- TOEGESTANE METHODEN
|
|
- Joost Boender
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 ANOXIA - TOEGESTANE METHODEN
2 Betreft : Toegestane methoden Versie : 17 januari 2019 Toegestane methoden voor het doden van varkens op het primaire bedrijf 1. Inleiding Het is varkenshouders toegestaan om biggen en varkens op het bedrijf te euthanaseren. Het is belangrijk daarvoor een welzijnsvriendelijke methode te kiezen welke past bij de structuur en het management. Dit infoblad geeft een overzicht van de wettelijk toegestane methoden en een beschrijving van euthanasie met stikstof gevuld Anoxia-schuim. Om dieren te beschermen zijn in de Europese Verordening (EG) 1099/2009 de toegestane dodingsmethoden en voorzorgsmaatregelen vastgelegd (zie verder onder 2). Tot slot wordt ingegaan op de euthanasie inclusief het vaststellen van overlijden (zie verder onder 4). De onderstaande beschrijving beperkt zich tot de methodes die zijn toegestaan voor houders van dieren. De methode waar de directe tussenkomst van de dierenarts is vereist, namelijk het toedienen van de dodelijke injectie, wordt in deze beschrijving buiten beschouwing gelaten. Ook de methode van doden met een vuurwapen door een vrij projectiel wordt in deze beschrijving buiten beschouwing gelaten omdat het onder Nederlandse omstandigheden in de meeste gevallen niet aan de houder van dieren is toegestaan. 2. Toegestane methoden beschreven in de Europese verordening 1099/2009 voor het doden van varkens Verordening EG 1099/2009 van de Raad bijlage 1 beschrijft de methoden voor bedwelmen waarbij op de eenvoudige bedwelming een aanvullende dodingshandeling (verbloeden, pithing (dit is de destructie van hersenen en ruggenmerg middels het inbrengen van een staf in het schietgat), elektrocutie of langdurige blootstelling aan zuurstoftekort) dient te volgen. Sommige methodes zijn zowel bedwelmings als ook dodingsmethodes, bij deze methodes dient geen aanvullende dodingshandeling uitgevoerd te worden. Verder wordt onderscheid gemaakt voor gebruiksvoorschriften voor slacht, ruiming en andere situaties. Bedwelming en doden op het primaire bedrijf valt onder andere situaties. De methoden voor biggen en varkens die onder die beschrijving vallen zijn in onderstaande tabel weergegeven. Methode Naam Beschrijving Opmerking Mechanisch Penetrerend penschiettoestel Zwaar en onomkeerbaar letsel aan de hersenen veroorzaakt door de slag en penetratie van een pen. Eenvoudige bedwelming. Toepassing: biggen/varkens Op de eenvoudige bedwelming dient aanvullende dodingshandeling te volgen Percuterende slag op de kop Krachtige en nauwkeurige slag op de kop met ernstig hersenletsel tot gevolg. Toepassing: biggen tot 5 kilogram. Specifieke voorschriften (bijlage 1 hoofdstuk II): deze methode Anoxia pagina 1 van 6
3 mag niet als routinemethode worden gebruikt maar uitsluitend indien er geen andere bedwelmingsmethoden voorhanden zijn. Niemand mag per dag meer dan zeventig dieren doden middels een percuterende slag op de kop. Elektrisch Elektrische bedwelming uitsluitend kop Blootstellen van de hersenen aan een stroomsterkte die een gegeneraliseerd epileptisch beeld op het elekto-encephalogram (eeg) genereert. Toepassing: biggen/varken Op de eenvoudige bedwelming(spanning op de hersenen) dient aanvullende dodingshandeling te volgen. Eenvoudige bedwelming. Elektrische bedwelming (kop en lichaam) Blootstellen van het lichaam aan een stroomsterkte die gelijktijdig zowel een gegeneraliseerd epileptisch beeld op het elekto-encephalogram (eeg) genereert als tot fibrillatie of hartstilstand leidt. Toepassing: biggen/varken. Inerte gassen Koolstofmonoxide (CO) zuivere bron Rechtstreekse of geleidelijke blootstelling van het dier bij bewustzijn aan een mengsel van inerte gassen zoals argon of stikstof met zuurstofgebrek tot gevolg. Blootstelling van dieren bij dat meer dan 4 % koolmonoxide bevat. Toepassing:biggen/varkens Toepassing: biggen Koolstofmonoxide (CO) vermengd met andere gassen Koolstofdioxide* (CO 2 ) in hoge concentratie Koolstofdioxide* (CO 2 ) vermengd met inerte gassen Blootstelling van dieren bij dat meer dan 1 % koolmonoxide bevat in combinatie met andere giftige gassen. Blootstelling van dieren bij dat meer dan 40% koolstofdioxide bevat. Rechtstreekse of geleidelijke blootstelling van dieren bij dat tot 40 % koolstofdioxide bevat, vermengd met inerte gassen met zuurstoftekort tot gevolg. Toepassing: biggen Toepassing: biggen/varken Toepassing: biggen/varken Anoxia pagina 2 van 6
4 Beschrijving voor- en nadelen per methode Alle methoden hebben voor- en nadelen. Alle methoden ervaren esthetische hinder. Aanschaf- en gebruikskosten zijn bij de verschillende fabrikanten op te vragen. In het expert rapport (Wageningen UR 683 april 2013) scoort de schuimmethode goed op dierenwelzijn, effectiviteit, efficiëntie als emotionele aspecten en vereiste vaardigheden. Voor eventuele belemmeringen van de uitvoerder is de integrale conceptuele Anoxia-aanpak ontwikkeld. Methode Naam Voordelen Nadelen Mechanisch Penetrerend penschiettoestel Bij correcte uitvoering onmiddellijke bewusteloosheid. Vergunning voor opslaan en gebruik benodigde munitie. Goed onderhoud/reiniging vereist voor goede werking penschiettoestel. Fixatie potentieel stressvol voor dier. De vakbekwaamheid van de uitvoerder is van groot belang voor het success van de verdoving: voor de verschillende leeftijdscategorën dient te