v WH Specifieke info TM toegevoegd: noodnummer / VGM Dia s interventie / eerste reactie bij brand toegevoegd

Transcriptie

1 v WH Specifieke info TM toegevoegd: noodnummer / VGM Dia s interventie / eerste reactie bij brand toegevoegd v WH Afgesplitst van algemene presentatie voor labogebouwen 1

2 Opleiding bestaat uit drie delen: deze presentatie vormt het theoretisch gedeelte over brand en blusmiddelen, verder is er een tweede theoretische gedeelte over preventie, begeleiden van evacuatie, opvolgen van branddetectie en ook een praktijkopleiding waarbij geoefend wordt met de blusmiddelen. De volledige opleiding wordt om de 3 à 4 jaar herhaald als opfrissingscursus, dus de deelnemers zijn ofwel nieuw in EIP, en zij krijgen op het einde van het tweede theoretisch gedeelte een geel EIP-vestje, of mensen die al enkele jaren meedraaien in EIP. 2

3 Dit is een goed punt om te polsen naar ervaring met brand: - Hoe is de brand ontstaan? - Wat is er dan gebeurd? - Hoe is er geblust? 3

4 Brandstof en zuurstof moeten in de juiste mengverhouding aanwezig zijn. Niet brandbare stoffen kunnen bijkomend als katalysator voor een snellere of hevigere verbranding zorgen. Een negatieve katalysator kan bijdragen tot een snellere blussing. Blusmethoden: 1) Verwijderen van de brandstof Het volstaat soms dat de brandstof weggenomen wordt om de brand te stoppen. Praktisch gezien is dit meestal niet mogelijk. Als voorbeeld kunnen wij aanhalen : het afsnijden van de voeding, door het sluiten van een gas- of oliekraan bij brandstoftanks kan de vloeibare brandstof soms onderaan afgetapt worden en in een tank gepompt worden de brandstof verspreiden (een stapel hout laat zich sneller blussen wanneer de stukken hout verspreid zijn) 2) Wegnemen van de zuurstof Wanneer het zuurstofgehalte in de lucht daalt tot 15% doven de meeste vlammen. Het komt er dus op aan de brand te verstikken, door te zorgen dat er geen lucht (zuurstof) bij de brand komt. Dit kan bereikt worden door de lucht gedeeltelijk te vervangen door een inert gas, zoals kooldioxyde (CO 2 ), stoom of stikstof. Deze methode is enkel bruikbaar voor het blussen van kleine vloeistofbranden met draagbare blusapparaten. Voor het blussen van branden is deze methode 4

5 ondoeltreffend. Het wegnemen van de zuurstof of verstikkingsmethode kan echter ook gebruikt worden door de toevoer van zuurstof naar de brandstof af te sluiten. Zo kan men een brandende frietketel afsluiten met een deksel of vochtige doek om het vuur te doven. Als voorbeeld kunnen wij aanhalen : het plaatsen van een deksel op een brandend recipiënt het afdekken van de brandstof met behulp van schuim waardoor de vorming van ontvlambare dampen verhinderd wordt 3) Wegnemen van de warmtebron : afkoeling Dit is wel de meest toegepaste methode van blussen. Wanneer de brandstof afgekoeld wordt tot een temperatuur die lager ligt dan de ontvlammingstemperatuur van het materiaal dan stopt de brand. Over het algemeen wordt als koelmiddel water gebruikt, want water verdampt op 100 C en slorpt daarbij een grote hoeveelheid warmte op. Deze methode is vooral doeltreffend voor de vaste stof branden. Als voorbeeld kunnen wij aanhalen : door water te vernevelen in plaats van een volle waterstraal, kan men veel meer warmte onttrekken aan de brand. 4) Neutralisering van de kettingreactie Een verbranding wordt gekenmerkt door een kettingreactie waarbij, door allerlei chemische reacties, scheikundige verbindingen of elementen ontstaan die de verbranding onderhouden. Deze elementen worden vrije radicalen genoemd. Sommige blusmiddelen zoals bluspoeders bezitten de eigenschap deze zeer reactieve radicalen te neutraliseren, waardoor de voortplanting van het vuur belet wordt. Deze blusmiddelen hebben een negatieve katalytische werking. 4

