De Groote Heide. Wandelroute. route 3: Sandermannen

Transcriptie

1 Wandelroute Afstand: 6,2 km Tijdsduur: 1:30 uur De Groote Heide route 3: Sandermannen Een leuke en gevarieerde wandeling door De Groote Heide met onderweg informatie van Rob van der Burg, expertmedewerker ecologie van de Coöperatie Bosgroep Zuid Nederland ROUTEPUNT LUISTERPUNT A B had je hier een weidse blik over de uitgestrekte heidevelden. Ook waren er vele grote en kleine vennen. In 1906 is men begonnen om dit te ontginnen. De route Sandermannen leidt door een typisch ontginningsbos van de vroegere woeste gronden. Aan de linkerkant ziet u een ontginningsboerderij uit Op dit moment is hier de Bosgroep Zuid Nederland gevestigd. De Bosgroep is tegenwoordig betrokken bij de ontwikkeling en beheer van bos- en natuurterreinen, zoals hier bij De Groote Heide. A De Groote Heide is in eigendom van Brabant Water, Het Brabants Landschap en de gemeente Heeze-Leende. B C Start parkeerplaats: Huisvenseweg 14, 5591 VD Heeze Luisterpunt L1 op parkeerplaats. Het gebied, waarin u zo gaat wandelen heet De Groote Heide. Het is een zeer uitgestrekt natuurgebied van wel 1100 hectare. Vroeger 1 Vanaf de parkeerplaats lopen we terug naar de verharde weg en die steken we recht over en lopen dus rechtdoor voorbij de houten slagboom het pad in. De route wordt aangegeven door groene bordjes, maar voordat u het eerste bordje tegenkomt, hebt u al een stuk gewandeld. Omdat het mogelijk is dat hier en daar de bordjes verdwenen zijn, is het raadzaam de routebeschrijving nauwkeurig op te volgen. C Luisterpunt L2 onderweg op het zandpad. Het bosgebied waardoor u loopt, is ruim 100 jaar geleden aangeplant. Dat het zo n oud bosgebied is, kan men ook zien aan de adelaarsvaren die langs het pad staan. Deze

2 D F E G H varen komt vooral voor in de wat oudere bossen. Toch ontkiemt deze varen erg moeilijk. De meeste varens vermeerderen zich door sporen en vormen geen zaden, maar de adelaarsvaren vermeerdert zich vooral door een dikke zwarte kruipende wortelstok. Als de plant eenmaal ergens groeit, dan krijg je hem moeilijk weer weg. Er zijn heel veel varensoorten, het is al een heel oude plant. Als je de bladsteel aan de voet schuin doorsnijdt, zie je een figuur dat op twee adelaars lijkt, vandaar de naam adelaarsvaren. D Loop nu door tot de volgende viersprong. 2 Op de viersprong gaat u naar links. 3 Op de volgende viersprong gaat u rechtdoor. 4 Bij het eerste bospad gaat u rechts. E U loopt nu tussen hoge douglasbomen door. 5 Loop nu door tot het einde van het pad. U ziet hier een routepaaltje met een groen/witte afbeelding staan. F Dit zijn onze routebordjes. Luisterpunt L3 tijdens het lopen over deze half verharde boslaan. U ziet hier en daar kegelvormige, groenblijvende bomen staan. Dit is de Hemlockspar of de Tsuga, een geslacht uit de sparrenfamilie, waarvan er in totaal 9 soorten zijn. Ze komen vooral voor in Noord-Amerika en Azië. Daar kunnen ze tussen de 20 en 65 meter hoog worden. G In de Nederlandse bossen ziet u overigens vooral de grove den staan. Deze den is na de ontginning op grote schaal aangeplant. Ze wordt ook wel pijnboom genoemd. Ze groeit goed op deze arme zandgronden. De bomen werden dicht bij elkaar gezet, zodat ze mooi recht omhoog kunnen groeien. Het hout werd vooral gebruikt voor het stutten van de mijngangen. Het timmerhout van de grove den heet grenen. Een spar en een den kun je uit elkaar houden door naar de naalden te kijken. Bij een den staan de naalden bij elkaar en bij een spar staan ze afzonderlijk. De den heeft ronde naalden, de spar heeft platte of hoekige naalden. Weet u trouwens dat u door het tellen van de takkenkransen kunt weten, hoe oud de boom is? Iedere takkenkrans is 1 jaar. H Loop nu door tot de viersprong. 6 Op de viersprong gaat u rechts. Er staat een routebordje. 7 Bij het eerste pad gaat u links. Er staat weer een routebordje. Het pad loopt iets omlaag, omdat u een drooggelegd