pen de juiste lengte te hebben en de uitvoerende persoon te weten waar de pen geplaatst moet worden. Esthetisch bezwaarlijk. Als doden via verbloeden dient bloed afzonderlijk opgevangen te worden en als Cat.2 materiaal volgens Vo (EG) 1069/2009 naar de Rendac worden afgevoerd. Vanuit het oogpunt van bedrijfshygiëne zijn organische materialen van zieke dieren op het bedrijf niet wenselijk. Percuterende slag op de kop bij biggen tot 5 kilogram Bij correcte uitvoering onmiddellijke bewusteloosheid. Deze methode is niet toegestaan als routinemethode. Success sterk afhankelijk van de uitvoerende persoon. Esthetisch bezwaarlijk. Elektrisch Elektrische bedwelming/doding die in de praktijk veelal wordt uitgevoerd in twee stappen. Bij stap 1 wordt spanning op de hersenen gezet met bewusteloosheid tot gevolg. Bij stap 2 wordt spanning op het hart aangebracht waardoor de Verdoving direct mits elektrodes juist geplaatst zijn en de machine juist is ingesteld. Het kan lastig vast te stellen zijn of het dier correct is verdoofd of alleen een epileptiforme aanval heeft. De in de handel beschikbare elektrodes zijn vaak niet aangepast op de kleinere hoofdomvang van een big. Bij zwakke biggen of biggen met verstoord welzijn kan de verdovingswerking heel kort zijn. Kleinere dieren onder de 25 kilogram lopen het risico niet dood te gaan. Risico voor de uitvoerder. Anoxia pagina 3 van 6
5 hartfrequentie wordt ontregeld en het dier overlijdt aan een hartstilstand. Esthetisch bezwaarlijk. Gas Koolstofdioxide* (CO 2 ) vermengd met inerte gassen, koolstofdioxide in hoge concentratie. Geen potentieel stressvolle fixatie, dieren kunnen in een groep verdoofd en gedood worden wat potentieel stress minderend werkt, afhankelijk van gebruikte machine hoge zekerheid van succes (minder afhankelijk van vakbekwaamheid uitvoerder), bij hoge concentratie CO 2 snelle zenuw onderdrukkende, pijnstillende en verdovende effecten. CO 2 is niet ontvlambaar en niet explosief. Verdoving niet direct, hoge concentratie CO 2 kan irritatie van de slijmvliezen en pijn in de neus (zeefbeen) veroorzaken, hetgeen duidelijk stress en aversief gedrag bij het dier veroorzaakt. Inerte gassen: stikstof (N 2 ), Argon hoopt op in de long bij langdurig gebruik en is gevaarlijk voor operator en alleen beperkt beschikbaar. Vandaar dat het niet verder wordt besproken. Geen potentieel stressvolle fixatie, dieren kunnen in een groep verdoofd en gedood worden wat potentieel stress minderend werkt, afhankelijk van gebruikte machine hoge zekerheid van succes (minder afhankelijk van vakbekwaamheid uitvoerder). Uit proeven is gebleken dat de meeste diersoorten geen aversie optreedt na blootstelling aan hoge concentraties. Stikstof is niet ontvlambaar en niet explosief. Verdoving niet direct. De uitvoerder ruikt de gassen niet. Koolstofmonoxide (CO) zuivere bron of vermengd met andere giftige gassen Veroorzaakt snelle bewusteloosheid met minimaal waarneembare ongemakken. De dood treedt snel in. CO is ontvlambaar. CO is reuk en kleurloos en zeer gevaarlijk voor de mens. * Verordening (EU) 1099 / 2009 geeft in overweging 6 aan dat de aanbeveling om het gebruik van CO 2 bij varkens geleidelijk uit te bannen niet in de Verordening is opgenomen omdat uit de effectbeoordeling is gebleken dat uitbanning op het moment van het vaststellen van de Verordening nog niet haalbaar was. Anoxia pagina 4 van 6
6 3. Euthanasie en vaststellen van overlijden in Anoxia schuim Anoxia- schuim is een stabiel hoog expansieschuim dat in korte tijd in hoog volume wordt aangemaakt. De grote van de schuimbellen garandeert dat geen verstikking door mechanische belemmering van de luchtwegen optreedt. Blootstelling aan een hoge concentratie stikstof veroorzaakt anoxie. Anoxie is een totaal zuurstoftekort in weefsels, waardoor de normale activiteiten van het lichaam stoppen. Gedrag bij euthanasie met hoge concentratie stikstof (98 % N2) is wetenschappelijk onderzocht. Na blootstelling is volgend gedrag waarneembaar: Figuur 1 Gedrag respons tijdens blootstelling aan hoog N 2 (Anoxia). Overgenomen van Gedrag van varkens in gasgevuld schuim, M. Gerritzen, september Bewustzijn Gedrag Omschrijving gedrag en waarnemingen Bij bewustzijn Excitatie Omdraaien, achteruitlopen, omhoogkomen, springen Omvallen / liggen Borst- of zijligging, poging overeind te komen of actief optillen van de kop. Bewusteloos Loss of Posture (LOP) Zijligging geen oprichtreflex aanwezig. Diep bewusteloos Convulsies Happen naar adem ook wel gaspen genoemd. Gaspen is geen effectieve ademhaling en is te herkennen aan een zware, onregelmatige, gaapachtige adembeweging die soms met geluid gepaard gaat doordat lucht met kracht langs de stembanden stoomt. Stuiptrekkingen door zuurstofgebrek van de spieren. Stil Geen regelmatige spierbeweging, enkele ademhaling of spiersamentrekking. Het hart, dat zelf de puls voor het samentrekken van de hartspier genereert, komt tot stilstand door gebrek aan zuurstof. Periode van ongerief van excitatie tot aan bewustzijnsverlies duurt maximaal 30 seconden, afhankelijk van onder ander de gezondheidsstatus van het dier. Het tijdsverloop van het totale zuurstoftekort in de weefsels is dier afhankelijk. Het is van groot belang dat wordt vastgesteld dat het dier daadwerkelijk is overleden. Het overlijden is vast te stellen aan de volgende criteria: 1. Ademhaling is afwezig; 2. Pupilreflex is afwezig: de oogpupil aan beide kanten wordt niet kleiner in reactie op licht; 3. Corneareflex (het sluiten van de oogleden bij aanraken van het hoornvlies) is afwezig; 4. Voelbare polsgolf is afwezig; 5. Afwezigheid van een terugtrekreflex naar diepe stimulatie; 6. Afwijkende/grijze kleur van de slijmvliezen. 7. Ruim na het tijdstip van overlijden treedt lijkstijfheid in. Anoxia pagina 5 van 6