6 Vlampunt: dampen kunnen ontstoken worden Ontstekingstemperatuur: zelfontbranding LEL, UEL: Lower Explosion Limit, Upper Explosion Limit van gas of dampconcentraties De risicoanalyse die moet opgesteld worden voor elke MAP: (machine, apparaat of proefopstelling) bevat informatie over risico s en maatregelen die moeten getroffen worden. Dit is belangrijke informatie waarmee rekening moet gehouden worden, preventief, en bij het blussen. 5

7 Verlengsnoer: NIET magnetische spoelwerking, WEL warmte die vrijkomt bij stroomdoorgang in elke wikkeling en niet weg kan. Opstapeling van warmte die niet kan afgevoerd worden kan tot brand leiden. 6

8 Inerte omgeving: opletten voor lekken. De risicoanalyse die moet opgesteld worden voor elke proefopstelling bevat informatie over risico s en maatregelen die moeten getroffen worden. Dit is belangrijke informatie waarmee rekening moet gehouden worden, preventief, en bij het blussen. 7

9 Dit is een goed punt om te polsen naar ervaring met brand: - Hoe is de brand ontstaan? - Wat is er dan gebeurd? - Hoe is er geblust? 8

10 Detectiesystemen zijn het meest waardevol tijdens de smeulperiode, die soms zeer lang kan duren. Vlamoverslag of flashover: door de warmte vormen alle voorwerpen in de ruimte ontbindingsgassen (pyrolyse), wanneer de temperatuur hoog genoeg wordt ( C) ontsteken deze gassen quasi gelijktijdig. P:\VGM gebouwen\eip\opleidingspakket EIP\Filmpjes\EIPopleiding\tree_fire.mpeg Op te letten bij filmpje kerstboom: kast ontbrand zonder dat er een vlam aan komt: straling. P:\VGM gebouwen\eip\opleidingspakket EIP\Filmpjes\EIPopleiding\BACKDRAFT_and_FLASHOVER.mp4 Van tweede filmpje enkel fragment tonen van filmzaal (zetels geven ontbindingsgassen die ontsteken) en voorbeelden van flashover (1:28 tot 2:40). Na de vlamoverslag branden geen afzonderlijke objecten, maar verbranden de ontbindingsgassen van alle brandbare materialen samen. Wanneer de vraag gesteld wordt: zijn onze standaard labojassen wel veilig bij brand? Kunnen we er geen betere krijgen? Standaard labojassen bevatten (veel) polyester, maar zijn wel redelijk veilig bij brand; het materiaal heeft een beperkte reactie bij brand. In het 9

11 raamcontract PBMs worden enkele speciale types labo-jas opgenomen met een andere samenstelling, of extra behandeling. (Brand/zuren/basen.) Informeer bij VGM Antenne-coördinator of hiërarchische lijn. 9

12 Backdraft: in het lokaal zitten veel onverbrande gassen boven de ontstekingstemperatuur, maar zonder zuurstof, zuurstoftoevoer door geopende deur zorgt voor steekvlam / explosie. Een dreigende backdraft is herkenbaar aan een aantal signalen: Een pulserende gele of bruine rook De ruimte lijkt te "ademen", rook wordt door kleine openingen geperst en verse zuurstof aangezogen Ramen krijgen een donkere aanslag, en een olieachtige druipende substantie op de ramen (ten gevolg van stoffen uit de gassen die condenseren tegen het raam) Aangrenzende ruimten en deuren zijn zeer heet Bij enige twijfel: deur dicht laten en actie overlaten aan brandweer. Zijn deze signalen niet aanwezig: toch voorzichtig te werk gaan bij gesloten deuren. Deur openen op kleine spleet, goed tegenhouden, zorgen dat eventuele steekvlam niet naar u toekomt. 10

13 11

14 De strijd tegen brand is een strijd tegen de tijd. Vandaar de noodzaak om snel en doeltreffend op te treden in geval van brand. De alarmering van de omgeving en de hulpploegen is belangrijk voor uw veiligheid en deze van de andere personen in het gebouw. Door hulp in te roepen kan je anderen inschakelen om noodnummer te bellen en evacuatieknop in te drukken terwijl jij een bluspoging doet. Noodnummer KU Leuven Noodnummer TM: Campusnoodnummer Gebouwen met Evacuatiecentrale 12