3 J I ven in loopt. Even verder ziet u aan uw linkerhand een oud beukenbos. Luisterpunt L4 bij het beukenbos. I J In dit beukenbos komt de zwarte specht voor. Deze specht nestelt vooral in beuken. Kijkt u maar, dan ziet u de nesten in de stammen van deze bomen. De zwarte specht hakt ieder jaar een nieuw nest uit zo n dikke loofboom. Andere dieren zoals bosuilen maken hier dankbaar gebruik van. Het heeft dus ook geen zin om voor deze spechtensoort nestkastjes op te hangen. U herkent het mannetje doordat hij een pikzwart pak met een vuurrode kap heeft. Het vrouwtje is ook zwart met rood aan de nek. Het is een vrij schaarse broedvogel. De vogels zijn zo n 40 tot 46 cm groot. Ze kunnen behoorlijk hard roepen. Hun geluid galmt door de bossen heen. Ze zijn schuw en gaan er vandoor zodra ze mensen zien. De zwarte specht eet vooral houtmieren die onder de bast van dode bomen leven. Loop nu door totdat u bij een grote viersprong komt. 8 Bij deze viersprong gaat u rechtdoor. Als u heel goed kijkt, dan ziet u dat dit eigenlijk een 5 sprong was. U loopt nu het bosgebied in dat het sterrenbos heet. Luisterpunt L5 bij deze 5-sprong. Als u in het middelpunt van deze kruising gaat staan, dan ziet u dat de paden straalsgewijs naar de uiteinden lopen en daarmee een ster vormen. Vandaar de naam. Dat hier een sterrenbos voorkomt is vrij uitzonderlijk. Een sterrenbos is eigenlijk een vorm van vroegere tuinarchitectuur, die vooral te zien is rond landgoederen en kastelen. Het bosgebied behoorde vroeger aan een adellijke familie, die veel verderop in kasteel Heeze, woonde. Rond 1900 is opdracht gegeven om deze woeste gronden te ontginnen en aan te planten met hout, zodat met de houtkap geld verdiend kon worden. Er werden hiervoor rechte paden en sloten aangelegd. Het is dus ongewoon dat hier een stukje barokke tuinarchitectuur te vinden is. Steek nu de 5-sprong over. 9 U steekt dus deze 5-sprong schuin rechts over, er staan routebordjes. 10 T-splitsing naar links, zie het routebordje. Luisterpunt L6 onderweg. De bosbouw is tegenwoordig totaal anders dan vroeger. Vroeger werden planmatig stukken bos met dezelfde bomensoort aangeplant. Na ongeveer

4 K L M N 60 jaar werden alle bomen gekapt en verkocht. Het stukje bos werd dan schoongemaakt en weer opnieuw opgeplant. Dode bomen werden meestal verwijderd. Het bos werd min of meer schoongehouden. Dit vergde veel mankracht. Dit gaat tegenwoordig heel anders. Niet alleen kost het kappen en weer aanplanten van bos veel meer dan het zal opbrengen, maar ook hebben we te maken met een andere visie op bosbeheer. Er wordt nagedacht over een individuele aanpak van het bos. Men probeert de variëteit te verhogen door meer soorten planten, bomen en dieren een kans te geven. Dat betekent dat er soms stukken bos gekapt worden, soms enkele bomen worden verwijderd en soms vrijgemaakte gedeeltes worden afgeplagd. Ook laat men dood hout vaak liggen. Is het u opgevallen dat er hier en daar kleuren zijn aangebracht op de bomen? Oranje betekent dat deze boom een keer gekapt zal worden en blauwe verf op de bomen betekent dat het een waardevolle boom is, die gespaard moet worden. K Loop nu verder tot het einde van het pad. 11 Ga op het einde van het pad naar links, er staat een routebordje. Blijf het pad volgen. 12 Ga op de volgende kruising voorbij de houten slagboom naar rechts. We wijken nu even van de route af. L 13 Ga na ongeveer 50 meter bij de tweede houten slagboom naar links. Na zo n 50 meter komt u bij een ven. 14 Houd het ven aan uw rechter hand, u gaat dus aan het einde van het ven naar rechts en u loopt dan verder langs de bosrand met rode beuken. Luisterpunt L7 bij het ven. Het ven waar u nu omheen wandelt, heet de Sandermannen. M Dit is ook de naam van deze route. Dit ven vervult een belangrijke natuurfunctie met haar bijzondere flora en fauna. U kunt hier o.a. de moerashertshooi, blaasjeskruid, de wateraardbei en de moeraswolfsklauw vinden. Moerashertshooi verraadt zich vaak doordat het een sterke maggigeur verspreidt. Bij het ven zijn maar liefst 28 verschillende libellen waargenomen, waaronder de zeldzame speerwaterjuffer. N De randen van het ven zijn geplagd en vrijgemaakt van bomen en struiken. Op de vrijgekomen zandlaag zijn daar nog aanwezige zaden van de heide weer ontkiemd. O Loop nu verder tot het einde van het ven.

