BEVEILIGING VAN RUBBERWALSEN 1961 Blz. 1

Transcriptie

1 Blz INLEIDING 1.1 Krachtens artikel 118 van het "Veiligheidsbesluit voor fabrieken of werkplaatsen 1938" moeten rubberwalsen zodanig zijn opgesteld en ingericht, dat het gevaar dat deze machines opleveren zoveel mogelijk wordt voorkomen. De in deze publikatie gegeven aanwijzingen hebben ten doel het bedoelde gevaar, namelijk het bekneld geraken tussen de rollen, weg te nemen of zoveel mogelijk te verminderen en houden tevens verband met de naleving van de genoemde wettelijke bepaling. Met het in acht nemen van de aanwijzingen voldoet men naar het oordeel van de Arbeidsinspectie op de meest doeltreffende wijze aan deze bepaling. 1.2 Het aantal ongevallen dat jaarlijks plaatsvindt bij het werken aan rubberwalsen is niet groot, doch zij zijn meestal van zeer ernstige aard. Tot voor kort bestond de beveiliging uitsluitend uit een aan weerszijden boven de rubberwals aangebrachte stang of staalkabel waarmede men, door hieraan te trekken, de noodstopinrichting in werking stelt, een inrichting dus die door de man zelf moet worden bediend. Deze beschutting blijkt niet in alle opzichten te voldoen. Dreigt iemand op de een of andere wijze tussen de rollen bekneld te geraken, dan hangt het van zijn tegenwoordigheid van geest af of hij de noodstopinrichting, indien hij die kan bereiken, in werking stelt. Deze beveiliging kan, zoals de praktijk trouwens ook heeft bewezen, de ernst van een ongeval wel verminderen doch het niet altijd voorkomen. 1.3 Dit heeft ertoe geleid dat in Engeland een nieuwe beveiliging is ontwikkeld, die daar reeds op ruime schaal toepassing vindt. Deze beveiliging wordt in deze publikatie uitvoerig beschreven; zij komt er op neer dat de wals zodanig wordt opgesteld, dat men staande voor de machine wordt verhinderd tot aan de gevaarlijke knelplaats te reiken en dat, indien men door de rubber zou worden meegesleurd, de wals tot stilstand komt alvorens men de knelplaats bereikt. 2. HET ONBEREIKBAAR MAKEN VAN DE KNELPLAATS 2.1 De veilige afstand Aangenomen wordt, dat een vingertop niet meer door de rollen kan worden gegrepen indien men niet verder kan reiken dan tot de plaats waar de afstand tussen de rollen 2 cm bedraagt. Deze afstand wordt bepaald bij geheel gesloten wals. De afstand van A tot het knelpunt C hangt af van de middellijn der rollen. Voor verschillende middellijnen van de rollen is deze afstand bepaald en in onderstaande tabel vermeld.

2 Blz. 2 Middellijn rol in cm Afstand A-C in cm De veilige reikgrens Indien men uitsluitend aan het gestelde onder 2.1 zou voldoend zou bij leegloop geen gevaar bestaan. Bij belaste machine echter kan een hand of een arm door de rubber worden gegrepen en het gehele lichaam worden meegesleurd. Ook in dit geval mag men geen gevaar kunnen lopen bekneld te geraken Elk punt van de omtrek van een rol legt, ook bij een belaste machine, na het in werking treden van de noodstopinrichting (zie onder 3) een weg af die gelijk is aan de remweg, ook wel uitloopweg genoemd. Het is duidelijk dat, om ook bij belaste machine nog veilig te kunnen werken, het punt van het walsoppervlak dat men staande voor de machine nog mag kunnen bereiken voor het punt A moet liggen. 2.3 De remweg of uitloopweg De remweg moet worden gemeten aan een onbelaste wals en wordt gerekend vanaf het moment dat de noodstopinrichting in werking komt, tot het moment dat de rollen tot stilstand zijn gekomen. Omdat het gevaar van meesleuren slechts bestaat bij belaste machines, in welk geval de remweg korter is dan bij leegloop, mag voor het vaststellen van de veilige reikgrens een remweg in rekening worden gebracht die 25% minder bedraagt dan de door meting bij leegloop vastgestelde. In normale gevallen is de omtreksnelheid van de achterste rol groter dan die van de voorste. De afstand A'-B' op de achterste rol moet dus groter zijn dan de afstand A-B op de voorste rol. Is de afstand A-B voor de voorste rol bepaald, dan is de afstand A'-B' voor de achterste rol gemakkelijk te berekenen, omdat A-B en A'-B' zich verhouden als de A - B V omtreksnelheid van de rollen; dus =, indien, A' - B' V' V en V' de omtreksnelheden van resp. de voorste en de achterste rol zijn. 2.4 Bepaling van de veilige reikgrens Het zal duidelijk zijn, dat men om de veilige reikgrens als onder is aangegeven te bepalen, eerst de plaats moet vaststellen van de punten A en A'.