15 Brandweer controleert of vuur volledig en overal gedoofd is, bijvoorbeeld in ventilatiekanalen, en zorgt voor nablussen. Gebouwen met Evacuatiecentrale 13

16 Deur van lokaal en compartiment dicht doen, niet met sleutel afsluiten. Bij aankomst van de brandweer: geef de informatie over de brand en uw bluspoging door aan hen. Gebouwen met Evacuatiecentrale 14

17 15

18 Vast, Vloeistof, Gas, Metaal E-elektriciteit is afgeschaft (elektriciteit brandt niet, veroorzaakt wel branden) Bijkomende klasse F: Frituurolieën en vetten, blussers voor huishoudelijk gebruik hebben soms dit symbool. 16

19 Bij het overwegen van elke bluspoging: eigen veiligheid en veiligheid van slachtoffers / omstaanders eerst stellen. 17

20 Bij frituurketel: energiebron afsluiten en laten afkoelen alvorens deken te verwijderen. Niet verplaatsen. Deken enkel geschikt voor eenmalig gebruik (+/-). Metalen deksel, broodplank, zijn ook bruikbare alternatieven Vochtige dweil, mag niet meer druppelen. Kost ongeveer 20 EUR. 18

21 Info Somati: autonomie 12 sec. Blussen van gasbrand: risico op vorming van gaswolk en explosie. Poeder is corrosief en tast elektrische contacten aan. Reiniging door gespecialiseerde firma helpt soms wel, maar uiteindelijk wordt de levensduur van de toestellen vaak wel ingekort. Wordt in principe niet geplaatst in laboratoriumgebouwen. 19

22 Info Somati: autonomie 45 sec bij volcontinue gebruik Nieuwere types: geen sproeikop, wel herkenbaar aan blauwe handvat. Schuim en filmvormend middel zodat afdekkende laag gevormd wordt, ook op vloeistoffen. Sommige schuimblussers kunnen veilig gebruikt worden op installaties tot 3.5 kv. Tenzij er hoogspanning bij te pas komt kan schuim gebruikt worden om elektrische installaties te blussen. 20

23 Info Somati: autonomie 20 sec. CO2 zwaarder dan lucht, maar drijft uiteen, gloeiresten doen gebluste vaste stofbranden opnieuw ontbranden. Slachtoffers eerst uit de gevarenzone brengen alvorens te blussen. 21

24 Spuitmond is normaal vergrendeld door afsluitkraan: losmaken kan enkel door kraan open te draaien en daardoor slang op druk te brengen. Let op: gebonden straal is zeer krachtig, beter vernevelde straal gebruiken. In eerste instantie is individueel blustoestel het beste blusmiddel. Let op: 1 liter water wordt ongeveer 1.7 m³ stoom: zichtbaarheid vermindert sterk. P:\VGM gebouwen\eip\opleidingspakket EIP\Filmpjes\EIPopleiding\friteuse-nl.wmv Brandend frituurvet heeft temperatuur van 250 C, water zakt naar bodem en wordt onmiddellijk omgezet in stoom, waardoor brandend vet in kleine druppels wordt verspreid, met steekvlam tot gevolg. Brandende metalen geven grote hitte: water ontbindt in H2 en O2, wat knalgas geeft. 22

25 CAFS: Compressed Air Foam System, met speciaal additief Herkenbaar aan gele draagstructuur, speciale kop en afzonderlijke persluchtfles Sterk klevend schuim vormt afdekking, thermische isolatie, zodat omgeving kan geblust worden. Brandend metaal gloeit nog lang na. Speciale bediening, opleiding zit niet in EIP blusoefening. 23

