanelen. Dit rapport bevat een samenvatting van de zeven energiescan s en geeft op hoofdlijnen de resultaten weer. Tevens worden er aanbevelingen gedaan op korte en lange termijn, richting zowel de sportclubs als de gemeente Dronten. Energieadvies sportvereniging Gemeente Dronten Eindrapport van 9

5 Resultaten energie-inventarisatie. Hieronder zijn de elektra- en gasgebruiken weergegeven voor alle sportclubs samen: Tabel 2. Elektra, gas en watergebruiken gerelateerd aan het aantal (spelende) leden Opmerking: Ook is het waterverbruik (exclusief eventuele veldbesproeiing) van de sportverenigingen in kaart gebracht maar deze verbruiken zijn dusdanig laag (o.a. doordat douches bij vrijwel alle clubs voorzien zijn van spaarkoppen) dat het waterverbruik verder niet in dit rapport wordt benoemd. Conclusies tabel 2: - Het totale energieverbruik van alle zeven clubs bedraagt kwh elektriciteit en m³ aardgas (2016). - Onderling benchmarken van de energiegebruiken per sportclub is niet goed mogelijk aangezien er verschillen zijn in bijvoorbeeld het aantal verlichte velden en de gebruikerstijden. Ook is er bij een aantal sportclubs sprake van seizoensport (korfbal is bijvoorbeeld gesloten in de winter). Daarnaast douchen de leden van een aantal clubs vaak thuis (hockey en atletiek/hardloop). - De sportclubs wekken nog nauwelijks duurzame energie op: er is bijvoorbeeld één sportclub met zonnepanelen, geen enkele sportclub zet zonneboilers of warmtepompen in. Opmerkingen: Uit de interviews en de uitgevoerde inventarisatie ter plekke blijkt dat er bij de onderzochte sportverenigingen aandacht is voor energiebesparing: - De clubgebouwen zijn redelijk tot goed geïsoleerd en er is bij de meeste sportclubs een begin gemaakt met ledverlichting in de gebouwen. Douches zijn bij vrijwel alle sportclubs voorzien van waterbesparende systemen wat het gasverbruik behoorlijk heeft gereduceerd. CV s, boilers, koelingen en keukenapparatuur zijn op een enkel uitzonderling na modern en dus energiezuinig. De veldverlichting is echter bij geen enkele sportclub nog omgezet in ledverlichting. - De sportclubs zijn zich goed bewust van de energiekosten en handelen daar naar. Energiebesparing is een thema bij alle sportclubs. Ook is er bereidheid om (samen met de gemeente) structureel energie te besparen maar ontbreekt vaak het inzicht en overzicht, en kent men de bestaande (overheids)subsidies niet. - Een eerste inventarisatie laat zien dat ongeveer 50% van de elektriciteit grijs wordt ingekocht (terwijl groene stroom realiseerbaar is voor maar een kleine meerprijs). Aardgas wordt soms bosgecompenseerd ingekocht. Energieadvies sportvereniging Gemeente Dronten Eindrapport van 9

6 De belangrijkste energieverbruikers van de zeven club In de onderste twee diagrammen is het totale energieverbruik weergegeven voor zowel elektriciteit als aardgas: Elektriciteitsbalans 7 sportsportsportclubs Gemeente Dronten Veldverlichting 43% Overige apparatuur 10% Verlichting overige 8% Keuken (incl koeling) 27% Airco 2% Perslucht <1% Boiler /klimaat /Warm kraanwater 6% Ventilatie & afzuiging 1% Computerapparatuur 3% Aardgasverbruik 7 sportsportsportclubs Gemeente Dronten Conclusies vanuit de totale verdeling van aardgas- en energieverbruik: - Elektriciteit: verlichting is de grootste verbruiker (53%) waarbij de veldverlichting een groot aandeel heeft van 43%. Dit wordt ook deels veroorzaakt doordat de veldverlichting bij geen enkele club nog is omgezet in ledverlichting. Warm water 59% - Aardgas: warm water (voornamelijk ten behoeve van het douchen) is veruit de grootste verbruiker. Clubgebouwverwarming 27% Kleedkamerverwarming 14% Gasfornuis <1% Energieadvies sportvereniging Gemeente Dronten Eindrapport van 9