7 Bronnen MEIER EN VON WENZLAWOWICZ. Nottötung von Schweinen DOI / X RAAD VAN DE EUROPESE UNIE (2009) Verordening (EG) nr. 1099/2009 van 24 september 2009 inzake de bescherming van dieren bij het doden. Publicatieblad van de Europese Unie L 303, pp WAGENINGEN UR Rapport Methoden voor euthanasie op het primaire bedrijf en standaardwerkwijzen voor het doden van nertsen, rapport 683 maart 2013 WAGENINGEN UR Presentatie Gedrag van varkens in gas gevuld schuim, september 2018 Anoxia pagina 6 van 6
ILVO. Onderzoek naar een diervriendelijke methode voor het doden van individueel pluimvee
Onderzoek naar een diervriendelijke methode voor het doden van individueel pluimvee Anneleen Watteyn, An Garmyn, Christel Moons, Leonie Jacobs, Bart Ampe, Frank Tuyttens WVPA-WPSA studienamiddag 19 april
Nadere informatie(PB L 303 van , blz. 1)
02009R1099 NL 18.05.2018 001.001 1 Onderstaande tekst dient louter ter informatie en is juridisch niet bindend. De EU-instellingen zijn niet aansprakelijk voor de inhoud. Alleen de besluiten die zijn gepubliceerd
Nadere informatieDoden van schapen op het bedrijf
Doden van schapen op het bedrijf J.M. van Andel 2015 Doden van schapen op het bedrijf Schapenhouders en schaapsherders hebben de plicht én de mogelijkheid, vanuit de behoefte naar een welzijnsvriendelijke
Nadere informatiePRI 3039 Slachten en uitslachten van productiedieren in het slachthuis - Dierenwelzijn [3039] v2
Provinciale dienst van : Datum : Veranwoordelijke controleur : Nr : Operator : N uniek : Adres : PRI 339 Slachten en uitslachten van productiedieren in het slachthuis - Dierenwelzijn [339] v2 C : conform
Nadere informatieCPR met AED HERSTEL CIRCULATIE EN ADEMHALING. CPR = cardiopulmonaire resuscitatie AED = automatische externe defibrillatie
CPR met AED HERSTEL CIRCULATIE EN ADEMHALING CPR = cardiopulmonaire resuscitatie AED = automatische externe defibrillatie WANNEER CPR + AED? Stilstand circulatie (hart) Stilstand ademhaling CPR bij ieder
Nadere informatieCPR met AED HERSTEL CIRCULATIE EN ADEMHALING. CPR = cardiopulmonaire resuscitatie AED = automatische externe defibrillatie
CPR met AED HERSTEL CIRCULATIE EN ADEMHALING CPR = cardiopulmonaire resuscitatie AED = automatische externe defibrillatie WANNEER CPR + AED? Stilstand circulatie (hart) Stilstand ademhaling CPR bij ieder
Nadere informatieProefschrift Beoordelen van bewusteloosheid in slachtdieren
Proefschrift Beoordelen van bewusteloosheid in slachtdieren Nederlandse samenvatting door Merel Verhoeven Waarom bepalen we bewusteloosheid? In de Europese wetgeving is vastgelegd dat dieren bewusteloos
Nadere informatieEffectiviteit waterbad verdover bij pluimveeslachterij W. van der Meer en Zonen B.V.
Wageningen Livestock Research Postbus 338 Wageningen Livestock Research ontwikkelt kennis voor een zorgvuldige en 6700 AH Wageningen renderende veehouderij, vertaalt deze naar praktijkgerichte oplossingen
Nadere informatieWageningen UR Livestock Research
Wageningen UR Livestock Research Partner in livestock innovations Rapport 683 Methoden voor euthanasie op het primaire bedrijf en standaardwerkwijzen voor het doden van nertsen April 2013 Colofon Uitgever
Nadere informatieDe inhoud van uw gascilinders. Veiligheidsboekje nr. 1
De inhoud van uw gascilinders Veiligheidsboekje nr. 1 1 Beste gasgebruiker, Messer produceert en levert een brede waaier aan gassen. Gassen zijn veilig om mee te werken - zolang u rekening houdt hun specifieke
Nadere informatiePRI 3040 Slachten en uitslachten van pluimvee en lagomorfen in het slachthuis [3040] v1
Datum : Operator : Adres : Veranwoordelijke controleur : Nr : N uniek : PRI 34 Slachten en uitslachten van pluimvee en lagomorfen in het slachthuis [34] v1 C: conform NC: Niet-conform NA: niet van toepassing
Nadere informatieHandleiding voor het toezicht op het islamitisch Offerfeest
Handleiding voor het toezicht op het islamitisch Offerfeest 2015 INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding 2. Reglementair kader 2.1. Het slachten 2.1.1. Het ritueel slachten van dieren 2.1.2. Verdoving 2.1.3. Machtiging
Nadere informatiePRI 2187 Slachten en uitslachten van pluimvee en lagomorfen in het slachthuis - Dierenwelzijn [2187] v9
Provinciale dienst van:... Datum:... Verantwoordelijke Controleur:... Nr:... Operator :... N uniek... Adres :...... PRI 2187 Slachten en uitslachten van pluimvee en lagomorfen in het slachthuis - Dierenwelzijn
Nadere informatie- HANDLEIDING
ANOXIA - HANDLEIDING GEBRUIKERSHANDLEIDING VARKENSHOUDERIJ SYSTEMEN AE060, AE230B, AE480B en AE600 Deze gebruikershandleiding is bestemd voor toepassing van de Anoxia systemen AE060, AE230B, AE480B en
Nadere informatieWat u moet weten. over koortsstuipen
Wat u moet weten over koortsstuipen Beste ouders Kinderen die ziek zijn, maken soms één of meer koortsstuipen door. In deze brochure vindt u algemene informatie over de symptomen, oorzaken en behandeling
Nadere informatieBoerderij. Het euthanaseren van zorgdieren gebeurt met de Anoxia-methode gemakkelijker en diervriendelijker. Verantwoord gebruik is geboden.