5 O Q P R S 15 Ga aan het einde van het ven bij het verharde fietspad naar rechts. 16 Op de viersprong, bij het bankje en fietsknooppunt nr 50 gaat u naar rechts. P 17 Op de volgende viersprong gaat u weer naar rechts 18 Blijf dit pad volgen totdat u weer op de grote kruising van zandwegen met de slagboom bent, waar u eerder rechtsaf bent gegaan. U gaat op ditzelfde kruispunt nu rechtdoor, er staat een routebordje. Luisterpunt L8: onderweg wandelend over het pad. In de bossen ziet u veel dood hout liggen. Q Voor veel planten en dieren is dit dode hout een levensvoorwaarde. Het bos wordt met dood hout een stuk levendiger, omdat op dit dode materiaal talloze organismen leven. Het dood hout is nodig voor talrijke diertjes, paddenstoelen, bacteriën en planten. Veel verschillende soorten paddenstoelen en kevers zijn betrokken bij het opruimen van dit rottend hout. Ook zit het vol met larven van vliegen, muggen en rupsen van nachtvlinders. Diverse vogels, zoals spechten, worden aangetrokken door deze lekkernijen. In de dode zachte berkenstammen zal vaak de groene specht gaten uithakken op zoek naar voedsel of om te nestelen. R en S Loop nu verder tot de volgende grote kruising. 19 Op de volgende grote kruising met slagbomen gaat u weer rechtdoor. 20 Bij de wegkruising met paden gaat u rechts. Er staan 2 grote douglasbomen en er staat ook een bordje. 21 Vervolg het pad. U gaat schuin rechts, er staat een routebordje. 22 Een stuk verder staat weer een paaltje met een routebordje. U moet naar links, het pad in dat zo n 10 meter verderop ligt. Een beetje moeilijk zichtbaar dus. Luisterpunt L9: onderweg wandelend. Onze route gaat vooral in de zomer soms door hoog gras. U krijgt dan vast natte benen als het pas geregend heeft, maar dat droogt wel weer op. Vervelender is wanneer u merkt dat er een teek op uw huid zit. Van een tekenbeet kunt u ziek worden. In Nederland kunnen ze de ziekte van Lyme overbrengen. Sinds kort weet men dat een klein deel van de teken ook een andere infectieziekte kan veroorzaken. Het is daarom zaak om uzelf, uw kinderen en eventueel ook

6 T V U uw huisdier te controleren op de aanwezigheid van teken. Als u een teek ontdekt, haal deze dan meteen weg. Hoe langer de teek op de huid zit, hoe groter de kans dat hij ziekteverwekkers overdraagt. Een teek weghalen gaat het beste met een tekentang, of pincet. Pak de teek voorzichtig zo dicht mogelijk bij de huid vast en trek deze langzaam recht eruit. Zorg wel dat er niets achterblijft. Desinfecteer het wondje. Niet iedere teek is besmet en de eerste 24 uur is de kans op besmetting relatief klein. Houd de plek waar de teek gezeten heeft goed in de gaten. Als u in de komende weken veranderingen in de huid ziet waar de teek heeft gezeten, zoals kleine ronde cirkels, ga dan onmiddellijk naar de huisarts. T U Loop nu verder tot de volgende kruising. 23 Bij deze kruising gaat u rechtdoor. 24 Loop nu steeds rechtdoor totdat u weer bij een kruising komt. Hier staat ook een oranje routebordje. Ga hier naar rechts. Luisterpunt L10: wandelend over de verharde weg. Wij zijn nu bijna aan het einde van onze wandeling gekomen. Onze route ging vrijwel geheel over een waterwingebied van Brabant Water. We liepen dus letterlijk over water, misschien hebt u onderweg de bordjes zien staan. ( foto 20) Brabant Water pompt dagelijks water uit deze bodem en zuivert het tot lekker en veilig drinkwater. Dit grondwater kan honderden jaren geleden als regen gevallen zijn. Het is daarna door allerlei grondlagen tot soms wel honderden meters diep in de bodem weggezakt. Die grondlagen dienen als een natuurlijke filter. Als dit water omhoog gepompt wordt, is het al heel schoon. Het is daarom belangrijk dat de bodem niet vervuild wordt. Veel waterwingebieden liggen daarom ook in natuurgebieden. V Loop nu verder naar de parkeerplaats, het startpunt van onze route. Wij hopen dat u een aangename wandeling hebt gehad. 25 Loop nu door totdat u weer bij de verharde weg komt en ga naar links.

7