7 Hoofdconclusies. 1) De sportclubs zijn zich bewust van de (financiële) noodzaak om energie te besparen. Er is sprake van good housekeeping als het gaat om energie en de meest gangbare eenvoudige energiebesparende maatregelen zijn grotendeels al genomen. Hierdoor zijn er tijdens de energiescans weinig zogenaamde quickwins gevonden (dit betreft een totaal van maatregelen die minder dan 6% energiebesparing opleveren). Een aantal voorbeelden van quickwins zijn: o het vervangen van halogeenlampjes voor ledlampjes in de kantines o het aanbrengen van aanwezigheidssensoren voor het inschakelen van de verlichting in de kleedkamers. 2) Er zijn mogelijkheden om vergaande energiebesparingen door te voeren maar dit vergt forse investeringen met lange terugverdientijden. Als voorbeeld noemen we het toepassen van ledverlichting op de sportvelden. De terugverdientijd van ledverlichting voor veldverlichting (inclusief subsidie en onderhoudsbesparing) is, afhankelijk van de branduren, groter dan 20 tot 40 jaar. Hierin is rijkssubsidie en vervangingsvoordeel meegenomen (ledverlichting heeft een 4-5 keer langere levensduur). Deze lange terugverdientijd wordt met name veroorzaakt door de relatief geringe branduren ( uur per jaar) maar ook door de bescheiden energiebesparing (-35%) van de ledverlichting t.o.v. de bestaande conventionele verlichting. Ons advies is dan ook om de conventionele veldverlichting uitsluitend op natuurlijke momenten te vervangen door ledverlichting namelijk als de veldverlichting: o o is afgeschreven/ technisch aan vervanging toe is. bij uitbreiding van de veldverlichting. In bijlage 1 is een voorbeeldberekening opgenomen van de investeringen en terugverdientijden die gemoeid zijn bij het vervangen van de bestaande veldverlichting voor ledverlichting. Tevens zijn een aantal belangrijke aandachtspunten benoemd. In bijlage 2 is een investeringsoverzicht/ planning opgenomen (indicatie) van de investeringen die gemoeid zijn bij het vervangen van de bestaande veldverlichting voor ledverlichting op basis van de verwachte noodzakelijke vervanging de komende 10 jaar Aanbevelingen 1) Maak de komende jaren gebruik van de landelijke EDS-subsidie. Deze subsidie kan nog minimaal drie jaar door de sportclubs aangevraagd worden en geeft 30% subsidie op de hardware van duurzaamheidsinvesteringen die de betreffende sportclubs nemen. Let op: of de regeling na 2020 wordt voortgezet staat nog niet vast. 2) De meeste sportclubs willen graag in duurzaamheid investeren (bijvoorbeeld zonnepanelen, aanwezig bij één vereniging) maar hebben vaak onvoldoende vermogen. Om de sportclubs daar in te tegemoet te komen zou een duurzaamheidslening beschikbaar gesteld kunnen worden door de Energieadvies sportvereniging Gemeente Dronten Eindrapport van 9

8 gemeente Dronten. 3) Geadviseerd wordt om in gezamenlijkheid de MJOP s (meerjaren onderhoudsplan) en investeringen aangaande gebouwen, verlichting en velden op elkaar af te stemmen. Op deze wijze wordt inzicht verkregen in de ontwikkelingen naar de toekomst en kan er beter geanticipeerd worden. De gemeente deelt de vervangingsinvesteringen en groot onderhoud van de velden/verlichting nu met de besturen van de verenigingen. In het MJOP kan dan een route worden beschreven hoe verenigingen meer energiearm of energie neutraal kunnen worden. 4) Organiseer een voorlichtingsbijeenkomst met alle zeven sportclubs om de resultaten en mogelijkheden om gezamenlijk stappen te ondernemen op gebied van energiebesparing te bespreken. Energieadvies sportvereniging Gemeente Dronten Eindrapport van 9