Boerderij Varkenshouderij Achtergrond 22 sep 2017 1314 x bekeken 3 reacties Zachte dood voor zorgdieren Het euthanaseren van zorgdieren gebeurt met de Anoxia-methode gemakkelijker en diervriendelijker.
Nadere informatiePRI 2187 Slachten en uitslachten van pluimvee en lagomorfen in het slachthuis - Dierenwelzijn [2187] v6
Provinciale dienst van:... Datum:... Verantwoordelijke Controleur:... Nr:... Operator :... N uniek... Adres :...... PRI 2187 Slachten en uitslachten van pluimvee en lagomorfen in het slachthuis - Dierenwelzijn
Nadere informatieTRIVIANT BLAUW (uitprinten op blauw papier) Stoornissen in het bewustzijn, de ademhaling en de bloedsomloop
TRIVIANT BLAUW (uitprinten op blauw papier) Stoornissen in het bewustzijn, de ademhaling en de bloedsomloop Welke drie functies zijn van direct levensbelang en hoe noemen we deze functies? Hersenfunctie
Nadere informatieAG eerste hulp opleidingen Best 0499-397404 agopleiding@gmail.com
AG eerste hulp opleidingen Best 0499-397404 agopleiding@gmail.com Algemeen De mens kan ongeveer normaal 1 minuut zonder zuurstof. Hersenen zijn het meest gevoelig voor een tekort aan zuurstof. Typerend
Nadere informatieAutomatische Externe Defibrillatie Opleiding Hulpverlener. Europese Reanimatieraad
Automatische Externe Defibrillatie Opleiding Hulpverlener Europese Reanimatieraad ACHTERGROND Er zijn ongeveer 700.000 hartstilstanden per jaar in Europa. Dit komt neer op 5 personen per uur in Nederland.
Nadere informatieReanimatie bij Kinderen. David Van Grembergen Urgentie arts AZ Sint-Lucas Gent
Reanimatie bij Kinderen David Van Grembergen Urgentie arts AZ Sint-Lucas Gent Doel van deze avond Herkennen van ademhalings en/of hartstilstand Tijdig hulp roepen Starten met Basic Life Support Hartmassage
Nadere informatieKoolmonoxidemelders 2016
Koolmonoxidemelders 2016 Onderzoek naar de veiligheid van koolmonoxidemelders Koolmonoxidemelders (hierna CO-melders) moeten een alarmsignaal geven bij een schadelijke concentratie koolmonoxide in de lucht.
Nadere informatieDatum 22 april 2016 Betreft Beantwoording vragen over bericht dat varkens sterven voor de slacht
> Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA 's-gravenhage Directoraat-generaal Agro en Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC
Nadere informatieNiet-technische samenvatting 2015223. 1 Algemene gegevens. 2 Categorie van het project
Niet-technische samenvatting 2015223 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Orgaanbescherming in cardiopulmonaire bypass chirurgie 1.2 Looptijd van het project 1.3 Trefwoorden (maximaal 5) 5 jaar
Nadere informatieKlasse 8: Bijtende stoffen
Klasse 8: Bijtende stoffen De bijtende stoffen (zuren en basen) kunnen afhankelijk van hun oorsprong (organisch of anorganisch) worden onderverdeeld in de volgende groepen: - anorganische zuren, zoals
Nadere informatieMestgassen: (levens)gevaarlijk, onderschat en hulpprocedures onbekend.
Merelbeke, 3 juli 2014 PERSARTIKEL 140703: Mestgassen: (levens)gevaarlijk, onderschat en hulpprocedures onbekend. Wist u dat sommige gassen die vrijkomen uit mest slechts één enkele inademing behoeven
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA 's-gravenhage. Geachte Voorzitter,
Directie Landbouw De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA 's-gravenhage uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum 11 februari 2009 28286 DL. 2009/468 16 maart 2009 onderwerp
Nadere informatieCPR CARDIOPULMONAIRE RESUSCITATIE
CPR CARDIOPULMONAIRE RESUSCITATIE Inhoud CPR standaardschema: start hartmassage CPR uitzonderingsschema: start beademing Bewusteloos en normale ademhaling: stabiele zijligging De keten van overleven Herkennen
Nadere informatieTHEMA 6 Gaswisseling EXAMENTRAINER OEFENVRAGEN 4 VMBO-bk
Examentrainer Vragen vmbo-bk Uitademing meten Bij een onderzoek naar de conditie van een aantal leerlingen wordt gemeten hoeveel lucht ze kunnen uitademen. Hierbij wordt gebruikgemaakt van een spirometer.