3

4 Blz. 3 Vervolgens bepaalt men bij leegloop 3-maal achtereen de remweg, door de wals met de noodstopinrichting tot stilstand te brengen en berekent men het gemiddelde van de gevonden waarden, dat als de gemeten remweg wordt aangenomen. Ligt deze boven de waarde aangegeven in afbeelding 2, dan moet men de rem nastellen of repareren. Van de door meting vastgestelde waarde mag men 25% aftrekken voor de in rekening te brengen remweg van de belaste machine. Zet men deze waarde vanuit het punt A op de omtrek van de rol af, dan vindt men B (de veilige reikgrens). 2.5 Opstelling van de wals Indien men bij de opstelling van de wals ervan zou uitgaan, dat een persoon die vlak tegen de rol staat de veilige reikgrens net zou kunnen bereiken, dan zou in vele gevallen de wals zeer hoog moeten worden opgesteld, hetgeen het werken bemoeilijkt. Om de wals niet te hoog te plaatsen en toch veilig te kunnen werken, brengt men daarom aan de werkzijde(n) over de gehele breedte van de wals een stang aan, de zogenaamde afstandsstang. Deze stang moet voorkomen, dat men bij een niet te hoog opgestelde wals verder kan reiken dan de veilige reikgrens. De stang dient tevens om de noodstopinrichting in werking te stellen (zie onder 3) Stel, dat de persoon die aan de wals moet werken een reiklengte heeft van 90 cm. Het zal dan duidelijk zijn, dat voor deze persoon de minimum-afstand van de afstandsstang tot de rol moet liggen op de evolvente K-L. Voor een persoon met een reiklengte van 70 cm ligt de maximumafstand van de afstandsstang tot het roloppervlak op de concentrische cirkel G-H, waarvan de straal bedraagt 70 cm + -2 cm, daar hij anders met de vingertoppen het roloppervlak niet zou kunnen bereiken en dus niet zou kunnen werken. De stang moet dus in elk geval liggen in het gearceerde oppervlak, ingesloten door de beide krommen. Wordt de machine bediend door verschillende personen, met zeer uiteenlopend reikvermogen, dan moet de afstand van de stang tot de rol telkens worden ingesteld in overeenstemming met de reiklengte van de persoon die met de wals gaat werken Er bestaat dus een verband tussen de afstand van de bovenkant van de rol tot de vloer, de hoogte van de afstandsstang boven de vloer en de afstand van deze stang tot het knelpunt van de rollen Uitgaande van de normaal opgestelde rubberwals waarvan de middellijnvan de rollen ± 50 cm bedraagt en de bovenkant van de rollen op een hoogte van ± 110 cm boven de vloer ligt, zou voor een persoon met een reiklengte van 70 cm, indien B in afbeelding 4 de veilige reikgrens is en men de stang op een hoogte van 140 cm boven de vloer (okselhoogte) aanbrengt, de horizontale afstand a van het knelpunt van de rollen tot de stang ten minste 75 cm moeten bedragen.