9 Bijlage 1 Toelichting sportveldverlichting De berekening van de terugverdientijd van de sportveldverlichting was een belangrijke item in de opdracht voor de energiescans. In de hieronder weergegeven tabellen worden de gemoeide bedragen en voorbeeldberekeningen weergegeven voor het vervangen van: - alle 211 armaturen. - één lamp met 100 branduren per jaar (situatie korfbal, zomersport). - één lamp met 450 branduren per jaar (situatie trainingsveld voetbal, gehele jaar). Opmerking: het totale aantal lampen bij de zeven clubs bedraagt 211 stuks. Uit bovenstaande tabel blijkt dat: - de gemiddelde terugverdientijd (TVT) van de 211 ledverlichtingslampen ten behoeve van de veldverlichting 22 jaar bedraagt (met subsidie 17 jaar). - de TVT van een ledverlichtingslamp ten behoeve van de veldverlichting bij 100 branduren 25 jaar bedraagt (met subsidie 18 jaar). - de TVT van een ledverlichtingslamp ten behoeve van de veldverlichting bij 450 branduren 18 jaar bedraagt (met subsidie 14 jaar). De in de bovenstaande tabel weergegeven berekening van de terugverdientijd van veldledverlichting is gebaseerd op de onderstaande uitgangspunten. Een deel van de ondergenoemde getallen zijn in overleg met de gemeente Dronten bepaald. Daarnaast worden aandachtspunten genoemd. 1) Huidige stroomprijs: hierbij is gecalculeerd met de actuele elektriciteitsprijs van de sportclub ex BTW (in de toekomst zal deze prijs waarschijnlijk toenemen t.g.v. de stijgende energiebelasting). 2) Branduren: de branduren zijn samen met de clubs bepaald en gerefereerd aan de hand van een inventarisatiesheet van de gemeente Dronten. Uiteindelijke is er een correctie uitgevoerd middels de inzichten vanuit de opgestelde energiebalans en de verbruiksgegevens. 3) Nieuwprijs led-armatuur: 2.450,- (inclusief installatie, excl. BTW). 4) Vervangingskosten van een conventionele lamp: 250, - materiaalkosten, en één manuur (totaal 450,-). Energieadvies sportvereniging Gemeente Dronten Eindrapport van 9

10 5) Bestaande masten kunnen gehandhaafd worden (dit is zeker niet altijd het geval i.v.m. veroudering, windbelasting en lichtoverlast(masthoogte)). 6) Energiebesparing van een ledlamp t.o.v. een conventionele lamp: 35%. Dit besparingspercentage bestaat uit: o o 30% besparing op verschil in elektrisch lichtvermogen (led vs. conventioneel) 5% besparing omdat ledverlichting kan worden gedimd en sneller aan-uit kan. 7) De onderhoudskosten tussen conventionele en ledverlichting (inspectie en schoonmaak) zijn vrijwel gelijk. De vervangingskosten voor led zijn gunstiger: een led-armatuur gaat 4-5 keer langer mee dan een conventionele lamp. In de praktijk komt bij sportvelden echter dit voordeel i.v.m. de matige bedrijfstijden niet dominant naar voren. 8) De volgende aandachtspunten kunnen de terugverdientijd van ledverlichting nog in mindere mate enigszins positief en negatief beïnvloeden: a. Doordat ledverlichting minder (inschakel-)vermogen vraagt kan mogelijk de elektriciteitsaansluiting lichter worden uitgevoerd wat een jaarlijkse besparing geeft m.b.t. aansluitkosten. Maar deze kosten hebben geen grote invloed op de terugverdientijd. b. Ledverlichting wordt steeds vaker aangeboden met een draadloos besturingssysteem, wat kostenbesparend kan werken (geen extra kabels/ graafwerk/ efficiëntere branduren). Maar deze kosten hebben geen grote invloed op de terugverdientijd. c. Mogelijk geeft de flexibiliteit die een led-systeem heeft voordelen m.b.t. het deels uitschakelen van de verlichting, bijvoorbeeld bij als er maar op een half veld wordt getrained of gespeeld. Goed beheer en interne afspraken blijven ook bij ledverlichting belangrijk. Energieadvies sportvereniging Gemeente Dronten Eindrapport van 9

11 Bijlage 2 Investeringsoverzicht/ planning bestaande veldverlichting Indicatie investeringsoverzicht/ planning van investeringen die gemoeid zijn bij het vervangen van de bestaande veldverlichting de komende 10 jaar. Opmerking: geel gearceerd geeft aan dat de subsidieregeling EDS mogelijk niet meer van toepassing is. Energieadvies sportvereniging Gemeente Dronten Eindrapport van 9