Nadere informatieStart / Introductie HARTELIJK WELKOM
Start / Introductie HARTELIJK WELKOM Mijn naam is: Rob Philips BIJ DEZE INFORMATIE OVER HET BELANG VAN REANIMATIE 1 Reanimatie, wat verstaat men daaronder Om met de deur in huis te vallen Wat verstaat
Nadere informatieMestgassen Mestgassen: (levens)gevaarlijk, onderschat en hulp - procedures onbekend
Nieuwsbrief 67 Zomer 2014 Mestgassen Mestgassen: (levens)gevaarlijk, onderschat en hulp - procedures onbekend Wist u dat sommige gassen die vrijkomen uit mest slechts één enkele inademing behoeven om de
Nadere informatieHoofdstuk 11 D E W E R K I N G E N T O E P A S S I N G V A N B O T U L I N E T O X I N E A. Drs. Ed H. Wiltink
Hoofdstuk 11 D E W E R K I N G E N T O E P A S S I N G V A N B O T U L I N E T O X I N E A Drs. Ed H. Wiltink 1 I n l e i d i n g Spieren trekken niet vanzelf samen, maar moeten daarvoor eerst via de zenuwen
Nadere informatie1. Elektrische waterbadbedwelming ( frequentie groter dan 50Hz)
BIJLAGE 4 bij NVWA Voorschrift WLZVL -030 08 maart 2016 Tekenen van bewustzijn/bewusteloosheid per bedwelmingsmethode 1. Elektrische waterbadbedwelming ( frequentie groter dan 50Hz) Dit is eenvoudige bedwelming
Nadere informatieVeilig openen van gegaste zeecontainers
Veilig openen van gegaste zeecontainers Informatie voor medewerkers In deze brochure wordt omschreven hoe men op veilige wijze kan omgaan met (mogelijk) gegaste containers. Belangrijk: Het openen van mogelijk
Nadere informatieHandleiding voor de organisatie van het islamitisch Offerfeest
Handleiding voor de organisatie van het islamitisch Offerfeest 2015 INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding 2. Reglementair kader 3. Het islamitisch Offerfeest 4. Voorafgaand overleg 5. Organisatie en toezicht 5.1.
Nadere informatie7 Epilepsie. 1 Inleiding. In dit thema komen aan de orde: 2 Wat is epilepsie? 3 Leven met epilepsie. 4 Epilepsie-aanvallen. SAW DC 7 Epilepsie
DC 7 Epilepsie 1 Inleiding In dit thema komen aan de orde: 2 Wat is epilepsie? 3 Leven met epilepsie 4 Epilepsie-aanvallen 1 1 2 Wat is epilepsie? Een epileptische aanval is een plotselinge kortsluiting
Nadere informatieEpilepsie. Wat de docent moet weten.
Epilepsie Wat de docent moet weten. Sommige epileptische aandoeningen zijn moeilijker onder controle te brengen dan andere, maar de kans is groot dat de voorgeschreven medicijnen goed werken. Epilepsie
Nadere informatieAan de leden van de Eerste Kamer der Staten Generaal Aan de leden van de Commissie EL&I Per
Aan de leden van de Eerste Kamer der Staten Generaal Aan de leden van de Commissie EL&I Per e-mail Drebbelstraat 195 2522 DA Den Haag Hendrik Jan Bakker T 06 4492 0544 hendrikjan.bakker@groenemoslims.nl
Nadere informatieOfficiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.
STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 25060 25 mei 2018 Regeling van de Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit van 15 mei 2018, nr. WJZ/17127055,
Nadere informatieHandleiding voor de organisatie van het islamitisch Offerfeest
Handleiding voor de organisatie van het islamitisch Offerfeest 2017 INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding 2. Reglementair kader 3. Het islamitisch Offerfeest 4. Voorafgaand overleg 5. Organisatie en toezicht 5.1.
Nadere informatieRapifen oplossing voor injectie 0,5 mg/ml alfentanil
BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER Rapifen oplossing voor injectie 0,5 mg/ml alfentanil Lees de hele bijsluiter zorgvuldig door voordat u start met het gebruik van dit geneesmiddel. - Bewaar
Nadere informatiegearchiveerd op 15/09/2008
Provinciale dienst van:... Datum:... Verantwoordelijke Controleur:... Nr:... Operator : Adres :............ N uniek PRI 2019 BESCHERMING EN WELZIJN VAN SLACHTDIEREN (en loopvogels) IN HET SLACHTHUIS [2019]
Nadere informatieHyperventilatie. Ziekenhuis Gelderse Vallei
Hyperventilatie Ziekenhuis Gelderse Vallei Deze folder is bedoeld voor mensen die verwezen zijn door de huisarts naar de eerste hart hulp (EHH) met een bepaald klachtenpatroon dat kan passen bij hart-
Nadere informatieWel of niet reanimeren op oudere leeftijd
Wel of niet reanimeren op oudere leeftijd Wel of niet reanimeren is een ingrijpende beslissing. Toch is het goed om hierover na te denken, omdat de kans op een hartstilstand toeneemt als u ouder wordt.
Nadere informatieOfficiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds HOOFDSTUK 2 NATIONALE GIDSEN VOOR GOEDE PRAKTIJKEN
STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 26209 28 december 2012 Regeling van de Minister van Economische Zaken van 12 december 2012, nr. WJZ/12373702, houdende
Nadere informatieKoortsstuipen. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!
Koortsstuipen Jonge kinderen zijn bij koorts gevoelig voor stuipen. Ongeveer 5 procent van de kinderen tussen de drie maanden en zes jaar heeft weleens een koortsstuip. In deze folder leest u over de achtergrond
Nadere informatieVERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD
EUROPESE COMMISSIE Brussel, 8.2.2016 COM(2016) 48 final VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD over fixatiesystemen waarin runderen ondersteboven of in een onnatuurlijke houding
Nadere informatieInhoud. Yellow Diving School. Duikonderricht. 1*Duiker
Inhoud 1. Inleiding & belang van de les 2. Herhaling 3. De soorten duikongevallen 4. De Barotraumatismen a. Oren b. Sinussen c. Tanden d. Maskersquize e. Duikerskollieken f. Longoverdruk 5. Het Decompressieongeval
Nadere informatieGrootmoeder zorgt veilig voor roodkapje. Een presentatie van Gastouderbureau Roodkapje en Frans van Tilborg (HVK) Hartelijk dank voor uw komst!