5

6 Blz. 4 De grote hoogte,van de stang,boven de vloer noodzaakt de man echter om bij het pakken van de rubber steeds onder de stang door te bukken, hetgeen zeer vermoeiend is en het arbeidstempo verlaagt Indien een wals is opgesteld overeenkomstig 2.5.4, zou men de afstandsstang lager kunnen aanbrengen dan 140 cm boven de vloer. Men zou de afstand a dan moeten vergroten om te voorkomen, dat de reikgrens B wordt overschreden. Afbeelding 5 geeft aan,m dat indien de stang wordt aangebracht op een hoogte van 120 cm boven de vloer, de afstand a ongeveer 98 cm zou moeten bedragen. Hierbij doet zich echter de mogelijkheid voor, dat de man zich opstelt tussen de machine en de stang, hetgeen bijzonder gevaarlijk is Om gemakkelijk en toch veilig te kunnen werken, is het noodzakelijk de wals hoger te plaatsen dan gebruikelijk is. In afbeelding 6 is voor een wals waarvan de rollen een middellijn hebben van ± 50 cm, de hoogte bepaald op 160 cm boven de vloer. De afstandsstang wordt aangebracht op okselhoogte, d.i. op ongeveer 140 cm boven de vloer. Indien B de veilige reikgrens is, moet de horizontale afstand a van het knelpunt van de rollen tot de stang ongeveer 90 cm bedragen. Weliswaar is de afstand a in dit geval groter dan in het geval onder doch dit is bij deze hoog opgestelde wals geen bezwaar, aangezien men over de stang de rubber gemakkelijk kan grijpen en men niet onder de stang door behoeft te bukken. De neiging om zich tussen de stang en de wals op te stellen is bij deze opstelling dus minder aanwezig. Zo nodig moet men tussen de stang en de wals nog een rooster aanbrengen, zoals schematisch in afbeelding 6 is aangegeven In de gevallen dat het bezwaar oplevert de walsen op een hoogte van 160 cm boven de vloer te plaatsen, hetgeen zich kan voordoen bij mengwalasen, moet men een op!~ssing zoeken die tussen de opstelling volgens afbeelding 5 en die volgens afbeelding 6 ligt. In afbeelding 7 is een dergelijke tussenoplossing aangegeven. Hierbij is uitgegaan van een walshoogte van 140 cm boven de vloer, een hoogte waarbij men nog grondstoffen aan de rubber kan toevoegen en men tevens voldoende zicht op het werk heeft. Proefondervindelijk is vastgesteld, dat bij deze walshoogte de afstandsstang moet liggen op een hoogte van 120 cm boven de vloer en op een afstand van 90 cm van het knelpunt van de rollen. De juiste plaatsing van de stang is afhankelijk van de volgende factoren: de middellijn van de walsrol, de hoogte van de machine boven de vloer, de afstand van de stang tot het knelpunt van de walsrollen, de remweg en tenslotte de lengte van de man die aan de machine werkt. Aangezien het niet mogelijk is deze waarden in een grafiek aan te geven, moeten zij proefondervindelijk worden vastgesteld. De Arbeidsinspectie beschikt over een eenvoudig toestel met behulp waarvan de vereiste maten kunnen worden bepaald. Desgewenst kunnen met dit toestel in het bedrijf proeven worden genomen.