26 24

27 Stookinstallaties, sprinklers (vb afvalgebouw), gasblussing (datacenter) 25

28 De stoffen in poeder en schuimblussers zijn niet gevaarlijk. Bij oogcontact kan eventueel irritatie optreden, spoelen met water is dan aangewezen. Bij inname of groot huidcontact met bluspoeder kan diarree optreden. Bij CO2 blussen opletten voor vrieswonden. Voor alle middelen: werking sluit luchttoevoer af, dus ook niet geschikt om te ademen. Bij de praktische blusoefeningen worden blusdeken, poeder- schuim- CO2-blusser en haspel gedemonstreerd en oefen je het blussen en/of bedienen van deze blusmiddelen. Hiervoor draag je best stevige schoenen en kledij die tegen een stootje kan (katoenen stofjas is voorzien, die draag je om jezelf en je kledij te beschermen). 26

29 27

30 EIP is geen brandweerploeg, enkel eerste bluspoging ondernemen. Eigen veiligheid eerst, let op voor de rook: grootste boosdoener bij brand: verbranding longen, vergiftiging. Slachtoffers verwijderen. Aftocht blazen voor het uit de hand loopt. 28

31 29

32 30

33 Harde straal blusmiddel vanop korte afstand kan brandhaard doen uiteenspatten, met verspreide brandhaarden tot gevolg. Haspel: afstand in functie van de straal, 15m voor gebonden straal. Tijdens de blusoefening wordt het gebruik van de verschillende blusmiddelen gedemonstreerd en geoefend. 31

34 32

35 33

36 Platleggen om ongevallen bij omvallen te vermijden. 34

37 Het slachtoffer moet zo snel mogelijk op de grond gaan liggen. Doet het slachtoffer dit niet uit zichzelf, zal hij "met gepaste harde hand" tegen de grond gewerkt moeten worden. De vlammen moeten bij voorkeur worden gedoofd door water over het slachtoffer te gieten. Benzine is niet met water te blussen, maar kleding die door benzine in brand is geraakt kan wel met water worden geblust. Als er geen water bij de hand is, moet hij in stevig in een deken, (labo)jas of gordijn (liefst van wol) worden gewikkeld. Gebruik nooit synthetische stoffen of isoleringdeken. Let altijd op de eigen veiligheid! Blijf vrij van het vuur en voorkom inademen van rook of hete gassen. Houdt het hoofd van het slachtoffer vrij. Sluit de deken eerst om de hals (als een poncho), zo wordt voorkomen dat vuur en rook bij het gezicht van het slachtoffer komt. Werk vanaf het gezicht naar de voeten. Inademing van rook of hete gassen kan ernstige (levensbedreigend) beschadiging aan de luchtweg veroorzaken. Als er geen materiaal aanwezig is om het slachtoffer in te wikkelen, zorg er dan voor dat het slachtoffer over de grond gaat rollen. Als een blustoestel wordt gebruikt om iemand te blussen, moet worden voorkomen dat het blusmiddel in het gezicht van het slachtoffer komt. Als u zelf in brand staat: 35

38 Ga nooit lopen, dit wakkert het vuur alleen maar aan Probeer kalm te blijven Houdt de adem in Laat u op de grond vallen en rol u zelf om zo de vlammen te doven Als u moet ademen probeer dit zo te doen dat u geen rook of vuur binnen krijgt 35

39 36

40 Kledij niet verwijderen wanneer ze in brandwonden plakt, tenzij het om chemische brandwonden gaat, dan steeds kledij verwijderen. Brandwonden groter dan een stuk van 2 EUR: steeds door arts laten opvolgen. Uitgebreide brandwonden: noodnummer bellen om ziekenwagen te laten oproepen: afhankelijk van de ernst: MUG / spoedgevallen / brandwondencentrum Alles over brandpreventie, brandwonden in de thuisomgeving vindt je op ook een webshop voor rookdetectors, blusdekens, schuimblussers. 37

41 Op de website vind je uitgebreide info over preventie, brand, blussen, en pdf van deze presentatie met nota s. Voor Thomas More is er een afzonderlijke pagina rond opleidingen. Oefeningen: Kledij: beschermende stofjas wordt ter beschikking gesteld, best geen synthetische rokjes dragen Schoenen: roosters, slijkerig terrein: stevige platte schoenen aangeraden Hebben jullie vragen? Anders heb ik er een paar voor jullie: - Wat heb je onthouden als belangrijkste aandachtspunten voor jullie als EIP? - We hebben verschillende malen over deuren gepraat, wat zijn voor jullie nu de belangrijkste risico s en maatregelen ivm deuren? 38