Grootmoeder zorgt veilig voor roodkapje Een presentatie van Gastouderbureau Roodkapje en Frans van Tilborg (HVK) Hartelijk dank voor uw komst! Veilig verzorgen van kleinkinderen Dominotheorie Ongevallen
Nadere informatieKoortsstuipen. Informatie voor ouders en verzorgers
Koortsstuipen Informatie voor ouders en verzorgers Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding Uw kind heeft een koortsstuip gehad en is nu opgenomen in het ziekenhuis
Nadere informatieUNIVERSITEIT GENT FACULTEIT DIERGENEESKUNDE. Academiejaar 2014-2015 IS ER NOG TOEKOMST VOOR DE ELEKTRISCHE VERDOVING BIJ VARKENS EN PLUIMVEE?
UNIVERSITEIT GENT FACULTEIT DIERGENEESKUNDE Academiejaar 2014-2015 IS ER NOG TOEKOMST VOOR DE ELEKTRISCHE VERDOVING BIJ VARKENS EN PLUIMVEE? door Nikki BAUDOIN Promotor: Prof. Dr Kurt Houf Medepromotor:
Nadere informatieConvenant onbedwelmd slachten volgens religieuze riten
Convenant onbedwelmd slachten volgens religieuze riten Convenantspartijen: 1. De Staatssecretaris van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie, dr. H. Bleker, handelend als bestuursorgaan en als vertegenwoordiger
Nadere informatieKoortsstuipen Informatie voor ouders en verzorgers
Koortsstuipen Informatie voor ouders en verzorgers Albert Schweitzer ziekenhuis afdeling Kindergeneeskunde januari 2015 pavo 0189 Inleiding Uw kind heeft een koortsstuip gehad en is nu opgenomen in het
Nadere informatieVERORDENINGEN. VERORDENING (EG) Nr. 1099/2009 VAN DE RAAD van 24 september 2009 inzake de bescherming van dieren bij het doden
18.11.2009 Publicatieblad van de Europese Unie L 303/1 I (Besluiten op grond van het EG- en het Euratom-Verdrag waarvan publicatie verplicht is) VERORDENINGEN VERORDENING (EG) Nr. 1099/2009 VAN DE RAAD
Nadere informatieGlobaal gezien zijn er twee vormen van epilepsie; primaire en secundaire epilepsie:
Epilepsie bij honden Epilepsie bij de hond is een redelijk vaak voorkomend neurologisch probleem bij de hond. De aandoening gaat gepaard met min of meer heftige epileptiforme aanvallen. Deze aanvallen
Nadere informatieZelfinjectietherapie bij een erectiestoornis
Zelfinjectietherapie bij een erectiestoornis Erectiestoornissen vormen een veel voorkomend probleem. We spreken van een erectiestoornis als het voor een man niet mogelijk is een erectie te krijgen of er
Nadere informatieSAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING
SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1. NAAM VAN HET DIERGENEESMIDDEL Euthasol vet. 400 mg/ml oplossing voor injectie 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Per ml: Werkzaam bestanddeel: Pentobarbital
Nadere informatieSnurken. Hinderlijk snurken en pauzes in de slaap van de ademhaling (slaapapneu), de oorzaken en wat ertegen gedaan kan worden
Snurken Hinderlijk snurken en pauzes in de slaap van de ademhaling (slaapapneu), de oorzaken en wat ertegen gedaan kan worden 2 Uw behandelend arts heeft voorgesteld om vanwege uw snurkklachten een onderzoek
Nadere informatieWat bevordert het snurken
Snurken Inleiding Deze folder geeft u informatie over oorzaken en behandeling van snurken. Als u recent voor deze aandoening bij een keel-, neus- en oorarts (kno-arts) bent geweest, dan kunt u in deze
Nadere informatieErectiestoornis: zelfinjectietherapie
Erectiestoornis: zelfinjectietherapie Erectiestoornissen vormen een veel voorkomend probleem. We spreken van een erectiestoornis als het voor een man niet mogelijk is een erectie te krijgen of er te snel
Nadere informatieAlleen door uitgebreid onderzoek kan uw longarts dit vaststellen.
Longgeneeskunde Zuurstof thuis Inleiding U heeft in overleg met uw behandelend arts besloten dat u zuurstof thuis moet krijgen. Dit kan tijdelijk zijn bijvoorbeeld voor drie maanden tot aan de volgende
Nadere informatieKoortsstuipen bij kinderen
Koortsstuipen bij kinderen Jonge kinderen krijgen bij koorts gemakkelijker een stuip dan volwassenen. Twee tot vijf op de honderd kinderen heeft wel eens een koortsstuip. Meestal is een koortsstuip onschuldig.
Nadere informatieVerdrinking: oorzaken, proces en gevolgen
Verdrinking: oorzaken, proces en gevolgen A. Oorzaken van verdrinking Primair Onderdompeling Bewustzijnsverlies Verdrinking Secundair Bewustzijnsverlies Onderdompeling Verdrinking 75 % 25% 1. Primaire
Nadere informatiegas onder druk Als het gas vrijkomt, bereikt het zeer snel een concentratie in de lucht die gevaarlijk is voor de gezondheid.
Algemene gegevens CAS nr: 7803-51-2 EU-etikettering: R-zinnen: 12, 17, 26, 34, 50 S-zinnen: (1/2), 28, 36/37, 45, 61, 63 licht ontvlambaar zeer giftig milieugevaarlijk CLP(EU-GHS): Signaalwoord: GEVAAR
Nadere informatieWat is zuurstofgebrek?