7

8 Blz Aangenomen wordt, dat indien de afstand tussen de rol en de afstandsstang niet meer bedraagt dan 45 cm, geen gevaar bestaat dat een persoon tussen de stang en de rol zal gaan staan. Een rooster behoeft dan niet te worden aangebracht. In alle andere gevallen is een rooster noodzakelijk, tenzij bijzondere omstandigheden dit niet mogelijk maken Nieuwe rubberwalsen en walsen die uit een volledige revisie komen, moeten hoog worden geplaatst, met inachtneming van de in dit hoofdstuk genoemde richlijnen Het is gewenst op het frame de veilige reikgrens met pijlen aan te geven en een bordje aan te brengen met de waarschuwing: Deze wals mag niet worden bediend door personen die verder kunnen reiken dan de pijl (de veilige reikgrens!!) 3. DE NOODSTOPINRICHTING 3.1 Zoals reeds werd opgemerkt onder 2.5.1, dient de afstandsstang tevens om de noodstopinrichting in werking te stellen. Daartoe moet de stang scharnierend aan het frame van de machine zijn bevestigd. Bij het drukken tegen de stang wordt een contact verbroken, waardoor de noodstopinrichting in werking komt. Om te voorkomen dat de machine onnodig en te dikwijls tot stilstand komt, mag de stang niet te gemakkelijk kunnen worden bewogen. Aan de andere kant mag het in beweging brengen geen te grote lichaamskracht vergen. Gebleken is, dat een druk van kg de juiste is. Een doelmatige uitvoering is schematisch aangegeven in afbeelding Een noodstopinrichting vereist een scherpe afstelling; de rem slijt bij gebruik sterk en moet steeds worden bijgesteld. De noodstopinrichting mag daarom beslist niet worden gebruikt om de wals in gewone gevallen te doen stoppen. Men komt hier gemakkelijk toe, omdat de bedienende persoon, staande voor de wals, slechts tegen de afstandsstang behoeft te drukken in plaats van naar de schakelaar te lopen. Om dit euvel te voorkomen, kan men een elektrische schakeling toepassen waarbij men na gebruik van de noodstopinrichting de wals niet meer kan inschakelen tenzij bijv. de afdelingschef, door middel van een speciale drukknop of schakelaar, de mogelijkheid daartoe weer heeft gegeven.

9 Blz Teneinde een eenvoudige uitvoering van de reminstallatie c.q. een kleinere rembelasting te verkrijgen, verdient het aanbeveling tussen de aandrijfmotor en de reductiekast een elektromagnetische koppeling te plaatsen, die bij bediening van de noodstopinrichting wordt uitgeschakeld en die in serie is geschakeld met de beveiligingsschakelaars. 4. DE ELEKTRISCHE INSTALLATIE 4.1 Bij bediening van de noodstopinrichting moet de voedingsleiding van de motor, van de remhefmagneet en van de eventueel aanwezige elektrische koppeling tussen motor en reductiekast automatisch worden uitgeschakeld. 4.2 De noodstopinrichting moet, met inachtneming van het onder 3.2 vermelde, voldoen aan de volgende eisen: Zij moet bij bediening van een veiligheidscontact de magneetspoel van een elektromagnetische schakelaar dubbelpolig uitschakelen; enkelpolige uischakeling is slechts toegestaan, indien de magneetspoel is aangesloten op een met de aarde verbonden stroomstelsel en rechtstreeks met de geaarde geleider van het stroomstelsel is verbonden Het weer in zijn oorspronkelijke stand terugkomen van het veiligheidscontact mag niet het automatisch inschakelen van de onder bedoelde elektromagnetische schakelaar ten gevolge hebben De stroomverbreking van het veiligheidscontact moet mechanisch gedwongen zijn Het veiligheidscontact moet: a) zodanig zijn geconstrueerd, dat breuk van een of meer onderdelen of onwaarschijnlijk is, of in elk geval stroomverbreking ten gevolge heeft; b) een voldoende sterk huis hebben om aan de krachten, waaraan het in de praktijk kan zijn blootgesteld, weerstand te kunnen bieden. 5. ALGEMENE AANWIJZINGEN 5.1 Het verdient aanbeveling, dat in een lokaal waar aan een rubberwals wordt gewerkt steeds ten minste twee personen aanwezig zijn.

10 Blz Het bedienen van rubberwalsen door jeugdige personen (arbeiders beneden 18 jaar) is verboden, tenzij het districtshoofd der Arbeidsinspectie een verklaring heeft afgegeven, dat naar zijn oordeel die arbeid in een bepaald geval geen gevaar oplevert (artikel 24 van het Arbeidsbesluit 1920).