Zuurstofgebrek. Wat is zuurstofgebrek? Als de natuurlijke samenstelling van de omgevingslucht (zo n 21% zuurstof, 78% stikstof en 1% overige gassen) wordt veranderd, wordt het menselijk organisme in haar
Nadere informatieBrief aan het College betreft het OFFERFEEST 2014 en AANBEVELINGEN voor 2015
Adviesraad Dierenwelzijn Antwerpen februari 2015 Brief aan het College betreft het OFFERFEEST 2014 en AANBEVELINGEN voor 2015 In zijn vergadering van 18.11.2014 heeft de Adviesraad Dierenwelzijn Antwerpen
Nadere informatiePraten over behandelwensen en -grenzen
Praten over behandelwensen en -grenzen Praten over behandelwensen en -grenzen Informatie voor patiënten en familie Inleiding Als patiënt komt u in het UMC Utrecht met een bepaalde behandelwens. Meestal
Nadere informatieVeiligheidsblad p. 1 / 8
Veiligheidsblad p. 1 / 8 SDS: conform aan EU richtlijn 2001/58/EG en de REACH wetgeving 1907/2006 Annex II 1. IDENTIFIKATIE VAN HET PRODUKT EN VAN DE ONDERNEMING Identificatie van het product: Lamscobel
Nadere informatieLIJST VAN GEVARENAANDUIDINGEN, AANVULLENDE GEVARENAANDUIDINGEN EN AANVULLENDE ETIKETTERINGSELEMENTEN VOLGENS BIJLAGE III VAN DE CLP-VERORDENING
LIJST VAN GEVARENAANDUIDINGEN, AANVULLENDE GEVARENAANDUIDINGEN EN AANVULLENDE ETIKETTERINGSELEMENTEN VOLGENS BIJLAGE III VAN DE CLP-VERORDENING DEEL 1: GEVARENAANDUIDINGEN Gevarenaanduidingen voor materiële
Nadere informatieInformatie voor nabestaanden. Dit is een uitgave van NTS-Donorvoorlichting www.donorvoorlichting.nl. Orgaandonatie
Informatie voor nabestaanden Dit is een uitgave van NTS-Donorvoorlichting www.donorvoorlichting.nl Orgaandonatie Waarom krijgt u deze brochure? Iemand in uw naaste omgeving kan orgaandonor worden na het
Nadere informatieZelf-injectie therapie
Zelf-injectie therapie Urologie Beter voor elkaar 2 Zelf-injectie therapie bij erectiele disfunctie Inleiding Erectie stoornissen vormen een veel voorkomend probleem. We spreken van een erectie stoornis
Nadere informatieL 303/26 Publicatieblad van de Europese Unie
L 303/26 Publicatieblad van de Europese Unie 18.11.2009 BIJLAGE II INDELING, BOUW EN UITRUSTING VAN SLACHTHUIZEN (zoals bedoeld in artikel 14) 1. Alle onderbrengvoorzieningen 1.1. Ventilatiesystemen zijn
Nadere informatie1. WANNEER ELKE SECONDE TELT
1. WANNEER ELKE SECONDE TELT Basale reanimatie: beademing en hartmassage bij baby s en kinderen volgens de Richtlijnen 2006 van de Nederlandse Reanimatie Raad, de NRR 2. DE NORMALE SITUATIE Longen en ademhaling
Nadere informatieMestgassen. Risico van het vak? Jetty Middelkoop AGS Amsterdam Amstelland
Mestgassen Risico van het vak? Jetty Middelkoop AGS Amsterdam Amstelland 7 november 2014 Gevaren van mestgassen Giftigheid (H 2 S) Brand- en explosiegevaar (methaan) Verstikking (CO 2 ) Bij iedereen bekend.
Nadere informatiePatiënteninformatie. Hyperventilatie, een adembenemend verschijnsel. Wat is hyperventilatie, wat zijn symptomen en hoe bestrijd je een aanval?
Patiënteninformatie Hyperventilatie, een adembenemend verschijnsel Wat is hyperventilatie, wat zijn symptomen en hoe bestrijd je een aanval? Hyperventilatie, een adembenemend verschijnsel Wat is hyperventilatie,
Nadere informatieStoppen met dialyse Ondersteuning in de laatste levensfase.
Stoppen met dialyse Ondersteuning in de laatste levensfase www.nwz.nl Inhoud Gesprek 3 Als u stopt met dialyseren 5 Adviezen voor uw naasten 6 Uw vragen 8 2 U overweegt in overleg met uw nefroloog van
Nadere informatieDermatologie. Gordelroos. Afdeling: Onderwerp:
Afdeling: Onderwerp: Dermatologie 1 Wat is gordelroos (herpes zoster) is een aandoening, veroorzaakt door een virus, die gekenmerkt wordt door blaasjesvorming en pijn, meestal op de borstkas of rond de
Nadere informatieKunstmatige beademing
Intensive Care Kunstmatige beademing www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl ICA007 / Kunstmatige beademing / 18-08-2017 2 Kunstmatige beademing
Nadere informatieKeel- Neus- Oorheelkunde Poliklinische antisnurkbehandeling (Celon Coblatie)
Keel- Neus- Oorheelkunde Poliklinische antisnurkbehandeling (Celon Coblatie) Inleiding In deze folder kunt u lezen over de oorzaken van snurken en wat de behandeling die u binnenkort ondergaat, inhoudt.
Nadere informatieNiet-technische samenvatting 2015132-2. 1 Algemene gegevens. 2 Categorie van het project
Niet-technische samenvatting 2015132-2 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Het ontwikkelen van voeders en voersupplementen die de gezondheid van varkens ondersteunen. 1.2 Looptijd van het project
Nadere informatieStesolid (bij kinderen)
Stesolid (bij kinderen) Uw kind wordt behandeld voor epilepsie. Soms is extra medicatie nodig bij aanvallen. Om uw kind bij een aanval te kunnen helpen, heeft de arts in overleg met u Stesolid voorgeschreven.
Nadere informatieVoorbeeld van een tekstplan als voorbereiding op het schrijven van een eerste versie
Voorbeeld van een tekstplan als voorbereiding op het schrijven van een eerste versie INLEIDING Welzijn van dieren in bio-industrie Waarover wordt wel gesproken? - leefomstandigheden - zorgen consument
Nadere informatiel a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n PRAKTISCH EUTHANASIE www.licg.nl over houden van huisdieren
l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n PRAKTISCH EUTHANASIE over houden van huisdieren Voor veel huisdiereigenaren is het definitief afscheid moeten nemen
Nadere informatieToolbox-meeting Gevaarlijke dampen, gassen en stoffen
Toolbox-meeting Gevaarlijke dampen, gassen en stoffen Inleiding Met dampen van brandbare vloeistoffen, gassen en stoffen moet je behoorlijk uitkijken. Er dreigen namelijk vier gevaren, zijnde: Het gevaar
Nadere informatie(Voor de EER relevante tekst)
11.12.2015 NL L 326/49 UITVOERINGSVERORDENING (EU) 2015/2307 VAN DE COMMISSIE van 10 december 2015 tot verlening van een vergunning voor menadion-natriumwaterstofsulfiet en menadionnicotinamidewaterstofsulfiet
Nadere informatieDe Minister van Economische Zaken,
Regel ing van de Ministe r van Economische Zaken van 13 december 2012, nr. WJZ/12373702, houdende regels ter uitvoer ing van Verordening ( EG), nr. 1099/2009 (Regel i ng doden van dieren 2012) De Minister
Nadere informatieSnurken Oorzaken en behandeling. Maatschap KNO IJsselland Ziekenhuis
Snurken Oorzaken en behandeling Maatschap KNO IJsselland Ziekenhuis Inleiding Deze folder heeft tot doel u informatie te geven over oorzaken en behandeling van snurken. Als u recent voor deze aandoening
Nadere informatieSamenvatting Chemische reacties tussen dampvormige anesthetica en kooldioxide absorbers
Chemische reacties tussen dampvormige anesthetica en kooldioxide absorbers Koolmonoxide en compound A metingen in een anesthesie cirkelsysteem Anesthesie (ook wel narcose genoemd) is van wezenlijk belang
Nadere informatieBIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN VAN HET PRODUCT
BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN VAN HET PRODUCT pagina 1 van 5 1. NAAM VAN HET DIERGENEESMIDDEL T 61 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Werkzame bestanddelen Embutramide Mebenzoniumiodide
Nadere informatieEERSTE HULP BIJ HONDEN
EERSTE HULP BIJ HONDEN Doelen eerste hulp: Patiënt in leven houden door het dier te stabiliseren Pijn verlichten Proberen verergering van wonden te voorkomen Proberen herstel te bevorderen Regels eerste
Nadere informatieWerkstuk Biologie Epilepsie
Werkstuk Biologie Epilepsie Werkstuk door een scholier 1728 woorden 21 november 2006 7,4 28 keer beoordeeld Vak Biologie Inhoudsopgave 1. inleiding 2. Wat is een chronische ziekte? 3. Wat is epilepsie?
Nadere informatieHarsh & Hazardous. Dé richtlijnen voor extreme omstandigheden EXPLOSIES
Harsh & Hazardous Dé richtlijnen voor extreme omstandigheden EXPLOSIES Explosies Een explosie is het plotseling vergroten van het volume van een hoeveelheid materie waarna de energie op een heftige manier
Nadere informatieZelfinjectie-therapie bij impotentie
Zelfinjectie-therapie bij impotentie 1 Inleiding Erectiestoornissen vormen een veel voorkomend probleem. We spreken van een erectiestoornis indien het voor een man niet mogelijk is een erectie te krijgen
Nadere informatieBeademing. Afdeling Intensive Care Locatie Veldhoven
Beademing Afdeling Intensive Care Locatie Veldhoven Inleiding Bij ziektes zoals longontsteking en andere ernstige infecties, maar ook na ongevallen of grote operaties kan de ademhaling tijdelijk onvoldoende
Nadere informatieVEILIGHEIDSINFORMATIEBLAD
BIJLARD CITRONEL Pagina 1 Uitgegeven: 09/07/2010 Revisie nr. 1 1. IDENTIFICATIE VAN DE STOF OF HET PREPARAAT EN VAN DE ONDERNEMING Productnaam: BIJLARD CITRONEL Firmanaam: Bijlard International P.O. Box
Nadere informatieBIJSLUITER: INFORMATIE VOOR GEBRUIKERS. KEOL-C 20,9 % v/v medicinaal gas, samengeperst (Zuurstof)
BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR GEBRUIKERS KEOL-C 20,9 % v/v medicinaal gas, samengeperst (Zuurstof) Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat gebruikenwant er staat belangrijke informatie
Nadere informatieNiet-technische samenvatting Algemene gegevens. 2 Categorie van het project
Niet-technische samenvatting 2016767 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Ontwikkeling en evaluatie van het gebruik van larynxmaskers tijdens anesthesie bij zoogdieren en vogels 1.2 Looptijd van
Nadere informatieHierbij gaat voor de delegaties document D033652/02 - BIJLAGE.
Raad van de Europese Unie Brussel, 14 juli 2014 (OR. en) 11888/14 ADD 1 ENV 672 ENT 161 BEGELEIDENDE NOTA van: ingekomen: 11 juli 2014 aan: Betreft: de Europese Commissie het secretariaat-generaal van
Nadere informatie1/2. Staten-Generaal. Vergaderjaar BRIEF VAN DE MINISTER VAN BUITENLANDSE ZAKEN. Aan de Voorzitters van de Eerste en van de Tweede Kamer der
Staten-Generaal 1/2 Vergaderjaar 2006 2007 A 31 026 Protocol van wijziging van de Europese Overeenkomst inzake de bescherming van landbouwhuisdieren; Straatsburg, 6 februari 1992 (Trb. 2006, 253) Nr. 1
Nadere informatieMODULE 3 Levensreddende handelingen
MODULE 3 Levensreddende handelingen cursus brandweerman Levensreddende handelingen Hoofdstuk 1: Algemene interventieprocedures Het menselijk lichaam De eerste minuten Opbouw van het lichaam Ons lichaam
Nadere informatie